UZASADNIENIE

W pozwie z 22 lutego 2019 roku, skierowanym przeciwko (...) Spółka z o.o. w K., powód R. K. - reprezentowany przez pełnomocnika profesjonalnego w osobie adwokata ustanowionego z urzędu, wniósł o pozbawienie w całości wykonalności tytułu wykonawczego w postaci nakazu zapłaty Sądu Rejonowego w Kielcach wydanego w sprawie I Nc 576/04 z dnia 11 października 2004 roku, opatrzonego klauzulą wykonalności na rzecz strony pozwanej postanowieniem z dnia 2 października 2018 roku wydanym przez Sąd Rejonowy w Kielcach wydanym w sprawie VIII Co 329/18. Powód wniósł również o zasądzenie na jego rzecz zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów pomocy prawnej udzielonej mu z urzędu oraz o zabezpieczenie powództwa poprzez zawieszenie postępowania egzekucyjnego prowadzonego przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym dla Łodzi – Widzewa w Łodzi M. K. w sprawie Km 4907/18. Jako podstawę faktyczną swojego roszczenia powód wskazał przedawnienie roszczeń ( pozew k. 4-5).

Postanowieniem z dnia 8 marca 2019 roku Sąd Rejonowy dla Łodzi – Widzewa w Łodzi, II Wydział Cywilny Sekcja Egzekucyjna zabezpieczył powództwo złożone w przedmiotowej sprawie w ten sposób, że zawiesił postępowanie egzekucyjne prowadzone przeciwko powodowi przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym dla Łodzi – Widzewa w Łodzi M. K. w sprawie Km 4907/18 do czasu prawomocnego rozpoznania przedmiotowej sprawy ( postanowienie k. 11).

W odpowiedzi na pozew z dnia 29 marca 2019 roku, pozwany - reprezentowany przez pełnomocnika profesjonalnego w osobie radcy prawnego, uznał powództwo w zakresie odsetek przedawnionych – za wyjątkiem odsetek należnych pozwanemu od dnia 11 kwietnia 2015 roku do dnia zapłaty. W pozostałym zakresie wniósł o oddalenie powództwa jako niezasadnego, z uwagi na wielokrotne przerwanie przez stronę pozwaną i jej poprzedników prawnych biegu terminu przedawnienia. Wniósł o zasądzenie kosztów postępowania n zasadzie art. 101 k.p.c. ( odpowiedź na pozew k. 24-26, pełnomocnictwo k. 28).

Do zamknięcia rozprawy strony pozostały na dotychczasowych stanowiskach w sprawie. Pełnomocnik powoda podtrzymał dotychczasowe stanowisko w sprawie, a na wypadek oddalenia powództwa w całości lub części wniósł o nieobciążanie powoda obowiązkiem zwrotu kosztów postępowania na rzecz pozwanego - z uwagi na jego trudną sytuację materialną oraz bardzo poważny stan zdrowia córki powoda, którą ten na co dzień się opiekuje, a która wymaga stałego drogiego leczenia ( protokół elektroniczny rozprawy z dnia 10 września 2019r. k. 54-55).

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 11 października 2004 roku Sąd Rejonowy w Kielcach, I Wydział Cywilny wydał w sprawie I Nc 576/04 nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym, w którym nakazał pozwanemu R. K. aby zapłacił na rzecz (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w K. kwotę 17.742,15 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 1 maja 2004 roku do dnia zapłaty oraz kwotę 2.750,00 zł z tytułu kosztów procesu. Nakazowi zapłaty nadano sądową klauzulę wykonalności w dniu 17 listopada 2003 roku. Nakaz zapłaty stał się prawomocny od dnia 21 grudnia 2004 roku. Tytuł wykonawczy wydano pierwotnemu wierzycielowi w dniu 31 stycznia 2005 roku (nakaz zapłaty k. 73 załączonych akt I Nc 576/04, postanowieni w przedmiocie prostowania nakazu zapłaty k. 82, (...) k. 74-75, wniosek o wydanie tytułu wykonawczego z dnia 29 grudnia 204 roku k. 77).

W dniu 3 marca 2014 roku (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością S.K.A. z siedzibą w K. złożyła do Sądu Rejonowego w Kielcach wniosek o nadanie klauzuli wykonalności z zaznaczeniem przejścia uprawnień w trybie art. 788 k.p.c. nakazowi zapłaty w postępowaniu nakazowym Sądu Rejonowego w Kielcach z dnia 11 października 2004 roku wydanemu w sprawie I Nc 576/04 – na jej rzecz. Wniosek ten został uwzględniony postanowieniem z dnia 27 marca 2014 roku wydanym w sprawie VII Co 235/14. Tytuł wykonawczy został przesłany wierzycielowi w dniu 8 kwietnia 2014 roku ( wniosek k. 3, postanowienie z dnia 27 marca 2014 roku k. 19 załączonych akt VII Co 235/14).

W dniu 22 kwietnia 2014 roku wierzyciel – (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością S.K.A. z siedzibą w K. - złożył wniosek egzekucyjny dotyczący obowiązku R. K. stwierdzonego nakazem zapłaty w postępowaniu nakazowym wydanym w sprawie I Nc 576/04 z dnia 11 października 2004 roku do Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym dla Łodzi – Widzewa w Łodzi M. G.. Postępowanie to toczyło się za sygnaturą akt Km 1076/04. Z treści wniosku egzekucyjnego wynikało, że na poczet należności objętych spornym tytułem wykonawczym dłużnik do czasu złożenia wniosku dokonał następujących wpłat: w dniu 23 września 2010 roku – 2.100 zł, w dniu 4 października 2010 roku – 50 zł, w dniu 1 grudnia 2010 roku – 200 zł, w dniu 4 stycznia 2011 roku – 100 zł, w dniu 7 kwietnia 2011 roku – 400 zł, w dniu 17 maja 2011 roku – 400 zł, w dniu 30 maja 2011 roku – 4.000 zł. Zgodnie z oświadczeniem wierzyciela - dokonał on zaliczenia w/w wpłat powoda na poczet należności głównej. W powyższe wpłaty stan zaległości dłużnika (powoda) został ograniczony w sprawie egzekucyjnej Km 1076/14 i komornik na dzień 22 kwietnia 2014 roku ustalił ją w następujący sposób: 10.492,15 zł z tytułu należności głównej, 19.208,38 zł z tytułu odsetek ustawowych, 2.750,00 zł z tytułu kosztów procesu, 127 zł z tytułu kosztów nadania klauzuli wykonalności. W toku postępowania egzekucyjnego w sprawie Km 1076/14 nie doszło do wyegzekwowania na rzecz wierzyciela od dłużnika żadnych kwot. Zostało ono umorzone na podstawie art. 824 § 1 pkt 3 k.p.c. postanowieniem z dnia 29 października 2014 roku. Tytuł wykonawczy został zwrócony na rzecz wierzyciela ( wniosek egzekucyjny k. 1, karta rozliczeniowa, postanowienie k. 50, zawiadomienie o wszczęciu egzekucji k. 15 załączonych akt Km 1076/14 ).

W dniu 11 kwietnia 2018 roku (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w K. złożyła do Sądu Rejonowego w Kielcach wniosek o nadanie klauzuli wykonalności z zaznaczeniem przejścia uprawnień w trybie art. 788 k.p.c. nakazowi zapłaty w postępowaniu nakazowym Sądu Rejonowego w Kielcach z dnia 11 października 2004 roku wydanemu w sprawie I Nc 576/04 – na jej rzecz. Wniosek ten został uwzględniony postanowieniem z dnia 2 października 2018 roku wydanym w sprawie VIII Co 329/18 ( wniosek k. 3, postanowienie z dnia 2.10.2018r. k. 53 załączonych akt VIII Co 329/18).

W dniu 31 października 2018 roku wierzyciel – (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w K. - złożył wniosek egzekucyjny dotyczący obowiązku R. K. stwierdzonego nakazem zapłaty wydanym w sprawie I Nc 576/04 z dnia 11 października 2004 roku do zastępcy Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym dla Łodzi – Widzewa w Łodzi M. K.. Postępowanie to zawisło za sygnaturą akt Km 4907/18. Jako kwotę należności egzekwowanej w sprawie w zakresie należności głównej wierzyciel wskazał na całość kwoty objętej nakazem zapłaty z dnia 11 października 2018 roku, a zakresie odsetek – okres od dnia 1 maja 2004 roku. W jego toku nie doszło do wyegzekwowania żadnej części należności objętych w/w tytułem wykonawczym. Obecnie postępowanie to pozostaje zawieszone na mocy postanowienia Sądu Rejonowego dla Łodzi – Widzewa w Łodzi wydanego w trybie zabezpieczenia powództwa w przedmiotowej sprawie ( wniosek egzekucyjny k. 1-2, karta rozliczeniowa, postanowienie o zawieszeniu postępowania k. 80 - w załączonych aktach Km 4907/18).

Powód jest jedynym opiekunem prawnym małoletniej córki K. K. urodzonej w dniu (...), która jest niepełnosprawna (orzeczony stopień niepełnosprawności na stałe). Przeszła ona już wiele operacji, ma wszczepioną rurkę tracheotomijną. Posiada liczne schorzenia ortopedyczne i laryngologiczne. Jej matka została pozbawiona praw rodzicielskich, egzekucja należności alimentacyjnych wobec nie pozostaje bezskuteczna. W związku z koniecznością stałej opieki nad niepełnosprawną córką powód pozostaje osobą niepracującą, utrzymuje się zasiłku pielęgnacyjnego na córkę ( okoliczności bezsporne, niezakwestionowane przez stronę przeciwną, także dokumentacja medyczna, orzeczenia, decyzje i zaświadczenia k. 57-74).

Powyższy stan faktyczny sąd ustalił na podstawie powołanych powyżej dokumentów znajdujących się w sprawie oraz załączonych aktach postępowań egzekucyjnych i sądowych.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Częściowo zasadne okazało się powództwo oparte o zarzut przedawnienia roszczenia. Jak stanowi bowiem art. 125 k.c., roszczenie stwierdzone prawomocnym orzeczeniem sądu przedawnia się z upływem lat dziesięciu (przepis w brzmieniu obowiązującym do dnia 9 lipca 2018 roku znajdującym zastosowanie w przedmiotowej sprawie), chociażby termin przedawnienia roszczeń tego rodzaju był krótszy. Jeżeli stwierdzone w ten sposób roszczenie obejmuje świadczenia okresowe, roszczenie o świadczenia okresowe należne w przyszłości ulega przedawnieniu trzyletniemu. Zajście po wydaniu tytułu egzekucyjnego zdarzenia, na skutek którego zobowiązanie nie może być egzekwowane, to między innymi podniesienie zarzutu przedawnienia zasądzonych roszczeń i upływ czasu. W tym zakresie powód powołał się więc na uprawnioną przesłankę pozbawienia tytułu wykonawczego wykonalności, opisaną w art. 840 § 1 punkt 2 kodeksu postępowania cywilnego.

W tej sprawie wystąpił upływ długiego czasu od wydania orzeczenia. Pozwany wykazał jednak, iż przerwał bieg terminu przedawnienia. Przerwanie biegu terminu przedawnienia jest instytucją uregulowaną w art. 123 § 1 k.c. i art. 124 k.c. Bieg terminu przedawnienia przerywa się przez każdą czynność przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym, przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia. Po każdym przerwaniu bieg przedawnienia biegnie na nowo, jednak przedawnienie nie biegnie, dopóki postępowanie przed sądem lub innym organem nie zostanie zakończone. Skutek przerwania biegu terminu przedawnienia wystąpił w przedmiotowej sprawie kilkukrotnie, a to na skutek składania kolejnych wniosków o wszczęcie postępowań egzekucyjnych w sprawach Km 1076/14 i Km 4907/18 oraz wniosków o nadanie klauzuli wykonalności w trybie art. 788 k.p.c. – w sprawach VII Co 235/14 i VIII Co 329/18.

W tej sprawie brak jest więc co najmniej dziesięcioletniego okresu bezczynności wierzyciela, co powodowałoby przedawnienie należności głównej oraz kosztów postępowania. Przedawnieniu uległa natomiast część odsetek, które stanowiąc należności okresowe należne w przyszłości – w rozumieniu art. 125 § 1 K.c., przedawniają się w terminie trzyletnim. Odsetkami takimi są odsetki należne po uprawomocnieniu się tytułu egzekucyjnego, a więc za okres od dnia 21 grudnia 2004 roku (za wcześniejszy okres stanowiąc roszczenia nie będące należnymi w przyszłości). Zagadnienie to zostało przekonująco wyjaśnione w wyroku Sądu Najwyższego z 15 stycznia 2014 roku wydanego w sprawie I CSK 197/13 ( niepublikowane – dostępne w programie komputerowym Lex). Odsetki należne pozwanemu za okres przed uprawomocnieniem się nakazu zapłaty stanowią należność zasądzoną, przedawniającą się z upływem terminu dziesięcioletniego.

Ponieważ zaś termin przedawnienia odsetek ustawowych wynosi 3 lata, przedawnieniu uległy odsetki od daty uprawomocnienia się nakazu zapłaty (to jest dzień 21 grudnia 2004 roku) do daty poprzedzającej o 3 lata złożenie wniosku o nadanie klauzuli wykonalności z zaznaczeniem przejścia uprawnień w spawie VIII Co 329/18 (prezentata na wniosku z dnia 11 kwietnia 2018 roku, wniosek złożony osobiście). Pozwolił na to zbyt długi okres bezczynności wierzyciela (od dnia umorzenia postępowania egzekucyjnego w sprawie Km 1076/14 w dniu 29 października 2014 roku do dnia 11 kwietnia 2018 roku upłynął okres dłuższy niż 3 lata). Można również przyjąć, iż w okresie wcześniejszym wystąpiły dłuższe niż 3-letnie okresy bezczynności wierzyciela powodujące przedawnienie się należności odsetkowych.

Uznanie powództwa w powyżej opisanym zakresie nie budziło wątpliwości Sadu, co do jego zasadności, prawidłowości i dopuszczalności.

Powództwo podlegało oddaleniu jako niezasadne w pozostałej części.

Pomimo faktu, że jeszcze przed wszczęciem postępowania egzekucyjnego w sprawie Km 1076/14 doszło do dobrowolnych wpłat powoda na poczet należności objętych tytułem wykonawczym na łączną kwotę 7.250 zł, powództwo złożone w przedmiotowej sprawie zostało oparte na zarzucie przedawnienia roszczeń. Tak wyraźnie sformułowaną podstawą faktyczną, a tym bardziej, że została ona sformułowana przez profesjonalnego pełnomocnika powoda z urzędu, Sąd był niewątpliwie związany.

O kosztach postępowania rozstrzygnięto na podstawie art. 102 k.p.c. Powód domagał się pozbawienia tytułu wykonawczego wykonalności w zakresie łącznej kwoty 50.231,29 zł, na którą składały się: 17.742,15 zł należności głównej, 2.750,50 zł kosztów procesu oraz 29.738,64 zł odsetek ustawowych (za okres od dnia 1 maja 2004 roku do dnia zamknięcia rozprawy – 10 września 2019 roku). Ostatecznie tytuł wykonawczy został pozbawiony wykonalności w zakresie kwoty 22.728,42 zł odsetek ustawowych za okres od dnia 21 grudnia 2004 roku do dni11 kwietnia 2015 roku ( (...) Powód wygrał w przedmiotowej sprawie w zakresie w/w kwoty, a więc wygrał przedmiotowy spór w 45 % (50.231,29 zł – 22.728,54 zł = 27.502,75 zł; 22.728,42 zł : 50.231,29 zł = 45%). Pozwany wygrał więc w sprawie w około 55%.

Jak wynika z treści art. 101 k.p.c. zwrot kosztów należy się pozwanemu pomimo uwzględnienia powództwa, jeżeli nie dał powodu do wytoczenia sprawy i uznał przy pierwszej czynności procesowej żądanie pozwu. Nie budzi wątpliwości Sądu, że częściowo żądania pozwu zostały uznane przez stronę pozwaną przy pierwszej czynności procesowej w sprawie oraz, że powód nie wykazał, aby w okresie czasu przed wystąpieniem z powództwem w przedmiotowej sprawie wzywał stronę pozwaną do ograniczenia egzekwowanego roszczenia o przedawnioną część odsetek ustawowych.

Sąd zdecydował się jednak nie orzekać o kosztach postępowania w sprawie, a to z uwagi na treść art. 102 k.p.c. i nie obciążać jednak powoda obowiązkiem zwrotu na rzecz strony pozwanej poniesionych przez nią kosztów postępowania (opłaty skarbowej od pełnomocnictwa i wynagrodzenia pełnomocnika w stawce minimalnej) z uwagi na charakter sprawy, trudną sytuację materialną powoda i bardzo poważną sytuację zdrowotną jego małoletniej córki. Powód jest bowiem jedynym opiekunem prawnym małoletniej córki, która jest niepełnosprawna (orzeczony stopień niepełnosprawności na stałe). Przeszła ona już wiele operacji, ma wszczepioną rurkę tracheotomijną. Posiada liczne schorzenia ortopedyczne i laryngologiczne. Jej matka została pozbawiona praw rodzicielskich, egzekucja należności alimentacyjnych wobec nie pozostaje bezskuteczna. W związku z koniecznością stałej opieki nad niepełnosprawną córką powód pozostaje osobą niepracującą, utrzymuje się zasiłku pielęgnacyjnego na córkę. Po drugie, podmiot występujący w sprawie jako pozwany jest profesjonalistą, trudniącym się zawodowo obrotem i dochodzeniem wierzytelności, na stałe korzystającym z fachowej obsługi prawnej. Po trzecie, powód był przekonany, choć błędnie, o słuszności swojego stanowiska wobec faktu, iż od chwili powstania tytułu wykonawczego, który jest przedmiotem zainteresowania Sądu w przedmiotowej sprawie minął okres 15 lat. Wreszcie po czwarte, na decyzję Sądu w tym zakresie wpłynął również fakt, iż pozwany zdecydował się na wszczęcie postępowania egzekucyjnego w zakresie całej należności głównej (oraz pełnej kwoty liczonych od niej odsetek, bez uwzględnienia wpłat dobrowolnych) pomimo jej zapłacenia w zakresie kwoty 7.250 zł.

O kosztach wynagrodzenia pełnomocnika powoda z urzędu orzeczono na podstawie § 3, § 4, § 8 pkt 5 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 roku w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz. U. z dnia 18 października 2016 r., poz. 1714).

Mając powyższe na uwadze, orzeczono jak w sentencji wyroku.

Z/ 1. wyrok wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi pozwanego;

2. proszę wykonać kopie (w dwóch egzemplarzach):

- wniosku egzekucyjnego k. 1-1v, karty rozliczeniowej, zawiadomienia o wszczęciu egzekucji z dnia 22 kwietnia 2014 roku k. 15 – z akt Km 1076/14,

- wniosku egzekucyjnego k. 1-2, karty rozliczeniowej, zawiadomienia o wszczęciu egzekucji z dnia 6 listopada 2018 roku – z akt Km 4907/18,

i pilnie przedłożyć kierownikowi Sekcji na wpływ celem zarejestrowania nowej sprawy o nadzór z urzędu nad komornikiem sądowym.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE