UZASADNIENIE

Decyzją z 30.10.2018 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. stwierdził, że M. K. jako osoba współpracująca z osobą prowadzącą pozarolniczą działalność u płatnika składek T. K. (1) nie podlega od 1.02.2018 r. obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, wypadkowemu, ani dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu, argumentując, że zgłoszenie wymienionej do ubezpieczeń jako osoby współpracującej nastąpiło w związku ze spodziewanym w bliskiej przyszłości ograniczeniem zdolności zarobkowej z uwagi na ciążę oraz zamiarem korzystania z zasiłku macierzyńskiego, nie zaś ze względu na uzasadniony ekonomicznie interes firmy płatnika składek wywodząc, że w świetle dostępnego materiału zgromadzonego przez Zakład faktyczne nawiązanie współpracy od 1.02.2018 r. nie nastąpiło a zgłoszenie do ubezpieczeń spowodowane było jedynie zamiarem skorzystaniem z wysokich świadczeń z ubezpieczenia społecznego związanych z macierzyństwem.

/decyzja k. 32-36 akt ZUS/

Uznając przedmiotową decyzję za krzywdzącą ubezpieczona i płatnik składek złożyli od niej odwołania, wnosząc o zmianę kwestionowanej decyzji poprzez ustalenie, że M. K. podlega ubezpieczeniom społecznym emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu, a także dobrowolnemu chorobowemu od 1.02.2018 r. jako osoba współpracująca z osobą prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą u płatnika składek a jej męża T. K. (1), negując twierdzeniom ZUS jakoby nie współpracowała przy prowadzeniu działalności gospodarczej przez płatnika składek w okresie objętym skarżoną decyzją.

/odwołanie k. 3-7, k. 3-7 akt VIII U 2528/18/

W odpowiedziach na odwołania organ rentowy wniósł o ich oddalenie, podtrzymując dotychczasowe stanowisko w sprawie.

/odpowiedź na odwołanie k. 7-9, k. 25 – 27 akt VIII U 2528/18/

Postanowieniem z 28.05.2019 r. Sąd Okręgowy w Łodzi połączył sprawę z odwołania M. K. o sygn. VIII U 2528/18 ze sprawą z odwołania płatnika składek T. K. (1) o sygn. VIII U 2527/18 do wspólnego rozpoznania i rozstrzygnięcia /k. 142 akt VIII U 2528/18/.

Na rozprawie w dn. 26.09.2019 r. – bezpośrednio poprzedzającej wydanie wyroku - pełnomocnik wnioskodawców poparł odwołania oraz wniósł o zasądzenie kosztów postępowania przy przyjęciu wartości przedmiotu sporu 9600 zł na rzecz każdego z wnioskodawców, a pełnomocnik ZUS wniósł o oddalenie odwołania.

/e-prot. z 26.09.2019 r.: 00:01:40, 00:03:07, 00:43:36, 00:56:41/

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawczyni - M. K. jest żoną płatnika składek - T. K. (1) od 2009 r.

Małżonkowie M. i T. K. (1) prowadzą wspólne gospodarstwo domowe, tj. wspólnie zamieszkują pod tym samy adresem przy ul. (...) w Ł., razem partycypują w kosztach utrzymania rodziny, którą założyli, a także razem wychowują wspólne małoletnie dzieci, z których dwoje starszych synów (urodzonych (...) i 11.03.2013 r.) w badanym okresie uczęszczało do przedszkola.

/ zeznania wnioskodawcy e-prot. z 28.05.2019 r.: 00:02:50- 00:34:15 w zw. z e-prot. z 26.09.2019 r.: 00:40:18, zeznania wnioskodawczyni e-prot. z 28.05.2019 r.: 00:39:50- 01:10:39 w zw. z e-prot. z 26.09.2019 r.: 00:37:46, zeznania świadka I. G. e-prot. z 28.05.2019 r.: 01:53:08-02:12:22, kartoteka pacjenta k. 50, umowa o korzystanie z przedszkola k. 115- 117 akt ZUS/.

W 2010 r. wnioskodawczyni miała kłopoty z zajściem w ciążę i starała się o to od stycznia 2010 r. Po podjętej stymulacji hormonalnej starania o ciążę okazały się skuteczne /kartoteka pacjenta k. 50-79/.

Jedno z dzieci wnioskodawców syn M. ur. (...), jest chore na hemofilię i wymagało w 2017 r. prawidłowego zdiagnozowania i leczenia. Stan dziecka ustabilizował się w 2018 r. i nie wymagało już częstych wizyt w szpitalu.

/ zeznania wnioskodawcy e-prot. z 28.05.2019 r.: 00:02:50- 00:34:15 w zw. z e-prot. z 26.09.2019 r.: 00:40:18, karta chorego k. 14—15 akt VIII U 2528/18/.

Budynek, w którym razem z dziećmi mieszkają małżonkowie M. i T. K. (1) jest własnością siostry płatnika składek. Na parterze tego budynku są lokale usługowe, na pierwszym piętrze mieszczą się lokale mieszkalne do wynajęcia, a odwołujący się M. i T. K. (1) mieszkają na drugim piętrze. Obok mieszkania wnioskodawców mieści się biuro firmy transportowej płatnika składek. M. i T. K. (2) nie płacą siostrze płatnika za mieszkanie, a zamiast tego opiekują się przedmiotowym budynkiem i pobierają opłaty od innych najemców lokali.

/ zeznania wnioskodawcy e-prot. z 28.05.2019 r.: 00:02:50- 00:34:15 w zw. z e-prot. z 26.09.2019 r.: 00:40:18, zeznania świadka E. G. e-prot. z 28.05.2018 r.: 02:13:40- 02:18:07/.

Rachunki za gaz, energię elektryczną i mieszkanie są wystawianie na siostrę T. K. (1), ale opłacają je małżonkowie M. i T. K. (1).

T. K. (1) był w badanym okresie zameldowany pod innym adresem (...) – jest adres jego domu rodzinnego, w którym obecnie mieszkają rodzice T. K. (1) i jego brat.

/ zeznania wnioskodawcy e-prot. z 28.05.2019 r.: 00:02:50- 00:34:15 w zw. z e-prot. z 26.09.2019 r.: 00:40:1, /.

M. K. legitymuje się wykształceniem wyższym z zakresu zarządzania i marketingu. Wnioskodawczyni jeszcze w trakcie studiów pracowała w latach 2004-2009 jako sprzedawca kierownik w agencji handlowo usługowej SM (...) w W. początkowo na pół etatu, a później w pełnym wymiarze czasu pracy, godząc obowiązki pracownicze ze studiami. Po zawarciu związku małżeńskiego z płatnikiem składek w 2009 r. wnioskodawczyni wróciła do Ł.. W okresie od 1.01.2011 r. do 31.01.2011 r. wnioskodawczyni pracowała w pełnym wymiarze czasu pracy w Firmie (...) w Ł. jako przedstawiciel handlowy. Następnie od 1.02.2011 do 31.07.2012 r. pracowała w firmie (...) w Ł. jako pracownik administracyjno biurowy / niesporne, a nadto kserokopie dyplomu k. 8-9 akt VIII U 2528/18, zeznania wnioskodawczyni e-prot. z 28.05.2019 r.: 00:39:50- 01:10:39 w zw. z e-prot. z 26.09.2019 r.: 00:37:46, świadectwo pracy k. 10 akt VIII U 2528/18, świadectwo pracy k. 11 akt VIII U 2528/18, świadectwo pracy k. 12 akt VIII U 2528/18/

Płatnik składek - T. K. (1) prowadzi od 1.04.2007 r. działalność gospodarczą pod firmą (...) z siedzibą w W., której głównym przedmiotem są usługi transportowe krajowe i międzynarodowe / niesporne, a nadto zeznania wnioskodawcy e-prot. z 28.05.2019 r.: 00:02:50- 00:34:15 w zw. z e-prot. z 26.09.2019 r.: 00:40:18, wydruk z (...) k. 21 akt VIII U 2528/18/.

W okresie od 1.04.2017 r. do 31.12.2017 r. firma płatnika składek miała przychód 958454,67 zł, natomiast wydatki wyniosły 973110,06 zł, w związku z czym odnotowała stratę w wysokości (-) 14655,39 zł / podsumowanie księgi przychodów i rozchodów 104.2017 r.-31.12.2017 r. k. 74 bilans z księgi k. 65-73/.

Do wykonywania współpracy w firmie płatnika składek nie ma potrzeby posiadania specjalistycznej wiedzy z zakresu usług transportowych /niesporne/.

T. K. (1) od 18.04.2017 r. rozpoczął dodatkowo prowadzenie działów specjalnych produkcji rolnej w zakresie „chór i hodowla drobiu” (drób rzeźny – kurczęta).

Rozpoczęcie działalności rolniczej przez T. K. (1) wymagało od niego dużego nakładu pracy i zaangażowania. M.in. wnioskodawca musiał zdobyć pozwolenie na prowadzenie przedmiotowej hodowli z zakresu ochrony środowiska, co było bardzo czasochłonne. Ponadto prowadzenie hodowli drobiu wymagało od T. K. (1) codziennego zaangażowania, w tym dużego nakładu czasu pracy i siły, co polegało w szczególności na: dostarczaniu paszy do karmideł, wody do poidełek, pilnowaniu odpowiedniej temperatury, a także monitorowaniu stanu zdrowia stada.

Mimo tego, że wnioskodawca w tym samym czasie równolegle prowadził przez cały czas swoją pozarolniczą działalność gospodarczą w zakresie usług transportowych –to jednak w tym czasie nie korzystał ze stałej pomocy swojej bezrobotnej wówczas małżonki przy jej prowadzeniu, ani też nie zgłosił jej do ubezpieczeń społecznych jako osoby współpracującej aż do lutego 2018 r.

Aktualnie T. K. (1) samodzielnie zajmuje się prowadzeniem przedmiotowej działalności rolniczej. Obecnie hoduje ok. 60 000 sztuk drobiu.

Płatnik składek zgłosił swoją małżonkę M. K. jako osobę współpracującą przy prowadzeniu działalności gospodarczej od 1.02.2018 r., tzn. dopiero po 9 miesiącach od rozpoczęcia prowadzenia działów specjalnych produkcji rolnej we wskazanym wyżej zakresie.

/okoliczności niesporne/

W dacie zgłoszenia od lutego 2018 r. do ubezpieczeń społecznych i dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego wnioskodawczyni przez płatnika składek jako osoby współpracującej przy prowadzeniu pozarolniczej działalności gospodarczej płatnika składek -małżonkowie M. i T. K. (1) domyślali się, że M. K. jest w trzeciej ciąży.

/ zeznania wnioskodawcy e-prot. z 28.05.2019 r.: 00:02:50- 00:34:15 w zw. z e-prot. z 26.09.2019 r.: 00:40:18/.

W tym czasie ich dwoje starszych dzieci chodziło do przedszkola, z którego popołudniu odbierała je babka macierzysta.

W czasie, gdy płatnik zgłosił żonę do ubezpieczeń społecznych jako osobę współpracującą przy prowadzeniu pozarolniczej działalności gospodarczej, T. K. (1) podjął czynności zmierzające do powolnego wygaszenia tej działalności i jednocześnie prowadził działalność rolniczą. Wnioskodawca nie chciał od razu zakończyć prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej ze względu na wiążące go umowy leasingu.

/ zeznania wnioskodawcy e-prot. z 28.05.2019 r.: 00:02:50- 00:34:15 w zw. z e-prot. z 26.09.2019 r.: 00:40:18/.

Były to dwie umowy leasingu na ciągniki siodłowe i na naczepy. Pierwsza umowa leasingu kończyła się w 2017 r., a druga w drugim kwartale 2018 r. Samochody po zakończeniu umów leasingu zostały sprzedane przez płatnika składek w 2018 r.

/ zeznania wnioskodawczyni e-prot. z 28.05.2019 r.: 00:39:50- 01:10:39 w zw. z e-prot. z 26.09.2019 r.: 00:37:46/

W dacie zgłoszenia wnioskodawczyni do ubezpieczeń przez płatnika w firmie (...) było zatrudnionych na umowy o pracę trzech kierowców: S. S., G. L. i S. M.. Z G. L. płatnik rozwiązał umowę o pracę za porozumieniem stron z dniem 31.03.2018 r., z S. S. z dniem 30.06.2018 r., a z S. M. z dniem 31.08.2018 r.

/ zeznania wnioskodawcy e-prot. z 28.05.2019 r.: 00:02:50- 00:34:15 w zw. z e-prot. z 26.09.2019 r.: 00:40:18, zeznania wnioskodawczyni e-prot. z 28.05.2019 r.: 00:39:50- 01:10:39 w zw. z e-prot. z 26.09.2019 r.: 00:37:46, akta osobowe S. S., G. L. i S. M. w aktach sprawy, zeznania świadka S. S. e-prot. z 28.05.2019 r.: 01:19:41/

M. K. przed zgłoszeniem przez zainteresowanego płatnika składek do ubezpieczeń społecznych i dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego jako osoba współpracująca od 1.02.2018 r. nie posiadała żadnego tytułu do ubezpieczeń, z którego nabywa się prawo do świadczeń w postaci zasiłku chorobowego oraz macierzyńskiego i rodzicielskiego.

We wcześniejszym okresie M. K. pomagała mężowi w prowadzeniu jego działalności gospodarczej jako osoba współpracująca w latach 2012-2014.

Potem przebywała na urlopie wychowawczym do 2017 r.

Wnioskodawczyni została zgłoszona przez płatnika do ubezpieczeń jako osoba sprawująca osobistą opiekę nad dzieckiem jako osoba współpracująca z osobą prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarcza albo ze zleceniobiorcą od 13.01.2014 r. do 10.01.2017 r.

Od stycznia 2017 r. wnioskodawczyni była zarejestrowana jako osoba bezrobotna w Powiatowym Urzędzie Pracy w Ł. z prawem do zasiłku, który otrzymywała do czerwca/lipca 2017 r.

/ zeznania wnioskodawcy e-prot. z 28.05.2019 r.: 00:02:50- 00:34:15 w zw. z e-prot. z 26.09.2019 r.: 00:40:18, zeznania wnioskodawczyni e-prot. z 28.05.2019 r.: 00:39:50- 01:10:39 w zw. z e-prot. z 26.09.2019 r.: 00:37:46, zeznania świadka I. G. e-prot. z 28.05.2019 r.: 01:53:08-02:12:22, pismo ZUS z 20.01.2017 r. k. 13 akt VIII U 2528/18/.

Płatnik składek złożył do ZUS imienne raporty miesięczne o należnych składkach i wypłaconych świadczeniach ZUS RCA, w których wskazano podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne od lutego do czerwca 2018 r. w kwocie 2665,80 zł / niesporne/.

Z kart ciąży wynika, że wnioskodawczyni ostatnią miesiączkę miała 4.04.2018 r., a przewidywany termin porodu ustalono na 9.01.2019 r. Wnioskodawczyni stawiła się na pierwsze badanie ginekologiczne 29.05.2018 r. będąc w 6 tygodniu ciąży, a na kolejnych była 11.06.2018 r., 5.07.2018 r., 23.07.2018 r., 22.08.2018 r., 4.10.2018 r., 5.11.2018 r., 3.12.2018 r., 17.12.2018 r., 31.12.2018 r.

/ karta ciąży k. 48/

Trzecia ciąża wnioskodawczyni była zagrożona poronieniem od samego początku. W dniach 23-28 maja 2018 r. wnioskodawczyni była hospitalizowana z uwagi na krwawienie w pierwszym trymestrze ciąży. Od 24.07.2018 r. M. K. pozostawała na zwolnieniu lekarskim z uwagi na niezdolność do pracy w związku z ciążą, która okazała się zagrożona. W trakcie ciąży wnioskodawczyni była dwukrotnie poddana hospitalizacji we wrześniu i październiku 2018 r. Wnioskodawczyni urodziła trzecie dziecko 3.01.2019 r. przez cesarskie cięcie.

/karta informacyjna k. 23 akt VIII U 2528/18, zeznania wnioskodawczyni e-prot. z 28.05.2019 r.: 00:39:50- 01:10:39 w zw. z e-prot. z 26.09.2019 r.: 00:37:46, kartoteka pacjenta k. 50-79, dokumentacja medyczna k. 90- 124, 129 akt VIII U 2528/18/.

Płatnik składek nie ustanowił w badanym okresie M. K. pełnomocnikiem swojej firmy.

/ zeznania wnioskodawcy e-prot. z 28.05.2019 r.: 00:02:50- 00:34:15 w zw. z e-prot. z 26.09.2019 r.: 00:40:18/.

Wnioskodawczyni przed lutym 2018 r. także pomagała mężowi w prowadzeniu spraw biurowych w jego firmie transportowej.

W szczególności zanim wnioskodawczyni została zgłoszona przez płatnika składek w lutym 2018 r. do ubezpieczeń społecznych jako osoba współpracująca –M. K. pomagała płatnikowi w prowadzeniu jego pozarolniczej działalności np. wypłacała z konta firmowego gotówkę w euro dla kierowców.

Wnioskodawczyni była osobą upoważnioną do dokonywania operacji z konta bankowego firmy płatnika jeszcze od 2012 r. i nadal korzystała z tego upoważnienia.

Ponadto wnioskodawczyni jeszcze od 2012 r. miała swoje konto online na giełdzie transportowej, na której udział wymaga specjalnego logowania się. Wnioskodawczyni logowała się mimo to na konto męża, który na rynku usług transportowych budził większe zaufanie.

/ zeznania wnioskodawcy e-prot. z 28.05.2019 r.: 00:02:50- 00:34:15 w zw. z e-prot. z 26.09.2019 r.: 00:40:18, zeznania wnioskodawczyni e-prot. z 28.05.2019 r.: 00:39:50- 01:10:39 w zw. z e-prot. z 26.09.2019 r.: 00:37:46, zeznania świadka E. G. e-prot. z 28.05.2018 r.: 02:13:40- 02:18:07, załącznik z Banku Spółdzielczego k. 17 akt VIII U 2528/18/.

Oprócz tego na długo przed 2018 r. wnioskodawczyni kompletowała wykresówki czasu kierowców na podstawie, których w firmie płatnika składek był rozliczany czas pracy zatrudnionych kierowców, obierała faktury i płaciła za nie. Wnioskodawczyni od kliku lat przyjeżdżała co miesiąc raz lub dwa razy do biura H. S. zajmującego się obsługą firm, w tym także od 2012 r. lub 2013 r. firmy transportowej płatnika składek, w zakresie bhp. Do firmy (...) wnioskodawczyni przywoziła tylko materiały, regulowała płatności, H. S. omawiał wtedy z wnioskodawczynią stwierdzone naruszenia, natomiast sprawy administracyjne omawiał z T. K. (1). Nie było jakiś szczególnie długich przerw w przyjeżdżaniu wnioskodawczyni do firmy (...) – odwołująca przez kilka lat robiła to na zmianę z mężem. H. S. nigdy nie był w biurze firmy (...)-trans prowadzonej przez T. K. (1), ponieważ nie było takiej potrzeby. Płatnik zakończył współpracę z firmą (...) w sierpniu 2018 r. z uwagi na podjętą przez siebie decyzję o likwidacji pozarolniczej działalności gospodarczej.

/zeznania świadka H. S. e-prot. z 28.05.2019 r.: 01:44:32 /

Za namową księgowej I. G. zajmującą się księgowością w firmie płatnika składek na początku 2018 r. M. i T. K. (2) podjęli decyzję o zgłoszeniu wnioskodawczyni do ubezpieczeń społecznych i dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego jako osoby współpracującej przy prowadzeniu pozarolniczej działalności gospodarczej płatnika składek, co nastąpiło od 1.02.2018 r.

W spornym okresie od lutego 2108 r. do czasu rozpoczęcia zwolnienia lekarskiego od 24 lipca 2018 r. ze względu na niezdolność do pracy z uwagi na stwierdzony stan zagrożenia ciąży, M. K. nadal pomagała płatnikowi przy prowadzeniu jego pozarolniczej działalności gospodarczej jedynie w zakresie prac biurowych m.in. przy przygotowaniu dokumentów potwierdzających wykonanie usług transportowych, przy wystawianiu faktur, które następnie podpisywał płatnik składek, przy utrzymywaniu kontaktów z kontrahentami, do których wysyłała drogą e’mailową dokumenty potwierdzające wykonanie usług (...), czy też przygotowaniu dokumentacji księgowej do Biura (...), któremu płatnik zlecił prowadzenie księgowości w jego firmie. W badanym okresie wszystkie dokumenty związane z prowadzeniem pozarolniczej działalności gospodarczej przez płatnika składek znajdowały się wyłącznie w biurze przy ul. (...) w Ł..

/ zeznania wnioskodawcy e-prot. z 28.05.2019 r.: 00:02:50- 00:34:15 w zw. z e-prot. z 26.09.2019 r.: 00:40:18, zeznania wnioskodawczyni e-prot. z 28.05.2019 r.: 00:39:50- 01:10:39 w zw. z e-prot. z 26.09.2019 r.: 00:37:46, zeznania świadka S. S. e-prot. z 28.05.2019 r.: 01:19:41, zeznania świadka I. G. e-prot. z 28.05.2019 r.: 01:53:08-02:12:22, zeznania świadka E. G. e-prot. z 28.05.2018 r.: 02:13:40- 02:18:07, wydruk emaili k. 79-113 akt ZUS, /

W badanym okresie wnioskodawczyni nie wykonywała żadnych czynności dotyczących prowadzenia pozarolniczej działalności płatnika w terenie. Wszystkie czynności w terenie w swojej firmie świadczącej usługi transportowe nadal wykonywał samodzielnie płatnik składek, co wiązało się z koniecznością jego wyjazdów 3-4 razy w miesiącu w obrębie Ł..

Wnioskodawczyni nie miała stałych godzin, ani dni w jakich miała wykonywać czynności w firmie płatnika składek jako osoba współpracująca, ale robiła to w razie potrzeby, także w weekendy, o różnych porach dnia, tj. rano i w razie potrzeby wieczorem, tylko w biurze płatnika mieszczącym się w Ł. przy ul. (...), pod którym to adresem w badanym okresie odwołująca zamieszkiwała razem z mężem i ich wspólnymi małoletnimi dziećmi.

W szczególności 2 razy w tygodniu w różnych godzinach widywał odwołującą razem z mężem w biurze firmy płatnika zatrudniony u niego do marca 2018 r. kierowca S. S.. Raz S. S. był także w sprawach służbowych w mieszkaniu wnioskodawców mieszczącym się obok pomieszczenia przeznaczonego na biuro.

S. S. widywał jednak wnioskodawczynię z płatnikiem także przed 2018 r. na (...), gdy przyjeżdżali tam razem w sprawach firmy płatnika, a także w biurze na ul. (...) w Ł..

/ zeznania świadka S. S. e-prot. z 28.05.2019 r.: 01:19:41- 01:32:22

W szczególności wnioskodawczyni 3-4 razy w miesiącu zarówno przed lutym 2018 r. jak i po zgłoszeniu do ubezpieczeń społecznych jako osoby współpracującej przy prowadzeniu firmy transportowej płatnika składek, przychodziła w godzinach między 8.00 a 16.00 tj. w godzinach otwarcia Biura (...) z dokumentami kadrowymi i księgowymi dotyczącymi firmy (...), a także kontaktowała się z w/w biurem telefonicznie i e-mailowo.

/zeznania świadka I. G. e-prot. z 28.05.2019 r.: 01:53:08-02:12:22 /

W Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej, jako adres stałego miejsca wykonywania działalności gospodarczej prowadzonej przez odwołującego się płatnika składek oraz adres do doręczeń korespondencji kierowanej do płatnika wskazano: (...), (...)-(...) C.. Pod tym adresem mieścił się tylko parking, na którym parkowali kierowcy oraz magazyn z częściami. Pod adresem wskazanym w ewidencji działalności gospodarczej jako siedziba firmy transportowej płatnika nie ma warunków do prowadzenia biura. Wszystkie rozliczenia w spornym okresie odbywały się w biurze płatnika mieszczącym się przy ul. (...) w Ł.. Płatnik składek nie ujawnił w ewidencji adresu biura swojej firmy pozarolniczej, ponieważ uważał, że nie jest to ważne.

/ okoliczności niesporne, a nadto zeznania wnioskodawcy e-prot. z 28.05.2019 r.: 00:02:50- 00:34:15 w zw. z e-prot. z 26.09.2019 r.: 00:40:18, zeznania świadka S. S. e-prot. z 28.05.2019 r.: 01:19:41- 01:32:22 /.

M. K. nie została ujawniona w (...) jako pełnomocnik płatnika składek / okoliczności niesporne, a nadto zeznania wnioskodawcy e-prot. z 28.05.2019 r.: 00:02:50- 00:34:15 w zw. z e-prot. z 26.09.2019 r.: 00:40:18/.

T. K. (1) od 1.09.2018 r. nie zgłosił żadnych pracowników, ani osób wykonujących umowy agencyjne, umowy zlecenia lub umowy o świadczenie usług. /okoliczności niesporne, a nadto zeznania wnioskodawcy e-prot. z 28.05.2019 r.: 00:02:50- 00:34:15 w zw. z e-prot. z 26.09.2019 r.: 00:40:18/.

Zainteresowany płatnik składek nie zatrudniał w okresie poprzedzającym zgłoszenie wnioskodawczyni od 1.02.2018 r. do ubezpieczeń społecznych jako osoby współpracującej, ani też nie zgłosił w trakcie niezdolności do pracy M. K. żadnego innego pracownika, czy zleceniobiorcy, który wykonywałby obowiązki wnioskodawczyni.

T. K. (1) po rozpoczęciu działalności rolniczej, także w okresie niezdolności do pracy w związku z trzecią ciążą wnioskodawczyni nie zatrudniał nikogo do prowadzenia spraw biurowych związanych z jego własną pozarolniczą działalność gospodarczą polegającą na świadczeniu usług transportowych, w szczególności w tym czasie nie zmienił zakres dokumentacji księgowej dotyczącej przedmiotowej firmy.

/ zeznania wnioskodawcy e-prot. z 28.05.2019 r.: 00:02:50- 00:34:15 w zw. z e-prot. z 26.09.2019 r.: 00:40:18, zeznania świadka I. G. e-prot. z 28.05.2019 r.: 01:53:08-02:12:22/.

W okresie od stycznia do grudnia 2018 r. firma płatnika miała przychód 667963,58 zł, poniosła wydatki 482489,52 zł, a dochód wyniósł 144424,12 zł.

- w styczniu 2018 roku – dochód to kwota 6.535,59 zł;

- w lutym 2018 roku – 14.613,39;

- w marcu 2018 roku – minus 3.066,43;

- w kwietniu 2018 roku -7.186,99 zł;

- w maju 2018 roku – 58.994,16 zł;

- w czerwcu 2018 roku – 6.707,46 zł;

- w lipcu 2018 roku –minus 13.272.09 zł;

- w sierpniu 2018 roku – 2.490,05 zł;

- we wrześniu 2018 roku - 4.177,67 zł;

- w październiku 2018 roku – 69.545,77 zł;

- w listopadzie 2018 roku – minus 4.014,60 zł;

- w grudniu 2018 roku – minus 5.473,84 zł.

Dla porównania dochody w 2017 roku wyniosły:

- w kwietniu – minus 3.656,36 zł;

- w maju 27.393,24 zł;

- w czerwcu - minus 12.071,52 zł;

- w lipcu – 9.483,16 zł;

- w sierpniu – 20.237,39 zł;

- we wrześniu -15.457,59 zł;

- w październiku – 11.889,44 zł;

- w listopadzie – 5.229,49 zł;

- w grudniu minus 88.617,82 zł.

/bilans k.52-73 akt VIII U 2528/18/

Dochód ten stanowiły kwoty uzyskane przez płatnika składek ze sprzedaży samochodów w 2018 r. po zakończonych umowach leasingu w związku z likwidacją pozarolniczej działalności prowadzonej przez T. K. (1).

/podsumowanie księgi przychodów i rozchodów 1.01.2018 r. – 31.12.2018 r. k. 64, bilans z księgi k. 52-63 akt VIII U 2528/18, zeznania wnioskodawczyni e-prot. z 28.05.2019 r.: 00:39:50- 01:10:39 w zw. z e-prot. z 26.09.2019 r.: 00:37:46, zeznania świadka S. S. e-prot. z 28.05.2019 r.: 01:19:41- 01:32:22, zeznania świadka I. G. e-prot. z 28.05.2019 r.: 01:53:08-02:12:22, faktury k. 35-47, deklaracje podatkowe k. 161-189 akt ZUS /

W dniu 23 maja 2018 roku sprzedany został ciągnik (...), zaś 10 września 2018 roku sprzedany został ciągnik siodłowy. Naczepy sprzedane zostały w dniach 11 maja 2018 roku, 5 i 17 października 2018 roku.

/ pismo i faktury k.32-33, 35-47/

Aktualnie pozarolnicza działalność gospodarcza płatnika jest de facto wygaszona, mimo iż T. K. (1) nie wyrejestrował jej z ewidencji.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych przeprowadził w biurze płatnika składek przy ul. (...) w Ł. kontrolę w dniach 10.09.2018 r. -11.09.2018 r. w zakresie prawidłowości i rzetelności obliczania składek na ubezpieczenia społeczne oraz innych składek do których pobierania upoważniony jest ZUS oraz zgłoszenia od ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego M. K., którą to kontrolą objęto okres od 1.02.2018 r. do 31.08.2018 r. Kontroler ZUS nie zauważył w trakcie kontroli szyldu firmy pod tym adresem / protokół kontroli k. 195 akt ZUS, zeznania świadka R. D. e-prot. z 28.05.2019 r.: 01:38:02- 01:43:10/

Powyższy stan faktyczny Sąd odtworzył na podstawie powołanych dokumentów, których wartości dowodowej nie kwestionowała żadna ze stron, a nadto na podstawie zeznań świadków i wnioskodawców w takim zakresie w jakim razem z w/w dokumentami tworzyły spójną logiczną całość.

Sąd nie dał wiary twierdzeniom wnioskodawców, że od 1.02.2018 r. wnioskodawczyni była osobą współpracującą z płatnikiem przy prowadzeniu jego pozarolniczej działalności gospodarczej, gdyż doszło do podjęcia istotnej i znaczącej współpracy, rodzącej obowiązek ubezpieczenia, albowiem przeczą temu pozostałe zgromadzone dowody, które Sąd obdarzył w całości walorem wiarygodności.

Przede wszystkim Sąd zważył, że z dokumentów finansowych oraz kadrowych firmy transportowej płatnika wynika, że wnioskodawca w okresie zgłoszenia wnioskodawczyni jako osoby współpracującej od 1.02.2018 r. nie zamierzał już prowadzić dalej pozarolniczej działalności transportowej, lecz podjął decyzję o jej likwidacji i tak naprawdę wszystkie czynności płatnika zmierzały jedynie do stopniowego wygaszania tejże działalności, o czym świadczy to, że umowy o pracę ze wszystkimi trzema zatrudnionymi w firmie płatnika kierowcami zostały rozwiązane, na ich miejsce nikogo płatnik nie zatrudnił, tym bardziej, że dochody firmy płatnika w 2018 r. to tak naprawdę środki pieniężne uzyskane nie ze świadczonych płatnika usług transportowych, ale ze sprzedaży samochodów i naczep po zakończeniu umów leasingu w 2018 r. jako konsekwencja właśnie decyzji T. K. (1) o wygaszeniu tejże firmy.

Nie jest wiarygodne twierdzenie wnioskodawcy, iż decyzję o likwidacji tego rodzaju działalności podjął dopiero na skutek informacji o zagrożonej ciąża wnioskodawczyni. Ta informacja pochodzi bowiem z maja 2018 roku a w tym samym miesiącu sprzedał już jedną z naczep, w ramach wyprzedaży przejętych po leasingu środków transportu. W ocenie sądu do takiej operacji należy się przygotować i nie jest prawdopodobne dokonanie sprzedaży z dnia na dzień.

Nie zasługują zatem na wiarę twierdzenia odwołujących, że istniała rzeczywista potrzeba do zaangażowania się wnioskodawczyni w sposób stały i ze doszło do podjęcia przez nią istotnej i znaczącej współpracy w prowadzeniu firmy płatnika skoro płatnik konsekwentnie zmierzał do jej likwidacji, co zresztą sam przyznał.

Ponadto Sąd zważył, że nie jest wiarygodne twierdzenie odwołujących jakoby dopiero od lutego 2108 r. powstała koniczność podjęcia przez wnioskodawczynię współpracy przy prowadzeniu razem z mężem jego pozarolniczej działalności gospodarczej ze względu na zaangażowanie płatnika w drugą aktywność zarobkową jaką była uruchomiona niemalże rok wcześniej działalność rolnicza polegająca na hodowli drobiu, skoro nawet sam płatnik przyznał, że do tego czasu nie było takiej potrzeby i do lutego 2018 r. pomoc żony była sporadyczna, doraźna. Całkowicie niewiarygodne jawi się zatem forsowanie wersji przez skarżących, że potrzeba taka powstała, gdy de facto płatnik konsekwentnie prowadził działania zmierzające ku zakończeniu funkcjonowania jego firmy transportowej a nie istniała wcześniej, gdy uruchamiał działalność rolniczą – co jak sam płatnik przyznał w swoich zeznaniach wtedy wymagało od niego bardzo dużego nakładu pracy i czasu. W tym czasie zaś wnioskodawczyni była zarejestrowana jako osoba bezrobotna – czyli gotowa do podjęcia zatrudnienia.

Ponadto nawet z zeznań przesłuchanych świadków wynika, że wnioskodawczyni pomagała płatnikowi w prowadzeniu jego firmy także przed lutym 2018 r. w szczególności w sprawach biurowych, a Sąd po przeanalizowaniu całego zgromadzonego materiału dowodowego doszedł do przekonania, że wbrew depozycjom skarżących nie nastąpiła żadna znacząca zmiana czy to jakościowa czy też ilościowa w świadczonej pomocy przez żonę płatnika przy prowadzeniu jego pozarolniczej firmy od lutego 2018 r.

Sąd pragnie zaznaczyć, że nie neguje tego, że jakieś czynności wnioskodawczyni wykonywała także od lutego 2018 r. do czasu zwolnienia lekarskiego tj. do lipca 2018 r, ale po pierwsze, ze zgromadzonych dowodów wynika, że nie było realnej potrzeby dopiero od lutego 2018 r. kiedy płatnik wygaszał już swoją działalność jej istotnego zaangażowania w charakterze osoby współpracującej w prowadzeniu firmy transportowej płatnika, po drugie, stan zdrowia skarżącej ze względu na zagrożoną od samego początku poronieniem trzecią ciążę uniemożliwiał wnioskodawczyni właśnie wtedy zwiększenie jej zaangażowania gdyż było to po prostu niemożliwe z przyczyn fizycznych po stronie odwołującej, po trzecie z zeznań świadków I. G., H. S., a nadto S. S. wynika, że taką samą pomoc wnioskodawczyni udzielała mężowi przed lutym 2018 r., a po czwarte, świadczy o tym i to, że płatnik nie korzystał z pomocy innych osób w prowadzeniu spraw biurowych w swojej firmie transportowej w okresie niezdolności do pracy małżonki od lipca 2018 r., ale sam jednocześnie zajmując się drugą działalnością rolniczą był w stanie samodzielnie przejąć obowiązki skarżącej, które zresztą wykonywał w takim zakresie, jak przed zgłoszeniem żony od lutego 2018 r. jako osoby współpracującej do ubezpieczeń.

Sąd miał na uwadze, że wnioskodawczyni wykonywała pewne czynności związane z działalnością pozarolniczą płatnika - rzecz jednak w tym, że w świetle dowodów niczym jej pomoc i zakres tej pomocy nie różnił się w okresie sprzed i po lutym 2018 r., a nadto opisane wyżej okoliczności świadczą, że wobec wygaszania firmy płatnika – naturalnym i logicznym było to, że pracy w firmie transportowej płatnika było mniej - skoro płatnik stopniowo rozwiązał z wszystkimi trzema kierowcami umowy o pracę, a także wyprzedawał samochody po zakończeniu leasingu.

Sąd miał na uwadze, że sama okoliczność, że świadkowie zeznali, że wnioskodawczyni była widywana w biurze firmy płatnika przy ul. (...) w Ł. nie przesądza, że bywała tam stale i że w tym czasie doszło do podjęcia istotnej i znaczącej współpracy sprawami firmy płatnika, skoro małżonkowie M. i T. K. (1) mieszkają w tym samym budynku i biuro płatnika sąsiaduje z ich mieszkaniem, a przed lutym 2018 r. wnioskodawczyni także pomagała mężowi w firmie.

Sąd w szczególności zważył, że nie stanowią dowodu na okoliczność wykonywania współpracy w prowadzeniu firmy płatnika składek zeznania świadka E. G. albowiem świadek ten widywał jedynie skarżącą przy okazji, z uwagi na wynajmowanie kancelarii w tym samym budynku i na to, że w biurze płatnika uiszczała opłatę za najem lokalu od siostry płatnika, natomiast świadek nie ma tak naprawdę żadnej wiedzy czy i co faktycznie wnioskodawczyni robiła w biurze firmy płatnika.

Sąd miał na uwadze, że także z zeznań samej wnioskodawczyni i płatnika wynika, że również przed lutym 2018 r. skarżąca pomagała mężowi w prowadzeniu firmy, przy czym zgodnie zeznali że wówczas nie miało to charakteru stałego lecz doraźny, gdy istniała taka potrzeba. Zdaniem Sądu po lutym 2018 r. nie zaszła w tym zakresie żadna zmiana a znamienne jest chociażby to, że wnioskodawczyni nie otrzymała od płatnika od lutego 2018 r. pełnomocnictwa do prowadzenia spraw jego pozarolniczej firmy, nie była co za tym idzie ujawniona w ewidencji jako pełnomocnik w firmie płatnika, natomiast tak jak w okresie sprzed lutego 2018 r. korzystała nadal ze swoich starych jeszcze od 2012 r. lub 2013 r. uprawnień jakie przyznał jej wówczas w swojej firmie płatnik - np. miała stare od 2012 r. lub 2013 r. upoważnienie do dokonywania operacji na koncie bankowym firmy płatnika, czy mogła korzystać z konta online do logowania się na giełdzie usług transportowych płatnika – nie korzystała natomiast z własnego. Przeczy to tezie, że całkowicie przejęła od męża prowadzenie spraw jego firmy. Zdaniem Sądu w świetle zebranych dowodów po lutym 2018 r. nic się tak naprawdę nie zmieniło w tym zakresie, o czym świadczy chociażby to, że nawet wnioskodawczyni nie potrafiła powiedzieć składając zeznania w toku niniejszego postępowania odwoławczego, dlaczego akurat od lutego 2018 r. została zgłoszona jako osoba współpracująca, a nie wcześniej, gdy płatnik nie miał jeszcze zamiaru zlikwidowania swojej firmy, a nastąpiło to niemal po roku od rozpoczęcia równoległej działalności rolniczej przez jej męża. Według sądu w istocie rzeczywiste motywy, którymi kierował płatnik i jego żona są możliwe do odtworzenia jeśli zważyć na sekwencję i chronologię wydarzeń związanych z historią ubezpieczenia skarżącej, przy jednoczesnym fakcie, że z uwagi na stan trzeciej ciąży, która od początku była zagrożona wskazuje, że płatnik i wnioskodawczyni zdawali sobie sprawę z tego, że M. K. w niedalekiej przyszłości będzie korzystała ze świadczeń związanych z niezdolnością do pracy uwagi na stan ciąży a później w związku z macierzyństwem.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie podlega oddaleniu.

Wstępnie przypomnieć należy, że zaskarżoną decyzją Zakład Ubezpieczeń Społecznych stwierdził, że skarżąca od 1.02.2018 r. nie podlega ubezpieczeniu społecznym, w tym dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu z tytułu współpracy z mężem T. K. (1) prowadzącym działalność gospodarczą podnosząc, że nie doszło do podjęcia istotnej i znaczącej współpracy, rodzącej obowiązek ubezpieczenia. Tym samym przedmiotem zaskarżonej decyzji nie jest wysokość podstawy wymiaru składek zadeklarowana z tytułu współpracy ubezpieczonej z zainteresowanym płatnikiem, lecz wyłącznie kwestia podlegania odwołującej się ubezpieczeniom społecznym.

Przepis art. 6 ust. 1 pkt 5 ustawy z 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U.2015r., poz. 121 ze zm.) stanowi, że obowiązkowo ubezpieczeniom : emerytalnemu i rentowym podlegają osoby prowadzące pozarolniczą działalność oraz osoby z nimi współpracujące.

Według art. 11 ust. 2 ustawy dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu podlegają na swój wniosek osoby objęte obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi, wymienione w art. 6 ust. 1 pkt 2, 4, 5, 8 i 10.

Zgodnie z przepisem art. 8 ust. 11 w/w ustawy za osobę współpracującą
z osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność oraz zleceniobiorcami, o której mowa w art. 6 ust. 1 pkt 4 i 5 uważa się małżonka, dzieci własne, dzieci drugiego małżonka i dzieci przysposobione, rodziców, macochę i ojczyma oraz osoby przysposabiające, jeżeli pozostają z nimi we wspólnym gospodarstwie domowym i współpracują przy prowadzeniu tej działalności lub wykonywaniu umowy agencyjnej lub umowy zlecenia; nie dotyczy to osób, z którymi została zawarta umowa o pracę w celu przygotowania zawodowego.

Treść tego przepisu wskazuje, że do uznania za osobę współpracującą z osobą prowadzącą pozarolniczą działalność konieczne jest to, aby osoba ta była jedną z osób w nim wymienionych tj. małżonkiem, dzieckiem własnym, dzieckiem drugiego małżonka, dzieckiem przysposobionym, rodzicem, macochą, ojczymem albo osobą przysposabiającą, pozostawała z nim we wspólnym gospodarstwie domowym oraz współpracowała przy prowadzeniu tej działalności.

Osoby współpracujące podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym (art. 6 ust. 1 pkt 5 ustawy systemowej) oraz wypadkowemu (art. 12 ust. 1 ustawy systemowej). Dodać jeszcze trzeba, że jeżeli pracownik spełnia kryteria określone dla osób współpracujących, o których mowa w ust. 11 - dla celów ubezpieczeń społecznych jest traktowany jako osoba współpracująca (art. 8 ust. 2 ustawy systemowej).

Nie ulega wątpliwości, że M. K. jest małżonką zainteresowanego płatnika składek T. K. (1).

Sąd zważył, że fakt odrębnych miejsc zameldowania małżonków K. w żaden sposób nie przesądzał wbrew twierdzeniom Zakładu, że M. i T. K. (2) prowadzili osobne gospodarstwa domowe. Warto zauważyć, że cechami charakterystycznymi dla prowadzenia wspólnego gospodarstwa domowego może być udział i wzajemna ścisła współpraca w załatwianiu codziennych spraw związanych z prowadzeniem domu, niezarobkowanie i pozostawanie w związku z tym na całkowitym lub częściowym utrzymaniu osoby, z którą się gospodarstwo domowe prowadzi, a wszystko to dodatkowo uzupełnione cechami stałości, które tego typu sytuację charakteryzują (por. wyrok Sądu Najwyższego z 2.02.1996 r., II URN 56/95). Z ustaleń faktycznych poczynionych w niniejszej sprawie wynika zaś, że pomimo odrębnych adresów zameldowania wnioskodawczyni i jej mąż w badanym okresie razem zamieszkiwali, razem partycypowali w kosztach utrzymania ich rodziny i razem wychowywali wspólne małoletnie dzieci. Te okoliczności nie były skutecznie kwestionowane w toku procesu przez organ rentowy. Wobec powyższego Sąd zważył, że pierwsza sporna przesłanka co do prowadzenia wspólnego gospodarstwa domowego przez małżonków M. i T. K. (1) została spełniona.

Uznanie zasadności odwołania było zatem uzależnione jedynie od oceny czy rzeczywiście odwołująca współpracowała z mężem w spornym okresie przy prowadzeniu jego działalności gospodarczej w rozumieniu przytoczonych wyżej przepisów czy też nie.

Badając tę kwestię Sąd Okręgowy zważył, że zgodnie ze słusznym stanowiskiem Sądu Najwyższego wyrażonym w wyroku z 6.03.2019 r. w sprawie II UK 508/17, udzielana przez małżonka pomoc w prowadzonej przez drugiego małżonka działalności gospodarczej, w zasadzie nie stanowi o współpracy i jako taka nie powoduje obowiązku ubezpieczenia społecznego. Współpracą przy prowadzeniu działalności gospodarczej -art. 8 ust. 11 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, powodującą powstanie obowiązku ubezpieczenia emerytalnego i rentowego, jest poza stwierdzeniem powiązania więzami rodzinnymi z osobą prowadzącą pozarolniczą działalność i pozostawanie z nią we wspólnym gospodarstwie domowym-ciężar gatunkowy działań współpracownika, ich bezpośredni związek z przedmiotem działalności gospodarczej, a także stabilność i zorganizowanie oraz częstotliwość podejmowanych prac. Współpracą przy prowadzeniu działalności gospodarczej powodującą obowiązek ubezpieczeń emerytalnego i rentowych, jest takie współdziałanie małżonka przedsiębiorcy, które generuje stałe, dodatkowe dochody z tej działalności. Inaczej rzecz ujmując, współpracą jest stała pomoc przy prowadzeniu działalności, bez której stanowiące majątek wspólny małżonków dochody z tej działalności nie osiągałyby takiego pułapu, jaki zapewnia ich współdziałanie przy tym przedsięwzięciu.

Zdaniem Sądu w realiach badanej sprawy zgromadzony materiał dowodowy, nie daje podstaw do przyjęcia, że pomoc zainteresowanej w spornym okresie od 1 lutego 2018 r. była przez nią wykonywana w takim w wymiarze i rodzaju by można było uznać, że mogła ona wypełniać dyspozycji art. 8 ust. 11 ustawy systemowej.

Niewątpliwie wykonane przez odwołującą czynności jak np. przygotowanie dokumentacji rachunkowej, czy wysyłanie e’maili do kontrahentów, stanowiły pomoc dla wnioskodawcy, jednakże pomoc tę należało oceniać w kategoriach pomocy małżeńskiej, rodzinnej (art. 23 i 27 k.r.o.), a nie współpracy, która przybiera charakter zawodowy i ekonomiczny.

Podkreślić należy, że aby możliwym było uznanie podjętych i wykonanych czynności za współpracę przy prowadzeniu działalności gospodarczej, musiałyby one swoim zakresem wypełnić konstytutywne cechy tego pojęcia. Nie każda bowiem aktywność realizowana na rzecz prowadzonej przez osobę pozostającą we wspólnym gospodarstwie domowym pozarolniczej działalności gospodarczej uprawnia do zakwalifikowania jej jako "współpracy przy prowadzeniu działalności gospodarczej" w rozumieniu art. 8 ust. 11 ustawy systemowej.

Sąd Okręgowy przyjął, podzielając w całości pogląd wyrażony w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 6 stycznia 2009 r., II UK 134/08, OSNP 2010 nr 13-14, poz. 170), że cechami konstytutywnymi pojęcia "współpraca przy działalności gospodarczej", o której mowa w art. 8 ust. 11 ustawy, są występujące łącznie:

a) istotny ciężar gatunkowy działań współpracownika, które nie mogą mieć charakteru wtórnego,

b) bezpośredni związek z przedmiotem działalności gospodarczej,

c) stabilność i zorganizowanie oraz

d) znaczący czas i częstotliwość podejmowanych robót.

Takie rozumienie współpracy przy prowadzeniu działalności gospodarczej odpowiada bowiem celom ustawy systemowej wyrażającym się przymusem ubezpieczenia, na zasadzie równości, wszystkich zarobkujących własną pracą (niezależnie od podstawy jej świadczenia). Sąd Najwyższy w uzasadnieniu tego wyroku wyraził pogląd, że okazjonalna pomoc jaką świadczy osobie prowadzącej działalność gospodarczą w tej działalności jego małżonek, prowadzący z nim wspólne gospodarstwo domowe stanowi konsekwencję obowiązku małżonków do wzajemnej pomocy oraz współdziałania dla dobra rodziny, którą przez swój związek założyli (art. 23 i 27 k.r.o.). Udzielana przez małżonka pomoc w prowadzonej przez drugiego małżonka działalności gospodarczej, w ramach ustawowego obowiązku wzajemnej pomocy jest normalną konsekwencją współdziałania małżonków na rzecz założonej przez nich rodziny i nie podlega zasadzie odpłatności.

W wyroku z 6.01.2009 r., II UK 134/08 Sąd Najwyższy zaznaczył natomiast, że zgodnie ze słownikiem języka polskiego współpraca oznacza pracę wykonywaną wspólnie z kimś innym; działalność prowadzoną wspólnie; działanie wraz z innymi w ramach jednego przedsięwzięcia; branie udziału w zbiorowej pracy. Z wykładni literalnej wynika zatem, iż termin współpraca przy prowadzeniu działalności, którym operuje art. 8 ust. 11 ustawy systemowej zakłada, że współpracujący ma istotny wpływ na tę działalność. Wartość działania w ramach współpracy musi być także znacząca.

Również w wyroku Sądu Najwyższego z 23.04.2010 r., II UK 315/09 Sąd Najwyższy uznał, że cechami konstytutywnymi pojęcia „współpraca przy prowadzeniu pozarolniczej działalności” w rozumieniu art. 8 ust. 11 ustawy systemowej są występujące łącznie :

1) istotny dla działalności gospodarczej ciężar gatunkowy działań współpracownika, które to działania nie mogą mieć charakteru wtórnego, muszą pozostawać w bezpośrednim związku z przedmiotem podjętej działalności oraz muszą charakteryzować się pewną systematycznością, stabilnością i zorganizowaniem;

2) znaczący czas i częstotliwość podejmowanych robót.

Sąd Najwyższy stwierdził, że za współpracującego przy prowadzeniu działalności pozarolniczej można uznać tylko taką osobę, która na rzecz tej działalności wykonuje prace takiego rodzaju, rozmiaru i częstotliwości, że mają one wymiar ekonomiczny i organizacyjny na tyle istotny, że mogą być postrzegane jako współpraca przy prowadzeniu tej działalności.

Ocena czy w konkretnej sytuacji pomoc świadczona przez małżonka może być uznawana za współpracę w rozumieniu art. 8 ust. 11 ustawy systemowej i stanowiącą w myśl art. 6 ust. 1 pkt 5 tej ustawy podstawę do objęcia tej osoby obowiązkowymi ubezpieczeniami : emerytalnym i rentowymi, wymaga uprzednich ustaleń faktycznych co do charakteru i rodzaju tych czynności.

Zdaniem Sądu Okręgowego w okolicznościach niniejszej sprawy cechy te nie zaistniały. Ze strony skarżącej w świetle ustalonych okoliczności faktycznych należy uznać, że była to incydentalna, okazjonalna współpraca, jaką współmałżonek świadczy w ramach pomocy drugiemu małżonkowi wykonującemu działalność gospodarczą, która nie charakteryzowała się ani systematycznością, ani stabilnością, ani zorganizowaniem.

W ocenie Sądu ilość, natężenie i rodzaj podjętych przez zainteresowaną czynności nie może świadczyć o stabilnej, zorganizowanej, a przede wszystkim znaczącej jej współpracy z mężem prowadzącym działalność gospodarczą. Przeczą temu ustalone w sprawie fakty, z których wynika, że wnioskodawczyni w taki sam sposób pomagała swojemu mężowi w prowadzeniu jego działalności pozarolniczej również przed lutym 2018 r., tym bardziej, że skarżący nie przedstawili przekonujących dowodów, że dopiero po 9 miesiącach od uruchomienia przez płatnika równoległej działalności rolniczej powstała rzeczywista potrzeba podjęcia istotnej i znaczącej współpracy przez jego małżonkę przy prowadzeniu jego firmy transportowej a wcześniej takiej potrzeby nie było. Dokonując takiej oceny Sąd zważył, że nie ma żadnych przekonujących dowodów, że skarżąca przejęła prowadzenie firmy pozarolniczej od płatnika, skoro nie została przez męża ustanowiona pełnomocnikiem, lecz nadal korzystała jedynie z dotychczasowych upoważnień jakie miała już od 2012 r. -2013 r., m.in. do dokonywania operacji na koncie bankowym firmy płatnika czy korzystania z konta męża do logowania się na giełdzie usług transportowych a przede wszystkim zakres i sposób tej pomocy nie uległ jakiejkolwiek zmianie. Sąd zważył w szczególności, że z zeznań świadka H. S. wynika wprost, że od wielu lat wnioskodawczyni załatwiała w taki sam sposób sprawy płatnika w jego firmie, a przy tym świadek nie zauważył żadnej różnicy po lutym 2018 r. Nie dają także podstaw do uznania, że zmienił się zakres pomocy wnioskodawczyni w prowadzeniu spraw płatnika zeznania świadka I. G., skoro również przed lutym 2018 r. wnioskodawczyni pomagała płatnikowi przygotować dokumenty rachunkowe, a z zeznań płatnika wynika, że od 2018 r. zmierzał do stopniowego wygaszania pozarolniczej działalności, której de facto już nie prowadzi, mimo iż wciąż figuruje w ewidencji jako przedsiębiorca.

Sąd bazując na dostępnym materiale dowodowym nie podzielił argumentacji skarżących, że dopiero od lutego 2018 r. w firmie transportowej płatnika było więcej pracy, skoro z zaoferowanych dowodów wynika wręcz coś przeciwnego, a mianowicie, że tak naprawdę działanie płatnika sprowadzało się do zakończenia tejże działalności – płatnik rozwiązał umowy z kierowcami, wyprzedał samochody które dotąd miał leasingu. Sąd zważył też, że na zwiększenie zaangażowania wnioskodawczyni w sprawy firmy płatnika nie pozwalał jej także jej stan zdrowia. Wnioskodawczyni sama przyznała w swoich zeznaniach, że ciąża była od początku zagrożona poronieniem.

Sąd miał na uwadze również wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 maja 2008 r., II UK 286/07 (OSNP 2009 nr 17-18, poz. 241), w którego tezie słusznie wskazano, że za współpracę przy prowadzeniu działalności gospodarczej powodującą obowiązek ubezpieczeń emerytalnego i rentowych uznać należy taką pomoc udzieloną przedsiębiorcy przez jego małżonka, która ma charakter stały i bez której stanowiące majątek wspólny małżonków dochody z tej działalności nie osiągałyby takiego pułapu, jaki zapewnia ich współdziałanie przy tym przedsięwzięciu.

Zdaniem Sądu zgromadzony w sprawie materiał dowodowy nie wykazał, że wnioskodawczyni faktycznie podjęła i to akurat od lutego 2018 r. stałą współpracę przy prowadzeniu działalności gospodarczej jej męża, a nie tylko mu sporadycznie pomagała tak jak dotychczas, przy czym podkreślić należy, że na pewno dochód w likwidowanej w rzeczywistości firmie płatnika nie był w żadnym razie wynikiem zaangażowania wnioskodawczyni w prowadzenie działalności transportowej rzeczonej firmy od lutego 2018 r., skoro ze złożonych dokumentów do akt sprawy wynika, że dochód został wygenerowany tak naprawdę na skutek wyprzedaży samochodów po zakończonych umowach leasingu. Nie można zatem racjonalnie w świetle dostępnych dowodów mówić, że to dzięki pomocy udzielonej przedsiębiorcy przez jego małżonkę, która miała mieć charakter stały dochody z tej działalności nie osiągałyby takiego pułapu – bo stoi to w rażącej opozycji do złożonych dokumentów finansowych firmy płatnika pochodzących z 2018 roku. Porównanie wyników finansowych z poszczególnych miesięcy w 2018 r. i 2017 roku, w ocenie Sądu świadczy wręcz o odwrotnej tendencji – co zresztą nie może dziwić, skoro nawet T. K. (1) przyznawał wprost, że jego firma była w tym czasie przygotowywana do jej wygaszenia a nie do przynoszenia zwiększonych dochodów, a tym bardziej dzięki rzekomym staraniom wnioskodawczyni.

Wnioskodawca bezpośrednio przed zgłoszeniem, jak i po powstaniu niezdolności do pracy małżonki, nikogo nie zatrudniał i samodzielnie wykonywał wszystkie czynności związane z prowadzoną działalnością pozarolniczą a jednocześnie godził to działalnością rolniczą hodowli drobiu, co również przeczy forsowanej przez skarżących tezie o powstaniu od lutego 2018 r. rzeczywistej potrzeby podjęcia współpracy przez skarżącą.

Istotny jest przy tym okres zgłoszenia zainteresowanej do ubezpieczeń - tj. czas kiedy domyślała się już - jak przyznał wprost płatnik w swoich zeznaniach, że może być w trzeciej ciąży i jednoczesny brak innego tytułu do objęcia jej ochroną ubezpieczeniową.

W ocenie Sądu świadczona przez odwołującą pomoc mężowi w prowadzeniu jego firmy transportowej została podniesiona do rangi współpracy i dała podstawę stronom do zgłoszenia zainteresowanej do ubezpieczeń, natomiast zakres tej pomocy od wielu lat był taki sam i nie uległ po 1 lutego 2018 r. żadnej zmianie, a już z całą pewnością nie można mówić, że bez tej współpracy stanowiące majątek wspólny małżonków dochody z tej działalności nie osiągałyby takiego pułapu, jaki zapewnia ich współdziałanie przy tym przedsięwzięciu. Materiał dowodowy wskazuje na wręcz odwrotną tendencję.

Mając powyższe na uwadze, Sąd Okręgowy na podstawie art. 477¹⁴ § 1 k.p.c. oddalił odwołanie, o czym orzekł, jak w sentencji wyroku.

UZASADNIENIE

ZARZĄDZENIE