Sygn. akt I A Gz 105/19

POSTANOWIENIE

Dnia 17 czerwca 2019 roku

Sąd Apelacyjny w Krakowie Wydział I Cywilny w składzie:

Przewodniczący: SSA Zbigniew Ducki

Sędziowie: SSA Józef Wąsik (spr.)

SSA Grzegorz Krężołek po rozpoznaniu w dniu 17 czerwca 2019 roku w Krakowie na posiedzeniu niejawnym sprawy

po rozpoznaniu w dniu 30 listopada 2018 roku w Krakowie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z wniosku (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (...) spółki komandytowej w K. przeciwko (...) spółce akcyjnej - spółce komandytowej w K., (...) spółce akcyjnej w K., A. Ś., R. H. (1), P. B., S. G.

o zabezpieczenie roszczenia niepieniężnego przed wszczęciem postępowania sądowego na skutek zażalenia wnioskodawcy na postanowienie Sądu Okręgowego w Krakowie z dnia 30 listopada 2018r, sygn. akt IX G Co 226/18

postanawia:

1. oddalić zażalenie;

2. zasądzić od wnioskodawcy na rzecz (...) spółki akcyjnej w K. kwotę 120 zł (sto dwadzieścia złotych) tytułem kosztów postępowania zażaleniowego;

3. nakazać ściągnąć od wnioskodawcy na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Krakowie kwotę 390 zł (trzysta dziewięćdziesiąt złotych) tytułem brakujących opłat sądowych od wniosku i zażalenia.

SSA Grzegorz Krężołek SSA Zbigniew Ducki SSA Józef Wąsik

Sygn. akt I A Gz 105/19

UZASADNIENIE

Wnioskodawca (...)spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (...) spółka komandytowa w K. domagał się zabezpieczenia roszczenia o ustalenie nieistnienia:

- uchwały nr(...)z dnia 1 października 2018 roku wspólników spółki(...)spółka akcyjna spółki komandytowej (KRS: (...)), dotyczącej zmiany § 7 umowy tej spółki w zakresie określenia wkładów do tej spółki i objętej aktem notarialnym z dnia 1 października 2018 roku sporządzonym przez notariusza A. C. (1) (repertorium (...));

- umowy przeniesienia własności przedsiębiorstwa zawartej dnia 2 października 2018 roku między spółką (...) spółka akcyjna oraz spółką (...) spółka akcyjna spółką komandytową, objętej aktem notarialnym sporządzonym przez notariusza J. S. (repertorium (...));

- uchwały nr (...) z dnia 1 października 2018 roku (...) spółka akcyjna spółki komandytowej, dotyczącej zmiany § 8 ust. 2 umowy tej spółki i ustalenia sumy komandytowej, a objętej aktem notarialnym z dnia 1 października 2018r. sporządzonym przez notariusza A. C. (1) (repertorium (...));

- uchwały nr(...) z dnia 1 października 2018r. (...) spółka akcyjna spółki komandytowej, dotyczącej zmiany § 12 ust. 1 umowy tej spółki dotyczący ustalenia prawa do udziału w zysku i objętej aktem notarialnym z dnia 1 października 2018r. sporządzonym przez notariusza A. C. (1) (repertorium (...))

poprzez:

1/ zakazanie zbywania oraz obciążania nieruchomości położonej w K. stanowiącej działkę nr (...) obręb(...), o powierzchni 0,6667 ha, dla której Sąd Rejonowy dla K. w K.prowadzi księgę wieczystą nr (...), do czasu prawomocnego rozstrzygnięcia niniejszego postępowania;

2/ zakazanie zbywania oraz obciążania, do czasu prawomocnego rozstrzygnięcia niniejszego postępowania:

a/ dokumentacji projektowej wielobranżowej dla zamierzenia budowlanego „Budowa budynku zamieszkania zbiorowego z usługami w parterze wraz z instalacjami wewnętrznymi, tj. instalacją wod-kan, instalacją ogrzewczą i węzłem cieplnym, wentylacją mechaniczną, klimatyzacją i wentylacją pożarową, instalacją gazu oraz instalacją elektryczną, wielostanowiskowym garażem podziemnym, budowa zjazdu z ulicy (...), miejscami postojowymi naziemnymi, wewnętrznym układem drogowym, powierzchniami utwardzonymi, wiatą śmietnikową oraz infrastrukturą techniczną, tj. instalacjami wewnętrznymi poza budynkiem: kanalizacji deszczowej, sanitarnej, ogólnospławnej, zbiornikiem retencyjnym szczelnym, oświetleniem terenu, agregatem prądotwórczym, kablem NN, przebudową istniejącej sieci kanalizacyjnej, teletechnicznej, zabezpieczeniem istniejących kabli elektrycznych i zagospodarowania terenu przy ulicy (...) i ulicy (...) w K. na działkach nr (...), obręb (...)z daty marzec 2017 roku, przygotowanej dla inwestora (...) S.A. z siedzibą w K., przez (...) S.A. z siedzibą w K., obejmująca: projekt budowlany, projekt koncepcyjny, projekt budowlany zamienny - którego wartość wraz z prawami opisanymi w pkt iii poniżej wynosi łącznie 1.057.185,00 zł (słownie: jeden milion pięćdziesiąt siedem tysięcy sto osiemdziesiąt pięć złotych),

b/ majątkowego prawa autorskiego do dokumentacji opisanej w podpunkcie a., na wszystkich polach eksploatacji znanych w chwili złożenia oświadczenia o przeniesieniu majątkowych praw autorskich, w szczególności tych wymienionych w art. 50 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, prawa do zezwalania na wykonywanie zależnych praw autorskich, uprawnienie do wykonywania osobistych praw autorskich w imieniu autora ww. projektów,

c/ praw i obowiązków wynikających z Decyzji Prezydenta Miasta K. nr (...) z dnia 13 października 2016 roku, znak: (...) o zatwierdzenie projektu budowlanego i pozwoleniu na budowę dla zamierzenia budowlanego pod nazwą: „Budowa budynku zamieszkania zbiorowego z usługami w parterze wraz z instalacjami wewnętrznymi, tj. instalacją wod-kan, instalacją ogrzewczą i węzłem cieplnym, wentylacją mechaniczną, klimatyzacją i wentylacją pożarową, instalacją gazu oraz instalacją elektryczną, wielostanowiskowym garażem podziemnym, budowa zjazdu z ulicy (...), miejscami postojowymi naziemnymi, wewnętrznym układem drogowym, powierzchniami utwardzonymi, wiatą śmietnikową oraz infrastrukturą techniczną, tj. instalacjami wewnętrznymi poza budynkiem: kanalizacji deszczowej, sanitarnej, ogólnospławnej, zbiornikiem retencyjnym szczelnym, oświetleniem terenu, agregatem prądotwórczym, kablem NN, przebudową istniejącej sieci kanalizacyjnej, teletechnicznej, zabezpieczeniem istniejących kabli elektrycznych i zagospodarowania terenu przy ulicy (...) i ulicy (...)w K. na działkach nr (...), obręb 7 P.,

d/ praw i obowiązków wynikających z Decyzji Prezydenta Miasta K.
nr(...)z dnia 19 kwietnia 2017 roku, znak: (...) w sprawie zatwierdzenia projektu zamiennego oraz zmiany decyzji o pozwolenie na budowę Nr(...)z dnia 13.10.2016r. znak: (...)

e/ opracowania pn. „Projekt robót geologicznych dla rozpoznania warunków geologiczno- inżynierskich w rejonie projektowanej budowy budynku zamieszkania zbiorowego z usługami w parterze z wielostanowiskowym garażem podziemnym wraz ze zjazdem z ul.(...), miejscami postojowymi naziemnymi, wewnętrznym układem drogowym, powierzchniami utwardzonymi oraz infrastrukturą techniczną i zagospodarowaniem terenu przy ul. (...) i ul. (...) w K. na działkach nr (...) obr. (...),

f/ opracowania pn. „Opracowanie określające geotechniczne warunki posadowienia projektowanej budowy budynku zamieszkania zbiorowego z usługami w parterze z wielostanowiskowym garażem podziemnym wraz ze zjazdem z ul. (...), miejscami postojowymi naziemnymi, wewnętrznym układem drogowym, powierzchniami utwardzonymi oraz infrastrukturą techniczną i zagospodarowaniem terenu przy ul. (...) i ul. (...) w K. na działkach nr (...) obr. (...),

g/ opracowania pn. „Raport z analizy wpływu drgań wywołanych przejazdami tramwajów na projektowany budynek wraz z wytycznymi konstrukcyjnymi do projektu architektonicznego/wykonawczego konstrukcji na nieruchomości położonej w K. składającej się z działek nr (...) obr.(...) ul. (...)

h/ opracowania pn. „Ekspertyza techniczna drgań gruntu generowanych przez przejeżdżające tramwaje wzdłuż ul, (...) w K., działek nr (...) obr. (...),

i/ praw i obowiązków wynikających z Decyzji Prezydenta Miasta K. z dnia 23 listopada 2015 roku, znak: (...)o umorzeniu postępowania w sprawie wydania zezwolenia na usunięcia 27 szt. drzew oraz 33 m2 krzewów,

j/ praw i obowiązków wynikających z Decyzji Prezydenta Miasta K. z dnia 03 sierpnia 2015 roku, znak: (...) zezwalającej na usunięcie 122 szt. Drzew z terenu dz. Nr (...)kolidujących z inwestycją "Budowa budynku zamieszkania zbiorowego wraz z wielostanowiskowym garażem podziemnym, miejscami postojowymi naziemnymi, wewnętrznym układem drogowym oraz infrastrukturą techniczną i zagospodarowaniem terenu przy ulicy (...) w K.",

k/ praw i obowiązków wynikających z Decyzji Prezydenta Miasta K. z dnia
09 listopada 2016 roku, znak: (...)którą udzielono zezwolenia na usunięcie 16 szt. drzew kolidujących z zamierzeniem budowlanym "Budowa budynku zamieszkania zbiorowego wraz z wielostanowiskowym garażem podziemnym, miejscami postojowymi naziemnymi, wewnętrznym układem drogowym oraz infrastrukturą techniczną i zagospodarowaniem terenu przy ulicy (...) w K.",

l/ praw i obowiązków wynikających z Decyzji Prezydenta Miasta K. z dnia 09 listopada 2016 roku, znak: (...) którą udzielono zezwolenia na usunięcie 17 szt. drzew kolidujących z zamierzeniem budowlanym "Budowa budynku zamieszkania zbiorowego wraz z wielostanowiskowym garażem podziemnym, miejscami postojowymi naziemnymi, wewnętrznym układem drogowym oraz infrastrukturą techniczną i zagospodarowaniem terenu przy ulicy (...) w K.",

m/ praw i obowiązków wynikających z Decyzji Prezydenta Miasta K. z dnia
23 listopada 2015 roku, znak: (...) którą udzielono zezwolenia na usunięcie 95 szt. drzew oraz 103 m2 krzewów z terenu ul (...) dz. nr (...) nr (...) nr (...)nr (...) i nr (...) obr. (...) kolidujących z inwestycją "Budowa budynku zamieszkania zbiorowego wraz z wielostanowiskowym garażem podziemnym, miejscami postojowymi naziemnymi, wewnętrznym układem drogowym oraz infrastrukturą techniczną i zagospodarowaniem terenu przy ulicy (...) w K.",

n/ praw i obowiązków wynikających z Decyzji Prezydenta Miasta K. z dnia 23 listopada 2015 roku, znak: (...) którą udzielono zezwolenia na usunięcie 9 szt. drzew z terenu ul (...) dz. nr (...), nr (...), nr (...), nr (...)i nr(...)obr. (...) kolidujących z inwestycją "Budowa budynku zamieszkania zbiorowego wraz z wielostanowiskowym garażem podziemnym, miejscami postojowymi naziemnymi, wewnętrznym układem drogowym oraz infrastrukturą techniczną i zagospodarowaniem terenu przy ulicy (...) w K.",

o/ dokumentacji technicznej wraz ze wszystkimi uzgodnieniami poczynionymi pomiędzy (...) S.A. z: (...)S.A. w K., (...)S.A. w K., (...) S.A. w K., (...) w K., dotyczących realizacji zamierzenia budowlanego „Budowa budynku zamieszkania zbiorowego wraz z wielostanowiskowym garażem podziemnym, miejscami postojowymi naziemnymi, wewnętrznym układem drogowym oraz infrastrukturą techniczną
i zagospodarowaniem terenu przy ulicy (...) w K.",

3/ zawieszenie, względnie wstrzymanie, przez Sąd Okręgowy w Krakowie postępowania prowadzonego przez Sąd Rejonowy dla K. w K., XI Wydział Gospodarczy KRS toczącego się obecnie pod sygnaturą akt: (...), dotyczącego wpisu zmian w rejestrze przedsiębiorców spółki (...) spółka akcyjna spółka komandytowa (KRS: (...)) na podstawie uchwał podjętych przez jej wspólników dnia 1 października 2018 roku objętych aktem notarialnym z dnia 1 października 2018 roku sporządzonym przez notariusza A. C. (1) (repertorium(...)), ewentualnie poprzez nakazanie Sądowi Rejonowemu dla K. w K., XI Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego, zawieszenia, względnie wstrzymania, postępowania prowadzonego obecnie przez ten Sąd pod sygnaturą akt: (...), dotyczącego wpisu zmian w rejestrze przedsiębiorców spółki (...) spółka akcyjna spółka komandytowa (KRS: (...)) na podstawie uchwał podjętych przez jej wspólników dnia 1 października 2018 roku objętych aktem notarialnym z dnia 1 października 2018 roku sporządzonym przez notariusza A. C. (1) (repertorium (...)), do czasu prawomocnego rozstrzygnięcia niniejszego postępowania,

4/ zawieszenie, względnie wstrzymanie, przez Sąd Okręgowy postępowania wieczystoksięgowego prowadzonego przez Sąd Rejonowy dla K. w K., IV Wydział Ksiąg Wieczystych toczącego się obecnie pod sygnaturą akt: (...). dotyczącego wpisu zmiany właściciela nieruchomości położonej w K., dzielnica P., powiat M. K., gmina(...)., województwo (...), stanowiącej działkę nr (...) o pow. 0,6667 ha, dla której Sąd Rejonowy dla K. w K. prowadzi księgę wieczystą nr (...), ze spółki (...) spółka akcyjna na spółkę (...) spółka akcyjna spółka komandytowa na podstawie umowy przeniesienia własności przedsiębiorstwa zawartej dnia 2 października 2018 roku między spółką (...) spółka akcyjna oraz spółką (...) spółka akcyjna spółka komandytowa, objętej aktem notarialnym sporządzonym przez notariusza J. S. (repertorium(...)), do czasu prawomocnego rozstrzygnięcia niniejszego postępowania,

5/ nakazanie wpisania ostrzeżenia do księgi wieczystej o numerze (...) prowadzonej przez Sąd Rejonowy dla K. w K., IV Wydział Ksiąg Wieczystych, o następującej treści: „ostrzeżenie o toczącym się postępowaniu o ustalenie nieistnienia uchwał nr (...), (...) oraz numer(...) z dnia 1 października 2018 roku (...) spółka akcyjna spółka komandytowa (KRS: (...)), objętych aktem notarialnym z dnia 1 października 2018r. sporządzonym przez notariusza A. C. (1) (repertorium (...), a także o ustalenie nieistnienia umowy przeniesienia własności przedsiębiorstwa, w tym własności nieruchomości objętej niniejszą księgą wieczystą, zawartej dnia 2 października 2018 roku między spółką (...) spółka akcyjna oraz spółką (...) spółka akcyjna spółka komandytowa, objętej aktem notarialnym sporządzonym przez notariusza J. S. (repertorium (...))", do czasu prawomocnego rozstrzygnięcia niniejszego postępowania,

6/ zawieszenie wykonalności uchwały nr (...) z dnia 1 października 2018 roku wspólników spółki (...)spółka akcyjna spółka komandytowa (KRS: (...)), dotyczącej zmiany § 7 ust. umowy tej spółki w zakresie określenia wkładów do tej spółki, objętej aktem notarialnym z dnia 1 października 2018 roku, sporządzonym przez notariusza A. C. (1) (repertorium (...)), do czasu prawomocnego rozstrzygnięcia niniejszego postępowania,

7/ zawieszenie wykonalności uchwały nr (...) z dnia 1 października 2018 roku wspólników spółki (...) spółka akcyjna spółka komandytowa (KRS: (...)), dotyczącej zmiany § 8 ust. 2 umowy tej spółki dotyczący ustalenia sumy komandytowej, objętej aktem notarialnym z dnia 1 października 2018 roku, sporządzonym przez notariusza A. C. (1) (repertorium (...)), do czasu prawomocnego rozstrzygnięcia niniejszego postępowania,

8/ zawieszenie wykonalności uchwały nr (...) z dnia 1 października 2018 roku wspólników spółki (...)spółka akcyjna spółka komandytowa (KRS: (...)), dotyczącej zmiany § 12 ust. 1 umowy tej spółki dotyczący ustalenia prawa do udziału w zysku, objętej aktem notarialnym z dnia 1 października 2018 roku sporządzonym przez notariusza A. C. (1) (repertorium (...)), do czasu prawomocnego rozstrzygnięcia niniejszego postępowania.

Na uzasadnienie żądania wnioskodawca wskazał, że jest akcjonariuszem spółki (...) spółka akcyjna z siedzibą w K. (KRS) (...), posiadającym 21 akcji na okaziciela serii (...) o łącznej wartości nominalnej 21 000 zł, stanowiących 21% całego kapitału zakładowego.

Uchwały nr(...), nr (...) nr (...) z dnia 1 października 2018 r. podjęte przez wspólników spółki komandytowej, a dotyczące odpowiednio określenia wkładów do tej spółki, określenia sumy komandytowej oraz ustalenia prawa do udziału w zysku we wskazanych w niej proporcjach są nieważne z dwóch odrębnych przyczyn, a to:

- uchwały te zostały podjęte między innymi przez P. B., występującego tak w swoim imieniu i na swoją rzecz jak i w imieniu i na rzecz S. G. (jako jego pełnomocnik), co narusza normę przepisu art. 108 k.c. - przez co wszystkie podjęte w ten sposób uchwały są nieważne jako sprzeczne z ustawą (art. 58 § 1 k.c.),

- uchwała numer (...) o wniesieniu przez komplementariusza własności całego przedsiębiorstwa o łącznej wartości rynkowej 15 842 000 zł (w tym nieruchomości
o wartości rynkowej 22 600 zł) jako wkładu do spółki komandytowej, uchwała numer (...)o ustaleniu sumy komandytowej oraz uchwała numer (...) o ustaleniu prawa do zysku, mocą której komplementariuszowi - w zamian za tak ogromny w porównaniu do innych wspólników wkład - przyznano prawo do udziału w zysku osiąganego przez Spółkę Komandytową zaledwie w wysokości 4%, są sprzeczne z zasadami współżycia społecznego, a przez to nieważne (art. 58 § 2 k.c.).

Uprawniony wskazał również, że wobec faktu, że w powzięciu uchwał numer (...) (...) oraz(...)wspólników spółki komandytowej i dokonana nimi zmiana umowy spółki komandytowej brał udział między innymi komplementariusz oraz A. Ś., pełniący jednocześnie funkcję w Radzie Nadzorczej komplementariusza, dokonanie tych uchwał wypełnia znamiona „ innej podobnej umowy do umowy kredytu, pożyczki lub poręczenia" w rozumieniu art. 15 § 1 k.s.h., a w związku z tym, że walne zgromadzenie komplementariusza nie wyraziło zgody na podjęcie tych uchwał i zmianę w ten sposób umowy spółki Komandytowej, to uchwały te również z tej przyczyny są nieważne (art. 17 § 1 k.s.h.). W konsekwencji, również umowa z dnia 2 października 2018 r. przeniesienia własności przedsiębiorstwa komplementariusza na rzecz spółki komandytowej tytułem wkładu jest również nieważna - i to również z dwóch odrębnych powodów:

- wobec nieważności uchwał wspólników spółki komandytowej, w tym w szczególności uchwały numer (...) o wniesieniu przez komplementariusza własności całego swojego przedsiębiorstwa jako wkładu do spółki komandytowej, przedmiotowa umowa przeniesienia jest również nieważna (art. 156 k.c.),

- przy zawieraniu umowy z dnia 2 października 2018 roku przeniesienia własności przedsiębiorstwa komplementariusza na rzecz spółki komandytowej, spółka komandytowa była reprezentowana przez R. W. (1) - powołanego do tego na podstawie uchwały numer (...)wspólników spółki komandytowej z dnia 1 października 2018 r., czyli wbrew treści przepisu art. 117 k.s.h., co powoduje, że umowa ta jest nieważna.

P. B. przy podejmowaniu uchwał wspólników Spółki Komandytowej działał tak we własnym imieniu jak i w imieniu S. G., podejmując
w ten sposób czynności ze samym sobą, co w oczywisty sposób narusza treść art. 108 k.c. Udzielone mu pełnomocnictwo nie obejmowało umocowania do działania za S. G. przy czynnościach dokonywanych również z P. B.. Wynika to z treści protokołu zmian umowy spółki komandytowej z dnia 1 października 2018 r. zawartej w akcie notarialnym sporządzonym przez notariusza A. C. (1) (repertorium (...)), gdzie w żadnym miejscu nie wskazano, że P. B. może być drugą stroną czynności prawnej, której dokonywał w imieniu S. G..

W konsekwencji, wszelkie czynności dokonane przez P. B. w imieniu i na rzecz S. G. są nieważne jako sprzeczne z art. 108 k.c. Wobec konieczności działania przy tych czynnościach przez wszystkie strony aktu notarialnego z dnia 1 października 2018r. (repertorium (...)), nieważność czynności dokonanej przez P. B. w imieniu i na rzecz S. G. spowodowała nieważność wszystkich podjętych tam uchwał.

Zasada słuszności kontraktowej, zasada ekwiwalentności, zasada uczciwości oraz zasada lojalności z pewnością należą do tych powszechnych norm postępowania jakimi są zasady współżycia społecznego. Działanie zaś w zmowie stron danej czynności prawnej i wyrządzanie tym określonym podmiotom szkody rażąco naruszają te zasady. Porównanie świadczeń stron umowy musi prowadzić do jednoznacznego wniosku, że zachodzi tutaj rażący brak ekwiwalentności, który w sposób oczywisty, narzucający się, definiuje ten stosunek prawny jako niesprawiedliwy, nie możliwy do zaakceptowania przez pryzmat zasad współżycia społecznego, a mianowicie zasady uczciwości, która powinna towarzyszyć każdemu zobowiązaniu. Rażący brak ekwiwalentności świadczeń to jedna z możliwych przyczyn nieważności umowy z powodu sprzeczności z zasadami współżycia społecznego. Wraz z dokonaniem czynności stanowiących przedmiot wniosku naruszone zostały wszystkie przywołane wyżej zasady współżycia społecznego. Zaś okoliczności faktyczne przytoczone wyżej wykazują, że R. J. oraz A. Ś., R. H. (1), P. B. i S. G. działali w zmowie celem wyrządzenia znacznej szkody komplementariuszowi oraz uprawnionemu.

Dokonanie zmiany umowy spółki komandytowej poprzez przeniesienie na jej własność całego przedsiębiorstwa komplementariusza i określenie prawa Komplementariusza do zysku wyłącznie w wysokości 4%, przy zapewnieniu komandytariuszom za ich wkład o nikłej wartości do spółki prawo do łącznego udziału w 96% zysku wypracowywanego przez Spółkę Komandytową stoi w sprzeczności ze słusznością kontraktową oraz zasadą ekwiwalentności świadczeń. Uprawniony podał, że wkład komplementariusza do spółki komandytowej stanowi 99,94 % wszystkich wkładów w Spółkę Komandytową.

Nadto, uchwałą numer (...) określono dla wszystkich komandytariuszy sumę komandytową w wysokości 2 500 zł, co stanowi wyłączenie ich z obowiązku ponoszenia jakiejkolwiek odpowiedzialności za zobowiązania spółki komandytowej, skoro ich wkład opiewał na tę samą kwotę. Zaś komplementariusz, wnosząc faktycznie całe swoje aktywa jako wkład do spółki komandytowej i posiadając uprawnienie do jedynie 4% przyszłych zysków, ponosi w całości odpowiedzialność za zobowiązania Spółki Komandytowej.

Interes prawny uprawnionego w rozumieniu art. 189 k.p.c. wynika ze wskazywanej już wyżej okoliczności, że poprzez dokonanie przedmiotowych czynności obowiązani pozbawili uprawnionego prawa do zysku ze sprzedaży nieruchomości bądź z jej komercjalizacji (między innymi poprzez wybudowanie tam planowanych przecież budynków i sprzedaży poszczególnych lokali) w ramach prawa do dywidendy od komplementariusza. Nadto uzyskanie przez komplementariusza zysku ze sprzedaży nieruchomości, względnie z jej komercjalizacji, w oczywisty sposób wpłynie na cenę, jaką uprawniony mógłby uzyskać ze sprzedaży całości bądź części swoich akcji w kapitale zakładowym komplementariusza.

Poprzez posługiwanie się w obrocie przez spółkę komandytową bezwzględnie nieważnymi uchwałami wspólników Spółki Komandytowej jak również umowy przeniesienia przedsiębiorstwa powstał stan niepewności prawnej. Nieważność czynności będących przedmiotem wniosku o udzielenie zabezpieczenia istnieje już od chwili dokonania tych czynności, niemniej podjęto już dalsze kroki celem ich usankcjonowania - złożono do sądu wieczystoksięgowego wniosek o ujawnienie nowego „właściciela" Nieruchomości zaś do sądu rejestrowego zgłoszono zmiany umowy spółki komandytowej. W przypadku uwzględnienia takich wniosków przez sądy, ze względu na domniemanie prawdziwości wpisów do rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego (art. 17 ust. 1 ustawy z dnia 20 sierpnia 1997r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (t.j.: Dz.U. z 2018 roku, poz. 986 ze zm.), jak również domniemania prawdziwości wpisów rękojmi wiary publicznej ksiąg wieczystych (art. 3 ust. 1 i art. 5 ustawy z dnia 6 lipca 1982 roku o księgach wieczystych i hipotece (t.j.: Dz.U. z 2018 roku, poz. 1916 ze zm.), ten stan niepewności ulegnie dalszemu pogłębieniu, a odwrócenie tego stanu i jego skutków będzie jeśli nie niemożliwe, to co najmniej znacznie utrudnione, jak również istnieje niebezpieczeństwo, że spółka komandytowa i osoby działające z nią w porozumieniu będą powoływać się przed osobami trzecimi na uchwały wspólników spółki komandytowej z dnia 1 października 2018 roku oraz umowę przeniesienia przedsiębiorstwa z dnia 2 października 2018 roku, co oczywiście może te osoby trzecie wprowadzić w błąd.

Chociaż czynności te są nieważne od początku i nie wywołują pożądanych przez obowiązanych skutków, oczywistym jest, że prawomocny wyrok w niniejszej sprawie (przyjmując, że będzie uwzględniać powództwo) zapadnie w takim czasie (wliczając w to choćby czas konieczny do wniesienia odpowiedzi na pozew przez sześciu (!) pozwanych, konieczności wyznaczenia jednego bądź kilku posiedzeń, wydania wyroku i najprawdopodobniej również postępowania przed sądem II instancji), który pozwoli obowiązanym do podjęcia stosownych kroków celem usankcjonowania ich bezprawnych działań, względnie uniemożliwienia osiągnięcia celu ewentualnego orzeczenia.

W przypadku gdy obowiązani powezmą informację o powództwie, dokonają dalszego zbycia nieruchomości wraz z resztą przedsiębiorstwa komplementariusza - tym bardziej, że w ramach spółki komandytowej nie ma już żadnych przeszkód korporacyjnych do dokonania takiej czynności. Poza tym, jeżeli obowiązani już raz wyprowadzili to przedsiębiorstwo z jednej spółki to tym bardziej mogą dokonać tego kolejny raz celem udaremnienia osiągnięcia celu ewentualnego wyroku uwzględniającego stanowisko uprawnionego. Stąd też brak orzeczenia przez tutejszy Sąd zakazu zbycia i obciążania nieruchomości realnie umożliwi obowiązanym wyprowadzenie nieruchomości do podmiotu trzeciego, co w praktyce udaremni wykonanie przyszłego wyroku wydanego w sprawie.

Odnośnie punktu 2) petitum, uprawniony wskazał, podstawą zastosowania takiego zakazu jest art. 755 § 1 pkt 2) k.p.c., zaś konieczność jego dokonania wynika również z obawy, że inne składniki przedsiębiorstwa komplementariusza zostaną dalej zbyte. W czasie do chwili wydania prawomocnego orzeczenia, w odpowiednich rejestrach mogą zostać dokonane odpowiednie wpisy mające sankcjonować przedmiotowe czynności - to jest wpis zmian umowy spółki komandytowej z dnia 1 października 2018 roku do rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego oraz zmiana właściciela Nieruchomości z Komplementariusza na Spółkę Komandytową. Gdy sądy uwzględnią przedmiotowe wnioski, doprowadzi to do znacznego utrudnienia odwrócenia skutków takich wpisów, a to z uwagi na domniemanie prawdziwości danych wpisanych do Krajowego Rejestru Sądowego oraz rękojmię wiary publicznej ksiąg wieczystych. W konsekwencji takich bezprawnie uzyskanych wpisów obowiązani będą powoływać się na wyżej opisane przepisy celem ochrony tak bezprawnie uzyskanych wpisów. Uprawniony natomiast będzie miał znacznie bardziej utrudnioną drogę do ustalenia nieistnienia tych nieważnych czynności prawnych, bowiem będzie zmuszony do wszczęcia odpowiednich postępowań rejestrowych i wieczystoksięgowych celem usunięcia z rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego oraz z ksiąg wieczystych danych niezgodnych ze stanem prawnym.

Umieszczenie w księdze wieczystej prowadzonej dla nieruchomości ostrzeżenia o niniejszym postępowaniu pozwoli (i to niezależnie od ewentualnego orzeczenia zakazu zbywania i obciążania nieruchomości) udaremnić ewentualne próby wprowadzania osób trzecich w błąd co do podmiotu będącego jej właścicielem.

Wstrzymanie natomiast wykonania uchwał uniemożliwi obowiązanym powoływanie się na zaskarżane uchwały w relacjach między spółką komandytową a innymi podmiotami.

Sąd Okręgowy w Krakowie postanowieniem z dnia 30 listopada 2018r oddalił wniosek.

Sąd uznał za uprawdopodobnione następujące okoliczności faktyczne sprawy. (...) spółka akcyjna w K. reprezentowana jest przez jedynego członka zarządu R. J.. Radę Nadzorczą spółki tworzą A. Ś., A. C. (2) i W. O.. Wartość przedsiębiorstwa (...) S.A. w K. szacowana jest na kwotę 15 842 000 zł („ Raport z oszacowania wartości spółki (...) S.A. z siedzibą w K. według stanu na dzień 28.09.2018r." sporządzony przez rzeczoznawcę M. R.), a tworzy je m.in.: nieobciążone prawo własności nieruchomości położonej w K. składającej się z działki ewidencyjnej nr (...) obręb (...)o pow. 0,6667 ha, dla której Sąd Rejonowy dla K. w K.prowadzi księgę wieczystą nr (...), powstałą z połączenia działek nr (...) o wartości rynkowej 22 600 000 zł („ Operat szacunkowy dotyczący określenia aktualnej i przyszłej wartości rynkowej nieruchomości zlokalizowanej w K. w dzielnicy (...) oraz dokumentacja projektowa wielobranżowa dla zamierzenia budowlanego „ Budowa budynku zamieszkania zbiorowego z usługami w parterze wraz z instalacjami wewnętrznymi.

(...) spółka akcyjna w K. jest jedynym komplementariuszem (...) spółka akcyjna spółki komandytowej w K. (KRS (...)) zawiązanej umową z dnia 23 sierpnia 2018r. sporządzoną przed notariuszem A. C. (1) (Rep.(...)) – zwanej dalej: spółką komandytową.

Komplementariusz oraz jedyny komandytariusz tej spółki A. Ś. wnieśli wkłady o wartości po 2 500 zł. Odpowiedzialność komandytariusza została ograniczona do wysokości sumy komandytowej w wysokości 2 500 zł. Udziały w zyskach zostały ustalone według metody procentowej: komplementariusz - 50%, A. Ś. - 50%.

Na podstawie umowy sprzedaży zawartej z P. J. dnia 6 grudnia 2017 r. (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (...) sp. k. w K. jest akcjonariuszem spółki (...) s.a. z siedzibą w K., posiadającym 21 akcji na okaziciela serii (...) o łącznej wartości nominalnej 21000 zł, stanowiących 21% całego kapitału zakładowego. Pozostałymi akcjonariuszami są także R. H. (1), P. B. i S. G..

W dniu 26 września 2018 r. odbyło się Zwyczajne Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy (...) spółki akcyjnej w K., na którym podjęto między innymi uchwałę nr (...) którą akcjonariusze wyrazili zgodę na zbycie przedsiębiorstwa spółki akcyjnej poprzez jego wniesienie aportem do spółki Komandytowej. Na Zgromadzeniu prawo głosu było wykonywane jedynie z 1 (jednej) akcji - należącej do R. H. (1), żaden bowiem z pozostałych akcjonariuszy nie stawił się na prawidłowo zwołanym Zgromadzeniu.

W dniu 28 września 2018 r. zgodę na zbycie przedsiębiorstwa wyraziła także Rada Nadzorcza spółki akcyjnej uchwałą nr(...).

W dniu 1 października 2018 r. obaj wspólnicy spółki komandytowej wyrazili zgodę na przystąpienie do spółki komandytowej nowych wspólników -komandytariuszy: R. H. (1), P. B. oraz S. G..

Następnie, wszyscy wspólnicy podjęli uchwały:

- nr (...), którą postanowiono zmienić treść §7 umowy spółki komandytowej w ten sposób, że ustalono, iż komplementariusz ma wnieść do spółki wkład gotówkowy w kwocie 2 500 zł oraz wkład niepieniężny w postaci własnego przedsiębiorstwa prowadzonego pod nazwą (...) s.a., obejmującego wszystkie jego składniki materialne i niematerialne w rozumieniu art. 55 ( 1) Kodeksu cywilnego o łącznej wartości rynkowej 15. 842.000,00 zł wraz ze wszystkimi prawami i obowiązkami wymienionymi wyżej, a odnoszącymi się do inwestycji „ Budowa budynku zamieszkania zbiorowego z usługami w parterze wraz z instalacjami wewnętrznymi, tj. instalacją wod-kan, instalacją ogrzewczą i węzłem cieplnym, wentylacją mechaniczną, klimatyzacją i wentylacją pożarową, instalacją gazu oraz instalacją elektryczną, wielostanowiskowym garażem podziemnym, budowa zjazdu z ulicy (...) miejscami postojowymi naziemnymi, wewnętrznym układem drogowym, powierzchniami utwardzonymi, wiatą śmietnikową oraz infrastrukturą techniczną, tj. instalacjami wewnętrznymi poza budynkiem: kanalizacji deszczowej, sanitarnej, ogólnospławnej, zbiornikiem retencyjnym szczelnym, oświetleniem terenu, agregatem prądotwórczym, kablem NN, przebudową istniejącej sieci kanalizacyjnej, teletechnicznej, zabezpieczeniem istniejących kabli elektrycznych i zagospodarowania terenu przy ulicy (...) i ulicy (...) w K. na działkach nr (...), obręb (...) W wyniku tej uchwały ustalono także, że komandytariusze A. Ś., R. H. (1), P. B. i S. G. mieli wnieść do spółki wkłady gotówkowe w kwotach po 2500 zł,

- nr(...), którą zmieniono § 8 ust. 2 umowy spółki komandytowej, ustalając sumę komandytową dla każdego z komandytariuszy na kwotę po 2 500 zł;

- nr(...), którą zmieniono §12 ust. 1 umowy spółki komandytowej, ustalając prawo do udziału w zysku każdego ze wspólników:

- komplementariusz - 4%,

- A. Ś. - 14%,

- R. H. (1) - 34%,

- P. B. - 16%,

- S. G. - 32%.

- nr (...), którą przyjęto tekst jednolity umowy spółki komandytowej;

- nr (...), którą udzielono pełnomocnictwa R. W. (1) do zawarcia umowy przeniesienia własności przedsiębiorstwa ze spółką (...) s.a. w K..

W dniu 2 października 2018 roku przed notariuszem J. S., R. J. reprezentujący (...) s.a. oraz R. W. (1) reprezentujący (...) spółka akcyjna sp.k. zawarli umowę przeniesienia własności opisanego wyżej przedsiębiorstwa (...) s.a., w tym między innymi przeniesiono prawo własności nieruchomości, dla której prowadzona jest księga wieczysta (...).

Sąd Okręgowy poczynił następujące rozważania prawne mające decydujące znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy:

Jak wynika z art. 730 1 k.p.c. udzielenia zabezpieczenia może żądać każda strona lub uczestnik postępowania, jeśli uprawdopodobni roszczenie oraz interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia. Interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia istnieje wtedy, gdy brak zabezpieczenia uniemożliwi lub poważnie utrudni wykonanie zapadłego w sprawie orzeczenia lub w inny sposób uniemożliwi lub poważnie utrudni osiągnięcie celu postępowania w sprawie. Jednocześnie, rozpoznając wniosek Sąd ma obowiązek uwzględnić interesy stron tak, by uprawnionemu zapewnić należytą ochronę a zobowiązanego nie obciążać ponad potrzebę.

Natomiast z art. 738 k.p.c. wynika, że Sąd rozpoznaje wniosek o udzielenie zabezpieczenia w jego granicach, przy tym biorąc za podstawę nie tylko treść wniosku o zabezpieczenie, ale także materiał zebrany w sprawie. Zabezpieczenie roszczeń niepieniężnych może nastąpić przez ustanowienie zakazu zbywania przedmiotów lub praw objętych postępowaniem (art. 755 §1 pkt 3) k.p.c.), zawieszenie postępowania egzekucyjnego lub innego postępowania zmierzającego do wykonania orzeczenia (art.755 §1 pkt 3) k.p.c.), nakazanie wpisania stosowanego ostrzeżenia w księdze wieczystej lub we właściwym rejestrze (art. 755 §1 pkt 5) k.p.c.).

W rozpoznawanej sprawie akcjonariusz komplementariusza spółki komandytowej domaga się stwierdzenia nieistnienia trzech uchwał wspólników spółki komandytowej oraz ustalenia nieistnienia umowy przeniesienia własności zawartej przez spółkę akcyjną i komandytową w formie aktu notarialnej, twierdząc, że prawo do zysku przypisane spółce akcyjnej kwestionowanymi uchwałami pozostaje niewspółmierne do wartości wniesionego przez nią wkładu, a przy tym przy zawieraniu umowy przeniesienia przedsiębiorstwa z dnia 2 października 2018r. spółka komandytowa była reprezentowana przez osobę nielegitymowaną, gdyż na podstawie art. 117 k.s.h., winna była być reprezentowana wyłącznie przez komplementariusza. Niedochowanie wymogu z art. 117 k.s.h., skutkuje tym, że umowa z dnia 2 października 2018r. została zawarta przez osobę do tego nieuprawnioną, przez co jest ona również z tego powodu nieważna. Z powyższego wynika, że zabezpieczane ma być roszczenie o charakterze niepieniężnym, a wyrok ustalający nieistnienie uchwał wspólników spółki komandytowej i umowy przeniesienia własności będzie miał charakter deklaratoryjny, nie będzie podlegać wykonaniu egzekucyjnemu ani innemu.

Prowadzi to do wniosku, że wybrane przez wnioskodawcę sposoby zabezpieczenia przez zawieszenie lub wstrzymanie biegu postępowań rejestrowych i wieczystoksięgowego są niedopuszczalne. Nie istnieje w procedurze cywilnej instytucja „wstrzymania” biegu postępowań sądowych i to rozumiana w alternatywie do „zawieszenia postępowania”. Wstrzymać sąd może wykonalność orzeczenia, która to instytucja skierowana jest do sądu wydającego orzeczenie lub rozpoznającego środek zaskarżenia względem orzeczenia wydanego przez sąd w sprawie, nie zaś inny sąd i w trybie zabezpieczenia roszczenia. Zawieszenie postępowania wieczystoksięgowego, godzi w interes prawny jej aktualnego właściciela, który w przypadku niezakończenia postępowania już sygnalizowanego wzmianką w księdze wieczystej i to w dającym się oznaczyć terminie, nie byłby władny podejmować żadnych rozporządzeń (nawet tych niekwestionowanych przez akcjonariuszy) co do swojej nieruchomości. Podobnie, nieokreślony w czasie okres zawieszenia postępowania rejestrowego, zmierzającego do ujawnienia przecież tylko zmiany umowy spółki i jej składu osobowego, godzi rażąco w bezpieczeństwo obrotu, a niczego nie zabezpiecza w sferze praw wnioskodawcy.

Wnioskodawca domaga się zabezpieczenia roszczenia o ustalenie nieistnienia umowy zbycia przedsiębiorstwa, przez zakazanie zbywania nieruchomości stanowiącej przedmiot tego przedsiębiorstwa, co należy uznać za żądanie niewspółmierne i zbyt daleko idące. Niewątpliwie bowiem, każdy z akcjonariuszy prawidłowo zawiadomionych o mającym się odbyć walnym zgromadzeniu i jego przedmiocie znało plany zarządu i rady nadzorczej co do zbycia przedsiębiorstwa. Decyzja w tym przedmiocie zapadła lege artis, nawet jeśli w zgromadzeniu brał udział tylko jeden akcjonariusz. Podstaw faktycznych pozwalających na odmienną ocenę wnioskodawca nie przywołuje.

Nawet jeśli dokonana z datą 2 października 2018r. umowa zbycia przedsiębiorstwa jest nieważna czy nieistniejąca, nie ma powodu, by dokonywać zakazu zbywania nieruchomości spółce akcyjnej, będącej jej właścicielem; akcjonariusz nie jest uprawnionym do nieruchomości i nie ma powodu, by jego interes finansowy zabezpieczony być musiał zakazem zbywania nieruchomości przez właściciela rzeczy. Wystarczającym w tym zakresie należałoby uznać ostrzeżenie o roszczeniu lub prowadzonym dla jego ochrony postępowaniu sądowym, która to wzmianka wyłączy rękojmię wiary publicznej księgi wieczystej.

Wnioskodawca nie kwestionuje zawartej umowy spółki komandytowej, lecz de facto kwestionuje zmiany tej umowy dokonane trzema uchwałami: o ustaleniu nowego przedmiotu wkładu niepieniężnego, o ustaleniu nowego poziomu zysków i ustaleniu nowych sum komandytowych. Przedmiotowe zmiany umowy spółki komandytowej zostały podjęte przez wszystkich wspólników zgodnie, w tym przez spółkę akcyjną, której wnioskodawca jest akcjonariuszem. Przy zmianie umowy spółki komandytowej spółkę akcyjną reprezentował jej prezes zarządu.

Dla uprawdopodobnienia roszczenia wnioskodawca stawia tezę, że uchwały prowadzące do zmiany umowy spółki komandytowej powinny zostać ocenione przez pryzmat art. 15 k.s.h. w zw. z art. 17 k.s.h., zgodnie z którymi zawarcie przez spółkę kapitałową (tu spółkę akcyjną) umowy podobnej (tu przez swój skutek do umowy kredytu, pożyczki lub poręczenia) z członkiem rady nadzorczej lub na rzecz takiej osoby wymaga zgody walnego zgromadzenia wspólników, pod rygorem nieważności.

Wnioskodawca pomija, że nie żąda w zabezpieczanym roszczeniu stwierdzenia ustalenia nieważności czynności prawnej, lecz ustalenia nieistnienia, co jednak ważniejsze pomija, że zmiana umowy spółki komandytowej (polegająca na oznaczeniu sumy komandytowej, wielkości udziałów w konsekwencji przystąpienia nowych wspólników do spółki komandytowej, oraz zmiana przedmiotu wkładu jednego ze wspólników) nie jest i nie może być uznana za umowę podobną do umowy kredytu lub pożyczki czy poręczenia w rozumieniu art. 15 §1 k.s., nawet jeśli zmiana umowy spółki komandytowej jest między spółką akcyjną a A. Ś. - członkiem rady nadzorczej spółki akcyjnej. Istotą tej umowy nie było przysporzenie członkowi rady nadzorczej na koszt spółki akcyjnej.

Skoro nie istnieje ustawowy zakaz tworzenia spółki komandytowej przez członka rady nadzorczej spółki akcyjnej i spółkę akcyjną, sam fakt że w wyniku umowy spółki komandytowej pozycja członka rady nadzorczej spółki akcyjnej okazuje się lepsza (korzystniejsza) niż spółki akcyjnej, nie oznacza jeszcze podobieństwa umowy spółki kapitałowej do umowy zobowiązującej spółkę akcyjną do świadczenia pieniężnego na rzecz członka rady nadzorczej. Wspólnik- komplementariusz (tu spółka akcyjna) nie jest świadczeniodawcą wspólnika –komandytariusza (tu członek rady nadzorczej).

W konsekwencji powyższego, Sąd nie podzielił poglądu o tym, że zmiana umowy spółki kapitałowej wymagała zgody oznaczonej art. 15 k.s.h. i brak tej zgody skutkuje nieważnością zmiany umowy spółki zgodnie z art. 17 §1 k.s.h., prowadzącej do nieważności umowy zbycia przedsiębiorstwa. Wnioskodawca nie wskazuje innych argumentów (podstaw faktycznych), które w szerszym kontekście, w tym przez pryzmat art. 393 k.s.h. i statutu spółki akcyjnej, dawałyby podstawę do wymagań, że zmiana umowy spółki komandytowej pozbawiającą spółki akcyjnej 46 % udziałów w zysku w spółce komandytowej wymagała zgody zgromadzenia akcjonariuszy, wobec czego Sąd przyjmuje, że zgoda taka w analizowanej sprawie nie była wymagana. W konsekwencji także bezprzedmiotowa jest analiza wnioskowania o nieważności umowy zbycia przedsiębiorstwa wobec nieważności uchwał umocowujących do takiego zbycia (art. 156 k.c.).

Umowa spółki komandytowej powinna zostać zawarta w formie aktu notarialnego (art. 106 k.s.h.). Zmiana postanowień umowy spółki wymaga zgody wszystkich wspólników, o ile umowa ta nie stanowi inaczej (art. 9 k.s.h.) i powinna zostać przeprowadzona w trybie właściwym dla podejmowania decyzji przez wspólników po powstaniu spółki. Jeśli w ramach istniejącej spółki osobowej wspólnicy podejmują istotne decyzje poprzez uchwały, przy czym zmiana udziału w zysku komandytariusza wymaga wprowadzenia zmian do umowy spółki (art. 123 k.s.h.). W rozpoznawanej sprawie kwestionowane zmiany umowy spółki komandytowej wprowadzone zostały punktem III aktu notarialnego z dnia 01 października 2018r. (Rep. (...) przez wszystkich wspólników spółki, w tym spółkę akcyjną prawidłowo reprezentowaną.

O ile można poczytać za skrót myślowy żądanie wnioskodawcy odnoszące się do uchwał przywołanych w punkcie III aktu notarialnego zmieniającego umowę spółki komandytowej - zamiast sformułowania odnoszącego się do ustalenia wadliwości zmiany umowy spółki komandytowej wprowadzonej w danej dacie danymi punktami aktu notarialnego, o tyle nie można uznać za oczywistą- redakcyjną nieścisłość formułowanego we wniosku roszczenia, którego ma dotyczyć zabezpieczenia, a zatem pominąć, czego w następstwie stawianych zarzutów nieważności domaga się wnioskodawca. Pojęcie „nieistnienia” nie jest tożsame z pojęciem „nieważności” czynności prawnej lub oświadczenia woli, gdyż w sposób oczywisty najpierw musi zaistnieć czynność (oświadczenie woli), by można rozważać nieważność czynności (oświadczenia woli). Odrębności tych pojęć nie zmienia okoliczność, że na gruncie prawa spółek handlowych i w odniesieniu do spółek kapitałowych wypracowano pojęcie nieistnienia uchwały ( ab initio) zastrzeżone zresztą do najbardziej oczywistych wadliwości w samym procesie decyzyjnym (np. braku osoby reprezentującej podmiot) oraz pojęcie nieważności uchwały (z przyczyn merytorycznych, skuteczne z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nieważność). Wnioskodawca w powołaniu na wywodzoną ocenę nieważności, ale odniesioną do czynności prawnej (art. 58 k.c.) konstruuje żądanie ustalenia nieistnienia, na co w ocenie Sądu nie ma podstaw i co czyni mające być zabezpieczonym żądanie nieuprawdopodobnionym. Inna rzecz, że jeśli danej zmiany umowy spółki nie dokonano (nie istnieje), w procesie rejestracji zmiany postanowi o tym suwerennie organ rejestrowy.

Sąd nie zakwestionował wywiedzionych w uzasadnieniu wniosku ocen co do kolizji wprowadzanych do umowy spółki komandytowej zmian z interesem finansowym spółki akcyjnej, a nawet kolizji tych zmian z przywołanymi przez wnioskodawcę zasadami współżycia społecznego. Oznaczenie sumy komandytowej przekłada się na odpowiedzialność za zobowiązania spółki komandytowej komandytariuszy, natomiast komplementariusz odpowiada całym swoim majątkiem za zobowiązania spółki komandytowej. W tym kontekście (z perspektywy osób trzecich i potencjalnych wierzycieli spółki komandytowej) przeniesienie przedsiębiorstwa komplementariusza na spółkę komandytową czyni odpowiedzialność komplementariusza iluzoryczną, zwłaszcza jeśli owo przedsiębiorstwo to nieruchomość, która podlegać będzie zabudowie i sprzedaży osobom trzecim.

Art. 50 i 51 k.s.h. stosowane w spółce komandytowej odpowiednio (na podstawie art. 103 k.s.h.) wprowadzają zasadę, iż udział kapitałowy wspólnika odpowiada wartości rzeczywiście wniesionego wkładu (w rozpoznawanej sprawie wspólnik wnoszący wkład o wartości ponad 13 mln zł i nieruchomość o wartości 22 mln zł otrzymał najmniejszy - 4% udział), ale zarazem, że każdy wspólnik ma prawo do równego udziału w zyskach (…) bez względu na rodzaj i wartość wkładu. Nie ma zatem racji wnioskodawca, kwestionujący zasady partycypacji w zyskach w odwołaniu do wartości wkładu niepieniężnego komplementariusza wprowadzone kwestionowanymi zmianami umowy spółki, niemniej z pewnością drastyczne zróżnicowanie udziału w zyskach pomiędzy wspólnikami spółki komandytowej i to w ten sposób, że najbardziej obciążany wspólnik otrzymuje najmniejszy udział w zyskach koliduje w sposób oczywisty z zasadą słuszności kontraktowej, zasadą ekwiwalentności, zasadą uczciwości oraz zasadą lojalności jako zasad współżycia społecznego. Tak więc wnioskodawca uprawdopodobnił, że działanie akcjonariuszy spółki akcyjnej, osoby zarządzającej i osoby nadzorującej spółkę akcyjną w zamiarze pozyskania korzyści majątkowej na ryzyko spółki akcyjnej, które przybrało postać zmiany umowy spółki komandytowej, definiuje powstały stosunek prawny jako niesprawiedliwy.

Powyższe nie zmienia jednak wniosku, że powstrzymanie skutku prawnego kwestionowanych zmian umowy spółki komandytowej nie powinno w ocenie Sądu nastąpić w drodze ustalenia nieistnienia czynności prawnej. Co więcej, żądanie ustalenia wywodzone na podstawie art. 189 k.p.c. wymaga wskazania i uzasadnienia interesu prawnego, czyli w pierwszej kolejności wskazania skutku prawnego, jakie będzie miało rozstrzygnięcie ustalające dla sfery praw wnioskodawcy.

W ocenie Sądu Okręgowego, w rozpoznawanej sprawie argumenty podniesione w uzasadnieniu wniosku o zabezpieczenie nie pozwalają na ocenę, że wnioskodawca legitymuje się interesem prawnym w żądaniu ustalenia (nieistnienia) uchwały (czynności prawnej zmiany umowy spółki komandytowej), skoro wyrok eliminujący z obrotu prawnego konkretne uchwały w żaden sposób nie wpływa na sferę praw (status prawny) wnioskodawcy jako posiadacza 21% akcji w spółce akcyjnej. Oczywistym jest, że działanie akcjonariuszy spółki akcyjnej i osób zarządzających spółką akcyjną w zamiarze pozyskania korzyści majątkowej na ryzyko spółki akcyjnej, które przybrało postać zmiany umowy spółki komandytowej, którego komplementariuszem jest spółka akcyjna, potencjalnie wyrządza szkodę akcjonariuszowi, skoro spółkę akcyjną pozbawia 46% zysku (50% - 4%) i w konsekwencji w zakresie prawa do dywidendy zależnego od zysku. Interes finansowy jednak wnioskodawca może ochronić w inny sposób, przy wykorzystaniu dalej idących roszczeń, aniżeli żądanie ustalające.

W odniesieniu do żądania nieistnienia umowy zbycia przedsiębiorstwa, żądanie to w świetle art. 189 k.p.c. i przywołanych w uzasadnieniu wniosku art. 58 k.c. i art. 109 k.c. Sąd uznał je za nieuprawdopodobnione. Nie ma bowiem podstaw prawnych do wnioskowania, że spółka komandytowa nie może działać przez pełnomocnika przy zawieraniu umowy nabycia nieruchomości, czy innych walorów danego przedsiębiorstwa na ogólnych zasadach i nie ma powodów, by dla oceny tej dopuszczalności sięgać po art. 210 §1 k.s.h.

Uznanie, że przy danej czynności spółka komandytowa działała przez pełnomocnika, jest pewnym uproszczeniem, lecz nie powinno przesłaniać kontekstu, że pełnomocnik ten jest de facto pełnomocnikiem każdego ze wspólników spółki komandytowej mającego prawo reprezentacji spółki. Wystarczającym jest przy tym, by pełnomocnik ten został powołany przez wspólników uprawnionych do reprezentacji spółki komandytowej, co w niniejszej sprawie nastąpiło: do umowy z dnia 2 października 2018r. stanął za spółkę komandytową R. W. (1), działający na podstawie umocowania udzielonego przez wszystkich wspólników spółki komandytowej i w formie uchwały nr(...)przywołanej punktem III aktu notarialnego z dnia 1 października 2018r. (Rep. (...)). Jednym ze wspólników udzielających umocowania (pełnomocnictwa) był komplementariusz. R. W. (1) przy powierzonej mu czynności działał w granicach swojego umocowania, natomiast zdziałana przez niego czynność prawna – umowa nabycia przedsiębiorstwa przez spółkę komandytową, nie była zawierana z R. W. (1) jako drugą stroną czynności.

Na marginesie powyższego Sąd wskazał, że nabycie przedsiębiorstwa o wartości ponad 13 mln zł i w celu prowadzenia czynność deweloperskich, stanowi czynność przekraczającą zwykły zarząd w rozumieniu art. 121 §2 k.s.h., a zatem nie budzi wątpliwości, że także komandytariusz winien wyrazić zgodę w tym zakresie. W rozpoznawanej sprawie w dniu 1 października 2018r. wspólnicy spółki komandytowej wyrazili zgodę na nabycie danego wkładu niepieniężnego (przedsiębiorstwa) i także formułując pełnomocnictwo do reprezentacji w tej sprawie.

Wnioskodawca twierdzi również, że dokonana 1 października 2018r. zmiana umowy spółki komandytowej jest nieważna, gdyż jeden ze wspólników S. G. był reprezentowany przez P. B., czyli przez innego wspólnika, a zatem była to czynność sprzeczna z treścią art. 108 k.c., tym bardziej że udzielone pełnomocnictwo nie obejmowało umocowania do występowania w umowach, których pełnomocnik byłby drugą stroną czynności. Wnioskodawca nie przedkłada dokumentu pełnomocnictwa udzielonego przez S. G., stąd twierdzenie powyższe należy uznać za nieuprawdopodobnione. W umowie z dnia 1 października 2018r. przywołano fakt istnienia pełnomocnictwa udzielonego 15 września 2018r. (Rep. (...)), co nie wystarczy dla oceny jego treści. Ponadto wnioskodawca pomija, że pełnomocnik nie może być drugą stroną czynności prawnej, której dokonywa w imieniu mocodawcy, chyba że co innego wynika z treści pełnomocnictwa albo że ze względu na treść czynności prawnej wyłączona jest możliwość naruszenia interesów mocodawcy (art. 108 k.c.) Nie ma w treści zmiany umowy spółki komandytowej podstaw do stwierdzenia, że wprowadzana do umowy komandytowej treść godzi w interes wnioskodawcy. W każdym razie wnioskodawca takiej argumentacji nie przeprowadza, co nie dziwi, skoro zobowiązując S. G. do wniesienia wkładu pieniężnego identycznego jak pozostali wspólnicy spółki komandytowej, rezydent Francji otrzymał 32% udziału w zysku a jego pełnomocnik 16 %. Mając powyższe na uwadze, na podstawie przywołanych przepisów Sąd oddalił wniosek o zabezpieczenie w całości.

Zażalenie na to postanowienie złożył wnioskodawca zaskarżając go w całości. Domagał się zmiany postanowienia przez uwzględnienie wniosku, ewentualnie uchylenie zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania oraz zasądzenie kosztów postępowania zażaleniowego.

Skarżący zarzucił, że postanowienie nie odpowiada prawu i podtrzymał swoje zarzuty zawarte we wniosku wobec przedmiotowych uchwał i umowy zbycia nieruchomości. Nie zgodził się również z Sądem Instancji co do niedopuszczalności zastosowania niektórych sposobów zabezpieczenia. Podniósł, że Sąd Okręgowy bezpodstawnie uznał, że pojęcia „nieistnienia” i „nieważności” czynności prawnej nie są tożsame, zwłaszcza w świetle art. 189 k.p.c. Uproszczony sposób sformułowania żądania nie wiąże sądu. Sąd stosując prawo materialne dokonuje własnej kwalifikacji faktów, zatem nieprawidłowe wskazanie skutków wadliwości czynności prawnej nie uzasadnia oddalenia żądania.

W uzupełnieniu zażalenia skarżący podniósł, że w podobnych okolicznościach sprawy powiązana osobowo (...) SA w K. wystawiła na sprzedaż nieruchomość przy ul. (...) w K., a spółka (...) unika spłaty długu.

Obowiązani ad 1 i 2 wnieśli o oddalenie zażalenia. Obowiązany ad 2 wniósł ponadto o zasądzenie na jego rzecz kosztów postępowania zażaleniowego.

Sąd Apelacyjny po rozpoznaniu zażalenia nie znalazł podstaw do jego uwzględnienia.

Zaskarżone postanowienie odpowiada prawu.

Sąd Apelacyjny podziela stanowisko Sądu I Instancji, że wnioskodawca nie zdołał w tym postępowaniu uprawdopodobnić roszczenia o ustalenia nieistnienia przedmiotowych uchwał (...) spółka akcyjna – spółki komandytowej w K. oraz roszczenia o ustalenie nieistnienia umowy zawartej w wykonaniu uchwały nr (...) z 1.10.2018r tj. umowy przeniesienia własności przedsiębiorstwa zawartej w dniu 2 października 2018r.

Powyższe powoduje zbędność rozważań odnoście proponowanych sposobów zabezpieczenia oraz interesu prawnego wnioskodawcy w uzyskaniu zabezpieczenia.

Wnioskodawca wybrał w niniejszym postępowaniu drogę ochrony roszczeń o ustalenie nieistnienia uchwał i umowy realizującej jedną z tych uchwał, a nie drogę stwierdzenia (ustalenia) nieważności tych uchwał, czy ustalenia nieważności umowy jako sprzecznej z przepisem ustawy, zasadami współżycia społecznego czy naturą stosunku prawnego (spółki), co ma zasadnicze konsekwencje dla rozstrzygnięcia sprawy. Wbrew twierdzeniom skarżącego brak podstaw prawnych na gruncie polskiego prawa cywilnego - a zwłaszcza prawa spółek - do utożsamienia roszczenia o ustalenie nieistnienia uchwał spółek prawa handlowego z żądaniem stwierdzenia (ustalenia) ich nieważności.

W polskim prawie prywatnym obowiązuje zasada jedności prawa cywilnego. Problematyka spółek prawa handlowego, podobnie jak innych przedsiębiorców, stanowi więc część prawa cywilnego. Artykuł 2 k.s.h. daje podstawy do uznania ograniczonej autonomii prawa spółek handlowych. Kodeks cywilny reguluje stosunki cywilnoprawne nie tylko w ramach obrotu tzw. powszechnego, ale również zawiera normy odnoszące się do przedsiębiorców, tj. podmiotów prowadzących działalność gospodarczą. Uwaga ta jest o tyle niezbędna, że nie powinno budzić wątpliwości, że te postanowienia kodeksu cywilnego w których określono fundamentalne dla istnienia podmiotu prawa zasady mają zastosowanie także do spółek prawa handlowego. W oparciu o te zasadnicze dla kwestii podmiotowości prawnej przepisy, w literaturze prawniczej podjęto próbę zdefiniowania istoty występowania osób prawnych w stosunkach cywilnoprawnych. Wskazano z powołaniem się na art.38 k.c, że osoba prawna działa przez swoje organy w sposób określony w ustawie i opartym na niej statucie. Cytowane unormowanie potwierdza przyjęcie w odniesieniu do osób prawnych, tzw. teorii organów, przeciwstawnej teorii przedstawicielstwa. Zasadniczo przyjęto, że pod pojęciem organu należy rozumieć stały, niezbędny, ustrojowy składnik każdej osoby prawnej, który tworzą osoby fizyczne, objawiający wolę osoby prawnej i umożliwiający działanie tej osobie w ramach jej zdolności prawnej.

W warunkach kolegialności organu objawienie woli osoby prawnej następuje w formie uchwały, stanowiącej porównanie liczby głosów osób opowiadających się „za” kwestią poddaną pod głosowanie, w stosunku do liczby głosów „przeciw" w konkretnej kwestii wyrażonych przez osoby zebrane na zwołanym w prawem określony sposób posiedzeniu. Takie działanie organu (tj. osób fizycznych pełniących stosowną funkcję) traktuje się jako działanie osoby prawnej. Można zatem stwierdzić, ze nie każde wyrażenie stanowiska w powyższy sposób przez tożsamy personalnie krąg osób stanowić będzie uchwałę. O działaniu osoby prawnej można mówić jedynie wówczas, gdy osoba pełniąca stosowną funkcję występuje w konkretnej sprawie, w sposób wyraźny lub choćby domniemany, właśnie jako ukonstytuowany organ i działa w granicach jego kompetencji wynikającej z przepisów o ustroju konkretnej osoby prawnej. Zdaniem Sądu Apelacyjnego - aby dostrzec istotę ocenianego zagadnienia (uchwały nieistniejącej) należy stwierdzić, że nie zawsze jest prawnie doniosły sam fakt manifestacji woli określonej grupy osób, lecz także i to, czy zachowanie takie nastąpiło w określonych warunkach prawnych, czytelnych z perspektywy wewnętrznej bądź zewnętrznej osoby prawnej. Jedynie dla porządku należy wskazać, że nawet przy zwołaniu prawidłowym zgromadzenia z nieistniejącą uchwałą mamy do czynienia, gdy brak wymaganej ustawą czy statutem liczby głosów (por. uzasadnienie uchwały z dnia 24 czerwca 1994 r. III CZP 81/94, publikowana w OSNC 1994/12/241), względnie podjęcie uchwały przez osoby niebędące wspólnikami (por. wyrok z dnia 14 kwietnia 1992 r. I CRN 38/92, publikowany OSNC 1993/3/45), a także w wyniku sfałszowania głosowania (por. wyrok z dnia 9 października 1972 r. II CR 171/72, publikowany w OSNC 1973/7-8/135).

W celu zminimalizowania zagrożeń związanych możliwością zbadania istotnych okoliczności dotyczących przebiegu zgromadzeń, jako organów spółek, ustawodawca wprowadził szereg prawnych gwarancji umożliwiających ochronę praw, znaczących tak dla wspólników jak i osób ze spółką współdziałających. Do podstawowych należą forma dokumentowania czynności organu (także kwalifikowana) oraz prawa korporacyjne osób uczestniczących w posiedzeniach organu do składania oświadczeń w kwestiach dotyczących tych posiedzeń. Pozwala to, w obiektywny sposób zweryfikować takie okoliczności, jak; warunki, w których zwołane zostało posiedzenie organu, cel zwołania, krąg uczestników posiedzenia i ich aktywność oraz możność podnoszenia kwestii istotnych dla oceny skuteczności spotkania tych osób. Analiza tych okoliczności pozwala dopiero uznać znaczenie prawne woli wyrażonej przez ów krąg podmiotów w posiedzeniu organu uczestniczących. A nade wszystko ocenić, czy było to oświadczenie organu osoby prawnej. W wypadku bowiem niespełnienia podstawowych wymagań dla stwierdzenia działania organu, to można mówić jedynie o wyrażeniu woli przez określoną grupę osób wchodzących w skład określonego organu, a nie o woli samej osoby prawnej.

W literaturze i orzecznictwie zauważa się, że za takie podstawowe uchybienie w zakresie elementów konstytuujących organ osoby prawnej uznaje się także zwołanie posiedzenia organu przez podmiot do tego nieupoważniony w sytuacji, w której nie ma zgody wszystkich uczestników organu na udział w jego posiedzeniu i nie ma oczywistej potrzeby jego zwołania z uwagi na treść przepisu ustawy bądź statutu. W takiej sytuacji nie można zatem mówić o oświadczeniu organu. Jeśli zatem uchwała w rzeczywistości nie zapadła, to nie może być ona ani skuteczna, ani bezskuteczna, ani nieważna, gdyż takowej uchwały nie ma. Analizując tę linię orzecznictwa w wyroku z dnia 24 września 2003 r. sygn. I PK 336/02 (publikowanym OSNP 2004/18/314) Sąd Najwyższy wyraził pogląd, że uchwała organu (spółdzielni) może być uznana za nieistniejącą jedynie w przypadku najpoważniejszych wad, wykluczających wyrażenie oświadczenia woli uprawnionych podmiotów, choćby z naruszeniem prawa.

Sąd jest związany wnioskiem o zabezpieczenie wniesionym przed wytoczeniem powództwa i opisanym w nim roszczeniem którego wnioskodawca ma zamiar dochodzić oraz wskazanymi sposobami zabezpieczenia. W przypadku zbiegu norm prawa materialnego skutkującym możliwością dochodzenia w różny sposób praw przez uprawnionego Sąd nie może z urzędu wybrać tej najlepszej dla wnioskodawcy możliwości.

Z istoty wniosku o zabezpieczenie roszczenia, którego wnioskodawca dopiero zamierza dochodzić w przyszłości wynika, że co do zasady powinien on obejmować jedno roszczenie, przez analogię do pozwu. Jeśli wnioskodawca zmierza do zabezpieczenia kilku przyszłych powództw, to Sąd powinien rozważyć czy pozostają one w związku i mogą być objęte jednym pozwem. Powinien jednak pobrać opłatę należną od każdego zabezpieczanego roszczenia, bowiem niewątpliwie każde takie żądanie zabezpieczenia mogłoby być rozpoznawane na skutek odrębnego wniosku. Możliwość kumulowania żądań odnośnie poszczególnych uchwał nie budzi wątpliwości, z tym, że należy pobrać stosowne opłaty od każdej z nich. Włączenie do sprawy żądania zabezpieczenia roszczenia o stwierdzenie nieistnienia umowy przeniesienia własności przedsiębiorstwa stało się możliwe tylko na skutek powiązania tego roszczenia jako skutku nieistnienia zaskarżonych uchwał. W przeciwnym razie wniosek należałoby wyłączyć do odrębnej sprawy.

Sąd Apelacyjny w całości podziela stanowisko Sądu Okręgowego co do braku uprawdopodobnienia roszczenia o ustalenie nieistnienia przedmiotach uchwał, albowiem nie uprawdopodobniono, aby podjęły je osoby nieuprawnione, aby źle policzono głosy za uchwałami ani aby zgromadzenie wspólników nie miało takiego charakteru np. z uwagi na wadliwe zwołanie.

Również powiązana przez wnioskodawcę z nieistnieniem uchwał umowa przeniesienia własności przedsiębiorstwa również nie można zakwalifikować jako „nieaktu” cywilnoprawnego nie mogącego wywołać skutków prawnych z racji nie powstania i nieistnienia tego zdarzenia prawnego. Okoliczności na które powołuje się powód mogą stanowić podstawę roszczenie w przedmiocie ustalenia nieważności umowy, ale nie jej nieistnienia, na co trafnie wskazał Sąd I Instancji, a powielanie jego argumentów nie jest celowe.

Przedstawione argumenty decydują o bezzasadności wniosku a w konsekwencji zażalenia. Z tych względów orzeczono jak w sentencji na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z art. 397 § 2 k.p.c.

O brakujących opłatach sądowych od wniosku i zażalenia należnych Skarbowi Państwa orzeczono na podstawie art. 113 § 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.

O kosztach postępowania zażaleniowego orzeczono w myśl zasady odpowiedzialności za wynik sprawy na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. w zw. z art. 391 § 1 i 397 § 2 k.p.c.

SSA Grzegorz Krężołek SSA Zbigniew Ducki SSA Józef Wąsik