Sygn. akt VI GC 1771/18

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 października 2019 roku

Sąd Rejonowy w Gdyni VI Wydział Gospodarczy, w składzie:

Przewodniczący:

SSR Justyna Supińska

Protokolant:

st. sekr. sąd. Dorota Moszyk

po rozpoznaniu w dniu 27 września 2019 roku w Gdyni

na rozprawie

sprawy z powództwa E. C.

przeciwko (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanego (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. na rzecz powódki E. C. kwotę 6 000 złotych ( sześć tysięcy złotych) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w transakcjach handlowych liczonymi od kwot:

-

393 złotych za okres od dnia 10 maja 2018 roku do dnia 18 lipca 2018 roku,

-

6 000 złotych za okres od dnia 10 maja 2018 roku do dnia zapłaty;

II.  w pozostałym zakresie oddala powództwo;

III.  zasądza od powódki E. C. na rzecz pozwanego (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. kwotę 488,13 złotych ( czterysta osiemdziesiąt osiem złotych trzynaście groszy) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt VI GC 1771/18

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 22 maja 2018 roku powódka E. C. domagała się zasądzenia od pozwanego (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. kwoty 15 393 złotych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w transakcjach handlowych liczonymi za okres od dnia 10 maja 2018 roku do dnia zapłaty, a także kosztów procesu.

W uzasadnieniu powódka wskazała, że na podstawie umowy z dnia 15 czerwca 2016 roku świadczyła ona na rzecz pacjentów pozwanej spółki usługi medyczne – świadczenia zdrowotne w zakresie chorób jamy ustnej. Powódka zgodnie z postanowieniami umowy sporządzała rachunki określające wysokość przysługującego jej miesięcznego wynagrodzenia na podstawie pisemnych rozliczeń zatwierdzanych każdorazowo przez pozwanego, a płatność wynagrodzenia na rzecz powódki miała być regulowana z dołu w okresach miesięcznych w formie przelewu na rachunek bankowy powódki w terminie do 21 dni od daty otrzymania rachunku przez pozwanego.

Stałą praktyką powódki akceptowaną przez pozwanego było przesyłanie miesięcznych rachunków na adres mailowy pozwanej spółki.

Powódka wskazała, że w dniu 29 grudnia 2017 roku wypowiedziała ona umowę pozwanej spółce. Strony ustaliły, że powódka zakończy pracę z pacjentami będącymi w trakcie prowadzonego przez nią leczenia, a pozwany poinformował powódkę, że nie będzie otrzymywać w okresie wypowiedzenia żadnych nowych pacjentów wymagających leczenia rozciągniętego w czasie, przekraczającego termin dnia 31 stycznia 2018 roku. Jednocześnie przedstawiciel pozwanej spółki oświadczył, że powódka może szukać nowego zatrudnienia, a z końcem stycznia nastąpi zakończenie współpracy. Ostatnim dniem świadczenia usług na rzecz pozwanego był dzień 29 stycznia 2018 roku.

Rachunek za miesiąc styczeń 2018 roku powódka przesłała na adres mailowy pozwanej spółki w dniu 28 lutego 2018 roku. Po upływie terminu płatności, tj. 21 dni od daty otrzymania rachunku, powódka wezwała pozwaną spółkę do zapłaty należności. W odpowiedzi pozwany zażądał przesłania rachunku w formie pisemnej. Powódka przesłała rachunek w takiej formie i został on odebrany przez pozwanego w dniu 18 kwietnia 2018 roku, jednakże należność nie została zapłacona.

Nakazem zapłaty wydanym w dniu 26 czerwca 2018 roku w postępowaniu upominawczym w sprawie o sygn. akt VI GNc 3394/18 referendarz sądowy Sądu Rejonowego w Gdyni uwzględnił żądanie pozwu w całości.

W sprzeciwie od powyższego orzeczenia pozwany (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. domagał się oddalenia powództwa i podniósł zarzut potrącenia kwoty 15 000 złotych tytułem kar umownych wynikających z treści § 3 ust. 6 umowy o świadczenie usług medycznych z dnia 10 czerwca 2016 roku i objętych wystosowanymi przez pozwanego do powódki wezwaniami do zapłaty z dnia 18 kwietnia 2018 roku i z dnia 25 maja 2018 roku z dochodzonym przez powódkę wynagrodzeniem.

Wskutek przedmiotowego potrącenia roszczenie powódki wygasło co do kwoty 15 000 złotych, zaś pozostała, nie objęta tym potrąceniem, część roszczenia powódki dotycząca zapłaty kwoty 393 złotych wygasła wskutek dokonania przez pozwanego zapłaty tej kwoty w dniu 17 lipca 2018 roku.

W uzasadnieniu pozwany podniósł, że rozwiązanie umowy łączącej strony nie nastąpiło w trybie wypowiedzenia tej umowy przez powódkę, lecz wskutek wypowiedzenia umowy przez pozwanego ze skutkiem natychmiastowym wyrażonym w piśmie z dnia 29 stycznia 2018 roku. Wypowiedzenie dokonane przez pozwanego w dniu 29 stycznia 2018 roku skróciło bowiem termin rozwiązania umowy, który w oparciu o wypowiedzenie powódki z dnia 29 grudnia 2017 roku upływałby na koniec kwietnia 2018 roku (trzymiesięczny okres wypowiedzenia).

Pozwany podniósł również, że w treści pisma z dnia 18 kwietnia 2018 roku i z dnia 25 maja 2018 roku wskazał powódce na wielokrotne naruszenie przez nią w okresie obowiązywania i wykonywania umowy zakazu konkurencji określonego w treści § 3 ust. 6 umowy, co skutkowało naliczeniem powódce i wezwaniem jej tymi pismami do zapłaty kar umownych przewidzianych w § 3 ust. 10 umowy.

W piśmie z dnia 18 kwietnia 2018 roku pozwany wezwał powódkę do zapłaty kwoty 2 000 złotych tytułem naruszenia zakazu konkurencji poprzez świadczenie usług dentystycznych dla (...) oraz (...) Kliniki (...). W uzasadnieniu wskazano, że podczas spotkania stron, które miało miejsce w dniu 04 stycznia 2018 roku K. S. wykonała rezerwację na wizytę do dr n. med. E. C. świadczącej usługi w konkurencyjnym podmiocie (...). Z informacji telefonicznej wynikało, że powódka świadczy tam usługi we wtorki po południu i w czwartki rano. Co więcej na witrynie internetowej tego gabinetu widniały także dane osobowe powódki. Nadto w dniu 29 stycznia 2018 roku, kiedy powódka związana była jeszcze umową zawartą z pozwanym, potwierdzony został fakt, iż na stronie internetowej (...) Kliniki (...) widniał wizerunek powódki.

W piśmie z dnia 25 maja 2018 roku pozwany wezwał powódkę do zapłaty kwoty 13 000 złotych tytułem 13 kar umownych – każda w kwocie po 1 000 złotych. Wiedzę o tych naruszeniach zakazu konkurencji przez powódkę pozwany podjął m. in. dzięki analizie numerów rachunków składanych przez powódkę pozwanemu. Zachowując prawidłową kolejność w roku 2017 powódka powinna wystawić dla pozwanego 12 rachunków, albowiem w ramach wiążącej strony umowy obowiązywały rozliczenia miesięczne. Tyle też rachunków wpłynęło do pozwanego. Jednakże ostatni z tych rachunków wystawionych przez powódkę dla pozwanego z grudnia 2017 roku jest opatrzony numerem 25. Wynika z tego jednoznacznie, że w roku 2017 powódka wystawiła co najmniej 13 rachunków dla innych podmiotów.

Pozwany wskazał, iż z zakazu konkurencji powódka została przez pozwaną zwolniona wyłącznie w odniesieniu do czynności edukacyjnych wykonywanych dla Katedry i Zakładu (...) (w związku ze współpracą powódki z tym uniwersytetem).

Pismem z dnia 18 czerwca 2018 roku pozwany złożył oświadczenie o potrąceniu przysługującego pozwanemu wobec powódki roszczenia o zapłatę kar umownych w łącznej kwocie 15 000 złotych z roszczeniem powódki wobec pozwanego o zapłatę kwoty 15 393 złotych wynikającej z rachunku numer (...) z dnia 31 stycznia 2018 roku. Wskutek przedmiotowego potrącenia roszczenie powódki wygasło co do kwoty 15 000 złotych, zaś pozostała część roszczenia powódki dotycząca zapłaty kwoty 393 złotych wygasła wskutek dokonania przez pozwaną zapłaty tej kwoty w dniu 17 lipca 2018 roku.

Pismem procesowym z datą w nagłówku „dnia 01 października 2018 roku” (data prezentaty: 2018-10-01) powódka E. C. podniosła zarzut nieważności postanowienia § 3 ust. 6 i § 3 ust. 10 umowy z dnia 15 czerwca 2016 roku w zakresie, w jakim dotyczy ust. 6 tej umowy zarzucając mu sprzeczność z zasadami współżycia społecznego (art. 58 § 3 k.c.) oraz swobody umów (art. 353 1 k.c.), a także zgłosiła żądanie miarkowania kary.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

(...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. specjalizował się w świadczeniu usług dentystycznych, a także prowadził działalność edukacyjną i badawczą w ramach (...) Implant (...). Niezależnie od powyższego (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. prowadził fundację pro bono zajmującą się wyłącznie leczeniem stomatologicznym.

zeznania prezesa zarządu pozwanego V. S. – protokół z rozprawy z dnia 27 września 2019 roku – k. 276-284 akt (zapis obrazu i dźwięku 01:52:54-02:46:20), zeznania świadka J. S. – protokół z rozprawy z dnia 04 lutego 2019 roku – k. 204-212 akt (zapis obrazu i dźwięku 01:19:30-02:18:12)

E. C. zarejestrowała działalność gospodarczą w zakresie praktyki lekarskiej dentystycznej w dniu 01 czerwca 2015 roku. Jednocześnie E. C. pozostawała zatrudniona w G. Uniwersytecie Medycznym, gdzie robiła doktorat i specjalizację w zakresie protetyki.

Mąż E. P. C. wykonywał zawód chirurga szczękowego, podobnie jak jej teść – B. C. zatrudniony w Wojewódzkim Szpitalu (...) w E..

Powiązania rodzinne i zawodowe w sposób naturalny wiązały się z omawianiem trudnych przypadków pacjentów na gruncie prywatnym.

zeznania świadka P. C. – protokół z rozprawy z dnia 04 lutego 2019 roku – k. 204-212 akt (zapis obrazu i dźwięku 00:25:51-01:19:30), zeznania świadka B. C. – protokół z rozprawy z dnia 29 kwietnia 2019 roku przed Sądem Rejonowym w Elblągu – k. 264-265 akt, zeznania powódki E. C. – protokół z rozprawy z dnia 27 września 2019 roku – k. 276-284 akt (zapis obrazu i dźwięku 00:49:29-01:52:54)

J. S. reprezentujący (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. zaproponował współpracę E. C..

E. C. otrzymała projekt umowy o współpracę i skonsultowała go ze swoim mężem P. C.. Małżonkowie ustalili, że należałoby doprecyzować kwestie związane z prawem własności dokumentacji zdjęciowej oraz kwestie zakazu konkurencji, który wykluczono ostatecznie wobec G. (...), gdzie E. C. robiła doktorat i specjalizację w zakresie protetyki.

W czasie rozmów z przedstawicielami (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. E. C. informowała, że będzie współpracowała z mężem P. C., przy czym chodziło o konsultowanie i omawianie na gruncie prywatnym trudnych przypadków pacjentów, których leczyli.

zeznania świadka P. C. – protokół z rozprawy z dnia 04 lutego 2019 roku – k. 204-212 akt (zapis obrazu i dźwięku 00:25:51-01:19:30), zeznania świadka J. S. – protokół z rozprawy z dnia 04 lutego 2019 roku – k. 204-212 akt (zapis obrazu i dźwięku 01:19:30-02:18:12), zeznania powódki E. C. – protokół z rozprawy z dnia 27 września 2019 roku – k. 276-284 akt (zapis obrazu i dźwięku 00:49:29-01:52:54), zeznania prezesa zarządu pozwanego V. S. – protokół z rozprawy z dnia 27 września 2019 roku – k. 276-284 akt (zapis obrazu i dźwięku 01:52:54-02:46:20)

W dniu 15 czerwca 2016 roku pomiędzy (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. jako zleceniodawcą a E. C. (lekarz) zawarto umowę o świadczenie usług medycznych.

Na podstawie tej umowy E. C. była zobowiązana udzielać pacjentom zleceniodawcy świadczeń zdrowotnych w zakresie chorób jamy ustnej, części twarzowej czaszki oraz okolic przyległych, w szczególności polegających na: badaniu stanu zdrowia, rozpoznawaniu chorób i zapobiegania im, leczeniu i rehabilitacji pacjentów, udzielaniu porad lekarskich, wydawaniu opinii i orzeczeń lekarskich, wykonywaniu zabiegów medycznych, innych czynności związanych z posiadanymi umiejętnościami, uprawnieniami i kwalifikacjami lekarskimi.

Miała ona również, stosownie do § 1 ust. 2 umowy, wykonywać: zdjęcia zębowe RTG, panoramiczne i tomografię komputerową oraz przeprowadzać diagnostykę radiologiczną, skanowanie uzębienia skanerem protetycznym, pomiar koloru zębów spektrofotometrem, projektowanie odbudowy uzębienia w oparciu o oprogramowanie zleceniodawcy oraz kosztorys leczenia.

Zgodnie z § 1 ust. 5 umowy głównym miejscem wykonywania umowy przez E. C. była Klinika (...) w G. przy ulicy (...).

E. C. oświadczyła, że zapoznała się z działalnością edukacyjną wykonywaną przez zleceniodawcę w ramach (...) Implant (...) wpisaną do rejestru podmiotów prowadzących kształcenie lekarzy i lekarzy dentystów Okręgowej Izby Lekarskiej w G. pod numerem(...) (...)- (...) (...) oraz, że w przypadku wykonywania zabiegów w ramach szkoleń realizowanych przez zleceniodawcę, przez co będzie rozumiane każde wykonywanie przez lekarza zabiegów pod kierunkiem zleceniodawcy, lekarzowi nie przysługuje żadne wynagrodzenie.

Zgodnie z § 2 ust. 10 umowy po zakończeniu każdego miesiąca kalendarzowego lekarz przedstawiać będzie niezwłocznie w formie elektronicznej na adres (...) rozliczenie wykonanych przez siebie prac w formie zestawienia, według wzoru stanowiącego załącznik numer 1 do niniejszej umowy. Zleceniodawca dokonywał weryfikacji takiego zestawienia z rejestrem sprzedaży prowadzonym przez personel zleceniodawcy, w tym z zapisami w kasie fiskalnej oraz ewentualnymi wpłatami na konto bankowe zleceniodawcy, w tym przelewem oraz z kart płatniczych.

Zgodnie z § 2 ust. 12 umowy płatność wynagrodzenia miała być regulowana z dołu w okresach miesięcznych (za miesiące kalendarzowe), na podstawie rachunku lub faktury wystawionej przez lekarza, przelewem na konto bankowe wskazane przez lekarza w terminie do 21 dni od daty otrzymania przez zleceniodawcę prawidłowego rachunku lub faktury. Bieg terminu zapłaty nie rozpoczynał się do momentu złożenia przez lekarza prawidłowego rachunku lub faktury.

Zgodnie z § 3 ust. 6 umowy w okresie obowiązywania umowy lekarz może wyłącznie po poinformowaniu zleceniodawcy w formie pisemnej z 90-dniowym wyprzedzeniem podejmować zatrudnienie w ramach jakiegokolwiek stosunku prawnego lub faktycznego, jakichkolwiek zachowań w imieniu, w interesie lub na rachunek własny lub innego podmiotu prowadzącego działalność konkurencyjną wobec zleceniodawcy, o ile przedmiotem takich zachowań miałoby być świadczenie przez lekarza usług, pracy lub wykonywanie czynności o charakterze podobnym do czynności powierzonych lekarzowi przez zleceniodawcę lub wykonywanych przez lekarza dla, w imieniu lub w interesie zleceniodawcy. Za „działalność konkurencyjną” w rozumieniu zdania poprzedzającego uważać się będzie w szczególności działalność każdego podmiotu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej zorganizowaną w dowolnej formie prawnej, której zakres obejmuje działalność pokrywającą się, podobną lub zbliżoną do statutowego lub faktycznego zakresu działalności przedsiębiorstwa zleceniodawcy. Za zachowania stanowiące naruszenie przez lekarza powyższego zakazu konkurencji uważane będą w szczególności zachowania lekarza obejmujące czynności takie (albo podobne) jak te wymienione w § 1 ust. 1 niniejszej umowy. Lekarz zwolniony jest z zakazu konkurencji w odniesieniu do Katedry i Zakładu (...).

Zgodnie z § 3 ust. 9 umowy wynagrodzenie za przestrzeganie przez lekarza zobowiązań określonych w ustępach poprzedzających zostało już uwzględnione w kalkulacji wynagrodzenia, o którym mowa w § 2 ust. 1, zatem lekarzowi nie należą się z tytułu przestrzegania tych zobowiązań żadne dodatkowe świadczenia.

Zgodnie z § 3 ust. 10 umowy za każde pojedyncze naruszenie któregokolwiek za zobowiązań określonych w ustępach poprzedzających, zleceniodawca może domagać się od lekarza kary umownej w wysokości 1 000 złotych. Dochodzenie kary umownej nie wyklucza możliwości dochodzenia przez zleceniobiorcę na zasadach ogólnych odszkodowania w zakresie, w jakim poniesiona przez niego szkoda przewyższa wartość zastrzeżonej na tę okoliczność kary.

Zgodnie z § 5 ust. 1 umowa została zawarta na czas nieokreślony.

Stosownie do § 5 ust. 2 umowy każda ze stron miała prawo rozwiązać umowę z zachowaniem trzymiesięcznego okresu wypowiedzenia liczonego na koniec miesiąca kalendarzowego. Umowa mogła być ponadto rozwiązana przez zleceniodawcę bez wypowiedzenia w razie nie wywiązania się z obowiązków określonych postanowieniami niniejszej umowy, działania lekarza na jego szkodę, w tym na szkodę jego wizerunku. Strony zgodnie przez to rozumieją w szczególności popełnienie przez lekarza oczywistego lub stwierdzonego prawomocnym wyrokiem przestępstwa przeciwko mieniu, dokumentom, przestępstwa płatnej protekcji lub przyjmowania korzyści majątkowych w związku z wykonywaniem czynności powierzonych lekarzowi, a także umyślne lub wynikające z rażącego niedbalstwa spowodowanie szkody w majątku zleceniodawcy lub naruszenia przez lekarza obowiązku zachowania poufności, o którym mowa w § 3.

umowa o świadczenie usług medycznych – k. 59-68 akt

E. C. oprócz usług dentystycznych na rzecz (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. wykonywała także te usługi nieodpłatnie w ramach fundacji prowadzonej przez spółkę.

Na podstawie odrębnych umów z (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. E. C. prowadziła szkolenia dla lekarzy z zakresu swojej specjalizacji, za co otrzymywała dodatkowe wynagrodzenie.

Mąż E. P. C. w 2016 roku współpracował z (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. oraz (...) spółką komandytową z siedzibą w G..

P. C. wykonywał także usługi dla pacjentów (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G., przy czym należności przysługującemu mu za te wykonane usługi były fakturowane na rzecz E. C..

zeznania świadka G. Z. (1) – protokół z rozprawy z dnia 04 lutego 2019 roku – k. 204-212 akt (zapis obrazu i dźwięku 00:12:37-00:25:51), zeznania świadka P. C. – protokół z rozprawy z dnia 04 lutego 2019 roku – k. 204-212 akt (zapis obrazu i dźwięku 00:25:51-01:19:30), zeznania świadka J. S. – protokół z rozprawy z dnia 04 lutego 2019 roku – k. 204-212 akt (zapis obrazu i dźwięku 01:19:30-02:18:12), zeznania świadka A. Z. (1) – protokół z rozprawy z dnia 04 lutego 2019 roku – k. 204-212 akt (zapis obrazu i dźwięku 02:18:12-02:27:42), zeznania powódki E. C. – protokół z rozprawy z dnia 27 września 2019 roku – k. 276-284 akt (zapis obrazu i dźwięku 00:49:29-01:52:54), zeznania prezesa zarządu pozwanego V. S. – protokół z rozprawy z dnia 27 września 2019 roku – k. 276-284 akt (zapis obrazu i dźwięku 01:52:54-02:46:20)

W lipcu 2016 roku zmarł nagle R. S. (1) – lekarz z zespołu lekarskiego prowadzonego przez (...) spółkę komandytową z siedzibą w G. specjalizujący się w protetyce. W klinice tej leczenie chirurgiczne wykonywał P. C..

W związku z nagłą śmiercią R. S. (1) zaszła konieczność niezwłocznego zastąpienia dotychczasowego protetyka w celu kontunuowania leczenia jego pacjentów i wówczas P. C. polecił R. S. (2) jako protetyka swoją żonę – E. C..

W tej klinice (...) od sierpnia 2016 roku wykonywała prace raz w tygodniu po kilka godzin. E. C. kończyła leczenie 5 pacjentów przejętych po zmarłym R. S. (1). W 2017 roku E. C. leczyła protetycznie także innych, co najmniej 4 pacjentów skierowanych do niej przez R. S. (2), po przeprowadzonym przez niego leczeniu, a także leczeniu chirurgicznym wykonanym przez P. C..

Przy okazji podczas wykonywanego leczenia E. C. szkoliła także R. S. (2) wyjaśniając mu poszczególne etapy leczenia i podejmowane w ich ramach czynności. Rachunki wystawiane przez (...) spółce komandytowej z siedzibą w G. obejmowały wynagrodzenie za wykonane leczenie i szkolenie.

zeznania świadka P. C. – protokół z rozprawy z dnia 04 lutego 2019 roku – k. 204-212 akt (zapis obrazu i dźwięku 00:25:51-01:19:30), zeznania świadka R. S. (2) – protokół z rozprawy z dnia 27 września 2019 roku – k. 276-284 akt (zapis obrazu i dźwięku 00:01:48-00:49:29), zeznania powódki E. C. – protokół z rozprawy z dnia 27 września 2019 roku – k. 276-284 akt (zapis obrazu i dźwięku 00:49:29-01:52:54)

Na prośbę swojego teścia – B. E. M. C. w 2017 roku przeprowadziła wykłady w ramach kursu akredytowanego przez Centrum Medyczne (...).

zeznania świadka P. C. – protokół z rozprawy z dnia 04 lutego 2019 roku – k. 204-212 akt (zapis obrazu i dźwięku 00:25:51-01:19:30), zeznania świadka B. C. – protokół z rozprawy z dnia 29 kwietnia 2019 roku przed Sądem Rejonowym w Elblągu – k. 264-265 akt, zeznania powódki E. C. – protokół z rozprawy z dnia 27 września 2019 roku – k. 276-284 akt (zapis obrazu i dźwięku 00:49:29-01:52:54)

W trzecim kwartale 2017 roku osoby reprezentujące (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. pozyskały wiedzę za pośrednictwem internetu, że E. C. będzie organizowała szkolenie konkurencyjne dla szkoleń wykonywanych przez spółkę. Wówczas przeprowadzono rozmowę z E. C., która wycofa się z jego organizacji.

zeznania świadka P. C. – protokół z rozprawy z dnia 04 lutego 2019 roku – k. 204-212 akt (zapis obrazu i dźwięku 00:25:51-01:19:30), zeznania świadka J. S. – protokół z rozprawy z dnia 04 lutego 2019 roku – k. 204-212 akt (zapis obrazu i dźwięku 01:19:30-02:18:12), zeznania powódki E. C. – protokół z rozprawy z dnia 27 września 2019 roku – k. 276-284 akt (zapis obrazu i dźwięku 00:49:29-01:52:54), zeznania prezesa zarządu pozwanego V. S. – protokół z rozprawy z dnia 27 września 2019 roku – k. 276-284 akt (zapis obrazu i dźwięku 01:52:54-02:46:20)

W okresie od czerwca 2016 roku do grudnia 2016 roku E. C. wystawiła na rzecz (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. faktury o kolejnych numerach od 06 do 13, natomiast w okresie od stycznia 2017 roku do grudnia 2017 roku E. C. wystawiła na rzecz (...) spółki z ograniczona odpowiedzialnością z siedzibą w G. dwanaście faktur, o numerach od 1 do 25.

Oprócz rachunków wystawionych na rzecz (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. E. C. w 2017 roku i w 2018 roku wystawiła również rachunki na rzecz:

-

(...) spółki komandytowej z siedzibą w G. (12) o numerach: (...) – za usługi stomatologiczne świadczone w miesiącu styczniu 2017 roku na kwotę 200 złotych, (...) – za usługi obejmujące wykłady w ramach szkolenia wewnętrznego na kwotę 2 124,60 złotych, (...) – za usługi obejmujące wykłady w ramach szkolenia wewnętrznego na kwotę 1 290 złotych, (...) – za usługi obejmujące wykłady w ramach szkolenia wewnętrznego na kwotę 2 682,50 złotych, (...) – za usługi stomatologiczne świadczone w miesiącu maju 2017 roku na kwotę 65 złotych, (...) – za usługi stomatologiczne świadczone w miesiącu lipcu 2017 roku na kwotę 575 złotych, (...) – za usługi obejmujące wykłady w ramach szkolenia wewnętrznego na kwotę 1 615 złotych, (...) – za usługi obejmujące wykłady w ramach szkolenia wewnętrznego na kwotę 3 255 złotych, (...) – za usługi obejmujące wykłady w ramach szkolenia wewnętrznego na kwotę 3 402,50 złotych, (...) – za usługi obejmujące wykłady w ramach szkolenia wewnętrznego na kwotę 7 925 złotych, (...) – za usługi stomatologiczne świadczone w miesiącu grudniu 2017 roku na kwotę 50 złotych, (...)– za usługi stomatologiczne świadczone w miesiącu styczniu 2018 roku na kwotę 1 510 złotych,

-

Wojewódzkiego Szpitala (...) w E. o numerze (...) za usługi obejmujące wykład w ramach kursu „Rozpoznawanie i leczenie obrażeń części twarzowej czaszki” na kwotę 120 złotych,

-

Okręgowej Izby Lekarskiej w G. o numerze (...) – za usługi obejmujące wykład w ramach kursu specjalizacyjnego na kwotę 120 złotych.

rachunki – k. 113-127 akt, podatkowa księga przychodów i rozchodów – k. 128-150 akt

E. C. zamierzała otworzyć własny gabinet. W związku z tym w dniu 29 grudnia 2017 roku złożyła oświadczenie o wypowiedzeniu umowy zawartej w dniu 15 czerwca 2016 roku, z zachowaniem okresu wypowiedzenia.

W dniu 04 stycznia 2018 roku przedstawiciele (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G.J. S. i V. S. poprosili E. C. o rozmowę wskazując, że kilkakrotnie zaobserwowano jej samochód na parkingu innej kliniki w G.. Po sprawdzeniu na stronie internetowej tej kliniki, tj. (...) spółki komandytowej z siedzibą w G. zakładek dotyczące personelu tej kliniki, okazało się, że widnieje tam też zdjęcie E. C..

E. C. zaprzeczała, aby prowadziła w tej klinice jakąkolwiek działalność. Wówczas wykonano próbę zarejestrowania się na wizytę do E. C. w tej klinice. W odpowiedzi K. S. wykonała połączenie zwrotne informując, że E. C. przyjmuje we wtorki po południu i czwartki rano oraz że istnieje możliwość umówienia się do tego lekarza na wizytę.

zeznania świadka J. S. – protokół z rozprawy z dnia 04 lutego 2019 roku – k. 204-212 akt (zapis obrazu i dźwięku 01:19:30-02:18:12), zeznania świadka A. Z. (1) – protokół z rozprawy z dnia 04 lutego 2019 roku – k. 204-212 akt (zapis obrazu i dźwięku 02:18:12-02:27:42), zeznania świadka K. S. – protokół z rozprawy z dnia 12 kwietnia 2019 roku – k. 220-221 akt (zapis obrazu i dźwięku 00:01:35-00:18:26), zeznania powódki E. C. – protokół z rozprawy z dnia 27 września 2019 roku – k. 276-284 akt (zapis obrazu i dźwięku 00:49:29-01:52:54), zeznania prezesa zarządu pozwanego V. S. – protokół z rozprawy z dnia 27 września 2019 roku – k. 276-284 akt (zapis obrazu i dźwięku 01:52:54-02:46:20), billing rozmów dla numeru (...) – k. 88-90 akt

W trakcie okresu wypowiedzenia, w styczniu 2018 roku, mąż E. C. skontaktował ją osobami reprezentującymi (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S., z którymi E. C. odbyła wstępne rozmowy dotyczące jej zatrudnienia w tej spółce.

Pod koniec stycznia 2018 roku okazało się, że wizerunek E. C. znajduje się także w zakładce dotyczącej personelu (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S.. Wówczas osoby uprawnione do reprezentowania (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. podjęły decyzję o bezzwłocznym zakończeniu współpracy z E. C..

W dniu 29 stycznia 2018 roku prezes zarządu (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G.V. S. złożyła E. C. oświadczenie o wypowiedzeniu umowy z dnia 15 czerwca 2016 roku bez zachowania okresu wypowiedzenia z powodu utraty zaufania wskazując, że po złożeniu oświadczenia o rozwiązaniu umowy przez E. C. ujawniony został fakt wielokrotnego naruszenia przez nią zakazu konkurencji. W tym samym dniu E. C. odebrała powyższe oświadczenie .

oświadczenie z dnia 29 stycznia 2018 roku o wypowiedzeniu umowy – k. 69 akt, zeznania świadka G. Z. (1) – protokół z rozprawy z dnia 04 lutego 2019 roku – k. 204-212 akt (zapis obrazu i dźwięku 00:12:37-00:25:51), zeznania świadka P. C. – protokół z rozprawy z dnia 04 lutego 2019 roku – k. 204-212 akt (zapis obrazu i dźwięku 00:25:51-01:19:30), zeznania świadka J. S. – protokół z rozprawy z dnia 04 lutego 2019 roku – k. 204-212 akt (zapis obrazu i dźwięku 01:19:30-02:18:12), zeznania świadka A. Z. (1) – protokół z rozprawy z dnia 04 lutego 2019 roku – k. 204-212 akt (zapis obrazu i dźwięku 02:18:12-02:27:42), zeznania powódki E. C. – protokół z rozprawy z dnia 27 września 2019 roku – k. 276-284 akt (zapis obrazu i dźwięku 00:49:29-01:52:54), zeznania prezesa zarządu pozwanego V. S. – protokół z rozprawy z dnia 27 września 2019 roku – k. 276-284 akt (zapis obrazu i dźwięku 01:52:54-02:46:20)

W dniu 31 stycznia 2018 roku E. C. wystawiła na rzecz (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. rachunek numer (...) obejmujący należność za świadczone usługi stomatologiczne w miesiącu styczniu 2018 roku na kwotę 15 393 złotych, z terminem płatności oznaczonym jako 21 dni.

rachunek – k. 22 akt

W dniu 01 lutego 2018 roku E. C. rozpoczęła współpracę z (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S..

zeznania świadka G. Z. (1) – protokół z rozprawy z dnia 04 lutego 2019 roku – k. 204-212 akt (zapis obrazu i dźwięku 00:12:37-00:25:51), zeznania świadka P. C. – protokół z rozprawy z dnia 04 lutego 2019 roku – k. 204-212 akt (zapis obrazu i dźwięku 00:25:51-01:19:30), zeznania świadka A. Z. (1) – protokół z rozprawy z dnia 04 lutego 2019 roku – k. 204-212 akt (zapis obrazu i dźwięku 02:18:12-02:27:42), zeznania powódki E. C. – protokół z rozprawy z dnia 27 września 2019 roku – k. 276-284 akt (zapis obrazu i dźwięku 00:49:29-01:52:54)

Pismem z dnia 03 kwietnia 2018 roku E. C. wezwała (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. do zapłaty kwoty 15 393 złotych tytułem należności udokumentowanej na rachunku numer (...), w terminie do dnia 10 kwietnia 2018 roku.

W odpowiedzi na powyższe pismo (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. zażądał dostarczenia rachunku w formie pisemnej .

(...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. odebrał rachunek numer (...) w dniu 18 kwietnia 2018 roku.

wezwanie do zapłaty wraz z dowodem nadania i odbioru – k. 23-25 akt, pismo – k. 26 akt, dowód nadania i wydruk śledzenia przesyłki – k. 27-28 akt

Pismem z dnia 18 kwietnia 2018 roku (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. wezwał E. C. do zapłaty należności wynikających z naruszenia warunków § 3 ust. 6 umowy zawartej w dniu 15 czerwca 2016 roku. W piśmie wskazano, że za pracę na rzecz (...) spółki komandytowej z siedzibą w G. nałożona zostanie kara umowna w kwocie 1 000 złotych, zaś za prace na rzecz (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. – także w kwocie 1 000 złotych, wzywając E. C. do zapłaty powyższych kar w terminie 3 dni od dnia otrzymania wezwania.

wezwanie do zapłaty wraz z dowodem nadania i odbioru – k. 70-72, 77 akt

Mailem z dnia 11 maja 2018 roku E. C. ponowiła wezwanie do zapłaty należności udokumentowanej rachunkiem numer (...).

wydruk wiadomości mailowej – k. 30 akt

Pismem z dnia 25 maja 2018 roku (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. wezwał E. C. do zapłaty kwoty 13 000 złotych wynikających z naruszenia warunków § 3 ust. 6 umowy zawartej w dniu 15 czerwca 2016 roku wskazując, że analiza numerów rachunków prowadzi do wniosku, że oprócz rachunków na rzecz zleceniodawcy E. C. wystawiła dodatkowo 13 innych rachunków. W piśmie wskazano również, że należność powinna zostać zapłacona w terminie 3 dni od dnia otrzymania wezwania. Wezwanie zostało odebrane przez adresata w dniu 30 maja 2018 roku.

wezwanie do zapłaty wraz z dowodem nadania i odbioru – k. 73-75, 76 akt

Wskazane w pismach z dnia 18 kwietnia 2018 roku i z dnia 25 maja 2018 roku kary umowne w łącznej kwocie 15 000 złotych nie zostały uiszczone przez E. C..

niesporne

W czerwcu 2018 roku P. C. i E. C. uruchomili własną klinikę, w której świadczą usługi dentystyczne.

zeznania świadka P. C. – protokół z rozprawy z dnia 04 lutego 2019 roku – k. 204-212 akt (zapis obrazu i dźwięku 00:25:51-01:19:30)

W dniu 18 czerwca 2018 roku (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. złożył E. C. oświadczenie o potrąceniu jej wierzytelności w kwocie 15 393 złotych z wzajemną wierzytelnością wynikającą z naruszenia zakazu konkurencji w kwocie 15 000.

o świadczenie o potrąceniu wraz z dowodem nadania – k. 80 -81 akt

(...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. w dniu 17 lipca 2018 roku zlecił wykonanie przelewu kwoty 393 złotych na rachunek bankowy E. C. tytułem pozostałej części należnego jej wynagrodzenie.

potwierdzenie wykonania przelewu – k. 84 akt

Sąd zważył, co następuje:

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dowodów z dokumentów przedłożonych przez strony w toku postępowania, których prawdziwość nie była przez nie kwestionowana i które nie budziły wątpliwości Sądu co do swej wiarygodności, a zatem brak było podstaw do odmowy dania im wiary. Pozostałe dokumenty zgromadzone w aktach sprawy nie miały znaczenia dla rozstrzygnięcia, gdyż nie wnosiły do sprawy żadnych nowych i istotnych okoliczności.

Ustalając stan faktyczny sprawy Sąd oparł się także na zeznaniach świadków G. Z. (2) i A. Z. (2) – osób związanych z (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. – w zakresie, w jakim świadkowie ci zgodnie potwierdzili, że mąż powódki współpracował z ich kliniką i że powódka rozpoczęła z nimi współpracę dopiero w lutym 2018 roku, choć rozmowy na ten temat mogły być już prowadzone w poprzednim miesiącu. Na postawie ich zeznań oraz zeznań powódki w tym zakresie Sąd ustalił więc, że w okresie obowiązywania umowy o współpracy między stronami procesu powódka nie świadczyła na rzecz (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. jakichkolwiek usług, nie doszło więc do naruszenia zakazu działalności konkurencyjnej, a przez to nałożona w związku z tym kara umowna w kwocie 1 000 złotych nie była zasadna, o czym szerzej w poniższej części uzasadnienia.

Uznając je za wiarygodne Sąd ustalił stan faktyczny sprawy opierając się również na zeznaniach świadka B. C.. Świadek ten potwierdził, że powódka w trakcie współpracy z pozwaną spółką wykonywała szkolenia na rzecz Wojewódzkiego Szpitala (...) w E., co znajduje potwierdzenie w zeznaniach samej powódki oraz przedłożonej przez nią dokumentacji księgowej.

Sąd uwzględnił także ustalając przebieg zdarzeń zeznania świadka J. S., którym dał wiarę w zakresie, w jakim świadek relacjonował okoliczności dotyczące zawarcia umowy i przebieg współpracy pomiędzy stronami. Świadek spójnie i logicznie wytłumaczył powody, jakimi kierowała się pozwana spółka zabezpieczając swoje interesy przed działaniami konkurencyjnymi współpracujących z nią lekarzy. Świadek stanowczo zeznał również, że jako pełnomocnik pozwanego nie miał wiedzy o działalności leczniczej i edukacyjnej powódki (poza szkoleniem, z którego organizacji powódka wycofała się) prowadzonej na rzecz innych podmiotów i że powódka nie informowała o tym pozwanego. Świadek zeznał również, iż powódka wyszczególniła podmiot, który miał być wyłączony spod zakazu konkurencji, a działania na rzecz innych podmiotów, niezależnie od powiązań rodzinnych z powódką należało uznać – w ocenie świadka – za godzące w zapisy łączącej strony umowy.

Sąd dał wiarę zeznaniom świadka R. S. (2) w zakresie, w jakim były one zgodne z innymi dowodami zebranymi w sprawie i spójne wewnętrznie. Świadek potwierdził, iż powódka współpracowała z nim od sierpnia 2016 roku w związku ze śmiercią lekarza protetyka z jego kliniki – (...) raz w tygodniu przez kilka godzin i że wykonywała nie tylko leczenie protetyczne, ale również i przy okazji szkoliła go wyjaśniając podejmowane czynności. Sąd oparł się na zeznaniach tego świadka ustalając również, że usługi stomatologiczne powódka świadczyła nie tylko w odniesieniu do pacjentów po zmarłym lekarzu (w celu zakończenia rozpoczętego przez niego leczenia), ale również byli do niej kierowani także inni pacjenci po leczeniu przeprowadzonym przez świadka lub męża powódki.

Sąd nie dał natomiast wiary zeznaniom tego świadka, że powódka odmówiła mu ściślejszej współpracy wskazując, że jest w trakcie wypowiedzenia. W tym zakresie zeznania świadka są niespójne. Świadek zeznał, iż po nagłej śmierci lekarza R. S. (1) zaproponował współpracę powódce, która mu odmówiła powołując się na okres wypowiedzenia. W toku dalszych zeznań świadek zeznał jednakże, iż R. S. (1) zmarł w lipcu 2016 roku, a zatem powódka w tym czasie nie mogła być w okresie wypowiedzenia (co miało miejsce dopiero co najmniej od końca grudnia 2017 roku). Sąd nie dał także wiary zeznaniom świadka, że powódka nie pracowała w klinice i nie można było się umówić do niej na wizytę. Z treści bowiem zeznań świadka J. S. i oraz przedstawiciela pozwanego – V. S. wynika, że ustalono ten fakt w obecności powódki, czemu ona sama nie zaprzeczała.

Zeznaniom świadka K. S. Sąd dał wiarę w zakresie, w jakim świadek potwierdziła, że powódka pracowała dla (...) spółki komandytowej z siedzibą w G.. Sąd miał jednakże na uwadze, że świadek zeznawała bardzo ogólnikowo i niekategorycznie. Świadek nie zaprzeczyła przy tym, ażeby powódka leczyła innych pacjentów aniżeli tych z niezakończonym leczeniem przez R. S. (1) oraz by w okresie przed styczniem 2018 roku była możliwość umówienia się do powódki na wizytę w przedmiotowej klinice.

Sąd ustalił stan faktyczny sprawy opierając się również na zeznaniach świadka P. C.. Sąd dał wiarę zeznaniom świadka w zakresie, w jakim były one zgodne z innymi dowodami zebranymi w sprawie. Sąd miał bowiem na uwadze, że świadek jako osoba bliska dla powódki (mąż) jest zainteresowana w korzystnym dla powódki rozstrzygnięciu sprawy, przy czym okoliczność ta sama w sobie nie dyskredytuje zeznań tego świadka, o ile znajdują one potwierdzenie w innych dowodach zebranych w sprawie.

Sąd nie dał wiary zeznaniom tego świadka w zakresie, w jakim wskazywał on, że przed zawarciem umowy pozwana spółka była informowana przez powódkę, że powódka będzie prowadziła równolegle działalność w zakresie powiązanym z pracą jej męża i teścia oraz że pozwana spółka miała wiedzę o faktycznej współpracy powódki z mężem i teściem w trakcie trwania współpracy z pozwanym. Okoliczności tej przeczył nie tylko świadek J. S. i pozwany, ale treść zeznań świadka P. C. w tym zakresie nie była zgodna także z zeznaniami samej powódki, która zeznała, iż osobiście negocjowała warunki umowy z V. S. i J. S. i nikogo poza tymi osobami nie było na spotkaniu. Sąd nie podzielił także logiki wniosku świadka, że z faktu powiązania rodzinnego pomiędzy powódką a innymi lekarzami dentystami (mąż, teść) należało wysnuć wniosek, że taka współpraca będzie miała miejsce. W ocenie Sądu nie można objąć pojęciem nieformalnych konsultacji w domu, o jakich powódka informowała pozwanego, prac wykonywanych odpłatnie na rzecz konkretnych pacjentów w innych placówkach, nawet na prośbę członka najbliższej rodziny.

Sąd ustalił stan faktyczny sprawy opierając się także na zeznaniach powódki E. C., którym dał wiarę w zakresie, w jakim jej zeznania były zgodne z innymi dowodami zebranymi w sprawie. Powódka potwierdziła, że negocjowała umowę tylko w obecności V. S. i J. S.. Sąd nie dał wiary zeznaniom powódki, że pozwany miał wiedzę i godził się na wykonywanie przez powódkę usług na rzecz innych podmiotów. Okoliczności tej stanowczo bowiem zaprzeczyła zarówno V. S., jak i świadek J. S.. Treść zeznań powódki jest przy tym w tym zakresie niespójna. Powódka bowiem zeznała, iż pozwany wiedział, że powódka będzie współpracowała z mężem, w dalszej części zeznała zaś, iż informowała pozwaną spółkę tylko o tym, że będzie konsultowała przypadki w domu. Nie jest tożsamą czynnością nieformalne wymienianie poglądów co do diagnozy i sposobu leczenia na gruncie prywatnym i wykonywanie tych czynności w strukturze organizacyjnej innego przedsiębiorstwa za zapłatą wynagrodzenia.

Sąd nie dał też wiary zeznaniom powódki, że informowała ona pozwanego o podjęciu się kontynuacji leczenia pacjentów po zmarłym nagle R. S. (1) – lekarzu współpracującym ze (...) spółką komandytową z siedzibą w G., co miało zwolnić ją z zakazu konkurencji w tym zakresie, okoliczności tej bowiem pozwany reprezentowany przez V. S. konsekwentnie zaprzeczał, a jednocześnie okoliczność ta nie znalazła potwierdzenia w innych dowodach.

Sąd oparł się na zeznaniach powódki w zakresie, w jakim potwierdziła ona, że prowadziła leczenie protetyczne po zmarłym nagle R. S. (1) – lekarzu współpracującym ze (...) spółką komandytową z siedzibą w G. i miało to miejsce w odniesieniu do 5 pacjentów tego lekarza, a także w zakresie, w jakim wskazała, że w powyższej klinice ( (...)) świadczyła ona także usługi dentystyczne (protetyczne) na rzecz innych pacjentów po leczeniu wykonanym przez R. S. (2) lub po leczeniu chirurgicznym wykonanym przez pracującego tam również jej męża – P. C. i że dotyczyło do 4-7 pacjentów.

W tym miejscu jedynie na marginesie wskazać należy, że mając na uwadze powyższe zeznania powódki oraz rozkład ciężaru dowodu (to na pozwanym spoczywał obowiązek wykazania ilości naruszeń zakazu konkurencji) Sąd uznał, że doszło do naruszenia zakazu konkurencji polegającego na świadczeniu przez powódkę usług dentystycznych dla co najmniej 9 pacjentów konkurencyjnego podmiotu, bo z całą pewnością co najmniej tylu pacjentów powódka tam leczyła (okoliczność przyznana przez powódkę). Pozwany zaś nie zdołał wykazać, że także w pozostałych 3 przypadkach również doszło do wykonywania usług konkurencyjnych dla pozwanego, o czym szerzej w poniższej części uzasadnienia. Sąd dał wiarę zeznaniom powódki również w zakresie, w jakim wskazywała, że prowadziła szkolenie na zlecenie Okręgowej Izby Lekarskiej w G. i szpitala w E., przy czym pozwany – zdaniem Sądu – nie wykazał w tym zakresie m. in., że działalność ta miała charakter konkurencyjny (w tym w zakresie przedmiotu szkoleń, adresatów, czy podmiotów zlecających).

Odnosząc się do zeznań V. S. – prezesa zarządu pozwanego, to Sąd uznał je za wiarygodne w zakresie, w jakim relacjonowała ona okoliczności powzięcia informacji na temat świadczenia przez powódkę usług w (...) spółce komandytowej z siedzibą w G., jak również w zakresie, w jakim wskazała ona, że szkolenia, które prowadziła powódka na rzecz pozwanego odbywały się na podstawie odrębnie rozliczanych zleceń.

W ocenie Sądu powództwo zasługiwało na uwzględnienie w części.

W niniejszej sprawie powódka E. C. domagała się zasądzenia od pozwanego (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. kwoty 15 393 złotych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w transakcjach handlowych liczonymi za okres od dnia 10 maja 2018 roku do dnia zapłaty, a także kosztów procesu – tytułem wynagrodzenia za wykonane na rzecz pozwanego usługi stomatologiczne w miesiącu styczniu 2018 roku zgodnie z łączącą strony umową o świadczenie usług medycznych z dnia 15 czerwca 2016 roku.

Zgodnie z treścią art. 750 k.c. do umów o świadczenie usług, które nie są uregulowane innymi przepisami, stosuje się odpowiednio przepisy o zleceniu.

Stosownie do treści art. 734 k.c. przez umowę zlecenia przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do dokonania określonej czynności prawnej dla dającego zlecenie. Jeżeli ani z umowy, ani z okoliczności nie wynika, że przyjmujący zlecenie zobowiązał się wykonać je bez wynagrodzenia, za wykonane zlecenie należy się wynagrodzenie. Jeżeli nie ma obowiązującej taryfy, a nie umówiono się o wysokość wynagrodzenia, należy się wynagrodzenie odpowiadające wykonanej pracy (art. 735 k.c.). W razie odpłatnego zlecenia wynagrodzenie należy się przyjmującemu dopiero po wykonaniu zlecenia, chyba że co innego wynika z umowy lub z przepisów szczególnych (art. 744 k.c.).

Sąd zważył, że między stronami nie było sporu co do tego, że strony zawarły umowę o świadczenie usług medycznych w dniu 15 czerwca 2016 roku i że powódka wykonywała na rzecz pozwanego usługi dentystyczne na podstawie tej umowy w miesiącu styczniu 2018 roku. Niesporna była również wysokość należnego jej wynagrodzenia z tego tytułu w kwocie 15 393 złotych, a także że działalność szkoleniową na rzecz pozwanego powódka wykonywała na podstawie odrębnych umów.

Kierując zarzuty przeciwko żądaniu pozwu pozwany (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. podnosił, że złożył powódce oświadczenie o potrąceniu przysługującego pozwanemu wobec powódki roszczenia o zapłatę kar umownych w łącznej kwocie 15 000 złotych z roszczeniem powódki wobec pozwanego o zapłatę kwoty 15 393 złotych wynikającej z rachunku numer (...) z dnia 31 stycznia 2018 roku. Wskutek przedmiotowego potrącenia roszczenie powódki wygasło co do kwoty 15 000 złotych, zaś pozostała część roszczenia powódki dotycząca zapłaty kwoty 393 złotych wygasła wskutek dokonania przez pozwaną zapłaty tej kwoty w dniu 17 lipca 2018 roku.

Mając powyższe na uwadze odnosząc się do podniesionego zarzutu potrącenia wskazać należy, iż zgodnie z treścią art. 498 k.c., gdy dwie osoby są jednocześnie względem siebie dłużnikami i wierzycielami, każda z nich może potrącić swoją wierzytelność drugiej strony, jeżeli przedmiotem obu wierzytelności są pieniądze lub rzeczy tej samej jakości oznaczone tylko co do gatunku, a obie wierzytelności są wymagalne i mogą być dochodzone przed sądem lub przed innym organem państwowym. Wskutek potrącenia obie wierzytelności umarzają się nawzajem do wysokości wierzytelności niższej. Jak wynika z powyższego przepisu, aby nastąpił skutek umorzenia wzajemnych wierzytelności, każdej ze stron muszą przysługiwać wymagalne wierzytelności. Pokreślić przy tym należy, że zarzut potrącenia jest oświadczeniem wymaganym w świetle art. 499 k.c. składanym powodowi w celu umorzenia się wzajemnych wierzytelności i zarazem żądaniem skierowanym do sądu, aby uznając jego skuteczność, uwzględnił to umorzenie wierzytelności powoda i w takim zakresie oddalił jego powództwo. Dla osiągnięcia skutku pozwany powinien zatem zindywidualizować swoją wierzytelność oraz skonkretyzować jej zakres przedstawiony do potrącenia z wierzytelnością powoda, wskazując przesłanki jej powstania, wymagalności i wysokości oraz dowody w celu ich wykazania.

Nie było też wątpliwości, że skoro pozwany zgłosił zarzut potrącenia przedstawiając do potrącenia mającą mu przysługiwać wierzytelność, to zgodnie z treścią art. 6 k.c. powinien wykazać istnienie i wysokość tej wierzytelności. Jak podkreślił Sąd Apelacyjny w Katowicach w uzasadnieniu wyroku z dnia 08 sierpnia 2005 roku (sygn. akt I ACa 1053/05) zarzut potrącenia jest w istocie formą dochodzenia roszczenia, zrównaną w skutkach z powództwem. Mają zatem do niego zastosowanie wymagania stawiane wobec pozwu w zakresie określenia żądania, przytoczenia okoliczności faktycznych oraz wskazania dowodów na ich poparcie, a w szczególności dokładne określenie wierzytelności, jej wysokości, a wreszcie wykazania jej istnienia. Samo oświadczenie o potrąceniu nie jest bowiem dowodem na istnienie przesłanek potrącenia ustawowego z art. 498 k.c. i nie jest źródłem kreacji wierzytelności.

W niniejszej sprawie to zatem na pozwanym (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. spoczywał ciężar wykazania, że powódka 15 razy naruszyła obowiązujący ją na podstawie umowy z dnia 15 czerwca 2016 roku zakaz konkurencji.

Zgodnie z treścią zawartej umowy powódka była zobowiązana udzielać pacjentom zleceniodawcy świadczeń zdrowotnych w zakresie chorób jamy ustnej, części twarzowej czaszki oraz okolic przyległych, w szczególności polegających na: badaniu stanu zdrowia, rozpoznawaniu chorób i zapobiegania im, leczeniu i rehabilitacji pacjentów, udzielaniu porad lekarskich, wydawaniu opinii i orzeczeń lekarskich, wykonywaniu zabiegów medycznych, innych czynności związanych z posiadanymi umiejętnościami, uprawnieniami i kwalifikacjami lekarskimi. Miała ona również, stosownie do § 1 ust. 2 umowy, wykonywać: zdjęcia zębowe RTG, panoramiczne i tomografię komputerową oraz przeprowadzać diagnostykę radiologiczną, skanowanie uzębienia skanerem protetycznym, pomiar koloru zębów spektrofotometrem, projektowanie odbudowy uzębienia w oparciu o oprogramowanie zleceniodawcy oraz kosztorys leczenia.

Zgodnie z § 3 ust. 6 umowy w okresie obowiązywania umowy powódka mogła wyłącznie po poinformowaniu zleceniodawcy w formie pisemnej z 90-dniowym wyprzedzeniem podejmować zatrudnienie w ramach jakiegokolwiek stosunku prawnego lub faktycznego, jakichkolwiek zachowań w imieniu, w interesie lub na rachunek własny lub innego podmiotu prowadzącego działalność konkurencyjną wobec zleceniodawcy, o ile przedmiotem takich zachowań miałoby być świadczenie przez lekarza usług, pracy lub wykonywanie czynności o charakterze podobnym do czynności powierzonych lekarzowi przez zleceniodawcę lub wykonywanych przez lekarza dla, w imieniu lub w interesie zleceniodawcy. Za „działalność konkurencyjną” w rozumieniu zdania poprzedzającego uważać się będzie w szczególności działalność każdego podmiotu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej zorganizowana w dowolnej formie prawnej, której zakres obejmuje działalność pokrywającą się, podobną lub zbliżoną do statutowego lub faktycznego zakresu działalności przedsiębiorstwa zleceniodawcy. Za zachowania stanowiące naruszenie przez lekarza powyższego zakazu konkurencji uważane będą w szczególności zachowania lekarza obejmujące czynności takie (albo podobne) jak te wymienione w § 1 ust. 1 umowy, przy czym powódka zwolniona była z zakazu konkurencji jedynie w odniesieniu do Katedry i Zakładu (...).

Zgodnie z § 3 ust. 9 umowy wynagrodzenie za przestrzeganie przez lekarza zobowiązań określonych w ustępach poprzedzających zostało już uwzględnione w kalkulacji wynagrodzenia, o którym mowa w § 2 ust. 1, zatem lekarzowi nie należą się z tytułu przestrzegania tych zobowiązań żadne dodatkowe świadczenia. Stosownie zaś do § 3 ust. 10 umowy za każde pojedyncze naruszenie któregokolwiek ze zobowiązań określonych w ustępach poprzedzających, zleceniodawca może domagać się od lekarza kary umownej w wysokości 1 000 złotych. Dochodzenie kary umownej nie wykluczało przy tym możliwości dochodzenia przez zleceniobiorcę na zasadach ogólnych odszkodowania w zakresie, w jakim poniesiona przez niego szkoda przewyższa wartość zastrzeżonej na tę okoliczność kary.

Pismem procesowym z datą w nagłówku „dnia 01 października 2018 roku” (data prezentaty: 2018-10-01) powódka E. C. podniosła zarzut nieważności postanowienia § 3 ust. 6 i § 3 ust. 10 umowy z dnia 15 czerwca 2016 roku w zakresie, w jakim dotyczy ust. 6 tej umowy zarzucając mu sprzeczność z zasadami współżycia społecznego (art. 58 § 3 k.c.) oraz swobody umów (art. 353 1 k.c.), a także zgłosiła żądanie miarkowania kary.

Odnosząc się w pierwszej kolejności do powyższych zarzutów powódki wskazać należy, co następuje.

W judykaturze ugruntował się pogląd, który Sąd rozpoznający niniejszą sprawę podziela, że ustanowienie umownego zakazu konkurencji mieści się w granicach swobody umów określonej w art. 353 1 k.c. i wprowadzenie takiej klauzuli przez strony w umowie nie pozostaje w sprzeczności z ustawą, zasadami współżycia społecznego ani nie sprzeciwia się naturze stosunku zlecenia (tak Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z dnia 11 września 2003 roku w sprawie o sygn. akt III CKN 579/01). A zatem w ramach swobody zawierania umów i kształtowania ich treści, strony mogą wprowadzić nawet nieodpłatny zakaz działalności konkurencyjnej, i to zarówno w trakcie trwania umowy, jak i po jej ustaniu oraz obwarować naruszenie tego postanowienia karą umowną.

Sąd zważył przy tym, że w niniejszej sprawie zakaz konkurencji zawarty w § 3 ust. 6 umowy z dnia 15 czerwca 2016 roku obowiązywał tylko w czasie trwania umowy i co więcej za wynikające z niego niewątpliwie ograniczenia w działalności gospodarczej powódki – zgodnie z umową – powódka otrzymała gratyfikację uwzględnioną już w skalkulowanym wynagrodzeniu przewidzianym w umowie. Nadto, powódka zawarła umowę jako przedsiębiorca, dobrowolnie, poprzedzając zawarcie umowy negocjacjami, a więc nie sposób uznać, ażeby doszło ze strony pozwanego do nadużycia silniejszej pozycji kontraktowej. Wreszcie powódka mogła uchylić się od zakazu konkurencji w trybie określonym w umowie poprzez jedynie poinformowanie pozwanego o takiej działalności w formie pisemnej z 90-dniowym wyprzedzeniem, a więc nie wymagało to nawet konieczności uzyskania zgody pozwanego.

Nie można w ocenie Sądu uznać, że samo wprowadzenie zapisu o zakazie konkurencji i karze umownej w takiej sytuacji jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego zwłaszcza, że przy ich wprowadzaniu nie doszło do przekroczenia granic słuszności, czy dobrych obyczajów. Z tych względów ani zawarcie umowy tej treści, ani wykorzystywanie przez pozwanego przewidzianej w niej sankcji w przypadku złamania zakazu nie naruszają także zasad wyrażonych w art. 353 1 k.c. Nadto, zdaniem Sądu, sam zakaz konkurencji nie może być kwalifikowany jako naruszający normę z art. 5 k.c., skoro stanowi on zabezpieczenie interesów zleceniodawcy, a co – co do zasady – nie stanowi przecież naruszenia prawa.

Zakaz konkurencji w niniejszej sprawie należało zatem uznać za ważny i skuteczny, a w związku z tym mogący stanowić podstawę dochodzenia roszczenia z tytułu kary umownej w związku z jego naruszeniem.

Jednocześnie wskazać należy, że powódka nie wykazała, że informowała o podjętych działaniach na rzecz innych podmiotów pozwanego w formie wskazanej w umowie (pisemnej) ani że strony dokonały w sposób dorozumiany zmian w tym zakresie, pozwany konsekwentnie zaś zaprzeczał, ażby miał jakąkolwiek wiedzę na ten temat. W tej sytuacji nie sposób więc uznać, że powódka wykazała, ażeby poprzez procedurę wskazaną w umowie doprowadziła do uchylenia w spornym zakresie obowiązującego ją zakazu konkurencji.

Zgodnie z postanowieniami umowy w § 3 ust. 6 powódka zobowiązała się nie podejmować zatrudnienia – w ramach jakiegokolwiek stosunku prawnego lub faktycznego, czy jakichkolwiek zachowań w imieniu, w interesie lub na rachunek własny lub innego podmiotu prowadzącego działalność konkurencyjną wobec zleceniodawcy, o ile przedmiotem takich zachowań miałoby być świadczenie przez lekarza usług, pracy lub wykonywanie czynności o charakterze podobnym do czynności powierzonych lekarzowi przez zleceniodawcę lub wykonywanych przez lekarza dla, w imieniu lub w interesie zleceniodawcy.

Pozwany (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. jak wynika z pisma z dnia 18 kwietnia 2018 roku (k. 70-72 akt) i 25 maja 2018 roku (k. 73-74 akt) naliczył powódce piętnaście kar umownych, wskazując przy tym, iż powódka świadczyła usługi na rzecz (...) spółki komandytowej z siedzibą w G. oraz na rzecz (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S..

Zasadniczą kwestią było zatem rozstrzygnięcie, czy powódka E. C. prowadziła w okresie trwania umowy z pozwaną spółką działalność konkurencyjną w rozumieniu umowy względem tejże spółki, a jeżeli tak – ile razy naruszyła ów zakaz konkurencji.

Przed przejściem do szczegółowych rozważań w tym zakresie należy wyjaśnić, jak pojęcie działalności konkurencyjnej winno być rozumiane. Otóż z orzecznictwa Sądu Najwyższego wynika, że jest to aktywność przejawiana w tym samym lub takim samym zakresie przedmiotowym i skierowana do tego samego kręgu odbiorców, pokrywająca się – chociażby częściowo – z zakresem działalności podstawowej lub ubocznej pracodawcy (zleceniodawcy). W rezultacie zakazana może być taka działalność, która narusza interes pracodawcy (zleceniodawcy) lub zagraża mu (tak Sąd Okręgowy w Białymstoku w uzasadnieniu wyroku z dnia 03 listopada 2016 roku, sygn. akt VII GC 367/13). Termin „konkurencja” oznacza rywalizację, współzawodnictwo między podmiotami lub osobami zainteresowanymi w osiągnięciu tego samego celu. Zajmowanie się interesami konkurencyjnymi jest więc równoznaczne z działaniem podejmowanym w celach zarobkowych lub udziałem w przedsięwzięciach lub transakcjach handlowych, których skutki odnoszą się (lub potencjalnie mogą się odnieść), chociażby częściowo, do tego samego kręgu odbiorców (tak Sąd Najwyższy w uzasadnieniach wyroków: z dnia 23 lutego 1999 roku, sygn. akt I PKN 579/98, z dnia 08 maja 2002 roku, sygn. akt I PKN 221/01, z dnia 24 września 2003 roku, sygn. akt I PK 411/02). Pojęcie to obejmuje tego typu działalność przedsiębiorcy, która choćby w jednym elemencie pokrywa się z przedmiotem działalności dotychczasowego pracodawcy (zleceniodawcy), wskutek czego przynajmniej na jednym z rynków dochodzi do konkurencji z dotychczasowym pracodawcą (zleceniodawcą) i oferowania substytucyjnych produktów (towary lub usługi) i walki o względy tych samych klientów. Niezbędne jest zatem ustalenie, czy zachodzi stosunek konkurencji, to jest, czy w tym samym okresie czasu, na tym samym terytorium, oba podmioty wprowadzają do obrotu lub przymierzają się do wprowadzenia do obrotu produkty – towary lub usługi, adresowane do tej samej grupy klientów (tak również Sąd Okręgowy w Białymstoku w uzasadnieniu wyroku z dnia 03 listopada 2016 roku, sygn. akt VII GC 367/13).

Zakaz konkurencji wolą stron obwarowany został karą umowną (§ 3 ust. 6 umowy). Zgodnie z przepisem art. 483 § 1 k.c., strony mogą zastrzec, że naprawienie szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego nastąpi przez zapłatę określonej sumy (kara umowna). W razie niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania kara umowna należy się w zastrzeżonej wysokości bez względu na wysokość poniesionej szkody (art. 484 § 1 k.c.). Z przepisów tych wynika, że roszczenie o zapłatę kary umownej powstaje wówczas, gdy dłużnik nie wykonał lub nienależycie wykonał swoje zobowiązanie, a więc gdy powstaje po jego stronie odpowiedzialność kontraktowa (art. 471 k.c.). Kara umowna jest dodatkowym zastrzeżeniem umownym, według którego naprawienie szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania istniejącego lub przyszłego zobowiązania niepieniężnego. Zasadniczą funkcją kary umownej jest zatem funkcja odszkodowawcza. Kara umowna ma głównie za zadanie ułatwienie poszkodowanemu ex contractu dochodzenie odszkodowania przez zwolnienie go z niełatwego obowiązku udowadniania wysokości szkody. W drugiej kolejności kary takie pełnią również funkcję prewencyjno – represyjną, motywującą uczestników obrotu gospodarczego do należytego i terminowego wykonywania zobowiązań. Zasadniczo wysokość umówionych kar pozostaje bez związku z wysokością poniesionej szkody, a obowiązek jej zapłaty powstaje nawet wtedy, gdy wierzyciel na skutek niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania nie poniósł w ogóle szkody majątkowej. Mając na uwadze art. 6 k.c. wierzyciel ma wykazać istnienie stosunku zobowiązaniowego oraz jego treść, a także fakt niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania. Nie było zatem – wbrew twierdzeniom powódki – konieczności wykazywania wysokości szkody (jako że kara umowna przypada stronie niezależnie od tego, czy poniosła szkodę).

Wskazać należy, że umowa zawarta między powódką a pozwanym dotyczyła świadczenia przez powódkę usług stomatologicznych. Zaś zgodnie z umową przedmiotem zachowań konkurencyjnych miałoby być świadczenie przez lekarza usług, pracy lub wykonywanie czynności o charakterze podobnym do czynności powierzonych lekarzowi przez zleceniodawcę lub wykonywanych przez lekarza dla, w imieniu lub w interesie zleceniodawcy.

Natomiast szkolenia dla pozwanego powódka wykonywała na podstawie odrębnych umów, a więc ich nie dotyczył zakaz konkurencji wynikający ze spornej umowy, bo nie na jej podstawie prowadzenie szkoleń zostało jej powierzone. Zakaz konkurencji przewidziany w umowie o świadczenie usług medycznych z dnia 15 czerwca 2016 roku dotyczył więc usług leczniczych, w konsekwencji czego Sąd uznał, że nie doszło do naruszenia zakazu konkurencji przez powódkę poprzez prowadzenie przez nią szkoleń na rzecz Okręgowej Izby Lekarskiej w G. oraz na rzecz Wojewódzkiego Szpitala (...) w E., tym bardziej, że pozwany nie wykazał ponad wszelką wątpliwość, że zakres szkoleń prowadzonych przez powódkę pokrywał się z działalnością pozwanego, a powódka temu przeczyła wskazując, że kierowane one były do innej grupy odbiorców, wreszcie pozwany nie wykazał również, że Okręgowa Izba Lekarska w G. oraz Wojewódzki Szpital (...) w E. to podmioty konkurencyjne (a więc świadczące komercyjne usługi stomatologiczne). Z umowy wynikało bowiem, że za „działalność konkurencyjną” uważać się będzie w szczególności działalność każdego podmiotu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej zorganizowaną w dowolnej formie prawnej, której zakres obejmuje działalność pokrywającą się, podobną lub zbliżoną do statutowego lub faktycznego zakresu działalności przedsiębiorstwa zleceniodawcy.

Z zeznań samej powódki E. C. wynikało, że po R. S. (1) zatrudnionym w (...) spółce komandytowej z siedzibą w G., po jego nagłej śmierci, leczyła ona pięciu pacjentów kończąc rozpoczęte przez tego lekarza leczenie protetyczne. Nadto z jej zeznań wynikało również, że wykonywała ona tam również leczenie co najmniej innych czterech pacjentów. Sąd uznał więc za przyznane, że powódka prowadziła leczenie protetyczne łącznie co najmniej dziewięciu pacjentów na rzecz konkurencyjnego podmiotu (...) spółki komandytowej z siedzibą w G., a więc co najmniej dziewięć razy naruszyła zakaz konkurencji. Jednocześnie pozwany nie zdołał wykazać, że powódka prowadziła leczenie stomatologiczne większej liczby pacjentów.

Wskazać nadto należy, że w ocenie Sądu powzięcie przez pozwanego informacji na temat powyższej działalności konkurencyjnej prowadzonej przez powódkę mogło uzasadniać utratę zaufania do powódki i prowadzić do złożenia przez pozwanego w sposób skuteczny oświadczenia o rozwiązaniu umowy ze skutkiem natychmiastowym, tj. z dniem 29 stycznia 2018 roku, przy czym nie było sporne między stronami, że powódka nie wykonywała już żadnych czynności na rzecz pozwanego po tej dacie. Skoro zatem stosunek prawny łączący strony uległ rozwiązaniu w powyższy sposób w dniu 29 stycznia 2018 roku, nieskuteczne było oświadczenie powódki złożone w grudniu 2017 roku o wypowiedzeniu umowy z zachowaniem okresu wypowiedzenia. Nadto w związku z powyższym skoro powódka rozpoczęła współpracę z (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. dopiero w lutym 2018 roku, uznać należało, że w okresie obowiązywania umowy o współpracy między stronami procesu powódka nie świadczyła na rzecz (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. jakichkolwiek usług, nie doszło więc do naruszenia zakazu działalności konkurencyjnej, a przez to nałożona w związku z tym kara umowna w kwocie 1 000 złotych nie była zasadna.

Mając na względzie powyższe rozważania Sąd uznał, że pozwany (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. zdołał wykazać w niniejszym procesie, że powódka naruszyła zakaz konkurencji 9 razy świadcząc usługi dentystyczne (a więc bez wątpienia konkurencyjne) na rzecz 9 pacjentów (...) spółki komandytowej z siedzibą w G. (bez znaczenia przy tym pozostaje okoliczność, że osoby te były już pacjentami tego podmiotu, wystarczające jest samo oferowanie podobnych usług i rywalizacja o względy tych samych klientów), co oznaczało, że pozwany zasadnie naliczył powódce karę umowną w kwocie 9 000 złotych (9 x 1 000 złotych). Jednocześnie pozwany nie wykazał, że powódka świadczyła usługi stomatologiczne w powyższej konkurencyjnej klinice dla większej liczby pacjentów, a także że świadczyła takie usługi w czasie trwania współpracy między stronami na rzecz (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S.. Pozwany nie zdołał także wykazać, że w zakresie powierzonych, czy wykonywanych w oparciu o przedmiotową umowę usług mieściły się usługi szkoleniowe, a także, by dwa szkolenia, jakie przeprowadziła powódka miały charakter konkurencyjny (w tym, że odnoszą się do tego samego kręgu odbiorców, a także że dotyczą podmiotów konkurencyjnych, jako że szkolenia te były wykonywane na rzecz Okręgowej Izby Lekarskiej w G. i Wojewódzkiego Szpitala (...) w E., zwłaszcza, że jedne ze szkoleń dotyczyło np. rozpoznawania i leczenia obrażeń części twarzowej czaszki).

Odnosząc się do zgłoszonego przez powódkę E. C. żądania miarkowania kary umownej wskazać należy, że przepis art. 484 § 2 k.c. dopuszcza miarkowanie kary umownej, gdy zobowiązanie zostało w znacznej części wykonane lub gdy kara jest rażąco wygórowana. Miarkowanie takie następuje w drodze orzeczenia sądu i jest wyjątkiem od sformułowanej w art. 484 § 1 k.c. zasady, iż w razie wyrządzenia wierzycielowi szkody przysługuje mu kara umowna w zastrzeżonej wysokości, bez względu na wysokość szkody.

Dłużnik zamierzający zgłosić żądanie oparte na art. 484 § 2 k.c. obowiązany jest wyraźnie takie żądanie sformułować oraz wykazać jego zasadność przy pomocy zaoferowanych na jego poparcie dowodów, a także wskazać przesłanki obniżenia kary (tak Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z dnia 07 maja 2002 roku, sygn. akt I CKN 821/00 oraz z dnia 06 lutego 2008 roku, II CSK 421/07). Nadto jak wskazał Sąd Najwyższy w sprawie o sygn. akt IV CSK 659/10 katalog kryteriów pozwalających na zmniejszenie kary umownej nie jest zamknięty. Ocena w tym zakresie, w zależności od okoliczności sprawy, należy do sądu orzekającego, przy czym jest kilka kryteriów miarkowania np. bezwzględna wysokość kary umownej, stosunek wysokości kary umownej do wartości interesu wierzyciela, stosunek między wysokością kary umownej a szkodą poniesioną przez wierzyciela, stosunek wysokości kary umownej do wysokości odszkodowania, które należałoby się wierzycielowi na zasadach ogólnych, przy czym za najistotniejsze w praktyce uznaje ostatnie z wyżej wymienionych kryteriów (tak również Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z dnia 14 kwietnia 2005 roku w sprawie o sygn. akt II CK 626/04). Jakkolwiek zatem wysokość szkody, czy też należnego wierzycielowi odszkodowania stanowi istotne kryterium redukcji kary umownej, to nieuzasadnionym byłoby stwierdzenie, że miarkowanie kary umownej powinno doprowadzić ją do wysokości odpowiadającej wysokości szkody. Tego rodzaju pogląd prowadziłby bowiem do wniosku, iż kara umowna pełni w obrocie wyłącznie funkcję kompensacyjną, podczas gdy funkcje stymulacyjna i represyjna są nie mniej istotne. Mając te funkcje na uwadze nie można uznać za rażąco wygórowaną kary umownej w wysokości, która wynika z potrzeby skłonienia dłużnika do właściwego wykonania zobowiązania lub też ze znacznego ryzyka, jakie przyjął na siebie wierzyciel zawierając umowę. Odnoszone do kary umownej określenie „surogat odszkodowania” należy rozumieć bowiem w ten sposób, iż kara umowna ma kompensować wszystkie negatywne dla wierzyciela konsekwencje wynikające ze stanu naruszenia zobowiązania.

W niniejszej sprawie Sąd nie dopatrzył się, aby kara umowna była rażąco wygórowana i nieadekwatna do skali prowadzonej przez strony współpracy (wspólnej działalności). Sąd miał bowiem na uwadze, że powódka dokonywała naruszeń umowy o świadczenie usług medycznych z dnia 15 czerwca 2016 roku przez dłuższy okres czasu – jak wykazało bowiem postępowanie dowodowe przeprowadzone w niniejszej sprawie już od sierpnia 2016 roku E. C. wykonywała prace na rzecz (...) spółki komandytowej z siedzibą w G. poprzez leczenie pacjentów po zmarłym lekarzu R. S. (1), a nadto w 2017 roku leczyła także innych, co najmniej czterech, pacjentów tego podmiotu.

Sąd miał także przy tym na uwadze, że jak wynikało z zeznań pozwanego wynagrodzenie powódki za jeden miesiąc pracy na rzecz pozwanego wynosiło średnio około 30 000 złotych, co wynika także z przedłożonego zestawienia rozliczeń z powódką (k. 82 akt). Wobec zaś tak długiego okresu dokonywania naruszeń, tj. co najmniej od sierpnia 2016 roku poprzez okresu całego 2017 roku, Sąd nie dopatrzył się rażącej niewspółmierności kary.

W orzecznictwie przyjmuje się bowiem, że z przesłanką „rażąco wygórowanej kary” możemy mieć do czynienia wtedy, gdy w świetle oceny określonego stanu faktycznego można mówić o tym, że kara umowna w zastrzeżonej wysokości jawić się będzie jako nieadekwatna (tak m. in. Sąd Apelacyjny w Katowicach w uzasadnieniu wyroku z dnia 17 grudnia 2008 roku, sygn. akt V ACa 483/08). Tymczasem w niniejszej sprawie nie sposób dopatrzyć się nieadekwatności wysokości zastrzeżonej kary umownej (w kwocie 1 000 złotych za każde pojedyncze naruszenie zakazu) mając na uwadze skalę prowadzonej przez strony współpracy, wysokość wynagrodzenia uzyskiwanego przez powódkę za świadczenie usług dentystycznych na rzecz pacjentów pozwanego, nieincydentalny charakter naruszeń, istnienie zakazu konkurencji wyłącznie w okresu trwania umowy, czy możliwość uwolnienia się od tego zakazu przewidzianą w samej umowie (zawiadomienie pozwanego z 90-dniowym wyprzedzeniem). Wreszcie Sąd wziął także pod uwagę, że strony przewidziały również możliwość wypowiedzenia umowy, powódka mogła więc w stosunkowo łatwy sposób i bez konsekwencji na przyszłość uwolnić się od wiążącego ją zakazu prowadzenia działalności konkurencyjnej, a tym samym obowiązku zapłaty kary umownej z tego tytułu, gdyby uznała, że zakaz ten jest dla niej nadmiernie uciążliwy i ogranicza jej swobodę w prowadzeniu działalności gospodarczej. Powódka tego jednak nie uczyniła (aż do grudnia 2017 roku), co uzasadnia przypuszczenie, że kontynuowanie umowy z pozwanym, pomimo klauzuli konkurencyjnej i grożącej jej kary, było dla powódki korzystne.

Biorąc pod uwagę fakt, że powódka E. C. naruszyła postanowienia umowy o zakazie konkurencji łamiąc ten zakaz, a umowa przewidywała, że w takim wypadku ma obowiązek zapłacić pozwanemu karę umowną, Sąd uznał, że wierzytelność pozwanego z tego tytułu istniała w zakresie kwoty 9 000 złotych i mogła zostać skutecznie przedstawiona do potrącenia (po bezskutecznym wezwaniu do zapłaty) powodując częściowe umorzenie należności przysługujących powódce z tytułu świadczenia przez nią usług w miesiącu styczniu 2018 roku. Natomiast kwota 393 złotych została przez pozwanego uiszczona na rachunek bankowy powódki już po wytoczeniu powództwa, przy czym pozwany wykazał jedynie, że w dniu 17 lipca 2018 roku zlecił wykonanie przelewu, stąd też Sąd uznał, że środki te znalazły się na rachunku bankowym powódki następnego dnia i ten dzień uznał za dzień zapłaty.

Wskazać przy tym należy, że w przypadku spełnienia przez pozwanego świadczenia, którego przedmiotem była suma pieniężna świadczona w celu zwolnienia się z zobowiązania i zaspokającego w ten sposób żądanie pozwu, świadczenie w tej części wygasa, a wobec nieistnienia wierzytelności w tym zakresie powództwo podlega oddaleniu jako bezpodstawne, chyba, że powód cofnął pozew (tak również Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 26 lutego 2014 roku, sygn. akt III CZP 119/13), czego jednakże w niniejszej sprawie powódka nie uczyniła.

W konsekwencji powyższego na podstawie art. 734 k.c. w zw. z art. 735 k.c. w zw. z art. 483 k.c. w zw. z art. 498 k.c. w zw. z art. 499 k.c. w zw. z art. 4 i art. 7 ustawy z dnia 08 marca 2013 roku o terminach zapłaty w transakcjach handlowych (tekst jednolity: Dz. U. z 2019 roku, poz. 118 ze zmianami) Sąd zasądził od pozwanego (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. na rzecz powódki E. C. kwotę 6 000 złotych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w transakcjach handlowych liczonymi od kwot: 393 złotych za okres od dnia 10 maja 2018 roku do dnia 18 lipca 2018 roku i 6 000 złotych za okres od dnia 10 maja 2018 roku do dnia zapłaty.

Uznając zaś dalej idące żądanie pozwu za niezasadne z przyczyn wskazanych wyżej, Sąd orzekł jak w punkcie drugim wyroku na podstawie powyższych przepisów stosowanych a contrario.

O kosztach procesu Sąd orzekł w punkcie trzecim wyroku na podstawie art. 100 k.p.c. w zw. z art. 108 k.p.c. zgodnie z zasadą stosunkowego ich rozdzielenia, zgodnie z którą to zasadą każda ze stron powinna ponieść koszty procesu w takim stopniu, w jakim przegrała sprawę.

Powódka wygrała niniejszą sprawę w zakresie, w jakim Sąd uwzględnił powództwo i w zakresie, w jakim roszczenie zostało zaspokojone po wytoczeniu powództwa (tak Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z dnia 06 listopada 1984 roku w sprawie o sygn. akt IV CZ 196/84), tj. w 41,53%. Natomiast pozwany wygrał sprawę w 58,47%, tj. w zakresie, w jakim Sąd oddalił przedmiotowe skierowane przeciwko niemu powództwo. W świetle powyższego powódce należy się zwrot w 41,53% poniesionych przez nią kosztów postępowania, zaś pozwanemu należy się zwrot poniesionych przez niego kosztów postępowania w 58,47%.

Koszty procesu poniesione przez powódkę wyniosły 3 917 złotych (300 złotych – opłata sądowa od pozwu, 3 600 złotych – koszty zastępstwa procesowego, 17 złotych – opłata skarbowa od pełnomocnictwa), zaś koszty procesu poniesione przez pozwanego wyniosły kwotę 3 617 złotych (3 600 złotych – koszty zastępstwa procesowego, 17 złotych – opłata skarbowa od pełnomocnictwa).

Powódce zatem należy się kwota 1 626,73 złotych tytułem zwrotu w 41,53% poniesionych przez nią kosztów, zaś pozwanemu należy się kwota 2 114,86 złotych tytułem zwrotu w 58,47% poniesionych przez niego kosztów. Kompensując obie kwoty powódka powinna zwrócić pozwanemu kwotę 488,13 złotych, którą Sąd zasądził w punkcie trzecim wyroku na podstawie powyżej powołanych przepisów.

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...)

3.  (...)

4.  (...)

SSR Justyna Supińska

Gdynia, dnia 27 listopada 2019 roku