UZASADNIENIE

W dniu 27 marca 2019r. T. P. wniosła o zasądzenie od Regionalnego Centrum (...) w O. na swoją rzecz kwoty 49.000złotych wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty, tytułem zadośćuczynienia za rozstrój zdrowia spowodowany zachowaniami mobbingowymi, jakie miały miejsce w zakładzie pracy powódki. W uzasadnieniu stwierdziła, że była poddawana mobbingowi. Rozwiązała umowę o pracę i leczyła się psychiatrycznie.

Pozwany wniósł o oddalenie powództwa. W uzasadnieniu zakwestionował twierdzenia powódki.

Obie strony wniosły o zasądzenie na ich rzecz kosztów procesu według norm prawem przypisanych, w tym także kosztów zastępstwa procesowego.

Podczas rozprawy w dniu 19.08.2020r. powódka wskazała, że kwota obejmuje niewypłacone:

-15.000zł netto tytułem nagrody jubileuszowej, do której brakowało jej 2 lat, (skoro za 35lat pracy dostała 9.000zł),

-52.800zł netto tytułem wynagrodzenia (skoro za 2latx12miesięcy=24 miesiące pracy dostałaby po 2.200zł wynagrodzenia) oraz

- wydane środki na paliwo, aby dojechać na leczenie do Aksonu po 100zł na kilka dni.

Pełnomocnik powódki podtrzymywał żądanie zasądzenia kwoty 49.000złotych tytułem zadośćuczynienia.

Pełnomocnik pozwanego wnosił o oddalenie powództwa.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

T. P. była zatrudniona w Regionalnym Centrum (...) w O. (dalej także: (...)) od dnia 10 kwietnia 1989r. do dnia 30 września 2016r. Powódka wykonywała pracę laborantki, starszego technika medycznego w Dziale preparatów, późniejszym Dziale Preparatyki i (...) na stanowisku starszego technika medycznego, a od 2001r. referenta do spraw administracyjno- gospodarczych w Dziale Administracji. Ostatnim miejscem pracy wymienionej był magazyn (...). Do jej obowiązków pracowniczych należała praca biurowa związana z pracą na komputerze oraz statystyczno-kontrolna w obszarze prac gospodarczych, przygotowywała też kody. Dyrektorem placówki była G. K., a kierownikiem działu administracyjnego był K. S. (1), bezpośredni przełożony powódki. W (...) na stanowisku administracyjnym związanym z wykonywaniem zamówień publicznym pracowała także Ł. F. (1) (oceniana jako osoba przewodząca, konkretna i wymagająca; „dziewczyna z charakterem”). Obie zajmowały się wpisywaniem faktur do dziennika i ich opisywaniem.

W czasie nieobecności kierownika Ł. F. (1) zastępowała go przy pełnieniu części obowiązków, m.in. w zakresie nadzoru nad magazynem, podczas gdy pieczę nad komputerowym bankiem krwi miała inna osoba. Do grudnia 2014r. relacje wymienionych osób w zakładzie pracy układały się poprawnie. W styczniu 2015r. T. P. została Przewodniczącą działającej w (...) w O. Zakładowej Komisji Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych (dalej także: ZFŚS). Zastąpiła na tym stanowisku Ł. F. (1), która uprzednio sprawowała tą funkcję przez 12 lat.

W tym samym okresie T. P. przeżywała trudną sytuację w domu, gdyż miała znaczne zadłużenie, a jej mąż ciężko chorował.

W styczniu 2015r. Ł. F. (1) została poinformowana, że powódka twierdzi, iż zorganizowanie jakiejkolwiek imprezy integracyjnej nie jest możliwe z uwagi na brak środków na koncie. W rzeczywistości, na rachunku ZFŚS znajdowała się kwota 15.603,51zł. W tym czasie obowiązywały zasady dotyczące wydatkowania kwot ponad 5.000zł określone przez zarządzenie Nr (...) z dnia 21 lipca 2014r., które zaczęło obowiązywać na kilka miesięcy przed objęciem przez nią funkcji przewodniczącej ZFŚS. Powyższe zasady dotyczyły wszystkich wydatków pozwanej, nie tylko tych realizowanych przez ZFŚS. Następnie obowiązywało zarządzenie Nr (...)., które w sposób analogiczny regulowało zasady wydatkowania środków. (dowód: zarządzenie Nr (...) z dnia 21 lipca 2014r. –k. 13-14, zarządzenie Nr (...). z dnia 21 lipca 2014r. –k.90-92, przesłuchanie świadków na rozprawie w dniu 06.03.2020r.: Ł. F. (1) od 00:06:50 –k. 511v-513, K. S. od 00:55:58 –k.513-514, I. S. od 01:36:05-k.514-515, M. D. od 02:15:02 –k.515v-516, K. P. od 02:39:18 –k.516-517, na rozprawie w dniu 19.08.2020r.: świadków : K. U. od 00:05:12 –k. 537v-538, E. J. od 00:19:26 –k. 538538v, częściowo przesłuchanie powódki od 00:56:38-539-540 i na rozprawie w dniu 14.02.2020r. od 00:15:57-k.491-492v)

W styczniu 2015r. pomiędzy T. P. i Ł. F. (1) doszło do pogorszenia się relacji związanego z przekazaniem dokumentów dotyczących pracy w komisji. Komisja w nowym składzie działała od stycznia 2015r. W dniu 17 stycznia 2015r. T. P. zadzwoniła do Ł. F. (1) i ponagliła ją o przekazanie dokumentów. Ł. F. (1) nie chciała rozmawiać z nią przez telefon i przyszła do magazynu. Podniesionym głosem wyrażała swoje niezadowolenie z powodu telefonu. Podkreślała, że powódka będzie pełnić odpowiedzialną funkcję przewodniczącej komisji. Po przekazaniu rozliczenia środków przez główną księgową w dniu 15.01.2015r., tj. czwartek zwołała zebranie komisji na poniedziałek 19.01.2015r. Ł. F. (1) przekazała dokumenty podczas zebrania całej komisji. Powódka oczekiwała od niej pomocy przy wdrażaniu się w pracę Przewodniczącego Komisji Socjalnej (ZFŚS). Powódka twierdziła, że skoro zajmowała się tym wiele lat, to powinna jej pomagać. Ł. F. (1) podnosiła, że przewodniczący funduszu to funkcja społeczna. W jej ocenie powódka miała do niej za to pretensje. Ł. F. (1) wyrażała zgodę, aby wspomagać powódkę doświadczeniem i wiedzą, ale nie chciała wykonywać za nią obowiązków koniecznych z funkcjonowaniem komisji, w szczególności wyjaśniała powódce, że przygotowanie za nią dokumentacji nie jest jej obowiązkiem.

Od tamtego czasu, kilkukrotnie (około 10 razy) na przestrzeni 1,5 roku, Ł. F. (2) w obecności innych pracowników i w rozmowach bezpośrednich zwracała się do T. P. albo podniesionym głosem albo wskazywała na jej obowiązki albo kompetencje wymagane od Przewodniczącej Komisji. Ł. F. (2) wskazywała, że T. P. nie zna się na przepisach i nie posiada odpowiedniego wykształcenia. Pogłębiało to trudności w relacjach pomiędzy współpracownicami.

W połowie roku 2015r. Ł. F. (1) została przełożoną T. P., gdyż objęła funkcję zastępcy kierownika działu administracyjnego K. S. (1). W zakresie zastępstwa, do obowiązków Ł. F. (1) należał nadzór nad magazynem. Nie doszło do sytuacji, aby Ł. F. (2) pomijała powódkę przy przyznawaniu świadczeń pracowniczych takich, jak „wczasy pod gruszą”, pożyczki mieszkaniowe.

W styczniu 2016r. w czasie zebrania Działu administracji, Ł. F. (1) publicznie stwierdziła, że pokrzywdzona zaprzepaściła jej wieloletnią pracę oraz, że zmiana sposobu wypłacania środków z funduszu nastąpiła na skutek działania powódki. W rzeczywistości była to decyzja dyrektora placówki. (dowód: przesłuchanie świadków na rozprawie w dniu 14.02.2020r.: E. W. od 01:08:02 – k. 493-495, E. B. od 01:41:37- k.494v, D. B. od 01:49:48-k. 494v-496, S. P. od 02:33:13-k.496-496v; przesłuchanie świadków na rozprawie w dniu 06.03.2020r.: Ł. F. (1) od 00:06:50 –k. 511v-513, K. S. (1) od 00:55:58 –k.513-514, I. S. od 01:36:05-k.514-515, M. D. od 02:15:02 –k.515v-516, K. P. od 02:39:18 –k.516-517, na rozprawie w dniu 19.08.2020r.: świadków : K. U. od 00:05:12 –k. 537v-538, E. J. od 00:19:26 –k. 538538v, częściowo przesłuchanie powódki od 00:56:38-539-540 i na rozprawie w dniu 14.02.2020r. od 00:15:57-k.491-492v,oraz dowody włączone do materiału dowodowego w aktach II K (...) w tym: zeznania świadka J. M. k. 267-267v, k. 166v, zeznania świadka D. R. k. 266v-267, k. 172v-173, zeznania świadka K. S. (2) k. 303v-304, k. 180v-181, zeznania świadka J. Z. k. 302v-303, k. 183v)

W tym okresie pracownica portierni (...) często przebywała na zwolnieniu lekarskim, a na czas jej nieobecności na zastępstwo byli kierowani inni pracownicy. Zastępujący pracownicy ponad swoje zadania musieli wykonywać także obsługę szatni i odbieranie telefonów.

K. S. (1) podejmował decyzje dotyczące konieczności zastępstwa, które przekazywał osobiście lub za pośrednictwem Ł. F. (1). Nie było „klucza” zastępstwa. Na bieżąco, gdy zaistniała potrzeba, kierownik decydował, która osoba pójdzie, czy będzie to kierowca, kierownik albo inny pracownik. T. P. i S. P. także byli wyznaczani do zastępstw (bezsporne).

T. P. zgłosiła K. S. (1), że jej zdaniem tylko ona z S. P. zastępują pracownicę portierni, mimo tego, że nie było takiej sytuacji, aby tylko powódka chodziła na zastępstwo za pracownicę portierni. Wszyscy pracownicy, co do których decyzje o dodatkowych obowiązkach podjął kierownika K. S. (1), pełnili dyżury w ustalonej przez niego kolejności. Ł. F. (1) nie przydzielała zastępstwa i każdy z pracowników po powierzeniu obowiązków przez kierownika, zmieniał inną osobę, np.: na 2 godziny w ciągu dnia. Ostatecznie został sporządzony grafik zastępstw, który był realizowany.

T. P. poinformowała także kierownika o tym, że uważa, iż ma nadmiar obowiązków. W okresie od listopada 2015r. do stycznia 2016r., z uwagi na konieczność ewaluacji pod kontem zmian organizacyjnych i w celu zobrazowania sytuacji, na jego polecenie powódka była zobowiązana prowadzić codzienne raporty z wykonywanych czynności służbowych. Powódka nie była z tego powodu zadowolona. T. P. miała przesyłać raporty mailowo. Przez dwa dni ich nie przesłała. K. S. (1) i Ł. F. (1) poszli do niej, dowiedzieć się dlaczego nie otrzymują raportów. Powódka przyznała wtedy, że nie potrafiła przesłać ich e-mailem. Zdarzało się, że raporty wypisywali w pewnych okresach czasu także inni pracownicy. (dowody: pismo –k. 106, raporty dzienne k. 107-124, (dowód: przesłuchanie świadków na rozprawie w dniu 14.02.2020r.: E. W. od 01:08:02 – k. 493-495, E. B. od 01:41:37- k.494v, D. B. od 01:49:48-k. 494v-496, S. P. od 02:33:13-k.496-496v; przesłuchanie świadków na rozprawie w dniu 06.03.2020r.: Ł. F. (1) od 00:06:50 –k. 511v-513, K. S. (1) od 00:55:58 –k.513-514, I. S. od 01:36:05-k.514-515, M. D. od 02:15:02 –k.515v-516, K. P. od 02:39:18 –k.516-517, na rozprawie w dniu 19.08.2020r.: świadków : K. U. od 00:05:12 –k. 537v-538, E. J. od 00:19:26 –k. 538538v, częściowo przesłuchanie powódki od 00:56:38-539-540 i na rozprawie w dniu 14.02.2020r. od 00:15:57-k.491-492v,oraz dowody włączone do materiału dowodowego w aktach II K (...) w tym: zeznania świadka J. M. k. 267-267v, k. 166v, zeznania świadka D. R. k. 266v-267, k. 172v-173, zeznania świadka K. S. (2) k. 303v-304, k. 180v-181, zeznania świadka J. Z. k. 302v-303, k. 183v)

Powódka w zakresie obowiązków miała drukowanie kodów kreskowych.

Wcześniej kody kreskowe do komputera wprowadzała D. B.. Od czasu, gdy przeszła na emeryturę, jej obowiązki zostały przydzielone przez K. S. (1) innym pracownikom, w tym powódce. Ł. F. (1) nie była uprawniona i nie wydawała jej poleceń w zakresie przygotowania kodów kreskowych.

W dniu 08 stycznia 2016r. K. S. (1) za pośrednictwem Ł. F. (1) polecił T. P. wykonanie kodów kreskowych przeznaczonych do oznaczenia nowych komputerów służbowych. T. P. odmówiła wykonania zadania tłumacząc się koniecznością wykonywania pozostałych obowiązków pracowniczych. Powódka nie wykonała także obowiązków w zakresie prowadzenia ewidencji komputerowej środków trwałych niskocennych, co także należało do jej obowiązków. W dniu 14 stycznia 2016r. T. P. została ukarana karą upomnienia za nie wykonanie polecenia. Powódka nie składała odwołania od nałożonej na nią kary porządkowej.

T. P. kilkukrotnie zgłaszała dyrektor (...), G. K., że nie podoba jej się zachowanie Ł. F. (1). Powódka uważała, że współpracownica ma ona do niej żal za to, że zastąpiła ją na stanowisku Przewodniczącej Komisji Socjalnej.

W okresie zatrudnienia, m.in. stawki wynagrodzenia zasadniczego T. P. mieściły się w przedziale odpowiednich stawek, w 2015r. powódce ustalone zostało wynagrodzenie w wysokości 2.904,00 zł. W treści pisma powódka wyraziła jednocześnie zgodę na „likwidację premii”. Jej stawki wynagrodzenia zasadniczego mieściły się w „widełkach” określonych:

-wg. zał. nr 2 obowiązującego poprzednio (od 1.11.2013r.) regulaminu wynagradzania dla XI kat. zaszeregowania obejmującej stanowisko referenta wg. tabeli zaszeregowania) przewidziano wynagrodzenie zasadnicze 2200-3700 zł;

-wg. zał. nr 2 obowiązującego poprzednio (od 1.01.2015r.) regulaminu wynagradzania dla XI kat. zaszeregowania obejmującej stanowisko referenta wg. tabeli zaszeregowania) przewidziano wynagrodzenie zasadnicze 1750-4040 zł.;

-wg załącznika nr 2 do regulaminu wynagradzania - od 1.03.2016. dla XI kat. zaszeregowania (obejmującej stanowisko referenta wg. tabeli zaszeregowania) przewidziano wynagrodzenie zasadnicze 1850-4500 zł.

W 2015r. pozwana nie otrzymała zbyt wielu środków na podwyżki. Na 21 osób zatrudnionych w Dziale administracji jedynie 8 pracowników otrzymało podwyżkę. Pozostali (13 osób), w tym powódka otrzymywali dotychczasowe wynagrodzenie bez podwyżki. Powódka zwracała się do przełożonych o podwyżkę. (dowód: wykaz pracowników Działu (...) w O., którzy otrzymali podwyżkę wynagrodzenia zasadniczego w 2015r. k.93, pisma powódki –k. 15, 17, 19-20, odpowiedzi pozwanego na pisma powódki –k. 16, 18, wystąpienie pokontrolne (...)– k. 83-87. (dowód: notatka służbowa z wysłuchania pracownika –k. 25 notatki - k. 23 i 24, upomnienie - k. 26, notatka z 05 stycznia 2016r.-k. 21, notatka służbowa z dnia 11 stycznia 2016r.-k.22, zakresy obowiązków z dnia 17 kwietnia 2012r., 29 maja 2012r., 15 lutego 2013r., 11 czerwca 2015r.-k. 94-105, oryginały w aktach osobowych; przesłuchanie świadków na rozprawie w dniu 14.02.2020r.: E. W. od 01:08:02 – k. 493-495, E. B. od 01:41:37- k.494v, D. B. od 01:49:48-k. 494v-496, S. P. od 02:33:13-k.496-496v; przesłuchanie świadków na rozprawie w dniu 06.03.2020r.: Ł. F. (1) od 00:06:50 –k. 511v-513, K. S. (1) od 00:55:58 –k.513-514, I. S. od 01:36:05-k.514-515, M. D. od 02:15:02 –k.515v-516, K. P. od 02:39:18 –k.516-517, na rozprawie w dniu 19.08.2020r.: świadków : K. U. od 00:05:12 –k. 537v-538, E. J. od 00:19:26 –k. 538538v, częściowo przesłuchanie powódki od 00:56:38-539-540 i na rozprawie w dniu 14.02.2020r. od 00:15:57-k.491-492v,oraz dowody włączone do materiału dowodowego w aktach II K (...) w tym: zeznania świadka J. M. k. 267-267v, k. 166v, zeznania świadka D. R. k. 266v-267, k. 172v-173, zeznania świadka K. S. (2) k. 303v-304, k. 180v-181, zeznania świadka J. Z. k. 302v-303, k. 183v)

Sytuacja w (...) w 2016r. wymagała zmian organizacyjnych i zmniejszenia zatrudnienia w administracji. Po analizie raportów z wykonywania obowiązków służbowych przez powódkę, K. S. (1) zgłosił G. K., że w magazynie nie jest konieczne zatrudnienie dwóch osób na pełen etat. W magazynie, niezbędne było pozostawienie zatrudnionej w charakterze magazyniera I. S.. Wykonywane dotychczas przez powódkę obowiązki mogły być wykonane przez ww. drugiego pracownika magazynu, przy minimalnym wsparciu innego pracownika biurowego. Istniała też potrzeba poszerzenia składu osobowego w Dziale Preparatyki i (...), który w latach 2017 - 2018 posiadał znaczne braki kadrowe, gdyż zatrudnionych było 6 osób. T. P. wcześniej w nim pracowała, zatem wybrano ją do przejścia. Decyzję o tym podjął dyrektor, G. K. i kierownik K. S. (1). Ł. F. (2) nie brała udziału w podejmowaniu decyzji dotyczących zatrudnienia T. P., która uważała, że to ta współpracownica chce się pozbyć jej z zakładu pracy. (dowód: oświadczenie o wypowiedzeniu warunków pracy i płacy - k. 27, oświadczenie powódki -28, przesłuchanie świadków na rozprawie w dniu 14.02.2020r.: E. W. od 01:08:02 – k. 493-495, E. B. od 01:41:37- k.494v, D. B. od 01:49:48-k. 494v-496, S. P. od 02:33:13-k.496-496v; przesłuchanie świadków na rozprawie w dniu 06.03.2020r.: Ł. F. (1) od 00:06:50 –k. 511v-513, K. S. (1) od 00:55:58 –k.513-514, I. S. od 01:36:05-k.514-515, M. D. od 02:15:02 –k.515v-516, K. P. od 02:39:18 –k.516-517, na rozprawie w dniu 19.08.2020r.: świadków : K. U. od 00:05:12 –k. 537v-538, E. J. od 00:19:26 –k. 538538v, częściowo przesłuchanie powódki od 00:56:38-539-540 i na rozprawie w dniu 14.02.2020r. od 00:15:57-k.491-492v)

Doszło do restrukturyzacji poszczególnych działów i zmian organizacyjnych.

W dniu 22 czerwca 2016r. T. P. otrzymała oświadczenie o wypowiedzeniu warunków umowy o pracę w części dotyczącej zmiany miejsca pracy i zajmowanego stanowiska poprzez zatrudnienie na stanowisku starszego technika medycznego w D. Preparatyki i (...). Oświadczenie zostało przygotowane i podpisane przez G. K., która wspólnie z K. S. (1) sformułowała jego przyczyny. Podobne wypowiedzenia otrzymało kilku innych pracowników. W ich imieniu oraz w imieniu powódki do dyrektora zwróciła się Rada Pracownicza.

W dniu 28 czerwca 2016r. w piśmie skierowanym do G. K., T. P. odmówiła przyjęcia nowych warunków pracy. T. P. podnosiła, że posiada orzeczenie lekarskie o przeciwskazaniach zdrowotnych do wykonywania pracy na stanowisku starszy technik medyczny w dziale preparatyki i ekspedycji krwi. Powódka nie chciała/nie mogła pracować w niskich temperaturach.

Po wdrożeniu zmian organizacyjnych, T. P. nie mogła być zatrudniona na dotychczasowym, ani na innym stanowisku pracy. Powódka nie złożyła pozwu i nie prowadziła postępowania przed sądem pracy kwestionującego przyczyny oświadczenia. Jednocześnie czuła się z tego powodu bardzo pokrzywdzona. Stosunek pracy łączący strony ustał z dniem 30 września 2016r.

W tym czasie doszło także do rozwiązania umów innych pracowników. Powódka w styczniu 2017r. korzystała ze świadczeń z ubezpieczenia społecznego.

W trakcie trwania procesu w związku z odejściem na emeryturę I. S., rozpoczęto nabór na stanowisko magazyniera. W dniu 10 stycznia 2016r. (...) zawarło umowę o pracę na stanowisku referenta ds. promocji/potem ds. administracyjno- gospodarczych w Dziale administracyjnym z U. Z.. Jej zakres obowiązków dotyczący promocji programu polityki zdrowotnej takiej jak, organizowanie i realizowanie akcji propagujące honorowe krwiodawstwo oraz realizowanie programu lojalnościowego w Dziale Pobierania Krwi w obszarze rejestracja nie pokrywał się z zakresem powódki. (dowód: oświadczenie o wypowiedzeniu warunków pracy i płacy - k. 27, oświadczenie T. P. o odmowie przyjęcia warunków k. 28, pismo dotyczące zatrudnienia powódki –k.30-31, 32-33, 34, orzeczenie lekarskie –k. 29, dokumentacja dotycząca zatrudnienia k. 35, potwierdzenie otrzymania świadczenia przedemerytalnego –k. 36, orzeczenie LO –k. 37-38, świadectwo pracy T. P. w aktach osobowych; przesłuchanie świadków na rozprawie w dniu 14.02.2020r.: E. W. od 01:08:02 – k. 493-495, E. B. od 01:41:37- k.494v, D. B. od 01:49:48-k. 494v-496, S. P. od 02:33:13-k.496-496v; przesłuchanie świadków na rozprawie w dniu 06.03.2020r.: Ł. F. (1) od 00:06:50 –k. 511v-513, K. S. (1) od 00:55:58 –k.513-514, I. S. od 01:36:05-k.514-515, M. D. od 02:15:02 –k.515v-516, K. P. od 02:39:18 –k.516-517, na rozprawie w dniu 19.08.2020r.: świadków : K. U. od 00:05:12 –k. 537v-538, E. J. od 00:19:26 –k. 538538v, częściowo przesłuchanie powódki od 00:56:38-539-540 i na rozprawie w dniu 14.02.2020r. od 00:15:57-k.491-492v,oraz dowody włączone do materiału dowodowego w aktach II K (...) w tym: zeznania świadka J. M. k. 267-267v, k. 166v, zeznania świadka D. R. k. 266v-267, k. 172v-173, zeznania świadka K. S. (2) - k. 303v-304, k. 180v-181, zeznania świadka J. Z. k. 302v-303, k. 183v)

T. P. przesłała skargę do Ministerstwa Zdrowia (...) Na skutek skarg powódki z dnia 21 października i 21 grudnia 2016r., została przeprowadzona kontrola, ale wyciąg z wystąpienia pokontrolnego Ministra Zdrowia z dnia 19 stycznia 2018r., nie wykazał, aby doszło do mobbingu. (dowody: pismo powódki do Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej i od MR,P i PS - k. 70, 71-75, pismo do/z Ministerstwa Zdrowia k. 76- 77, k.78-82, wystąpienie pokontrolne MZ – k. 83-87)

T. P. złożyła zawiadomienie do Państwowej Inspekcji Pracy w O., która po przeprowadzonej w okresie od grudnia 2016r. do lutego 2017r. kontroli wskazała, na nieprawidłowości w przyznawaniu świadczeń z ZFŚS, w okresie od 2006-2014r., co polegało na tym, iż niezależnie od kryterium dochodowego, wysokość przyznawanych świadczeń uzależniano od wymiaru czasu pracy wynikającego z umowy o pracę. W ramach kontroli PIP przeprowadzono też badanie anonimowe czy w zakładzie pracy jest stosowany mobbing. Część odpowiedzi była pozytywna. W zakładzie pracy do 2017r., pomimo istnienia obowiązku nie zostały określone wewnętrzne procedury antymobbingowe. Wymienione procedury antymobbingowe zostały wprowadzone po ww. kontroli PIP w (...) ( dowody: protokół kontroli i wystąpienie Państwowej Inspekcji Pracy wraz z załącznikami -k. 290-400, k. 401-428)

W dniu 20 stycznia 2017r. T. P. złożyła zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa złośliwego i uporczywego naruszania praw pracowniczych z art. 218 §1a k.k. Powódka wskazała jako osoby : G. K., K. S. (1) i Ł. F. (1). Postępowanie przed sądem, na skutek aktu oskarżenia toczyło się wobec Ł. F. (2), która nie przyznała się do popełnienia zarzucanych jej czynów i w postępowaniu przygotowawczym odmówiła składania wyjaśnień. Dwukrotnie sprawa toczyła się przed Sądem pod sygn. akt II K (...) i II K (...), ostatecznie został wydany prawomocny wyrok uniewinniający Ł. F. (2) od zarzucanego jej przestępstwa na szkodę pokrzywdzonej T. P. .(dowód: zawiadomienie z załącznikami - k. 133-136, dokumenty w aktach o sygn. II K (...), VII Ka (...), i II K (...), uzasadnienie - k. 63-69,protokoły –k. 214-278v, 465-489, przesłuchanie na rozprawie w dniu 19.08.2020r.: świadka M. S. od 00:38:12 –k. 538v-539, częściowo przesłuchanie powódki od 00:56:38-k.539-540)

T. P. w styczniu 2016r. zwróciła się o pomoc do lekarza psychiatry. W wywiadach wskazywała, że jej stan psychiczny ma związek z sytuacją w pracy. Najpierw krótkotrwale korzystała ze zwolnienia lekarskiego. Od września 2016r. powódka znajdowała się pod opieką lekarza psychiatry wskazując na objawy depresji. Zażywała leki, które umożliwiały jej funkcjonowanie, z jednej strony ją wyciszają z drugiej pozwalają zasnąć. Powódka była także na dwóch turnusach dziennego pobytu w przychodni zdrowia psychicznego (...) w O.. (dowody: dokumentacja medyczna T. P. k. 239-40,41-44, 45-48, zaświadczenia –k. 49, orzeczenia (...)–k.50-51, zaświadczenia (...)k. 138-140, przesłuchanie na rozprawie w dniu 19.08.2020r.: świadka M. S. od 00:38:12 –k. 538v-539, częściowo przesłuchanie powódki od 00:56:38-539-540)

Sąd zważył, co następuje:

Roszczenie nie zasługuje na uwzględnienie.

Powódka uważała, że był wobec niej stosowany mobbing, ale nie nazwała wprost mobbera. W uzasadnieniu wskazywała na działania K. S. (1), G. K. i Ł. F. (1), sugerując, że to oni ją mobbowali.

Sąd dał wiarę przedłożonym do sprawy dokumentom, w tym przede wszystkim obrazującym działanie pozwanego.

Sąd dał wiarę przesłuchanym świadkom. W większości dał też wiarę córce powódki, M. S., choć nie była świadkiem zachowań opisywanych przez powódkę.

W szczególności przesłuchania K. S. (1), G. K. i Ł. F. (1) zasługują na wiarę. W świetle innych dowodów pierwsi dwaj świadkowie wykonywali prawidłowo swoje obowiązki pracownicze. Żadnemu z nich nie można przypisać winy i złej woli w niewłaściwym traktowaniu T. P..

Ostatni z wymienionych świadków konsekwentnie zaprzeczył, że dopuściła się wskazanych przez powódkę zachowań, które miałyby składać się na mobbing czy przestępstwo złośliwego i uporczywego naruszania praw pracowniczych, tj. publicznego naruszania godności pokrzywdzonej poprzez nieuzasadnioną krytykę, kwestionowania kompetencji do zajmowania funkcji Przewodniczącej Komisji Socjalnej, krytykowania braku wykształcenia wyższego i znajomości przepisów, zwracanie się podniesionym głosem, w poniżający sposób, nakładania obowiązków służbowych, których pokrzywdzona nie mogła wykonywać, wydawania poleceń, aby pokrzywdzona wykonywała obowiązki związane z pełnieniem funkcji przewodniczącej poza godzinami pracy.

Sąd dał wiarę Ł. F. (2) co do tego, że nie można jej przypisać winy za nakładanie na pokrzywdzoną obowiązków służbowych, których nie mogła wykonywać, przyjmując, że nie posiadała takich kompetencji. Zadania i obowiązki pracownicze były rozdzielane i nakładane na pracowników przez dyrektora, G. K. i kierownika działu, K. S. (3), a przez nią tylko przekazywane.

Ł. F. (1) uważała, że problemy w pracy T. P. zaczęły się po tym jak w zakładzie pracy opowiadała, że poprzednia komisja nie zostawiła pieniędzy. Dlatego poczuła się obrażona i czekała na raport od księgowej. Świadek wyjaśniła, że nie miała wpływu na to, że powódka była wyznaczona do konkretnych zadań, ani, że jej złożono oświadczenie o wypowiedzeniu warunków pracy i płacy.

Część opisanych przez powódkę sytuacji w świetle przesłuchania innych świadków zaistniała. Jednak Sąd nie dał wiary powódce, że zajścia w pracy miały charakter mobbingowy.

Skoro materiał dowodowy nie wykazał zaistnienia działań które mogłyby mieć znamiona mobbingu, to brak było podstaw do dopuszczenia dowodu z opinii biegłego z zakresu psychiatrii na okoliczności wskazane we wniosku dowodowym powódki.

Poczucie krzywdy u powódki mogło mieć związek z jej sytuacją życiową, co rzutowało na stosunki w pracy. Poczucie krzywdy było raczej subiektywne. Nie miało też znacznego natężenia, skoro w trakcie trwania stosunku pracy do dnia 30 września 2016r., nie poszukiwała ochrony prawnej, ani pomocy w PIP. Dopiero w dniu 27 marca 2019r. T. P. wniosła niniejszy pozew o zasądzenie od Regionalnego Centrum (...) w O., mimo, że nie była pracownikiem od ponad pół roku.

W myśl art. 3 k.p. pracodawcą powódki było Regionalne Centrum (...) w O.. Osobą reprezentującą zaś była G. K.. Zatem w myśl art. 94³§ 1 kodeksu pracy, to ona występując w imieniu pracodawcy, była zobowiązana przeciwdziałać mobbingowi.

Zgodnie z treścią art. 94³§ 2 kodeksu pracy „Mobbing oznacza działania lub zachowania dotyczące pracownika lub skierowane przeciwko pracownikowi, polegające na uporczywym i długotrwałym nękaniu lub zastraszaniu pracownika, wywołujące u niego zaniżoną ocenę przydatności zawodowej, powodujące lub mające na celu poniżenie lub ośmieszenie pracownika, izolowanie go lub wyeliminowanie z zespołu współpracowników". Dodatkowo, jak stwierdził Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 5 grudnia 2006r. (sygn. akt II PK 112/06), ustawowe przesłanki mobbingu określone w art. 943 § 2 k.p. muszą być spełnione łącznie i powinny być wykazane przez pracownika (art. 6 k.c). To na pracowniku spoczywa tym samym ciężar udowodnienia, że w stosunku do niego zaistniało zjawisko mobbingu, w jego prawnym znaczeniu. Przypomnieć należy, że pracownik w tym wypadku jest zobowiązany udowadniać nie tylko zaistnienie zdarzeń, które miały by mieć charakter mobbingu, ale jego długotrwałość i skutki oraz wskazać z czego wynika wysokość dochodzonego roszczenia. Należy podkręlić, że nie każda trudna sytuacja w środowisku pracy jest konfliktem, nie każdy konflikt można ocenić jako mobbing. W niniejszej sprawie, świadkowie nie zauważyli, aby doszło do ostrego konfliktu między powódką a Ł. F. (2), G. K., czy K. S. (1). Świadkowie wskazywali, że powódka płakała lub żaliła się.

Materiał dowodowy nie potwierdził, aby Ł. F. (2), G. K., czy K. S. (1) podejmowali bezprawne działania takie jak nazywanie powódki wulgarnymi lub ośmieszającymi słowami, izolowali ją lub wyeliminowali w trakcie trwania stosunku pracy z zespołu współpracowników. Z przesłuchania świadków wynika, że powódka mieła wielu znajomych i była popularna w zespole. Sąd popiera tezy z uzasadnienia wyroku Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 28.02.2014r. wydanego w sprawie o sygn. akt III APa 2/14, m. in., że: Pojęcie mobbingu nie obejmuje uzasadnionej krytyki w sytuacji, gdy pracownik nienależycie wykonuje swoje obowiązki pracownicze, a pracodawca egzekwuje ich prawidłowe wykonanie, gdyż podległość służbowa wynika z natury stosunku pracy.

Nieprawidłowe wykonywanie przez powódkę jako pracownika obowiązków pracowniczych uprawniało więc jej bezpośredniego przełożonego do zwracania na to uwagi i podejmowania kroków mających na celu egzekwowanie ich należytego wykonania. Niewłaściwe czynności w ramach działań społecznych w ZFŚS również mogły być wskazywane. Powódka także nie mogła spodziewać się, że ktoś przejmie jej obowiązki z tym związane. Zdaniem Sądu ani czynności G. K. jako strony pozwanej, ani współpracowników powódki: K. S. (1) czy Ł. F. (1) nie mogą być traktowane jako mobbing w miejscu pracy. Nieprawidłowe wykonywanie przez powódkę obowiązków pracowniczych i brak doświadczenia w prowadzeniu spraw w ZFŚS potwierdzili zawnioskowani w sprawie świadków. Z materiału dowodowego nie wynika, aby zaistniało szykanowanie powódki ze strony pracodawcy, czyli dyrektora oraz kierownika i jego zastępcy przejawiające się używaniem wobec powódki słów obraźliwych i wysyłaniem do najcięższych prac.

Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z dnia 5 października 2007r. (sygn. akt II PK 31/07) wskazał, że nie każde (nawet- przypisem B.K.) bezprawne działanie pracodawcy wobec pracownika - nawet jeżeli w jego subiektywnym odczuciu świadczy o niechęci zwierzchnika wobec niego - może być zakwalifikowane jako mobbing. Z definicji mobbingu wynika bowiem konieczność wykazania nie tylko bezprawności działania, lecz także jego celu (poniżenie, ośmieszenie, izolowanie pracownika) i ewentualnych skutków działań pracodawcy rozstrój zdrowia). Jak przyjął ponadto Sąd Najwyższy w wymienionym orzeczeniu, nawet jeżeli działania pracodawcy, skierowane przeciwko prawom pracowniczym, miały charakter powtarzalny, to jednak, bez wykazania określonego w ustawie celu tego działania, brak jest podstaw do kwalifikowania go jako mobbingu. Jak zatem wynika z powyższego jedną z cech charakterystycznych mobbingu jest m.in, uporczywość zachowań sprawcy, przy czym chodzi tutaj o duże nasilenie złej woli z jego strony. Żaden dowód nie potwierdza uporczywości działania dyrektora ani współpracowników powódki Ł. F. (1), ani K. S. (1), którzy mieliby mieć złą wolę. Brak jest w wiarygodnym materiale dowodowym podstaw do przyjęcia, że bezprawne czynności kierownika jednego z działów pracodawcy miały na celu poniżenie lub ośmieszanie powódki, bądź też zmierzały do izolowania jej lub wyeliminowania z zespołu współpracowników. Brak jest też dowodów potwierdzających, że dyrektor G. K. pełniąca funkcję zarządzającego zakładem pracy nie podejmowała czynności, które powódka mogłaby traktować jako mobbing.

W myśl tez z orzeczenia Sądu Najwyższego z dnia 09.03.2011r. i 29 marca 2007r., w sprawie II PK 226/10 i II PK 228/06 mobbing jest kwalifikowanym deliktem prawa pracy, a sankcje za jego stosowanie są zdarzeniami prawa pracy, które sądy pracy osądzają przede wszystkim na podstawie art. 94³ k.p., chociaż z uwzględnieniem dorobku judykatury z zakresu orzekania o zadośćuczynieniu za doznaną krzywdę (art. 445 § 1 i art. 448 k.c.), jak i kompensaty szkody wywołanej rozstrojem zdrowia (art. 444 § 1 k.c.). Może dotyczyć zatem tylko takiej sytuacji, gdy pracownik wykaże, że rozstrój zdrowia nastąpił na skutek nękania go przez kierownika zakładu pracy, nie przez przełożonego oraz że powstała u niego z tego tytułu krzywda, którą należy wynagrodzić . Powódka nie wykazała, aby uczyniono jej krzywdę i aby jej problemy adaptacyjne były związane z działaniami nacechowanymi złą wolą, gdyż na skutek zachowań któregoś pozwanego powódka czuła się ,,gorszym pracownikiem".

Odnosząc się do twierdzeń powódki z uzasadnienia pozwu i pism procesowych, należy podnieść, że nie zostały potwierdzone one przez materiał dowodowy. Nie potwierdziło się bezprawne krytykowanie pracy powódki przez przełożonych, niewłaściwe słowa skierowane bezpośrednio do powódki i publiczne jej ubliżanie, wyznaczania tylko i wyłącznie konkretnie powódce ciężkiej pracy „ponad ludzkie siły” i nie do wykonania w normalnym czasie pracy oraz szykanowanie powódki poprzez nie udzielenie jej podwyżki, nie przyznanie „wczasów pod gruszą”, zadecydowanie o przeniesieniu jej do innego działu, na co nie wyraziła zgody.

Nawet jeżeli nie doszło do podwyższenia jej płacy, to nie nastąpiło ono na skutek złośliwego działania Ł. F. (1), ale konieczności zapewnienia przez prowadzącą zakład pracy, G. K. i podległego jej K. S. (1) wykonywania zadań i motywowania pracowników, którzy się w tej pracy wyróżniają.

Powódka była oceniana jako dobry pracownik, sprawdzała się na wielu stanowiskach pracy, zatem pracodawca mógł oczekiwać, że ponownie odnajdzie się na stanowisku, na którym już kiedyś pracowała. Pracodawca też starał się sprawdzić zarzuty powódki dotyczące nadmiaru obowiązków nałożonego na nią. Po sporządzeniu raportów dotyczących czynności wykonywanych, kierownik zweryfikował jej twierdzenia.

Po tym okresie okazało się, że konieczne jest dokonanie zmian organizacyjnych i zajęcie się innym, znanym jej wcześniej zakresem obowiązków, bo brak było wyszkolonych pracownicy w Dziale, do którego została przeniesiona. Jednocześnie w magazynie powinna była zostać nadal zatrudniona magazynier, która dawała lepszą (niż ona sama) gwarancję wykonywania obowiązków pracowniczych, stricte związanych z magazynem.

Materiał dowody nie daje jednak podstaw do poparcia twierdzeń powódki, że mimo, iż była cenionym pracownikiem pozwanego, to od chwili objęcia funkcji zastępcy kierownika przez Ł. F. (1) doszło do nagłej zmiany jej oceny i traktowania jej jak gorszego pracownika, co innego wynika bowiem z niektórych wyników kontroli przeprowadzanej. Opisywane zachowania powódki nie naruszały jej dóbr osobistych jako pracownika takie jak godność, dobre imię jako pracownika, właściwe warunki pracy, wolność od wulgarnego niepokojenia. Z ich przesłuchania wynikało, że osoby te były niezadowolone z traktowania ich przez powódkę.

Mimo, że w pozwie powódka starała się wskazać, że rozstrój zdrowia powstał na tle trudnej sytuacji zawodowej, to z wywiadu z nią wynika, iż powódka cierpi na szereg schorzeń fizycznych. Dodatkowo z materiału dowodowego wynika, że miała przed wszystkim trudną sytuację rodzinną (choroba męża, rozstanie z córką), które powódka wskazywała jako jedne z przyczyn. Z informacji przedstawionych przez powódkę wynika ponadto, że nie można u niej wykluczyć skłonności do przedstawiania siebie w świetle zgodnym z aktualnym nastawieniem.

Mimo, że zgodnie z art. 187 § 1 pkt 2 kpc i art. 232 kpc i 6kc, reprezentowana przez pełnomocnika profesjonalnego była zobowiązana do przytoczenia wszystkich okoliczności faktycznych, z których wywodzi roszczenia i ich wysokość oraz dowodów, które potwierdzają zasadność jej twierdzeń, powódka nie uczyniła tego.

Dołączone przez powódkę dokumenty w tym karty informacyjne przede wszystkim dotyczą okresu po wręczeniu wypowiedzenia zmieniającego(k. 39-45). Jedna z kart została założona w dniu 21.01.2016r., ale wpisy i zaświadczenia obejmują późniejsze leczenie.

Przesłuchanie strony powodowej wskazują na zaistnienie rozstroju zdrowia u powódki spowodowanego trudną sytuację zawodową i na obniżenie nastroju na skutek wypowiedzenie, a następnie utratę pracy.

Dolegliwości psychiczne nie mają związku z mobbingiem w miejscu pracy a wynikają z ogólnej sytuacji zawodowej, stanu zdrowia powódki, jej sytuacji życiowej jako przyszłej emerytki oraz trudnej sytuacji rodzinnej. Ponadto mobbing jest pewnym rodzajem „terroru psychicznego" nie może więc polegać na rozstroju zdrowia na skutek utraty pracy. Skoro nie zaistniał mobbing, to nie mógł spowodować u niej rozstrój zdrowia psychicznego co wynika z twierdzeń powódki obniżony nastrój związany jest z sytuacją stresogenną w miejscu pracy.

Zasądzając zadośćuczynienie, jak wspomniano wyżej Sąd bada okoliczności i wysokość żądanego zadośćuczynienia. Jeśli chodzi o rozstrój zdrowia psychicznego, należy wskazać, że brak jest podstaw prawnych do zasądzenia zadośćuczynienia czy odszkodowania ze względu na brak związku pomiędzy działaniami pracodawcy a długotrwałym korzystaniem przez powódkę z pomocy psychiatry. Sąd nie stwierdzając zaistnienia działań noszących miano mobbingu, nie miał też podstaw do powoływania biegłego psychiatry celem ustalenia wysokości uszczerbku na zdrowiu.

Powódka nie udowadniała dlaczego dochodzi takiej, a nie innej kwoty zadośćuczynienia i co wpływa na jej wysokości, czy zaistniała szkoda majątkowa i dlaczego. Ogólnikowo tylko wskazała na rozmiar naruszeń i odczuwane dolegliwości. Na rozprawie w dniu 19.08.2020r. (k.539v) podała, że na żądaną kwotę 49.000zł składa się kwoty, których nie dostała:

-15.000zł netto tytułem nagrody jubileuszowej, do której brakowało jej 2 lat, (skoro za 35lat pracy dostała 9.000zł),

-52.800zł netto tytułem wynagrodzenia (skoro za 2latx12miesięcy=24 miesiące pracy dostałaby po 2.200zł wynagrodzenia),

- a wydała na paliwo, aby dojechać na leczenie do Aksonu po 100zł na kilka dni.

W cytowanym zaś orzeczeniu II PK 228/06 Sąd Najwyższy stwierdził, że zadośćuczynienie w prawie cywilnym przysługuje na ogół z tytułu tzw. krzywdy niematerialnej, co oznacza, że powinno ono rekompensować uszczerbek o charakterze niemajątkowym, tymczasem zadośćuczynienie prawa pracy za doznaną krzywdę wskutek mobbingu przysługuje tylko wówczas, gdy mobbing spowodował rozstrój zdrowia, którego kompensata obejmuje zarówno wymierne (majątkowe), jak i niewymierne następstwa takiej krzywdy. Inaczej rzecz ujmując, kompensata krzywdy - rozstroju zdrowia pracownika spowodowanego mobbingiem w prawie pracy może wymagać - w zależności od rozmiaru i skutków doznanego rozstroju zdrowia - nie tylko zrekompensowania wydatków majątkowych w postaci kosztów koniecznego jego leczenia, ale niekiedy - w przypadku spowodowanej rozstrojem zdrowia utraty zatrudnienia - także np. pokrycia kosztów przekwalifikowania się do innego zawodu, a nawet przyznania odpowiedniej renty w razie utraty zdolności do pracy wskutek mobbingu (element majątkowy rozstroju zdrowia wywołanego mobbingiem), ale ponadto naprawienia poczucia krzywdy w niematerialnych sferach psychicznej i psychologicznej osoby poszkodowanej.

Sąd popierając wszystkie cytowane orzeczenia i mając na względnie, że kwota zadośćuczynienia powinna być ustalana indywidualnie, w zależności od okoliczności danej sprawy i być odpowiednia do stopnia zawinienia i złej woli sprawcy, a przede wszystkim powinna być adekwatna do doznanej krzywdy, nie mógł ustalić aby powódka doznała realnej krzywdy, która miałaby zostać zrekompensowana kwotą 49.000zł.

Sąd nie znalazł podstaw, aby uwzględnić zarzut pozwanego z art. 291 § 1 k.p., gdyż nie doszło do przedawnienia jej roszczenia. Powódka jako okoliczności mobbingu wskazywała na działania Ł. F. (1), G. K. i K. S. (1) w tym zawiązane z wypowiedzeniem warunków pracy i płacy z dnia 28 czerwca 2016r. oraz na skutki mobbingu w postaci rozstroju zdrowia psychicznego, którego podjęte w trakcie pracy leczenie jeszcze się nie zakończyło. Pozew wniesiono przed upływem trzyletniego okresu przedawnienia.

Wobec powyższego na podstawie przepisów powołanych, Sąd orzekł jak w pkt I sentencji wyroku co do całości żądań zgłoszonych przez powódkę.

Na podstawie art. 98 k.p.c. oraz rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22.10.2015r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (tj. Dz.U z 2017, poz. 1797), z uwagi na przegraną powódki, Sąd w pkt II sentencji wyroku zasądził od niej na rzecz pozwanej kwotę 2.700zł tytułem zwrotu kosztów procesu. W chwili wytoczenia powództwa, trwała już sprawa karna, powódka mogła ocenić swoje szanse na wygranie procesu. Jednak zdecydowała się wytoczyć powództwo i choć mediator i Sąd nakłaniali ją do ugody, nie skorzystała z ugodowego zakończenia sporu.

Powódka jednocześnie w trybie art.102 kpc został zwolniona z kosztów sądowych, gdyż jej sytuacja jest szczególna (pkt III wyroku).

W uzasadnieniu użyte zostały także inne tezy z uzasadnień Sądu Najwyższego w tym do wyroków z dnia 29 marca 2007 r. w sprawie o sygn. II PK 228/06, wyroków z dnia 9 marca 2011 r. w sprawie o sygn. II PK 226/10, z dnia 12.12.2002r. w sprawie o sygn. V CKN 1581/00, z dnia 24.01.2008r. w sprawie o sygn. ICSK 319/07, z dnia 16.04.2002r. w sprawie o sygn. VCKN 1010/00, z dnia 04.07.2014r. w sprawie o sygn. II CSK 621/13.

SSR Barbara Kokoryn

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE