UZASADNIENIE

Pismem z dnia 20 listopada 2017 r. W. C. (1) i T. K. (2) złożyli do Wójta Gminy C. wniosek o ustalenie przebiegu granic między działka (...) a 270 położonymi w Gminie C., obręb S. (nr (...))

Dnia 11 kwietnia 2018 r. Wójt Gminy C. wydał decyzję o umorzeniu postępowania administracyjnego w sprawie rozgraniczenia nieruchomości ze względu na istniejące granice ustalone w trybie podziałowym, dla których istnieje pełna dokumentacja geodezyjna. Na podstawie art. 34 ust 1 i 2 prawa geodezyjnego i kartograficznego przekazał sprawę z urzędu do tutejszego Sądu.

Sprawa została zarejestrowana pod sygn. akt XI Ns 686/18.

Pismem z dnia 7 czerwca 2028 r. W. C. (1) i T. K. (2) zmodyfikowali wniosek wnosząc o wznowienie znaków granicznych określających przebieg nieruchomości oznaczonych numerami 269 i 270 w linii punktów granicznych 4-5-6-7-8, zgodnie z załącznikiem graficznym do opinii dotyczącej ustalenia granic pomiędzy działkami (...) i szkicem graficznym, a następnie dokonania podziału nieruchomości nr 270 zgodnie z powstałym stanem faktycznym. Zaznaczyli, iż istnieje spór co do położenia znaków granicznych. Z opinii geodety J. G. wynika, iż dotychczasowa granica przebiega pomiędzy punktem granicznym 4-8, kilka centymetrów od bocznej ściany w środku m ich mieszkania. Prawidłowo granica winna przebiegać środkiem ściany nośnej pomiędzy budynkami tj. pomiędzy punktami granicznymi 4-5-6-7-8.

Postanowieniem z dnia 13 czerwca 2018 r. Sąd Rejonowy w Toruniu umorzył postępowanie w sprawie XI Ns 686/18. W uzasadnieniu wskazał, iż modyfikacja wniosku w taki sposób, iż uczestnik wnosi o wznowienie znaków granicznych oznacza zainicjowanie nowego postępowania i pismo to należy traktować jako odrębny pozew.

Pismo W. C. (1) i T. K. (2) z 7 czerwca 2018 r. przekazano jako pozew o wznowienie znaków granicznych i sprawa została zarejestrowana pod sygn. akt I C 695/18.

W odpowiedzi na pozew R. D. (2) i M. D. wnieśli o oddalenie powództwa. Wskazali, iż punkty graniczne przebiegają wzdłuż punktów 9-3-4-8 co potwierdza dokumentacja z (...) Ośrodka (...) w T.. Dodali, iż z opinii geodety wynika, iż punktu graniczne 10-11-12-13-14-15-5-6-7-8 są punktami wymyślonymi przez powodów.

Postanowieniem z dnia 16 października 2018 r. Sąd zwolnił powodów od kosztów sądowych - kosztów opinii biegłego.

W dalszych pismach strony potrzymały swoje stanowiska w sprawie.

Zarządzeniem z dnia 30 czerwca 2020 r. Sąd skierował sprawę na posiedzenie niejawne (art. 15 zzs² ustawy z dnia 2 marca 2020r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem przeciwdziałania i zwalczaniem (...)19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych).

Sąd ustalił, co następuje:

W roku 1960 dokonano podziału działki (...) z działką (...) położonej w S. gmina C.. Nowe granice stanowią punkty 18,17,16,15,14 na linii 19-14, 20, 21 na linii 20-21, 26,25,24,23 ma linii 27-22.

Dowód: protokół graniczny k. 32-33

Właścicielem działki nr (...) są W. C. (2) i T. K. (2), zaś właścicielami działki nr (...) M. i R. D. (2).

Bezsporne.

Po zachodniej części działek granica przebiega pomiędzy punktami granicznymi 9-3-4 zaś po wschodniej części pomiędzy punktami 4-8 i przebiega kilka centymetrów od bocznej ściany w środku w mieszkaniu W. C. (1) i T. K. (2).

Dowód: opinia k. 35 akt XI Ns 686/18

szkic k. 34 akt XI Ns 686/18

protokół graniczny k. 36-41 akt XI Ns 686/18

opinia k. 46 akt XI Ns 686/18

zeznania świadka J. G. z 5.12.2018 r. 00:15:38-00:31:01 k. 55v-56

Dla obiektu, którego częścią są działki (...) brak jest dokumentacji pomiarowej znaków granicznych po ich wyznaczeniu na gruncie, w stosunku do punktów 21 i 20, określających odcinek biegnący wzdłuż równolegle do ściany budynku, brak jest jakichkolwiek danych projektowych. Brak jest miar pomiaru położenia znaków 20 i 21. Znalezienie na gruncie przedmiotów służących do standardowego oznaczenia znaków granicznych, bez istniejącej prawej dokumentacji pomiarowej określającej ich położenie, powoduje brak uznania tych przedmiotów jako znaki graniczne. Brak jest dokumentacji geodezyjnej pozwalającej na wyznaczenie położenia znaków granicznych, odcinków granicy działek (...).

Dowód opinia biegłego k. 81-85, k. 107-108

ustna opinia uzupełniająca biegłego Z. R. z 9.03.2020 r. 00:01:50-00:38:29 k. 141-142

Pismem datowanym na dzień 30 listopada 2017r. W. C. (1) i T. K. (2) zwrócili się do Wójta Gminy C. o ustalenie przebiegu granic między działkami (...) a 270 położonymi w gminie C. , obręb ewidencyjny S. nr (...)

Postanowieniem z dnia 11 kwietnia 2018 r. Wójt Gminy C. umorzył postepowanie w sprawie wskazując, iż brak jest podstaw do wydanie decyzji o rozgraniczeniu ze względu na istniejące granice w trybie podziałowym.

Dowód: akta XI Ns 686/18

Sąd zważył, co następuje:

Stan faktyczny niniejszej sprawy Sąd ustalił na podstawie okoliczności bezspornych, dokumentów przedłożonych przez strony, opinii biegłego sądowego oraz dowodu z zeznań świadka.

Sąd w pełni dał wiarę dowodom w postaci dokumentów zgromadzonych w toku procesu albowiem ich prawdziwość nie budziła w ocenie Sądu jakichkolwiek wątpliwości. Co więcej wiarygodność przedłożonych dokumentów nie była kwestionowana przez żadną ze stron.

Ustalając stan faktyczny Sąd oparł się w dużej mierze na opinii biegłego z zakresu geodezji i kartografii .

Opinia biegłego była jasna, spójna. Biegły w opinii odpowiedział na pytania zawarte w tezie dowodowej. Nie można pominąć tego, że biegły swoje stanowisko w tym przedmiocie sformułował nie tylko po zapoznaniu się ze zgromadzoną dokumentacją, ale i po dokonaniu fachowych oględzin - a zatem opinia sporządzona została nie na podstawie arbitralnej i formułowanej a priori oceny, lecz w oparciu o obiektywny i rzetelnie zebrany materiał badawczy, który dał asumpt do sformułowania takich właśnie wniosków końcowych. Opinia została sporządzona w sposób fachowy przez osobę posiadając odpowiednie kwalifikacje. Biegły jest biegłym sądowym posiadającym wiedzę specjalistyczną.

Zastrzeżenia do opinii złożyła strona powodowa wskazując, iż wątpliwości budzi wniosek biegłego dotyczący braku dokumentacji geodezyjnej pozwalającej na wskazanie, wyznaczenie położenia znaków granicznych skoro w decyzji z 11 kwietnia 2018 r. Wójt Gminy C. umorzył postępowanie rozgraniczenia nieruchomości ze względu to, że istnieją granice ustalone w trybie podziałowym, dla których jest pełna dokumentacja. Biegły w opinii uzupełniającej wyjaśnił, iż znaki graniczne mogą być wznowione bez przeprowadzenia postepowania rozgraniczeniowego, jeżeli istnieją dokumenty pozwalające na określenie ich pierwotnego położenia Dodał, iż położenie znaków granicznych 21 i 20 określone jest tylko rysunkiem załącznika do protokołu granicznego, rysunkiem projektu działki (...) oraz rysunkiem na wyrysie mapy ewidencji gruntów, brak jest natomiast jakichkolwiek miar pomiaru położenia tych znaków. Podał, iż błędem jest wykonywanie prac polegających na wznowieniu znaków granicznych bądź wyznaczenia punktów granicznych w oparciu o współrzędne punktów granicznych ujawnionych w operacie ewidencyjnym. Czynności wznowienia znaków granicznych lub wyznaczenia punktu granicznego w trybie art. 39 ustawy prawo geodezyjne i kartograficzne mają na celu odtworzenie na gruncie położenia tego znaku lub punktu na podstawie dokumentacji określającej jego pierwotne ustalone położenia. Biegły podkreślił, iż brak dokumentacji geodezyjnej pozwalającej na jednoznaczne wskazanie – wyznaczenie położenia znaków granicznych wymaga rozstrzygnięcia sporu w trybie rozgraniczenia nieruchomości. W ustnej uzupełniającej opinii biegły podtrzymał wnioski zawarte w opinii. Wskazał, iż dla wznowienia znaków granicznych potrzebne są miary określające wzajemne odległości znaków granicznych. W dokumentacji dotyczącej przedmiotowych nieruchomości brak jest miar określających ich położenie. Nie wiadomo czy znaki są w dobrym czy w złym miejscu.

Za wiarygodne Sąd uznał zeznania złożone przez J. G. na okoliczność prawidłowego przebiegu granic nieruchomości gdyż były jasne, spójne i zgodne z pozostałym materiałem dowodowym.

Zgodnie z art. 39 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. prawo geodezyjne i kartograficzne przesunięte, uszkodzone lub zniszczone znaki graniczne, ustalone uprzednio, mogą być wznowione bez przeprowadzenia postępowania rozgraniczeniowego, jeżeli istnieją dokumenty pozwalające na określenie ich pierwotnego położenia. Jeżeli jednak wyniknie spór co do położenia znaków, strony mogą wystąpić do sądu o rozstrzygnięcie sprawy.

Wznowienie znaków granicznych następuje zatem wtedy, gdy znaki te zostały już uprzednio ustalone w wyniku decyzji o rozgraniczeniu, ugody rozgraniczeniowej albo w wyniku orzeczenia sądu cywilnego, i następnie utrwalone na gruncie. Ustawodawca użył pojęcia „ustalone uprzednio znaki graniczne”, które należy rozumieć, jako uprzednio utrwalone tymi znakami punkty graniczne. W konsekwencji dotyczy to sytuacji, w której nastąpiło uprzednio ustalenie położenia punktów granicznych, które zostały następnie utrwalone znakami granicznymi i obecnie położenie tych znaków, a nie punktów granicznych, zostało przesunięte, uszkodzone lub zniszczone. Dotyczy to zatem sytuacji, w której uprzednio dokonano rozgraniczenia nieruchomości i obecnie nie jest już dopuszczalne ponowne rozgraniczanie nieruchomości w procedurze administracyjnej, lecz co najwyżej, wznowienie znaków granicznych.

Wznowienia znaków granicznych można jednak dokonać tylko wtedy, gdy istnieją dokumenty określające położenie tych znaków. Nie wystarczy zatem dokumentacja określająca położenie punktów granicznych, lecz istnieje konieczność posłużenia się dokumentacją z uprzedniego utrwalenia tych punktów na gruncie znakami granicznymi. We wznowieniu znaków granicznych nie dokonuje się bowiem ponownego utrwalenia punktów granicznych, zwanego w praktyce geodezyjnej wyniesieniem punktów granicznych w teren, lecz przywraca się położenie przesuniętych, uszkodzonych lub zniszczonych znaków granicznych. Jeżeli brak jest dokumentów pozwalających na określenie pierwotnego położenia znaków granicznych, a więc niemożliwe jest wznowienie znaków granicznych, ustalenie granicy może nastąpić tylko w postępowaniu rozgraniczeniowym o którym mowa w art. 29 Prawa geodezyjnego i kartograficznego (Wyrok WSA w Rzeszowie z dnia 6 lutego 2007 r. (...) SA/R. 534/06)

W myśl §3 rozporządzenia Ministrów Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz (...) w sprawie rozgraniczania nieruchomości z dnia 14 kwietnia 1999 r. podstawą ustalenia przebiegu granic nieruchomości stanowią dokumenty m.in. określające położenie punktów granicznych i przebieg granic nieruchomości. Dokumentami tymi są

1. dokumenty geodezyjne zawierające dane liczbowe do ustalenia przebiegu granic:

a) szkice graniczne, protokoły graniczne, akty ugody,

b) zarysy pomiarowe z pomiaru granic,

c) szkice wyznaczenia granic działek wydzielonych w wyniku scalenia, wymiany gruntów lub w wyniku podziału nieruchomości,

d) inne dokumenty pomiarowe, obliczeniowe i opisowe pozwalające na ustalenie przebiegu granic,

2. w razie braku dokumentów, o których mowa w pkt 1, mapy i plany obejmujące granice albo inne elementy pozwalające na odtworzenie lub analizę przebiegu granic, w szczególności:

a) mapy jednostkowe nieruchomości,

b) mapy katastralne,

c) mapy scalenia i wymiany gruntów,

d) plany parcelacyjne,

e) mapa ewidencji gruntów,

f) mapa zasadnicza.

Z opinii biegłego i dokumentów zawartych w aktach sprawy jednoznacznie wynika, iż dla obiektu, którego częścią są działki (...) brak jest dokumentacji pomiarowej znaków graficznych po ich wyznaczeniu na gruncie. Brak jest jakichkolwiek miar pomiaru położenia znaków granicznych 21 i 20. Znalezienie na gruncie przedmiotów służących do standardowego oznaczania zaników granicznych bez istniejącej prawnej dokumentacji pomiarowej określającej ich położenie powoduje brak uznania tych przedmiotów jako znaki graniczne. Tym samy niemożliwym było w przedmiotowej sprawie wznowienie znaków granicznych.

Na marginesie wskazać należy, iż wobec braku dokumentacji geodezyjnej pozwalającej na wskazania, wyznaczenie położenia znaków granicznych odcinków granicy działek (...), konieczne jest rozstrzygnięcie sporu w trybie rozgraniczenia nieruchomości. W niniejszej sprawie strona powodowa podtrzymała jednak pozew o wznowienie znaków granicznych.

Mając powyższe na uwadze Sąd w pkt 1 wyroku oddalił powództwo

O kosztach sądowych, od uiszczenia których powodowie byli zwolnieni Sąd orzekł na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, obciążając nimi Skarb Państwa.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE

Przewodniczący: