Sygn. akt VIII U 489/19
UZASADNIENIE do całego wyroku
Decyzją z dnia 29 stycznia 2019 (Znak: (...)-2018) Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł., na podstawie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2016 r. poz. 887) i ustalił K. S. kapitał początkowy na dzień 01.01.1999r.
Do obliczenia podstawy wymiaru kapitału początkowego oraz obliczenia wskaźnika wysokości tej podstawy przyjęto przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z 20 lat kalendarzowych tj. 1972-1984, 1990-1993, 1996-1998, wybranych z całego okresu ubezpieczenia. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego wyniósł 36,29%.
Podstawę wymiaru kapitału początkowego ustalono w wyniku pomnożenia wskaźnika wysokości podstawy wymiaru wynoszącego 36,29% przez kwotę 1220,89 zł, tj. kwotę bazową określoną ww ustawie ( 36,29% x 1 220,89 zł = 443,06 zł).
Do obliczenia kapitału początkowego organ rentowy przyjął łącznie: 21 lat, 9 miesięcy, 20 dni, okresów składkowych oraz 1 rok 2 miesiące 10 dni okresów nieskładkowych.
Współczynnik proporcjonalny do- osiągniętego do 31.12.1998r – wieku oraz okresu składkowego i nieskładkowego wyniósł 72,70%. Współczynnik ten służy do obliczenia części 24% kwoty bazowej. Wysokość 24% kwoty bazowej wynosi 293,01 zł.
Do ustalenia współczynnika przyjęto:
- wiek w dniu 31.12.1998r. - po zaokrągleniu do pełnych lat - wynoszący 45 lat
- łączny staż ubezpieczeniowy - po zaokrągleniu w górę do pełnych lat - wynoszący 23 lata.
Średnie dalsze trwanie życia - wyrażone w miesiącach dla osób w wieku 62 lat - wynosi 209 miesięcy (komunikat Prezesa GUS z dnia 25 marca 1999r. w sprawie tablicy średniego dalszego trwania życia kobiet i mężczyzn - M.P. Nr 12, poz.173).
Kapitał początkowy ustalony na dzień 1.01.1999 r. wyniósł 71 467,55 zł.
Do ustalenia wartości kapitału początkowego zakład nie uwzględnił: okresu od 01-06-1989 do 31-12-1989, bowiem wnioskodawca w ww okresie nie figurował jako osoba prowadząca działalność gospodarczą, oraz okresu od 01-01-1992 do 28-02-1992, przerwa w prowadzeniu działalności gospodarczej.
/ decyzja k. 7-9 akt kapitałowych ZUS/
Decyzją z dnia 30 stycznia 2018 roku (Znak: ENP/20/021212386) Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł., na podstawie art. 24 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2017 r. poz. 1383 ze zm.) po rozpatrzeniu wniosku z dnia 3 grudnia 2018 r. przyznał K. S. emeryturę od 2-12-2018 r., tj. od osiągnięcia wieku emerytalnego.
Podstawę obliczenia emerytury stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne oraz kapitału początkowego z uwzględnieniem waloryzacji składek i kapitału początkowego zewidencjonowanych na koncie do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury. Emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia emerytury przez średnie dalsze trwanie życia, dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę.
kwota składek zewidencjonowanych na koncie z uwzględnieniem waloryzacji wynosi 2861,36 zł
kwota zwaloryzowanego kapitału początkowego wynosi 285890,92 zł
średnie dalsze trwanie życia wynosi 218,40 m-cy
wyliczona kwota emerytury zgodnie z zasadami określonymi w art. 26 ustawy emerytalnej wynosi 1322,13 zł
W decyzji wskazano, iż w celu ewentualnego przeliczenia podstawy wymiaru z uwzględnieniem wynagrodzenia za okresy 01.08.1972-31.12.1974; 01.04.1975 -31.12.1985; 01.03.1986- 31.03.1986; 18.04.1986- 31.05.1989; 01.08.1993 -09.09.1993; 01.08.1996- 17.08.1998; należy dostarczyć zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu z zakładu pracy. Obecnie za w/w lata przyjęto minimalne kwoty wynagrodzenia.
Jednocześnie wskazano, że wysokość emerytury ustalona niniejszą decyzją nie uwzględnia kwoty rekompensaty z tytułu utraty możliwości nabycia prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu utraty możliwości nabycia prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach ponieważ wnioskodawca nie udowodnił 15 lat stażu pracy w szczególnych warunkach na dzień 01.01.2009r. Ponowne ustalenie wysokości emerytury z uwzględnieniem kwoty rekompensaty może nastąpić po przedłożeniu oryginałów świadectw wykonywania prac w szczególnych warunkach
W związku z rozbieżnościami dotyczącymi daty końcowej zatrudnienia w (...) Zakładach (...) tj. w świadectwie pracy jest data 31-03-1975, natomiast w legitymacji ubezpieczeniowej 29-03-1975 do wyliczenia przyjęto datę 29-03-1975 r. W celu ewentualnego przeliczenia wskazano iż należy przedłożyć wyjaśnienie z zakładu która z wymienionych dat jest prawidłowa.
Do wyliczenia wysokości kapitału początkowego, a tym samym emerytury nie zostały uwzględnione: umowa o pracę z 31.07.1972 oraz angaż przyznający wysokość wynagrodzenia od dnia 01.11.1983r., gdyż ww dokumenty zawierają wynagrodzenie w stawce godzinowej, natomiast brak jest ilości przepracowanych w tym czasie godzin.
/ decyzja k. 48-49 akt ZUS/
Odwołania od obu powyższych decyzji w dniu 4 marca 2019 r. wniósł ubezpieczony reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika kwestionując przyjęcie przez ZUS za okresy 01.08.1972 - 31.12.1974; 01.04.1975 - 31.12.1985; 01.03.1986 - 31.03.1986; 18.04.1986 - 31.05.1989; 01.08.1993 - 09.09.1993; 01.08.1996 - 17.08.1998; wynagrodzenia minimalnego mimo przedłożenia przez ubezpieczonego za ww. okres legitymacji ubezpieczonego, w której uwzględniono wysokość wynagrodzenia w każdym z ww. okresów.
Mając powyższe na uwadze odwołujący wniósł o zmianę decyzji organu rentowego i ponowne wyliczenie kapitału początkowego i emerytury przy uwzględnieniu wysokości wynagrodzenia za okresy wymienione powyżej i zasądzenie od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. na rzecz K. S. kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.
/ odwołanie k. 3-5 akt sprawy VIII U 489/19 oraz k. 3 -5 akt sprawy VIII U 490/19/
W odpowiedzi na oba odwołania z dnia 15.03.2019 r. organ rentowy wniósł o ich oddalenie.
W uzasadnieniu swego stanowiska podniósł, iż przy wyliczeniu należnych wnioskodawcy świadczeń za okresy zatrudnienia, które nie zostały udokumentowane zarobkami tj. za okresy: od 01.08.1972r. do 31.12.1974r., od 01.04.1975r. do 31.12.1985r., od 01.03.1986r. do 31.03.1986r., od 18.04.1986r. do 31.05.1989r., od 01.08.1993r. do 09.09.1993r, od 01.08.1996r. do 17.08.1998r. przyjęto w podstawie wymiaru świadczenia kwoty obowiązującego w danym roku kalendarzowym minimalnego wynagrodzenia pracowników, proporcjonalnie do okresu podlegania ubezpieczeniu i wymiaru czasu pracy.
Jednocześnie organ wyjaśnił, iż na podstawie przedłożonej dokumentacji K. S. udowodnił wynagrodzenia jedynie w następujących okresach:
- od 01.01.1975r. do 29.03.1975r. w kwocie 4.756,00zł (wpis w legitymacji ubezpieczeniowej),
- od 01.01.1986r. do 28.02.1986r. w kwocie 29.813,00zł (wpis w legitymacji ubezpieczeniowej),
-od 01.01.1990r. do 31.12.1990r. w kwocie 4.615.141,00 zł (poświadczenie ZUS),
- od 01.01.1991r. do 31.12.1991 r. w kwocie 10.949.221,00zł (poświadczenie ZUS),
- od 05.03.1992r. do 31.12.1992r. w kwocie 9.301.100,00zł (PUP),
-od 01.01.1993r. do 04.03.1993r. w kwocie 2.430.000,00zł (PUP),
- od 08.03.1993r. do 31.07.1993r. w kwocie 12.401.000,00 zł (poświadczenie ZUS) + zasiłek chorobowy.
Organ rentowy podniósł, iż w aktach sprawy brak jest innych zarobków na podstawie, których zaistniałaby możliwość przeliczenia świadczenia. W legitymacji ubezpieczeniowej jest jedynie wpis wynagrodzeń za 1975 i 1986 rok. Pozostałe dokumenty, tj. m.in. umowa o pracę z dnia 31.07.1972r. oraz angaż przyznający wysokość wynagrodzenia od dnia 01.11.1983r. nie mogą zostać uwzględnione, ponieważ dokumenty te zawierają wynagrodzenie w stawce godzinowej, a brak jest innych dokumentów na podstawie których istniałaby możliwość ustalenia ilości godzin przepracowanych w danym okresie z daną stawką zaszeregowania.
Tym samym w ocenie organu rentowego zaskarżone decyzje są prawidłowe, a wniosek o oddalenie odwołania uzasadniony.
/ odpowiedzi na odwołania k. 7-8 akt sprawy VIII U 489/19 oraz k. 7 -8 akt sprawy VIII U 490/19/
Postanowieniem z dnia 26 marca 2018 r. Sąd Okręgowy w Łodzi VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych połączył sprawę o sygn. akt VIII U 489/19 ze sprawą o sygn. akt VIII U 490/19do łącznego rozpoznania pod numerem VIII U 489/19
/postanowienie k. 10 akt sprawy VIII U 490/19/.
Decyzją z dnia 27 sierpnia 2019 (Znak: (...)-2018) Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł., na podstawie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2016 r. poz. 887) i ponownie ustalił K. S. kapitał początkowy na dzień 01.01.1999r.
Do obliczenia podstawy wymiaru kapitału początkowego oraz obliczenia wskaźnika wysokości tej podstawy przyjęto przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z 10 kolejnych lat kalendarzowych tj.01.01.84 do 31.12.1993. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego wyniósł 51,65%, a wysokość kapitału początkowego na dzień 1.01.1999 r. 82 872,68 zł. Jednocześnie uznano za udowodnione 21 lat, 9 miesięcy, 20 dni, okresów składkowych oraz 1 rok 2 miesiące 7 dni okresów nieskładkowych.
Do obliczenia kapitału początkowego przyjęto dodatkowo faktyczne osiągane wynagrodzenie w latach:
- 1986-1989 na podstawie list płac,
- 1973-1975 na podstawie druku RP-7 z 01.07.2019r.,
- 1993 na podstawie RP-7 z dnia 10.07.2019r.,
- 1996-1998 na podstawie druku RP-7 z dnia 16.05.2019r.
Jednocześnie zatrudnienie w (...) Zakładach (...) przyjęto do 31.03.1975r., tj. zgodnie z zapisem w RP-7 z dnia 1 lipca 2019 r. .
Nadal przyjęto minimalne wynagrodzenie w j.g.u. za okresy od 01.08.1972r. do 31.12.1972r., od 01.04.1975r. do 31.12.1985r. i od 01.03.1986r. do 31.03.1986r., gdyż brak jest dokumentów potwierdzających wysokość wynagrodzenia w tych okresach (brak wymaganych wpisów legitymacji ubezpieczeniowej i właściwych angaży z podaną stawką).
/ decyzja k. 15 -16 akt kapitałowych ZUS/
Decyzją z dnia 28.08.2019r. (Znak: ENP/20/021212386) Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł., ponownie przeliczył wysokość emerytury K. S. od dnia 2.12.2018 r. (od daty nabycia uprawnień do emerytury). Wyliczona kwota emerytury po korekcie kapitału początkowego wyniosła 1531,03 zł a po waloryzacji od 01.03.2019r. - 1.601,03 zł.
/ decyzja k. 15 -16 akt kapitałowych ZUS/
Odwołana także od obu przedmiotowych decyzji wniósł w dniu 30 września 2019 r. profesjonalny pełnomocnik ubezpieczonego K. S., kwestionując przyjęcie przez ZUS za okresy od 01.04.1975 - 31.12.1985, 01.03.1986 - 31.03.1986 wynagrodzenia minimalnego, mimo przedłożenia przez ubezpieczonego za w/w okres legitymacji ubezpieczonego wskazującej wysokość zarobków, a w konsekwencji przeliczenie kapitału początkowego i emerytury z pominięciem wskazanego okresu zatrudnienia Ubezpieczonego w A. - Zakładach (...) w K. i zarobków Ubezpieczonego z okresu świadczenia pracy na rzecz ww. pracodawcy.
Z uwagi na powyższe skarżący wniósł o zmianę decyzji organu rentowego przeliczenie kapitału początkowego i emerytury przy uwzględnieniu wysokości wynagrodzenia za okresy wymienione powyżej, nadto o zasądzenie od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. na rzecz K. S. kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.
/ odwołania k. 3-4 akt VIII U 4384/19, i k. 3-4 akt VIII U 4385/19/
W odpowiedziach na odwołania z dnia 15.10.2019 r. organ rentowy podtrzymał argumentację podniesioną w zaskarżonych decyzjach.
/ odpowiedzi na odwołania k. 6-7 akt VIII U 4384/19, i k. 6-7 akt VIII U 4385/19/
Postanowieniami z dnia 25 października 2019 r. oraz 14 listopada 2019 r. Sąd Okręgowy w Łodzi VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych połączył sprawę o sygn. akt VIII U 4384/19 i VIII U 4385/19 do łącznego rozpoznania ze sprawą VIII U 489/19 pod numerem VIII U 489/19
/postanowienie k. 14 akt sprawy VIII U 4384/19 i k. 10 akt sprawy VIII U 4385/19 /.
Sąd Okręgowy w Łodzi ustalił następujący stan faktyczny:
Wnioskodawca K. S. urodził się w dniu (...).
/okoliczność bezsporna/
W okresie od 01.08.1972r. do 31.03.1975r., wnioskodawca pracował w (...) Zakładach (...) Przedsiębiorstwo Państwowe (...)
/ świadectwo pracy k. 27 akt ZUS dokumentacja osobowa koperta k. 101/,
W świetle umowy o pracę z dnia 31.07.1972r. zawartej z ww. pracodawcą ubezpieczony K. S. otrzymywał w 7 dniowym okresie próbnym a następnie po jego upływie wynagrodzenie za pracę w stawce 6,75 zł / godz.
/ umowa o pracę k. 15 ,33 akt ZUS dokumentacja osobowa koperta k. 101/
W świetle angażu z dnia 28.08.1972 r. od dnia 1.09.1972 r. wnioskodawca otrzymywał wynagrodzenie w stawce godzinowej 7,55 zł.
/ angaż z dnia 28 sierpnia 1972 r. dokumentacja osobowa koperta k. 101/
W świetle zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu z 01.07.2019r., świadcząc pracę w Zakładach (...) Przedsiębiorstwo Państwowe (...) otrzymał następujące wynagrodzenie za pracę:
- w roku 1973 - 24 330,20 zł,
- w roku 1974 - 24 857,10 zł,
- w roku 1975 - 7 235,00 zł,
/ druk RP -7 z 01.07.2019r., koperta k. 101/
W okresie od 01.01.1975r. do 29.03.1975r. wnioskodawca otrzymywał wynagrodzenie w kwocie 4.756,00zł
/wpis w legitymacji ubezpieczeniowej k. 8v akt ZUS koperta k. 34/ ,
W okresie od 01.04.1975r. do 31.03.1986 r., K. S. był zatrudniony w (...) Zakładach (...) w K. na stanowisku ślusarz remontowy w pełnym wymiarze czasu pracy.
/ świadectwo pracy k. 28 akt ZUS/
W świetle angażu z dnia 28.11.1983 wnioskodawca w okresie powołanego zatrudnienia od dnia 1.11.1983 r. otrzymywał wynagrodzenie zasadnicze w stawce 35,50 zł za godzinę plus dodatki wg. obowiązujących przepisów.
/ angaż z dnia 28.11. 1983 r. k. 16,32 akt ZUS/
W okresie od 01.01.1986r. do 28.02.1986r. ubezpieczony otrzymał wynagrodzenie w kwocie 29.813,00zł
/wpis w legitymacji ubezpieczeniowej k. 8v akt ZUS koperta k. 34/
Będąc zatrudnionym we wskazanym zakładzie pracy w pełnym wymiarze czasu pracy 6 dni w tygodniu. Wnioskodawca otrzymywał wynagrodzenie ustalone w oparciu o stawkę godzinową.
/ zeznania świadka A. K. protokół z rozprawy z dnia 14 listopada 2019 r. 00:04:23 -00:14:21/
W okresie od 18.04.1986 do 31.05.1989 wnioskodawca pracował (...) Przedsiębiorstwie – (...) i Mieszkaniowej w K..
/ świadectwo pracy k. 29 akt ZUS, dokumentacja osobowa koperta k. 94/
We wskazanym okresie zatrudnienia wnioskodawca osiągał zarobki uwidocznione w kartach zarobkowych za lata 1986-1989.
/ bezsporne listy płac koperta k. 94/
W okresie od 8.03.1993 do 09.09. 1993 wnioskodawca był Zatrudniony w Zakładzie (...), (...) – A. W..
/ świadectwo pracy k. 30 akt ZUS, umowa o pracę k. 43/
Na podstawie RP-7 z dnia 10.07.2019r., wnioskodawca we wskazanym okresie zatrudnienia w 1993 r. osiągnął wynagrodzenie – uposażenie w kwocie 13 325 000 zł i wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy i stosowne zasiłki w kwocie 2 716 000, 00 zł.
/ zaświadczenie RP -7 k 44 -45/
W okresie od 1.08.1996 r. do 17.08.1998 r. wnioskodawca był zatrudniony w Przedsiębiorstwie Produkcyjno – Usługowo – Handlowym (...) s.c. w K..
/ świadectwo pracy k. 31 akt ZUS, dokumentacja osobowa i listy plac k. 52- 61 /
W świetle zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu z dnia 16.05.2019r. K. S. osiągnął:
- w 1996 r. wynagrodzenie za pracę – uposażenie w kwocie 2 025,00 zł;
- w 1997 r. wynagrodzenie za pracę – uposażenie w kwocie 3.729,00 oraz wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy i stosowne zasiłki w kwocie 1.624,40 zł,
- w 1998 r. – uposażenie w kwocie 4.697,00 zł
/ druk RP – 7 z 16.05.2019r. k. 62- 65/
W dniu 3 grudnia 2018 roku wnioskodawca złożył wniosek o emeryturę.
/wniosek k. 1 – 4 akt ZUS/
W wyniku złożenia przedmiotowego wniosku organ rentowy wydał zaskarżone decyzje z dnia 29 stycznia 2019 i z dnia 30 stycznia 2018 roku w przedmiocie ustalenia wysokości kapitału początkowego i przyznania prawa do emerytury. Następnie wobec uwzględnienia dokumentacji złożonej w niniejszym procesie toczącym się w skutek odwołania od tych decyzji wydał zaskarżone decyzje z dnia 27 sierpnia 2019 i 28 sierpnia 2019 r. ponownie ustalające zarówno wysokość kapitału i emerytury.
/ bezsporne/
Do obliczenia kapitału początkowego i emerytury ostatecznie przyjęto dodatkowo faktyczne osiągane przez wnioskodawcę wynagrodzenie w latach:
- 1986-1989 na podstawie list płac,
- 1973-1975 na podstawie druku RP-7 z 01.07.2019r.,
- 1993 na podstawie RP-7 z dnia 10.07.2019r.,
- 1996-1998 na podstawie druku RP-7 z dnia 16.05.2019r.
Jednocześnie zatrudnienie w (...) Zakładach (...) przyjęto do 31.03.1975r., tj. zgodnie z zapisem w RP-7 z dnia 1 lipca 2019 r. Ponadto przyjęto minimalne wynagrodzenie w j.g.u. za okresy od 01.08.1972r. do 31.12.1972r., od 01.04.1975r. do 31.12.1985r. i od 01.03.1986r. do 31.03.1986r., z uwagi na brak dokumentów potwierdzających wysokość wynagrodzenia w tych okresach.
/ bezsporne, pismo k. 113/
Brak jest jakiejkolwiek innej dokumentacji potwierdzającej fakt zatrudnienia, podlegania ubezpieczeniom czy wysokość rzeczywistych zarobków wnioskodawcy.
/ bezsporne/
Przy założeniu że wnioskodawca w okresie od 1.08 do 31.08. 1972 r. otrzymywał wynagrodzenie za pracę w stawce godzinowej 6,75 zł i od 1.09. do 31.12. 1972 r. -7,55 zł i przyjęciu iż pracował na pełen etat 6 dni w tygodniu (46 godzin tygodniowo) hipotetycznie wyliczony wskaźnik wysokości podstawy wymiaru nie ulega zmianie, nie ulega też zmianie wysokość samej emerytury. Nadal najkorzystniejszy jest wskaźnik 51,65 % wyliczony z lat 1984 -1993.
/pismo ZUS k. 146/
Powyższych ustaleń Sąd Okręgowy w Łodzi dokonał na podstawie powołanych dowodów w postaci dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy, w tym w aktach ZUS, których wiarygodność nie budzi wątpliwości i nie była kwestionowana przez żadną ze stron. Nadto na podstawie zeznań świadka A. K., które jednak w nieznacznym zakresie okazały się przydatne dla rozstrzygnięcia, gdyż świadek nie posiadał de facto wiedzy co do faktycznie osiąganych przez wnioskodawcę zarobków w okresie zatrudnienia w (...) Zakładach (...) w K..
Podnieść należy, iż w toku procesu Zakład (...) wydał również zakażone przez wnioskodawcę decyzje z dnia 27 sierpnia 2019 i z dnia 28 sierpnia 2019 roku w przedmiocie ponownego ustalenia wysokości kapitału początkowego i przyznania prawa do emerytury, którymi facto uwzględniono większość żądań wnioskodawcy przyjmując do obliczenia kapitału początkowego i emerytury dodatkowo faktyczne osiągane przez ubezpieczonego wynagrodzenie w latach: 1986-1989 na podstawie list płac, 1973-1975 na podstawie druku RP-7 z 01.07.2019r.,1993 na podstawie RP-7 z dnia 10.07.2019r., 1996-1998 na podstawie druku RP-7 z dnia 16.05.2019r. tj dokumentów przedłożonych w toku procesu. Tym samym ostatecznie spornym pozostawała wysokość zarobków za okres zatrudnienia w Zakładach (...) Przedsiębiorstwo Państwowe (...) od 1.08.1972 -31.12.1972 i w (...) Zakładach (...) w K. za okres od 01.04.1975 do 31.12.1985 r. i 1.03.86 -31.03.1986 wobec przyjęcia nadal przez organ rentowy minimalnego wynagrodzenia za ten okres
Sąd uznał iż wysokość wynagrodzenia wnioskodawcy w Zakładach (...) Przedsiębiorstwo Państwowe (...) wynikająca z przedłożonych w toku procesu umowy o pracę z dnia 31.07.1972r. i angażu z dnia 28.08.1972 r. w stawce godzinowej za okres od 1.08 do 31.08. 1972 r. - 6,75 zł i od 1.09. do 31.12. 1972 r -7,55 zł, pozostaje bez wpływu na wynik rozstrzygnięcia. Hipotetycznie wyliczona wysokość kapitału początkowego i emerytury wnioskodawcy z uwzględnieniem tych stawek wynagrodzenia nie ulega zmianie. Nadal najkorzystniejszy jest wskaźnik 51,65 % wyliczony z lat 1984 -1993. Tym samym wykazanie wskazanych zarobków w żaden sposób nie może modyfikować treści zaskarżonych decyzji.
Za nieudowodnioną Sąd uznał wysokość wynagrodzenia, jaką rzeczywiście miał otrzymywać wnioskodawca w spornym okresie zatrudnienia 01.04.1975 do 31.12.1985 r. i 1.03.86 -31.03.1986 w Zakładach (...) w K.. Za wskazany okres brak jest jakiejkolwiek dokumentacji potwierdzającej wysokość faktycznie osiąganych przez wnioskodawcę zarobków. Wbrew twierdzeniom strony odwołujące zapisy w legitymacji ubezpieczeniowej nie dotyczą wskazanego okresu zaś wywodzenie na ich podstawie, iż zarobki wnioskodawcy wyglądały analogicznie w pozostałym spornym okresie zatrudnienia nie jest uprawnione. Ustalenia wysokości zarobków można bowiem dokonać tylko i wyłącznie w oparciu o informacje kompletne i pewne nie zaś na podstawie danych hipotetycznych czy uśrednionych. Z tych samych względów za podstawę ustaleń w tym zakresie nie mógł posłużyć również angaż z dnia 28.11.1983. Co prawda wskazany dokument wskazuje na dotyczącą wnioskodawcy stawkę 35,50 zł za godzinę, jednakże przyjęcie, iż minimum ta stawka obowiązywała wnioskodawcę w całym pozostałym okresie zatrudnienia nie znajduje żadnego potwierdzenia w zgromadzonych w sprawie dowodach tj ani w zeznaniach wnioskodawcy (którego to dowodu ostatecznie nie przeprowadzono), ani zeznaniach świadka A. K., który w ogóle poza stwierdzeniem, iż wnioskodawcę obowiązywała stawka godzinowa nie umiał się odnieść do jego zarobków. Przyjęcie jakichkolwiek domniemań w tym zakresie, nie jest zaś dopuszczalne. Nieprzydatny dla wykazania zarobków wnioskodawcy był też dowód zgłoszony przez pełnomocnika wnioskodawcy o załączenie do akt, akt rentowych świadka A. K. na okoliczność uzyskiwanych przez niego zarobków w zakładach (...). Brak jest podstaw do uznania iż zarobki A. K. były tożsame z zarobkami K. S. -wyżej wymienieni byli zatrudnieni na różnych stanowiskach pracy. Ponadto wnioskowanie o zarobkach wnioskodawcy w oparciu o wynagrodzenie wypłacane innemu pracownikowi zatrudnionemu nawet na analogicznym stanowisku nadal miałoby charakter stricte teoretyczny i hipotetyczny. Tym samym wskazany wiosek na podstawie art. 235 2 § 1 pkt 3 należało pominąć.
Przy braku konkretnych danych brak jest więc podstaw do ustalenia rzeczywistej kwoty wynagrodzenia za sporny okres w sposób inny niż to uczynił ZUS. Nie można za miarodajny dowód na wysokość poszczególnych składników wynagrodzenia przyjmować jedynie twierdzeń wnioskodawcy, z których - podobnie jak z zeznań świadka - nie da się ustalić wysokości jego wynagrodzenia w poszczególnym miesiącach spornego okresu zatrudnienia. Wnioskodawca w toku sądowego postępowania odwoławczego nie przedłożył żadnych dowodów, które potwierdziłyby sposób naliczania i faktyczną wysokość otrzymywanych przez niego zarobków za sporny okres zatrudnienia w Zakładach (...).
Sąd Okręgowy w Łodzi zważył, co następuje:
Odwołania nie zasługują na uwzględnienie.
Zgodnie z treścią przepisu art. 173 ust 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2017 r. poz. 1383), dla ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r., którzy przed dniem wejścia w życie ustawy opłacali składki na ubezpieczenie społeczne lub za których składki opłacali płatnicy składek, ustala się kapitał początkowy.
Stosownie do art. 174 ust. 1 tejże ustawy, kapitał początkowy ustala się na zasadach określonych w art. 53, z uwzględnieniem ust. 2-12. Zgodnie z ust. 2, przy ustalaniu kapitału początkowego przyjmuje się przebyte przed dniem wejścia w życie ustawy:
1) okresy składkowe, o których mowa w art. 6;
2) okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt 5;
3) okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt 1-4 i 6-12, w wymiarze nie większym niż określony w art. 5 ust. 2.
Zgodnie z ust. 3 przywołanego artykułu, podstawę wymiaru kapitału początkowego ustala się na zasadach określonych w art. 15, 16, 17 ust. 1 i 3 oraz art. 18, z tym że okres kolejnych 10 lat kalendarzowych ustala się z okresu przed dniem 1 stycznia 1999 r.
Według ust. 3b w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 października 2013 roku (w związku z wejściem w życie ustawy z dnia 21 czerwca 2013 roku o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych) jeżeli okres wskazany do ustalenia podstawy wymiaru kapitału początkowego obejmuje rok kalendarzowy, w którym ubezpieczony pozostawał w ubezpieczeniu społecznym na podstawie przepisów prawa polskiego jedynie przez część miesięcy tego roku, do obliczenia stosunku sumy kwot podstaw wymiaru składek i kwot, o których mowa w art. 15 ust. 3, w okresie tego roku do przeciętnego wynagrodzenia, przyjmuje się sumę kwot przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia ogłoszonego za ten rok kalendarzowy odpowiednią do liczby miesięcy pozostawania w ubezpieczeniu.
Natomiast w myśl ust. 7 analizowanego przepisu do obliczenia kapitału początkowego przyjmuje się kwotę bazową wynoszącą 100 % przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w II kwartale kalendarzowym 1998 roku. Ustęp 8 powyższego przepisu stanowi, że przy obliczaniu kapitału początkowego część kwoty bazowej wynoszącej 24 % tej kwoty mnoży się przez współczynnik proporcjonalny do wieku ubezpieczonego oraz okresu składkowego i nieskładkowego osiągniętego do dnia 31 grudnia 1998 roku.
Zgodnie natomiast z treścią ust. 8 przy obliczaniu kapitału początkowego część kwoty bazowej wynoszącej 24% tej kwoty mnoży się przez współczynnik proporcjonalny do wieku ubezpieczonego oraz okresu składkowego i nieskładkowego osiągniętego do dnia 31 grudnia 1998 roku, według wskazanego w nim wzoru.
Z kolei w myśl art. 15 ust. 1 powyższej ustawy podstawę wymiaru emerytury i renty stanowi ustalona w sposób określony w ust. 4 i 5 przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe lub na ubezpieczenie społeczne na podstawie przepisów prawa polskiego w okresie kolejnych 10 lat kalendarzowych, wybranych przez zainteresowanego z ostatnich 20 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok, w którym zgłoszono wniosek o emeryturę lub rentę, z uwzględnieniem ust. 6 i art. 176. Natomiast stosownie do brzmienia ust. 2a tego samego przepisu, jeżeli nie można ustalić podstawy wymiaru składek w okresie pozostawania w stosunku pracy wskazanym do ustalenia podstawy wymiaru emerytury i renty, za podstawę wymiaru składek przyjmuje się kwotę obowiązującego w tym okresie minimalnego wynagrodzenia pracowników, proporcjonalnie do okresu podlegania ubezpieczeniu i wymiaru czasu pracy. Z kolei na postawie ust. 6 omawianego przepisu na wniosek ubezpieczonego podstawę wymiaru emerytury lub renty może stanowić ustalona w sposób określony w ust. 4 i 5 przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne lub ubezpieczenia emerytalne i rentowe w okresie 20 lat kalendarzowych przypadających przed rokiem zgłoszenia wniosku, wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu.
Jak stanowi art. 15 ust. 4 w/w ustawy w celu ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty:
1. oblicza się sumę kwot podstaw wymiaru składek i kwot, o których mowa w ust. 3, w okresie każdego roku z wybranych przez zainteresowanego lat kalendarzowych,
2. oblicza się stosunek każdej z tych sum kwot do rocznej kwoty przeciętnego wynagrodzenia, ogłoszonej za dany rok kalendarzowy, wyrażając go w procentach, z zaokrągleniem do setnych części procentu,
3. oblicza się średnią arytmetyczną tych procentów, która, z zastrzeżeniem ust. 5, stanowi wskaźnik wysokości podstawy wymiaru emerytury lub renty, oraz
4. mnoży się przez ten wskaźnik kwotę bazową, o której mowa w art. 19, przy czym wskaźnik wysokości podstawy wymiaru nie może być wyższy niż 250%, jednakże przy ponownym przeliczeniu wysokości emerytury należy mieć na względzie, iż zgodnie z art. 111 ust. 2 ustawy uwzględnia się kwotę bazową ostatnio przyjętą do obliczenia świadczenia.
W związku z treścią zacytowanych przepisów można stwierdzić, iż kwota kapitału początkowego zależy od długości udowodnionych okresów składkowych i nieskładkowych przebytych przed 1 stycznia 1999 rokiem, podstawy wymiaru oraz współczynnika proporcjonalnego do wieku ubezpieczonego, który służy do obliczenia tzw. części socjalnej.
Przytoczone zasady postępowania – w świetle uchwały Sądu Najwyższego z dnia 7 maja 2003 roku w sprawie o sygn. III UZP 2/03 (OSNP 2003/14/338) - tak przy ustalaniu prawa do świadczenia, jak i jego przeliczaniu, pozwalają na ogólną uwagę, iż zamiarem ustawodawcy było umożliwienie ubezpieczonym dokonanie wyboru, w ramach prawa, najkorzystniejszego z ich punktu widzenia okresu, z którego podstawa wymiaru składek ubezpieczeniowych, będzie stanowić podstawę wymiaru świadczenia.
Z kolei ogólne zasady nabywania prawa do emerytury dla ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 roku, a więc dla osób takich jak K. S., urodzony (...) określa przepis art. 24 ustawy emerytalnej, zgodnie z którym ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku emerytalnego wynoszącego co najmniej 60 lat dla kobiet i co najmniej 65 lat dla mężczyzn, z zastrzeżeniem art. 46, 47, 50, 50a, 50e i 184.
Stosownie natomiast do treści art. 25 ust 1 ustawy emerytalnej, podstawę obliczenia emerytury, o której mowa w art. 24, stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne, z uwzględnieniem waloryzacji składek zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury, zwaloryzowanego kapitału początkowego określonego w art. 173-175 oraz kwot środków zewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa wart 40a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, z zastrzeżeniem ust. 1a i 1b oraz art. 185.
Z kolei zgodnie z art. 26 ust 1 ustawy emerytalnej, emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia ustalonej w sposób określony w art. 25 przez średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę danego ubezpieczonego, z uwzględnieniem ust. 5 i art. 183. W ust. 2 wskazano, ze wiek ubezpieczonego w dniu przejścia na emeryturę wyraża się w ukończonych latach i miesiącach. Średnie dalsze trwanie życia ustala się wspólnie dla mężczyzn i kobiet oraz wyraża się w miesiącach (ust. 3). Przy czym w ust. 4 i 5 wskazano, że tablice trwania życia ogłasza w formie komunikatu w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski" corocznie w terminie do dnia 31 marca Prezes Głównego Urzędu Statystycznego. Tablice, o których mowa w ust. 4, są podstawą przyznawania emerytur na wnioski zgłoszone od dnia 1 kwietnia do dnia 31 marca następnego roku kalendarzowego.
Z powyższych przepisów wynika jednoznacznie, że zasadą obowiązującą przy ustalaniu wysokości emerytury dla ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r. jest zasada zdefiniowanej składki, zgodnie z którą wysokość świadczenia zależy z jednej strony od sumy składek emerytalnych jakie zostały zgromadzone na indywidualnym koncie ubezpieczonego w ZUS za okres poczynając od 1 stycznia 1999 r., zaś z drugiej od wysokości kapitału początkowego, tj. od kwoty ustalonej oddzielnie dla każdego ubezpieczonego według ustalonego przez ustawodawcę wzoru, odzwierciedlającej w przybliżeniu stan jego konta ubezpieczeniowego za okres do 31 grudnia 1998 r.
W rozpoznawanej sprawie, wobec treści wydanych w toku postępowania decyzji z dnia 29 stycznia 2019 i z dnia 30 stycznia 2019 roku spór sprowadzał się do uwzględnia faktycznych wysokości zarobków osiąganych przez wnioskodawcę, w okresie zatrudnienia w Zakładach (...) Przedsiębiorstwo Państwowe (...) od 1.08.1972 -31.12.1972 i w (...) Zakładach (...) w K. za okres od 01.04.1975 do 31.12.1985 r. i 1.03.86 -31.03.1986 wobec przyjęcia nadal przez organ rentowy minimalnego wynagrodzenia za ten okres.
Odnosząc się do powyższej spornej kwestii wskazać należy, że zgodnie z treścią §21 ust.1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 roku sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe (Dz.U. nr 237, poz.1412) środkiem dowodowym stwierdzającym wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu oraz uposażenia przyjmowanego do ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty są zaświadczenia pracodawcy lub innego płatnika składek, legitymacja ubezpieczeniowa lub inny dokument, na podstawie którego można ustalić wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu lub uposażenia.
Wskazana regulacja § 21 ust.1 powołanego rozporządzenia stanowiąca odpowiednik obowiązującego do dnia 23 listopada 2011 roku § 20 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia
7 lutego 1983 roku w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno - rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń (Dz.U. nr 10, poz.49) wyznacza kierunek postępowania dowodowego, nie oznacza to jednak aby wysokość uzyskiwanego uposażenia nie mogła być wskazana i w inny sposób, tak przy pomocy pisemnych środków dowodowych pochodzących od pracodawcy, czy też nawet dowodów pośrednich, nie wyłączając zeznań świadków - aczkolwiek wskazujących wprost na wysokość wynagrodzenia danego zainteresowanego (tak stanowi m. in. teza wyroku Sądu Najwyższego z dnia 25 lipca 1997 roku - II UKN 186/97, OSNAP 1998/11/324, a także wyroki: Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 4 marca 1997 roku - III AUa 105/97, Apel. W-wa 1997/2/7, Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie z dnia 27 czerwca 1995 roku - III AUr 177/95, OSA 1996/10/32, czy Sądu Apelacyjnego Białymstoku - III AUr 294/93, PS - wkład. 1994/3/6).
Do ustalenia podstawy wymiaru świadczeń emerytalno-rentowych może być uwzględnione tylko wynagrodzenie faktycznie uzyskane przez ubezpieczonego w danym okresie, a nie zaś wynagrodzenie ustalone na podstawie przypuszczeń czy też uśrednień. Jedynie wynagrodzenie ubezpieczonego ustalone w sposób niewątpliwy, wobec którego nie istnieje wątpliwość, iż zostało ono zawyżone, może być podstawą do ustalenia współczynnika wysokości podstawy wymiaru.
Wysokości wynagrodzenia lub danego składnika wynagrodzenia nie można ustalać w sposób przybliżony, ale pewny, na podstawie konkretnego dokumentu bądź jego kopii, który zachował się w dokumentacji osobowej ubezpieczonego (ostatecznie w oparciu o wiarygodne i precyzyjne zeznania świadków). W takim wypadku uwzględnić można składniki wynagrodzenia, które są pewne, wypłacane były w danym okresie, stałe i w określonej wysokości (por. wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 18 stycznia 2012 r., III AUa 1555/11, LEX nr 1113058).
Sąd przeprowadził postępowanie dowodowe obejmujące analizę dostępnej dokumentacji związanej ze spornym okresem zatrudnienia wnioskodawcy, co dało podstawę do oceny prawidłowości wszystkich zaskarżonych decyzji w świetle zarzutów ubezpieczonego.
W ocenie Sądu w świetle zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego zachodziły podstawy do uwzględnienia przy ustalaniu podstawy wymiaru kapitału początkowego i emerytury wynagrodzenia uzyskanego przez wnioskodawcę w Zakładach (...) Przedsiębiorstwo Państwowe (...) wynikającego z przedłożonych w toku procesu umowy o pracę z dnia 31.07.1972r. i angażu z dnia 28.08.1972 r. w stawce godzinowej za okres od 1.08 do 31.08. 1972 r. - 6,75 zł i od 1.09. do 31.12. 1972 r -7,55 zł. przy uwzględnieniu iż pracował on 46 godzin tygodniowo. Na tej podstawie, mając na uwadze wszechstronne zbadanie sprawy, Sąd zobowiązał organ rentowy do dokonania wyliczenia hipotetycznej wysokości kapitału początkowego i emerytury wnioskodawcy na dzień 1 stycznia 1999 roku przy uwzględnieniu wskazanych wyżej danych. Tak hipotetycznie wyliczona wysokość kapitału początkowego i emerytury nie ulega jednak zmianie. Nadal najkorzystniejszy jest wskaźnik 51,65 % wyliczony z lat 1984 -1993. Tym samym wykazanie wskazanych zarobków w żaden sposób nie czyni treści odwołań uzasadnionymi.
W ocenie Sądu, w pozostałym zakresie tj co do okresu zatrudnienia w A. od 01.04.1975 do 31.12.1985 r. i 1.03.86 -31.03.1986 niemożliwym jest też ustalenie wynagrodzenia rzeczywiście osiąganego przez wnioskodawcę w sposób niewątpliwy w zakresie innym niż przyjął to ostatecznie organ rentowy. Jak już wcześniej wskazał Sąd, nie zachowała się dokumentacja płacowa w tym zakresie, a dowody zaoferowane w tym zakresie przez wnioskodawcę wpisy w legitymacji ubezpieczeniowej wprost nie dotyczące tego okresu, angaż z dnia 28.11.1983, zeznania świadka A. K. pozostają bez wpływu na zmianę świadczenia, nie pozwalają bowiem na ustalenie zarobków faktycznie wypłacanych w wnioskodawcy w stawce wyższej niż minimalne wynagrodzenie za pracę.
Wnioskodawca, na którym zgodnie z art. 6 k.c. spoczywał ciężar dowodowy, nie udowodnił swojego roszczenia w tym zakresie. Stosownie bowiem do art. 6 k.c., ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne.
Nie jest możliwe obliczanie wysokości emerytury wyłącznie na podstawie twierdzeń wnioskodawcy. Twierdzenia te muszą być udowodnione. Wskazać należy, iż nie jest rzeczą sądu zarządzenie dochodzeń w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń stron i wykrycia środków dowodowych pozwalających na ich udowodnienie ani też Sąd nie jest zobowiązany do przeprowadzenia z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy (art. 232 k.p.c.). Obowiązek przedstawienia dowodów spoczywa na stronach (art. 3 k.p.c.), a ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (art. 227 k.p.c.) spoczywa na stronie, która z faktów tych wywodzi skutki prawne (art. 6 k.c.).
Jak już podniesiono powyżej wnioskodawca nie przedłożył żadnych miarodajnych dowodów potwierdzających wysokość osiąganych przez niego faktycznie zarobków w zakresie innym niż przyjął ZUS. Twierdzenia wnioskodawcy iż jego zarobki zostały w sposób nieuprawniony zaniżone pozostają gołosłownymi. Nie należy zaś tracić z pola widzenia, iż przepisy prawa ubezpieczeń społecznych są normami bezwzględnie obowiązującymi i nie zawierają unormowań pozwalających na ustalanie wynagrodzeń w sposób przybliżony lub prawdopodobny. Ustalenie rzeczywistych zarobków jest decydujące o rozmiarze opłacanej składki na ubezpieczenia społeczne. Właściwie tylko dokumentacja własna stanowi w postępowaniu sądowym precyzyjny dowód na wysokość wynagrodzenia świadczeniobiorcy. W orzecznictwie zgodnie przyjmuje się, że co do zasady nie ma możliwości wyliczenia wynagrodzenia, a co za tym idzie wysokości składek na ubezpieczenie społeczne oraz wskaźnika podstawy wymiaru emerytury lub renty, w oparciu o wyliczenia hipotetyczne, uśrednione, czy też wynikające z porównania wynagrodzenia innych pracowników (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 lipca 2007 r., I UK 36/07, Legalis nr 181419). Tym samym tylko niewątpliwe dochody w udowodnionej wysokości, od których odprowadzono składki, mogą być uwzględnione do ustalania wysokości świadczeń emerytalno-rentowych. Wobec tego brak podstaw do ustalenia innego wymiaru należnych wnioskodawcy świadczeń.
Reasumując, zarówno żądanie odwołującego uwzględnienia dodatkowo innych zarobków w zakresie szerszym niż określony zaskarżonymi decyzjami ZUS przy obliczeniu wartości kapitału początkowego jak i należnej wnioskodawcy emerytury pozostaje nieudowodnione. W konsekwencji brak podstaw do zmiany wszystkich kwestionowanych decyzji.
Biorąc powyższe pod uwagę Sąd Okręgowy w Łodzi na podstawie art. 477 14 § 1 k.p.c. oddalił odwołania ubezpieczonego jako bezzasadne.
Zarządzenie: odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć pełn. wnioskodawcy.
J.L.