UZASADNIENIE

Decyzją z 7 sierpnia 2017 r. Nr (...) Prezes Urzędu Regulacji Energetyki ( dalej Prezes URE), na podstawie art. 56 ust. 2 i art. 56 ust. 1 pkt 3a w związku z art. 11 i art. 11d ust. 3 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne (Dz. U. z 2017 r., poz. 220 ze zm.) ( dalej p.e.) w związku z § 5 pkt 1 rozporządzenia Rady Ministrów z 23 lipca 2007 roku w sprawie szczegółowych zasad i trybu wprowadzania ograniczeń w sprzedaży paliw stałych oraz w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej lub ciepła (Dz.U. z 2007 r. Nr 133, poz. 924) ( dalej Rozporządzenie) oraz na podstawie art. 104 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2017 r., poz. 1257) w związku z art. 30 ust. 1 p.e., po przeprowadzeniu postępowania administracyjnego orzekł, że (...) sp. z o.o. z siedzibą w W. (dalej powód) w dniach 10- 12 sierpnia 2015 roku, w odniesieniu do obiektu zlokalizowanego w miejscowości W., przy ul. (...), naruszył obowiązek stosowania się do ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej wynikający z art. 11 i art. 11d ust. 3 p.e. i za to działanie na podstawie art. 56 ust. 1 pkt 3a p.e. wymierzył karę pieniężną w wysokości 13 348 zł.

Od powyższej Decyzji powód złożył odwołanie, zaskarżając Decyzję w całości. Wniósł przy tym o uchylenie Decyzji w całości i odstąpienie od wymierzenia mu kary na zasadzie art. 56 ust. 6a p.e. oraz zasądzenie na rzecz powoda kosztów postępowania według norm prawem przewidzianych, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Oprócz tego powód wniósł o przeprowadzenie dowodu z zeznań świadka T. K. na okoliczności wielkości zapotrzebowania na energię elektryczną przy procesie produkcji stosowanym w zakładzie należącym do powoda, braku możliwości natychmiastowego zastosowania się do wprowadzonych ograniczeń w poborze energii elektrycznej.

Zaskarżonej Decyzji powód zarzucił:

1) naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. art. 11d ust. 3 p.e. w zw. z art. 56 ust. 1 pkt 3a p.e. poprzez jego zastosowanie i uznanie, iż może stanowić podstawę nałożenia kary pieniężnej na powoda, w sytuacji gdy ograniczenia nałożone przez operatora systemu przesyłowego miały podstawę w art. 11c ust. 2 pkt 2 p.e., którego naruszenie nie zostało zagrożone sankcją w postaci kary pieniężnej;

2) naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. § 3 ust. 2 Rozporządzenia w zw. z art. 11f p.e. poprzez zastosowanie ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej w sytuacji, gdy jest to środek ostateczny, którego stosowanie winno uwzględniać zasadę proporcjonalności oraz zachowanie należytej staranności przy wprowadzeniu ograniczeń, czego w ocenie powoda nie sposób doszukać się na gruncie niniejszego postępowania;

3) naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. art. 56 ust. 6a p.e. poprzez jego niezastosowanie, w sytuacji gdy stopień społecznej szkodliwości czynu popełnionego przez powoda był nieznaczny, zaś niezastosowanie się do wprowadzonych ograniczeń miało miejsce jedynie w pierwszej dobie obowiązywania rozporządzenia Rady Ministrów z 11 sierpnia 2015 r. w sprawie ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii;

4) naruszenie przepisów postępowania, tj. art. 7 w zw. z 77 k.p.a. poprzez niewyjaśnienie wszystkich okoliczności stanu faktycznego niezbędnych dla prawidłowego rozstrzygnięcia niniejszej sprawy oraz brak należytego i wyczerpującego zebrania materiału dowodowego;

5) naruszenie przepisów postępowania, tj. art. 8 w zw. z art. 11 w zw. z art. 107 § 3 k.p.a. poprzez ich niewłaściwe zastosowanie polegające na zaniechaniu przytoczenia w uzasadnieniu faktów, które uznano za udowodnione, informacji o dowodach, które stanowiły podstawę faktyczną poczynionych przez organ ustaleń w zakresie stanu faktycznego oraz brak przytoczenia w uzasadnieniu wyjaśnienia podstawy prawnej zaskarżonej Decyzji wraz z wykładnią stosowanych przepisów, przez co w znacznym stopniu ograniczona została możliwość zapoznania się z procesem myślowym, który doprowadził do wydania takiego a nie innego rozstrzygnięcia.

Pozwany Prezes Urzędu Regulacji Energetyki złożył odpowiedź na odwołanie, w której wniósł o:

1) oddalenie odwołania;

2) przeprowadzenie dowodu z dokumentów zgromadzonych w aktach administracyjnych sprawy przesłanych Sądowi przy piśmie z dnia 20 września 2017 r. na okoliczność twierdzeń zawartych w zaskarżonej Decyzji;

3) oddalenie wniosku dowodowego powoda jako niemającego istotnego znaczenia dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy;

4) zasądzenie od powoda na rzecz Prezesa URE kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Na rozprawie w dniu 11 września 2019 r. powód zmodyfikował żądanie odwołania, wskazując, że jeżeli Sąd nie znalazłby podstaw do uchylenia Decyzji i odstąpienia od wymierzenia kary, ewentualnie wnosi o zmianę Decyzji i zmniejszenie kary. Z kolei pozwany podtrzymał stanowisko zawarte w Decyzji, jak też odpowiedzi na odwołanie.

Rozpoznając odwołanie Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów ustalił następujący stan faktyczny:

(...) S.A. (dalej: (...) S.A.” albo (...)) w związku z obniżeniem dostępnych rezerw zdolności wytwórczych poniżej niezbędnych wielkości, spowodowanych m. in. wyjątkowo wysokimi temperaturami i niskim poziomem wód w zbiornikach wodnych i rzekach, stwierdziły wystąpienie zagrożenia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej w rozumieniu postanowień art. 3 pkt 16d p.e. wprowadzając, na podstawie art. 11 c ust. 2 pkt 2 p.e., od godz. 10:00 dnia 10 sierpnia 2015 r. ograniczenia w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej.

Tego samego dnia o godzinie 7:55 i 19:55 pojawiły się komunikaty w Programie (...) informujące o wprowadzonych ograniczeniach (okoliczność bezsporna).

Jednocześnie, 10 sierpnia 2015 r. (...) S.A., działając na podstawie art. 11c ust. 3 p.e., powiadomiły Ministra Gospodarki i Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki o wystąpieniu zagrożenia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej, podjętych działaniach i środkach w celu usunięcia tego zagrożenia i zapobieżenia jego negatywnym skutkom oraz zgłosiły Ministrowi Gospodarki konieczność wprowadzenia ograniczeń na podstawie art. 11 ust. 7 p.e., tj. w trybie wydania przez Radę Ministrów rozporządzenia o wprowadzeniu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej do dnia 31 sierpnia 2015 r.

Rada Ministrów pozytywnie rozpatrzyła wniosek Ministra Gospodarki wydając 11 sierpnia 2015 r. rozporządzenie w sprawie wprowadzenia ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej, które zostało opublikowane w Dzienniku Ustaw pod poz. 1136 i wprowadziło te ograniczenia w okresie od 11 sierpnia 2015 r. od godz. 24:00 do 31 sierpnia 2015 r. do godz. 24:00.

Na wezwanie Prezesa URE (...) S.A. (dalej: (...)), do którego sieci przyłączony jest (...) sp. z o.o., pismem z 10 maja 2016 r. przedstawił zbiorcze dane wskazujące na stopień niedostosowania się odbiorców ujętych w Planie wprowadzania ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej obowiązującym w dniach od 10 do 31 sierpnia 2015 r. do wprowadzonych ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej. Na podstawie powyższych danych zostały wygenerowane informacje wskazujące na stopień niedostosowania się powoda do wprowadzonych w dniach 10 - 31 sierpnia 2015 r. ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej w odniesieniu do punktu poboru energii elektrycznej zlokalizowanego w W. przy ul. (...) (k. 3-4 akt adm.).

W wyniku analizy ww. dokumentów Prezes URE powziął podejrzenie, że powód, we wskazanym przez (...) obiekcie, nie dostosował się do wprowadzonych 10 - 31 sierpnia 2015 r. ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej.

Mając na względzie powyższe, pismem z 23 czerwca 2016 r. Prezes URE zawiadomił powoda o wszczęciu z urzędu postępowania administracyjnego w sprawie wymierzenia kary pieniężnej wzywając jednocześnie do zajęcia stanowiska w sprawie, tj. w szczególności do złożenia wyjaśnień dotyczących powodów niedostosowania się do wprowadzonych ograniczeń, a także nadesłania kopii wszelkich dokumentów mogących stanowić dowód w sprawie. Ponadto Prezes URE wezwał powoda do ustosunkowania się do przekazanych mu informacji, otrzymanych przez Prezesa URE od (...), wskazujących na stopień niedostosowania się przez powoda do wprowadzanych w dniach 10 - 31 sierpnia 2015 r. ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej (zawiadomienie k. 1- 2 akt adm.).

Pismem z 7 lipca 2016 r. (pismo k. 9- 10 akt adm.), 11 lipca 2016 r. (pismo k. 12- 15 akt adm.) powód przedstawił Prezesowi URE swoje stanowisko w sprawie wskazując m.in, że jego działanie było społecznie szkodliwe w stopniu znikomym zważywszy na przedmiot działalności przedsiębiorstwa prowadzonego przez spółkę. Powód podniósł, że z racji panujących upałów niemożliwym było zredukowanie poboru energii elektrycznej, gdyż wymagałoby to wyłączenia chłodni, co spowodowałoby straty całego przetwarzanego w zakładzie mięsa. Natomiast zepsucie magazynowanego mięsa nie dość, że wygenerowałoby olbrzymie straty, mogłoby doprowadzić do utraty płynności finansowej spółki i konieczności redukcji zatrudnienia, to dodatkowo mogłoby skutkować wystąpieniem stanu zagrożenia epidemiologicznego. Powód zauważył też, że dostosowanie się do ograniczeń poboru energii i w konsekwencji wyłączenie wentylatorów, chłodni i klimatyzacji zagrażałoby bezpieczeństwu i zdrowiu pracowników spółki oraz stałoby w sprzeczności z potrzebą przestrzegania norm bezpieczeństwa i higieny pracy.

Ponadto powód przedłożył do sprawy pismo z 25 sierpnia 2016 r. (pismo k. 21- 25 akt adm.).

Natomiast na wezwanie Prezesa URE do ustosunkowania się przez (...) do wyjaśnień powoda (pismo k. 18 akt adm.), (...) odpowiedział w piśmie z 19 września 2016 r. (k. 27- 32 akt adm.), w którym podniósł m.in., że w Planie wprowadzania ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej obowiązującym od 1 września 2014 r. do 31 sierpnia 2015 r. oznaczono dla powoda moc bezpieczną na poziomie 0 kW, ponieważ nie wskazał on innej mocy bezpiecznej, nie zakwestionował wysokości mocy bezpiecznej wynikającej z umowy, ani nie zareagował na pismo dotyczące informacji o planie ograniczeń .

W dalszej kolejności powód przedłożył do sprawy pismo z 2 listopada 2016 r. (pismo k. 38- 51, 60 akt adm.), zaś (...) pismo z 14 listopada 2016 r. (pismo k. 53- 56 akt adm.).

Przy piśmie z 7 marca 2017 r. powód przedłożył wstępny rachunek zysków i strat za 2016 r. (pismo k. 65- 66 akt adm.) a w piśmie z 24 maja 2017 r. podtrzymał dotychczasowe stanowisko w sprawie, wskazując, iż zachodzą przesłanki do odstąpienia od wymierzenia mu kary (pismo k. 71- 101 akt adm.).

W piśmie z dnia 31 maja 2017 r. (...) potwierdził, że przedłożone Prezesowi URE wraz z pismem z 10 maja 2016 r. dane pomiarowe dotyczą punktu poboru pod adresem W., ul. (...) (pismo k. 103 akt adm.).

Pismem z dnia 27 czerwca 2017 r. (k. 105 akt adm.) zawiadomiono powoda o zakończeniu postępowania w niniejszej sprawie i poinformowano o możliwości zapoznania się z materiałem dowodowym, o możliwości złożenia uwag i wyjaśnień, w terminie 7 dni od dnia doręczenia tego pisma.

7 sierpnia 2017 r. Prezes URE wydał zaskarżoną Decyzję (Decyzja k. 108- 114 akt adm.).

(...) sp. z o.o. zawarł 1 grudnia 2012 r. z (...) sp. z o.o. Umowę kompleksową dostarczania energii elektrycznej nr (...), w której Załączniku nr (...) i Załączniku nr 1 do wymienionego załącznika określono moc umowną na poziomie 400 kW (0,400 MW) i moc bezpieczną na 0 kW (0 MW) przy 20 stopniu zasilania (Umowa z załącznikami k. 73- 93 akt adm.).

Z kolei w okresie powyżej opisanego wprowadzenia ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej powód miał podpisaną z (...) sp. z o.o. Umowę sprzedaży energii elektrycznej i świadczenia usług dystrybucji nr (...) z 9 kwietnia 2014 r. (Umowa z załącznikami k. 40- 50 akt adm.). Zgodnie z § 4 ust. 1 tej Umowy wchodzi ona w życie z dniem 9 kwietnia 2014 r., zaś stosownie do § 4 ust. 3 z dniem poprzedzającym dzień wejścia w życie Umowy ulega rozwiązaniu dotychczasowa umowa zawarta w klientem, co nie wpływa na obowiązek wykonania zobowiązań powstałych do dnia jej rozwiązania. W Załączniku nr 1 do Umowy określono moc umowną na poziomie 600 kW (0,600 MW) . W myśl § 2 ust. 17 Ogólnych warunków umowy sprzedaży energii elektrycznej i świadczenia usług dystrybucji dla klientów z grup taryfowych A i B, załączonych do Umowy, na dzień zawarcia Umowy, operatorem systemu dystrybucyjnego jest (...) S.A.

Pismem z 15 lipca 2014 roku, wysłanym 31 lipca 2014 r. (...) S.A. przesłał powodowi plan wprowadzenia ograniczeń w poborze energii elektrycznej obowiązujący od 1 września 2014 roku do 31 sierpnia 2015 roku (k. 53- 56 akt. adm.). W planie tym podano, iż moc bezpieczna przy 20 stopniu zasilania wynosi 0 kW (0 MW) .

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentów złożonych w trakcie postępowania administracyjnego, których autentyczność nie była kwestionowana przez żadną ze stron postępowania.

Sąd oddalił wniosek powoda o przeprowadzenie dowodu z zeznań świadka T. K. na okoliczności wielkości zapotrzebowania na energię elektryczną przy procesie produkcji stosowanym w zakładzie należącym do powoda, braku możliwości natychmiastowego zastosowania się do wprowadzonych ograniczeń w poborze energii elektrycznej, ponieważ okoliczności te nie mają znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy skoro powód powinien podporządkować się do ograniczeń poboru energii wprowadzonych na podstawie przepisów prawa, dostosowując moc zgodnie z wytycznymi obowiązującymi w Planie wprowadzania ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej wydanym na podstawie Rozporządzenia.

Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów zważył, co następuje:

Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie, bowiem zaskarżona Decyzja jest słuszna i ma oparcie w przepisach prawa a podnoszone przez powoda zarzuty nie są trafne, stąd nie mogą skutkować zmianą czy uchyleniem tej Decyzji.

Stosownie do § 5 pkt 1 Rozporządzenia powód jest podmiotem zobowiązanym do stosowania się do wprowadzonych w dniach 10-31 sierpnia 2015 r. ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej, bowiem moc umowna w odniesieniu do obiektu powoda zlokalizowanego w W. przy ul. (...) określona została na poziomie 600 kW, a zatem powyżej wskazanej w § 5 pkt 1 Rozporządzenia wielkości 300 kW.

Zgodnie z przepisem art. 56 ust. 1 pkt 3a p.e. karze pieniężnej podlega ten, kto nie stosuje się do ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii, wprowadzonych na podstawie art. 11, art. 11c ust. 3 lub art. 11d ust. 3.

W rozpoznawanej sprawie Prezes URE zarzucił powodowi niezastosowanie się do ograniczeń wprowadzonych na podstawie art. 11 i 11d ust. 3 p.e.

Stosownie do treści tego ostatniego przepisu „W okresie występowania zagrożenia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej operatorzy systemu elektroenergetycznego mogą wprowadzać ograniczenia w świadczonych usługach przesyłania lub dystrybucji energii elektrycznej, w zakresie niezbędnym do usunięcia tego zagrożenia.”

Z kolei zgodnie z art. 11 ust. 1 pkt 2 p.e. w przypadku zagrożenia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub jego części mogą być wprowadzone na czas oznaczony ograniczenia w sprzedaży paliw stałych oraz w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej lub ciepła. W razie wystąpienia takiej sytuacji Rada Ministrów, na wniosek ministra właściwego do spraw gospodarki, w drodze rozporządzenia, może wprowadzić na czas oznaczony, na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub jego części, ograniczenia w sprzedaży paliw stałych oraz w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej i ciepła (art. 11 ust. 7 p.e.).

Zagrożenie bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej może powstać w szczególności w następstwie:

1) działań wynikających z wprowadzenia stanu nadzwyczajnego;

2) katastrofy naturalnej albo bezpośredniego zagrożenia wystąpienia awarii technicznej w rozumieniu art. 3 ustawy z dnia 18 kwietnia 2002 r. o stanie klęski żywiołowej (Dz. U. Nr 62, poz. 558, z późn. zm.);

3) wprowadzenia embarga, blokady, ograniczenia lub braku dostaw paliw lub energii elektrycznej z innego kraju na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, lub zakłóceń w funkcjonowaniu systemów elektroenergetycznych połączonych z krajowym systemem elektroenergetycznym;

4) strajku lub niepokojów społecznych;

5) obniżenia dostępnych rezerw zdolności wytwórczych poniżej niezbędnych wielkości, o których mowa w art. 9g ust. 4 pkt 9, lub braku możliwości ich wykorzystania. (art. 11c ust. 1 p.e.).

W przypadku powstania zagrożenia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej, operator systemu przesyłowego elektroenergetycznego lub systemu połączonego elektroenergetycznego:

1) podejmuje we współpracy z użytkownikami systemu elektroenergetycznego, w tym z odbiorcami energii elektrycznej, wszelkie możliwe działania przy wykorzystaniu dostępnych środków mających na celu usunięcie tego zagrożenia i zapobieżenie jego negatywnym skutkom;

2) może wprowadzić ograniczenia w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub jego części do czasu wejścia w życie przepisów wydanych na podstawie art. 11 ust. 7, lecz nie dłużej niż na okres 72 godzin. (art. 11c ust. 2 p.e.).

Operator systemu przesyłowego elektroenergetycznego lub systemu połączonego elektroenergetycznego niezwłocznie powiadamia ministra właściwego do spraw gospodarki oraz Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki o wystąpieniu zagrożenia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej, podjętych działaniach i środkach w celu usunięcia tego zagrożenia i zapobieżenia jego negatywnym skutkom oraz zgłasza konieczność wprowadzenia ograniczeń na podstawie art. 11 ust. 7. (art. 11c ust. 3 p.e.).

Reasumując, w razie powstania zagrożenia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej operator systemu przesyłowego elektroenergetycznego lub systemu połączonego elektroenergetycznego:

a) po pierwsze, może wprowadzić ograniczenia w dostarczeniu i poborze energii elektrycznej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub jej części do czasu wejścia Rozporządzenia, o którym mowa w art. 11 ust. 7 p.e., lecz nie dłużej niż na okres 72 godzin;

b) po drugie, niezwłocznie powiadamia ministra właściwego do spraw gospodarki oraz Prezesa URE o wystąpieniu zagrożenia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej, podjętych działaniach i środkach w celu usunięcia tego zagrożenia i zapobieżenia jego negatywnym skutkom oraz zgłasza konieczność wprowadzenia ograniczeń na podstawie rozporządzenia.

Podkreślenia w tym miejscu wymaga, że to operator systemu przesyłowego elektroenergetycznego lub systemu połączonego elektroenergetycznego jako mający niezbędną wiedzę na temat przeciążenia czy zagrożenia niewydolnością systemu elektroenergetycznego został wyposażony przez ustawę w kompetencje do arbitralnego wprowadzenia ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii, dlatego samodzielnie może oceniać czy zostały wyczerpane, przy dołożeniu należytej staranności, wszelkie dostępne środki służące zapewnieniu prawidłowego funkcjonowania systemu elektroenergetycznego, wymagane przez § 3 ust. 2 Rozporządzenia, przed podjęciem decyzji o wprowadzeniu ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej. Wobec tego w niniejszej sprawie nie podlega ocenie adekwatność podjętych przez operatora ograniczeń, tym bardziej, że następczo to minister właściwy do spraw gospodarki, informowany o wystąpieniu zagrożenia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej, podjętych działaniach i środkach w celu usunięcia tego zagrożenia i zapobieżenia jego negatywnym skutkom, po zgłoszeniu konieczności wprowadzenia ograniczeń, podejmuje decyzję w przedmiocie dalszych ograniczeń, a jeśli jest ona pozytywna, jak w niniejszej sprawie, sankcjonuje tym samym stanowisko operatora.

W rozpoznawanej sprawie (...) skorzystały z obu ww. uprawnień tj. w dniach 10-11 sierpnia 2015 roku wprowadziły ograniczenia w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej oraz powiadomiły Ministra Gospodarki o konieczności wprowadzenia ograniczeń na dłuższy okres. Rada Ministrów 11 sierpnia 2015 r. wydała rozporządzenie w sprawie wprowadzenia ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej, które wprowadziło te ograniczenia w okresie od 11 sierpnia 2015 r. od godz. 24:00 do 31 sierpnia 2015 r. do godz. 24:00, nie kwestionując dotychczasowego działania operatora, a wręcz kierując się jego stanowiskiem, toteż brak jest podstaw do badania proporcjonalności działania operatora, zwłaszcza w niniejszym postępowaniu.

Okoliczność, iż doprecyzowanie okresu na jaki OSP może wprowadzić przedmiotowe ograniczenia, o którym mowa w treści art. 11c ust. 2 pkt 2 p.e., nie oznacza, że nie zostały one wprowadzone na podstawie art. 11d ust. 3 p.e. Treść przedmiotowych regulacji prawnych tj. art. 11 c ust. 2 pkt 2 oraz art. 11 d ust. 3 p.e. pozostaje w ścisłym związku, albowiem dopiero łączna ich treść określająca podstawę do wprowadzenia ograniczenia przez OSP w okresie występowania zagrożenia tj. art. 11 d ust. 3 p.e. oraz możliwy okres, czemu służy art. 11c ust. 2 pkt 2, którego stosowanie jest możliwe już w sytuacji powstania zagrożenia, umożliwia skuteczne wprowadzenie przedmiotowego ograniczenia przez OSP, tj. w ściśle ograniczonym czasie i na ściśle określonym terytorium.

W świetle powyższego OSP, w myśl powyższych regulacji prawnych, posiadała kompetencję do wprowadzenia przedmiotowych ograniczeń w poborze energii w myśl art. 11d ust. 3 p.e., zaś okres i zakres terytorialny ich obowiązywania, na podstawie art. 11c ust.2 pkt 2 p.e. wprowadzono od godziny 10:00 dnia 10 sierpnia 2015 roku z informacją o zgłoszonej konieczności wprowadzenia dalszych ograniczeń w trybie art. 11 ust. 7 p.e. Jak już bowiem wskazano, OSP mogło wprowadzić przedmiotowe ograniczenia do czasu wejścia w życie przepisów wydanych na podstawie art. 11 ust. 7 p.e., lecz nie dłużej niż na okres 72 godzin. Wskazać przy tym należy, iż jedynie realizacja działań z zachowaniem przedstawionej wyżej kolejności umożliwiała uzyskanie podstawowego celu powołanej ustawy, jakim jest zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego w kraju.

Zatem przepis art. 11d ust. 3 p.e. stanowi samoistną materialnoprawną podstawę do wprowadzenia ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej a niezastosowanie się do nich przez podmioty do tego zobowiązane jest sankcjonowane karą pieniężną określoną w art. 56 ust. 1 pkt 3a p.e. Tym samym przekroczenie poboru energii nie tylko w dniach od 12 do 31 sierpnia 2015 r. kiedy obowiązywało rozporządzenie Rady Ministrów w kwestii ograniczeń, ale również w dniach 10 i 11 sierpnia 2015 r. kiedy obowiązywały ograniczenia wprowadzone przez OSP na mocy art. 11d ust. 3 p.e., jest zagrożone karą pieniężną z art. 56 ust. 1 pkt 3a p.e.

Przy czym skoro to operatorzy systemu elektroenergetycznego wprowadzają ograniczenia w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej na zasadzie art. 11d ust. 3 p.e. stosowanie się do ograniczeń w poborze energii obciąża odbiorców tej energii, którzy podlegają karze w razie naruszenia ustalonych przez operatorów ograniczeń. Zgodnie bowiem z treścią art. 56 ust.1 pkt 3a p.e. karze pieniężnej podlega ten, kto nie stosuje się do ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii, wprowadzonych na podstawie art. 11, art. 11c ust. 3 lub art. 11d ust. 3.

Powód nie dostosował się do wprowadzonych na podstawie art. 11 i 11d ust. 3 p.e ograniczeń w poborze energii w dniach od 10 do 12 sierpnia 2015 roku, co wynika z materiału dowodowego i zostało stwierdzone w Decyzji. Podkreślenia wymaga, iż niedostosowanie się przez powoda do ograniczeń wystąpiło mimo, że komunikaty na temat wprowadzenia ograniczeń ogłoszone zostały w radiu- 10 sierpnia 2015 r. o godzinie 7:55 i 19:55 w programie (...). Natomiast komunikaty przekazywane drogą radiową były dla powoda wiążące, co wynika to z § 12 Rozporządzenia.

Zaistniała zatem przesłanka do nałożenia na powoda przez Prezesa URE kary pieniężnej, która ma charakter obligatoryjny.

Stosownie do przepisu art. 56 ust. 3 p.e. wysokość kary pieniężnej, o której mowa w ust. 1 pkt 1-38, nie może przekroczyć 15% przychodu ukaranego przedsiębiorcy, osiągniętego w poprzednim roku podatkowym (…). Zgodnie natomiast z ust. 6, ustalając wysokość kary pieniężnej, Prezes URE uwzględnia stopień szkodliwości czynu, stopień zawinienia oraz dotychczasowe zachowanie podmiotu i jego możliwości finansowe. Ponadto, według ust. 6a Prezes URE może odstąpić od wymierzenia kary, jeżeli stopień szkodliwości czynu jest znikomy, a podmiot zaprzestał naruszania prawa lub zrealizował obowiązek.

Oceniając stopień szkodliwości czynu Sąd, mając na względzie powyższe rozważania musiał wziąć pod uwagę, że powód przekroczył pobór energii aż w trzech kolejnych dniach. 10 sierpnia 2015 r. przekroczenia miały miejsce praktycznie przez cały dzień, bo od godziny 11:00 do 23:00 a wartość przekroczenia dopuszczalnego poboru mocy wyniosła łącznie 2,7425 (MW w godzinie); 11 sierpnia 2015 r. przekroczenia miały miejsce od godziny 11:00 do 18:00, łącznie wartość przekroczenia wyniosła 1,3239 (MW w godzinie); 12 sierpnia 2015 r. do przekroczeń doszło w godzinach od 11:00 do 14:00, łącznie wartość przekroczenia wyniosła 0,3831 (MW w godzinie). Łącznie dla wyżej wymienionego okresu powód przekroczył 4,4495 (MW w godzinie). Zakres tego przekroczenia jest więc niebagatelny.

Powód nie stosując się do ograniczeń wprowadzonych ze względu na wystąpienie zagrożenia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej w rozumieniu postanowień art. 3 pkt 16d p.e., dokonując przekroczenia w powyższym zakresie, w sposób bezpośredni oddziaływał negatywnie na bezpieczeństwo energetyczne kraju. Skutkiem takiego działania mogło być wystąpienie rzeczywistego zagrożenia w pracy całego krajowego systemu elektroenergetycznego. Zagrożenie dla pracy (...) jest potęgowane jeśli również inni odbiorcy nie stosują się do ustalonych ograniczeń w poborze energii, dlatego tak ważne jest podporządkowanie poszczególnych odbiorców wprowadzonym restrykcjom. Nie można zatem nie rozpatrywać naruszenia powoda w kontekście niebezpieczeństwa jakie niesie choćby jednostkowe nieznaczne przekroczenie poboru energii przyczyniające się do ogólnego wzrostu przekroczeń wpływających na pracę (...). Wobec więc tego, że nawet nominalnie niewysokie przekroczenie przekłada się na ryzyko doprowadzenia do zakłócenia tak istotnego dla całego kraju systemu, należało uznać, że przekroczenia jakich dopuścił się powód nie były znikomo szkodliwe, ich stopień szkodliwości jest znaczny.

Z tego względu odstąpienie od nałożenia na powoda kary na podstawie ww. przepisu art. 56 ust. 6a p.e., zgodnie z którym Prezes URE może odstąpić od wymierzenia kary, jeżeli stopień szkodliwości czynu jest znikomy, a podmiot zaprzestał naruszania prawa lub zrealizował obowiązek, nie było możliwe.

W kwestii zawinienia trzeba natomiast podnieść, iż profil działalności powoda i jej rozmiar, tj. przetwórstwo drobiu w zakładzie o zdolności przetwarzania ponad 50 Mg masy ubojowej na dobę nie wyklucza konieczności podporządkowania się wprowadzanym ograniczeniom poboru energii. Powód nie jest bowiem podmiotem chronionym przed wprowadzanymi ograniczeniami, jak choćby szpitale i inne obiekty ratownictwa medycznego (§ 6 ust. 1 Rozporządzenia), dlatego musi się do tych ograniczeń dostosować. Ponadto podkreślenia wymaga, że powód nie podjął możliwych działań ostrożnościowo- prewencyjnych, w tym negocjacji z operatorem celem zwiększenia dopuszczalnej mocy bezpiecznej dla własnego zakładu, co świadczyło, iż zgadza się z ustaloną dla niego mocą bezpieczną przy 20 stopniu zasilania na 0 kW. Oprócz tego powód otrzymał Plan wprowadzania ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej obowiązujący od 1 września 2014 r. do 31 sierpnia 2015 r., stąd miał możliwość ustalić schemat działania na wypadek potrzeby wdrożenia tego planu. Nie wykazał natomiast, aby podejmował szczególne działania, które miałyby zapobiec naruszeniu, twierdząc jedynie, iż do ograniczeń nie mógł się zastosować, wyłączyć chłodni, wentylatorów, klimatyzacji ze względu na potencjalne straty w działalności i dobro pracowników, co potwierdza, że opisywane naruszenie jest wynikiem jego świadomego zachowania i że nie uczynił wszystkiego co było można, aby do naruszenia nie dopuścić.

Jeśli chodzi o dotychczasowe zachowanie podmiotu Sąd przyjął, iż brak jest danych na temat wcześniejszych naruszeń prawa energetycznego przez powoda.

Odnosząc się do ostatniej przesłanki wymiaru kary jaką jest sytuacja finansowa odbiorcy należy za pozwanym podnieść, że wymierzona kara nie jest nadmiernie uciążliwa dla powoda, jest odpowiednia do charakteru popełnionego czynu oraz skutków naruszenia obowiązujących norm. Kara ta nie wpłynie ponadto na pogorszenie kondycji finansowej powoda oraz jego płynność finansową i pozostaje we właściwej proporcji do uzyskanego przez powoda w poprzednim roku podatkowym przychodu wynoszącego (...)zł.

Mając powyższe na uwadze oraz treść art. 56 ust. 3 p.e. należało uznać, iż nałożona na powoda kara w wysokości 13 348 zł jest znacznie niższa od limitu określonego treścią art. 56 ust. 3 p.e. wynoszącego (...)zł, ale adekwatna do wysokości przekroczenia. Wysokość kary pieniężnej stanowi bowiem iloczyn 3 000 zł i łącznego przekroczenia mocy odpowiadającej MW w poszczególnych godzinach doby, po zaokrągleniu w dół pełnych złotych (4,4495 MW x 3 000 zł). Wartość mnożnika wynika z tego, iż pozwany wziął pod uwagę poziom najwyższej możliwej ceny rozliczeniowej za 1 MWh energii elektrycznej na rynku bilansującym, tj. 1 500 zł (odnotowanej 7 stycznia 2016 roku), której należałoby się spodziewać przy ograniczonej podaży energii elektrycznej w okresie 10- 31 sierpnia 2015 roku. Sąd nie ma zastrzeżeń do przyjętego przez pozwanego wyliczenia. Prezes URE zawęził bowiem podstawę wymierzenia kary wyłącznie do godzin, kiedy nastąpiło niedostosowanie powoda do ograniczeń i do stopnia w jakim to niedostosowanie miało miejsce.

W ocenie Sądu kara ustalona w tych granicach spełni swoje podstawowe cele w zakresie odziaływania szczególnego na powoda, jak również funkcję prewencji ogólnej. Tak ustalona kara nie przekracza również możliwości płatniczych powoda. Warto w tym miejscu podkreślić, że kara administracyjna nie stanowi odpłaty za popełniony czyn, lecz ma charakter środka przymusu służącego zapewnieniu realizacji wykonawczo – zarządzających zadań administracji agregowanych przez pojęcie interesu publicznego (tak Trybunał Konstytucyjny w wyroku z 31 marca 2008r., sygn. akt SK 75/06, OTK-A 2008, Nr 2, poz. 30). Powód w toku niniejszego postępowania nie wykazał, aby nałożona kara zachwiała jego płynność finansową. Wskazać przy tym należy, iż kara w nałożonej wysokości, relatywnie niska i zarazem adekwatna do zakresu stwierdzonego naruszenia będzie również odpowiednio odczuwalna, na tyle dolegliwa, aby spełniła swoje funkcje. Należało zatem przyjąć, iż kara w wysokości 13 348 zł będzie na tyle odczuwalna dla powoda, aby spełniła swoją funkcję represyjną i zapobiegawczą sprawiając, że powód, jako podmiot ukarany będzie stosował się do obowiązującego porządku prawnego, a także wychowawczą oddziałując zniechęcająco na innych przedsiębiorców do podejmowania działań niezgodnych z prawem.

Podniesione przez powoda zarzuty odnośnie naruszenia przepisów kodeksu postępowania administracyjnego nie mogły odnieść skutku, albowiem do kognicji Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów nie należy kontrola prawidłowości postępowania prowadzonego przed Prezesem Urzędu (wyrok SN z dn. 13 maja 2004 r. III SK 44/04 opublik. OSNP 2005/9/136), jest to bowiem postępowanie sądowe pierwszoinstancyjne, w którym strona może przedstawić wszystkie okoliczności faktyczne i dowody na potwierdzenie zasadności swojego stanowiska, tak więc co do zasady ewentualne uchybienia postępowania administracyjnego nie miały znaczenia dla rozpoznania sprawy przed tym Sądem.

Biorąc powyższe względy pod uwagę Sąd Okręgowy w Warszawie - Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów nie znajdując podstaw do jego uwzględnienia, oddalił wniesione przez powoda odwołanie na podstawie art. 479⁵³ § 1 kpc

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 kpc, zgodnie z którym strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). Z uwagi na nieuwzględnienie odwołania, powoda należało uznać za stronę, która przegrała proces i zasądzić od niego na rzecz pozwanego zwrot kosztów procesu, na które złożyło się wynagrodzenie pełnomocnika w wysokości 720,00 zł ustalone w oparciu § 14 ust. 2 pkt 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. 2015, poz. 1804 ze zm.).

SSO Anna Maria Kowalik

Przewodniczący –	Sędzia SO Anna Maria Kowalik
Protokolant –	sekr. sąd. Wioleta Donoch

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE