Sygn. akt III RC 126/19

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 listopada 2019 roku

Sąd Rejonowy w Mrągowie III Wydział Rodzinny i Nieletnich

w składzie następującym:

Przewodniczący: sędzia Sylwia Jaroszewska

Protokolant: st. sekr. sądowy Iwona Michałowska

po rozpoznaniu w dniu 26 listopada 2019 roku w Mrągowie

na rozprawie

sprawy z powództwa P. H.

przeciwko małoletniemu J. H. reprezentowanemu przez matkę K. S.

o obniżenie alimentów

I.  obniża alimenty ustalone wyrokiem Sądu Okręgowego w Olsztynie z dnia
12 października 2010 roku w sprawie VI RC 2385/09 od powoda P. H. na rzecz małoletniego J. H. z kwoty po 500 /pięćset/ złotych miesięcznie do kwoty po 100 /sto/ złotych miesięcznie,

II.  w pozostałym zakresie powództwo oddala,

III.  zasądza od Skarbu Państwa na rzecz pełnomocnika powoda adw. M. D. 1200 /tysiąc dwieście/ złotych plus VAT tytułem wynagrodzenia za sprawowaną funkcję pełnomocnika z urzędu.

Sygn. akt III RC 126/19

UZASADNIENIE

Powód P. H. domagał się obniżenia alimentów ustalonych wyrokiem rozwodowym Sądu Okręgowego w Olsztynie z dnia 12 października 2010 roku w sprawie VI RC 2385/09 z kwoty 500 zł miesięcznie do kwoty 50 zł miesięcznie płatnych na rzecz pozwanego oraz zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów procesu według norm prawem przepisanych.

W uzasadnieniu wskazał, że jego sytuacja majątkowa od chwili ustalenia ostatniego obowiązku alimentacyjnego uległa pogorszeniu. W dacie ostatniego orzeczenia o obowiązku alimentacyjnym powód był osobą zdrową i pracującą. Pracował w tym czasie za granicą za wynagrodzeniem w kwocie około 4.000 zł miesięcznie. W grudniu 2018 roku u powoda został zdiagnozowany nowotwór nerki przerzutami na płuca i od tego czasu pozostaje na zwolnieniu lekarskim, za co otrzymuje świadczenie rehabilitacyjne w wysokości około 1 100 zł miesięcznie przyznane decyzją do dnia 20 czerwca 2020 roku. Wobec powyższego alimenty na tak wysokim poziomie znacznie przekraczają możliwości finansowe powoda ( vide: pozew –k.3-5).

Pozwany J. H. reprezentowany przez przedstawicielkę ustawową K. S. w odpowiedzi na pozew wnosił o oddalenie powództw oraz o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania według norm prawem przepisanych.

Powyższe zostało uzasadnione tym, że pozwany uczy się w Technikum Informatycznym w R., poza miejscem zamieszkania, co generuje znaczne wydatki. Potrzebuje korepetycji z matematyki. Dodatkowo pozwany od 2018 roku zaczął leczyć się psychiatrycznie na co również są potrzebne środki finansowe (vide: odpowiedź na pozew –k.26-27).

S ąd ustalił następujący stan faktyczny:

J. H., urodzony (...) jest dzieckiem pochodzącym ze związku małżeńskiego P. H. i K. S..

Wyrokiem z dnia 12 października 2010 roku wydanym w sprawie syg. akt VI RC 2385/09 Sąd Okręgowy w Olsztynie rozwiązał przez rozwód małżeństwo P. H. z K. H. zawarte w dniu 18 sierpnia 2001 roku, orzekając że obie strony zobowiązane są do ponoszenia kosztów wychowania i utrzymania małoletniego dziecka i podwyższył alimenty od P. H. na rzecz małoletniego J. H. ustalone ugodą zawartą przed Sądem Rejonowym w Mrągowie dnia 7 sierpnia 2008 roku, w sprawie III RC 118/08 w wysokości po 350 zł do kwoty po 500 zł miesięcznie.

Małoletni miał wówczas 8 lat, był dzieckiem ogólnie zdrowym. Przeszedł jednak zabieg wycięcia trzeciego migdała i z tego względu musiał co trzy miesiące jeździć na kontrolę do O.. Nadto cierpiał na alergię. Korzystał z kropli do nosa i tabletek na co K. S. przeznaczała około 60 zł.

K. S. była zatrudniona w Zakładzie (...) w S. na stanowisku sekretarki z miesięcznym wynagrodzeniem w wysokości 1 364,59 zł netto. Mieszkała razem z rodzicami i dokładała się do kosztów utrzymania mieszkania w wysokości 300 zł miesięcznie. Na dojazdy córki do szkoły przeznaczała kwotę 90 zł miesięcznie.

P. H. z zawodu jest elektromonterem. Regularnie wyjeżdżał do pracy w Niemczech na kilka miesięcy, gdzie pracował w budownictwie i ogrodnictwie. Na terenie kraju nie mógł znaleźć zatrudnienia. W Polsce mieszka razem z rodzicami. Ugodą zawartą przed Sądem Rejonowym w Mrągowie w dniu 7 sierpnia 2008 roku zobowiązał się przekazywać na rzecz syna alimenty w wysokości po 350 zł miesięcznie.

(dow ód: odpis wyroku Sądu Okręgowego w Olsztynie z dnia 12 października 2010 roku sygn. akt VI RC 2385/09 –k.6-7, dokumenty w aktach VI RC 2385/09 SO w Olsztynie )

Obecnie małoletni jest uczniem trzeciej klasy Technikum w zawodzie technik informatyk w systemie dziennym w R.. Mieszka w ciągu tygodnia w internacie, przyjeżdża tylko na weekendy do domu. Pozwany potrzebuje korepetycji z matematyki. J. w 2018 roku rozpoczął leczenie psychiatryczne, w wyniku czego zdiagnozowano u niego „inne mieszane zaburzenia zachowania i emocji”. Obecnie chłopiec znajduje się pod opieką (...) dla (...) w O..

K. S. pozostaje w dalszym ciągu zatrudniona w Zakładzie (...) w S. na stanowisku sekretarki z miesięcznym wynagrodzeniem w wysokości 2 200 zł netto. K. S. stara się również pracować w nadliczbowym czasie pracy za co otrzymuje dodatkowe wynagrodzenie, jeśli ma możliwości bierze udział w komisjach co jest również dodatkowo płatne z tego tytułu potrafi otrzymać kwotę około 300-400 zł miesięcznie. Nadal mieszka z rodzicami i dokłada się do kosztów utrzymania mieszkania w wysokości 250 zł oraz 250 zł co drugi miesiąc za światło. Spłaca kredyt w miesięcznej racie w kwocie 341 zł. Dodatkowo ponosi koszt utrzymania pozwanego w internacie około 270 zł miesięcznie, koszt w wysokości około 200 zł miesięcznie dojazdu J. na weekendy do domu, koszty w kwocie 90 zł rachunku za telefon małoletniego J. oraz przeznacza kwotę 40 zł tygodniowo na kieszonkowe dla chłopca. Córka K. S. studiuje w G. i pracuje dorywczo, za wynagrodzeniem w kwocie 600-700 zł miesięcznie. Poza tym od stycznia przyszłego roku istnieją szanse na otrzymanie pomocy socjalnej z uczelni.

P. H. w związku ze zdiagnozowaniem nowotwora nerki z przerzutami na płuca utrzymuje się z zasiłku rehabilitacyjnego w wysokości około 1 260 zł miesięcznie przyznanego decyzją nr (...) od dnia 27 czerwca 2019 do dnia 24 września 2019 roku w wysokości 90% podstawy wymiaru, natomiast od dnia 25 września 2019 roku do dnia 20 czerwca 2020 roku w wysokości 75% podstawy wymiaru. Obecnie przyjmował chemioterapię w tabletkach. Leczenie składa się z cyklu sześciu tygodni, w tym cztery tygodnie przyjmuje leki i dwa tygodnie przerwy. Rokowania przewidują, że powód będzie przyjmował leki do końca życia. Powód P. H. posiada małe szanse na wyleczenie. P. H. mieszka sam w mieszkaniu po rodzicach o powierzchni około 70m2, opłaty eksploatacyjne wynoszą miesięcznie około 100 zł, powód ponosi również koszt zakupu opału na zimę w kwocie 3 000 zł rocznie oraz kwotę 250 zł tytułem podatku od nieruchomości. Powód nie ma możliwości starania się o rentę, bowiem nie posiada wymaganego stażu pracy. P. H. sporządził testament, w którym mieszkanie zapisał na rzecz trzech sióstr, które pomagają mu w codziennym życiu i w walce z chorobą. Posiada samochód, bowiem co miesiąc jeździ na badania do O..

(dow ód: decyzja ZUS znak (...) –k. 8-9, zaświadczenie –k.31, zaświadczenie lekarskie –k.32, karta informacyjna leczenia szpitalnego –k.33-34, zaświadczenie o wypłaconych zasiłkach/świadczeniach od 2019-08-01 do 2019-10-31-k.35, zaświadczenie o wynagrodzeniu –k.36, rachunek za telefon –k.37, oświadczenie –k.38, rachunek za Internet –k.39)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dowodu z przesłuchania stron oraz powołanych dowodów z dokumentów, których wiarygodności żadna ze stron nie kwestionowała i nie budzą zastrzeżeń Sądu.

S ąd zważył, co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie jedynie w części.

W niniejszej sprawie podstawę żądania powoda stanowi art. 138 KRO zgodnie z którym, w razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia dotyczącego obowiązku alimentacyjnego.

Zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego można żądać w razie zmiany stosunków (art. 138 KRO), przy zachowaniu reguł wynikających z art. 135 KRO. Poprzez pojęcie „stosunków” należy rozumieć okoliczności istotne z punktu widzenia ustawowych przesłanek obowiązku alimentacyjnego i jego zakresu. Zatem zmiana stosunków to zmiana okoliczności, od których zależy istnienie i zakres obowiązku alimentacyjnego - rozumie się przez to zwiększenie usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego lub istotne zmniejszenie możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego, które uzasadniają potrzebę skorygowania -zmniejszenia lub zwiększenia- wysokości świadczeń alimentacyjnych. Należy wziąć pod uwagę okoliczności mogące świadczyć o zmianie stosunków majątkowych stron takie jak: zmiana stosunków własnościowych powodująca utratę bądź zwiększenie majątku, okoliczności świadczące o zmianie możliwości zarobkowych stron, a także stan faktyczny. Zaznaczyć trzeba, że zmiana stosunków będąca podstawą do zmiany orzeczenia musi zaistnieć po uprawomocnieniu się wyroku, w którym zasądzono alimenty (wyrok SN z dnia 25 maja 1999r. w sprawie o sygn. akt I CKN 274/99).

Podkreślić należy, że od daty ostatniego orzeczenia w przedmiocie alimentów minęło dziesięć lat i w ocenie Sądu po stronie powoda jak i jego małoletniego doszło w tym czasie do zmiany stosunków, które uzasadniały obniżenie dotychczas ustalonych alimentów.

Tak określony przedmiot badania oznacza, że w postępowaniach o zmianę wysokości obowiązku alimentacyjnego Sąd bada jedynie czy doszło do istotnej zmiany stosunków. W tym celu koniecznym jest porównanie stanu istniejącego w dacie ostatniego orzeczenia ustalającego wysokość alimentów ze stanem istniejącym w dacie orzekania o ich podwyższeniu. Sąd jest bowiem związany prawomocnym orzeczeniem Sądu i nie ma możliwości zbadania, czy określona w nim kwestia przedstawiała się w inny sposób. Moc wiążąca prawomocnego wyroku wynika z art. 365 § 1 KPC, w świetle którego orzeczenie prawomocne wiąże nie tylko strony i sąd, który je wydał, lecz również inne sądy i inne organy państwowe.

Podkreślenia wymaga, że zmiana orzeczenia alimentacyjnego na podstawie art. 138 KRO jest dopuszczalna tylko w razie zmiany stosunków powstałych po wydaniu tego orzeczenia i porównania stanu istniejącego w dacie uprzedniego orzeczenia ze stanem obecnym. Przy czym dowodzenie w przedmiocie usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz możliwości majątkowych zobowiązanego ma na celu wykazanie zmian w tym zakresie i nie może zmierzać do polemiki z ustaleniami poczynionymi w poprzedniej sprawie, które jak już wskazano objęte są powagą rzeczy osądzonej.

Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy, wskazać należy, że sytuacja powoda uległa zmianom uzasadniającym obniżenie obciążającego go obowiązku alimentacyjnego.

Wskazać należy, że powód P. H. w związku ze zdiagnozowaniem nowotwora nerki z przerzutami na płuca podjął chemioterapię. Nie pracuje, przebywa na zasiłku rehabilitacyjnym. Obecnie powód nie ma szans na całkowite wyzdrowienie. Nie spełnia również przesłanek otrzymania renty chorobowej. Wcześniej powód był zdrowym mężczyzną, wyjeżdżał za granicę do pracy, a jego dochód miesięczny był znacznie wyższy niżeli ten który otrzymuje w chwili obecnej. Wywiązywał się z ciążącego na nim obowiązku alimentacyjnego.

Jednocześnie podkreślić należy, że sytuacja ekonomiczna matki J. H. uległa nieznacznej poprawie, bowiem K. S. oprócz wynagrodzenia ma możliwości otrzymania dodatkowych środków za pracę w godzinach nadliczbowych czy pracy w tworzonych okazjonalnie komisjach. Oczom Sądu jednak nie umknął fakt, iż w związku z nauką małoletniego J. poza M. musi ponosić dodatkowe koszty, które jednak nie są wygórowane w stosunku do osiąganych dochodów. Należy także podkreślić, iż jej starsza córka z poprzedniego związku podjęła dorywcze zatrudnienie, z którego osiąga stosunkowo niewielki dochód, jednak stały. Poza tym jak wskazała sama K. S. od stycznia przyszłego roku jest szansa na otrzymanie przez córkę pomocy socjalnej z uczelni.

Sąd wyjaśnił, że obniżenie alimentów uzasadnia ciężka sytuacja powoda w jakiej obecnie się znalazł. Powód nie posiada stałego dochodu, utrzymuje się z niskiego świadczenia rehabilitacyjnego, które jest świadczeniem przyznanym do dnia 20 czerwca 2020 roku bez możliwości otrzymania renty chorobowej. Dodatkowo powód poddany jest leczeniu chemioterapią, bez większych szans na całkowite wyzdrowienie.

Natomiast odnośnie sytuacji finansowej małoletniego uprawnionego uległa ona nieznacznej poprawie od daty poprzedniego orzeczenia w przedmiocie alimentów. Matka małoletniego w dalszym ciągu pracuje jako sekretarka w szkole i osiąga nieco wyższe dochody, ponadto jak sama wskazała ma możliwość otrzymania dodatkowego wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych oraz za udział w pracy w komisjach, w których chętnie bierze udział. Wykazała, że jest w stanie zarobkować na wyższym poziomie niżeli przy ustalaniu poprzedniego obowiązku alimentacyjnego. Mimo wydatków związanych z kształceniem małoletniego J. poza miejscem zamieszkania jest w stanie wydatkować na jego szkołę i wiązanych z tym kosztami. Ponadto jej starsza córka studiująca w G. podjęła dorywcze zatrudnienie i nie obciąża budżetu domowego.

W ocenie Sądu świadczenia alimentacyjne otrzymywane od powoda przez małoletniego J. H. w wysokości 500 zł miesięcznie w obecnej trudnej sytuacji powoda znacznie odbiegają od jego możliwości finansowych. Należało zaznaczyć, że dziecko ma prawo do życia na podobnej stopie życiowej jak jego rodzice. W obecnej sytuacji stopa życiowa jednego z rodziców uległa pogorszeniu w związku z czym nie mogło to umknąć niezauważone. Wobec ciężkiej sytuacji ojca małoletniego Sąd uznał, że istnieją przesłanki do zmiany dotychczas ustalonego obowiązku alimentacyjnego i w tym zakresie obniżył alimenty ustalone ostatnim obowiązkiem od powoda P. H. na rzecz małoletniego J. H. z kwoty po 500 zł miesięcznie do kwoty po 100 zł miesięcznie, w pozostałym zakresie oddalając powództwo.

Z tych względów na podstawie art. 138 KRO Sąd orzekł jak w punkcie I sentencji, w pozostałej części powództwo oddalając (punkt II sentencji).

Sąd zasądził więc na rzecz pełnomocnika powoda na podstawie § 8 pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 roku w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu (Dz. U. 2019 r., poz.68 tj.) należną kwotę 1.200 złotych tytułem wynagrodzenia za pomoc prawną udzieloną powodowi z urzędu i powiększoną o należny podatek od towarów i usług (VAT).