Sygn. akt I ACa 1127/18

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 grudnia 2019 r.

Sąd Apelacyjny w Krakowie – I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący:

SSA Jan Kremer (spr.)

Sędziowie:

SSA Marek Boniecki

SSO del. Wojciech Żukowski

Protokolant:

st. sekr. sądowy Paulina Klaja

po rozpoznaniu w dniu 19 grudnia 2019 r. w Krakowie na rozprawie

sprawy z powództwa Prokuratora Okręgowego w K.

przeciwko A. K. (1), B. K. (1) i Krajowemu Stowarzyszeniu (...) w K.

o stwierdzenie nieważności umowy

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Okręgowego w Kielcach

z dnia 25 maja 2018 r. sygn. akt I C 1127/17

1. oddala apelację;

2. zasądza od powoda Prokuratora Okręgowego w K. na rzecz pozwanego (...) Stowarzyszenia (...)w K. kwotę 4.050 zł (cztery tysiące pięćdziesiąt złotych) tytułem kosztów postępowania apelacyjnego.

SSO Wojciech Żukowski SSA Jan Kremer SSA Marek Boniecki

Sygn. akt I ACa 1127/18

UZASADNIENIE

Prokurator Okręgowy w K., działając na podstawie art. 7 k.p.c., art. 57 k.p.c. i art. 189 k.p.c. w zw. z art. 58 § 2 k.c., pozwem z dnia 26 kwietnia 2017 r. skierowanym przeciwko pozwanym B. K. (1), A. K. (1), (...)Stowarzyszeniu (...)w K. wniósł o ustalenie nieważności czynności prawnej w postaci umowy poręczenia pożyczki w kwocie 120.000,00 złotych z dnia 13 stycznia 2010 r., zawartej pomiędzy (...) Stowarzyszeniem (...) z siedzibą w K. (obecnie(...) Stowarzyszenie(...)z siedzibą w K.) a B. K. (1) i A. K. (1); ustalenie nieważności czynności prawnej w postaci oświadczenia o poddaniu się rygorowi egzekucyjnemu z art. 777 § 1 pkt 5 k.p.c. co do kwoty 168.000,00 złotych dokonanej przez B. K. (1) i A. K. (1) w formie aktu notarialnego, Rep. (...), sporządzonego 21 stycznia 2010 r. w S. przed notariuszem G. M.; zasądzenie od pozwanego (...)Stowarzyszenia (...) w K. kosztów procesu według norm przepisanych; zwolnienie pozwanych B. K. (1) i A. K. (1) od ponoszenia kosztów procesu.

W uzasadnieniu wskazał, że B. K. (1) i A. K. (1) pismem z dnia 12 kwietnia 2016 r. zwrócili się do Prokuratury Okręgowej wK.o udzielenie im pomocy o charakterze cywilnoprawnym, gdyż zostali wezwani przez kolejnego komornika do zapłaty kwoty 114.773,23 złotych z tytułu umowy pożyczki, którą podpisali jako poręczyciele. W 2010 r. J. S. (1) w rozmowie telefonicznej z B. K. (1) zwrócił się z prośbą by małżonkowie B. K. (1) i A. K. (1) byli poręczycielami umowy pożyczki na kwotę 120.000,00 złotych. J. S. (1) miał zawrzeć pożyczkę działając jako prezes zarządu (...) sp. z o.o. z siedzibą w S. z (...) Stowarzyszeniem (...) z siedzibą w K., pieniądze uzyskane z tytułu umowy pożyczki miały zostać przeznaczone na wykup leasingowanych pojazdów ciężarowych. J. S. (1) zapewniał małżonków, że umowa poręczenia ma jedynie charakter formalny, ponieważ będzie na bieżąco regulował zobowiązania z tytułu umowy pożyczki, a nadto poręczycielem będzie Fundacja(...) w S., nie wspominał o kłopotach finansowych firmy. W dacie podpisania umowy A. K. (1) był osobą bezrobotną, zaś B. K. (1) utrzymywała siebie i rodzinę w tym dwoje dzieci z emerytury w wysokości 2036,64 zł. Pozwani mieli wątpliwości co do tego czy z uwagi na swój stan majątkowy mogą być poręczycielami jednak J. S. (1) zapewniał ich, że potrzeba udzielenia dodatkowego poręczenia wynika ze zobowiązań ustawowych narzuconych przez przepisy unijne

W dniu 13 stycznia 2010 r. została zawarta umowa pożyczki nr (...) na podstawie której (...) Towarzystwo (...) zobowiązało się przenieść na własność (...) sp. z o. o. z siedzibą w S. pieniądze w kwocie 120.000,00 złotych z przeznaczeniem na zakup samochodów ciężarowych z naczepami na okres od dnia zawarcia umowy do 31 grudnia 2014 r. W dniu zawarcia umowy na rachunkach bankowych (...) sp. z o .o. brak było środków finansowych, sytuacja finansowa firmy była wątpliwa ,spółka nie regulowała wymagalnych zobowiązań zatem pozwani zostali wprowadzeni w błąd co do sytuacji majątkowej spółki (...) oraz swojej a zatem co do ryzyka udzielenia przez nich poręczenia pożyczki w kwocie 120.000 zł. Weryfikacja złożonego wniosku przebiegła niezwykle szybko albowiem wniosek złożony został 8 stycznia zaś w dniu 12 stycznia nastąpiła wizytacja firmy i 13 stycznia doszło do podpisania umowy .

Zabezpieczeniem zobowiązania wynikającego z umowy pożyczki z dnia 13 stycznia 2010 r. był weksel własny in blanco z deklaracją wystawcy, poręczenie weksla in blanco wraz z deklaracją poręczycieli (B. K. (1), A. K. (1) oraz Fundacji (...) w S.), oświadczenie dłużnika oraz poręczycieli o poddaniu się egzekucji w trybie art. 777 § 1 pkt 5 k.p.c. co do kwoty 168.000,00 złotych, poręczenie cywilne złożone przez A. K. (1) i B. K. (1), zastaw rejestrowy na pojeździe mechanicznym o wartości 40.000,00 złotych oraz poręczenie Fundacji (...) w S. do wysokości 96.000,00 złotych. Również 13 stycznia 2010 r. została zawarta umowa poręczenia, na mocy której A. K. (1), B. K. (1) zobowiązali się wobec (...) Stowarzyszenia (...) do spłaty pożyczki w wysokości 120.000,00 złotych wraz z odsetkami i innymi kosztami w ciągu 14 dni od daty otrzymania od wierzyciela wezwania do zapłaty, w sytuacji niewykonania przez (...) sp. z o. o. zobowiązań z tytułu umowy pożyczki. Następnie w dniu 21 stycznia 2010 r. w S. przed notariuszem G. M. został sporządzony akt notarialny Rep.(...) w którym J. S. (1) działając jako prezes zarządu (...) sp. z o. o. oraz B. K. (1) i A. K. (1) złożyli oświadczenie o poddaniu się egzekucji w trybie art. 777 § 1 pkt 5 kpc co do kwoty 168.000,00 złotych. Treść aktu notarialnego została sporządzona przed przybyciem pozwanych ,pospiesznie im odczytana .

We wrześniu 2010 r. pożyczkobiorca zaprzestał regulowania należności z tytułu umowy z dnia 13 stycznia 2010 r., pismem z dnia 5 kwietnia 2011 r. (...) w K. wypowiedziało umowę pożyczki, zażądało zwrotu niespłaconej kwoty 103.922,13 złotych wraz z odsetkami naliczonymi do dnia całkowitej spłaty w terminie 14 dni od dnia otrzymania pisma, o czym zostali poinformowani również poręczyciele. Pismem z dnia 23 sierpnia 2011 r. wierzyciel poinformował B. K. (1) i A. K. (1), że jako wierzyciele solidarni odpowiadają względem niego za cały dług wynikający z umowy pożyczki. W dniu 26 października 2010 r. zarząd spółki złożył do Sądu Rejonowego wniosek o upadłość , w tej dacie spółka posiadała 53 wierzycieli i upadłość została ogłoszona. Postanowieniem z dnia 5 lipca 2011 r. w sprawie sygn. akt(...) Sąd Rejonowy w S. nadał klauzulę wykonalności przeciwko (...) sp. z o. o. z siedzibą w S., B. K. (1), A. K. (1), aktowi notarialnemu sporządzonemu przed notariuszem G. M. do kwoty 168.000,00 złotych. Dłużnicy wystąpili z pozwem o pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności, jednak powództwo zostało oddalone. W toku prowadzonej egzekucji prowadzonej przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w S.od B. K. (1) i A. K. (1) wyegzekwowano kwotę 30.347,60 złotych, natomiast od (...) sp. z o. o. nie wyegzekwowano żadnych kwot. 27 listopada 2013 r. Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w C. dokona zajęcia wynagrodzenia za pracę A. K. (1) oraz świadczenia emerytalnego B. K. (1). W toku postępowania egzekucyjnego Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w C.wyegzekwował od A. K. (1) i B. K. (1) łącznie kwotę 35.583,13 (stan na kwiecień 2016 r.). Jednak na dzień 12 kwietnia 2016 r. zaległość wynosiła 105.999,45 złotych. Prokurator wskazał, że obecnie od małżonków K. wyegzekwowano kwotę ponad 80.000,00 złotych, w tym 6.000,00 złotych z tytułu kapitału, natomiast na pozostałą część składają się odsetki koszty egzekucyjne.

Argumentował, że czynności prawne w postaci umowy poręczenia z dnia 13 stycznia 2010 r. oraz oświadczeniu z dnia 21 stycznia 2010 r. o poddaniu się egzekucji w trybie art. 777 § 1 pkt 5 k.p.c. zostały dokonane z rażącym pogwałceniem granic swobody kontraktowej i z dokonaniem rażącego wyzysku poręczycieli B. K. (1) i A. K. (1). Prokurator podnosił, że(...) Stowarzyszenie (...) w K. jest profesjonalistą prowadzącym działalność gospodarczą, natomiast B. K. (1) i A. K. (1) nie uczestniczą w obrocie prawnym jako profesjonaliści, co powoduje, że w ocenie powoda mieli znacznie słabszą pozycję od drugiej strony umowy, mniejszą wiedzę w zakresie mechanizmów zawierania umów pożyczek, ich poręczania i zabezpieczania. Nadto prezes zarządu (...) sp. z o. o. J. S. (1) zapewniał poręczycieli, iż sytuacja finansowa pożyczkobiorcy jest dobra, zobowiązania z tytułu umowy pożyczki będą regularnie uiszczane przez pożyczkobiorcę, co z kolei spowoduje, że umowa poręczenia będzie miała jedynie charakter formalny, nadto w razie problemów ze spłatą pożyczki Fundacja (...)w S. weźmie na siebie główny ciężar wykonania zobowiązania. Okoliczności sprawy wskazują, że Fundacja (...)w S. jest jedynie poręczycielem fikcyjnym, do którego majątku nie zostanie skierowana egzekucja, natomiast umowa poręczenia z dnia 13 stycznia 2010 r. była nakierowana na przeniesienie całego ciężaru odpowiedzialności za dług wynikający z umowy pożyczki na B. K. (1) i A. K. (1). W ocenie powoda doszło do naruszenia zasady sprawiedliwości, a to z uwagi na fakt, iż osoby fizyczne, nieposiadające majątku i osiągające niskie dochody dokonały poręczenia pożyczki do wysokości 168.000,00 złotych z weksla, natomiast profesjonalista jakim jest Fundacja(...) w S. dokonała poręczenia o słabszym charakterze, tj. „z umowy”. Podnosił, że doszło do krzywdzącego względem małżonków K. ukształtowania stosunku prawnego. B. K. (1) i A. K. (1) pozostawali w bliskich relacjach z J. S. (1), co daje podstawę do twierdzenia, że przy uwzględnieniu ich złej sytuacji finansowej decyzja o poręczeniu pożyczki i poddaniu się egzekucji nie została podjęta w sposób swobodny i rozważny. Powyższe powoduje, iż umowa z dnia 13 stycznia 2010 r. jako pozostają w sprzeczności z zasadami współżycia społecznego jest nieważna, tym samym nieważne jest również oświadczenie z dnia 21 stycznia 2010 r. o poddaniu się egzekucji w trybie 777 § 1 pkt 5 k.p.c..

Prokurator w niniejszej sprawie nie działa na rzecz oznaczonej osoby i swoje powództwo kieruje przeciwko wszystkim stronom stosunku prawnego celem wyeliminowania z obrotu nieważnych czynności prawnych, które stanowią zagrożenie dla uczestników obrotu działających zgodnie z prawem, gdyż jest to konieczne dla ochrony praworządności, praw obywateli i interesu społecznego. /k. 1-30/

W odpowiedzi na pozew z dnia 9 czerwca 2017 r. pozwany (...) Stowarzyszenie (...)w K. wniósł o oddalenie powództwa Prokuratora Okręgowego w K. w całości oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego (...)Stowarzyszenia (...)w K. kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Pozwane (...)Stowarzyszenie (...)ma charakter stowarzyszenia rejestrowego, funkcjonuje od 1995 r. Działania pozwanego oparte na statucie nakierowane są między innymi na wspomaganie rozwoju przedsiębiorczości, pomoc osobom zakładającym działalność gospodarczą, tworzenie możliwości podnoszenia kwalifikacji, działania nakierowane na ograniczenie bezrobocia, czy też działania na rzecz innowacyjności małych i średnich przedsiębiorstw, co z kolei realizowane jest chociażby w formie udzielania pożyczek podmiotom podejmującym działalność gospodarczą, przedsiębiorcą rozwijającym działalność, czy też programów współfinansowanych ze środków funduszy strukturalnych. Ze względu na dysponowanie środkami unijnymi na cele finansowania rozwoju przedsiębiorczości w regionie, po stronie pozwanego istnieje konieczność zapewnienia odpowiednich procedur przy podejmowaniu poszczególnych czynności. Pozwany jest funduszem pożyczkowym i tym wiążą go umowy, jak również konieczność przestrzegania przepisów prawa polskiego i unijnego w tym zakresie. W związku z powyższym, przestrzegany jest szczegółowy tryb postępowania z ubiegającym się o pożyczkę oraz sposób kontroli wykorzystania i spłaty pożyczki. Pożyczka udzielana jest zainteresowanym podmiotom na ich wniosek, w zakresie którego znajdują się również informacje o proponowanych zabezpieczeniach spłaty pożyczki. Przed oceną wniosku przeprowadzana jest wizytacja przyszłego pożyczkobiorcy, co ma na celu weryfikację danych wniosku, jak również uzupełnienie informacji o wnioskodawcy, w tym dokonanie oceny sytuacji finansowej. Nadto, dokonywana jest analiza ryzyka, umożliwiająca stwierdzeniem, czy dany podmiot jest w stanie właściwie wykorzystać pożyczkę, a następnie dokonać jej terminowej spłaty, weryfikacji podlega także sposób zabezpieczenia wykonania zobowiązań z tytułu umowy pożyczki i ewentualnej egzekucji świadczenia. Zgodnie z wymogami wraz z umową pożyczki winne być podpisane również dokumenty w zakresie zabezpieczenia pożyczki. Pozwany zaznaczył, że przy zawieraniu umowy pożyczki z (...) sp. z o. o. w S. zostały zachowana odpowiednia procedura. Wszelkie czynności związane z rozpoznaniem wniosku o udzielenie pożyczki, jej wypłatą, zabezpieczeniem i egzekucją zostały wykonane zgodnie z wiążącymi pozwanego regulaminami, standardami oraz przepisami prawa.

Pozwany wywodził, że zarzuty dotyczące rzekomego naruszenia przez niego zasad współżycia społecznego nie znajdują poparcia w rzeczywistym stanie faktycznym oraz dokumentacji załączonej do pozwu.

Odnosząc się do zarzutów pozwu pozwany ocenił, że bezzasadne i jednocześnie sprzeczne z samym celem instytucji poręczenia jest czynienie przez powoda wobec pozwanego zarzutów, że skorzystał z uprawnienia do swobodnego wyboru dłużnika z którego majątku prowadzona była egzekucja. Nadto, niezasadne jest twierdzenie o braku po stronie B. K. (1) i A. K. (1) świadomości znaczenia umowy poręczenia i tym samym „rażącego pogwałcenia granic swobody kontraktowej i rażącego wyzysku poręczycieli”. W treści umowy poręczenia z dnia 13 stycznia 2010 r. B. K. (1) i A. K. (1) złożyli oświadczenie o znajomości treści umowy, co do której udzielają zabezpieczenia wykonania w razie niewykonania zobowiązania przez (...) sp. z o.o. Umowa poręczenia określała kwotę, do jakiej pozwani ponoszą odpowiedzialność za dług. Wszelkie sformułowania umowne zostały określone w sposób prosty i jednoznaczny. W ocenie pozwanego nie można również przyjąć, iż umowa poręczenia miała charakter pozorny, zaś twierdzenia powoda odnoszące się do nieważności umowy ze względu na naruszenie zasad współżycia społecznego godzi w pewność obrotu gospodarczego. Pozwany nie zgodził się z twierdzeniem powoda odnoszącym się do tego, iż doszło do wyzysku poręczycieli B. K. (1) i A. K. (1), gdyż nie zostały zrealizowane przesłanki wynikające z art. 388 k.c. Po stronie poręczycieli brak było okoliczności zmuszających ich do zawarcia umowy poręczenia i złożenia oświadczenia o poddaniu się egzekucji, pozwany (...) zawierając umowę poręczenia nie działał również w celu osiągnięcia korzyści majątkowej. Pozwany podnosił, że powód nie przedstawił dowodów wskazujących na nieważność czynności prawnych ze względu na pozostawanie w opozycji do zasad współżycia społecznego.

Pozwany zaznaczył, że w dniu zawierania pożyczki (...) sp. z o.o. była podmiotem wypłacalnym, co wynikało między innymi z tego, że spółka w poprzednim roku obrotowym osiągnęła zysk. Pozwany nie dysponował informacjami, że sytuacja finansowa spółki uniemożliwiałaby ubieganie się przez nią o pożyczkę. Jednocześnie pozwany wskazał, że nie może ponosić odpowiedzialności za ewentualne nieuczciwe zachowania członków organu (...) sp. z o.o., które nie może automatycznie przesądzać, że zabezpieczenia wykonania umowy pożyczki z dnia 13 stycznia 2010 r. są sprzeczne z prawem./k. 237-293/

W odpowiedzi na pozew z dnia 9 czerwca 2017 r. pozwani B. K. (1) i A. K. (1) uznali powództwo w całości oraz wnieśli o nieobciążanie ich kosztami procesu.

Pozwani podzielili w całości argumentację przedstawioną w uzasadnieniu pozwu. Wskazali, że udzielili zabezpieczenia wykonania zobowiązania działając w zaufaniu do profesjonalnych podmiotów, tj. (...) sp. z o. o. z siedzibą w S. oraz Fundacji (...) opierali się na fałszywych zapewnieniach J. S. (1) o dobrej sytuacji finansowej spółki. Nadto, w ocenie pozwanych brak było podstaw do uznania, iż istnieje stan zagrożenia braku spłaty przez pożyczkobiorcę, tj. (...) sp. z o. o. i tym samym konieczność wykonania zobowiązania wynikającego z przedmiotowej umowy przez pozwanych B. K. (1) i A. K. (1). Podnosili, że udzielenie przez nich poręczenia miało jedynie mieć charakter formalny, pozorny, o czym zapewniali ich zarówno małżonkowie S., jak również pracownicy (...) Stowarzyszenia(...)w K. oraz (...). Zaznaczyli, iż wierzyciel nie informował ich, że w razie braku spłaty zobowiązań ze strony (...) sp. z o.o. nie będzie kierował roszczeń względem drugiego z poręczycieli – (...). Argumentowali, że w dniu zawierania umowy nie mieli wiedzy, że (...) jest jedynie poręczycielem fikcyjnym, istniało po ich stronie przekonanie, że w razie braku wykonania zobowiązania ze strony pozwanego, to właśnie (...) wykona zobowiązanie względem wierzyciela.

Pozwani podnosili, że przy udzielaniu poręczenia zostali wprowadzeni w błąd co do rzeczywistych skutków udzielonego przez nich poręczenia, wykorzystano przy tym ich słabszą pozycję jako strony stosunku cywilnoprawnego oraz brak doświadczenia. W ocenie pozwanych w dacie zawarcia umowy jako jedynego realnego poręczyciela traktowano właśnie pozwanych B. K. (1) i A. K. (1), natomiast brak było woli skierowania ewentualnej egzekucji do majątku innego poręczyciela, tj. (...). Wywodzili, że udzielenie przez nich poręczenia oraz złożenie oświadczenia o poddaniu się egzekucji, jak również cel w/w czynności pozostają w rażącej sprzeczności z zasadami uczciwego obrotu, lojalności, rzetelnego postępowania, z kolei wykorzystywanie przez (...), (...) oraz (...) sp. z o.o. silniejszej pozycji oraz rażąco krzywdzący dla pozwanych cel umowy, stanowi podstawę do twierdzenia, że jest ona nieważna z uwagi na sprzeczność z zasadami współżycia społecznego./k. 994-996/

Sąd Okręgowy oddalił powództwo po ustaleniu, że w dniu 8 stycznia 2010 r . (...) sp. z o. o. złożyła do (...) Stowarzyszenia (...) wniosek o udzielenie pożyczki, który został pozytywnie zweryfikowany przez Komisję Pożyczkową i po pozytywnej weryfikacji firmy w dniu 12 stycznia 2010 r. , na posiedzeniu w dniu 13 stycznia 2010 r. Komisja Pożyczkowa (...) podjęła decyzję o przyznaniu pożyczki w wysokości 120.000,00 złotych w celu zakupienia przez wnioskodawcę samochodów ciężarowych z naczepami. Zaproponowano formy zabezpieczenia umowy pożyczki w formie weksla własnego in blanco wraz z deklaracją wystawcy weksla i poręczycieli, aktu notarialnego o dobrowolnym poddaniu się egzekucji, poręczeniu jednej osoby fizycznej – B. K. (1), poręczenia (...) do maksymalnej wysokości 80 % tj. 96.000,00 złotych, zastawu rejestrowego. Przed podjęciem decyzji w sprawie udzielenia pożyczki w dniu 12 stycznia 2010 r. przeprowadzono wizytację, w wyniku której ustalono, że spółka (...) powstała w 2001 r., zajmuje się transportem drogowym towarów na skalę europejską, spółka wykonuje usługi na rzecz kilku firm, dysponuje 12 samochodami wraz z naczepami. Natomiast pożyczka ma na celu umożliwienie zakupu samochodów ciężarowych z naczepami przeznaczonych do przewozu ładunków przestrzennych, co usprawni świadczenie usług. Jednocześnie określono formy zabezpieczenia wykonania umowy. W dniu przeprowadzanej wizytacji (...) sp. z o.o. nie posiadała zaległości w urzędach./oświadczenia prezesa Zarządu k.1115116/ Na koniec 2009 bilans wynosił aktywa 1597.672,34 zł zaś pasywa 1391.740,41 zł . Oceniono, że działalność będzie opłacalna i rentowna i komisja wyraziła zgodę na udzielenie pożyczki .

Przed złożeniem wniosku o udzielenie pożyczki J. S. (1) Prezes spółki J. sp.zoo wieloletni znajomy przyjaciel pozwanych A. i B. K. (1) zwrócił się do nich z prośbą o udzielenie poręczenia pożyczki o którą się ubiega informując równocześnie o innych formach zabezpieczenia oraz ,że takie poręczenie ma charakter jedynie formalny . B. K. (1) wyraziła zgodę państwu S. aby udzielić takiego poręczenia .

W dniu 8 stycznia 2010 r. A. K. (1) formalnie złożył oświadczenie o wyrażeniu zgody na udzielenie poręczenia przez współmałżonka pożyczki (...) sp. z o. o. w S. udzielanej przez (...) Stowarzyszenie (...) w kwocie 120.000,00 złotych . B. K. (1) jako poręczyciel złożyła oświadczenie ,z którego wynikało ,że jest na emeryturze , którą pobiera w wysokości 2036 zł netto, zaś miesięczne dochody współmałżonka 609 zł i na utrzymaniu ma jedno dziecko córkę ,zaznaczyła również, że posiada zadłużenie z tytułu pożyczki w Banku (...) w wysokości 600 zł.

Dnia13 stycznia 2010 r. pomiędzy (...) Stowarzyszeniem (...) z siedzibą w K. a (...) sp. z o. o. z siedzibą w S., w imieniu której działał prezes zarządu J. S. (1), została zawarta umowa pożyczki (...) na mocy której pożyczkodawca zobowiązał się przenieść na własność pożyczkobiorcy kwotę 120.000,00 złotych z przeznaczeniem na zakup samochodów ciężarowych z naczepami, na okres od dnia zawarcia umowy do dnia 31 grudnia 2014 r. Zgodnie z § 4.1. umowy zabezpieczenie udzielonej pożyczki stanowi: weksel własny in blanco z deklaracją wystawcy, poręczenie weksla in blanco wraz z deklaracją poręczycieli (trzy osoby), oświadczenie dłużnika oraz poręczycieli o dobrowolnym poddaniu się egzekucji w formie aktu notarialnego z art. 777 § 1 pkt 5 k.p.c. do kwoty 168.000,00 złotych, poręczenie cywilne złożone przez jedną osobę wraz ze współmałżonkiem, zastaw rejestrowy na pojeździe mechanicznym o wartości 40.000,00 złotych, poręczenie (...) w S. w wysokości maksymalnie 80 % tj. 96.000,00 złotych.

W dniu 8 września 2006r. została podpisana pomiędzy Agencją (...) w S. a (...) Stowarzyszeniem (...) w K. umowa o współpracę w zakresie finansowani rozwoju małej i średniej przedsiębiorczości w celu stworzenia zasad współpracy i stworzenia systemu ułatwień pożyczkowych dla mikro, małych i średnich przedsiębiorstw prowadzących działalność.

W dniu 13 stycznia 2010 r. pomiędzy (...) Stowarzyszeniem (...) z siedzibą w K. a B. K. (1) i A. K. (1) została zawarta umowa poręczenia, na mocy której B. K. (1) i A. K. (1) poręczyli za zobowiązanie (...) sp. z o. o. z siedzibą w S., wynikające z w/w umowy pożyczki z dnia 13 stycznia 2010 r., tj. należność główną 120.000,00 złotych wraz z odsetkami i wszelkimi innymi kosztami związanymi z udzieloną pożyczką. Poręczyciele złożyli oświadczenie o znajomości treści umowy pożyczki oznaczonej (...) jak również w § 4 umowy zobowiązali się do spełnienia zobowiązania za pożyczkobiorcę w terminie 14 dni od daty otrzymania od (...) Stowarzyszenia (...) wezwania do zapłaty.

21 stycznia 2010 r. w Kancelarii Notarialnej w S. przed notariuszem G. M. J. S. (1) działający w imieniu (...) sp. z o. o. z siedzibą w S., B. K. (1), A. K. (1) oświadczyli, że w celu zabezpieczenia spłaty pożyczki z dnia 13 stycznia 2010 r. poddają się dobrowolnie rygorowi egzekucji na rzecz (...) Stowarzyszenia (...) w K. o całość lub część roszczenia do kwoty 168.000,00 złotych. Warunkiem prowadzenia przez (...) w K. egzekucji będzie niespłacenie zadłużenia wynikającego z umowy pożyczki w całości lub w części w sposób i w terminach wskazanych w umowie pożyczki oraz niespełnienie przez pożyczkobiorcę jego obowiązków wynikających z umowy lub zaistnienie okoliczności skutkujących rozwiązaniem umowy pożyczki. Składający oświadczenie w razie nie wywiązania się z zobowiązań umownych przez pożyczkobiorcę, upoważnili do wystąpienia do sądu o nadanie aktowi notarialnemu z dnia 21 stycznia 2010 r., repertorium (...), klauzuli wykonalności w terminie do dnia 30 czerwca 2015 r. (§ 3 aktu notarialnego). Postanowieniem z dnia 5 lipca 2011 r., sygn. akt(...)Sąd Rejonowy wS. nadał przeciwko (...) sp. z o. o. w S., B. K. (1) oraz A. K. (1) klauzulę wykonalności aktowi notarialnemu z dnia 21 stycznia 2010 r. repertorium (...), w § 3 tego aktu do kwoty 168.000,00 złotych.

21 stycznia 2010 r. fundacja Agencja (...) z siedzibą w S. udzieliła poręczenia za zobowiązania z tytułu umowy pożyczki przyznanej przez (...) Stowarzyszenie (...) w K. na rzecz (...) sp. z o. o. do kwoty maksymalnie 96.000,00 złotych -80 % kapitału podstawowego.

(...) Stowarzyszenie (...) pismem z dnia 5 kwietnia 2011 r. skierowanym do (...) sp. z o. o. w S. poinformowało o wypowiedzeniu umowy pożyczki (...) Nr (...) z dnia 13 stycznia 2010 r., jednocześnie żądając zwrotu całości należności w kwocie 103.922,13 złotych określonej na dzień 4 kwietnia 2011 r. w terminie 14 dni od dnia doręczenia pisma. Kwota 103.922,13 złotych obejmowała opłaty pocztowe od wezwań, odsetki karne, raty odsetkowe przeterminowane, odsetki umowne, raty kapitałowe przeterminowane oraz kapitał w kwocie 103.922,13 złotych.

Sąd Rejonowy w K. postanowieniem z dnia 27 maja 2011 r. sygn. akt (...)ogłosił upadłość (...) sp. z o. o. z siedzibą w S. określając jednocześnie, że upadłość będzie prowadzona z możliwością zawarcia układu.

Pismem z dnia 17 listopada komornik sądowy zawiadomił wierzyciela (...) o wszczęciu postępowania egzekucyjnego przeciwko J. S. (1) i E. S. (1) /pismo k. 306 na podstawie wyroku Sądu Rejonowego w K. z dnia 17 września 2014 r, w sprawie(...) /k.307/

Na podstawie aktu notarialnego z dnia 21 stycznia 2010 r. repertorium(...)zaopatrzonego w klauzulę wykonalności prowadzona była przez Kornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w S. egzekucja z majątku dłużników B. K. (1) i A. K. (1). W toku postępowania egzekucyjnego dokonano między innym zajęcia wynagrodzenia za pracę A. K. (1), świadczeń emerytalno-rentowych B. K. (1). Postanowieniem z dnia 2 września 2013 r. Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym wS. na wniosek wierzyciela (...) umorzył w całości postępowanie egzekucyjne przeciwko dłużnikom (...) sp. z o. o. w S., B. K. (1), A. K. (1). W prowadzonym postępowaniu Komornik wyegzekwował łącznie 30.347,60 zł natomiast od dłużnika (...) sp. z o. o. w S. nie wyegzekwowano i nie przekazano wierzycielowi żadnych kwot. Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w C. R. J. wszczął na wniosek wierzyciela (...) postępowanie egzekucyjne na podstawie aktu notarialnego z dnia 21 stycznia 2010 r., w piśmie z dnia 27 listopada 2013 r. zawiadomił o zajęciu rachunku bankowego i zakazie wypłat w toku postępowania prowadzonego przeciwko dłużnikom B. K. (1), A. K. (1).

Postanowieniem z dnia 22 kwietnia 2014 r. w sprawie wyrządzenia szkody w obrocie gospodarczym przez Prezesa (...) Stowarzyszenia (...) z siedzibą w K., tj. o przestępstwo z art. 296 § kk wobec ustalenia, że czyn nie zawiera znamion czynu zabronionego, odmówiono wszczęcia śledztwa w sprawie zaistniałego w dniu 22 listopada 2011 r. w K. wyrządzenia szkody majątkowej (...) w K..

Łącznie z tytułu udzielonego poręczenia od pozwanych A. K. (1) i B. K. (1) wyegzekwowano kwotę 78.000 zł .

W dniu 13 stycznia 2017r. (...) w K. wniosło do Sądu Okręgowego w K. pozew przeciwko Fundacji Agencji (...) z siedzibą w S. i w sprawie (...) został wydany nakaz zapłaty wobec tego poręczyciela co do kwoty 78.630,92 zł wraz z odsetkami i kosztami procesu /k.230/, która w dniu 10 maja 2017r. uregulowała w całości należność główną do spłaty pozostały odsetki 24908,34 zł /okoliczność przyznana/ .

B. K. (1) ma (...) lata z wykształcenia jest pedagogiem ,przebywa na emeryturze, która pobiera w wysokości 2164 zł, pozwany A. K. (1) jest zatrudniony i zarabia ok.2000 zł netto .

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie powołanych w treści dokumentów których prawdziwość ani wiarygodność w żaden sposób nie została podważona dodatkowo zeznań świadków J. S. (1) k. 1168-1169, E. S. (1) k. 1307,I. M. (1) k. 1232v,I. K. (1) k.1234,R. N. (1) k. 1234,Z. S. (1) k. 1299, H. P. k 1300,A. D. k.1300,E. B. k. 1306, zeznań pozwanych B. K. (1) k. 1007v, 1306, A. K. (1) k. 1306v, Prezesa Zarządu (...) M. M. k.1309. zeznań świadków M. K. k.1298,K. J. (1) k. 1299.

Poczynione ustalenia faktyczne doprowadziły Sąd Okręgowy do stwierdzenia, ze powództwo nie jest zasadne.

Powód Prokurator Okręgowy działając w celu ochrony praworządności ,interesie publicznym na podstawie art. 57 k.p.c. i 7 k.p.c. wystąpił przeciwko osobom będącym stronami stosunku prawnego o stwierdzenie nieważności umowy poręczenia pożyczki oraz stwierdzenie nieważności oświadczenia o poddaniu się rygorowi egzekucji na podstawie art. 58 par 2 k.c. W ocenie powoda zarówno zawarta umowa jak i oświadczenie pozwanych B. K. (1) i A. K. (1) są nieważne albowiem są sprzeczne z zasadami współżycia społecznego, zostały dokonane z rażącym pogwałceniem granic swobody kontraktowej i rażącym wyzyskiem poręczycieli w osobach tych pozwanych .

W ocenie Sądu na podstawie zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego oraz oceny przeprowadzonych, a powołanych w stanie faktycznym dowodów zarówno z zeznań świadków oraz dokumentów ,które Sąd uznał jako wiarygodne zaprezentowana argumentacja powoda nie znajduje usprawiedliwienia .

Po pierwsze wskazać należy, że przedmiotem uznania za nieważną miała zostać czynność prawna jaka jest zwykła umowa nazwana umowa poręczenia. Przez umowę poręczenia poręczyciel zobowiązuje się względem wierzyciela wykonać zobowiązanie na wypadek, gdyby dłużnik zobowiązania nie wykonał, oświadczenie poręczyciela powinno być pod rygorem nieważności złożone na piśmie. /art. 876 § 1 i 2 k.c. /, należy ona do zwykłych umów nazwanych, konsensualnych , powszechnie stosowanych w obrocie prawnym . Zobowiązanie poręczyciela jest zależne od istnienia, ważności i zakresu (art. 879 § 1) zobowiązania głównego, a poręczyciel może korzystać z zarzutów przysługujących dłużnikowi głównemu (art. 883 § 1), co nadaje poręczeniu cechę akcesoryjności (zawisłości, zależności) w stosunku do zobowiązania głównego.

Jak wynika z zeznań samych pozwanych B. K. (1) oraz A. K. (1) z taką umowa zetknęli się już w przeszłości ,gdyż sami udzielali już poręczenia innym umowom pożyczek nie tylko wobec innych podmiotów ale również wobec spółki (...) sp. z o.o. jak również sami zaciągali pożyczki bądź to w pracy bądź instytucji bankowej. Ponadto B. K. (1) jest osobą wykształconą w przeszłości sama piastowała funkcje kierownicze /była dyrektorem (...) Centrum Kultury/. Pozwani doskonale zatem zdawali sobie sprawę ,której to okoliczności zresztą nie przeczyli na czym polega ta umowa oraz jakie wiążą się konsekwencje jej zawarcia. Znali warunki umowy , którą podpisali ,wysokość kwoty , którą zgodzili się poręczyć tj. 120.000 zł . W treści umowy poręczenia z dnia 13 stycznia 2010 r. B. K. (1) i A. K. (1) złożyli ponadto oświadczenie o znajomości treści umowy, co do której udzielają zabezpieczenia wykonania w razie niewykonania zobowiązania przez (...) sp. z o.o. Wszelkie sformułowania umowne zostały określone w sposób prosty i jednoznaczny.

Ponadto pozwani sami zgodzili się zostać poręczycielami po rozmowach z państwem S. , do których mieli pełne zaufanie ,jak również z ich strony byli zapewniani ,że żadna odpowiedzialność majątkowa im nie grozi zwłaszcza, że będą ustanowione jeszcze inne sposoby zabezpieczenia i takie poręczenie stanowi jedynie formalność . Nie stanowi usprawiedliwienia w ocenie Sądu podnoszona przez pozwanych małżonków K. okoliczność ,że ich sytuacja finansowa nie była dobra. Utrzymywali się bowiem z emerytury pozwanej 2036 zł i zasiłku dla bezrobotnych A. K. (1) w wysokości 609 zł .Na utrzymaniu mieli jak podali w oświadczeniu jedno dziecko . Te okoliczności podlegają weryfikacji przez podmiot udzielający pożyczki , kredytu w tym wypadku (...) i wiążą się z ewentualnym ryzykiem dla tego podmiotu barku możliwości spłaty . W tym przypadku pomimo takich dochodów pozwani spełniali kryteria aby udzielić poręczenia umowy pożyczki .

Na rozprawie pozwani B. i A. K. (1) potwierdzili, że przygotowaną umowę czytali i podpisali . W ocenie Sądu zarzuty dotyczące rzekomego naruszenia przez pozwanego zasad współżycia społecznego nie znajdują poparcia w rzeczywistym stanie faktycznym oraz dokumentacji załączonej do pozwu. Pozwani dobrowolnie wyrazili zgodę na udzielenie poręczenie , zaś istota tej umowy polega na zaciągnięciu wobec wierzyciela innego dłużnika (zobowiązania głównego) dodatkowego zobowiązania do spełnienia świadczenia z tego zobowiązania na wypadek, gdyby pierwszy dłużnik zobowiązania nie wykonał. Poręczyciel zaciąga w związku z tym własne zobowiązanie, odrębne wprawdzie od zobowiązania głównego, ale zależne od jego istnienia. Pozwani nie mogli więc zakładać godząc się na zawarcie takiej umowy, że nie będą spłacać zobowiązania jeśli w przyszłości zajdą ku temu warunki ,przeciwnie zawsze należy liczyć się z taką ewentualnością , że pożyczkodawca z różnych przyczyn może zaprzestać spłaty zadłużenia i wówczas odpowiada swoim majątkiem poręczyciel .

Niezasadne jest również czynienie przez powoda wobec pozwanego zarzutów, że skorzystał z uprawnienia do swobodnego wyboru dłużnika z którego majątku prowadzona była egzekucja. Odpowiedzialność poręczycieli jest solidarna zatem stosownie do treści art. 366 k.c. kilku dłużników może być zobowiązanych w ten sposób ,że wierzyciel może żądać całości lub części świadczenia od wszystkich dłużników łącznie , od kilku z nich lub od każdego z osobna a zaspokojenie wierzycielka przez któregokolwiek z dłużników zwalnia pozostałych i aż do zupełnego zaspokojenia wierzyciela wszyscy dłużnicy solidarni pozostają zobowiązani . Nie powoduje nieważności czynności prawnej fakt ,że wierzyciel pozwany (...) egzekwował zadłużenie od pozwanych B. i A. K. (1)pomimo nawet istniejących innych form zabezpieczenia drugiego poręczyciela i zastawu rejestrowego. W żaden sposób uprawnienia powyższe wynikające z przepisów prawa nie czynią nieważną umowy zarówno pożyczki jak i poręcznie .

Nie ma żadnego znaczenia dla ograniczenia bądź ewentualnego wyłączenia odpowiedzialności poręczycieli ilość oraz sposoby zabezpieczenia . Zgodnie z Regulaminem Funduszu (...) § 7 obligatoryjną formą zabezpieczenia pożyczki był weksel własny In blanco z deklaracjami wystawcy weksla i poręczycieli, akt notarialny o dobrowolnym poddaniu się egzekucji pożyczkobiorcy i poręczycieli na podstawie art. 777 § 1 pkt 5 k.p.c. oraz poręczenie osób trzecich – wszystkie zostały ustanowione i dodatkowo poręczenie (...) i zastaw rejestrowy na naczepie . To sytuacja finansowa podmiotu ubiegającego się o pożyczkę jej analiza decyduje o tym jakie dodatkowe zabezpieczenia winny zostać ustanowione aby nawet wobec trudnej sytuacji finansowej podmiotu ubiegającego się o nią spłata udzielonej pożyczki była zabezpieczona. Pozwany (...) nie jest instytucją bankową lecz jego zadaniem jest wspieranie małej średniej przedsiębiorczości stąd ubieganie się o pożyczkę w takiej instytucji jest łatwiejsze i mniej sformalizowane, a środki są łatwiej dostępne niż w instytucji bankowej z uwagi na rolę jaką pełnią takie fundusze pożyczkowe utworzone ze środków publicznych umożliwiając uzyskanie środków przez podmioty nieposiadające wystarczającego kapitału do ich finansowania przez banki .Oczywiście proces udzielenia pożyczki jest sformalizowany i opisany w Regulaminie z zachowaniem którego, wszelkich procedur takiej pożyczki udzielono spółce (...) . W żaden sposób z materiału dowodowego nie wynika, aby to pozwany (...), bądź którykolwiek z pracowników tej instytucji miał zapewnić pozwanych B.i A, K. (1) że poręczenie umowy pożyczki jest fikcją i z uwagi na inne sposoby zabezpieczenia takiej pożyczki nie będą spłacać w przypadku ewentualnego powstania zadłużenia i jego nieuregulowania przez spółkę (...) .Ewentualnie takie zapewnienia mogły mieć miejsce ze strony państwa S. co dla tej sprawy tj. dla ważności umowy zarówno pożyczki jak i poręczenia nie ma znaczenia podobnie jak i podnoszona przez pozwanych okoliczność ,że w dacie zawierania umowy pożyczki kondycja (...) spółki (...) nie była dobra zatem pozwany nie powinien takiej pożyczki udzielić. Jak już wyżej była mowa (...) jego zadaniem jest wspieranie małej i średniej przedsiębiorczości oraz łatwiejszy dostęp do środków dla podmiotów uprawnionych nawet nieposiadających wystarczającego kapitału wystarczającego do ich finansowania przez banki ważne aby były podmiotem uprawnionym do skorzystania z określonego programu i aby środki zabezpieczenia były wystarczające. Sytuacja firmy (...) sp.zoo została dokładnie zbadana ,w dacie złożenia wniosku była wypłacalna i ostatecznie tendencja finansowa została oceniona pozytywnie jako wzrostową /zysk za 2009 r. pomimo dużej straty w 2008 r., zawarte umowy na czas nieokreślony na przewozy międzynarodowe, opinie bankowe potwierdzające brak obciążenia tytułami egzekucyjnymi, braku zadłużeń przeterminowanych ,regulowanie terminowe zobowiązań, brak zalegania w opłacie składek ZUS oraz zalęgłości podatkowych.

Należy w tym miejscu podkreślić, że działania pozwanego (...) oparte na statucie nakierowane są między innymi na wspomaganie rozwoju przedsiębiorczości, pomoc osobom zakładającym działalność gospodarczą, tworzenie możliwości podnoszenia kwalifikacji, działania nakierowane na ograniczenie bezrobocia, czy też działania na rzecz innowacyjności małych i średnich przedsiębiorstw, co z kolei realizowane jest chociażby w formie udzielania pożyczek podmiotom podejmującym działalność gospodarczą, przedsiębiorcom rozwijającym działalność, czy też programów współfinansowanych ze środków funduszy strukturalnych. Ze względu na dysponowanie środkami unijnymi na cele finansowania rozwoju przedsiębiorczości w regionie, po stronie pozwanego istnieje konieczność zapewnienia odpowiednich procedur przy podejmowaniu poszczególnych czynności. Pozwany jest funduszem pożyczkowym i tym wiążą go umowy, jak również konieczność przestrzegania przepisów prawa polskiego i unijnego w tym zakresie. W związku z powyższym, przestrzegany jest szczegółowy tryb postępowania z ubiegającym się o pożyczkę oraz sposób kontroli wykorzystania i spłaty pożyczki. Pożyczka udzielana jest zainteresowanym podmiotom na ich wniosek, w zakresie którego znajdują się również informacje o proponowanych zabezpieczeniach spłaty pożyczki. W całości procedura udzielenia takiej pożyczki została w ocenie Sądu zachowania i nie ma wpływu na ważność umowy poręczenia

Potwierdziła tę okoliczność sama pozwana ,ze nie słyszała aby firma ta miała kłopoty finansowe ,znana była na rynku (...) ponadto miała zaufanie do jej właścicieli państwa S. , z którymi znaki się od lat byli przyjaciółmi .

Ponadto jak wynika z Regulaminu Funduszu (...) § 1 pkt2 pożyczka nie mogła być udzielona jedynie przedsiębiorcy znajdującemu się w trudnej sytuacji finansowej w rozumieniu przepisów rozdziału 2.1 Wytycznych Wspólnoty dotyczących pomocy państwa w celu ratowania i restrukturyzacji zagrożonych przedsiębiorstw lub znajdujących się w o okresie restrukturyzacji przeprowadzonej z wykorzystaniem pomocy publicznej .W myśl tych przepisów spółka (...) sp. z.o.o. nie została po zakończeniu procedury weryfikacyjnej zakwalifikowana jako przedsiębiorstwo zagrożone przeciwnie kwalifikowała się do wsparcia finansowego. Natomiast istotnym warunkiem udzielenia pożyczki jest ustanowienie zabezpieczeń zgodnych z Regulaminem co miało miejsce .Nie można zatem postawić tezy ,że zawarta umowa pożyczki jest z jakichkolwiek powodów nieważna co rodziłoby nieważność umowy poręczenia .Jeśli nawet dany podmiot nie kwalifikowałby się do uzyskania pomocy sankcją byłby zwrot udzielonych funduszy nie zaś nieważność czynności prawnej .

Stosownie do treści art. 58 par 2 k.c. nieważna jest czynność prawna sprzeczna z zasadami współżycia społecznego . Powód zindywidualizował powyższe zasady powołując się na zasadę uczciwości kupieckiej ,lojalności wobec kontrahenta umowy.

Materiał dowodowy zgromadzony w sprawie w tym zarówno przesłuchanie stron pozwanych B, i A,K. (1) Prezesa (...) oraz świadków nie potwierdziło tezy, aby doszło do naruszenia zasad współżycia społecznego przy zawieraniu umowy poręczenia tj. aby doszło przy zawieraniu tej umowy do rażącego pogwałcenia granic swobody kontraktowej czy wyzysku poręczycieli państwaK. (1) .Przesłuchani w sprawie świadkowie pracownicy pozwanego (...) I. M. (1) ,I. K. (1), Z. S. (1) , H. P. ,A. D. ,E. B. nie posiadali żadnej wiedzy co do okoliczności aby doszło do naruszenia zasad współżycia społecznego ,równości stron, ewentualnego wyzysku przy zawarciu umowy poręczenia przez pozwanych .Jedynie uczestniczyli w przygotowywaniu dokumentacji i jej weryfikacji w przedmiocie złożonego wniosku o pożyczkę i przygotowaniu takiej umowy jak również samej umowy poręczenia, którego to poręczyciela zaproponował sam pożyczkobiorcy, a który został zaakceptowany z uwagi na spełnianie kryteriów . Także pozostali przesłuchani świadkowie nie potwierdzili aby jakiekolwiek zasady współżycia społecznego przy zawieraniu umowy zostały naruszone. Sąd oddalił wnioski dowodowe o przesłuchanie na powyższe okoliczności w charakterze świadków notariusza A. K. (3) tj. zawarcia umowy poręczenie na okoliczności wskazane w pozwie oraz piśmie z dnia14 lipca 2017 r. oraz komornikaR. J.Notariusz jedynie sporządziła w oparciu o przedstawione przez strony dokumenty akt notarialny o dobrowolnym poddaniu się egzekucji na podstawie art.777 par 1 pkt 5 k.p.c. , który jak zeznali sami pozwani ponadto wynika z jego treści został odczytany i podpisany. Pozwani zeznali również ,iż pomimo ,że czynność ta odbyła się szybko wszystko było już przygotowane nie mieli żadnych pytań nie zgłaszali żadnych zastrzeżeń .Przesłuchiwanie zaś w charakterze świadka notariusza co do treści dokumentu i okoliczności zawarcia aktu notarialnego sporządzonego w 2010 r.jest sprzeczne z art. 246 k.p.c. zaś czy doszło do naruszenia zasad współżycia społecznego to świadkowie ci nie uczestniczyli przy zawieraniu umowy poręczenia ,przygotowywaniu dokumentacji .W ocenie Sądu przesłuchanie notariusza na wskazane okoliczności nie miało znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy podobnie jak i przesłuchiwanie na powyższe okoliczności komornika dokonującego czynności egzekucyjnych . Także dla rozstrzygnięcia sprawy nie miał znaczenia o czym była mowa wyżej dowód z opinii biegłego dla wykazania złej kondycji (...) spółki (...) ubiegającej się o pożyczkę dlatego został ten wniosek oddalony .Sytuacja ta wynika z dokumentów załączonych do wniosku o pożyczkę ,który po weryfikacji komisji został pozytywnie oceniony. Pozwany (...) jako podmiot dysponujący środkami publicznymi, unijnymi podlega szczególnym rygorom ,w dysponowaniu tymi środkami w zakresie udzielanych pożyczek i żadne nieprawidłowości w tym zakresie nie zostały stwierdzone aby podmiot Sp. J. nie kwalifikowała się do skorzystania z takiej pożyczki . Przeciwnie z zeznań samych pozwanych A. K. (1), B. K. (1) ponadto J. S. (1), E. S. (1) wynika ,że pozwani wyrazili zgodę na udzielenie poręczenia , nie zostali do tego w żaden sposób zmuszeni, decyzja została przez nich podjęta w sposób swobodny na prośbę J. S. (1) ,do którego mieli zaufanie. W ocenie Sądu pozbawione jest podstaw prawnych twierdzenie ,że zostali wprowadzeni w błąd co do sytuacji finansowej spółki (...) gdyby wiedzieli , że spłata pożyczki jest wątpliwa nie zdecydowaliby się na udzielenie takiego poręczenia . Po pierwsze pozwani działali w zaufaniu do pana S. a nie pozwanego (...) wierzyciela ,nie podjęli żadnych działań zmierzających do sprawdzenia kondycji finansowej firmy, nie zażądali także od pana S. żadnych dokumentów ,aby mieć wiedze co do jej kondycji i ewentualnie uzyskane dokumenty skonsultować przed wyrażeniem zgody na udzielenie poręczenia gdyż jak sami zeznali , mieli do swojego znajomego zaufanie .Ponadto jak stwierdzili byli zapewniani ,/przy czym nie przez wierzyciela/ ,że są inne sposoby zabezpieczenia i mogą być w przyszłości bezpieczni co nie ma znaczenia dla ważności umowy poręczenia na zawarcie której w sposób dobrowolny, bez żadnego nacisku czy wykorzystania pozycji silniejszej innego podmiotu wyrazili w sposób swobodny zgodę . O błędzie można mówić wówczas, gdy zachodzi niezgodność między rzeczywistością, a jej odbiciem w świadomości podmiotu. Nie ma zaś błędu, jeżeli oświadczający znał otaczającą go rzeczywistość i rozumiał okoliczności np. zawieranej umowy, ale wyciągnął z nich niewłaściwe wnioski i podjął niesłuszną czy też niekorzystną dla siebie decyzję.

W żaden sposób nie zostało wykazane również, aby czynność prawna dokonana przez notariusza w formie aktu notarialnego sporządzonego w dniu 21 stycznia 2010 r. oświadczenie o poddaniu się rygorowi egzekucyjnemu przez A. K. (1) i B. K. (1) z art. 777 § 1 pkt 5 k.p.c. była nieważna, tj. by powyższy akt został sporządzony z rażącym pogwałceniem granic swobody kontraktowej i rażącym wyzyskaniem poręczycieli.

Do czynności dokonywanych przez notariusza, należy między innymi sporządzanie aktów notarialnych, których wymagania formalne określone zostały w art. 92 i 94 § 1 ustawy z dnia 14 lutego 1991 r. - Prawo o notariacie (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 164 ze zm., dalej: "pr. o not."). Jedynie wtedy, gdy notariusz naruszy tzw. konstytutywne wymogi formalne aktu notarialnego, to jest art. 92, art. 93 i art. 94 pr. o not., bez względu na stwierdzoną w nim czynność prawną, czynność notarialna zostanie dokonana sprzecznie z prawem. Przy sporządzaniu aktu notarialnego 21 stycznia 2010 r. nie zostały naruszone tzw. konstytutywne wymogi formalne aktu notarialnego .

Pozwani zdawali sobie sprawę z czynności prawnej , zostali poinformowani o spotkaniu u notariusza gdzie przygotowany akt został im odczytany i następnie został przez nich podpisany co miało związek z podpisaną umową poręczenia .Pozwani nie zgłaszali żadnych uwag i zastrzeżeń , nie wymagali również, aby ewentualne kwestie zostały im wytłumaczone co zresztą sami przyznali, stąd również słuchanie notariusza w charakterze świadka na powyższe okoliczności wobec ich przyznania przez pozwanych Sąd uznał za niecelowe. Żadnych innych okoliczności ,które mogłyby uzasadniać nieważność tej czynności prawnej powód nie wskazał .

Z powyższych względów w ocenie Sądu przesłanki z art. 58 § 2 k.c. nie zaistniały tj. brak jest podstaw aby stwierdzić ,że umowa poręczenia zawarta przez pozwanych B. K. (1) i A. K. (1) bądź oświadczenie o poddaniu się rygorowi egzekucyjnemu dokonanemu w formie aktu notarialnego została zawarta bądź dokonane w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego a zatem są nieważne .

Podstawę rozstrzygnięcia o kosztach procesu stanowił przepis art. 98 k.p.c. w zw. z § 2 pkt 6) Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. Dz.U.2016.1668 ) .W przedmiotowej sprawie , która wytoczył Prokurator na podstawie art. 7, 57 k.c. nie ma zastosowania przepis art. 106 k.p.c. . /m.in. wyrok SN z 5 maja 1989 r. lex 5277, II Cr 155/89, wyrok SN z 12 grudnia 2002r., II CKN 1190/00 ,lex 1165509/.

Wyrok ten zaskarżył powód wnosząc o jego zmianę i uwzględnienie powództwa i zarzucił Wyrok ten zaskarżyła apelacją powodowa Prokuratura Okręgowa w K. w całości. Apelująca zarzuciła naruszenie prawa procesowego, a to art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 58 § 2 k.c. przez zaniechanie wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego pozwanych B. i A. K. (1) oraz Prezesa Stowarzyszenia (...) i świadków I. M., I. K., Z. S., H. P., A. Ł. D.. E. B., R. N., J. S., E. S.. Oraz dokumentów , a to : umowy pożyczki zawartej w dniu 13 stycznia 2010 r.; umowy poręczenia z dnia 13 stycznia 2010 r.; oświadczenia złożonego w dniu 21 stycznia 2010 r. o poddaniu się rygorowi egzekucji; informacji udzielonej przez (...) Komendzie Powiatowej Policji w K. do sprawy(...) obecnie prowadzonego przez Prokuraturę Okręgową w K. pod sygn..(...)oraz nie dokonanie oceny dowodów z zeznań św. M. K., K. J. przez co Sąd I instancji pominął istotne dla sprawy wnioski wynikające z powołanych dowodów, które wskazują, że przy zawieraniu umowy poręczenia i oświadczenia o dobrowolnym poddaniu się egzekucji doszło do naruszenia zasad współżycia aspołecznego w postaci zasady uczciwości i rzetelności kupieckiej, lojalności, zaufania oraz szczególnej staranności przy dokonywaniu czynności, co skutkowało nieważnością kwestionowanych czynności prawnych.

W uzasadnieniu rozwinięto podniesione zarzuty rozwinięto argumentację związana z oceną dowodów przez Sąd I instancji. Apelująca potwierdza, że B. K. (1)sprawdziła, że (...) udziela poręczenia do kwoty 96 000zł i wskazuje na dalsze sposoby zabezpieczenia, jak też dalszy przebieg zdarzeń. W zarzutach odwołuje się do twierdzeń pozwanej i potwierdzenia ich przez świadków, członków najbliższej rodziny. Zarzuca, że (...) nie stosowała się do własnych procedur przy udzielaniu pożyczki, jak też kwestionuje kwalifikacje osób uczestniczących w procedurze jej udzielania. Wyraża pogląd, że pożyczka nie powinna być udzielona Spółce (...). Podnosi, że nie doszłoby do zaistniałej sytuacji gdyby właściwie sprawdzony Spółkę przed udzieleniem pożyczki a nadto (...) był traktowany jako fikcyjny poręczyciel od którego nie będzie ona egzekwowana. Podnosi, że pożyczkę egzekwowano od pozwanych B. i A. K. (1) a nie od (...). Dalszy zarzut dotyczy nie udzielenia pouczeń przez notariusza przed sporządzeniem aktu notarialnego. Ponadto Prokuratura prowadzi postępowanie dotyczące przestępstwa z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 297 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. na szkodę (...) między innymi przy udzielaniu tej pożyczki.

Pozwane(...) Stowarzyszenie (...) wniosło o oddalenie apelacji i zasądzenie kosztów.

Prokuratura w piśmie z dnia 30 listopada 2018 r. podniosła dodatkowo o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłej z zakresu księgowości dr E. P. z dnia 4 września 2018 r. w postępowaniu(...)Prokuratury Okręgowej w K. na okoliczność, że (...) nie stosowało się do przepisów Regulaminu pożyczkowego (...) i nie zbadało sytuacji majątkowej Spółki z o.o. (...), co doprowadziło do udzielenie pożyczki przedsiębiorcy znajdującemu się w stanie upadłości na dowód iż pozwany złamał zasady uczciwego obrotu, rzetelnego postępowania i prowadzenia działalności z należytą starannością. Ponadto wniosła o przeprowadzenie dowodu z zeznań osób przesłuchanych w w/w postępowaniu.

Apelacja nie jest zasadna.

Sąd Apelacyjny podziela ustalenia faktyczne i wywody prawne Sądu I instancji i przyjmuje je za własne.

Sąd Apelacyjny oddalił wnioski dowodowe strony powodowej zawarte w piśmie datowanym 28 listopad 2018 r, które wpłynęło w dniu 30 listopada 2018 r., gdyż nie dotyczą istoty sprawy.

Strona powodowa jako podstawę żądania pozwu wskazała art. 7 k.p.c., art. 57 k.p.c. i art. 189 k.p.c. w zw. z art. 58 § 2 k.c. Wskazane przepisy proceduralne uzasadniały legitymację procesową Prokuratora wraz z odwołaniem do przepisu materialnoprawnego dla ustalenia nieważności umowy. W istocie podstawą żądania jest art. 58 § 2 k.c. stanowiący, że „ nieważną jest czynność prawna sprzeczna z zasadami współżycia społecznego”. Przyjmując, że powództwo przeciwko stronom umowy wniósł profesjonalny podmiot, zarazem wskazane przepisy wyznaczają także zakres badania sprawy przez Sąd, ukierunkowują postępowanie dowodowe.

Dalsze rozważania , przy wskazaniu na wiążący i akceptowany stan faktyczny i prawny określony przez Sąd I instancji, rozpocząć należy od odniesienia się do zarzutu naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. Podnoszone zarzuty nie są zasadne, „ zasada swobodnej oceny dowodów w postępowaniu cywilnym pozwala sądowi orzekającemu na podstawie całego materiału zgromadzonego w sprawie wysnuć wnioski o prawdziwości faktów, spośród kilku równorzędnych dowodów tylko niektóre uznać za przekonujące, przyznać dowodom pośrednim taką moc dowodową jak dowodom bezpośrednim oraz wysnuć z zebranego materiału procesowego i wyników postępowania dowodowego wnioski, jakich żadna ze stron nie wysnuła….Ramy swobodnej oceny dowodów wyznaczone są wymaganiami prawa procesowego, doświadczenia życiowego oraz regułami logicznego myślenia, według których sąd w sposób bezstronny, racjonalny i wszechstronny rozważa materiał dowodowy jako całość, dokonuje wyboru określonych środków dowodowych i, ważąc ich moc oraz wiarygodność, odnosi je do pozostałego materiału dowodowego (wyrok SN z dnia 10 czerwca 1999 r., II UKN 685/98, OSNAPiUS 2000, nr 17, poz. 655). ( M. Manowska Komentarz do k.p.c do art. 233 WK – 2015 r. ). Natomiast T. Ereciński w komentarzu do tego przepisu wskazał, że „Skuteczne postawienie zarzutu naruszenia przez sąd art. 233 § 1 wymaga wykazania, że sąd uchybił zasadom logicznego rozumowania lub doświadczenia życiowego, to bowiem jedynie może być przeciwstawione uprawnieniu sądu do dokonywania swobodnej oceny dowodów. Nie jest natomiast wystarczające przekonanie strony o innej, niż przyjął sąd, wadze (doniosłości) poszczególnych dowodów i ich odmiennej ocenie niż ocena sądu (tak Sąd Najwyższy w orzeczeniu z dnia 6 listopada 1998 r., II CKN 4/98, niepubl.). Por. również wyrok SN z dnia 10 kwietnia 2000 r., V CKN 17/00, OSNC 2000, nr 10, poz. 189; wyrok SN z dnia 5 sierpnia 1999 r., II UKN 76/99, OSNAPiUS 2000, nr 19, poz. 732”. ( LEX ). Sąd Apelacyjny stwierdza, że Sąd I instancji wystarczająco odniósł się do dowodów , przez wskazanie na podstawie jakich dowodów ustalił stan faktyczny. Powoływanie się w apelacji na to, ze nie ustalono okoliczności nie istotnych dla rozstrzygnięcia jaką jest np. twierdzenie o wizycie pozwanej w (...) nie ma znaczenia dla sprawy. Okoliczność, że na podstawie dowodów wskazywanych przez stronę możliwe jest ustalenie innego stanu faktycznego nie skutkuje zasadności zarzutu dotyczącego oceny dowodów. Uzasadnienie apelacji koncentruje się na tym, że pracownicy (...) mieli zapewnić pozwaną, że „poręczenie jest fikcją”. Ocena dokumentów spółki była wystarczająca – zaświadczenia z Urzędu Skarbowego, ZUS o nie zaleganiu z płatnościami i opinie bankowe, plus dokumenty Spółki. Jeszcze raz podkreślić należy, że nawet gdyby hipotetycznie przyjąć nie dopełnienie procedur to wskazać należy na treść orzeczenia - uchwały składu 7 Sędziów Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 30 września 1996 r. III CZP 85/96 „Poręczyciel nie może uchylić się od skutków prawnych swego oświadczenia woli z powodu błędu wywołanego podstępnie przez dłużnika co do jego wypłacalności w dacie poręczenia”. ( OSNC 1996 nr 12, poz. 153,). Z powyższego wynika, że Sąd I instancji postąpił prawidłowo.

Apelację podsumowuje stwierdzenie zarzucające skierowanie egzekucji początkowo wyłącznie przeciwko małżonkom K. i to jest jej istota, która jednak nie może odnieść zamierzonego skutku. Reasumując zarzuty dotyczące oceny dowodów w istocie koncentrują się na nie ustaleniu tez pożądanych z punktu widzenie skarżącego, a nie zawierają skutecznego podważenia ustaleń.

Źródłem odpowiedzialności pozwanych B. K. (1) i A. K. (1) jest umowa poręczenia ( art. 876 k.c. i nast.), a z sytuacji tych pozwanych Prokurator wywodzi zasadność powództwa. Poręczenie jest umową akcesoryjną w stosunku do umowy pomiędzy wierzycielem i dłużnikiem. Może obejmować także inne czynności prawne, ale w sprawie wystarczające jest skupienie się na relacji umownej związanej z umową pożyczki. Poręczyciel zobowiązuje się do spełnienia świadczenie na rzecz wierzyciela w razie nie wykonania zobowiązania przez dłużnika. W umowie poręczenia można ograniczyć zakres odpowiedzialności poręczyciela, oznaczając maksymalną wielkość tej odpowiedzialności jak tez wskazać , że odpowiada za całość lub część zobowiązania. Poręczyciel zobowiązuje się ze względu na stosunek łączący go z dłużnikiem, stąd pierwszoplanowa jest ich relacja. W konsekwencji ocenie podlega zachowanie wzajemne stron tej umowy, również w tej sprawie. Z ustaleń faktycznych, nie kwestionowanych i w apelacji, wynika, że małżonkowie K. zawarli umowę poręczenia dobrowolnie, dokonywanie czynności było rozłożone w czasie, w związku z tym mieli możliwość wycofania się z dokonania czynności, czy też zmiany umowy w szczególności przed złożeniem oświadczenia o poddaniu się egzekucji w formie aktu notarialnego. Podkreślić należy, że powództwo dotyczy ustalenia nieważności czynności prawnej w postaci umowy poręczenia pożyczki w kwocie 120 000zł i oświadczenia o poddaniu się egzekucji do kwoty 168 000zł. W związku z tym brak podstaw do analizy umowy pomiędzy Spółką i Stowarzyszeniem a wniosek dowodowy apelującego z dnia 28 listopada 2018 r. w istocie zawiera elementy rozszerzenia podstaw powództwa. Ponadto dotyczy relacji pozwanego Stowarzyszenia z pożyczkobiorcą a wnioskodawca uwzględnia wiedzę uzyskaną w 2018 r. w postepowaniu karnym, pomijam czy wnioski opinii ostatecznie ostaną się, do czynności dokonanej w styczniu 2010 r. W dodatku zwrócenia uwagi wymaga okoliczność, że zawarta w styczniu 2010 r. umowa pożyczki była wykonywana – spłacane raty – przez pożyczkobiorcę do września 2010 r.

W związku z tym w sprawie w istocie zarzuty nie dotyczą umowy poręczenia a faktu ziszczenia się odpowiedzialności poręczyciela i sposobu realizacji zobowiązania w kontekście innych sposobów zabezpieczenia umowy. Podkreślić należy, że umowa była zabezpieczona także poręczeniem (...) do wysokości 80% wartości umowy t. j. 96000zł, oraz zastawem rejestrowym na przyczepie o wartości 40000zł.

W związku z tym w dacie zaprzestania spłat i wezwania do zapłaty zobowiązanie wynosiło około 103 000zł. Rzeczą pożyczkodawcy było sprawne i rozważne przeprowadzenie egzekucji nie spełnionego świadczenia. Ocena sposobu wykonania zabezpieczeń, skorzystania z nich nie ma znaczenia dla oceny ważności umowy i oświadczenia. Okoliczność, że nie skorzystano najpierw z zabezpieczenia w postaci poręczenia (...) może być negatywnie oceniana, ale mieściła się w prawie wyboru uprawnionego. Niewątpliwie okoliczności utraty zabezpieczenia z zastawu rejestrowego obciąża Stowarzyszenie, jednak także nie wpływa wstecznie na ocenę ważności wskazanych czynności prawnych. Podkreślić należy, że ewentualne konsekwencje nie uzyskania pieniędzy z zastawu rejestrowego może mieć znaczenie, ale nie w tym postępowaniu. Natomiast w dacie zawarcia umowy i dacie poddania się egzekucji łączny sposób zabezpieczenia nie może być oceniony jako naruszający zasady współżycia społecznego. Ostatecznie w dacie rozpoznania apelacji należność z umowy pożyczki była rozliczona także z wykorzystaniem poręczenia (...). Uzupełnieniem powyższego jest treść uchwały Sądu Najwyższego z dnia 5 maja 1993 r. III CZP 54/93 stwierdził, że „Jeżeli przy ustanawianiu podwójnego zabezpieczenia kredytu przez przewłaszczenie na zabezpieczenie oraz przez umowę poręczenia - nie uzgodniono inaczej, to zarówno o kolejności, jak i o zakresie realizacji zabezpieczeń decyduje kredytodawca”. W uzasadnieniu wskazał, że „Ukształtowanie treści stosunków tworzących zabezpieczenie wierzytelności (kredytu) jest pozostawione uznaniu stron (art. 353 1 KC). W razie zatem ustanawiania dwu lub więcej zabezpieczeń różnego lub tego samego rodzaju strony mogą - uwzględniając różnice i swoistości w rozkładzie ryzyk, związane z zastosowanymi rodzajami zabezpieczeń (i ewentualnie z innymi jeszcze okolicznościami) - wprowadzać do umów postanowienia co do kolejności, uwarunkowania, zakresu itp. realizacji danego zabezpieczenia. Jeżeli jednak postanowienie takie do umowy nie zostało wprowadzone, każda umowa o zabezpieczenie musi być traktowana samodzielnie i odrębnie, nie ma więc podstaw do narzucania korzystającemu z tych zabezpieczeń jakichś w tym względzie ograniczeń. Może on zatem korzystać ze swych uprawnień w sposób, jaki uzna za właściwy, również przez egzekwowanie zapłaty nie spłaconej należności kredytowej od poręczyciela - przed realizacją innego zabezpieczenia. Dodać trzeba na koniec, że interes poręczyciela jest chroniony przez unormowanie przyjęte w art. 887 KC, będące podstawą odpowiedzialności odszkodowawczej wierzyciela korzystającego z zabezpieczenia przez poręczenie, a także, w stosunku do kredytobiorcy - w art. 518 KC”. ( OSNCP 1993 nr 12, poz. 219, ).

Ponadto w Komentarzu do Kodeksu Cywilnego część ogólna R. Trzaskowski przedstawia bardzo rozbudowane wywody dotyczące art. 58 k.c.( LexisNexis 2014 r s. s. 408 – 543 ) przy czym analiza tez dotyczących sprzeczności z zasadami współżycia społecznego ze względu na nadmierne korzyści jednej ze stron ( tezy 82-85 ), jak i rozważania dotyczące wadliwości celu lub treści ( tezy 16 – 25 ) nie prowadzą do wniosku o naruszeniu w sprawie zasad współżycia społecznego przy zawieraniu umowy poręczenia. Sąd I instancji trafnie wskazał i odniósł się do cech osobowych doświadczenia życiowego, wykształcenia poręczyciela p. B. K. (1). Treść czynności prawnej i jej cel były jasne i zrozumiałe, pozwana udzieliła pomocy właścicielowi Spółki w uzyskaniu przez nią pożyczki. Pozwana znała znacznie wcześniej P. S., akceptowała przedstawione przez niego argumenty i zdecydowała się na udzielenie poręczenia. W dacie dokonywania czynności nie oceniała podejmowanych czynności negatywnie, współdziałała z mężem. Brak zatrudnienia współmałżonka był przejściowy. Wreszcie odwołanie się do naruszenia zasad współżycia społecznego powinno je wskazywać; zarzucono pogwałcenie granic swobody kontraktowej, rażący wyzysk poręczycieli. Wskazane powyżej okoliczności sprzeciwiają się przyjęciu pogwałcenia granic swobody kontraktowej, zawarto typowa umowę poręczenia i złożono oświadczenie o poddaniu się egzekucji, jeszcze raz wskazać trzeba na rozłożony czas podejmowania decyzji doświadczenie p. B. K. (1), zaufanie poręczycieli do p. S. działającego za Spółkę. Pomiędzy ówczesnym prezesem Spółki a poręczycielami istniały znacznie wcześniejsze kontakty. Charakter umowy poręczenia powoduje, że może dojść do realnej odpowiedzialności za dłużnika. W związku z tym poręczyciel zawsze musi brać pod uwagę realność egzekwowania należności. Niewątpliwie górna granica odpowiedzialności była relatywnie wysoka, ale okoliczność ta nie skutkuje przyjęciem wyzysku, przy dobrowolności czynności. Również, jedynie na marginesie, historycznie zakres egzekucji podawany na maksymalnie 80 000zł w ciągi kilku lat nie potwierdza tego zarzutu. Żaden z uczestników czynności w stosunku do poręczycieli nie wpływał na decyzję poręczycieli tak co do udzielenia go, jak i zakresu. Pozew nie zawierał twierdzenia o nieważności umowy pożyczki stąd brak potrzeby odnoszenia się do tego zagadnienie, jedynie można zauważyć, że w ocenie Sądu brak okoliczności na taką sytuację wskazujących.

Sąd Apelacyjny zwraca także uwagę na orzeczenia Sądu Najwyższego : Postanowienie Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 13 lutego 2019 r. IV CSK329/18 Stwierdzenie nierównomiernego rozłożenia ryzyka osiągnięcia korzyści i wysokości świadczeń obciążających tylko jedną lub obie strony umowy nie może w zasadzie wystarczyć do stwierdzenia, że czynność prawna narusza zasady słuszności kontraktowej i z tej przyczyny jest nieważna na podstawie art. 58 § 2 KC. W ramach wyrażonej w art. 353 ( 1) KC zasady swobody umów mieści się przyzwolenie na faktyczną nierówność stron, która może się wyrażać nie ekwiwalentnością ich wzajemnej sytuacji prawnej. ( www.sn.pl ). Postanowienie Sądu Najwyższego Izba Cywilna z dnia 28 marca 2019 r. I CSK392/18 „Bezwzględna nieważność czynności prawnej ze względu na jej sprzeczność z zasadami współżycia społecznego jest brana pod uwagę przez sąd z urzędu, jednakże jeśli nie ma wystarczających do tego okoliczności, zwłaszcza wynikających z podnoszonych zarzutów, to sąd takiej sprzeczności może nie stwierdzić’. Ponadto trafnie Sąd Najwyższy wskazał na indywidualną ocenę każdej sprawy i w niniejszej sprawie prowadzi ona do wniosku o braku naruszeń zasad współżycia społecznego - Postanowienie Sądu Najwyższego - Izba Pracy i Ubezpieczeń Społecznych dnia 20 czerwca 2018 r. I UK 381/17 „Odwołanie się do zasad współżycia społecznego ma charakter zindywidualizowany. Aby przesądzić, czy w danym przypadku sąd prawidłowo posługuje się tą klauzulą generalną, należy prześledzić szczegółowo wszystkie okoliczności sprawy, gdyż dopiero suma konkluzji prowadzi do miarodajnej weryfikacji.” W tym kierunku zmierzają także wyroki Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 7 lutego 2018 r. I ACa 1179/17 r. i Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 28 lutego 2017 r. I ACa 547/16 - za Legalis.

Znacznie dalej idzie przywołana już powyżej teza teza uchwały składu 7 Sędziów Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 30 września 1996 r. III CZP 85/96 „Poręczyciel nie może uchylić się od skutków prawnych swego oświadczenia woli z powodu błędu wywołanego podstępnie przez dłużnika co do jego wypłacalności w dacie poręczenia”. (OSNC 1996 nr 12, poz. 153,).

Podsumowując, orzeczenie Sądu I instancji jest trafne tak w zakresie ustaleń faktycznych jak i wywodów prawnych co skutkowało oddaleniem apelacji na podstawie art. 385 k.p.c. i orzeczeniem o kosztach na odstawie art. 98 k.p.c. w zw. art. 391 § 1 k.p.c.

SSA Marek Boniecki SSA Jan Kremer SSO Wojciech Żukowski