UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 4 kwietnia 2012 powód M. W. (1) wniósł o zasądzenie od pozwanego L. S. C. de (...) S.A. Oddział w Polsce kwoty 30.330,00 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 27 grudnia 2011 roku do dnia zapłaty oraz kosztów procesu w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Na uzasadnienie żądania powód podał, iż w dniu 27 marca 2011 r. pomiędzy powodem, jako kupującym a F. W. jako sprzedającym doszło do sprzedaży pojazdu marki A. (...) za cenę 5.000 Euro. Po sfinalizowaniu transakcji pojazd został przewieziony na terytorium RP. Wszystkie czynności na terytorium Niemiec wykonywała działająca na zlecenie powoda osoba trudniąca się zawodowo sprowadzaniem aut z zagranicy. Powód ubezpieczył pojazd w zakresie ubezpieczenia AC u strony pozwanej. W dniu 27 listopada 2011 r. pojazd został skradziony. Pozwany odmówił wypłaty odszkodowania powołując się na okoliczność, że według ustaleń pozwanego samochód nie został legalnie sprowadzony na terytorium RP. Na dochodzoną pozew kwotę składa się 28.800,00 zł tytułem wartości pojazdu i 1.530,00 zł tytułem wartości wymiany opon.

(pozew - k. 3-4)

W odpowiedzi na pozew z dnia 17 października 2012 roku pozwany wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów procesu według norm przepisanych. Pozwany przyznał fakt zawarcia rzeczonej umowy ubezpieczenia, jednak podniósł, iż w chwili zawarcia umowy ubezpieczenia powód nie był właściciel przedmiotowego pojazdu, co w ocenie pozwanego w oparciu o § 15 pkt 4 w zw. z § 3 ogólnych warunków ubezpieczenia uzasadnia odmowę wypłaty odszkodowania.

(odpowiedź na pozew - k. 70-75)

Na rozprawie z dnia 2 września 2015 r. powód z ostrożności procesowej podniósł zarzut zasiedzenia przedmiotowego pojazdu.

(protokół rozprawy z 2/09/2015 – k. 299)

Wyrokiem z dnia 23 czerwca 2016 r. Sąd Rejonowy dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi orzekający w innym składzie, zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 30.330,00 zł z odsetkami ustawowymi od dnia 28 grudnia 2011 r. do dnia zapłaty, oddalił powództwo częściowo co do odsetek oraz zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 3.934 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

(wyrok - k. 338)

Na skutek apelacji pozwanego od przedmiotowego wyroku, wyrokiem z dnia 28 lutego 2017 r. Sąd Okręgowy w Łodzi uchylił zaskarżony wyrok, zniósł postępowanie począwszy od 9 czerwca 2016 r. oraz przekazał sprawę do ponownego rozpoznania i rozstrzygnięcia o kosztach postępowania apelacyjnego Sądowi Rejonowemu dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi.

(wyrok – k. 381)

W toku ponownego rozpoznania sprawy, uwzględniając wniosek pozwanego, postanowieniem z dnia 18 września 2017 r. Sąd wezwał do udziału w sprawie w charakterze pozwanego (...) Spółkę Akcyjną w W..

(postanowienie – k. 430)

Na rozprawie w dniu 17 sierpnia 2018 r. pełnomocnik powoda wniósł o zasądzenie dochodzonej kwoty jedynie od (...) Spółkę Akcyjną w W., jednocześnie wyraził zgodę na podstawie art. 194 § 2 k.p.c. na wstąpienie tego podmiotu w miejsce pierwotnego pozwanego. Zgodę taką w piśmie z dnia 21 sierpnia 2017 r. wyraził również pierwotny pozwany.

(pismo procesowe pozwanego – k. 417-418; protokół rozprawy z dnia 17/08/2018 k. 485-485odw)

Postanowieniem wydanym na rozprawie w dniu 17 sierpnia 2018 r. Sąd zwolnił od udziału w sprawie L. S. C. de (...) S.A. reprezentowaną przez Oddział w Polsce.

Pełnomocnik pozwanego (...) Spółkę Akcyjną w W. wniósł o oddalenie powództwa oraz o zasądzenie na swoją rzecz od powoda kosztów procesu przed Sądem I i II instancji.

( protokół rozprawy z dnia 17/08/2018 k. 485-485odw)

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

Właścicielem pojazdu A. (...) rok produkcji 2004, numer nadwozia (...) koloru czarnego był F. W., obywatel Niemiec. Był drugim właścicielem pojazdu.

W dniu 24 marca 2011 r. F. W. zamieścił ofertę sprzedaży pojazdu i tego samego dnia zgłosiło się do niego dwóch obywateli tureckich. Po obejrzeniu pojazdu jeden z nich zakupił pojazd od F. W. płacąc gotówką 6.000 euro. Strony sporządziły pisemną umowę sprzedaży, w której jako sprzedający został wpisany F. W., a jako kupujący A. G.. W umowie jako przebieg pojazdu podano 197.300 km. Nabywca z towarzyszącym mu mężczyzną odjechali przedmiotowym pojazdem.

(zeznania świadka F. W. – k. 260-266; tłumaczenie przysięgłe na język polski – k. 270-277; ksero umowy sprzedaży – koperta k. 86; tłumaczenie przysięgłe na język polski – k. 80-81)

R. K. pewnego dnia podwiózł na parking swojego znajomego o imieniu P.. Na parkingu spotkał mężczyznę o imieniu P., znajomego podwożonego P., z pojazdem na lawecie. Mężczyźni zaczęli rozmawiać o sprowadzeniu pojazdów z N.. R. K. spytał się czy znajomy P. mógłby sprowadzić dla niego pojazd z Niemiec, przekazał mu swój numer telefonu. Po jakimś czasie P. zadzwonił do R. K. oferując sprowadzenie z Niemiec samochodu A. (...). R. K. zgodził się i w efekcie P. przywiózł z Niemiec na lawecie pojazd A. (...). Przekazał R. K. pojazd, dokumenty pojazdu, w tym umowę sprzedaży sporządzoną w języku niemieckim i polskim, wskazując, że jeśli R. K. będzie pojazd sprzedawał to winień w umowie wpisać dane kopiującego, jako że dane sprzedającego F. W. są w umowie już wpisane.

(zeznania świadka R. K. – k. 162-163)

Powód M. W. (2) w intrenecie znalazł ogłoszenie R. K. dotyczące sprzedaży samochodu A. (...). Powód skontaktował się ze sprzedawcą, poprosił kolegę pracującego w Policji o sprawdzenie czy pojazd nie jest poszukiwany jako pochodzący z kradzieży. Po uzyskaniu odpowiedzi negatywne pojechał do R. K. do G.. Na miejscu obejrzał pojazd, sprawdził jego stan w stacji kontroli pojazdów i zdecydował się na jego kupno. R. K. okazał powodowi dokumenty auta, w tym brif, świadectwo dopuszczenia (dowód rejestracyjny) w języku niemieckim, którego powód nie zna, jednak porównał występujące w dokumentach dane numerów pojazdu, które były zgodne oraz sporządzoną w języku niemieckim i polskim umowę sprzedaży tego pojazdu, wypełnioną w części dotyczącej danych sprzedawcy i z niewypełnionymi danymi kupującego. Umowa była opatrzona datą 27/03/2011, jako miejsce sporządzenia umowy wpisano Z.. Jako sprzedający wskazany był F. W., jako cena 5.000 euro.

Gdy powód zdecydował się na kupno pojazdu, wpisano do umowy dane powoda jako kupującego i powód podpisał przedmiotową umowę. R. K. nie legitymował się żadnymi dokumentami świadczącymi, iż działa w imieniu F. W., ani też dowodem nabycia własności pojazdu na swoją rzecz. R. K. nie okazywał powodowi żadnych dokumentów świadczących o prowadzeniu działalności gospodarczej związanej ze sprowadzaniem pojazdów z zagranicy. Powód zapłacił za pojazd 30.700,00 zł, otrzymał dokumenty dotyczącej pojazdu w tym brief. w którym jako właściciel wskazany był F. W. i odjechał przedmiotowym pojazdem do Ł..

Kolejnego dnia powód załatwił w Ł. wszelkie formalności związane z rejestracją pojazdu na swoje nazwisko w Polsce. Opłacił akcyzę, uzyskał zaświadczenie Vat-25 potwierdzające brak obowiązku uiszczenia podatku od towarów i usług z tytułu nabycia pojazdu.

Po rozpatrzeniu wniosku powoda z dnia 4/04/2011 r. w dniu 4 maja 2011 r. z upoważnienia prezydenta Miasta Ł. wydano decyzję o rejestracji w.w. auta i wydaniu powodowi tablic rejestracyjnych nr (...)i dowód rejestracyjny nr (...).

Do wniosku o rejestrację pojazdu oraz zgłoszenia celnego powód przedłożył umowę wręczoną mu przez R. K. i dokumenty pojazdu od niego otrzymane.

(umowa – k. 28; zeznania powoda – k. 300-302 w zw. z informacyjnym wysłuchaniem – k. 116-117; decyzja z dnia 4/05/2011 – k. 29; tłumaczenie przysięgłe brif pojazdu – k. 30-31; zaświadczenie VAT-25; dokument potwierdzający zapłatę akcyzy – k. 36-37)

W dniu 1 kwietnia 2011 r. pomiędzy powodem jako ubezpieczającym a L. S. C. de S. y (...) S.A. Oddział w Polsce jako ubezpieczycielem doszło do zawarcia umowy ubezpieczenia A. w opcji Standard na okres od 2 kwietnia 2011 r. do 1 kwietnia 2011 r., potwierdzoną polisą nr (...). W polisie przebieg pojazdu określono na 170.669 km.

(polisa – koperta k. 86).

Przed zawarciem umowy ubezpieczenia na zlecenie pozwanego dokonano oględzin pojazdu.

(protokół inspekcji pojazdu z dokumentacją fotograficzką – koperta k. 87)

Powód był następnie zatrzymywany do kontroli drogowej przez funkcjonariuszy Policji, okazując dokumenty pojazdu. Funkcjonariusze nie zgłaszali zastrzeżeń co do stanu prawnego pojazdu.

(zeznania powoda – k. 300-302 w zw. z informacyjnym wysłuchaniem – k. 116-117)

W dniu 26 listopada 2011 r. powód zaparkował pojazd przed blokiem, gdzie zamieszkiwał. Około godziny 3 nad ranem 27 listopada 2011 r. usłyszał hałas, gdy wyjrzał przez okno auta już nie było. Tego samego dnia powód zgłosił organom ścigania kradzież przedmiotowego pojazdu.

Dochodzenie zostało umorzono postanowieniem z dnia 14 grudnia 2011 r. wobec niewykrycia sprawcy przestępstwa, sprawę wpisano do rejestru przestępstw (postanowienie z 14.12.2011 r. – k. 18 załączonych akt RSD (...)).

W dniu 5 grudnia 2011 roku powód zgłosił L. S. C. de S. y (...) S.A. Oddział w Ł. jako ubezpieczycielowi z ubezpieczenia AC kradzież pojazdu objętego polisą ubezpieczenia (...)- (...). W protokole zgłoszenia szkody z dnia 5 grudnia 2011 r. powód podał, że zakupił przedmiotowy pojazd osobiście na terenie Niemiec od prywatnego sprzedawcy, którego dane znajdują się w umowie sprzedaży.

(protokół zgłoszenia szkody – koperta k. 86).

W toku prowadzonego postępowania likwidacyjnego powód podpisał protokół przeniesienia prawa własności pojazdu na rzecz ubezpieczyciela.

(dokument przeniesienia własności – koperta k. 86)

Decyzją z dnia 23 grudnia 2011 r. wydaną z up. Prezydenta Miasta Ł. dokonano wyrejestrowania pojazdu A. (...), uchylając dowód rejestracyjny (...) pozwolenie czasowe i tablice rejestracyjne (...), na podstawie postanowienia z dnia 14/12/2011 KRS-II- (...).

(decyzja z 23/12/2011 – koperta k. 86)

W toku postępowania likwidacyjnego ubezpieczyciel ustalił, iż umowa sprzedaży pojazdu okazana przez powoda przy zawarciu umowy ubezpieczenia, jak i będąca podstawą rejestracji pojazdu w Polsce nie została podpisana przez F. W., który przesłał do Polski odpis umowy, którą faktycznie zawarł i w której jako kupujący wpisany był A. G..

(zeznania świadka A. U. k. 213-213odw; pismo z dnia 12/01/2012 A. A. in (...) koperta k. 86).

Pismem z dnia 16/01/2012 L. S. C. de S. y (...) S.A. Oddział w Polsce odmówił powodowi wypłaty odszkodowania z umowy ubezpieczenia AC, w oparciu o § 15 ust. 4 pkt 3 w zw. z § 3 pkt 24 ust. 2 ogólnych warunków ubezpieczeń komunikacyjnych, na podstawie których została zawarta umowa ubezpieczenia autocasco, wskazując iż umowa sprzedaży okazana przy zawarciu umowy ubezpieczenia nie jest prawdziwa.

(pismo pozwanego z 16/01/2012– koperta k. 86).

Zgodnie z § 15 ust. 4 pkt 9 ogólnych warunków ubezpieczeń komunikacyjnych, na podstawie których została zawarta umowa ubezpieczenia autocasco, z odpowiedzialności Ubezpieczyciela wyłączone są szkody oraz inne skutki zdarzeń powstałe w pojeździe stanowiącym własność innej osoby niż wymieniona jako właściciel w polisie, z wyłączeniem sytuacji, gdy w trakcie trwania odpowiedzialności Ubezpieczyciela własność pojazdu przeszła na dotychczasowego posiadacza pojazdu będącego Ubezpieczającym.

Nadto zgodnie § 15 ust. 4 pkt 3 owu z odpowiedzialności Ubezpieczyciela wyłączone są szkody oraz inne skutki zdarzeń powstałe w pojazdach nielegalnie sprowadzonych na terytorium Polski wówczas, gdy Ubezpieczający lub Ubezpieczony posiadał wiedzę o fakcie nielegalnego sprowadzenia pojazdu na terytorium Polski lub przy dochowaniu należytej staranności mógł taką wiedzę posiadać,

Zgodnie z § 3 pkt 24 ppkt 2 owu pojazd nielegalnie sprowadzony na terytorium Polski to pojazd, sprowadzony na to terytorium z zachowaniem obowiązku zgłoszenia do odprawy celnej w sytuacji, gdy w zgłoszeniu celnym lub innych dokumentach wykorzystywanych zgodnie z prawem w charakterze zgłoszenia celnego oraz dokumentach załączanych do tego zgłoszenia podano nieprawdziwe dane dotyczące właściciela pojazdu lub pochodzenia i sposobu nabycia pojazdu, wartości pojazdu lub oznaczeń identyfikujących pojazd.

(owu – k. 84)

Wartość pojazdu A. (...) na dzień 27 listopada 2011 r. wynosiła 26.100,00 zł brutto, przy założeniu, że pojazd w tej dacie miał przebieg ok. 180.000 km lub 24.700,00 zł brutto, przy założeniu, że przebieg wynosił 197.300,00 km.

(pisemna opinia biegłego z zakresu techniki motoryzacyjnej, wyceny wartości i napraw pojazdów M. M. – k. 437-456)

Z dniem 30 września 2016 r. L. S. C. de S. y (...) S.A. działająca przez swój Odział w Polsce, na podstawie art. 219 ust. 2 ustawy z dnia 11 września 2015 r. o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej (Dz.U. poz. 1844 z późn, zm.) dokonała zbycia swego portfela ubezpieczeń zawartych na terytorium Polski na rzecz (...) Spółki Akcyjnej w W..

(bezsporne; ogłoszenie – k. 427-428)

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Powództwo jako niezasadne podlegało oddaleniu.

Dla porządku należy podnieść, iż źródłem ewentualnej odpowiedzialności strony pozwanej mogła w niniejszej sprawie być umowa ubezpieczenia majątkowego – autocasco. Umowa taka podlega przepisom art. 805-828 k.c.

W rozpoznawanej sprawie strona pozwana nie kwestionowała faktu zawarcia umowy ubezpieczenia z powodem, jak i objęcia zakresem odpowiedzialności ubezpieczyciela zdarzenia w postaci kradzieży pojazdu, natomiast powoływała się na uchylenie swojej odpowiedzialności w oparciu o ogólne warunki ubezpieczenia na podstawie których została zawarta umowa wskazując, iż pojazd objęty umową ubezpieczenia z dnia 1 kwietnia 2011 r., w myśl § 3 pkt 24 ppkt 2 owu został nielegalnie sprowadzony na terytorium Polskim, czego powód miał świadomość, a zatem zgodnie z § 15 ust. 4 pkt 3 owu strona pozwana zwolniona jest od odpowiedzialności za zdarzenie z dnia 27 listopada 2011 r. w postaci kradzieży pojazdu.

W ocenie Sądu, na gruncie niniejszej sprawy istotnie znajduje zastosowanie przepis § 15 ust. 4 pkt 3 owu w zw. z § 3 pkt 24 ppkt 2 owu i pozwany skutecznie uchylił się od obowiązku wypłaty odszkodowania.

Zgodnie § 15 ust. 4 pkt 3 owu z odpowiedzialności Ubezpieczyciela wyłączone są szkody oraz inne skutki zdarzeń powstałe w pojazdach nielegalnie sprowadzonych na terytorium Polski wówczas, gdy Ubezpieczający lub Ubezpieczony posiadał wiedzę o fakcie nielegalnego sprowadzenia pojazdu na terytorium Polski lub przy dochowaniu należytej staranności mógł taką wiedzę posiadać. Definicję pojazdu nielegalnie sprowadzonego na terytorium Polski, w rozumieniu owu, zawiera natomiast § 3 pkt 24 ppkt 2 owu, stanowiąc, że pojazd nielegalnie sprowadzony na terytorium Polski to pojazd sprowadzony na to terytorium z zachowaniem obowiązku zgłoszenia do odprawy celnej w sytuacji, gdy w zgłoszeniu celnym lub innych dokumentach wykorzystywanych zgodnie z prawem w charakterze zgłoszenia celnego oraz dokumentach załączanych do tego zgłoszenia podano nieprawdziwe dane dotyczące właściciela pojazdu lub pochodzenia i sposobu nabycia pojazdu, wartości pojazdu lub oznaczeń identyfikujących pojazd.

Powód wszedł w posiadanie pojazdu na podstawie umowy zawartej z R. K.. Tymczasem na sporządzonej umowie sprzedaży, opatrzonej datą 27.03.2011 r. jako sprzedający został wskazany F. W., z którym powód nie miał żadnego kontaktu, nie widział momentu podpisywania umowy przez tę osobę, zaś wydający pojazd R. K. nie legitymował się żadnymi dokumentami świadczącymi o tym, że jest właścicielem pojazdu, czy też że działa w imieniu i na rzecz F. W.. Tym samym powód podpisując przedmiotową umowę miał lub co najmniej winien mieć świadomość, iż przedmiotowa umowa jest wadliwa skoro nie dochodzi do złożenia przez strony zgodnych oświadczeń woli, jako że sprzedawca w ogóle nie był obecny przy sporządzaniu umowy i nie miał przy jej sporządzeniu swojego pełnomocnika. Mimo tej wadliwości powód objął pojazd w posiadanie i rzeczoną umową oraz otrzymanymi dokumentami posłużył się celem załatwienia kwestii formalnych związanych z pierwszą rejestracją pojazdu na terytorium RP.

Tymczasem jak wykazało postępowanie dowodowe F. W. nie podpisał umowy sprzedaży pojazdu, którą legitymował się powód. Nigdy nie zawierał z powodem żadnej umowy. Sprzedaży pojazdu dokonał już uprzednio w dacie 27 marca 2011 r. na rzecz innej osoby, obywatela Turcji A. G.. W dokumencie umowy podpisanym przez powoda wskazano również inną cenę pojazdu niż powód faktycznie za pojazd zapłacił. Data zawarcia umowy również została określona wstecznie niż faktycznie powód objął pojazd w posiadanie i podpisał umowę. Powód zeznał bowiem, iż po nabyciu pojazdu kolejnego dnia załatwiał formalności celnopodatkowe, tymczasem zaświadczenie vat 25 i dokument potwierdzający zapłatę akcyzy opatrzone są datą 1/04/2011.

Istotnie zatem nigdy nie doszło do zawarcia umowy datowanej na 27 marca 2011 r. pomiędzy F. W. a powodem i powód taką świadomość posiadał, a mimo tego posłużył się umową celem rejestracji pojazdu. Nadto w protokole zgłoszenia szkody w postaci kradzieży pojazdu podał nieprawdziwe informacje, iż zakupił pojazd osobiście na terytorium Niemiec od obywatela tego kraju, co oczywiście nie było prawdą.

W okolicznościach sprawy należy zatem uznać, iż powód miał wiedzę o nielegalnym sprowadzeniu pojazdu, w rozumieniu § 15 ust. 4 pkt 3 w zw. z §3 pkt 24 ppkt 2 owu lub przy dochowaniu należytej staranności mógł taką wiedzę posiadać. Podpisując umowę wręczoną przez R. K. powód wykazał się co najmniej daleko idącą lekkomyślnością i brakiem należytej staranności, wymaganej od przeciętnie rozsądnej i dbającej o własne interesy osoby, przy zawieraniu umów tego rodzaju. R. K., z którym w rzeczywistości doszło do zawarcia umowy, nie tylko nie wykazał powodowi przysługującego mu prawa własności tego pojazdu, ale również nie wykazał umocowania do działania w imieniu rzekomego sprzedawcy F. W., ani nie legitymował się innymi dokumentami świadczącymi o tym, iż legalnie wszedł w posiadanie pojazdu. Sama okoliczność, że powód jak podał, przed zawarciem umowy poprosił kolegę pracującego w Policji o sprawdzenie czy pojazd nie figuruje w rejestrach policyjnych jako skradziony nie może zmieniać powyższej oceny. To, że pojazd nie był poszukiwany w dacie zawarcia umowy nie oznacza, że takie zgłoszenie nie mogło zostać odnotowane w bazach policyjnych już po zawarciu umowy, tym bardziej, że losy pojazdu w okresie przed podpisaniem umowy nie były powodowi zupełnie znane. Nabycia pojazdu powód dokonał tymczasem od nieznanej sobie osoby, R. K., z którego zeznań wcale nie wynika, jak zeznawał z kolei powód, aby zawodowo, a przy tym legalnie, w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, trudnił się sprowadzaniem aut z terytorium Niemiec. Wręcz przeciwnie, jak zeznał świadek R. K., auto zostało sprowadzone przez wcześniej bliżej nie znanego świadkowi mężczyznę o imieniu P., którego poznał przypadkowo na parkingu, zaś świadek R. K. wcześniej nie trudnił się sprowadzaniem aut z zagranicy, a jedynie słyszał, że można na tym zarobić. R. K. przy zawarciu umowy nie okazywał zresztą powodowi żadnych dokumentów świadczących o prowadzeniu takiej działalności gospodarczej.

Tym samym dla przeciętnego człowieka działającego z wolą zakupu auta sytuacja w której doszło do wydania powodowi pojazdu winna co najmniej wzbudzać wątpliwość co do legalności sprowadzenia pojazdu i jego stanu prawnego, w tym obawę, że po nabyciu pojazdu ujawni się jego wada prawna.

W konsekwencji, w okolicznościach sprawy nie można również uznać, aby powód nabył własność pojazdu w oparciu o przepis art. 169 § 1 k.c., który stanowi, że jeżeli osoba nieuprawniona do rozporządzania rzeczą ruchomą zbywa rzecz i wydaje ją nabywcy, nabywca uzyskuje własność z chwilą objęcia rzeczy w posiadanie, chyba że działa w złej wierze. Po stronie powoda ewidentnie bowiem nie została spełniona przesłanka działania w dobrej wierze. Domniemanie z art. 7 k.c. zostało skutecznie obalone. Dobrą wiarę na gruncie art. 169 § 1 k.c. wyłącza nie tylko świadomość że zbywca nie jest upoważniony do rozporządzania rzeczą, ale także sytuacja, w której brak tej świadomości jest następstwem niedbalstwa lub niezachowania przez nabywcę przyjętej w danych stosunkach staranności.

Jakkolwiek w ocenie Sądu, na dzień dzisiejszy, w dobie złożoności aktualnych stosunków gospodarczych, trudno kategorycznie uznać, aby w każdej sytuacji nabycie pojazdu od osoby nie wpisanej jako właściciel w dowodzie rejestracyjnym samochodu wyłączało dobrą wiarę nabywcy w rozumieniu art. 169 k.c., jak zostało przyjęte przez Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 11 marca 1985 r. sygn. akt III CRN 208/84, opubl, w OSNC z 1986 r. Nr 1, poz. 9, to jednak aby uznać istnienie dobrej wiary po stronie nabywcy, nabycie musi nastąpić od osoby, która legitymuje się dokumentami świadczącymi o legalnym nabyciu własności pojazdu na swoją rzecz, ewentualnie działaniem w imieniu właściciela pojazdu ujawnionego w dowodzie rejestracyjnym. Taka sytuacja na gruncie niniejszej sprawy, jak wyżej wskazano, nie miała miejsca, co wyłącza dobrą wiarę powoda.

Nieskuteczny okazał się zatem również podniesiony przez powoda zarzut nabycia własności pojazdu w drodze zasiedzenia. Zgodnie z art. 174 § 1 k.c. posiadacz rzeczy ruchomej niebędący jej właścicielem nabywa własność, jeżeli posiada rzecz nieprzerwanie od lat trzech jako posiadacz samoistny, chyba że posiada w złej wierze. Skoro w momencie wejścia przez powoda w posiadanie pojazdu nie można powodowi przypisać dobrej wiary, wykluczone jest nabycie przez powoda prawa własności pojazdu w drodze zasiedzenia, a zatem dalsze rozważania w tym przedmiocie są już zbędne.

Skoro nieskuteczny okazał się zarzut nabycia przez powoda własności pojazdu w drodze zasiedzenia lub na podstawie art. 169 § 1 k.c., podstawą do uchylenia się przez pozwanego od odpowiedzialności odszkodowawczej w związku z kradzieżą pojazdu jest również postanowienie umowne zawarte w §15 ust. 4 pkt 9 owu, zgodnie z którym odpowiedzialność ubezpieczyciela wyłączona jest w zakresie szkód i innych zdarzeń powstałych w pojeździe stanowiącym własność innej osoby niż wymieniona jako właściciel w polisie z wyłączeniem sytuacji, gdy w trakcie trwania odpowiedzialności ubezpieczyciela własność pojazdu przeszła na dotychczasowego posiadacza pojazdu będącego ubezpieczającym.

Na marginesie dodać wypada, iż w orzecznictwie sądowym przyjmuje się również, iż umowa ubezpieczenia zawarta z nabywcą samochodu w złej wierze, jest nieważna z powodu jej sprzeczności z zasadami współżycia społecznego, co oznacza iż takiemu nabywcy pojazdu w złej wierze nie przysługuje odszkodowanie w związku z kradzież pojazdu (por. Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 25 czerwca 1997 r., sygn.. akt I ACr 50/97).

Biorąc powyższe pod uwagę, Sąd oddalił powództwo w całości, uznając iż pozwany zwolniony jest od odpowiedzialności za szkodę związaną z kradzieżą pojazdu.

O kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. stosując zasadę odpowiedzialności za wynik procesu, nakładając na przegrywającego sprawę powoda, obowiązek zwrotu kosztów poniesionych przez stronę przeciwną w całości, przy czym szczegółowe wyliczenie kosztów procesu na podstawie art. 108 § 1 k.p.c. pozostawił referendarzowi sądowemu.

Sygn. akt: III Ca 537/19

UZASADNIENIE

Postanowieniem zawartym w punkcie 2. sentencji wyroku z dnia 7 czerwca 2019 r., wydanym w sprawie o sygn. akt III Ca 537/19, z powództwa M. W. (1)

przeciwko (...) Spółce Akcyjnej w W. o zapłatę, na skutek apelacji powoda od wyroku Sądu Rejonowego dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi z dnia 31 sierpnia 2018 r., sygn. akt III C 357/17, Sąd Okręgowy w Łodzi

zasądził od M. W. (1) na rzecz pozwanego (...) Spółki Akcyjnej w W. kwotę 1.800,00 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa adwokackiego w postępowaniu apelacyjnym.

W uzasadnieniu postanowienia Sąd Okręgowy – oddalając apelację – wskazał, że w odniesieniu do kosztów postępowania odwoławczego zastosowanie znalazła zasada odpowiedzialności za wynik procesu określona w art. 98 k.p.c. Zdaniem Sądu Okręgowego brak jest w tym zakresie podstaw do zastosowania artykułu 102 k.p.c. Sama niezbyt dobra sytuacja materialna powoda nie przesądza o uznaniu tego przypadku za przypadek szczególnie uzasadniony. Trzeba mieć na uwadze, że powód był reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika, zapoznał się z treścią uzasadnienia Sądu Rejonowego, w związku z tym w sposób rozważny winien ocenić zasadność swych racji w postępowaniu apelacyjnym. O kosztach postępowania apelacyjnego w zakresie wynagrodzenia pełnomocnika strony pozwanej orzeczono w oparciu o rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie.

Zażalenie na powyższe postanowienie zawarte w punkcie 2. sentencji wyroku Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 7 czerwca 2019 r. złożył powód, zarzucając mu naruszenie prawa procesowego, tj. art. 102 k.p.c. poprzez jego niezastosowanie, a tym samym uznanie, że nie zachodzi okoliczność ku nieobciążaniu powoda kosztami postępowania w całości.

W konsekwencji podniesionego zarzutu skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego postanowienia poprzez zwolnienie powoda od ponoszenia kosztów zastępstwa adwokackiego pozwanego w całości oraz zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania zażaleniowego.

Strona pozwana w odpowiedzi na zażalenie, wniosła o jego oddalenie oraz zasądzenie od powoda na swoją rzecz kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu zażaleniowym według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zażalenie nie jest zasadne, co skutkuje jego oddaleniem.

Sąd Okręgowy nie podziela stanowiska skarżącego, że w rozpoznawanej sprawie zaistniały przesłanki do zastosowania art. 102 k.p.c.

Przepis ten ustanawia zasadę słuszności, będącą odstępstwem od zasady odpowiedzialności za wynik procesu. Jest rozwiązaniem szczególnym, niepodlegającym wykładni rozszerzającej, wykluczającym stosowanie wszelkich uogólnień, wymagającym do swego zastosowania wystąpienia wyjątkowych okoliczności. Przepis ten nie precyzuje pojęcia wypadków szczególnie uzasadnionych, pozostawiając ich kwalifikację Sądowi przy uwzględnieniu całokształtu okoliczności danej sprawy ( postanowienie SN z dnia 19 września 2013 r., sygn. I CZ 183/12, publ. LEX nr 1388472). O wypadkach szczególnie uzasadnionych w rozumieniu art. 102 k.p.c. można mówić w sytuacji, gdy prowadzą one do przekonania, że ponoszenie kosztów pozostawałoby w sprzeczności z powszechnym odczuciem sprawiedliwości oraz zasadami współżycia społecznego. Należą do nich okoliczności związane z przebiegiem sprawy – charakter zgłoszonego roszczenia, jego znaczenie dla strony, subiektywne przekonanie o zasadności roszczenia, przedawnienie roszczenia oraz leżące poza procesem – sytuacja majątkowa i życiowa strony ( zob. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 17 kwietnia 2013 roku, sygn. V CZ 124/12, publ. LEX nr 1341727).

W rozpoznawanej sprawie Sąd nie dopatrzył się istnienia szczególnie uzasadnionego przypadku, który co do zasady jest instytucją wyjątkową i odstępstwem od ogólnej zasady odpowiedzialności za wynik procesu. Sąd Okręgowy stoi na stanowisku, że pozbawienie strony pozwanej zwrotu poniesionych kosztów procesu byłoby zbyt daleko idącym ustępstwem w stosunku do powoda, a jednocześnie niezasadnym pokrzywdzeniem strony pozwanej. Sąd orzekający w danej sprawie każdorazowo zobowiązany jest do uwzględnienia całokształtu okoliczności danej sprawy. Nawet jeśli wytaczając powództwo powód pozostawał w subiektywnym przekonaniu o zasadności zgłaszanego przez siebie roszczenia, to znając treść, jak i motywy rozstrzygnięcia Sądu Rejonowego oraz będąc reprezentowanym przez profesjonalnego pełnomocnika w osobie adwokata, składając apelację powinien się liczyć z obowiązkiem zwrotu kosztów procesu stronie przeciwnej w przypadku oddalenia apelacji, niezbędnych do celowego dochodzenia praw i celowej obrony. Jak wywiódł Sąd II instancji, podzielając stanowisko Sądu Rejonowego, brak było w niniejszej sprawie podstaw do zasądzenia na rzecz powoda odszkodowania w oparciu o art. 805 k.c., albowiem powód nie stał się właścicielem pojazdu, następnie skradzionego. Natomiast na uwadze należało mieć również okoliczność, że pojazd został nielegalnie sprowadzony na terytorium Polski, co także uzasadniałoby uchylenie się przez ubezpieczyciela od wypłaty odszkodowania. Powód zatem składając apelację powinien brać pod uwagę te okoliczności i liczyć się z możliwością przegrania postępowania odwoławczego, a co za tym idzie koniecznością zwrotu kosztów tegoż postępowania przeciwnikowi. Podnoszenie w tym aspekcie przez skarżącego stosunku konsument (powód) – profesjonalista (pozwany) nie jest uprawnione i nie może przynieść oczekiwanego rezultatu.

W toku postępowania również nie zostało ujawnione, aby sytuacja materialna skarżącego była na tyle trudna, że stanowiłaby podstawę do uznania, iż nie jest w stanie ponieść kosztów postępowania apelacyjnego. Także Sąd II instancji – rozpoznając apelację – dostrzegł, że sytuacja ta nie jest zbyt dobra, jednakże Sąd Okręgowy – rozpoznający niniejsze zażalenie – już wskazywał powyżej – że trudna sytuacja materialna nie stanowi samoistnej podstawy do zastosowania art. 102 k.p.c., muszą bowiem wystąpić jeszcze inne przesłanki zastosowania dobrodziejstwa płynącego z tegoż przepisu, co w niniejszej sprawie nie miało miejsca.

Reasumując, Sąd Okręgowy uznał, że w sprawie nie zaistniały przesłanki do zastosowania art. 102 k.p.c. przy rozstrzygnięciu o kosztach postępowania apelacyjnego.

Mając powyższe na względzie Sąd Okręgowy, na podstawie art. 385 k.p.c.
w zw. z art. 397 § 2 k.p.c., w punkcie 1. oddalił zażalenie jako bezzasadne.

Wobec braku zasadności zażalenia, o kosztach postępowania zażaleniowego Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. w zw. z § 2 pkt 3 i w zw. z § 10 ust. 2 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U.2015.1800) i zasądził od powoda na rzecz strony pozwanej kwotę 225,00 zł.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE