Sygn. akt III AUa 61/20

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 2 kwietnia 2020 r.

Sąd Apelacyjny w Szczecinie III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie następującym:

Przewodniczący:

Sędzia SA Jolanta Hawryszko (spr.)

Sędziowie:

Romana Mrotek

Gabriela Horodnicka-Stelmaszczuk

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 2 kwietnia 2020 r. w S.

sprawy A. J.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G.

o przywrócenie renty

na skutek apelacji organu rentowego

od wyroku Sądu Okręgowego w Gorzowie Wlkp. z dnia 27 listopada 2019 r., sygn. akt VI U 848/18

1.  oddala apelację,

2.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w G. na rzecz A. J. kwotę 240 (dwieście czterdzieści) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym.

Gabriela Horodnicka-Stelmaszczuk

SSA Jolanta Hawryszko

Romana Mrotek

UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. decyzją z 25.05.2018 r. odmówił A. J. prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

Ubezpieczona A. J. odwołała się od tej decyzji i wniosła o jej zmianę przez przywrócenie prawa do renty. W uzasadnieniu podała, że utrzymują się dolegliwości w postaci zmian zwyrodnieniowych stawu skokowego po złamaniu goleni lewej skutkujące ogromnym bólem, ograniczeniem w poruszaniu się, koniecznością korzystania z kul i szybkim męczeniem się.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie podnosząc, iż Komisja Lekarska ZUS uznała, że odwołująca się nie jest osobą niezdolną do pracy.

Sąd Okręgowy w Gorzowie Wielkopolskim Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych wyrokiem z 27 listopada 2019 r. zmienił zaskarżoną decyzję i przywrócił A. J. prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy od 1 maja 2018 r. do 30 sierpnia 2020 r. oraz zasądził na jej rzecz 80 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sąd Okręgowy ustalił, że A. J., ur. (...), po wykorzystaniu okresu zasiłkowego od 7.06.2009 r., od 6.12.2009 r. do 30.11.2010 r. otrzymywała świadczenie rehabilitacyjne. Wobec orzeczenia niezdolności do pracy od 7.10.2010 r. nabyła prawo do okresowej renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy od 1.12.2010 r., przedłużanie kolejnymi decyzjami do 30.04.2016 r.. Decyzją z 27.06.2016 Zakład odmówił dalszego prawa renty, lecz wyrokiem z 16.02.2017 r. Sąd Okręgowy w Gorzowie Wlkp. przywrócił prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy na okres dwóch lat od 1.05.2016 r. Decyzją z 7.04.2017 ubezpieczona nabyła prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy od 1.05.2016 do 30.04.2018. W dniu 28.02.2018 złożyła wniosek o dalszą rentę. Orzeczeniem z 10.04.2018 lekarz orzecznik ZUS orzekł, że ubezpieczona po dniu 30.04.2018 nie była niezdolna do pracy; tak samo orzekła Komisja Lekarska ZUS. Ubezpieczona ukończyła policealne studium zawodowe. Dotychczas pracowała jako szwaczka, koszykarz – wyplatacz (przyuczenie do zawodu), pracownik socjalny (staż), pomoc nauczyciela. W 2009 roku w wyniku wypadku komunikacyjnego (potrącenie przez samochód) doznała urazu lewego podudzia i lewej stopy. Była leczona operacyjnie (kilkukrotnie). W 2015 roku wszczepiono jej protezę stawu skokowego lewego. Mimo operacji nadal utrzymują się u niej bóle stawu skokowego. U ubezpieczonej rozpoznano: stan po alloplastyce stawu skokowego lewego w następstwie zmian zwyrodnieniowych po przebytym złamaniu trój kostnym podudzia, zespół bólowy kręgosłupa, niedoczynność tarczycy. A. J. nie może wykonywać pracy wymagającej długiego chodzenia, czy też dźwigania. Obecny stan kliniczny świadczy nie o poprawie, lecz o pogorszeniu się stan zdrowia (osteomyeltis) i obluzowaniu protezy, wymagającym ponownej operacji. Proces zapalny rozwijał się wcześniej, przed badaniem scyntryfraficznym. Występują cechy procesu zapalnego w kostce przyśrodkowej kości piszczelowej lewej. Po dniu 30.04.2018 A. J. jest nadal częściowo niezdolna do pracy do 30.08.2020 r.

Sąd Okręgowy na podstawie art. 12, art. 13, art. 57, art. 59 ust. 1 oraz art. 107 ustawy z 17.12.1998 o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych uwzględnił odwołanie. Sąd I instancji oparł ustalenia sprawy na podstawie miarodajnego dowodu z opinii biegłych lekarzy neurologa, ortopedy i lekarza medycyny pracy. Mając na uwadze treść sporządzonych opinii sąd I instancji wskazał, że ubezpieczona – z rozpoznaniem stanu po alloplastyce stawu skokowego lewego w następstwie zmian po przebytym złamaniu kostnym podudzia – jest zdolna do pracy, lecz z wyłączeniem prac związanych z koniecznością długiego chodzenia i dźwigania ciężarów. Niemożność wykonywania pracy polegającej na długotrwałym chodzeniu i dźwiganiu ciężarów, przy obecnym stanie klinicznym ubezpieczonej, powoduje że po 30.04.2018 nie odzyskała zdolności do pracy. Osteomyelitis i obluzowanie protezy wymagające ponownej operacji czynią skarżącą nadal niezdolną do pracy, a zastany stan, rozwijał się wcześniej, tj. przed badaniem potwierdzającym stan zapalny z 19.11.2018 r. Dokumentacja medyczna skarżącej, wskazująca na cechy procesu zapalnego kości i obluzowanie protezy, nie mogła być traktowana jako nowa okoliczność w sprawie, bowiem wiązała się z chorobą podstawową, a stan zapalny najpewniej rozpoczął się kilka miesięcy przed listopadem 2018 roku. Zgłaszane przez skarżącą dolegliwości były kompatybilne ze stanem klinicznym, a zostały potwierdzone badaniami w terminie późniejszym. Zobrazowanie procesu zapalnego nie jest nową okolicznością w sprawie, lecz stanowi potwierdzenie tej okoliczności. Zakładając aktywne leczenie Sąd przyjął, że uspokojenie stanu zapalnego zostanie osiągnięte do sierpnia 2020 roku. Stąd częściowa niezdolność do pracy będzie trwać do 30.08.2020 r. Sąd I instancji ocenił zarzuty organu rentowego jako wyłącznie polemiczne, bowiem nie znalazły odzwierciedlenia w przeprowadzonych w sprawie dowodach. W niniejszej sprawie dwa zespoły biegłych lekarzy ortopedów i neurologów oraz biegły lekarz medycyny pracy zgodnie orzekli, że ubezpieczona nie odzyskała zdolności do pracy po 30.04.2018 r.. Brak było zatem podstaw aby dopuszczać dowód z opinii kolejnego biegłego lekarza medycyny pracy. Mając na uwadze, że stan zdrowia ubezpieczonej nie uległ poprawie, a proces zapalny istniał wcześniej i dotyczył wcześniej rozpoznanych schorzeń, Sąd Okręgowy ocenił, że w sprawie nie zaistniała nowa okoliczność w rozumieniu art. 477 14 § 4 k.p.c.

Apelację od wyroku złożył organ rentowy, który zarzucił naruszenie art. 233 §1 k.p.c. oraz art. 477 14 §4 k.p.c. przez przyjęcie, że w spawie zachodzą przesłanki do zmiany decyzji organu rentowego i przyznanie ubezpieczonej prawa do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy od 1.05.2018 do 30.08.2020, spowodowanej przede wszystkim zapaleniem kości typu osteomyelitis w kostce przyśrodkowej lewej kości piszczelowej, ustalone w oparciu o badanie scyntygraficzne kośćca z 19.11.2018 r. Apelujący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w całości i oddalenie odwołanie. W uzasadnieniu organ podniósł, że dopiero po przedłożeniu przez ubezpieczoną badania kośćca z 19.11.2018 r., które miało miejsce już po wydaniu decyzji i po złożeniu odwołania, została orzeczona przez biegłych czasowa, częściowa niezdolność ubezpieczonej do pracy.

Sąd Apelacyjny rozważył sprawę i uznał, że apelacja była niezasadna.

Sąd Apelacyjny, uwzględniając treść art. 387 § 2 1 pkt 1 k.p.c. stwierdził, że Sąd Okręgowy prawidłowo przeprowadził postępowanie dowodowe, dokonał trafnych ustaleń, które znajdowały odzwierciedlenie w treści opinii biegłych sądowych lekarzy specjalistów i w rezultacie prawidłowo zastosował prawo materialne. Sąd Apelacyjny w całości aprobuje ustalenia Sądu I instancji.

W szczególności, Sąd Okręgowy korzystając z opinii biegłych lekarzy specjalistów z zakresu neurologii, ortopedii i medycyny pracy, a zatem osób reprezentujących specjalności medyczne adekwatne do rodzaju schorzeń ubezpieczonej, wywiódł wnioski uzasadnione miarodajnymi opiniami biegłych. W sprawie zostały wydane opinie przez dwa zespoły biegłych neurologa i ortopedy oraz przez lekarza medycyny pracy. W odpowiedzi na zarzuty organu rentowego wydane zostały dwie opinie uzupełniające – przez pierwszy zespół biegłych ortopedy i neurologa oraz przez lekarza medycyny pracy. Wszyscy biegli jednoznacznie stwierdzili, że ubezpieczona A. J. była osobą niezdolną do pracy. Sąd Okręgowy rozważając sprawę, zasadnie jako kluczowe dla ustaleń przyjął opinie obu zespołów biegłych oaz lekarza medycyny pracy, którzy przekonująco wyjaśnili, że badanie scyntygraficzne wskazywało na proces zapalny, który musiał istnieć wcześniej. Zobrazowanie procesu zapalanego w badaniu było jedynie potwierdzeniem, a nie zaś nową okolicznością, która zaistniała w momencie wykonania badania. Biegli wyjaśnili, że cechy procesu zapalnego kości oraz obluzowania protezy wiążą się ściśle z chorobą podstawową, a stan zapalny mógł się rozpocząć nawet przed kilkoma miesiącami. Nadto zgłaszane przez ubezpieczoną dolegliwości były spójne ze stanem klinicznym i okoliczności te zostały potwierdzone wynikiem badania wykonanego w terminie późniejszym. Biegli wyjaśnili, że zastany stan kliniczny rozwijał się wcześniej, tj. przed badaniem scyntygraficznym i tym samym uniemożliwiał ubezpieczonej wykonywanie pracy zawodowej zgodnej z kwalifikacjami.

Sąd Apelacyjny wskazuje, że opinia biegłych ma o tyle istotne znaczenie, że w okolicznościach sprawy potwierdza przewidywane spostrzeżenie oczywiście dostępne dla każdego racjonalnie rozumującego. Nikt nie ma wątpliwości, że schorzenie nie powstaje w chwili wykonywania badania. Jest to niezaprzeczalne. Zatem niezrozumiała jest argumentacja organu, że datę powstania niezdolności do pracy należy utożsamić z datą badania. Żaden przepis ustawy emerytalno-rentowej nie dopuszcza tego rodzaju fikcji prawnej. Wprawdzie art. 14 ust. 2 ustawy emerytalno-rentowej stanowi, że jeżeli nie ma możliwości ustalenia daty powstania niezdolności do pracy, natomiast ustalono okres, w którym niezdolność do pracy powstała, za datę powstania niezdolności przyjmuje się datę końcową tego okresu oraz, że jeżeli nie ma możliwości ustalenia ani daty, ani okresu powstania niezdolności do pracy, za datę powstania niezdolności przyjmuje się datę zgłoszenia wniosku o świadczenie - to w sprawie nie mamy do czynienia z takim przypadkiem. Biegli bowiem w oparciu o swoją specjalistyczną wiedzę, wskazali okres powstania niezdolności do pracy, i bynajmniej nie była to data wykonania badania. W ocenie Sądu Apelacyjnego wnioski opinii biegłych pozwoliły na jednoznaczne stwierdzenie, że A. J. była na datę orzekania organu rentowego osobą niezdolną do pracy. Biegli przekonująco wyjaśnili przesłanki medyczne dokonanej oceny stanu zdrowia ubezpieczonej w kontekście niezdolności do pracy i brak okoliczności, które podważałyby trafność wniosków opinii. Należało więc uznać, że stan zdrowia na dzień wydania zaskarżonej decyzji powodował u A. J. niemożliwość podjęcia pracy zgodnej z posiadanymi kwalifikacjami. Zgodnie z art. 107 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach prawo do świadczeń uzależnionych od niezdolności do pracy oraz wysokość tych świadczeń ulega zmianie, jeżeli w wyniku badania lekarskiego, przeprowadzonego na wniosek lub z urzędu, ustalono zmianę stopnia niezdolności, brak tej niezdolności lub jej ponowne powstanie. Przepis ten zatem upoważnia organ rentowy do dokonywania stałej weryfikacji świadczeń uzależnionych od ustalenia niezdolności do pracy. Skoro ubezpieczona na datę orzekania ZUS była niezdolna do pracy, to spełniła ustawowe przesłanki prawa do renty.

Wbrew twierdzeniom organu rentowego nie można było uznać że w sprawie zaistniała nowa okoliczność w rozumieniu art. 477 14 §4 k.p.c. Nowa okoliczność w rozumieniu art. 477 14 §4 k.p.c. to tego rodzaju zdarzenia prawne, które choć powstałe po wniesieniu odwołania, mają znaczenie dla oceny stanu zdrowia do dnia decyzji, ale już nie na przyszłość. Jako przykłady wskazuje się schorzenia istniejące przed wydaniem decyzji, lecz wykazane przez ubezpieczonego dopiero po wniesieniu odwołania do sądu, albo ujawnione na podstawie badań lekarskich w trakcie postępowania sądowego i których nie oceniał ani lekarz orzecznik, ani komisja lekarska organu rentowego.

Sąd Apelacyjny podzielił stanowisko Sądu Okręgowego, że wykryty u ubezpieczonej proces zapalny istniał wcześniej. Biegli sądowi miarodajnie wyjaśnili, że stan zapalny kostki przyśrodkowej lewej, to nie była nowa jednostka chorobowa, która powstała już po wydaniu zaskarżonej decyzji. Zauważyć należy, że badania przeprowadzone przez biegłych jednoznacznie potwierdziły dotychczas rozpoznane schorzenia i dolegliwości, które z upływem czasu uległy zintensyfikowaniu. W ocenie biegłych, nie było jednak podstaw do tego, by przyjąć, że pogorszenie stanu zdrowia ubezpieczonej było konsekwencją nowych okoliczności, które powstały już po zgłoszeniu przez ubezpieczoną wniosku o rentę.

Mając na uwadze przedstawioną argumentację, Sąd Apelacyjny na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację organu rentowego. O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. i § 9 ust. 2 w związku z § 10 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2015 r., poz. 1804).

Gabriela Horodnicka – SSA Jolanta Hawryszko Romana Mrotek

Stelmaszczuk