UZASADNIENIE

Powód Skarb Państwa (...) Oddział Straży Granicznej im. gen.brygady S. P. w K. w pozwie z dnia 22 maja 2020r. wnosił o zasądzenie od pozwanego kwoty 578,50 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 1 marca 2019r. do dnia zapłaty. Domagał się też zasądzenia kosztów postępowania według norm przepisanych.

W uzasadnieniu podał, że w dniu 20 marca 2018r. stwierdzono uszkodzenie szyby przedniej w samochodzie M. (...). W dniu 5 kwietnia 2018r. został sporządzony protokół szkody ustalający fakt powstania szkody i jej wartość orientacyjną, która została ostatecznie ustalona po dokonaniu naprawy na kwotę 570 zł. Postępowanie wyjaśniające, które zostało przeprowadzone, zakończone zostało sporządzeniem sprawozdania. W nim to prowadzący postępowanie nie wskazał osoby odpowiedzialnej za powstanie szkody i zawnioskował o spisanie wartości szkody w koszty operacyjne. Po opinii służb merytorycznych jednak zostało przeprowadzone kolejne postępowanie wyjaśniające uzupełniające, zakończone sporządzeniem sprawozdania. Prowadzący postępowanie podtrzymał ustalenia i wnioski wynikające z pierwszego sprawdzania.

Ze stanowiskiem prowadzącego postępowanie nie zgodzili się funkcjonariusze i pracownicy Pionu Głównego Księgowego powoda wyrażając swoje stanowisko w opinii z dnia 29 października 2018r. Ponadto, zastępca Komendanta Oddziału ds. logistycznych wskazał w jaki sposób należy ustalić osobę odpowiedzialną za szkodę, co skutkowało sporządzeniem uzupełnienia nr 4 do sprawozdania, z którego wynika odpowiedzialność pozwanego za szkodę. Do pozwanego wystosowano wezwanie do zapłaty , na które jednak pozwany nie odpowiedział.

Powód stoi na stanowisku, iż pozwany będąc kierowcą samochodu służbowego nie dochował należytej staranności w nadzorze podczas eksploatacji pojazdu w związku z wykonywaniem obowiązków służbowych i nie zgłosił uszkodzenia szyby, co zostało stwierdzone przez kolejnych użytkujących po nim przedmiotowy samochód funkcjonariuszy i z tego tytułu ponosi odpowiedzialność za szkodę w pojeździe polegającą na uszkodzeniu przedniej szyby.

Pozwany – P. J. – w odpowiedzi na pozew powództwa nie uznał i wniósł o jego oddalenie w całości.

Wskazał, że w dniu 7 lutego 2018r. pełnił służbę samochodem służbowym M. (...) o numerze rejestracyjnym (...) razem z innym funkcjonariuszem. Miało to miejsce w godzinach od 15.20 do 22.20. Fakt użytkowania pojazdu został odnotowany w książce kontroli pojazdu oraz książce dyspozytora placówki. Po zakończonej służbie pozwany nie stwierdził żadnego uszkodzenia.

Pozwany podniósł, że w trakcie służby nie było sytuacji, które przyczyniłyby się do powstałej szkody. Następnego dnia pojazd stał na terenie placówki w W. gdzie mogło dojść do uszkodzenia.

Dalej pozwany wskazał, że w dniu 12 lutego 2018r. udano się pojazdem do K. Oddziału celem zdiagnozowania uszkodzenia i w stacji obsługi stwierdzono, że przedmiotowy odprysk nie nadaje się do wymiany, nie znajduje się on w polu widzenia kierowcy i nie stwarza zagrożenia w dalszej eksploatacji. Pojazd w dalszym ciągu był eksploatowany.

Pozwany nie czyje się winny w powstaniu uszkodzeniu a pozywanie go traktuje jako szarganie jego opinii. W jego ocenie postępowanie wyjaśniające jakie zostało przeprowadzone nie potwierdziło winy pozwanego.

W piśmie procesowym z dnia 4 sierpnia 2020r. pełnomocnik pozwanego podniósł nadto zarzut przedawnienia wskazując, iż opiera go na art.291§2kp. Skoro wyrządzenie szkody zostało stwierdzone w dniu 30 marca 2018r. a pozwanego jako sprawcę wskazano w sprawozdaniu z dnia 26 listopada 2018r., pierwsze zaś wezwanie do zapłaty odebrał pozwany w dniu 14 lutego 2019r. a pozew wpłynął w maju 2020r., to roszczenie uległo przedawnieniu.

Odnosząc się do treści owego pisma pozwanego, w piśmie procesowym z dnia 19 sierpnia 2002r. pełnomocnik powoda dodatkowo wskazał, iż w przypadku użytkowania pojazdu w trudnym terenie, jeżeli nie mają miejsca okoliczności wymagające podjęcia wyjątkowych działań np. w związku z pościgiem, funkcjonariusz nie jest zwolniony z obowiązku zachowania należytej ostrożności. Prawidłowy sposób prowadzenia pojazdu nawet na nieutwardzonej drodze nie doprowadziłby do powstania uszkodzeń będących przedmiotem sporu. Sam zaś pozwany, zarówno w toku postępowania wyjaśniającego jak i w piśmie z dnia 22 czerwca 2020r. wskazuje na brak sytuacji, które mogłyby przyczynić się do uszkodzenia szyby, co zdecydowanie wpływa, zdaniem powoda, na uznanie, że spornej sytuacji nie można zamknąć w granicach ryzyka a tym samym uwolnić pozwanego na tej podstawie od odpowiedzialności. Gdyby pozwany prawidłowo wykonywał swoje obowiązki, wobec bezspornego braku niekorzystnych warunków zewnętrznych, do uszkodzenia szyby by nie doszło.

Powód wniósł nadto o nie uwzględnienie zarzutu przedawnienia a to z uwagi na to, że pozwany wykonując swoje zadania służbowe zobowiązany jest do stosowania odpowiednich regulacji, które są mu znane tj. Decyzji nr (...) Komendanta (...) Oddziału Straży Granicznej w K. z dnia 11 lutego 2016r. w sprawie organizacji eksploatacji służbowego sprzętu transportowego w (...) Oddziale Straży Granicznej. Zgodnie z §23 i 24 decyzji do zadań pozwanego należało między innymi dbanie o należyty stan techniczny pojazdu jak również pozwany ponosi odpowiedzialność za prawidłową eksploatacje i utrzymanie pojazdu. Ponadto, zgodnie z załącznikiem nr 4 do Decyzji, w ramach codziennych czynności obsługi pozwany zobowiązany był do skontrolowania nadwozia pojazdu pod względem uszkodzeń i zarysowań, zaś w przypadku stwierdzenia usterki lub braków winien dokonać stosownego zapisu w książce kontroli pracy pojazdu. Pozwany nie uczynił tego rzetelnie tj. nie odnotował faktu uszkodzenia przedniej szyby co zostało stwierdzone przez innego funkcjonariusza w ramach rutynowych czynności podejmowanych przed rozpoczęciem użytkowania pojazdu, w dniu następnym. W ocenie powoda w tym stanie faktycznym podniesiony zarzut przedawnienia nie powinien być uwzględniony jako stanowiący nadużycie przysługującego prawa.

Sąd ustalił i zważył, co następuje;

Bezspornym między stronami pozostawało, że pozwany P. J. pełni służbę w powodowym (...) Oddziale Straży Granicznej im. gen.brygady S. P. w K. oraz że w dniu 7 lutego 2018r. w godzinach od 15.20 do 22.20 pełnił tę służbę będąc kierowcą samochodu służbowego marki M. (...). Fakt użytkowania przez pozwanego tego pojazdu został prawidłowo odnotowany w książce pracy pojazdu i u dyspozytora. Razem z pozwanym służbę tego dnia pełnił chor.szt. Z. S.. Po służbie pojazd został umyty przez pozwanego i oddany.

Następnego dnia funkcjonariusze P. i S. mieli zaplanowaną służbę graniczną przy wykorzystaniu pojazdu służbowego M. (...). W trakcie wykonywania czynności OC stwierdzili, że w lewym dolnym rogu szyby przedniej widoczny jest odprysk, najprawdopodobniej po uderzeniu kamienia. Przełożeni funkcjonariuszy podjęli decyzję o nie wydawaniu pojazdu do służby i o podjęciu próby naprawy uszkodzenia. Od próby tej jednak odstąpiono po wyrażeniu takiej opinii przez W. T. ze stacji kontroli pojazdów w W., który to stwierdził, że umiejscowienie uszkodzenia znajduje się na tyle blisko krawędzi szyby, że może to powodować dalsze pękanie szyby podczas eksploatacji.

W dniu 12 lutego 2018r. pojazdem tym udano się do Stacji Obsługi Sekcji (...) Terenowej powoda gdzie stwierdzono, że pęknięcie nie występuje w polu widzenia kierowcy i nie stwarza zagrożenia w dalszej eksploatacji pojazdu. Pojazd zatem powrócił do placówki w W.. W dniu 8 marca 2018r. pojazd odtransportowano na lawecie do Stacji Obsługi Sekcji (...) Terenowej powoda w celu jego naprawy. Tego też dnia o pęknięciu szyby zgłosił starszy kontroler ds. logistycznych placówki w W.

Między 8 lutego 2018r. a 12 lutego 2018r. pojazd nie był wydawany do służby.

W dniu 30 marca 2018r. pracownik stacji Obsługi Sekcji (...) Transportowej powoda wykonując czynności obsługowo – naprawcze przy samochodzie marki M. (...) o numerze rejestracyjnym (...) stwierdził uszkodzenie szyby przedniej w postaci pęknięcia (odprysku). Wtedy to podjęto decyzję o wszczęciu postepowania wyjaśniającego. Przeprowadzał je ppor. SG D. W., który w swoim sprawozdaniu sporządzonym dnia 30 kwietnia 2018r. stwierdził, iż kierujący przedmiotowym pojazdem w sposób prawidłowo wykonywali swoje obowiązki w zakresie obsługi codziennej pojazdu a podczas realizacji zadań nie dokonano uszkodzeń pojazdu ani nie stwierdzili ich powstania podczas służby. Podał też, iż funkcjonariusze użytkowali pojazd w sposób prawidłowy z zachowaniem wszelkich zasad prawidłowej eksploatacji.

W związku z brakiem możliwości ustalenia sprawcy powstania szkody zaproponował by spisać wartość szkody w powstałe koszty operacyjne. Stwierdził, iż doszło do niej wskutek zdarzenia losowego na terenie służbowej odpowiedzialności (...) w W..

/dowód; kopia sprawozdania k. 13-14/

Do owego sprawozdania opinię zgłosił Wydział (...) i (...) Sekcja (...) Terenowej placówki. Podano w niej, iż do pęknięcia szyby doszło najprawdopodobniej w samoistny sposób, bez ingerencji zewnętrznej. Niemożliwym jest jednak spisanie szkody w koszty operacyjne albowiem nie wyjaśniono wszystkich okoliczności sprawy, w szczególności nie ustalono kiedy doszło do owego pęknięcia.

/dowód: kopia opinii k. 19/

Po uzupełnieniu postępowania wyjaśniającego, w uzupełnieniu do protokołu wskazano, iż postępowanie to nie potwierdziło zaistnienia żadnego zdarzenia losowego, które mogłoby doprowadzić do powstania szkody w postaci pęknięcia szyby przedniej pojazdu. Nie ustalono tez sprawcy powstania szkody. Wnioski pozostały bez zmian.

Do sprawozdania zgłoszono ponownie opinie i uwagi wobec czego uzupełniono postępowanie wyjaśniające. W kolejnym uzupełnieniu sprawozdania wskazano ponownie, iż nie jest możliwe ustalenie miejsca powstania szkody ani sprawców. Nie stwierdzono by do uszkodzenia szyby doszło na sutek nieprawidłowego użytkowania pojazdu przez funkcjonariuszy. Wnioski pozostały bez zmian.

/dowód: kopia uzupełnienia nr 2 k. 16/

Do wniosków prowadzącego postępowanie Wydział (...) i (...) Sekcja (...) Terenowej placówki przychylił się w swojej opinii z dnia 11 sierpnia 2018r. Podano w niej, iż do pęknięcia szyby doszło najprawdopodobniej w samoistny sposób, bez ingerencji zewnętrznej.

/dowód; kopia opinii k. 21/

Wobec odmowy spisania szkody w koszty operacyjne przez dział księgowy powoda prowadzący postepowanie otrzymał polecenie by jako sprawcę szkody wskazać funkcjonariusz, któremu powierzono pojazd przed datą 8 lutego 2018r. Okazał się nim pozwany P. J.. Wystosowano do niego wezwanie do zapłaty kwoty 570,00 zł.

Zważyć należy, co następuje:

Zgodnie z brzmieniem art. 2 ustawy o odpowiedzialności majątkowej funkcjonariuszy Policji, Straży Granicznej, (...) Marszałkowskiej, (...)Skarbowej, Służby Ochrony Państwa, Państwowej Straży Pożarnej, Służby Więziennej, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego i Centralnego Biura Antykorupcyjnego z dnia 7 maja 1999 r. (Dz.U. Nr 53, poz. 548), funkcjonariusz, który wskutek niewykonania lub nienależytego wykonania obowiązków służbowych ze swojej winy wyrządził szkodę w mieniu, o którym mowa w art. 1 ust. 1, ponosi odpowiedzialność majątkową w granicach rzeczywistej straty i tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, chociażby wynikająca z niego szkoda powstała po rozwiązaniu stosunku służbowego. Ciężar wykazania zaistnienia owych przesłanek spoczywa na powodzie, który to obowiązany jest wykazać okoliczności uzasadniające odpowiedzialność pozwanego oraz wysokość wyrządzonej szkody.

W przekonaniu Sądu powód nie wykazał aby pozwany ponosił odpowiedzialność za powstałą szkodę. Wniosek taki Sąd opiera na dwóch przesłankach.

Pierwszą z nich jest uznanie, że skuteczny jest postawiony przez stronę pozwaną zarzut przedawnienia roszczenia. Zgodnie bowiem z art.14 ust. 1 cytowanej wyżej ustawy do przedawnienia roszczeń o naprawienie szkody wyrządzonej przez funkcjonariusza stosuje się przepisy kodeksu pracy. W myśl art. 291§2 kp roszczenia pracodawcy o naprawienie szkody wyrządzonej przez pracownika wskutek niewykonania lub nienależytego wykonania obowiązków pracowniczych, ulegają przedawnieniu z upływem 1 roku od dnia, w którym pracodawca powziął wiadomość o wyrządzeniu przez pracownika szkody, nie później jednak niż z upływem 3 lat od jej wyrządzenia.

W omawianej sprawie fakt wyrządzenia szkody stwierdzony został meldunkiem z dnia 30 marca 2018r. a osoba pozwanego jako sprawcy wskazana została w sprawozdaniu z postępowania wyjaśniającego z dnia 26 listopada 2018r. Pierwsze wezwanie do zapłaty pozwany otrzymał w dniu 14 lutego 2019r. Tym samym, jak słusznie podnosi pozwany, nawet jeśli przyjmie się, iż dzień 14 lutego 2019r. jest pierwszym dniem terminu to ostatnim dniem, w którym możliwe jest złożenie pozwu jest dzień 14 lutego 2020r. Pozew zaś złożony został w dniu 22 maja 2020r. a zatem z przekroczeniem tego terminu.

Słusznym wydaje się w tym miejscu zaznaczyć, iż nie można było podzielić stanowiska prezentowanego przez pełnomocnika powoda aby mimo trafności zarzutu przedawnienia nie uwzględnić go jako stanowiącego nadużycie prawa. Stanowisko to pełnomocnik argumentował tym, iż pozwany ma obowiązek należytego wykonywania swoich obowiązków a nie odnotował w książce kontroli pracy pojazdu faktu powstania uszkodzenia. Taka argumentacja nie może być skuteczna. Gdyby Sąd ją podzielił to tym samym dopuściłby możliwość nie respektowania regulacji o przedawnieniu bez żadnego w zasadzie powodu.

Należy także zaznaczyć, iż powództwo podlegało oddaleniu także z drugiego powodu – z powodu braku wykazania przez powoda podstaw odpowiedzialności pozwanego.

Jedynym bezspornym między stronami faktem w tym zakresie był fakt, iż w dniu 7 lutego 2018r. przedmiotowym pojazdem kierował pozwany P. J.. Żadnego innego istotnego faktu, na podstawie którego można byłoby przypisać odpowiedzialność pozwanemu, powód nie wykazał.

Aby można było bowiem mówić o odpowiedzialności pozwanego za powstałą szkodę trzeba byłoby uznać, że po stronie pozwanego istnieje wina a między jego działaniami lub zaniechaniami a powstałą szkodą istnieje adekwatny związek przyczynowy.

Tymczasem powód nie wskazał ani kiedy powstała szkoda ani w czym wyraża się wina pozwanego tj. na jakiej podstawie można mu przypisać naruszenie lub nienależyte wykonanie obowiązków. Powód wskazywał ogólnikowo jedynie, iż w przypadku użytkowania pojazdu funkcjonariusz nie jest zwolniony z obowiązku zachowania należytej staranności. Z tezą tą należy się zgodzić, tyle że powód nie wskazał w tym zakresie co pozwany zrobił źle lub czego nie zrobił.

Poza tym, o ile bezspornym jest fakt istnienia pęknięcia w szybie pojazdu M. (...), o tyle nie wiadomo kiedy doszło do pęknięcia szyby. Działania powoda przejawiające się w tym aby jako sprawcę wskazać osobę, która prowadziła pojazd w przeddzień 8 lutego 2018r. wydają się zbyt pochopne i sprzeczne z ideą obarczania odpowiedzialnością osoby, która rzeczywiście przyczyniła się do powstania szkody. Równie dobrze można zaryzykować tezę, iż do pęknięcia szyby doszło jeszcze wcześniej, przed dniem 7 lutego 2018r. i faktu tego funkcjonariusze pełniący służbę także nie zauważyli.

Wobec powyższego orzeczono o oddaleniu powództwa w całości.

O kosztach procesu orzeczono po myśli art. 98§1kpc zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu i w myśl przepisów Rozporządzeni a Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE