Formularz UK 2

Sygnatura akt

II AKa 200/19

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

2

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 24 maja 2018 r., sygn. akt XVIII K 369/10

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☒ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☒

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☒

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut prokuratora

Niewspółmiernie rażąca łagodność kary orzeczonej wobec D. D. (1) poprzez wymierzenie oskarżonemu kary pozbawienia wolności w wymiarze 2 lat z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres próby wynoszący lat 5, podczas gdy prawidłowa ocena przesłanek określonych w art. 56 § 1 i 2 kk winna skutkować wymierzeniem kary surowszej z uwzględnieniem wysokiego stopnia społecznej szkodliwości przypisanego mu czyn, a także celów zapobiegawczych, które kara ta ma osiągnąć wobec oskarżonego oraz potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa, z uwzględnieniem motywacji i sposobu zachowania się oskarżonego, a także rozmiarów i skutków przypisanego mu przestępstwa.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Wniosek

Zmiana zaskarżonego wyroku w zakresie kary poprzez orzeczenie wobec oskarżonego:

1)  za pierwszy czyn z aktu oskarżenia – kary 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności i grzywny w wymiarze 100 stawek dziennych, przyjmując jedną stawkę odpowiadającą kwocie 200 zł;

2)  za drugi czyn z aktu oskarżenia – kary 1 roku pozbawienia wolności oraz 100 stawek dziennych, przyjmując jedną stawkę odpowiadającą kwocie 200 zł;

3)  za czwarty czyn z aktu oskarżenia – kary 2 lat pozbawienia wolności oraz 100 stawek dziennych grzywny, przyjmując jedną stawkę odpowiadającą kwocie 200 zł;

4)  za czyny opisane w punktach 6-9 aktu oskarżenia – kary po 3 miesiące pozbawienia wolności

wymierzenie kary łącznej 2 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności oraz łącznej kary grzywny 200 stawek dziennych, przyjmując jedną stawkę odpowiadającą kwocie 200 zł

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Lp.

Zarzuty obrońcy

1. 

2.

3.

4.

5.

6.

7.

obraza art. 286 § 1 kk poprzez jego błędną wykładnię polegającą na uznaniu, że działania oskarżonego, polegające na ubieganiu się o uzyskanie kredytów dla reprezentowanych przez niego spółek w bankach (...) S.A. (...) C., (...) (...) W. oraz w Banku Spółdzielczym w L., w sytuacji gdy poniósł on odpowiedzialność majątkową za ich zobowiązania, a dodatkowo spłata kredytów była zabezpieczona poręczeniem głównego udziałowca spółek i ustanowieniem hipotek na nieruchomościach oraz przewłaszczeniem ruchomości, wyczerpywały znamiona tego czynu, podczas gdy jego prawidłowa wykładnia prowadzi do wniosku, że przestępstwo to może zostać popełnione tylko umyślnie, z zamiarem bezpośrednim, kierunkowym, obejmującym sposób i cel działania, zaś zachowanie oskarżonego nie nosiło takich znamion;

obraza art. 297 § 1 kk poprzez jego błędną wykładnię polegającą na uznaniu, że działania oskarżonego, polegające na przedłożeniu przy ubieganiu się o uzyskanie kredytów dokumentów w postaci m.in. operatów szacunkowych nieruchomości oraz wyceny ruchomości, umów dotyczących nabycia lokali w realizowanej inwestycji, wyczerpywały znamiona tego czynu , podczas gdy oskarżony nie miał świadomości tego, że dokumenty te zawierają nieprawdziwe dane, zaś przestępstwo to może zostać popełnione tylko umyślnie, z zamiarem bezpośrednim, kierunkowym, obejmującym sposób i cel działania, dokumenty i okoliczności faktyczne były weryfikowane przez pracowników banków, a ponadto dokumenty te nie miały istotnego znaczenia dla uzyskania kredytu, bowiem zważywszy na powiązania B. N. (1) z osobami podejmującymi w instytucjach finansowych decyzje w sprawie przyznania kredytów, zostałyby one udzielone niezależnie od treści dokumentów;

obraza art. 157 ust.1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami poprzez jego niezastosowanie i w konsekwencji uznanie, że oskarżony mógł we własnym zakresie dokonać weryfikacji dostarczonych mu operatów szacunkowych nieruchomości, podczas gdy stosownie do treści tego przepisu, podmiotem uprawnionym do kontroli prawidłowości operatów jest organizacja zawodowa rzeczoznawców majątkowych, która wyznacza w tym celu zespół oceniający w składzie co najmniej 2 rzeczoznawców majątkowych;

art. 2 in fine ustawy z dnia 15 stycznia 2016 r. o zmianie ustawy kodeks karny w zw. z art. 101 kk i 102 kk w zw. z art. 270 § 1 kk w brzmieniu obowiązującym w okresach popełnienia czynów wskazanych w pkt V i VI wyroku (pkt VI, VII i VIII aktu oskarżenia) poprzez ich niezastosowanie i prowadzenie postępowania w zakresie tych czynów, pomimo tego, że winno ono zostać umorzone na podstawie art. 17 § 1 pkt 6 kpk wobec przedawnienia karalności;

naruszenie przepisów postępowania:

art. 7 kpk poprzez dokonanie oceny wyjaśnień oskarżonego w sposób sprzeczny z zasadami prawidłowego rozumowania oraz wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego i przyjęcie, że odgrywał on istotną rolę w procederze, którego celem było pozyskiwanie kredytów z zamiarem ich niespłacenia, podczas gdy twierdzenia takie nie znajdują poparcia w pozostałym zgromadzonym w niniejszej sprawie materiale dowodowym, w szczególności zaś przeczą im zeznania świadków, w tym m.in. R. M. G., P. M. P., M. P., A. K. i J. B., jak też okoliczności, że oskarżonemu nie wypłacono wynagrodzenia z tytułu pełnienia funkcji w podmiotach powiązanych z B. N. w kwocie 86 000 zł;

art. 7 kpk poprzez dokonanie oceny zeznań świadków J. J. i A. M. w sposób sprzeczny z zasadami prawidłowego rozumowania oraz wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego i w efekcie uznanie że oskarżony pełnił istotną rolę w podmiotach powiązanych z B. N., podczas gdy osoby wskazywały na osobę B. N. jako osobę do której należało podejmowanie istotnych decyzji, a ponadto J. J. miała interes w złożeniu zeznań określnej treści w celu uzasadnienia wykonania niezgodnego z prawem polecenia podrobienia podpisu R. G.

które to naruszenia miały wpływ na treść zaskarżonego wyroku albowiem skutkowały uznaniem istnienia po stronie oskarżonego wiedzy o nieprawidłowościach w ramach podmiotów, w imieniu których występował i pełnej świadomości bezprawności podejmowanych działań i w konsekwencji — uznaniem oskarżonego za winnego popełnienia zarzucanych mu czynów;

błędy w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę zaskarżonego wyroku, mające wpływ na jego treść, polegające na:



uznaniu, że inwestycja realizowana przez BN C. przy Al. (...) w W., prowadzenie budowy osiedla w C. i budynku w M., a w (...) spółki (...) prowadzenie produkcji w zakresie obróbki drzewa były działaniami pozorowanymi, a oparte na nich fałszywe dane księgowe, stanowiły przede wszystkim podstawę do występowania o nowe kredyty i nie wiązały się z realną, obliczoną na zysk, działalnością tych spółek, podczas gdy ze zgromadzonego materiału dowodowego wynika, ze inwestycje te były realizowane w rzeczywistości i ze strony spółek były w nie angażowane znaczące środki, zaś przerwanie zaawansowanych inwestycji spowodowane było przyczynami niezależnymi nie tylko od oskarżonego, ale także od B. N., które to naruszenie mogło mieć wpływ na treść zaskarżonego orzeczenia, albowiem skutkowało uznaniem istnienia po stronie oskarżonego wiedzy o pozorności działań prowadzonych przez zarządzane przez niego podmioty i w konsekwencji uznaniem za winnego popełnienia czynów zarzucanych mu w akcie oskarżenia;



uznaniu, że wartość nieruchomości położonej w K. wynosiła ok. 17 500 zł, pomimo tego, że ze zgromadzonego w niniejszej sprawie materiału dowodowego nie wynika wartość tejże nieruchomości, przywołany przez Sąd operat sporządzony przez W. S. został negatywnie zweryfikowany w postępowaniu karnym, zaś umowa sprzedaży tejże nieruchomości przez M. P. P. nie może stanowić miarodajnego źródła wiedzy o jej wartości, albowiem cena została ustalona w transakcji pomiędzy podmiotami powiązanymi ze sobą gospodarczo, które to naruszenie mogło mieć wpływ na treść zaskarżonego orzeczenia albowiem skutkowało uznaniem istnienia po stronie oskarżonego wiedzy o nierzetelności sporządzonego operatu szacunkowego i w konsekwencji uznaniem za winnego popełnienia czynów zarzucanych mu akcie oskarżenia;



przyjęciu, że należności z tytułu udzielonych kredytów zostały spłacone jedynie w części, pomimo tego, że Sąd nie poczynił aktualnych na dzień wyrokowania ustaleń w tym zakresie, co skutkowało uznaniem, że podmioty, które reprezentował oskarżony przy ubieganiu się o kredyty nie były w stanie ich spłacić, podczas gdy w sytuacji, gdyby okazało się, że zobowiązania te zostały zaspokojone w całości lub znacznej części winno skutkować wniosek o istnieniu po stronie tych podmiotów zdolności obsługi zaciągniętych zobowiązań kredytowych, co miało wpływ na treść zaskarżonego wyroku, albowiem skutkowało uznaniem istnienia po stronie oskarżonego wiedzy o braku możliwości spłaty zaciągniętych zobowiązań przez reprezentowane przez niego spółki i w konsekwencji — uznaniem za winnego popełnienia czynów zarzucanych mu w akcie oskarżenia

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Apelacja obrońcy oskarżonego okazała się częściowo zasadna i w zakresie dotyczącym punktów V i VI zaskarżonego wyroku spowodowała rozstrzygnięcie o charakterze reformatoryjnym. W pozostałym zaskarżonym przez obrońcę zakresie zarzuty nie są zasadne, przeto i wnioski końcowe apelacji uwzględnione być nie mogły.

Na wstępie stwierdzić należy, iż z uwagi na złożony jedynie przez obrońcę oskarżonego wniosek o sporządzenie pisemnych motywów zaskarżonego orzeczenia, sąd szczegółowo, ponad kwestie wynikające z zakresu zaskarżenia przez obrońcę, odnosić się nie będzie, pomijając tym samym analizę zarzutu sformułowanego przez prokuratora. Wobec tego, przechodząc do kwestii wymagających orzeczenia reformatoryjnego stwierdzić należy, iż zasadny jest zarzut obrońcy sformułowany w złożonym środku odwoławczym w pkt 1.4. W myśl art. 101 § 1 pkt 3 kk – w brzmieniu niezmienionym od początku obowiązywania kk – karalność czynu stanowiącego występek zagrożony karą pozbawienia wolności przekraczającą 3 lata - a takim występkiem jest przestępstwo z art. 270 § 1 kk - ustaje, jeżeli od czasu jego popełnienia upłynęło 10 lat. Czyny z pkt V i VI wyroku zostały popełnione w okresie od 6.12.1999 r. do 27.01.2000 r. Przepis art. 102 k.k. w swoim pierwotnym brzemieniu, w przypadku wszczęcia postępowania przeciwko osobie, przewidywał przedłużenie podstawowego okresu przedawnienia o 5 lat, w taki sam sposób przedłużenie okresu przedawnienia karalności regulowała też jedna z ustaw "pośrednich" (przepis art. 102 k.k. w brzemieniu nadanym ustawą z dnia 20 lutego 2015 r. o zmianie ustawy - Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw - Dz. U. z 2015 r. poz. 396), która weszła w życie w dniu 1 lipca 2015 r). Pamiętać należy , iż postępowanie karne przeciwko D. D. zostało wszczęte w okresie 10 lat od popełnienia przestępstwa , to – wobec nowelizacji z 2015 r. – przyjąć należało 15-letni okres przedawnienia (10 lat z art. 101 § 1 pkt. 3 kk + 5 lat z art. 102 kk), który upłynął 27 stycznia 2015 r. Biorąc pod uwagę, iż zaskarżony wyrok został wydany w dniu 24 maja 2018 r, zatem przedawnienie czynów z pkt V i VI wyroku nastąpiło przed wejściem w życie ustawy z dnia 15 stycznia 2016 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny, tj. przed 2 marca 2016 r., co powoduje niemożność zastosowania w sprawie niniejszej znowelizowanego tą ustawą art. 102 kk( vide postanowienie SN z dnia 26 października 2017 r., II KK 192/17, LEX. ).Nawet jednak gdyby przyjąć możliwość zastosowania art. 102 kk w zmienionej postaci, to także w dacie wyrokowania przez sąd odwoławczy karalność czynów z pkt V i VI wyroku uległaby przedawnieniu. Niezasadne są zarzuty obrazy wskazanych w apelacji obrońcy oskarżonego przepisów prawa procesowego, w szczególności art. 7 k.p.k. w odniesieniu do swobodnej oceny dowodów w postaci zeznań wskazanych w pkt 2.1 i 2.2 apelacji świadków. Wbrew twierdzeniom obrońcy uznać należy, iż lektura pisemnych motywów zaskarżonego orzeczenia jak i akt sprawy niniejszej daje podstawy do uznania argumentacji Sądu I instancji. Żaden z podniesionych przez skarżącego w tej części apelacji zarzutów nie zasługiwał na uwzględnienie. W ocenie Sądu odwoławczego argumenty obrony stoją bowiem w sprzeczności z ustaleniami Sądu I instancji, które to znajdują pełne oparcie w zgromadzonym w sprawie materiale dowodowym. Wskazani przez obrońcę świadkowie niewątpliwie dysponowali dużą wiedzą na temat roli oskarżonego, zarówno wynikającej z pełnionych funkcji , jak i w związku z treścią przedstawionych mu zarzutów i w konsekwencji przypisanych w wyroku czynów. Nie można także oceniać tych zeznań w oderwaniu od całości zgromadzonego materiału dowodowego, w tym także depozycji samego oskarżonego. Przypomnieć wobec tego należy, iż, zgodnie z prawidłowymi ustaleniami Sądu I instancji, D. D. (1) pełnił funkcję prezesa zarządu spółek BN-C. oraz (...) . Bardzo dobrze orientował się w kondycji finansowej zarządzanych przez siebie podmiotów, w tym w ilości i wartości ich zobowiązań oraz wiedział, iż w zasadzie nie posiadają one zdolności kredytowej. Sam oskarżony w wyjaśnieniach podkreślał swoje doskonałe predyspozycje i kompetencje do zarządzania podmiotami prawa gospodarczego. Niewątpliwie oskarżony wiedział, iż spółka (...) powstała z potrzeby wykreowania nowego podmiotu, nieobciążonego zobowiązaniami, tak , aby można było skutecznie ubiegać się o kolejne kredyty ( vide zeznania świadków P.M. P. i J. B.), zaś celem pozyskania kredytów nie było polepszenie kondycji M. D., a przekazanie uzyskanych pieniędzy do spółki (...). Powyższe spowodowało upadłość spółki, która nie była w stanie spłacić swoich zobowiązań wobec dłużników. Kondycja fabryki w K. (M. D.) w momencie rozpoczęcia procesu upadłości była tak zła, iż spółka nie zatrudniała pracowników, nie prowadziła produkcji z uwagi na odcięcie dostaw prądu, a park maszynowy uległ zdekompletowaniu. Przypomnieć należy, iż postępowanie upadłościowe objęło także spółkę (...), co czyni trafną konstatację Sądu I instancji, iż spółki te były niewątpliwie powiązane, zaś głównym „zarządzającym” de facto był B. I N., co w żadnym wypadku nie podważa roli samego oskarżonego i jego odpowiedzialności w zakresie przypisanych mu zaskarżonym wyrokiem czynów. Oskarżony miał wiedzę na temat działań B. I N. , wiedział o fabrykowaniu dokumentów używanych w procesie ubiegania się o kredyty ( vide zeznania św. G.), miał świadomość fałszowania wartości nieruchomości w oparciu o operaty szacunkowe ( dopasowywanie wartości operatów do potrzeb w zakresie wysokości kredytów), wiedział także, że mieszkania na osiedlu (...), widoczne w zestawieniu sprzedaży ( na dzień 27 12 1999r) faktycznie nie były sprzedawane ( vide zeznania A. M., M. G.). Niezasadny jest także zarzut apelacji nr 3 pkt 2 – co do operatu W. S. dotyczącego nieruchomości w K.. Wbrew twierdzeniom skarżącego Sąd Okręgowy wziął pod uwagę opinie biegłego W. S. (t. IX : k.1653-1.676, k.1677-1695, t. XII : k.1696-1.701, k.2.406-2.438, t. XIII: k.2444-2.463, k.2463-2486, k.2487-2500, k.2501-2.503, k.2504-2.516, k.2517-2534) oraz fakt, iż w sprawie Sądu Rejonowego w Nidzicy o sygn. akt II K 98/12, W. S. (2) i D. K. zostali prawomocnie skazani za przestępstwa polegające m.in. na sporządzeniu przez W. S., w dniu 05.11.2002r., nierzetelnych operatów nieruchomości w K. KW (...), KW (...) i KW (...), które następnie zostały wykorzystane przez P. K. w postępowaniu egzekucyjnym KM 97/02 prowadzonym przeciwko M. D. ( vide odpisy wyroków: 7493-7535, k.7536-7547v. -t. XXXVII). Sąd Okręgowy przeanalizował także zeznania W. S. (2) (k.343v-344 (t. II), k.3271-3276 (t. XVII), k.7657-7658, (t. XXXVIII), oraz pozytywną opinię- ocenę zdolności kredytowej sporządzoną przez (...) S.A. (k.727-729 (t. IV). Przypomnieć wobec tego należy, iż podstawą zakwestionowania wartości nieruchomości w K. były przede wszystkim opinie Komisji Arbitrażowej (m.in. k.3335-3364 – t. XVII, k.5652-5670 – t. XXVIII). Z uzasadnienia wyroku wynika, że opinie W. S. jedynie posiłkowo zostały przez Sąd Okręgowy uwzględnione. Zgodnie z treścią wydanej przez Komisję Arbitrażową przy (...) Federacji Stowarzyszeń (...) opinią nr (...) (k.5652-5670, t. XXVIII), operat szacunkowy nieruchomości położonej w K. 20A obejmującej działki nr (...)- KW (...) i (...) KW (...) sporządzony w dniu 26.06.2000r. przez R. W. i S. K. (łączna wartość 2.076.559 zł), „nie powinien stanowić podstawy określenia wartości rynkowej nieruchomości dla zabezpieczenia wierzytelności kredytodawcy, gdyż zawiera błędy dyskwalifikujące, stanowiące odstępstwa od przepisów prawa i standardów zawodowych, mające istotny wpływ na wartość nieruchomości”. Nieruchomość objęta KW (...) została w dniu 05.11.2002r. oszacowana przez rzeczoznawcę W. S. na kwotę 30.000 zł. Zgodnie z treścią wydanej w dniu 14.10.2005r. przez Komisję Arbitrażową przy (...) Federacji Stowarzyszeń (...) opinią nr (...), operat Ł. J. G. „został sporządzony przez osobę nie posiadającą do tego stosownych uprawnień”, nie spełniał on „kryteriów wymaganych dla sporządzenia operatu szacunkowego w celu określenia wartości rynkowej nieruchomości z uwagi na poczynione odstępstwa od przepisów prawa i standardów zawodowych w skali mającej wpływ na określoną wartość” oraz był on wykonywany „dla potrzeb aportu” i nie powinien być wykorzystany w innym celu, w szczególności dla zabezpieczenia wierzytelności kredytodawcy”. W dniu 29.06.2001r. rzeczoznawca W. S. (2) nieruchomość tę wycenił na 270.000 zł. Różnice pomiędzy faktyczną wartością omawianych nieruchomości, a sporządzonymi na potrzeby procedury kredytowej operatami są tak rażąco znaczące, iż nie jest możliwe, aby oskarżony, posługując się tymi dokumentami w celu uzyskania kredytów, nie wiedział o tych różnicach. Nie ma przy tym znaczenia i nie umniejsza winy oskarżonego fakt, iż w proceder udzielania kredytów zamieszane były inne osoby w tym pracownicy banków, albowiem odpowiadają oni w granicach własnego zawinienia. Podkreślić także należy, iż osobom decydującym o udzieleniu kredytu zależało niewątpliwie na utrzymaniu całego procederu w tajemnicy, a przedkładane dokumenty miały uwiarygadniać prawidłowość podejmowanych przez nie decyzji. Niewątpliwie gdyby kredytobiorca nie przedłożył żadnych dokumentów zabezpieczających , choćby w sposób nieprawdziwy, kredyty nie mogłyby być udzielone. W tym kontekście uznać za niezasadny należy także zarzut z pkt. 1.3 apelacji. Z uzasadnienia wyroku wynika, że Sąd Okręgowy podważył wartość nieruchomości przede wszystkim w oparciu o opinie Komisji Arbitrażowej: k.3050-3078 (t. XVI), k.3335-3364, k.3368-3390, k.3394-3406 (t. XVII), k.4723-4745, k.4797-4828 (t. XXIV), k.4850-4884 (t. XXV), k.5652-5670 (t. XXVIII). Z oceną tą należy się zgodzić. W praktyce oceny operatów szacunkowych dokonuje (...) Federacja Stowarzyszeń (...), która w tym celu powołała komisję arbitrażową(vide: Komentarz aktualizowany do art.157 ustawy o gospodarce nieruchomościami , E. K., LEX. ).Sąd Okręgowy wspierał się opiniami takiej Komisji Arbitrażowej. Podkreślić raz jeszcze należy że, skoro zawyżenie wartości nieruchomości było widoczne – biorąc pod uwagę, że oskarżony jest osobą o bardzo dużym doświadczeniu życiowym, o wyższym wykształceniu (w tym prawniczym) oraz wysokich kwalifikacjach zawodowych i zarządczych – nie ulega wątpliwości, że D. D. mógł samodzielnie powziąć wątpliwości co do prawidłowości dokonanych wycen nieruchomości. Przypomnieć bowiem należy, że przepisy dotyczące wyceny nieruchomości zawarte w ustawie o gospodarce nieruchomościami nie mogą być przekładane na grunt procesu karnego wprost, gdyż kłóciłoby się to z kardynalnymi zasadami rządzącymi tą procedurą. Nie można wszak zaakceptować rozwiązania, w którym regulacje ustawowe mające na celu przede wszystkim ochronę interesów określonej grupy zawodowej (poprzez zapobieżenie wewnątrzśrodowiskowym konfliktom interesów na tle wyceny nieruchomości - gdyż temu właśnie mają służyć przepisy art. 157 ustawy o gospodarce nieruchomościami) wykluczałyby stosowanie przepisu art. 201 k.p.k. oraz 366 § 1 k.p.k. oraz rozszerzały pole związania sądu karnego (ograniczając zasadę jego samodzielności jurysdykcyjnej, o której mowa w art. 8 § 1 k.p.k.) a tym samym eliminowały możliwość weryfikacji przez sąd karny środka dowodowego jakim jest operat szacunkowy, czy też opinia organizacji zawodowej w przedmiocie prawidłowości sporządzenia operatu, w sytuacji gdy operat lub opinia organizacji są niepełne lub niejasne, czy też wewnętrznie sprzeczne. Byłoby to przecież równoznaczne z koniecznością wyrokowania w przedmiocie odpowiedzialności karnej na jednoznacznie wadliwych podstawach i tym samym godziło w konstytucyjnie chronione wartości, w tym podstawowe prawa obywatelskie, których ochrony wyrazem są również przepisy art. 2 k.p.k. urzeczywistniane w omawianych szczegółowych normach Kodeksu postępowania karnego.

Przepisy dotyczące wyceny nieruchomości zawarte w ustawie o gospodarce nieruchomościami mają zatem na gruncie procesu karnego wyłącznie rolę akcesoryjną (wspomagają postępowanie dowodowe w przedmiotowym zakresie - określając standardy opiniowania oraz podmioty, które są w pierwszym rzędzie predystynowane do jej sporządzenia albo też, w razie potrzeby, mają ułatwić jej kontrolę w zakresie prawidłowości sporządzenia) i nie mogą niweczyć możliwości osiągniecia celów, którym postępowanie to służy poprzez skażenie go elementami prowadzącymi w istocie rzeczy do formalnej (legalnej) oceny dowodów albo zastąpienia sądu orzekającego w kwestiach leżących w jego ustrojowej (konstytucyjnej) kompetencji (por. np. A. D. w sądowym procesie karnym. Teoria i praktyka. Oficyna, 2010, rozdział III pkt 5.1).

Reasumując stwierdzić należy, że operat szacunkowy, jak i opinia organizacji zawodowej w przedmiocie prawidłowości sporządzenia operatu - tak jak każda inna opinia biegłego - nie pozostają poza kontrolą organów procesowych oraz stron ( vide Wyrok SA w Białymstoku, z dnia 28 maja 2014r, sygn.. II AKa 63/14). Nie jest zasadny także zarzut z pkt 3.3 apelacji obrońcy oskarżonego. Z prawidłowo bowiem ustalonego stanu faktycznego wynika, iż zaciągnięte kredyty nie były spłacane, co czyni niezasadnym także i te zarzuty dotyczące nie badania przez sąd podejmowanych ewentualnie przez inne podmioty działań egzekucyjnych ( vide pkt 3.3 apelacji). O braku spłaty należności kredytowych świadczą m.in. bankowe tytuły egzekucyjne i wnioski o wypowiedzenie kredytu:



(...) z 10.09.2001 r. dot. umowy kredytowej (...) z dn. 27.12.1999 r. (k.2974 – t. XV)



(...) z 7.05.2002 r. nr 4/02 dot. umowy kredytu nr (...) z dn.20.09.2000 r. (k.2985 – t. XV)



(...) z 10.09.2001 nr 4/a/01 dot. umowy kredytu nr (...) z dn. 27.12.1999 r. (k.3034 – t. XV)



wniosek o wszczęcia postępowania egzekucyjnego (k.3084 – t. XVI)



(...) z 10.09.2001 r. nr 4/b01 dot. umowy kredytowej (...) z 20.09.2000 r. (k.3202 – t. XVI)



(...) z 10.09.2011 r. nr 4/01 dot. umowy kredytowej (...) z dn. 27.09.2000 r., umowy nr (...) z dn. 20.09.2000 r.



wypowiedzenie umowy kredytowej z dn. 27.12.99 r. (k.3221 – t. XVI)



wypowiedzenie umowy kredytowej z dn. 20.09.2000 r. (k.3222 – t. XVI)



(...) z 10.09.2001 r. nr 2/01 dot. umowy kredytowej (...) z dn. 27.10.2000 r. (k. 3243 – t. XVI)

Niezasadny jest także zarzut z pkt 1.1 oraz 1.2 apelacji obrońcy oskarżonego. Podzielić należy rozważania Sądu I instancji czynione na kartach 159-169 pisemnych motywów zaskarżonego orzeczenia. Ustalenia faktyczne poczynione w sprawie, a oparte o całokształt materiału dowodowego, w tym zeznania wskazanych powyżej świadków, dają podstawę do przypisania oskarżonemu sprawstwa co do czynu z art. 286§1 kk w zw. z art. 294§1 kk w zb z art. 297§1 kk ( pkt I-IV wyroku). Uznać także należy, iż wymierzona oskarżonemu kara nie nosi cech rażącej niewspółmiernej łagodności w rozumieniu art. 438 pkt 4 k.p.k. Jak wynika z części motywacyjnej zaskarżonego wyroku poświęconej wymiarowi tej kary– Sąd orzekający uwzględnił wszystkie okoliczności mające znaczenie dla jej wymiaru zarówno przemawiające na korzyść oskarżonego, jak i na jego niekorzyść. Ocenę tę Sąd Apelacyjny w całości podziela. Sąd uwzględnił pozytywną opinię o oskarżonym, fakt, iż prowadzi on ustabilizowane życie zawodowe i rodzinne, a także fakt uprzedniej jego niekaralności. Od popełnienia przypisanego mu czynu minęło ponad 20 lat, zaś w okresie tym oskarżony nie wszedł w konflikt z prawem. Wobec powyższego, w ocenie Sądu odwoławczego orzeczone za przypisane oskarżonemu przestępstwa kary, a także karę łączną ,choć niewątpliwie w dolnych granicach ustawowego zagrożenia, należy uznać za w pełni adekwatne zarówno do stopnia społecznej szkodliwości popełnionego przez niego czynu, stopnia jego zawinienia, właściwości i warunków osobistych, a nadto właściwie realizujące ustawowe cele kary, jakie winna ona osiągać tak wobec sprawcy przestępstwa jak i kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa. Z uwagi na znaczny stopień społecznej szkodliwości przypisanych oskarżonemu czynów Sąd Apelacyjny nie dokonał złagodzenia wymierzonej sankcji pomimo reformatoryjnego charakteru wyroku, biorąc pod uwagę zarówno wzgląd na prewencję indywidualną jak i ogólną.

1.

2.

3.

Wniosek

zmiana zaskarżonego wyroku poprzez uniewinnienie oskarżonego od zarzuconych mu czynów;

ewentualnie

uchylenie zaskarżonego wyroku przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania;

ewentualnie

z daleko posuniętej ostrożności procesowej, mając na uwadze stanowisko wyrażone przez Sąd Ape1acyjny w W. w wyroku z dnia 12 lutego 2016r., sygn. akt II AKa 445/15 – o zmianę kwalifikacji czynów zarzucanych oskarżonemu, a objętych pkt I-IV wyroku poprzez uznanie, że swoim zachowaniem oskarżony wyczerpał jedynie znamiona art. 297 § 1 kk i w związku z przedawnieniem karalności tych czynów — umorzenie postępowania na podstawie art. 17 § 1 pkt 6 kpk

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot utrzymania w mocy

utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok w części dotyczącej pkt. I, II, III, IV i IX wyroku

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.

2.

3.

Przedmiot i zakres zmiany

zmienia zaskarżony wyrok wobec D. D. (1) w ten sposób, że:

- uchyla orzeczenie zawarte w pkt. VII wyroku o karze łącznej pozbawienia wolności i grzywny,

- uchyla rozstrzygnięcie z pkt VIII wyroku o warunkowym zwieszeniu wykonania kary pozbawienia wolności;

na podstawie art. 85§1 i 2 kk , art. 85a§1 kk i art. 86§1 i 2 kk orzeka nową karę łączną i łączy kary pozbawienia wolności i grzywny orzeczone wobec D. D. (1) w pkt. I, II, III i IV zaskarżonego wyroku i wymierza temu oskarżonemu karę łączną 2 ( dwóch) lat pozbawienia wolności i karę łączną grzywny w wymiarze 200 (dwieście) stawek dziennych po 200 (dwieście) złotych każda;

na podstawie art. 69§1 i 2 kk i art. 70§ 1 kk , w brzmieniu tych przepisów obowiązującym przed dniem 01 lipca 2015r, przy zastosowaniu art. 4§ 1 kk wykonanie orzeczonej w pkt. III wyroku kary pozbawienia wolności warunkowo zawiesza ustalając okres próby na 5 ( pięć) lat;

Wobec tego, przechodząc do kwestii wymagających orzeczenia reformatoryjnego stwierdzić należy, iż zasadny jest zarzut obrońcy sformułowany w złożonym środku odwoławczym w pkt 1.4. W myśl art. 101 § 1 pkt 3 kk – w brzmieniu niezmienionym od początku obowiązywania kk – karalność czynu stanowiącego występek zagrożony karą pozbawienia wolności przekraczającą 3 lata - a takim występkiem jest przestępstwo z art. 270 § 1 kk - ustaje, jeżeli od czasu jego popełnienia upłynęło 10 lat. Czyny z pkt V i VI wyroku zostały popełnione w okresie od 6.12.1999 r. do 27.01.2000 r. Przepis art. 102 k.k. w swoim pierwotnym brzemieniu, w przypadku wszczęcia postępowania przeciwko osobie, przewidywał przedłużenie podstawowego okresu przedawnienia o 5 lat, w taki sam sposób przedłużenie okresu przedawnienia karalności regulowała też jedna z ustaw "pośrednich" (przepis art. 102 k.k. w brzemieniu nadanym ustawą z dnia 20 lutego 2015 r. o zmianie ustawy - Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw - Dz. U. z 2015 r. poz. 396), która weszła w życie w dniu 1 lipca 2015 r). Pamiętać należy , iż postępowanie karne przeciwko D. D. zostało wszczęte w okresie 10 lat od popełnienia przestępstwa , to – wobec nowelizacji z 2015 r. – przyjąć należało 15-letni okres przedawnienia (10 lat z art. 101 § 1 pkt. 3 kk + 5 lat z art. 102 kk), który upłynął 27 stycznia 2015 r. Biorąc pod uwagę, iż zaskarżony wyrok został wydany w dniu 24 maja 2018 r, zatem przedawnienie czynów z pkt V i VI wyroku nastąpiło przed wejściem w życie ustawy z dnia 15 stycznia 2016 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny, tj. przed 2 marca 2016 r., co powoduje niemożność zastosowania w sprawie niniejszej znowelizowanego tą ustawą art. 102 kk( vide postanowienie SN z dnia 26 października 2017 r., II KK 192/17, LEX. ).Nawet jednak gdyby przyjąć możliwość zastosowania art. 102 kk w zmienionej postaci, to także w dacie wyrokowania przez sąd odwoławczy karalność czynów z pkt V i VI wyroku uległaby przedawnieniu

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

uchyla orzeczenie zawarte w pkt V i VI wyroku i postępowanie w tym zakresie na podstawie art. 17 §1 pkt 6 kpk umarza;

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

Jak w pkt. 5.2

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☒ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

Jak w pkt. 5.2

4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

VI

zasądza od oskarżonego wydatki należne za postępowanie odwoławcze w tym opłatę w wysokości 8300 (osiem tysięcy trzysta) złotych

7.  PODPIS

1.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

prokurator

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

rozstrzygnięcie co do wymierzenia oskarżonemu kary pozbawienia wolności w wymiarze 2 lat z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres próby wynoszący lat 5

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☒

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

1.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

2

Podmiot wnoszący apelację

Obrońca oskarżonego

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

pkt I, II, III, IV, V, VI, VII, VIII, IX zaskarżonego wyroku

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☒

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana