UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 04 grudnia 2018 r. (data wpływu) powódka E. S. dochodziła od pozwanego Skarbu Państwa-Szefa (...) Zarządu (...) w B. zasądzenia 500.000 zł tytułem odszkodowania z tytułu poniesionej szkody i obniżenia wartości nieruchomości, a także naprawienia szkody obejmującej koszty niezbędne w celu modernizacji istniejących budynków, tak by spełniały wymagania techniczne na obszarze ograniczonego użytkowania w związku z wprowadzeniem ograniczeń w możliwości sposobu korzystania z tych nieruchomości uchwałą nr (...) Sejmiku Województwa (...) z dnia 25 października 2016 r. wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia 15 października 2018 r. do dnia zapłaty oraz o zasądzenie na rzecz powódki od pozwanego kosztów procesu .

W odpowiedzi na pozew pełnomocnik pozwanego wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od strony powodowej kosztów postępowania według norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego .

Na rozprawie w dniu 17 lipca 2020 r. pełnomocnik powódki ograniczył powództwo do łącznej kwoty 318.400 zł, w pozostałym zakresie zrzekając się roszczenia ( protokół rozprawy z dnia 17 lipca 2020 r. 00:03:47-00:07:36 w zw. z k. 275).

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje;

Powódka E. S. jest właścicielem nieruchomości gruntowych usytuowanych w miejscowości G. oznaczonych jako działka nr (...) o powierzchni 1 ha działka nr (...) o powierzchni 1,99ha, działka nr (...)/(...) powierzchni 3 ha oraz działka nr (...) o powierzchni 2,95 ha oraz nieruchomości położonej w miejscowości W. oznaczonej jako działka nr (...) o powierzchni 1,87 ha. W zakresie zagospodarowania przestrzennego dla obszaru, w którym usytuowane są działki nr (...) został opracowany plan miejscowy (uchwała nr (...) Rady Miejskiej w Ł. z dnia 25 kwietni 2012 r. Zgodnie z informacjami zawartymi w planie miejscowym przedmiotowe nieruchomości znajdują się na terenie zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej. W zakresie zagospodarowania przestrzennego dla nieruchomości stanowiącej działkę nr (...) usytuowanej w W. oraz działek (...) usytuowanych w G., nie ma aktualnie opracowanego planu miejscowego zagospodarowania, a istniejący uprzednio przestał obowiązywać. Dla gminy Ł. opracowane jest studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy, którego ostatnie zmiany przyjęte zostały uchwałą Rady Gminy w Ł. nr (...) Rady Miejskiej w Ł. z dnia 30 czerwca 2017 r. Pomimo, że studium nie jest źródłem prawa miejscowego, z uwagi na brak planu dla obszaru usytuowania nieruchomości informacje w nim zawarte są źródłem danych dotyczących zagospodarowania przestrzennego terenu, gdyż przy sporządzaniu planu ustalenia zawarte w studium są wiążące dla organów gminy. Z informacji przedstawionych w studium działki nr (...) położone są na terenach oznaczonych w studium jako tereny upraw rolnych wysokich klas bonitacyjnych. Działka nr (...) położna jest na terenie zabudowy mieszkaniowo-usługowej o niskiej intensywności, (dowód: uproszczony wypis z rejestru gruntów k. 20-22, 29-32, 40-42, 51- 53, 60-64 wydruk treści księgi wieczystej k. 23-28, 32-39, 43-47, 54-59, 65-72, zeznania powódki- protokół rozprawy z dnia 08 marca 2019 r. 00:06:29-00:31;04 w zw. z k. 178-178v, opinia biegłego K. N. (1) k. 191-339, opinia uzupełniająca k. 359-365).

W dniu 25 października 2016 roku Sejmik Województwa (...) podjął nową uchwałę nr (...) w sprawie utworzenia strefy ograniczonego użytkowania , w której nastąpiło przesunięcie granic poszczególnych podobszarów oznaczonych wyodrębnionymi izoliniami, która to uchwała uchyliła jednocześnie poprzednią uchwałę w tym przedmiocie z dnia 9 lutego 2010 r. w sprawie utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania dla lotniska wojskowego w Ł.. Zgodnie z § 8 powołanej uchwały w obszarze ograniczonego użytkowania wprowadza się następujące ograniczenia w zakresie przeznaczenia terenu:

1) w podobszarze A:

a) zakaz przeznaczania terenu pod zabudowę mieszkaniową jedno- i wielorodzinną, zagrodową i zamieszkania zbiorowego, a także mieszkaniowo- usługową,

b) zakaz tworzenia terenów rekreacyjno- wypoczynkowych,

c) zakaz tworzenia stref ochronnych A uzdrowisk,

d) zakaz przeznaczania terenu pod budowę: szpitali, domów opieki społecznej, obiektów związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży.

2) w podobszarze B:

a) zakaz tworzenia stref ochronnych A uzdrowisk,

b) zakaz przeznaczania terenu pod budowę: szpitali, domów opieki społecznej, obiektów związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży, działających w porze nocy.

§ 9. W obszarze ograniczonego użytkowania wprowadza się następujące ograniczenia w zakresie korzystania z terenu:

1) w podobszarze A:

a) zakaz budowy budynków jedno- i wielorodzinnych oraz zamieszkania zbiorowego, zagrodowego, mieszkaniowo- usługowego, szpitali, domów opieki społecznej, a także obiektów związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży,

b) zakaz zmiany sposobu użytkowania obiektów budowlanych w całości lub części na budynki mieszkalne jedno- i wielorodzinne oraz zamieszkania zbiorowego, zabudowę zagrodową, mieszkaniowo- usługowe, szpitale, domy opieki społecznej, a także obiekty związane ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży,

c) dopuszcza się rozbudowę, odbudowę oraz nadbudowę istniejących szpitali, domów opieki społecznej i obiektów związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży,

d) dopuszcza się zmianę sposobu użytkowania budynków w całości lub części na cele mieszkaniowe oraz budowę nowych budynków mieszkalnych jednorodzinnych jako towarzyszących innym funkcjom, na warunkach określonych w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego, a w przypadku braku planu miejscowego, na warunkach określonych w decyzji o warunkach zabudowy.

2) w podobszarze B:

a) zakaz budowy szpitali, domów opieki społecznej, obiektów związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży, działających w porze nocy,

b) zakaz zmiany sposobu użytkowania obiektów budowlanych w całości lub części na szpitale, domy opieki społecznej oraz obiekty związane ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży, działających w porze nocy,

c) dopuszcza się rozbudowę odbudowę oraz nadbudowę istniejących szpitali, domów opieki społecznej i obiektów związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży.

§ 10. W obszarze ograniczonego użytkowania wprowadza się następujące wymagania techniczne dotyczące budynków:

1) w podobszarze A:

a) w budynkach istniejących oraz nowoprojektowanych należy zapewnić właściwy klimat akustyczny w pomieszczeniach wymagających ochrony akustycznej, zgodnie z obowiązującymi normami, poprzez zastosowanie przegród budowlanych o odpowiedniej izolacyjności akustycznej,

2) w podobszarze B:

a) w budynkach szpitali, domów opieki społecznej i budynkach związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży należy zapewnić właściwy klimat akustyczny w pomieszczeniach wymagających ochrony akustycznej, zgodnie zobowiązującymi normami, poprzez zastosowanie przegród budowlanych o odpowiedniej izolacyjności akustycznej, (dowód: uchwała (...) Sejmiku Województwa (...) z dnia 25 października 2016 r. k. 78-80, uchwała Nr (...) Rady Miejskiej w Ł. z dnia 25 kwietnia 2012 r. w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla obszaru położonego w miejscowości G., gmina Ł. k. 80-91, uchwała nr (...)Rady Miejskiej w Ł. z dnia 30 czerwca 2017 r. w sprawie uchwalenia zmiany Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miast i gminy Ł. k. 96-152).

Działki nr (...) znajdujące się w miejscowości G. oraz działka nr (...) zlokalizowana w W. są niezabudowane, nieuzbrojone, nieogrodzone. Posiadają natomiast bezpośredni dostęp do drogi publicznej. W ich sąsiedztwie występują grunty rolne, leśne, a także zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna i siedliskowa. Zabudowana działka nr (...) jest uzbrojona w energię elektryczną, wodociąg, instalację gazową. Dodatkowo zaopatrzona jest w przydomowe szambo. Ogrodzenie wykonano częściowo z siatki stalowej, częściowo z przęseł stalowych prefabrykowanych, brama jest stalowa, uchylna z furtką, bez automatyki. Działka zabudowana jest budynkiem mieszkalnym oraz czterema budynkami gospodarczymi. Budynek mieszkalny jest to obiekt z lat 80 tych XX wieku, składający się z 2 kondygnacji mieszkalnych, piwnicy oraz aktualnie nieużytkowanego poddasza które może być przystosowane dla celów mieszkalnych. Budynek jest ogrzewany piecem na paliwo stałe. Budek posiada powierzchnią użytkową 209 m2, zaś powierzchnia zabudowy wynosi 139 m2. Budynek został wybudowany na betonowych fundamentach, Strop jest żelbetowy, monolityczny. Dach ma konstrukcję drewnianą, kryty blachą. Okładziny podłogowe stanowią terakota, deska barlinecka i parkiet. Okładziny ścienne to farba dyspersyjna, glazura i szkło hartowane. Stolarka okienna wykonana jest z PCV, zaś stolarka drzwiowa zewnętrzna jest drewniana. Zabudowa towarzysząca składa się z czterech budynków gospodarczych. Wjazd na posesję jest częściowo utwardzony. Na działce występuje różnorodna zieleń ogrodowa w postaci krzewów i drzew iglastych oraz liściastych. Na potrzeby wyceny dokonano funkcjonalnego rozgraniczenia nieruchomości na następujące obszary według klasyfikacji wynikającej z zapisów studium gminy Ł.:

-: działka nr (...) w W. oznaczona według studium jako grunty rolne R, klasa gruntu częściowo IIIb częściowo klasy niższe-na daty wyceny grunty rolne bez możliwości zabudowy,
-: działka nr (...) w G.- oznaczona według studium jako grunty rolne R, klasa gruntu IIIb na datę wyceny grunty rolne bez możliwości zabudowy,
-: działka nr (...) w G. oznaczona według studium jako teren zabudowy mieszkaniowo-usługowej o niskiej intensywności, na potrzeby wyceny dokonano podziału funkcjonalnego działki na część zabudowaną o pow. 0,99 ha oraz część niezabudowaną przeznaczoną w studium pod zabudowę o pow. 1 ha,
-: działka nr (...) w G. objęta planem miejscowym- funkcja mieszkaniowa,
-: działka nr (...) w G. objęta planem miejscowym- funkcja mieszkaniowa.

Wartość rynkowa zabudowanej nieruchomości określonej jako działka nr (...) wynosi 510.900 zł. Wskaźnik procentowy zmiany cen odzwierciedlający utratę wartości, która dla podobszaru A wynosi 9,1 %. Oszacowana w ten sposób utrata wartości rynkowej nieruchomości wynosi 510.900 zł x 9,1 %= 46.500 zł. Wartość rynkowa niezabudowanej nieruchomości działki nr (...) oraz działek niezabudowanych oznaczonych jako nr (...): działka nr (...)- 275.900 zł, działka nr (...)- 779.200 zł, działka nr (...)-275.900 zł . Określony na tej podstawie łączny wymiar utraty wartości w odniesieniu do poszczególnych działek wynosi: działka nr (...).900 x 36 %= 99.300 zł, działka nr (...).200 x 13,1 %= 102.100 zł, działka nr (...)-275.900 zł x 13, 1 %= 36.100 zł. Łączny spadek wartości rynkowej w następstwie wejścia w życie uchwały (...) Sejmiku Województwa (...) ustanawiającej nowe granice obszaru ograniczonego użytkowania został określony w wysokości dla: części działki nr (...)-99.300 zł, działki nr (...) przeznaczonej pod zabudowę-36.100 zł, działki nr (...) przeznaczonej pod zabudowę- 102.100 zł, część działki nr (...) zabudowanej budynkiem mieszkalnym- 46.500 zł. Łącznie spadek wartości wskazanych nieruchomości wyniósł 284.000 zł , (dowód: opinia biegłego K. N. (1) k. 191-339, opinia uzupełniająca k. 359-365).

Jak wynika z przeprowadzonych obliczeń, ściany konstrukcyjne oraz strop budynku powódki nie wymagają dodatkowych izolacji, wymagana jest ona natomiast dla otworów okiennych, co wiąże się jednocześnie z koniecznością zapewnienia właściwej wentylacji. W celu uzyskania pożądanego efektu podwyższonej izolacyjności akustycznej wzięta została pod uwagę konieczność przeprowadzenia prac ponadstandardowych, wykraczających poza przewidziane dla danego typu obiektów w okresie ich budowy. W tym przypadku zastosowane zostało podejście kosztowe, w ramach którego stosuje się metodę kosztów otworzenia lub metodę kosztów zastąpienia. W niniejszym przypadku zastosowana została technika szczegółowa, a wynikiem obliczeń jest wartość odtworzeniowa nakładów bez uwzględnienia stopnia zużycia. Do określenia kosztów prac dostosowawczych została wykorzystana baza cenowa e - (...) za I kwartał 2019 r., a także inne publikacje branżowe, w tym informacje uzyskane od producentów, dostawców i wykonawców robót oraz w placówkach handlowych i serwisowych, z uwzględnieniem lokalny cech rynkowych. Wynik końcowy uwzględniający koszt wymiany okien oraz zamontowania wentylacji w postaci nawiewników okiennych ciśnieniowych oraz wartość robót mających zapewnić właściwy klimat akustyczny budynku mieszkalnego został oszacowany na kwotę 34.400 zł , (dowód: opinia biegłego K. N. (1) k. 191-339, opinia uzupełniająca k. 359-365).

W dniu 08 października 2018 r. strona powodowa wezwała pozwanego Skarbu Państwa- (...) Zarządu (...) w B. do dobrowolnego spełnienia świadczenia oznaczając termin zapłaty na dzień nie później niż 15 października 2018 r. W odpowiedzi pozwany odmówił wypłaty świadczenia, (dowód: kserokopia przedsądowego wezwania do zapłaty k. 73-75, pismo pozwanego z dnia 15 października 2018 r. k. 76-77).

Sąd uznał wszystkie wyżej wymienione dowody z dokumentów za wiarygodne, przede wszystkim były to bowiem dokumenty urzędowe. Zostały sporządzone w odpowiedniej formie przez uprawnione do tego organy i w ramach ich kompetencji, odpowiadając tym samym dyspozycji art. 244 § 1 k.p.c. Zgodnie z treścią art. 244 § 1 k.p.c., dokumenty urzędowe, sporządzone w przepisanej formie przez powołane do tego organy władzy publicznej i inne organy państwowe w zakresie ich działania, stanowią dowód tego, co zostało w nich urzędowo zaświadczone. Dokumenty prywatne, a za takie uznać należy korespondencję wymienioną przez strony przed zawiśnięciem miedzy nimi sporu, zostały również uznane za wiarygodne. W tej części materiał dowodowy nie był kwestionowany przez strony. Pełny walor wiarygodności sąd przyznał także opinii biegłego sądowego K. N. (1) w zakresie, w jakim biegły oszacował utratę wartości nieruchomości powodów wskutek utworzenia strefy ograniczonego użytkowania oraz w zakresie w jakim wskazał koszt nakładów niezbędnych do rewitalizacji akustycznej budynku mieszkalnego położonego na działce nr (...). W ocenie sądu opinia sporządzona została w sposób jasny, rzeczowy i przejrzysty. Biegły wskazał, na czym oparł się wydając opinię, z jakich korzystali źródeł i jaką posłużył się metodologią. W sposób zrozumiały przedstawił wnioski oraz w jaki sposób do nich doszedł. Sąd nie miał też wątpliwości co do tego, że biegły posiada kompetencje i doświadczenie potrzebne do wydania opinii w sprawie. Podkreślić należy, że biegły sądowy K. N. (1) sporządzał opinie w zbliżonych rodzajowo sprawach dotyczących obniżenia wartości nieruchomości w związku z utworzeniem strefy ograniczonego użytkowania dla lotniska w Ł. (które nie były kwestionowane przez sądy obydwu instancji) oraz z kosztami nakładów niezbędnych do rewitalizacji akustycznej budynku mieszkalnego położonego na działce powódki, co pozwala uznać, że posiada on doświadczenie i wiedzę w przedmiocie objętym zakresem opinii w niniejszej sprawie.

Z przyczyn powyżej przedstawionych opinię biegłego sądowego K. N. (1) w zakresie szacującym spadek wartości nieruchomości wskutek stworzenia strefy ograniczonego użytkowania należało uznać za w pełni wiarygodną i przydatną. W konsekwencji to właśnie opinia biegłego K. N. (1) stanowiła podstawę do dokonania w sprawie ustaleń istotnych z punktu widzenia jej rozstrzygnięcia. Biegły wyjaśnił w szczególności, a sąd te wyjaśnienia w pełni podziela, jakie okoliczności legły u podstaw dokonania opisanego w opinii oszacowania wartości nieruchomości. Wskazał z jakiej literatury fachowej korzystał przy sporządzaniu opinii. Biegły uzasadnił również przyjętą metodologię obliczeń. Wyjaśnił, z jakich przyczyn przyjęta przez niego metoda jest prawidłowa i prowadzi do uzyskania adekwatnych wyników. Biegły K. N. (1) wydając opinię dysponował aktualnymi danymi z zakresu obrotu nieruchomościami, reakcji lokalnego rynku na wprowadzenie strefy ograniczonego użytkowania.

Podsumowując wskazać należy, że w ocenie sądu opinia biegłego K. N. (1) w zakresie szacującym spadek wartości nieruchomości powodów została sporządzona w sposób prawidłowy, z zachowaniem wszelkich zasad szacowania nieruchomości. W konsekwencji nie można jej postawić zarzutu, że nie jest przydatna dla poczynienia ustaleń faktycznych w rozpoznawanej sprawie. Opinia ta została opracowana przez osobę posiadającą kwalifikacje i wiedzę ze wskazanej wyżej dziedziny, specjalistę o wieloletnim doświadczeniu na polu praktyki i teorii. Stąd też jej istotny walor pomocniczy przy rozstrzyganiu niniejszej sprawy. Przydatność w/w opinii wynika również z tego, iż odpowiada ona postawionej tezie dowodowej, a autor tej opinii jako osoba obca do stron niewątpliwie nie jest zainteresowany treścią rozstrzygnięcia, jakie zapadnie w niniejszej sprawie. Patrząc przez pryzmat pozostałego materiału dowodowego, uznanego za wiarygodny i spójny, znajdującego się w aktach sprawy, nie sposób kwestionować wywodów powyższej opinii, jej spójności i fachowości. Sąd nie znalazł ponadto żadnych podstaw, aby opinię tę zakwestionować z urzędu.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Wniesione powództwo E. S. okazało się częściowo zasadne.

Zgodnie z treścią art. 129 ust. 2 ustawy Prawo ochrony środowiska z 27 kwietnia 2001 r. (Dz. U. z 2008 roku Nr 25, poz. 150 z późn. zm.), w związku z ograniczeniem sposobu korzystania z nieruchomości jej właściciel może żądać odszkodowania za poniesioną szkodę. Szkoda obejmuje również zmniejszenie wartości nieruchomości. Przesłankami wynikającej z powyższej regulacji odpowiedzialności są: wejście w życie rozporządzenia lub aktu prawa miejscowego powodującego ograniczenie sposobu korzystania z nieruchomości, szkoda poniesiona przez właściciela nieruchomości, jej użytkownika wieczystego lub osobę, której przysługuje prawo rzeczowe do nieruchomości i związek przyczynowy między wprowadzonym ograniczeniem sposobu korzystania z nieruchomości a szkodą. Z art. 129 ust. 2 p.o.ś. wynika, iż szkodą jest także zmniejszenie wartości nieruchomości, co koresponduje z pojęciem straty w rozumieniu art. 361 § 2 k.c, przez którą rozumie się, między innymi zmniejszenie aktywów.

Zastosowanie art. 129 ust. 2 p.o.ś. jako podstawy roszczenia odszkodowawczego właściciela nieruchomości z tytułu obniżenia jej wartości w związku z ograniczeniem sposobu korzystania z niej w następstwie ustanowienia obszaru ograniczonego użytkowania było przedmiotem obszernego orzecznictwa. W judykaturze funkcjonuje pogląd, w świetle którego, mówiąc o obszarze ograniczonego użytkowania trzeba dostrzegać z jednej strony związane z jego utworzeniem ograniczenia w zakresie sposobu korzystania z nieruchomości, z drugiej, natomiast przyczyny, które legły u podstaw utworzenia tego obszaru. Wspomniane ograniczenia są związane z nieruchomością położoną na obszarze ograniczonego użytkowania i dotyczą każdego jej właściciela. Dopóki bowiem będzie istniał obszar ograniczonego użytkowania, dopóty będą obowiązywały wprowadzone na jego terenie ograniczenia w zakresie przeznaczenia terenów, wymagań technicznych dotyczących budynków oraz sposobu korzystania z gruntów. Obszar ograniczonego użytkowania ingeruje w prawo własności i w sferę wolności właściciela, wobec czego wyszczególnienie sytuacji, w których dojdzie do utworzenia go, jest wyczerpujące i wymaga uprzednio stwierdzenia, że zastosowanie najlepszych dostępnych metod i środków nie doprowadziło do utrzymania dopuszczalnych warunków środowiska. Konieczność utworzenia obszaru wynika z tego, iż jest to jedyny sposób uzyskania efektu w postaci ochrony zasobów środowiska, która uwzględnić powinna wyczerpanie dostępnych środków i zasadę proporcjonalności przewidzianą w art. 31 ust. 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Samo już zatem utworzenie obszaru ograniczonego użytkowania wskazuje na negatywne oddziaływanie lotniska na środowisko w stopniu wymagającym wprowadzenia ograniczeń w wykonywaniu prawa własności. Ograniczenia te musi respektować każdy właściciel nieruchomości (wyrok Sądu Najwyższego z 25 lutego 2009 r., II CSK 565/08, wyrok Sądu Najwyższego z 25 lutego 2009 r., II CSK 546/08, niepubl., lex 528219).

W niniejszej sprawie powódka wskutek wprowadzenia obszaru ograniczonego użytkowania, obejmującego stanowiące jej własność nieruchomości, poniosła szkodę polegającą na ograniczeniu w sposobie korzystania z nich, a w konsekwencji - zmniejszeniu ich wartości. Dla nieruchomości powódki brak jest aktualnego planu zagospodarowania przestrzennego. Przeznaczenie nieruchomości wynika ze studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy, z których wynika, że położona są one na terenach zabudowy mieszkalno-usługowej i zagrodowej o niskiej intensywności. Z załączników graficznych oraz wykazu obrębów ewidencyjnych ze spisem działek wynika, że działki powódki znajdują się w podobszarze A i B. Wskutek ustanowienia obszaru ograniczonego użytkowania uchwałą Nr (...) Sejmiku Województwa (...) z dnia 25 października 2016 roku w podobszarze A i B, na terenie którego usytuowana jest całość działek uległo zmianie przez wprowadzenie ograniczeń dotychczasowego sposobu korzystania z nich. Powódka nie może skutecznie dochodzić zaniechania imisji hałasu przez lotnisko, w związku z czym doszło do zawężenia przysługujących jej, wynikających z prawa własności, uprawnień związanych z podejmowaniem działań ochronnych wobec swojej własności1. Ponadto z § 9 uchwały wynika, m.in. zakaz przeznaczania terenu pod zabudowę mieszkaniową jedno i wielorodzinną, zagrodową i zamieszkania zbiorowego oraz mieszkaniowo – usługową. Podkreślenia przy tym wymaga, że wbrew twierdzeniom pozwanego, w niniejszej sprawie, nie można oceniać zasadności dochodzonego przez powódkę roszczenia odszkodowawczego przez pryzmat ograniczeń w sposobie dotychczasowego korzystania ze stanowiącej własność powódki nieruchomości. Nieruchomości powódki należy badać więc pod kątem utraty zdolności swobodnego wykorzystania nieruchomości na cele, np. budownictwa i podlegają ocenie pod kątem spadku ich wartości.

Niewątpliwie zatem, wskutek uszczuplenia zakresu i sposobu dotychczasowego korzystania z nieruchomości oraz zmuszenia właściciela do zmiany dotychczasowego jej przeznaczenia, co wynika z utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania w obrębie którego usytuowane są stanowiące własność E. S. nieruchomości, powódka doznała szkody obejmującej obniżenie wartości jej nieruchomości. Nieruchomość jest dobrem inwestycyjnym i o ile nie jest wyłączona spod obrotu podlega regułom rynkowym, a jej wartość jest weryfikowana przez wolny rynek, niezależnie od tego czy jej właściciel zamierza zbyć swoją własność, czy też nie poczynił w tym zakresie żadnych kroków (wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z 30 września 2009 r., I ACa 484/09, lex 756606, I Aca 772/09 z 17 czerwca 2010 r., lex 756717). W orzecznictwie przyjmuje się, iż obniżenie wartości nieruchomości generuje stratę niezależnie od tego, czy właściciel ją zbył, czy też nie zamierza podjąć w tym kierunku żadnych działań. Przesłanką roszczenia odszkodowawczego przewidzianego w art. 129 ust. 2 p.o.ś. nie jest bowiem jej zbycie. Odszkodowanie nie jest też ograniczone do rzeczywistej straty, gdyż obowiązuje zasada pełnej odpowiedzialności odszkodowawczej za wprowadzenie ograniczeń w korzystaniu z nieruchomości (wyrok Sądu Najwyższego z 25 lutego 2009 r., II CSK 546/08, niepubl., lex 503415). Wartość należących do powódki nieruchomości uległa obniżeniu z uwagi na położenie w okolicach lotniska wojskowego w Ł. i na skutek hałasu związanego z jego funkcjonowaniem, niewątpliwie negatywnie postrzeganego przez potencjalnych nabywców nieruchomości. Zainteresowanie nabyciem nieruchomości w okolicach lotniska spadło, a potencjalni nabywcy mogą być skłonni do kupna nieruchomości położonych w obszarze ograniczonego użytkowania, ale za odpowiednio niższą cenę. Do zakresu szkody podlegającej naprawieniu na podstawie art. 129 ust. 2 p.o.ś. należy więc obniżenie wartości nieruchomości wynikające z faktu, że jej właściciel będzie musiał znosić dopuszczalne na tym obszarze immisje np. hałas (wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z 18 listopada 2010 r., I ACa 884/10, lex 756735). Wobec powyższego oraz mając na uwadze opinię biegłego rzeczoznawcy K. N., uwzględniając obliczony dla podobszaru A i B współczynnik utraty wartości Sąd Okręgowy ustalił, że wartość rynkowa należących do powódki nieruchomości uległa obniżeniu o kwotę 284.000 zł.

Oceny zasadności drugiego z dochodzonych przez powodów roszczeń - żądania zwrotu nakładów potrzebnych na rewitalizację akustyczną stanowiącego ich własność budynku, Sąd Okręgowy dokonał na podstawie regulacji przewidzianej w art. 136 ust. 1 i 3 w zw. z art. 129 ust. 2 p.o.ś. Zgodnie z art. 136 ust. 3 p.o.ś., w razie określenia na obszarze ograniczonego użytkowania wymagań technicznych dotyczących budynków, szkodą, o której mowa w przepisie art. 129 ust. 2 ustawy, są także koszty poniesione w celu wypełnienia tych wymagań przez istniejące budynki, nawet w przypadku braku obowiązku podjęcia działań w tym zakresie. W judykaturze przyjmuje się, że obowiązek naprawienia szkody przez wypłatę odpowiedniej sumy pieniężnej powstaje z chwilą jej wyrządzenia i nie jest uzależniony od tego, czy poszkodowany dokonał naprawy rzeczy i czy w ogóle zamierza ją naprawić. Odszkodowanie bowiem ma wyrównać uszczerbek majątkowy powstały w wyniku zdarzenia wyrządzającego szkodę, istniejący w chwili jej wyrządzenia do czasu, gdy zobowiązany wypłaci poszkodowanemu sumę pieniężną odpowiadającą szkodzie ustalonej w sposób prawem przewidziany (zob. uchwała Sądu Najwyższego z 15 listopada 2001 r. w sprawie III CZP 68/01 – OSNC 2002, z 6., poz. 74).

Obowiązek naprawienia szkody po stronie pozwanej polegający na uiszczeniu odpowiedniej sumy pieniężnej, powstał z chwilą wyrządzenia powodowi szkody, tj. z chwilą wejścia w życie uchwały Sejmiku Województwa (...) Nr (...) kształtującej zakres koniecznych do wykonania nakładów rewitalizacyjnych i obligujący do ich poczynienia. Poniesienie nakładów pozwala zaś na uniknięcie hałasu przekraczającego poziomy normatywne i przyczynia się do zwiększenia atrakcyjności nieruchomości, jednak nie wpływa na podniesienie jej ceny z uwagi na lokalizację w strefie ograniczonego użytkowania (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z 30 września 2009 r., I ACa 484/09 lex 756606). Koszty związane z zapewnieniem w budynku mieszkalnym powodów właściwego klimatu akustycznego są bezpośrednim uszczerbkiem związanym z ustanowieniem stref ograniczonego użytkowania. Budynek przeznaczony na potrzeby mieszkaniowe wymaga ochrony akustycznej, podlegając tym samym ochronie przed hałasem na podstawie przepisów rozporządzenia Ministra Infrastruktury z 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. Usytuowany na należącej do powódki działce nr (...) budynek mieszkalny nie spełnia obowiązujących wymogów, nie zapewniając należytego klimatu akustycznego. W celu ochrony akustycznej konieczne jest poczynienie nakładów, których łączne koszty biegły określił na kwotę 34.400 zł. Koszty te mają zapewnić właściwy klimat akustyczny obiektu i odzwierciedlają zakres nakładów, których powódka dotychczas nie poczyniła, co jednak nie stoi na przeszkodzie w dochodzeniu odszkodowania, ponieważ zgodnie z funkcjonującym w doktrynie i judykaturze poglądem, roszczenie o zasądzenie kosztów potrzebnych do rewitalizacji akustycznej budynku nie jest uzależnione od uprzedniego poniesienia tych wydatków (wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z 10 kwietnia 2008r., I ACa 2/2008, lex 580137).

Reasumując, wynikające z powyższych rozważań wnioski potwierdzają, że w sprawie zachodzi związek przyczynowy pomiędzy ustanowieniem obszaru ograniczonego użytkowania a szkodą poniesioną przez powódkę w postaci zmniejszenia wartości nieruchomości oraz konieczności poniesienia przez nich nakładów na utrzymanie prawidłowego klimatu akustycznego. W związku z tym Sąd Okręgowy uznał, iż E. S. przysługuje odszkodowanie w łącznej wysokości 318.400 zł, obejmującej kwotę 284.000 zł, o którą zmniejszyła się wartość przedmiotowych nieruchomości na skutek utworzenia strefy ograniczonego użytkowania wokół lotniska wojskowego w Ł. oraz kwotę 34.400 zł stanowiącą koszt nakładów, jakie powódka mają obowiązek poczynić w celu rewitalizacji akustycznej budynku. Powództwo w pozostałym zakresie podlegało oddaleniu. O odsetkach od zasądzonego roszczenia Sąd orzekł na podstawie art. 481 § 1 k.c., zasądzając je od dnia 15 października 2018 r. tj. dnia w którym pozwany zajął ostateczne stanowisko procesowe w sprawie i poinformował powodów, iż odmawia uznania zgłoszonych roszczeń.

Mając na uwadze, iż powód cofnął pozew ponad kwotę 318.400 zł Sąd umorzył postępowanie w tym zakresie. Cofnięcie pozwu oznacza bowiem rezygnację z wszczęcie i przeprowadzenie postępowania. W niniejszej sprawie powód cofając częściowo powództwo zrzekł się roszczenia, a zatem wypełnione zostały dyspozycje z art. 203 § 1 k.p.c. Sąd co do zasady związany jest cofnięciem pozwu. Obowiązany jest jednak zawsze dokonać oceny, czy w świetle zgromadzonego materiału procesowego czynności wymienione w art. 203 § 4 k.p.c. nie są sprzeczne z prawem, zasadami współżycia społecznego lub czy zmierzają do obejścia prawa. Dodać przy tym należy, że cofnięcie pozwu jest wyrazem prawa do dysponowania przedmiotem postępowania oraz przejawem odwołalności czynności procesowych. Skuteczne cofnięcie pozwu niweczy skutki zarówno procesowe, jak i materialnoprawne wywołane jego wniesieniem. Mając na uwadze powyższe praz fakt, iż cofnięcie pozwu przez powoda nie stoi w opozycji do zasad współżycia społecznego, nie jest również sprzeczne z prawem i nie zmierza do jego obejścia, Sąd na podstawie art. 355 § 1 k.p.c. umorzył postępowanie w omawianym zakresie.

O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 100 k.p.c. , przy zastosowaniu zasady ich stosunkowego rozdzielenia. Łączne koszty procesu wyniosły bowiem 38 800 złotych z czego po stronie pozwanej dotyczyły wyłącznie 10 800 złotych z tytułu zastępstwa procesowego. Powódka wygrała zaś proces w 64%, co oznacza iż pozwany winien ponieść koszt 24.832 złote. Różnicę – 14 032 złote należało więc zasądzić tytułem zwrotu kosztów procesu dla powódki. Uwzględniając nadto, iż koszty opinii biegłych zostały tymczasowo wydatkowane ze Skarbu Państwa, należało proporcjonalnie do wyniku sprawy obciążyć nimi strony, stąd nakazano pobrać od pozwanego na rzecz Sądu Okręgowego w Sieradzu kwotę 1.975 zł (3 086,77 x 64%) stanowiącą zwrot obciążającej go części wyłożonych tymczasowo wydatków. Zgodnie bowiem z treścią art. 94 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. – o kosztach sądowych w sprawach cywilnych – Dz. U. Nr 90, poz. 594 ze zm.) Skarb Państwa nie ma obowiązku ponoszenia jedynie opłat sądowych, co nie dotyczy poniesionych w toku procesu wydatków. Na podstawie art. 113 ust. 2 Ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. 2020 poz. 755) Sąd nakazał ściągnąć z zasądzonego na rzecz powódki roszczenia 1.111,77 zł tytułem poniesionych w toku procesu wydatków.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE