Sygn. akt II Ca 209/20

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 marca 2020 r.

Sąd Okręgowy w Kielcach II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Sądu Okręgowego Magdalena Bajor-Nadolska (spr.)

Sędziowie: Sędzia Sądu Okręgowego Anna Pać-Piętak

Sędzia Sądu Okręgowego Hubert Wicik

po rozpoznaniu w dniu 16 marca 2020 r. w Kielcach

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa H. K.

przeciwko E. K.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanej

od wyroku Sądu Rejonowego w Kielcach

z dnia 5 grudnia 2019 r. sygn. VIII C 640/19

1)  oddala apelację,

2)  przyznaje od Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego w Kielcach na rzecz K. K. 60 (sześćdziesiąt) złotych tytułem wynagrodzenia kuratora ustanowionego dla pozwanej, w postępowaniu apelacyjnym.

ZARZĄDZENIE

(...)

II Ca 209/20

UZASADNIENIE

Wyrokiem z 5 grudnia 2019 roku Sąd Rejonowy w Kielcach zasądził od E. K. na rzecz H. K. kwotę 802,39 złotych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od 6 lipca 2019 roku, a w pozostałej części powództwo oddalił.

Sąd Rejonowy ustalił stan faktyczny, z którego wynika, że w dniu 7 listopada 2018 roku uprawomocniło się postanowienie Sądu Rejonowego w Kielcach o przysądzeniu na rzecz powoda własności lokalu mieszkalnego numer (...) przy ulicy (...) w K. wraz z udziałem w nieruchomości wspólnej. Postanowienie to obejmowało obowiązek pozwanej wydania nieruchomości powodowi. W dniu 28 lutego 2019 roku powód został wprowadzony w posiadanie lokalu. W okresie od 7 listopada 2018 roku do 28 lutego 2019 roku powód nie mógł korzystać z lokalu z uwagi na znajdujące się tam ruchomości należące do pozwanej.

Sąd Rejonowy wskazał na bezsporną okoliczność korzystania w okresie od 7 listopada 2018 roku do 28 lutego 2019 roku przez pozwaną z mieszkania, którego własność nabył powód, polegającego na pozostawieniu tam rzeczy. Uznał, że powództwo jest zasadne na podstawie art. 225 k.c. w zw. z art. 224§2 k.c. Tytuł własności lokalu nr (...) przy ul. (...) przysługiwał poprzednio pozwanej, ale utraciła go w wyniku przeprowadzonej egzekucji. Po przysądzeniu własności na rzecz powoda pozwana nadal korzystała z lokalu, w którym przetrzymywała swoje rzeczy, tym samym uniemożliwiła powodowi korzystanie z własnego mieszkania. Właścicielowi przysługuje rekompensata jaką mógłby uzyskać na wolnym rynku z tytułu np. umowy najmu. Sąd Rejonowy odstąpił od przeprowadzania opinii biegłego na okoliczność możliwego do uzyskania czynszu, ponieważ powód domagał się zapłaty kwoty 802,39 złotych, co stanowi około 200 złotych za miesiąc, a zasady współżycia wskazują, że z tytułu wynajmu lokalu o powierzchni 38m 2 uzyskałby kwotę znacznie wyższą. Dlatego też Sąd Rejonowy powództwo uwzględnił i zasądził tę kwotę, natomiast oddalił powództwo w części dotyczącej żądania odsetek za okres od 7 listopada 2018 roku do 5 lipca 2019 roku, bowiem powód wcześniej nie domagał się od pozwanej zapłaty, a odpis pozwu został doręczony 5 lipca 2019 roku.

Sąd Rejonowy orzekł również o wynagrodzeniu na rzecz kuratora procesowego reprezentującego interesy pozwanej.

Od tego wyroku kurator procesowy pozwanej wywiódł apelację, w której zaskarżył wyrok w punkcie 1. w całości. Skarżąca zarzuciła obrazę prawa materialnego – art.224§2 k.c. w zw. z art.225 k.c. i art. 336 k.c. przez ich zastosowanie na gruncie niniejszej sprawy jako podstawy rozstrzygnięcia w sytuacji gdy pozwana, nieznana z miejsca pobytu od co najmniej 2016 roku nie tylko nie miała wiedzy w przedmiocie toczącego się postępowania egzekucyjnego, ale też i o żadnych czynnościach komornika zmierzających do wprowadzenia powoda we władanie nabytego lokalu, a w konsekwencji błąd w subsumpcji przez przyjęcie w ustalonym stanie faktycznym, iż pozwana była samoistnym posiadaczem w złej wierze nieruchomości, której własność powód uzyskał na zasadzie przybicia i swym działaniem polegającym na przetrzymywaniu w lokalu swoich rzeczy, stanowiących jego wyposażenie, uniemożliwiła powodowi korzystanie z mieszkania.

Skarżąca domagała się zmiany wyroku i oddalenie powództwa.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja pozwanej nie zasługuje na uwzględnienie.

W pierwszej kolejności wskazać należy, że z uwagi na niekwestionowanie przez apelującą dokonanych przez Sąd Rejonowy ustaleń faktycznych, Sąd Okręgowy uznaje je za własne.

Sąd Rejonowy w sposób prawidłowy wskazał podstawę prawną roszczenia powoda. Jak wynika z okoliczności sprawy, powód będąc od 7 listopada 2018 roku właścicielem lokalu nie mógł z niego korzystać z uwagi na to, że znajdowały się tam rzeczy pozwanej, stanowiące wyposażenie mieszkania, takie jak lodówka, piekarnik, zestaw mebli kuchennych, pralka, zestaw mebli pokojowych, wersalka. Zgodnie z art. 140 k.c. właściciel w granicach określonych przez prawo i zasady współżycia społecznego może z wyłączeniem innych osób, korzystać z rzeczy zgodnie ze społeczno-gospodarczym przeznaczaniem swego prawa, w szczególności może pobierać pożytki i inne dochody z rzeczy. Nie ulega wątpliwości, że na skutek uprawomocnienia się postanowienia o przysądzeniu własności lokalu mieszkalnego wraz z udziałem w nieruchomości wspólnej, powód nabył własność, a tym samym powinien móc korzystać z lokalu mieszkalnego i pobierać z niego dochody. Prawomocne postanowienie o przysądzeniu własności przenosi własność na nabywcę i jest tytułem do ujawnienia tego prawa w księdze wieczystej. Jest też tytułem wykonawczym do wprowadzenia nabywcy w posiadanie i opróżnienia pomieszczeń, bez potrzeby nadania klauzuli wykonalności (art. 999 k.p.c.). Już zatem w chwili uprawomocnienia się postanowienia o przysądzeniu własności, nabywca powinien mieć możliwość wykonywania prawa własności w granicach określonych przez art. 140 k.c. Powód nie mógł korzystać z lokalu mieszkalnego z powodu pozostawienia tam przez pozwaną, wskazanych już wyżej rzeczy. Pozwana nie kwestionuje faktu, że ruchomości te stanowią jej własność. Wcześniej pozwana władała lokalem jako jego właścicielka. Obowiązkiem pozwanej było wydanie lokalu powodowi, po utracie przez nią tytułu własności. Pozwana tego nie uczyniła, a pozostawienie w lokalu ruchomości uniemożliwiło powodowi korzystanie z lokalu i uzyskiwanie z niego dochodu. Co istotne, powód uzyskał możliwość wejścia do lokalu dopiero w momencie wprowadzenia go w posiadanie przez komornika, co nastąpiło w dniu 28 lutego 2019 roku. Sąd Rejonowy nie naruszył zatem przepisu art. 336 k.c., bowiem pozwana aż do tej daty, powinna być traktowana jak samoistny posiadacz, skoro faktycznie władała rzeczą, przez co rozumie się samą możność władania. Nie ma tu znaczenia fakt, że jest ona nieobecna w miejscu zamieszkania, a nawet od pewnego etapu postępowania egzekucyjnego, nieznana z miejsca pobytu. Pozwana musiała być zastępowana przez kuratora, a zatem dokonywane dla niego doręczenia były skuteczne wobec pozwanej jako dłużniczki (art. 802 k.p.c.). Pozwana nie może zatem powoływać się na brak wiedzy o toczącym się postępowaniu egzekucyjnym.

Skoro zatem pozwana nie wydała lokalu mieszkalnego powodowi po uprawomocnieniu się postanowienia o przysądzeniu własności, a taki obowiązek miała, to jako samoistny posiadacz w złej wierze ma ona obowiązek zapłacić wynagrodzenie za korzystanie z rzeczy, na podstawie art. 225 k.c. w zw. z art. 224§2 k.c. W złej wierze jest taki posiadacz, który na podstawie towarzyszących okoliczności wie lub powinien wiedzieć, że nie przysługuje mu prawo własności. Wydanie postanowienia o przysądzeniu własności w postępowaniu egzekucyjnym stanowi jednoznaczną podstawę do powzięcia wiedzy o tym, że dłużnikowi jako dotychczasowemu właścicielowi rzeczy, takie prawo już nie przysługuje. Sąd Rejonowy nie naruszył zatem wskazanych w apelacji przepisów prawa materialnego.

Mając na uwadze przytoczone okoliczności Sąd Okręgowy oddalił apelację na podstawie art. 385 k.p.c.

Sprawa podlegała rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym na podstawie art. 374 k.p.c. w brzmieniu nadanym ustawą z 4 lipca 2019 roku o zmianie ustawy kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2019 roku, poz. 1496), który wszedł w życie w dniu 7 listopada 2019 roku. Zgodnie z tym przepisem sąd drugiej instancji może rozpoznać sprawę na posiedzeniu niejawnym, jeżeli przeprowadzenie rozprawy nie jest konieczne oraz gdy nie żądała tego strona w apelacji oraz strona przeciwna w odpowiedzi na apelację. Tak było w przedmiotowym przypadku, gdzie ani skarżąca ani powód w odpowiedzi na apelację, nie domagali się wyznaczenia rozprawy. W ocenie Sądu Okręgowego brak było podstaw do wyznaczania rozprawy z uwagi na wartość przedmiotu sporu oraz charakter spawy, która nie była zawiła. Przepis ten znajduje zastosowanie do środków zaskarżenia wniesionych po dniu 7 listopada 2019 roku, a apelacja pozwanej została wniesiona 21 stycznia 2020 roku.

O kosztach kuratora procesowego, zastępującego pozwaną, orzeczono na podstawie §1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie określenia wysokości wynagrodzenia i zwrotu wydatków poniesionych przez kuratorów ustanowionych dla strony w sprawie cywilnej (Dz.U. 2018, poz. 536) w zw. z § 10 ust. 1 pkt 1 i §2 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. 2015. poz. 1800), przy uwzględnieniu, że wynagrodzenie to nie może być niższe od kwoty 60 złotych.

SSO Hubert Wicik SSO Magdalena Bajor-Nadolska SSO Anna Pać-Piętak