WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 stycznia 2020 r.

Sąd Okręgowy___________________ w Gliwicach Wydział IX

Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych Ośrodek Zamiejscowy w Rybniku

w składzie:

Przewodniczący:	Sędzia Renata Stańczak
Protokolant:	Gabriela Jokiel

przy udziale ./.

po rozpoznaniu w dniu 14 stycznia 2020 r. w Rybniku

sprawy z odwołania D. N. ( D. N. )

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R.

przy udziale zainteresowanego Z. P. ( Z. P. )

o ustalenie podlegania ubezpieczeniom społecznym

na skutek odwołania D. N.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R.

z dnia 7 grudnia 2018 r. nr (...)

1. zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że stwierdza, iż ubezpieczona D. N. jako pracownik u płatnika składek Z. P. podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowemu, wypadkowemu od (...).,

2. zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. na rzecz ubezpieczonej kwotę 180,00 zł ( sto osiemdziesiąt złotych 00/100 ) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sędzia

Sygn. akt IX U 106/19

UZASADNIENIE

Decyzją z 7.12.2018r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R., na podstawie art. 83 ust.1, art. 68 ustawy z 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych stwierdził, że ubezpieczona D. N., jako pracownik u płatnika składek Z. P. nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, wypadkowemu oraz chorobowemu od (...)

Organ rentowy uznał, że umowa o pracę z ubezpieczoną została zawarta dla pozoru
i zgodnie z normą art. 83 § 1kc jest nieważna. Zdaniem organu rentowego w świetle dokonanych przez organ ustaleń, zasadność zawarcia z ubezpieczoną umowy o pracę budzi istotne wątpliwości, gdyż płatnik składek Z. P. jest ojcem ubezpieczonej, prowadził działalność gospodarczą w zakresie usług remontowo-budowlanych, od 24.5.2018r. poszerzył działalność o fryzjerstwo oraz pozostałe zabiegi kosmetyczne i zatrudnił ubezpieczoną na stanowisku fryzjera mobilnego, referenta administracyjno-biurowego za wynagrodzeniem 4000 zł brutto, od 1/1999 wykazuje za siebie urzędowe podstawy wymiaru składek, ubezpieczona od(...) przebywa na zwolnieniu lekarskim, nadto nie zatrudniono w firmie nowego pracownika na stanowisku fryzjera mobilnego, obowiązki administracyjne przejął płatnik.

Odwołanie od powyższej decyzji wniosła ubezpieczona domagając się jej zmiany poprzez uznanie okresu spornego za okres, w którym podlega wymienionym ubezpieczeniom. Wskazała, że stworzenie nowego stanowiska pracy miało uzasadnienie ekonomiczne i wiązało się z koniecznością wyjazdu płatnika za granicę w okresie wakacyjnym na 6 tygodni, ubezpieczona wcześniej prowadziła własną działalność gospodarczą w postaci salonu fryzjersko-kosmetycznego, posiadała więc wiedzę na temat obowiązków administracyjno-biurowych i księgowych, ponadto pracodawca miał do niej, jako córki, szerokie zaufanie i w spornym okresie zatrudnienia podejmowała w ramach stosunku pracy wszystkie wymagane umową czynności.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, podtrzymując stanowisko wyrażone w zaskarżonej decyzji.

Zainteresowany poparł stanowisko ubezpieczonej.

Rozpoznając sprawę Sąd ustalił, co następuje:

Płatnik składek Z. P. prowadził działalność gospodarczą w zakresie usług remontowo-budowlanych – tj. Przedsiębiorstwo Usługowo Budowlano- (...) w C.. Zatrudnia 8 pracowników. Jest ojcem ubezpieczonej D. N..

Od 24.5.2018r. poszerzył działalność o fryzjerstwo oraz pozostałe zabiegi kosmetyczne.

W dniu 29.6.2018r. zawarł z ubezpieczoną umowę o pracę na czas nieokreślony od (...)do nadal na stanowisku fryzjer mobilny, referent administracyjno-biurowy w pełnym wymiarze czasu pracy z wynagrodzeniem 4 000,00 zł brutto.

Odwołująca została przeszkolona w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy. Posiada zaświadczenie o zdolności do pracy.

Ubezpieczona z zawodu jest fryzjerką, wcześniej prowadziła własną działalność gospodarczą w zakresie usług fryzjerskich. Zrezygnowała jednak z prowadzenia własnego salonu fryzjerskiego. Postanowili wraz z mężem, że lepszym będzie zatrudnienie się na podstawie umowy o pracę. Mąż ubezpieczonej też znalazł zatrudnienie po zakończeniu prowadzenia działalności gospodarczej.

W latach 2004 - 2005 ubezpieczona wykonywała prace administracyjno-biurowe, obsługiwała komputer w firmie ojca.

W zakresie księgowości firmę obsługuje firma zewnętrzna.

Zainteresowany w okresie od 14.7.2018r. do 16.8.2018r. przebywał poza granicami Polski. Z paszportu wynika, że przekraczał następujące granice:

14.7.2018 Polska-Ukraina

15.7.2018 Ukraina-Rosja

19.7.2018 Rosja-Kazachstan

27.7.2018 Kazachstan-Kirgistan

31.7.2018 Kirgistan-Tadżykistan

1.8.2018 Tadżykistan- Kirgistan

7.8.2018 Kirgistan – Kazachstan

11.8.2018 Kazachstan-Rosja

13.8.2018 Rosja-Ukraina

16.8.2018 Ukraina-Polska.

Ubezpieczona od(...). świadczyła pracę poprzez dokonywanie zakupów w imieniu pracodawcy, prowadziła korespondencję wewnętrzna i zewnętrzną przedsiębiorstwa, obsługę telefoniczną, utrzymywała kontakt z klientami oraz wykonywała prace administracyjno-biurowe i mobilne usługi fryzjerskie.

Ubezpieczona pracę w wymiarze 8 godzin dziennie świadczyła w różnych godzinach, co było uzależnione od spotkań z klientami. W sytuacji, gdy takie spotkanie było np. na 17:00 to zaczynała w tym dniu pracę później. Ubezpieczona, kiedy nie było żadnych spotkań, przychodziła do pracy o godz. 7:00. Wtedy pracownicy z budowy nieraz już dzwonili, że potrzebują jakichś materiałów.

Pracownicy budowlani przyjeżdżają do pracy na 7: 00, każdy z nich ma swoją listę obecności. Robotnicy swoim samochodem służbowym jadą bezpośrednio na plac budowy. Zdarza się, że podjeżdżają najpierw do garażu znajdującego się przy siedzibie firmy, żeby zabrać potrzebne sprzęty. Siedzibą firmy jest miejsce zamieszkania płatnika składek.

Z zainteresowanym mieszka jeszcze brat (jeździ na tirach w transporcie międzynarodowym) i matka ubezpieczonej (zatrudniona w swoim zawodzie).

Ubezpieczona mieszka w innym miejscu, ma jednak własne klucze do domu rodziców, więc w związku z tym sama sobie otwierała biuro firmy.

Mając wiedzę, że płatnik składek w sierpniu wróci z odbywanych podróży i przejmie cześć obowiązków administracyjnych, ubezpieczona z klientami na usługi fryzjerskie umawiała się na drugą połowę sierpnia 2018r.

Była upoważniona do wystawiania i odbierania faktur w zakresie działalności płatnika. W latach 2004- 2005 nie była do tego upoważniona, bo wtedy płatnik jeszcze nie wyjeżdżał i sam podpisywał wszystkie faktury. W zakresie fryzjerstwa mobilnego wystawiała paragony, nie faktury.

W czasie kiedy ubezpieczona zawierała umowę o pracę nie była w ciąży.

W dniu (...) urodziła dziecko. Zamierza do tej pracy wrócić jak dziecko skończy rok życia.

Na serwisie OLX- ie zostało zamieszczone ogłoszenie o poszukiwaniu fryzjera mobilnego, jednak nikt się na to stanowisko nie zgłosił.

Płatnik zatrudnia jednego pracownika – cudzoziemca w swojej firmie za wynagrodzeniem 8 500,00 zł. Do jego obowiązków należy załatwianie wszelkich formalności związanych z pracami podwykonawczymi dla szwedzkiej firmy. Pracuje fizycznie na terenie Szwecji.

(dowód: dokumentacja zawarta w aktach organu rentowego, akta osobowe ubezpieczonej, w tym listy płac oraz listy obecności ze spornego okresu zatrudnienia, zeznania świadków M. F., K. N., D. P., A. S., złożone na rozprawie 1.8.2019r., protokół elektroniczny, k. 89 a.s., zeznania świadków I. N., P. S., A. W., złożone na rozprawie 7.11.2019r., protokół elektroniczny, k. 100 a.s., zeznania zainteresowanego Z. P. i ubezpieczonej D. N. złożone na rozprawie 14.1.2020r., protokół elektroniczny, k. 114 a.s.)

Zgromadzony materiał dowodowy Sąd uznał za kompletny i przekonujący, przez co mogący stanowić podstawę rozstrzygnięcia.

Świadkowie M. F. i K. N. skorzystały z usług mobilnych fryzjerskich wykonanych przez ubezpieczoną w spornym okresie.

Wykonywanie pracy przez ubezpieczoną w spornym okresie potwierdzili również świadkowie – pracownicy zainteresowanego D. P. (brygadzista), A. S. (robotnik budowlany). Świadek I. N. potwierdził odbieranie przez ubezpieczoną dokumentów w jego firmie (...). Świadek P. S. w sierpniu 2018r. odbył spotkanie z ubezpieczoną jako przedstawicielem firmy w sprawie budowy dachu. Świadek A. W. (prowadzi działalność gospodarczą w zakresie budowy domu pod klucz, współpracuje z zainteresowanym) potwierdził obecność ubezpieczonej na budowie w R..

Sąd pominął dowód z zeznań świadka K. C. i w tym zakresie zmienił postanowienie tut. Sądu z dnia 1.08.2019r. z uwagi na cofnięcie wniosku przez zainteresowanego i zgodę pozostałych stron.

Mając na uwadze powyższe ustalenia Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie ubezpieczonej zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z treścią art. 6 ust. 1 pkt. 1 i art. 11 ust. 1 oraz art. 12 ust. 1 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (j.t. Dz. U. z 2019r., poz. 300), pracownicy podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu. Obowiązkowym ubezpieczeniom pracownicy podlegają od dnia nawiązania stosunku pracy do dnia jego ustania (art. 13).

Jak stanowi art. 22 kp przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem.

Umowa o pracę określa strony umowy, rodzaj umowy, datę jej zawarcia oraz warunki pracy i płacy w szczególności wynagrodzenie za pracę odpowiadające rodzajowi pracy ze wskazaniem składników wynagrodzenia oraz wymiar czasu pracy – art.29 § 1 kp.

Organ rentowy, wydając decyzję o podleganiu ubezpieczonej ubezpieczeniom społecznym w tytułu zatrudnienia u płatnika składek, podważył umowę łączącą strony w zakresie faktycznego wykonywania pracy przez ubezpieczoną.

Zatem kwestia sporna w niniejszej sprawie sprowadza się do tego, czy stan faktyczny ustalony w tej konkretnej sprawie, a wynikający z zeznań świadków, zainteresowanego i ubezpieczonej, jak również z dowodów z dokumentów, pozwala na uznanie, że umowa o pracę z 29.6.2018r., zawarta między płatnikiem składek a ubezpieczoną, jest czynnością prawną pozorną - tak jak to twierdzi organ rentowy w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji – czy też nie i jakie są tego przyczyny.

W tym miejscu trzeba wskazać, że pozorność oświadczenia woli (art. 83 § 1 k.c.) została potraktowana przez ustawodawcę jako wada oświadczenia woli, nie dotyczy więc oświadczeń wiedzy. Jest to jednak wada szczególnego rodzaju, bo dotycząca oświadczenia złożonego świadomie i swobodnie dla pozoru drugiej stronie, która o takim oświadczeniu wie i na to się zgadza (tak - Sąd Najwyższy w wyroku z 8 czerwca 1971r., II CR 250/71, nie publikowany).

Z kolei w wyroku z 23 czerwca 1986r., I CR 45/86 (nie publikowanym) Sąd Najwyższy zdefiniował pozorność jako „wadę oświadczenia woli polegającą na niezgodności między aktem woli, a jej przejawem na zewnątrz, przy czym strony zgodne są co do tego, aby wspomniane oświadczenie woli nie wywoływało skutków prawnych”. Nie można też przyjąć pozorności oświadczeń woli o zawarciu umowy o pracę, gdy pracownik podjął pracę i ją wykonywał, a pracodawca świadomie to przyjmował (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 marca 2001r., II UKN 258/00, OSNP z 2002r., Nr 21, poz. 527).

Przechodząc od powyższych rozważań na grunt tej konkretnej sprawy trzeba więc wspomnieć, iż postępowanie przeprowadzone przez Sąd nie wykazało, że umowę o pracę zawartą przez płatnika składek a ubezpieczoną uznać można za czynność prawną pozorną.

W niniejszej sprawie nie doszło do naruszenia przepisu art. 22 § 1 k.p., ponieważ ubezpieczona zobowiązała się i świadczyła pracę określoną w umowie o pracę na rzecz pracodawcy, za co miała otrzymywać ustalone w umowie o pracę wynagrodzenie. W takiej sytuacji niewątpliwie posiadała status pracownika, zaś zawarta 29.6.2018r. między stronami umowa o pracę nie może być uznana za czynność prawną pozorną (art. 83 § 1 k.c.), bądź też sprzeczną z prawem lub mającą na celu obejście prawa (art.58 § 1 k.c.), co w konsekwencji powodowałoby jej nieważność.

Przeprowadzone postępowanie wykazało, iż u płatnika składek, w momencie zawierania umowy o pracę z ubezpieczoną, istniała potrzeba zatrudnienia zaufanego pracownika w związku z planowanymi wyjazdami zagranicznymi pracodawcy (co zostało wykazane odpowiednimi wpisami w paszporcie o przekraczaniu granic od 14.7.2018r. do 16.8.2018r.), dlatego płatnik składek postanowił o zatrudnieniu swojej córki- ubezpieczonej D. N., która wcześniej prowadziła swoją działalność gospodarczą w zakresie fryzjerstwa w związku z tym miała odpowiednie doświadczenie w prowadzeniu działalności gospodarczej, jak również wcześniej pomagała okazjonalnie ojcu w pracach biurowych w jego firmie.

Ubezpieczona od dnia zawarcia umowy faktycznie swą pracę wykonywała, co wykazało postępowanie dowodowe. Ubezpieczona wykonywała pracę w pełnym wymiarze czasu pracy, przez 8 godzin dziennie i wbrew temu, co twierdzi organ rentowy, podlegała nadzorowi właściciela firmy, który miał z nią stały kontakt telefoniczny.

Za takim przyjęciem przemawiają zeznania słuchanych w sprawie świadków, którym Sąd dał wiarę, ponieważ są one przekonujące, logiczne, wzajemnie się pokrywają i uzupełniają potwierdzając wykonywanie pracy przez ubezpieczoną.

Zasadniczo istotnym jest, że ubezpieczona podejmując zatrudnienie nie była w ciąży, stąd nie zostało potwierdzone, że stworzenie stanowiska pracy dla ubezpieczonej miało miejsce wyłącznie na potrzeby uzyskania przez nią zasiłku chorobowego i zasiłku macierzyńskiego.

Rozszerzenie działalności gospodarczej przez płatnika składek, w zakresie swobody prowadzenia działalności gospodarczej, o profil fryzjerstwa i pozostałych usług kosmetycznych świadczy jedynie o jeszcze wcześniejszym zamiarze zatrudnienia ubezpieczonej.

Odwołująca podlegała również przed podjęciem spornego zatrudnienia obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej. Podjęcie pracy u ojca było związane z wcześniejszą decyzją podjętą wraz z mężem o zakończeniu prowadzenia tej działalności.

Reasumując: według oceny Sądu 29.6.2018r. doszło do zawarcia między płatnikiem składek a ubezpieczoną umowy o pracę, która nie była czynnością prawną pozorną w rozumieniu art. 83 § 1 k.c.

Ponadto warto zaznaczyć, że nawet krótkotrwałe wykonywanie pracy nie stanowi podstawy do uznania umowy o pracę za nieważną i w konsekwencji do przyjęcia braku przesłanek objęcia jej na podstawie tej umowy ubezpieczeniem społecznym (tak wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 17.06.2008r., III AUa 536/08).

Mając powyższe na uwadze, z mocy powołanych przepisów i art. 477 ¹⁴ § 2 kpc, Sąd zmienił zaskarżoną decyzję i orzekł jak w pkt. 1 wyroku.

W pkt 2 wyroku Sąd z mocy art.98 §1 i §3 kpc w zw. z §9 ust.2 Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U. z 2015, poz. 1800) zasądził od organu rentowego kwotę 180,00zł na rzecz ubezpieczonej tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sędzia Sądu Rejonowego del. Renata Stańczak