UZASADNIENIE

wyroku z dnia 7 listopada 2019r.

Powódka B. K. (2) wniesionym w dniu 17 lutego 2016 r. wniosła o zasądzenie od pozwanej Gminy M. G. kwoty 150.000 zł wraz z ustawowymi odsetkami, w tym 110.739 zł tytułem naprawienia części szkody z tytułu utraconych korzyści oraz kwoty 39.261 zł tytułem szkody w postaci nienależnie odprowadzonego podatku. Nadto, wniosła o zwrot kosztów procesu według norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

Uzasadniając zgłoszone roszczenie powódka podała, że jest właścicielem nieruchomości położonej w G., przy ulicy (...), dla której Sąd Rejonowy w G. V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą KW nr (...), którą nabyła na podstawie umowy sprzedaży w dniu 5 października 2009 r. Powódka wskazała, iż na ww. nieruchomości o powierzchni 2.589,34 m² posadowiony jest budynek wielofunkcyjny, podpiwniczony, przy czym powierzchnia użytkowa parteru wynosi 1.451 m², a powierzchnia użytkowa piwnicy 1.138,34 m². Powódka podała, iż na ww. nieruchomości od maja 2010 r. prowadzi restaurację oraz świadczy usługi najmu sal bankietowych wraz z zapleczem funkcjonalnym. Powódka wyjaśniła, iż w związku z niedrożnością sieci kanalizacyjnej nie mogła korzystać z części piwnicznej zakupionego budynku od maja 2010 r. do września 2013 r., kiedy to niedrożność została naprawiona. Powódka wywodzi swoje roszczenie z art. 417 § 1 k.c. w zw. z art. 361 k.c. oraz art. 363 k.c., art. 140 k.c. i art. 222 § 2 k.c., ew. art. 415 k.c. w zw. z art. 361 k.c. oraz art. 363 k.c., art. 140 k.c. i art. 222 § 2 k.c., ew. art. 29 Prawa wodnego w zw. z art. 361 k.c. oraz art. 363 k.c., art. 140 k.c. i art. 222 § 2 k.c., ew. art. 7 ust. 1 pkt. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym w zw. z art. 361 k.c. oraz art. 363 k.c., art. 140 k.c. i art. 222 § 2 k.c. Roszczenie odsetkowe powódka oparła o art. 481 k.p.c. Nadto w dalszej części wyjaśniła, że w grudniu 2014 r. złożyła w Sądzie Rejonowym w Gnieźnie wniosek o zawezwanie do próby ugodowej, co przerwało bieg przedawnienia (k. 1-5 akt).

Pozwany Gmina M. G. w odpowiedzi na pozew z dnia 8 grudnia 2016 r. wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powódki na rzecz pozwanego kosztów postępowania według norm przepisanych. Nadto pozwany wniósł o przeprowadzenie dowodu z dokumentów tj. uchwały Miejskiej Rady Narodowej w G. z dnia 27 grudnia 1985 r. – na okoliczność wykazania, że ulica (...) ma status drogi zakładowej, nie jest natomiast drogą będącą w zarządzie Miasta G. oraz wyciągu z Dziennika Budowy dla inwestycji „Przebudowa nawierzchni ul. (...) w G.” – na okoliczność wykazania, że inwestycję drogową zrealizowano bez zastrzeżeń i odebrano bez uwag. Nadto pozwany wniósł o przeprowadzenie dowodów z zeznań świadków B. S. oraz M. M. (2) na okoliczność wykazania, że okresowe niedrożności sieci kanalizacyjnej na terenie nieruchomości użytkowanej przez powódki wywołane były złym stanem instalacji wewnętrznej, brakiem zainstalowania separatora tłuszczów oraz dużą ilością zanieczyszczeń remontowych, natomiast nie miały związku z inwestycją – przebudową ul. (...) wraz z kanalizacją deszczową (k. 83-88).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny :

Powódka jest właścicielem nieruchomości położonej w G., przy ulicy (...), dla której Sąd Rejonowy w G. V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą KW nr (...), którą nabyła na podstawie umowy sprzedaży w dniu 5 października 2009 r. Na wskazanej nieruchomości o powierzchni 2.589,34 m² posadowiony jest budynek wielofunkcyjny, podpiwniczony, gdzie powierzchnia użytkowa parteru wynosi 1.451 m², a powierzchnia użytkowa piwnicy 1.138,34 m².

Dowód: odpis KW nr (...) (k. 8-12 akt).

Od dnia 5 maja 2010 r. po trwającym pół roku remoncie powódka uruchomiła na parterze budynku restaurację o nazwie (...). Powódka świadczy także usługi najmu sal bankietowych wraz z zapleczem funkcjonalnym. Powódka użycza także od października 2013 r. część piwnicy budynku o wymiarach 160,36 m² na prowadzenie sklepu jeździeckiego.

Dowód: zeznania powódki na rozprawie w dniu 17 sierpnia 2017 r. (k. 172-174 akt).

Korzystanie przez powódkę z ww. nieruchomości od momentu uruchomienia restauracji było częściowo utrudnione z uwagi na notorycznie powtarzające się zalewania oraz podtopienia całej piwnicy budynku.

Dowód: zeznania powódki na rozprawie w dniu 17 sierpnia 2017 r. (k. 172-174 akt); zeznania świadków: R. R. (k. 123v-131v) oraz M. Ś. (k. 131v-137) na rozprawie w dniu 9 marca 2017 r.; zeznania świadka M. B. (k. 146v- 154 akt) na rozprawie w dniu 11 maja 2017 r.; dokumentacja fotograficzna (k. 35-38 akt).

W związku z ww. sytuacją powódka wielokrotnie w latach 2010-2013 zwracała się do Wydziału (...) Inwestycyjnego Urzędu Miasta G. oraz Przedsiębiorstwa (...) sp. z o.o. w G. z żądaniem dokonania naprawy sieci kanalizacyjnej przy ul. (...).

Dowód: pismo kierowane przez powódkę do Urzędu Miasta w G. (k. 41 akt); zeznania powódki na rozprawie w dniu 17 sierpnia 2017 r. (k. 172-174 akt); zeznania świadka M. B. (k. 146v- 154 akt) na rozprawie w dniu 11 maja 2017 r.

Początkowo Urząd Miasta w G. wskazywał, iż w wyniku wizji na ul. (...) stwierdzono drożność kanalizacji w części, za którą odpowiada Przedsiębiorstwa (...) sp. z o.o. w G., poddając jednocześnie w wątpliwość stan wewnętrznej części kanalizacji budynku przy ul. (...) należącego do powódki. W związku z powyższym powódka dokonała na własny koszt przeglądu wewnętrznej części kanalizacji należącego do siebie budynku, która okazała się drożna.

Dowód: pismo z dnia 27 maja 2010 r. kierowane do powódki z Urzędu Miasta w G. (k. 42 akt), pismo z dnia 10 czerwca 2013 r. kierowane przez powódkę do Urzędu Miasta w G. (k. 43 akt), a nadto zeznania powódki na rozprawie w dniu 17 sierpnia 2017 r. (k. 172-174 akt); zeznania świadka M. B. na rozprawie w dniu 17 sierpnia 2017 r. (k. 146v- 154 akt).

W związku z powyższym powódka ponownie zwróciła się do Wydziału (...)Inwestycyjnego Urzędu Miasta G., w konsekwencji czego przeprowadzono ponowną wizję lokalną przy udziale Przedsiębiorstwa (...) sp. z o.o. w G.. Wykonane czynności potwierdziły niedrożność przyłącza kanalizacyjnego na ul. (...). Nadto Wydział (...) Urzędu Miasta G. powziął przypuszczenie, że przyłącze zostało uszkodzone w czasie budowy kanalizacji deszczowej na ul. (...). W związku z dokonaniem kolejnej inspekcji i potwierdzeniem ww. przypuszczenia Wydział (...) Urzędu Miasta G. wskazał, iż naprawą uszkodzonego przyłącza zajmie się podmiot odpowiedzialny za uszkodzenie, którym jest Przedsiębiorstwo (...) sp. z o.o. w G.. Naprawy uszkodzonego przyłącza dokonano we wrześniu 2013r.

Dowód: pismo z dnia 10 czerwca 2013 r. kierowane przez powódkę do Urzędu Miasta w G. (k. 43 akt), pisma: z dnia 19 czerwca 2013r. oraz z dnia 30 sierpnia 2013 r. kierowane do powódki z Urzędu Miasta w G. (k. 44, k. 45 akt), a nadto zeznania powódki na rozprawie w dniu 17 sierpnia 2017 r. (k. 172-174 akt); zeznania świadków: B. S. (k. 154-159 akt), S. C. (k. 159-163 akt) M. M. (2) (k. 163v-170v akt) na rozprawie w dniu 11 maja 2017 r.

Bezpośrednią przyczyną zalewania i podtopień piwnicy w budynku przy ul. (...) było przerwane przyłącze w miejscu posadowienia kanalizacji deszczowej przechodzącej przez ul. (...). Przerwanie przyłącza nastąpiło w związku z prowadzoną przez pozwanego, za pośrednictwem Przedsiębiorstwa (...) sp. z o.o. w G. oraz podwykonawcy Przedsiębiorstwo (...) sp. z o.o. realizacją inwestycji dotyczącej sieci wodno-kanalizacyjnej na ul. (...).

Dowód: pisma: z dnia 19 czerwca 2013r. oraz z dnia 30 sierpnia 2013 r. kierowane do powódki z Urzędu Miasta w G. (k. 44, k. 45 akt), zeznania świadków: B. S. (k. 154-159 akt), S. C. (k. 159-163 akt) M. M. (2) (k. 163v-170v akt) na rozprawie w dniu 11 maja 2017 r.

W związku z uszkodzeniem przyłącza kanalizacyjnego powódka wskazała, iż poniosła szkodę, która wynikała nie tylko z niesłusznie płaconego przez nią podatku od części piwnicznej posadowionego na nieruchomości budynku, z której nie mogła korzystać, ale także z niemożności najmu ww. części budynku. Potwierdzając poniesione straty oraz ich wysokość powódka dokonała wyceny zakupionej w dniu 5 października 2009r. nieruchomości i na tę okoliczność sporządzony został w grudniu 2015 r. operat szacunkowy.

W prowadzonej dalszej korespondencji między stronami pozwany wskazał, że w związku z usunięciem awarii przyłącza kanalizacyjnego we wrześniu 2013 r. przez Przedsiębiorstwo (...) sp. z o.o. w G. roszczenie powódki nie może zostać zaspokojone przez Miasto G. w drodze ugody pozasądowej. W związku ze wskazaniem przez pozwanego, że uszkodzenie przyłącza kanalizacyjnego nastąpiło w czasie budowy kanalizacji deszczowej na ul. (...), powódka złożyła w Sądzie Rejonowym w G. wniosek o zawezwanie do próby ugodowej. Wobec braku możliwości ugodowego zakończenia sprawy powódka wezwała pozwanego do zapłaty 183.123 zł

Dowód: pismo z dnia 19 czerwca 2013r. kierowane do powódki z Urzędu Miasta w G. (k. 44 akt); wniosek o zawezwane do próby ugodowej (k. 54-57 akt), pismo z dnia 7 listopada 2014r. – odpowiedź Miasta G. na wniosek powódki o zawezwanie do próby ugodowej (k. 51 akt); przedsądowe wezwanie do zapłaty (k. 46-49 akt).

Pozwany zakwestionował roszczenie powódki w całości. W uzasadnieniu odpowiedzi na pozew wskazał, iż powódka określiła błędnie legitymację bierną, bowiem odpowiedzialność za długotrwałą lub niewłaściwą naprawę przyłącza kanalizacyjnego odpowiada przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne. Pozwany zakwestionował także podaną przez powódkę przyczynę odpowiedzialności za uszkodzone przyłącze, tj. realizację przez pozwanego inwestycji dotyczącej sieci wodno-kanalizacyjnej na ul. (...). Pozwany nie zaprzeczył, aby inwestycja miała miejsce, jednak przyczynę uszkodzenia kanalizacji upatrywał w nieodpowiednim utylizowaniu przez powódkę odpadów gastronomicznych. Pozwany zakwestionował także sposób dochodzenia roszczenia przez powódkę za szkodę w postaci nienależnie odprowadzonego podatku oraz wysokość szkody za utracone korzyści, tj. czasu przez który powódka nie mogła zgodnie z przeznaczeniem korzystać z zalewanych piwnic.

Dowód: odpowiedź na pozew (k. 83-88); protokół posiedzenia z dnia 9 marca 2017 r.

Na posiedzeniu w dniu 5 stycznia 2017 r., na którym stawiła się powódka wraz z pełnomocnikiem oraz pełnomocnik pozwanego strony wskazały, iż nie widzą możliwości zawarcia ugody. Na brak wypracowania porozumienia strony wskazały także na posiedzeniu w dniu 9 marca 2017 r.

Dowód: protokół posiedzenia z dnia 5 stycznia 2017 r. (k. 96-97 akt); protokół posiedzenia z dnia 9 marca 2017 r. (k. 115-116 akt).

Na rozprawie w dniu 17 sierpnia 2017 r. pełnomocnik pozwanego oświadczył, iż kwestionuje wysokość stawek czynszu pomieszczeń położonych w nieruchomości, które wynikają z załączonego do pozwu operatu szacunkowego, wnosząc o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego z dziedziny szacowania nieruchomości na okoliczność kształtowania się stawek czynszu za wynajem pomieszczeń piwnicznych nieruchomości powódki w latach 2010-2013.

Dowód: protokół posiedzenia z dnia 17 sierpnia 2017 r. (k. 172-173 akt).

Postanowieniem z dnia 23 stycznia 2018 r. Sąd przeprowadził dowód z opinii biegłego sądowego z dziedziny szacowania nieruchomości – rzeczoznawcy majątkowego celem ustalenia wartość czynszu jaki powódka mogłaby uzyskać za wynajmie pomieszczeń piwnicznych o powierzchni 569 m² znajdujących się na terenie nieruchomości położonej w G. przy ulicy (...) za okres od 1 sierpnia 2010 r. do 30 września 2013 r.

Dowód: postanowienie tut. Sądu z dnia 23 stycznia 2018 r. (k. 177 akt).

W sporządzonej opinii biegły sądowy R. D. wskazał, iż stawka miesięczna czynszu najmu powierzchni piwnicznych (tj. 569 m2 ) w latach od 1 sierpnia 2010 r. do 30 września 2013 r. w G. kształtowała się następująco:

- 3,44 zł za m2 według cen za rok 2010 (łączna kwota za 2010 r. to 9.786,80 zł)

- 3,44 zł za m2 według cen za rok 2011 (łączna kwota za 2011 r. to 23.488,32 zł)

-5,52 zł za m2 według cen za rok 2012 (łączna kwota za 2012 r. to 37.690,56 zł)

-5,52 zł za m2 według cen za rok 2013 (łączna kwota za 2013 r. to 28.267,92 zł)

Łączną wartość czynszu za najem pomieszczeń piwnicznych ww. latach biegły określił na kwotę 99.234 zł.

Dowód: pisemna opinia biegłego sądowego R. D. z dnia 22 listopada 2018 r. (k. 190-214 akt).

Sąd ocenił dowody, jak następuje :

Powyższy stan faktyczny w sprawie Sąd ustalił zarówno w oparciu o ujawnione w sprawie dowody z dokumentów, których autentyczności i mocy dowodowej nie negowała żadna ze stron, jak również w oparciu o osobowy materiał dowodowy w postaci przesłuchania świadków strony powodowej (M. B., R. R. oraz M. Ś.) i zeznań samej powódki, które to Sąd ocenił za wiarygodne, jako że były one spójne, logiczne, niesprzeczne względem siebie, a przy tym nie ujawniły się okoliczności, podważające ich wartość dowodową.

Szczególnie przydatne dla ustalenia samego faktu przerwania instalacji kanalizacyjnej na ulicy (...), przyczyn jej przerwania jak i wpływu tych okoliczności na zalewanie piwnic powódki były zeznania świadków B. S., S. C. i M. M. (2). Świadek B. S. - pracownik Urzędu Miasta w G. wyjaśnił przyczynę awarii instalacji kanalizacyjnej, wskazał na przyczynę zwłoki w naprawie przyłącza oraz wyjaśnił odpowiedzialność za instalacje kanalizacyjne w G.. Z kolei świadek S. C. jako pracownik Przedsiębiorstwa (...) sp. z o.o. w G. wskazał, iż ww. przedsiębiorstwo jedynie eksploatuje kanalizację sanitarną w G.. Natomiast świadek M. M. (2) (technik melioracji wodnej) potwierdził zgłaszanie przez powódkę awarii oraz podał także przyczynę awarii kanalizacji, która dotyczyła niedrożności sieci kanalizacji sanitarnej. Świadek ten wskazał także, iż przyczyną zalewania piwnic było spiętrzenie zatoru na instalacji między budynkiem a studnią a nie instalacja wewnętrzna powódki.

W zakresie ustaleń faktycznych dotyczących wartości poniesionej przez powódkę szkody, tj. utraconych korzyści za wynajem pomieszczeń piwnicznych o powierzchni 569 m2 znajdujących się na terenie nieruchomości położonej w G. przy ulicy (...) za okres od 1 sierpnia 2010 r. do 30 września 2013 r. Sąd oparł się na wnioskach zawartych w opiniach pisemnych – głównej i uzupełniającej – biegłego z wyceny nieruchomości, które były spójne logiczne i wyczerpująco odpowiadały na zakreśloną tezę dowodową.

Opinię biegłego sądowego R. D. sporządzoną w sprawie Sąd ocenił jako przydatną dla ustalenia wartości czynszu powierzchni piwnicznych według cen obowiązujących w datach wskazanych w postanowieniu z dnia 23 stycznia 2018 r. o przeprowadzeniu dowodu z opinii biegłego. Biegły w sposób rzeczowy i logiczny wyjaśnił sposób dokonania wyceny i poparł ją przedstawieniem stosownych wyliczeń. Do uwag strony pozwanej zgłoszonych do pierwszej opinii biegły w sposób rzeczowy i wyczerpujący ustosunkował się w uzupełnieniu opinii z dnia 11 lipca 2019 r.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo zasługuje na uwzględnienie w przeważającej części.

W realiach niniejszej sprawy należy w pierwszej kolejności rozstrzygnąć kwestię posiadania przez pozwanego legitymacji biernej, albowiem ma to dla sprawy istotne znaczenie, warunkujące jej dalszą merytoryczną analizę. Wobec tego, że legitymacja procesowa stanowi przesłankę materialnoprawną, sąd dokonuje oceny jej istnienia w chwili orzekania co do istoty sprawy (w chwili wyrokowania) (por. Henryk Pietrzkowski. Zarys metodyki pracy sędziego w sprawach cywilnych. Monografia. Wydanie 2014 r.). Zaakcentować należy, że posiadanie przez strony legitymacji czynnej i biernej w procesie jest przesłanką zasadniczą, od której istnienia uzależniona jest możliwość uwzględnienia powództwa, a jej brak, zarówno w postaci czynnej jak i biernej, prowadzi do wydania wyroku oddalającego powództwo. Stąd też, zarzut pozwanego w przedmiocie braku legitymacji biernej po jego stronie należało rozstrzygnąć w pierwszej kolejności.

W myśl art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków, zbiorowe zaopatrzenie w wodę i zbiorowe odprowadzanie ścieków jest zadaniem własnym gminy. Okoliczność ta wynika nie tylko z ww. przepisu, ale została także ustalona w toku sprawy. Do zalewania piwnic powódki doszło w wyniku uszkodzenia odcinka kanalizacji sanitarnej, która jest własnością Gminy M. G.. Powyższe uszkodzenie nastąpiło w związku z prowadzoną przez Gminę M. G. inwestycją budowy kanalizacji deszczowej na ul. (...) w 2008 r., będącą drogą gminną. Powyższe na rozprawie w dniu 11 maja 2017 r. potwierdził pracownik Urzędu Miasta w G. B. S. (k. 155v-159 akt). Na okoliczność, iż to Gmina M. G. odpowiada za uszkodzoną sieć wskazują także zeznania świadków, będących pracownikami Przedsiębiorstwa (...) sp. z o.o. w G. – S. C. oraz M. M. (2). Świadkowie Ci wskazali, iż zarówno sieć kanalizacji deszczowej jak i sanitarnej należy do Gminy M. G., z tym, że sieć kanalizacji sanitarnej eksploatowana jest przez ww. przedsiębiorstwo. Należy mieć na względzie fakt, iż przepis art. 3 ust. 1 ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 139), kwalifikujący zbiorowe zaopatrzenie w wodę i odprowadzanie ścieków jako zadanie własne gminy, nie oznacza monopolu w tym zakresie dla gminy, lecz nakłada na gminę obowiązek w zakresie zapewnienia dostaw wody i odprowadzania ścieków. O tym, że prowadzenie w tym zakresie działalności przez gminę nie eliminuje możliwości istnienia innych przedsiębiorców wodociągowo-kanalizacyjnych, świadczą przepisy art. 17b pkt 4 i 5 ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego siedziba w G. z dnia 21 grudnia 2011 r., (...)). W związku z powyższym zarówno z przytoczonych przepisów jak i z zeznań świadków wynika, iż to Gmina M. G. ponosi odpowiedzialność za uszkodzenie sieci, bowiem to gmina jest jej dysponentem. Co więcej uszkodzona sieć, która powodowała zalewanie piwnic na nieruchomości powódki znajdowała się na pasie drogi gminnej a zatem zgodnie z art. 143 k.c. w granicach określonych przez społeczno-gospodarcze przeznaczenie gruntu własność gruntu rozciąga się na przestrzeń nad i pod jego powierzchnią. Mając na uwadze powyższe nie ulega wątpliwości, iż pozwany posiada legitymację bierną w niniejszej sprawie.

Przechodząc do podstawy prawnej dochodzonego roszczenia powódka wskazała na art. 415 k.c. oraz art. 417 § 1 k.c. Nie bez znaczenia pozostaje okoliczność, iż powódka dochodzi roszczenia, którego podstawą jest teza, że pozwana nie uczyniła bez zbędnej zwłoki zadość ciążącemu na niej obowiązki naprawy uszkodzonej kanalizacji, co doprowadziło do powstania szkody w majątku powódki w wysokości 150.000 zł. Na kwotę tę składało się 39.261 zł z tytułu nienależycie pobranej wysokości podatku oraz 110.739 zł z tytułu niemożności korzystania przez powódkę z części piwnicznej zakupionego budynku.

W ocenie Sądu, podstawę prawną żądania niniejszego pozwu stanowi art. 415 k.c. Art. 417 § 1 k.c. wskazuje natoniast, iż za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej ponosi odpowiedzialność Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego lub inna osoba prawna wykonująca tę władzę z mocy prawa. Przepis art. 417 k.c. znajdzie zastosowanie, o ile szkoda wyrządzona została „przy wykonywaniu władzy publicznej”. Komentowany przepis dotyczy wyłącznie skutków funkcjonowania państwa i jednostek samorządu terytorialnego w sferze określanej mianem imperium, a więc działań lub zaniechań polegających na wykonywaniu funkcji władczych, realizacji zadań władzy publicznej. Nie chodzi zatem o konsekwencje zachowań tych podmiotów w sferze gospodarczej, dominium (por. Z. Banaszczyk (w:) System prawa prywatnego, t. 6, s. 801 i n.). Do działań władczych nie zalicza się także usług użyteczności publicznej, wykonywanych przez administrację państwową lub samorządową, często przekazywanych odrębnym osobom prawnym (por. P. Lissoń, Usługi użyteczności publicznej (w:) Prawo wobec wyznań współczesności, pod red. P. Wilińskiego, Poznań 2004, s. 268 i n.; por. także wyrok SN z dnia 23 listopada 2012 r., I CSK 292/12, LEX nr 1274945). W przypadku szkód wyrządzonych przez organy państwowe lub jednostki samorządu terytorialnego poza sferą imperium, nie odpowiadają one na podstawie art. 417 k.c., lecz na ogólnych zasadach prawa cywilnego (por. art. 416, 427, 433–436 k.c.), co gwarantuje równą dla wszystkich podmiotów ochronę prawną, zgodnie z ogólnymi zasadami prawa cywilnego oraz art. 64 ust. 2 Konstytucji RP (Kidyba Andrzej (red.), Kodeks cywilny. Komentarz. Tom III. Zobowiązania - część ogólna, wyd. II). Zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 20 grudnia 1996r. o gospodarce komunalnej gospodarka komunalna obejmuje w szczególności zadania o charakterze użyteczności publicznej, których celem jest bieżące i nieprzerwane zaspokajanie zbiorowych potrzeb ludności w drodze świadczenia usług powszechnie dostępnych. Dochodzone przez powódkę w niniejszej sprawie roszczenie związane jest ze świadczeniem przez gminę usług wodno-kanalizacyjnych. Należy wskazać, iż utrzymanie w należytym stanie kanalizacji wodnej nie należy do sfery szeroko rozumianego imperium. Do działań władczych nie zalicza się bowiem usług użyteczności publicznej wykonywanych przez administrację samorządową. W przypadku zaś szkody wyrządzonej przez jednostkę samorządu terytorialnego poza sferą imperium ponosi ona odpowiedzialność deliktową na zasadach ogólnych. W związku z tym powyższym przepis art. 417 § 1 k.c. jako podstawa prawna żądania pozwu w niniejszej sprawie nie mógł znaleźć zastosowania.

W związku z powyższym podstawę prawną żądania pozwu stanowi art. 415 k.c., w myśl którego, kto z winy swej wyrządził drugiemu szkodę, obowiązany jest do jej naprawienia. Na gruncie wskazanego przepisu przesłankami odpowiedzialności są: powstanie szkody, zdarzenie, z którym ustawa wiąże obowiązek odszkodowawczy oraz związek przyczynowy pomiędzy zdarzeniem a szkodą, ujęty w rozumieniu teorii adekwatnej przyczynowości, mającej swój wyraz normatywny w przepisie art. 361 § 1 k.c., stanowiącym, że zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła. Zdarzeniem sprawczym, w rozumieniu art. 415 k.c., jest zarówno działanie jak i zaniechanie. Pierwsze polega na zachowaniu się aktywnym, drugie może być uznane za „czyn" wówczas, gdy wiąże się ono z ciążącym na sprawcy obowiązku czynnego działania i niewykonania tego obowiązku. Bezprawność czynu sprawcy ujmowana jest jako sprzeczność z obowiązującym porządkiem prawnym. Jednocześnie należy podkreślić, iż przepis art. 415 k.c. normuje podstawową zasadę odpowiedzialności opartą na winie sprawcy szkody, co oznacza, że za szkodę odpowiada osoba, której zawinione zachowanie jest źródłem szkody. Co istotne w ramach odpowiedzialności deliktowej stopień winy ma znaczenie drugorzędne, co oznacza, że sprawca szkody odpowiada w razie zaistnienia choćby lekkiego niedbalstwa (culpa levissima). Dla oceny kiedy mamy do czynienia z winą w postaci niedbalstwa, decydujące znaczenie ma miernik staranności, jaki przyjmuje się za wzór prawidłowego postępowania. W tej kwestii podstawowe znaczenie ma art. 355 k.c., który odnosi się zarówno do odpowiedzialności kontraktowej jak i deliktowej.

Nie ulega wątpliwości, iż w niniejszej sprawie spełnione zostały merytoryczne przesłanki dyspozycji przepisu art. 415 k.c.

W niniejszej sprawie wykazane zostało powstanie po stronie powódki szkody. Bezsprzeczny w sprawie pozostawał fakt, że w dniu 5 października 2009 r. powódka kupiła nieruchomość położoną przy ul. (...), gdzie w maju 2010 r. rozpoczęła prowadzenie działalności gospodarczej związanej ze świadczeniem usług gastronomicznych. W toku prowadzonego postępowania powódka wykazała także, iż posadowiony na nieruchomości budynek będzie wykorzystywała nie tylko na prowadzenie własnej działalności, ale także wskazywała, iż miała zamiar wynajmować powierzchnie piwniczne w celu spłaty kredytu zaciągniętego na zakup rzeczonej nieruchomości. Powyższe potwierdzają nie tylko zeznania powódki, ale także decyzja Prezydenta Miasta G. z dnia 29.01.2013 r., dotycząca łącznego zobowiązania pieniężnego, z której wynika, iż powódka za część piwniczną budynku była obciążana podatkiem z tytułu działalności gospodarczej. W toku postępowania ustalono, iż powódce w konsekwencji nie udało się wynająć powierzchni piwnicznych, w związku z czym część z nich przeznaczyła na magazyn (ok. 80 m2), a ok. 260 m2 tej powierzchni została zagospodarowana przez partnera powódki do prowadzenia sklepu jeździeckiego. W związku z powyższym powódka poniosła szkodę w postaci utraconych korzyści, a nadto była obciążana zobowiązaniem podatkowym, którego wysokość nie dotyczyła przeznaczenia nieruchomości powódki. Nie wykorzystując zatem w pełni potencjału zakupionej przez siebie nieruchomości bez wątpienia powódka poniosła szkodę.

W niniejszej sprawie została także spełniona przesłanka dotycząca istnienia zdarzenia, z którym ustawa wiąże obowiązek odszkodowawczy. W toku postępowania wykazane zostało, iż zdarzeniem tym było uszkodzenie kanalizacji sanitarnej w związku z inwestycją jaką prowadził pozwany na ul. (...) w 2008 r. Powyższe potwierdzają nie tylko zeznana świadków - B. S. (pracownika Urzędu Miasta w G.) oraz S. C. i M. M. (2) (pracowników Przedsiębiorstwa (...) sp. z o.o. w G.), ale okoliczność tę powoływał się także pozwany w piśmie z dnia 19 czerwca 2013 r., w którym wskazał na niedrożność przyłącza kanalizacji sanitarnej z posesji powódki (…) oraz podał, że jeżeli zostanie potwierdzone przypuszczenie, że przyłącze uszkodzono w czasie budowy kanalizacji deszczowej na ul. (...), naprawy dokona (...) sp. z o.o. w G. (k. 44 akt). Z kolei w piśmie z dnia 30 sierpnia 2013 r. pozwany wskazał, iż „naprawy przyłącza dokona Przedsiębiorstwo (...) sp. z o.o. w G.” (k. 45). Mając na uwadze treść ww. pism, skoro pozwany zdecydował o naprawie instalacji sanitarnej na posesji powódki przez ww. podmiot to zasada logicznego rozumowania nakazuje przyjąć, iż przyczyną niedrożność kanalizacji na posesji powódki było uszkodzenie przyłącza w czasie realizacji inwestycji na ul. (...). W toku postępowania ustalono, iż to Gmina M. G. realizowała inwestycję, w czasie której doszło do uszkodzenia instalacji. Także to Gmina odpowiada za uszkodzoną sieć, która znajduje się pod pasem stanowiącym drogę gminną. W konsekwencji to także Gmina M. G. pobrała od powódki podatek w nienależnej wysokości. W związku z powyższym należy wskazać, iż także ta przesłanka została spełniona.

Bez wątpienia w niniejszej sprawie istnieje także związek przyczynowy między powstaniem między opisywanym wyżej zdarzeniem a szkodą. W toku postępowania powódka wykazała, iż szkoda przez nią poniesiona była związana z awarią w instalacji sanitarnej za której naprawę odpowiadał pozwany.

W związku z powyższym na tle poczynionej analizy w ocenie Sąd zostały spełnione wszystkie przesłanki merytoryczne dyspozycji z art. 415 k.c.

Należy podkreślić, iż w niniejszej sprawie szkoda powódki związana była z brakiem należytej staranności po stronie pozwanego w związku z naprawą uszkodzonej kanalizacji. W doktrynie przyjmuje się, że jeżeli szkoda wyrządzona została w związku z zaniechaniem sprawcy, jego zachowanie może być uznane za bezprawne, jeśli ciążył na nim konkretny obowiązek działania. Źródłem tego obowiązku może być zarówno przepis prawa, jak i zasady współżycia społecznego. W toku postępowania ustalono, iż to Gmina M. G. odpowiedzialna była za uszkodzoną instalację sanitarną, która przyczyniła się do powstania po stronie powódki szkody. Opieszałość Gminy M. G. w kwestii rozwiązania problemów z kanalizacją należy uznać za zaniechanie, które przyczyniło się do zwiększenia po stronie powódki rozmiarów szkody, wpływających na wysokość dochodzonego przez powódkę roszczenia.

Poniesiona przez powódkę szkoda związana z niemożnością wynajmu powierzchni piwnicznych należy rozpatrywać a kategoriach lucrum cessans. Szkoda ta ma charakter hipotetyczny, ponieważ w ramach tego pojęcia poszukujemy odpowiedzi na pytanie, jak kształtowałby się stan praw i interesów poszkodowanego, gdyby nie nastąpiło zdarzenie wyrządzające szkodę (zob. A. Szpunar, Uwagi, s. 292 i n.). Nie ulega wątpliwości, że należy tu uwzględniać tylko takie następstwa w majątku poszkodowanego, które oceniając rzecz rozsądnie, według doświadczenia życiowego, w okolicznościach danej sprawy dałoby się przewidzieć, iż wzbogaciłyby majątek poszkodowanego. W wyr. z 21.6.2002 r. (IV CKN 382/00, Legalis) SN przyjął, iż w razie dochodzenia naprawienia szkody w postaci utraconych korzyści, musi być ona przez żądającego odszkodowania wykazana z tak dużym prawdopodobieństwem, że praktycznie w świetle doświadczenia życiowego można przyjąć, że utrata korzyści rzeczywiście miała miejsce (podobnie SA w Katowicach w wyr. z 21.6.2013, V ACa 201/13, Legalis).

W toku niniejszego postępowania powódka wykazała, iż zalewane przez uszkodzoną instalację powierzchnie piwniczne miały zostać przeznaczone na wynajem. Zamiar ten potwierdza także wysokość podatku jakim powódka była obciążana za zalewane powierzchnie piwniczne. Ustalając wysokość poniesionej przez powódkę w tym zakresie szkody Sąd całkowicie oparł się na sporządzonej w niniejszej sprawie opinii biegłego sądowego R. D.. Biegły ten bowiem w sposób logiczny i spójny dokonał porównania cen czynszu najmu dla nieruchomości podobnych do nieruchomości powódki. Biegły dokonując analizy wysokości czynszu zastosował podejście porównawcze w sporządzonej przez siebie opinii, które w jego ocenie było podejściem najbardziej właściwym. Podejście to pozwoliło na ocenę wysokości czynszu nie tylko ze względu na lokalizację nieruchomości, ale także jej przeznaczenie oraz powierzchnię użytkową. W toku postępowania powódka wskazała, iż pierwsze zalanie związane z uszkodzeniem kanalizacji miało miejsce w sierpniu 2010 r., natomiast we wrześniu 2013 r. problemy z kanalizacją zakończyły się, bowiem uszkodzenie zostało naprawione. W związku z powyższym, biegły wskazał, iż w badanym okresie, a więc od sierpnia 2010 r. do 30 września 2013 r. czynsz najmu powierzchni piwnicznych kształtował się w wysokości opiewającej na kwotę 99.234 zł. Taką też wysokość roszczenia powódki w tym zakresie Sąd uznał za zasadną.

Co do szkody wynikającej z wysokości nadpłaconego przez powódkę podatku, Sąd nie dostrzegł żadnych wątpliwości. Powódka była obciążana podatkiem w wysokości, która nie odpowiadała przeznaczeniu powierzchni piwnicznych. Powierzchnie te jak zostało wykazane nie były przez powódkę wynajmowane, w związku z powyższym powódka nie uzyskiwała z ich posiadania żadnego dochodu związanego z prowadzoną przez siebie działalnością gospodarczą. Kwota nadpłaconego podatku wynika z zarówno z decyzji Prezydenta Miasta G. z dnia 29 stycznia 2013 r. w sprawie łącznego zobowiązania pieniężnego za rok 2013 (k. 52 akt) oraz z Uchwały nr (...) Rady Miasta G. z dnia 30 października 2013 r. (k. 53).

Reasumując, w świetle powyższych ustaleń i rozważań Sądu przyjąć należy, że odpowiedzialność za szkodę powódki powstałą w związku z uszkodzeniem kanalizacji sanitarnej w czasie inwestycji prowadzonej przez pozwanego na ul. (...) i w konsekwencji notorycznym zalewaniem powierzchni piwnicznych stanowiących własność powódki spoczywa na pozwanym Gminie M. G. jako dysponencie sieci kanalizacji sanitarnej.

W związku z powyższym szkoda jaką poniosła powódka wyniosła 138.495 zł i taka też kwota podlegała łącznie zasądzeniu (punkt I sentencji wyroku). W pozostałym zakresie Sąd Rejonowy oddalił powództwo (punkt II sentencji wyroku).

O odsetkach ustawowych Sąd orzekł w oparciu o treść art. 481 § 1 k.c. w zw. z art. 455 k.c. Sąd zasądził zatem odsetki od dnia 29 listopada 2014 r., a nie jak wskazywała powódka w pozwie od 7 listopada 2014 r. Sąd zmieniając dzień wymagalności odsetek wziął pod uwagę fakt, że powódka w wezwaniu do zapłaty zakreśliła powodowi 14-dniowy termin na zaspokojenie roszczenia od dnia doręczenia wezwania. Sąd wziął także pod uwagę czas na doręczenie korespondencji pozwanemu, bowiem nie wiadomo kiedy pozwany otrzymał wezwanie. W związku z powyższym zasadne jest żądanie odsetek od dnia 29 listopada 2014 r.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie przepisów art. 100 k.p.c. obciążając nimi w całości pozwanego (punkt III sentencji wyroku). Na kwotę 17.717 zł zasądzoną od pozwanego na rzecz powódki składa się 7.500 zł tytułem poniesionej przez powódkę opłaty od pozwu (art. 13 ust. 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach w sprawach cywilnych), 3.000 zł tytułem zaliczki wpłaconej przez powódkę na sporządzenie przez biegłego opinii, kwota 7.200 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego (§2 pkt. 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz 17 zł tytułem zwrotu opłaty od pełnomocnictwa (część IV załącznika do ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. o opłacie skarbowej) (punkt III a sentencji wyroku). Tymczasowo ze środków budżetowych tutejszego Sądu wyłożono koszty sądowe w łącznej kwocie 1.269,76 zł tytułem zwrotu kosztów sporządzonej przez biegłego opinii głównej oraz opinii uzupełniającej. Na podstawie art. 113 ust 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych w zw. z art. 100 kwotę tę nakazano ściągnąć do pozwanego, który przegrał sprawę w całości w rozumieniu art. 98 § 1 k.p.c. (punkt III b sentencji wyroku)

/-/sędzia Małgorzata Małecka

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE

ZARZĄDZENIE