Sygn. akt I AGa 85/19

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 lipca 2020 r.

Sąd Apelacyjny w Krakowie – I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący:

SSA Marek Boniecki (spr.)

Sędziowie:

SSA Rafał Dzyr

SSO del. Izabella Dyka

Protokolant:

Iwona Mrazek

po rozpoznaniu w dniu 22 lipca 2020 r. w Krakowie na rozprawie

sprawy z powództwa (...)w T., Estonia

przeciwko Ł. R.

o zapłatę

na skutek apelacji strony powodowej

od wyroku Sądu Okręgowego w Krakowie

z dnia 4 stycznia 2019 r. sygn. akt IX GC 527/18

uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę Sądowi Okręgowemu

w Krakowie do ponownego rozpoznania i rozstrzygnięcia o kosztach postępowania apelacyjnego.

SSA Rafał Dzyr SSA Marek Boniecki SSO del. Izabella Dyka

Sygn. akt I AGa 85/19

Uzasadnienie wyroku Sądu Apelacyjnego w Krakowie

z dnia 22 lipca 2020 r.

Wyrokiem z dnia 4 stycznia 2019 r. Sąd Okręgowy w Krakowie oddalił powództwo (...) w T. (Estonia) przeciwko Ł. R. o zapłatę 27.422 euro z odsetkami oraz orzekł o kosztach procesu.

Sąd Okręgowy ustalił stan faktyczny szczegółowo zaprezentowany w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, z którego to uzasadnienia wynika, że strony wiązała umowa przewozu międzynarodowego. Pozwany w dniu 21 czerwca 2016 r. odebrał towar na Węgrzech i miał go dostarczyć do Estonii. Następnego dnia przeprowadzono kontrolę, która wykazała objawy przechłodzenia towaru - czereśni. W dniu 26 czerwca 2016 r. została przeprowadzona kontrola w miejscu docelowym przewozu, która wykazała przemrożenie prawie całego towaru. W dniu 4 lipca 2016 r. powód wezwał pozwanego do naprawienia szkody wynikłej ze zniszczenia towaru. W dniu 19 września 2016 r. ubezpieczyciel pozwanego odmówił zapłaty odszkodowania powodowi, stwierdzając, że pozwany nie ponosi odpowiedzialności za powstałą szkodę.

W ustalonym przez siebie stanie faktycznym, po dokonaniu analizy zebranego w sprawie materiału dowodowego, Sąd Okręgowy uznał, że pozwany skutecznie podniósł zarzut przedawnienia roszczenia, na podstawie art. 32 ust. 1a oraz art. 39 ust. 4 Konwencji o umowie międzynarodowego przewozu drogowego towarów (CMR) sporządzonej w Genewie dnia 19 maja 1956 r. (Dz. U. z 1962 r., Nr 49, poz. 238 – dalej CMR). Roczny termin przedawnienia rozpoczął bieg od dnia przekazania towaru przez przewoźnika odbiorcy końcowemu, co nastąpiło 26 czerwca 2016 r. Został on zawieszony 4 lipca 2016 r. poprzez złożenie reklamacji przez powoda. Dnia 19 września 2016 r. ubezpieczyciel pozwanego odmówił wypłaty powodowi odszkodowania. Pismo takie – w ocenie Sądu Okręgowego - wywołuje analogiczne skutki do odmowy uznania reklamacji, w związku z czym, zgodnie z art. 124 §1 k.c., który znajdzie zastosowanie wobec braku regulacji w CMR w tym zakresie, termin przedawnienia rozpoczął bieg na nowo od dnia 19 września 2016 r., a powód skutecznie złożył pozew dopiero 11 stycznia 2018 r.

Wyrok powyższy zaskarżył w całości apelacją powód, wnosząc o jego uchylenie i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi pierwszej instancji, ewentualnie zmianę poprzez uwzględnienie powództwa.

Apelujący zarzucił: 1) naruszenie: art. 32 ust. 1 CMR poprzez nierozważenie przez Sąd I instancji, czy w przedmiotowej sprawie zastosowania nie powinien mieć trzyletni termin przedawnienia, wynikający z zaistnienia po stronie pozwanego rażącego niedbalstwa, podczas gdy w niniejszej sprawie pozwanemu przypisać można rażące niedbalstwo, albowiem kierowca pozwanego - J. P., w dniu 20 czerwca 2016 r. wypełnił oświadczenie, w którym wskazane zostało, że został poinformowany o tym, by nie ustawiać w trakcie przewozu ładunku zawierającego czereśnie agregatu chłodzącego w systemie automatycznym, po czym dokonał on ustawienia agregatów chłodzących właśnie w tym systemie, co doprowadziło do zniszczenia prawie całego przewożonego towaru, zaś zgodnie z art. 32 ust. 1 CMR w przypadku rażącego niedbalstwa zaistniałego po stronie przewoźnika termin przedawnienia wynosi 3 lata, nie zaś rok, jak przyjął Sąd I instancji bez dokonania jakichkolwiek rozważań związanych z ustaleniem właściwego terminu przedawnienia; 2) naruszenie art. 130 §1 i 2 k.p.c. w zw. z art. 256 k.p.c. poprzez przyjęcie przez Sąd I instancji, że pozew w przedmiotowej sprawie został skutecznie wniesiony dopiero z dniem 11 stycznia 2018 r., podczas gdy w rzeczywistości pozew wniesiony został 20 czerwca 2017 r., zaś zwrot pozwu, który nastąpił 15 grudnia 2017 r. był nieprawidłowy, albowiem nieprzedłożenie tłumaczeń dokumentów załączonych do pozwu nie stanowiło braku formalnego pozwu w rozumieniu art. 130 §1 k.p.c., gdyż żaden przepis k.p.c. nie przewiduje obowiązku przedłożenia wszystkich załączników w języku polskim, a żądanie takie zakreślone może zostać przez Sąd na podst. art. 256 k.p.c., wobec czego brak przedłożenia dowodów w języku polskim może skutkować zastosowaniem art. 256 k.p.c., a w braku wykonania tego zobowiązania, pominięciem dowodu; nie może jednak prowadzić do zwrotu pozwu z powodu nieuzupełnienia braków formalnych w terminie 7 dni; 3) naruszenie art. 5 k.c. poprzez przyjęcie, że zgłoszenie zarzutu przedawnienia przez pozwanego nie było sprzeczne z zasadami współżycia społecznego, w sytuacji w której zniszczenie ładunku, którego spedycja zlecona została pozwanemu przez powoda, stanowiło rażące niedbalstwo, a zarzut przedawnienia podniesiony został na skutek bezzasadnego, błędnego zwrotu wniesionego w terminie pozwu; 4) nierozpoznanie istoty sprawy poprzez przedwczesne oddalenie powództwa z uwagi na przedawnienie roszczenia, podczas gdy w niniejszej sprawie zastosowanie miał trzyletni, a nie roczny termin przedawnienia, zaś nawet w przypadku przyjęcia rocznego terminu przedawnienia powództwo wniesione zostało przed jego upływem, a ewentualne uwzględnienie zarzutu przedawnienia jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego.

W odpowiedzi na apelację pozwany wniósł o jej oddalenie i zasądzenie kosztów postępowania apelacyjnego.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje.

Apelacja zasługuje na uwzględnienie.

Najdalej idący zarzut dotyczący nierozpoznania istoty sprawy okazał się uzasadniony. W istocie znajdujący zastosowanie w badanej sprawie art. 32 ust. 1 CMR przewiduje dwa terminy przedawnienia, przy czym ten dłuższy – trzyletni, warunkowany jest wystąpieniem złego zamiaru sprawcy szkody czy równoważnego mu rażącego niedbalstwa. Kwestia rażącego niedbalstwa podlega ocenie poprzez pryzmat przepisów prawa materialnego, które sąd stosuje z urzędu w granicach zaoferowanej przez powoda podstawy faktycznej. W rozpoznawanej sprawie w pozwie wskazano, że przyczyną uszkodzenia przewożonego towaru miało być zignorowanie przez kierowcę wyraźnych zaleceń co do sposobu ustawienia agregatów chłodniczych. Takie zachowanie, oczywiście jeżeli zostanie udowodnione, mogłoby zostać uznane za rażące niedbalstwo. Dla wykazania przyczyn uszkodzenia towaru powód zaoferował szereg dowodów, w tym z zeznań kierowcy oraz z opinii biegłego. Pozwany z kolei, kwestionując winę swojego pracownika, także złożył w tym zakresie wnioski dowodowe. Sąd Okręgowy, przyjmując przedawnienie, całkowicie zaniechał zbadania, czy nie występują przesłanki do przyjęcia terminu trzyletniego. W sposób oczywisty doszło zatem do nierozpoznania istoty sprawy.

Dodatkowo zauważyć też trzeba, że Sąd pierwszej instancji nie dość wnikliwie przyjrzał się kwestii wznowienia biegu przedawnienia po zgłoszeniu reklamacji. Dla ustania stanu zawieszenia biegu przedawnienia, o którym mowa w art. 32 ust. 2 CMR, konieczne jest odrzucenie reklamacji przez przewoźnika na piśmie i zwrot załączonych do reklamacji dokumentów. Sąd Okręgowy nie wyjaśnił, dlaczego uznał, że odpowiedź ubezpieczyciela wywołuje analogiczne skutki jak odmowa uznania reklamacji przez przewoźnika, czy zostały zwrócone złożone przy reklamacji dokumenty, a nadto kiedy pismo to miało dotrzeć do powoda.

Nieskutecznie natomiast zarzucił powód naruszenie przez Sąd pierwszej instancji art. 130 §1 i 2 k.p.c. w zw. z art. 256 k.p.c. Zarzut ten mógłby zostać podniesiony w jedynie w zażaleniu na zarządzenie o zwrocie, czego jednak apelujący zaniechał. Rację ma Sąd Okręgowy, twierdząc, że art. 130 2 k.p.c. niweluje skutek zwrotu pozwu jedynie w przypadku uzupełnienia braku fiskalnego. Pamiętać też trzeba, że w dacie wydawania zarządzeń o zwrocie nie obowiązywał jeszcze art. 130 1a k.p.c.

Nie przekonuje także argumentacja skarżącego przytoczona dla uzasadnienia zarzutu naruszenia art. 5 k.c. Gdyby nawet bowiem założyć, że zarządzenia o zwrocie były nieprawidłowe, to za taki stan rzeczy nie sposób byłoby winić stronę pozwaną.

Biorąc pod uwagę powyższe okoliczności, Sąd Apelacyjny na podstawie art. 386 §4 k.p.c. orzekł jak w sentencji.

Przy ponownym rozpoznaniu sprawy Sąd Okręgowy winien zbadać, czy i kiedy zaczął biec termin przedawnienia po nieuwzględnieniu reklamacji, czy zachodzą przesłanki do przypisania pozwanemu rażącego niedbalstwa, a w przypadku ustalenia, że roszczenie nie jest przedawnione, ocenić merytoryczną zasadność powództwa.

SSA Rafał Dzyr SSA Marek Boniecki SSO Izabella Dyka