UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 10 czerwca 2019r. Sąd Rejonowy w Koninie, sygn. akt. II K 958/17 oskarżoną I. Z. uniewinnił od zarzucanego jej czynu z art. 284 § 1 k.k., polegającego na tym, że w okresie od 12 stycznia 2016 do 5 października 2016r. w K. przy ul. (...), oraz przy ul. (...) wykorzystując fakt nieuregulowanego statusu prawnego posiadania obu posesji zakazała wstępu na ich teren R. Z. a następnie pod jego nieobecność z terenu posesji
i domu mieszkalnego przy ul. (...), dokonała przywłaszczenia mienia
w postaci telewizora marki P. (...) cali wartości 5.500 zł, dwóch wiatraków sufitowych wartości 800 zł, zmywarki do naczyń wartości 1.100 zł, czajnika bezprzewodowego m-ki P. wartości 160 zł, butli gazowej wartości 120 zł, lodówki dwukomorowej wartości 6.000 zł, uzdatniacza wody wartości 5.000 zł., tostera wartości 60 zł, dwóch worków o wadze jednostkowej 3 kg z zawartością suszonych grzybów wartości 800 zł. suszarki do grzybów wartości 80 zł, miksera V.” wartości 600 zł, kompletu garnków marki Z. wraz ze sztućcami o wartości 6.000 zł, żyrandola wartości 250 zł, lamp led oświetleniowych wartości 100 zł, suszarki do naczyń wartości 100 zł, pralki wartości 1100 zł, miski oraz koszy do prania wartości 100 zł, łóżka, kołder puchowych oraz poduszek wartości 2.200 zł., kompletu tarasowego w postaci stołu, dwóch ław, dwóch krzeseł wykonanych
z drewna opalonego wartości 3.000 zł., dwóch wkrętarek m-ki H. wartości 3.000 zł, pieniędzy w kwocie 10.000 zł, kompletu biżuterii złotej w postaci sygnetu
i bransolety wartości 3.500 zł., zestawu porcelanowego wartości 5.500 zł, aparatu fotograficznego m-ko C. (...) wraz z trzema obiektywami wartości 4.800 zł., odkurzacza marki R. wartości 9.000 zł, komody wartości 600 zł, kanapy wartości 1.400 zł, obrazka oraz figurki A. wartości 100 zł, dwóch halogenów wraz z żarówkami led wartości 100 zł, kosiarki marki S. wartości 1.600 zł, kosy marki S. wartości 700 zł, pilarki marki S. wartości 1.100 zł., pompy ogrodowej wartości 450 zł., ręczników wartości 450 zł, czterech śpiworów wartości 400 zł, pościeli, kołdry i poduszek puchowych wartości 500 zł oraz z terenu posesji w K. przy ul. (...) dwóch wiertarek m-ki H. wartości 3.000 zł oraz piły kontowej wartości 1.600 zł czym spowodowała łącznie straty w kwocie 81.870,00 zł, działając tym na szkodę R. Z..

Tym samym wyrokiem Sąd uniewinnił oskarżoną I. Z. od zarzucanego jej czynu z art. 284 § 1 k.k. i art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 284 § 1 k.k.
w zw. z art. 11 § 2 k.k., polegającego na tym, że w dniu 11 stycznia 2017r. w K. na terenie posesji przy ul. (...) dokonała przywłaszczenia mienia w postaci pilarki kątowej m-ki H. wartości 1.200 zł w ten sposób, że wymienioną pilarkę zabrała z pomieszczeń piwnicznych domu mieszkalnego, a następnie włożyła do bagażnika samochodu marki A. oraz w ten sam sposób usiłowała dokonać przywłaszczenia odkurzacza przemysłowego m-ki H. wartości 2.000 zł lecz zamierzonego celu nie osiągnęła z uwagi na to, że obecna na miejscu jedna z córek wyjęła odkurzacz z bagażnika pojazdu, czym spowodowała straty w kwocie 1.200 zł działając tym samym na szkodę R. Z..

W punkcie III wyroku, Sąd uznał oskarżoną I. Z. za winną tego, że w dniu 11 stycznia 2017r. w K. na terenie posesji przy ul. (...) dokonała uszkodzenia ciała swojej córki E. Z. w ten sposób, że będąc
w pozycji kucznej uderzyła ręką stojącą pokrzywdzoną w nogę ponad kolanem,
w następstwie czego pokrzywdzona straciła równowagę i uderzyła tylną częścią głowy w metalowa bramę posesji w wyniku czego doznała obrażeń w postaci stłuczenia głowy, które to obrażenia naruszyły czynności narządów ciała na czas powyżej dni 7, tj. przestępstwa z art. 157 § 2 k.k. i za to na podstawie art. 157 § 2 k.k. Sąd wymierzył oskarżonej grzywnę w liczbie 80 stawek dziennych ustalając wysokość jednej stawki na kwotę 10 złotych.

W punkcie IV wyroku, Sąd na podstawie art. 46 § 2 k.k. zasądził od oskarżonej na rzecz pokrzywdzonej E. Z. kwotę 1.000 złotych tytułem nawiązki.

W punkcie V wyroku, Sąd zasądził od oskarżonej na rzecz oskarżycielki posiłkowej E. Z. kwotę 2208 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

W ostatnim punkcie wyroku, Sąd zasądził od oskarżonej na rzecz Skarbu Państwa koszty sądowe, za wyjątkiem opłaty, a w części uniewinniającej kosztami postępowania obciążył Skarb Państwa.

Apelację od powyższego wyroku wniósł zarówno obrońca oskarżonej jak również pełnomocnik oskarżycieli posiłkowych. Obrońca oskarżonej przedmiotowy wyrok zaskarżył w zakresie obejmującym punkty III-VI wyroku w całości. Zaskarżonemu wyrokowi zarzucił:

1) obrazę art. 17 § 1 pkt 9 k.p.k. poprzez jego niezastosowanie w sytuacji, gdy postępowanie karne w sprawie dotyczyło przestępstwa z art. 157 § 2 k.k., które ścigane jest z oskarżenia prywatnego, zaś inicjowanie i procedowanie w tej sprawie, wobec braku skargi uprawnionego oskarżyciela spowodować musiało umorzenie postępowania na podstawie art. 414 k.p.k.;

2) błąd w ustaleniach faktycznych, mający wpływ na treść wyroku, poprzez dowolne przyjęcie, że oskarżona I. Z. swoim zachowaniem spowodowała uszkodzenie ciała pokrzywdzonej E. Z., w sytuacji gdy z treści zebranego w sprawie materiału dowodowego w postaci zeznań świadków J. M. oraz M. B. wynika, że oskarżona nie zadawała pokrzywdzonej żadnych uderzeń;

3) obrazę przepisów postępowania, która miała wpływ na treść wyroku, tj. art. 5 § 2 k.p.k. poprzez rozstrzygnięcie nie dających się usunąć w sprawie wątpliwości w zakresie ustalenia przebiegu zdarzenia objętego aktem oskarżenia na niekorzyść oskarżonej.

W oparciu o powyższy zarzut, obrońca oskarżonej wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i umorzenie postępowania, ewentualnie o zmianę zaskarżonego wyroku i uniewinnienie oskarżonej.

Pełnomocnik oskarżycieli posiłkowych wyrok zaskarżył na niekorzyść oskarżonej w zakresie uniewinnienia, tj. w pkt I i II wyroku oraz w zakresie punktu IV wyroku. Wyrokowi zarzucił:

1) obrazę przepisów postępowania, mającą wpływ na treść orzeczenia poprzez:

- nieustalenie, że oskarżona dopuściła się zaboru wszelkich przedmiotów wskazanych w akcie oskarżenia, podczas gdy wskazują na to dowody przeprowadzone podczas przewodu sądowego ocenione zgodnie z art. 7 k.p.k., nieustalenie, iż m.in. odkurzacz R., sprzęt H., zestaw mebli ogrodowych stanowiły własność R. Z. pomimo tego, iż jednoznacznie wynika to z przedstawionych i załączonych do akt sprawy dowodów, w tym w przypadku odkurzacza także dokumentów;

- nieprzeprowadzenie wszelkich możliwych dowodów, zmierzających do jednoznacznego ustalenia właścicieli lub współwłaścicieli przedmiotów ujętych w akcie oskarżenia (naruszenie art. 9 k.p.k., art. 167 k.p.k., art. 366 k.p.k.);

- przyjęcie, iż Sąd karny nie może rozstrzygać czyją własność stanowiły sporne rzeczy, podczas gdy przepisy stanowią odwrotnie (art. 9 k.p.k., art. 167 k.p.k., art. 366 k.p.k.);

- rażącą niewspółmierność nawiązki orzeczonej w punkcie IV wyroku, tj. obrazę art. 438 pkt 4 k.p.k. w zw. z art. 427 § 1 i 2 k.p.k.

W oparciu o powyższe zarzuty, pełnomocnik oskarżycieli posiłkowych wniósł o:

1) przeprowadzenie wszelkich możliwych dowodów, celem ustalenia właścicieli przedmiotów ujętych w akcie oskarżenia, w szczególności
o zwrócenie się do firmy (...) na okoliczności wskazywane podczas rozprawy w dniu 07.06.2018r. przez świadka M. S.;

2) zmianę wyroku poprzez uznanie oskarżonej za winną zarzucanych jej
w punkcie 1 i 2 aktu oskarżenia czynów i wymierzenie jej w tym zakresie stosownej kary oraz orzeczenie obowiązku naprawienia szkody poprzez zwrot uprawnionym przywłaszczonych przedmiotów lub zwrot ich równowartości pieniężnej, a nadto o zmianę punktu IV wyroku i orzeczenie nawiązki na rzecz E. Z. w kwocie 5 tysięcy złotych;

3) zasądzenie na rzecz każdego z oskarżycieli posiłkowych (R. Z. i E. Z.) od I. Z. kosztów zastępstwa według norm przepisanych za obie instancje postępowania sądowego
z uwzględnieniem ilości terminów rozpraw.

Sąd odwoławczy zważył, co następuje:

Apelacja pełnomocnika oskarżycieli posiłkowych okazała się niezasadna. Apelacja obrońcy okazała się celowa o tyle, że doprowadziła do zmiany z urzędu
w zakresie punktu III wyroku poprzez przyjęcie, że doznane przez E. Z.,
a nie E. Z., obrażenia spowodowały naruszenie czynności narządu ciała trwające nie dłużej niż 7 dni.

Niezasadny okazał się zarzut obrońcy oskarżonej, odnoszący się do obrazy przez Sąd orzekający art. 17 § 1 pkt 9 k.p.k. przez jego niezastosowanie,
a w konsekwencji procedowanie w sprawie mimo braku stosownej skargi uprawnionego oskarżyciela. Postanowieniem bowiem z dnia 3.04.17r. Prokurator Prokuratury Rejonowej w Koninie wszczął dochodzenie w sprawie uszkodzenia ciała E. Z. w dniu 11.01.16r. w K. na ul. (...), tj. o przestępstwo
z art.157§2k.k. wskazując, że interes społeczny przemawia za objęciem wskazanego czynu zabronionego ściganiem z urzędu przez Prokuraturę (k.196-197). Zatem
w sprawie nie może być mowy o braku skargi uprawnionego oskarżyciela.

Niezasadny okazał się również zarzut obrońcy oskarżonej w zakresie błędu
w ustaleniach faktycznych poprzez dowolne przyjęcie, że oskarżona I. Z. swoim zachowaniem spowodowała uszkodzenie ciała pokrzywdzonej E. Z., w sytuacji gdy z treści zebranego w sprawie materiału dowodowego
w postaci zeznań świadków J. M. oraz M. B. wynika, że oskarżona nie zadawała pokrzywdzonej żadnych uderzeń. Z zeznań świadków wprost wynika, że oskarżona kucając próbowała przesunąć nogę córki, aby uzyskać dostęp do mechanizmu uruchamiającego bramę i uderzała w nogę E. Z.,
w następstwie czego pokrzywdzona straciła równowagę i uderzyła głową w bramę. Na gruncie art. 157 § 2 k.k. znamię „powoduje” obejmuje każdą postać zachowania, które może prowadzić do wytworzenia następstw określonych w tym przepisie. Wobec powyższego nie ma znaczenia czy obrażenia pokrzywdzonej powstały bezpośrednio na skutek zachowania sprawcy, tj. przez uderzenie czy też pośrednio, w wyniku utraty równowagi na skutek uderzenia przez oskarżoną, jak ma to miejsce w przedmiotowej sprawie.

Ponadto w odniesieniu do zarzutu obrońcy, iż Sąd I instancji dopuścił się obrazy art. 5 § 2 k.p.k., wskazać należy iż zarzut ten pozostaje w sprzeczności
z zarzutem dotyczącym błędu w ustaleniach faktycznych. Zarzut naruszenia art. 5 § 2 k.p.k. można podnieść skutecznie jedynie wówczas, gdy skarżący uzna iż Sąd nie dopuścił się błędów w ustaleniach faktycznych i na podstawie prawidłowej analizy stanu faktycznego rozstrzygnął na niekorzyść oskarżonego niedające się usunąć wątpliwości.

Z uwagi na fakt, iż obrońca zarzucił Sądowi I instancji błąd
w ustaleniach faktycznych, przyjętych za podstawę orzeczenia, równoczesny zarzut obrazy art. 5 § 2 k.p.k. jest całkowicie niezasadny. Zarzut ten jest również niezasadny nawet, gdyby potraktować go jako zarzut ewentualny, bowiem o obrazie tego przepisu można mówić jedynie w odniesieniu do wątpliwości Sądu w zakresie sprawstwa oskarżonej, a nie wątpliwościach skarżącego.

Również z treści uzasadnienia wyroku Sądu I instancji nie wynika, aby ten powziął nieusuwalne wątpliwości faktyczne i rozstrzygnął je na niekorzyść oskarżonej. Brak jest też uzasadnionych podstaw do twierdzenia, że powinien był powziąć takie wątpliwości. Ustalenia stanu faktycznego zostały przez ten Sąd poczynione po rozważeniu wszystkich okoliczności przemawiających zarówno na korzyść jak i na niekorzyść oskarżonej, zaś ocena dowodów dokonana bez przekroczenia granic zasady swobodnej oceny dowodów została wyczerpująco i logicznie uargumentowana w pisemnym uzasadnieniu wyroku. W sytuacji, gdy określone ustalenie faktyczne zależne jest od dania wiary tej lub innej grupie sprzecznych ze sobą dowodów, nie można mówić o naruszeniu zasady in dubio pro reo.

Wbrew twierdzeniom obrońcy oskarżonej, Sąd Rejonowy w przedmiotowej sprawie dokonał ustaleń faktycznych w sposób prawidłowy, w oparciu
o wszechstronnie zgromadzony materiał dowodowy, w tym o rzetelną analizę zeznań świadków. W oparciu o powyższe dowody, Sąd I instancji w prawidłowy sposób ustalił okoliczności popełnienia przestępstwa z art. 157 § 2 k.k. tj. tło zajścia, wzajemne zachowanie się jego uczestników, wobec czego w ocenie Sądu odwoławczego kwestia sprawstwa oskarżonej nie budzi jakichkolwiek wątpliwości. Jednocześnie z opinii sądowo-lekarskiej z dnia 21 marca 2019r. wynika bezsprzecznie, że obrażenia pokrzywdzonej, tj. stłuczenie powłok głowy stanowi naruszenie czynności narządów ciała na czas krótszy aniżeli 7 dni w rozumieniu art. 157 § 2 k.k., wobec czego Sąd odwoławczy dokonał zmiany w zakresie punktu III wyroku Sądu I instancji.

Natomiast jeżeli chodzi o apelację pełnomocnika oskarżyciela posiłkowego R. Z., wbrew twierdzeniom pełnomocnika, Sąd Rejonowy
w przedmiotowej sprawie dokonał również prawidłowych ustaleń faktycznych,
w oparciu o prawidłową ocenę wyczerpująco zgromadzonego materiału dowodowego, w tym o rzetelną analizę zeznań świadków oraz ujawnionych dokumentów.

W oparciu o powyższe dowody, Sąd I instancji w prawidłowy sposób ustalił, że oskarżonej nie można przypisać zarzucanych jej czynów z art.284§1k.k. Nie można tracić z pola widzenia faktu, że pomiędzy małżonkami istniał ustrój rozdzielności majątkowej wobec czego sporne przedmioty nie stanowiły majątku wspólnego wchodzącego w skład wspólności majątkowej małżeńskiej.

Dla przypisania oskarżonej przestępstwa przywłaszczenia koniecznym było więc nie budzące wątpliwości ustalenie, że konkretny przedmiot stanowił wyłączną własność pokrzywdzonego, ewentualnie był on wraz z oskarżoną współwłaścicielem spornego przedmiotu, przy czym nie był to przedmiot objęty wspólnością majątkową małżeńską. Należy też podkreślić, że to w interesie pokrzywdzonego było wykazanie, że sporne przedmioty stanowią jego wyłączną własność bądź stanowią jego współwłasność. Skarżący w apelacji zarzucając ogólnikowo nieprzeprowadzenie wszelkich możliwych dowodów, nie wskazał nawet natomiast jakie to konkretnie dowody miałby przeprowadzić Sąd, które mogłyby przyczynić się do ustalenia właściciela rzeczy, stąd już z tego powodu zarzut ten pozbawiony był słuszności. Wnioskowane przez pełnomocnika ustalenia w firmie (...) nie przesądziłyby jednoznacznie o własności spornych przedmiotów.

Ponieważ część spornych przedmiotów została przez oskarżoną zwrócona, trudno mówić aby w odniesieniu do nich oskarżona działała z zamiarem przywłaszczenia, co do części zaś przedmiotów istnieją nie dające się usunąć wątpliwości co do ich własności, wobec czego podziału tego majątku strony powinny dokonać w drodze procesu cywilnego, a nie jakby tego chciał skarżący w drodze procesu karnego, istniejące wątpliwości w procesie karnym należało natomiast rozstrzygnąć na korzyść oskarżonej.

Dlatego wyrok uniewinniający wobec oskarżonej odnośnie zarzucanych jej czynów przewłaszczenia mienia czy też usiłowania przywłaszczenia, należy uznać za prawidłowy. Sąd karny mógłby dokonać ustaleń w zakresie własności przedmiotów, jedynie gdyby kwestia własności wynikała bezsprzecznie ze zgromadzonych dowodów, co nie miało miejsca w przedmiotowej sprawie.

Niezasadny okazał się również zarzut pełnomocnika oskarżycieli posiłkowych w zakresie rażącej niewspółmierności nawiązki, orzeczonej w punkcie IV wyroku.
W opinii Sądu odwoławczego orzeczona nawiązka w wysokości 1.000 złotych spełni swoje cele kompensacyjne, a w sprawie brak jest racjonalnych podstaw by uznać, że jest to kwota rażąco niewspółmierna. Pokrzywdzona E. Z. poniosła obrażenia stanowiące naruszenie czynności narządów ciała na czas krótszy niż 7 dni, które objawiały się nudnościami i wymiotami, które samoczynnie minęły. Pokrzywdzona nie odniosła obrażeń zewnętrznych oraz nie wymagała dalszego leczenia. Wobec powyższego nie można uznać, że kwota 1.000 złotych orzeczona tytułem nawiązki jest kwotą rażąco niską i w konsekwencji w społecznym odczuciu jest niesprawiedliwa. Kwota ta jest odpowiednia do rozmiaru krzywdy jaką wyrządziła oskarżona, a pełnomocnik nie wskazał podstaw, uzasadniających orzeczenie nawiązki w wyższej kwocie. Nawiązka jako środek karny ma charakter represyjno-kompensacyjny, tak więc jej wymiar winien być determinowany z jednej strony w oparciu o całokształt dyrektyw sądowego wymiaru kary (art. 53 k.k.), z drugiej zaś, respektować funkcję kompensacyjną, co w przypadku analizowanej sprawy wiąże się z zadośćuczynieniem za krzywdę wyrządzoną naruszeniem czynności narządów ciała na okres krótszy niż 7 dni. Sąd przy ustalaniu wysokości nawiązki słusznie wziął pod uwagę również realne możliwości finansowe oskarżonej.

W ocenie Sądu odwoławczego, dokonana w niniejszej sprawie ocena dowodów została przeprowadzona w sposób prawidłowy, z uwzględnieniem zasad wiedzy, logiki oraz doświadczenia życiowego, a wyciągnięte przez Sąd wnioski są słuszne. Zaskarżone orzeczenie pozostaje, więc w pełni pod ochroną przepisu art. 7 k.p.k. Sąd Rejonowy wskazał jakie okoliczności uznał za udowodnione, wyjaśniając które ze zgromadzonych dowodów i z jakiego powodu uznał za wiarygodne, a którym tej wiarygodności odmówił.

Kierunek apelacji obligował Sąd odwoławczy do dokonania kontroli w zakresie orzeczonej oskarżonej kary, jednakże w tej kwestii Sąd nie dopatrzył się uchybień. Orzeczona kwota grzywny w liczbie 80 stawek dziennych po 10 złotych każda jest karą odpowiednią do stopnia winy oskarżonej, spełni swoje cele kompensacyjne
i wychowawcze jak również jest adekwatna do możliwości majątkowych oskarżonej.

Z przedstawionych wyżej względów, Sąd odwoławczy na podstawie art. 437 § 1 i § 2 k.p.k. z urzędu zmienił zaskarżony wyrok, w sposób opisany w pkt I wyroku.

W pozostałym zakresie, Sąd odwoławczy nie znajdując uchybień określonych
w art. 439 k.p.k. ani art. 440 k.p.k., podlegających uwzględnieniu z urzędu
i powodujących konieczność dalszej zmiany bądź uchylenia zaskarżonego rozstrzygnięcia, w pozostałej części utrzymał w mocy rozstrzygnięcie Sądu I instancji.

Na marginesie należy zauważyć, że błędny okazał się wniosek zawarty
w apelacji pełnomocnika oskarżycieli posiłkowych o zmianę wyroku i skazanie oskarżonej za czyny zarzucane w punkcie 1 i 2 aktu oskarżenia, a to z uwagi na treść art. 454 § 1 k.p.k.

O kosztach postępowania odwoławczego Sąd orzekł na podstawie art. 636 § 1
i 2 k.p.k. w zw. z art. 8, art.3 ust. 1 i art.13ust.2 ustawy z dnia 23.06.73r. o opłatach
w sprawach karnych, zasądzając od oskarżonej i oskarżycieli posiłkowych R. Z. oraz E. Z. na rzecz Skarbu Państwa wydatki za postępowanie odwoławcze po 1/3 części tj. w kwotach po 16,66 złotych (dane o karalności i ryczałt za doręczenia) i wymierzył oskarżonej oraz oskarżycielom posiłkowym R. Z. i E. Z. opłaty w kwotach po 80 złotych za to postępowanie.

Agata Wilczewska

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE