UZASADNIENIE

Powód Skarb Państwa – 24 (...) Oddział (...) w G. (dalej (...)) domagał się zasądzenia na jego rzecz od pozwanego (...) Sp. z o.o. w B. kwoty 1.249,71 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 26.04.2018r. i kosztami procesu. W uzasadnieniu podniósł, iż strony łączyła umowa dostawy, zgodnie z którą pozwany zobowiązany był dostarczyć towar w terminie do dnia 08.12.2016r., a faktycznie dostarczył dopiero w dniu 19.12.2016r. W związku z przekroczeniem terminu dostawy powód naliczył, zgodnie z umową stron, karę w wysokości 0,5 % wartości zamówienia brutto za każdy dzień zwłoki.

Pozwany (...) Sp. z o.o. w B. nie uznał powództwa i wniósł o jego oddalenie w całości. W uzasadnieniu potwierdził wprawdzie fakt dostarczenia towaru objętego umową z powodem po terminie, wskazując wszakże, że zwłoka ta wynosiła jedynie 1 dzień, a nie – jak twierdził powód – 11 dni. Nadto pozwany wskazał, że klauzula umowna, przewidująca uprawnienie powoda do naliczania kar umownych za każdy dzień zwłoki w wysokości 0,5 % wartości dostawy objęta jest nieważnością, jako że zastrzegając ową karę powód nie określił końcowego terminu jej naliczania ani kwoty maksymalnej owej kary. W ocenie pozwanego pozbawiło to powoda możliwości dochodzenia roszczenia z tytułu przedmiotowej kary umownej.

Sąd ustalił, co następuje:

Zgodnie z umową stron z 28.11.2016r. pozwany (...) Sp. z o.o. w B. zobowiązał się do dostarczenia powodowi Skarbowi Państwa – 24 (...) Oddziałowi (...) w G. zestawów (...) i przyrządów do odmierzania, przelewania i przechowywania produktów naftowych w terminie do dnia 08.12.2016r. Wartość brutto dostawy w/w produktów to kwota 22.722,25 zł.

Strony ustaliły też w umowie, że w przypadku opóźnienia w dostawie towarów powodowi będzie przysługiwało prawo naliczenia kary umownej w wysokości 0,5 % wartości umowy brutto za każdy rozpoczęty dzień zwłoki w wykonaniu umowy.

dowód: umowa k 10-24

W dniu 09.12.2016 r. pozwany dostarczył powodowi towary, objęte umową z 29.11.2016r. Towary te zostały niezwłocznie sprawdzone przez pracowników powoda w zakresie ilości, jakości i zgodności z umową.

W dniu 19.12.2016r. pozwany otrzymał od powoda fakturę nr (...) z dnia 08.12.2016. W tym też dniu 19.12.2016r. pracownicy powoda sporządzili protokół przyjęcia spornych produktów i dokument PZ nr (...).

dowód: zeznania świadka G. B. k 100

zeznania świadka K. C. k 100

zeznania świadka T. W. k 142

zeznania świadka M. W. k 165

zeznania świadka T. P. k 221

protokół przyjęcia k 12

dokument PZ k 24

faktura k 25

korekta protokołu k 28

list przewozowy k 49

Sąd zważył, co następuje:

Roszczenie powoda zasługiwało częściowo na uwzględnienie.

Sąd ustalił stan faktyczny sprawy na podstawie dowodów z dokumentów oraz zeznań świadków G. B., K. C., T. W., M. W., T. P.. W pierwszej kolejności trzeba zwrócić uwagę na to, że żadna ze stron nie podważała żadnego z dowodów, zgromadzonych w aktach sprawy. Dotyczy to tak dokumentów, zaprezentowanych przez powoda, jak i tych przedstawionych przez stronę pozwaną. Dalej należy bezwzględnie dostrzec, że zeznania świadków G. B., K. C., T. W., M. W., T. P., również skądinąd niekwestionowane przez strony, znalazły odzwierciedlenie w bezosobowym materiale dowodowym sprawy. Zeznania te nadto nie były ze sobą sprzeczne ani nie wykazywały cech niezgodności z logiką i zasadami doświadczenia życiowego. W efekcie powyższego Sąd uznał, że zarówno zeznania przesłuchanych w sprawie świadków, jak i dokumenty złożone do akt zasługują na przymiot wiarygodności oraz mogą stanowić podstawę orzeczenia w sprawie.

Konsekwencją zajętego powyżej stanowiska jest konstatacja, że przedmioty zamówione przez powoda u pozwanego dotarły fizycznie i faktycznie do (...) w dniu 09.12.2016r., a zatem z jednodniowym opóźnieniem. Warto też wspomnieć o tym, że umowa stron w § 2 pkt 1 nie wprowadziła żadnych dodatkowych rygorów w zakresie sposobu dostawy, zaś w § 2 pkt 9 określiła jedynie, że w przypadku dostawy za pośrednictwem firmy spedycyjnej powód mógł się wstrzymać z pokwitowaniem odbioru paczek do czasu dokładnego sprawdzenia zawartości palet. W niniejszej sprawie jednak nie ulega wątpliwości, że sprawdzenie zawartości przesyłki zostało dokonane niezwłocznie (vide zeznania świadków), co jest o tyle zrozumiałe, gdy uwzględni się ilość paczek i rodzaj przedmiotów stanowiących zawartość (np. menzurki nie wymagające badań laboratoryjnych). Oczekiwanie zatem przez pracowników powoda na dostarczenie faktury za towary i sporządzenie dopiero wtedy dokumentów potwierdzających otrzymanie produktów (protokół przyjęcia, dokument PZ), tj. dziesięć dni po rzeczywistej dostawie nie znajduje żadnego umocowania w umowie stron ani okolicznościach faktycznych sprawy. Wytworzone zresztą wówczas protokoły i to tylko jednostronnie przez powoda stanowią li tylko wewnętrzną dokumentację tegoż powoda i nie mogą być podstawą obciążania strony pozwanej karą umowną.

Sumując tę część rozważań Sąd stwierdził jednodniowe opóźnienie pozwanego w dostarczeniu towarów zamówionych przez powoda, co – uwzględniając zasady naliczania kary umownej za zwłokę w wykonaniu dostawy – doprowadziło w oparciu o art. 483 kc do sformułowania treści pkt I sentencji wyroku. O odsetkach Sąd orzekł po myśli art. 455 kc i art. 481 § 1i 2 kc przy dostrzeżeniu treści żądania powoda w zakresie wysokości odsetek (odsetki ustawowe) i terminu rozpoczęcia ich biegu (15 dni od doręczenia noty obciążeniowej).

Będąc przy zasadach naliczania kary umownej Sąd pochylił się też na zarzutem strony pozwanej co do nieważności zapisów umowy, przewidujących prawo powoda do naliczenia owej kary umownej w przypadku zwłoki w dostawie. Sąd nie podzielił stanowiska pozwanego w tym zakresie. O ile bowiem rzeczywiście unormowanie umowne zawarte w § 8 pkt 1c spornej umowy nie zawiera wprost sformułowanego zapisu co do końcowego terminu naliczania kary umownej ani jej wysokości maksymalnej, to jednocześnie wskazać należy, że owe unormowania zawierają kryteria, umożliwiające w praktyce dookreślenie co najmniej terminu końcowego, do którego przedmiotowa kara może być naliczana. Już bowiem sformułowanie, iż karę umowną będzie naliczać się za każdy dzień zwłoki definiuje, że ostatnim dniem naliczania kary będzie ostatni dzień opóźnienia zobowiązanego. I wprawdzie termin spełnienia świadczenia przez zobowiązanego uzależniony jest od postawy zobowiązanego właśnie, a nie od zdarzenia niezależnego od woli stron, ale zważyć przecież trzeba i na to, że wszelkie czynności zmierzające do zawarcia i potem realizacji umowy uzależnione są od stron. To wszak istota zobowiązań. Gdyby nie wola i działanie stron nie doszłoby do umowy, nie określono by przedmiotu dostawy, terminu dostarczenia menzurek do (...), warunków przyjęcia lub odmowy przyjęcia produktów przez zamawiającego i wreszcie nie wyznaczono by zasad naliczania kary umownej. Podkreślenia zresztą przy tym wymaga, że obie strony umowy to nie konsumenci, lecz podmioty profesjonalne z fachowym doradztwem prawnym, a zatem wyjątkowo świadome znaczenia i roli poszczególnych zapisów umownych.

W tej sytuacji Sąd, uwzględniając oczywiście stanowisko Sądu Najwyższego, zaprezentowane m.in. w orzeczeniach w sprawach IV CSK 687/14 („ Nieokreślenie w umowie końcowego terminu naliczania kar umownych ani ich kwoty maksymalnej prowadzi do obciążenia zobowiązanego tym świadczeniem w nieokreślonym czasie, a więc w istocie tworzy zobowiązanie wieczne, niekończące się. Takie ukształtowanie zobowiązania zapłaty kary umownej nie spełnia należącego do jego istoty wynikającego z art. 483 § 1 KC wymagania określenia sumy pieniężnej podlegającej zapłacie w związku z niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem zobowiązania niepieniężnego. Wymóg ten jest spełniony, gdy strony z góry określają wysokość kary umownej albo gdy w treści umowy wskazują podstawy do definitywnego określenia jej wysokości”) i IV CSK 525/16 („ Z treści art. 483 § 1 KC dopuszczającego zastrzeżenie kary umownej w „określonej sumie” wynika nakaz wyrażenia jej kwotowo w chwili zastrzeżenia. Nie rodzi to jednak obowiązku podania konkretnej sumy pieniężnej stanowiącej karę umowną. Strony mogą bowiem określić karę pośrednio przez wskazanie kryteriów jej naliczenia w sposób pozwalający uznać jej ustalenie za dokonane i zamknięte (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 2 czerwca 2016 r., I CSK 506/15, i z dnia 22 października 2015 r. IV CSK 687/14”) uznał, że sporna umowa stron zawiera kryteria naliczenia kar umownych za zwłokę w dostawie produktów tamże wyszczególnionych, umożliwiające w sposób definitywny określenie wysokości owej kary, a tym samym zapisy § 8 feralnej umowy nie są dotknięte nieważnością. Doprowadziło to do uznania zarzutu strony pozwanej w omawianej materii za niezasadny.

Mając na uwadze treść roszczenia powoda i treść pkt I wyroku, nal3eżało orzec jak w pkt II. O kosztach Sąd orzekł w pkt III i IV wyroku, a to po myśli art. 100 kpc, przyjmując do rozliczeń, iż powód wygrał proces w 9,09 %, koszty procesu po stronie powodowej objęły wynagrodzenia pełnomocnika powoda w kwocie 270 zł, a koszty procesu pozwanego uwzględniały kwoty 270 zł wynagrodzenia pełnomocnika pozwanego i 17 zł opłaty skarbowej od pełnomocnictwa udzielonego przez stronę pozwaną. W wyniku przeliczeń matematycznych ukształtowała się treść pkt III i IV wyroku, z dostrzeżeniem, że powód był zwolniony od opłaty od pozwu.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE