Sygn. akt V U 310/19

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 października 2020 r.

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim V Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w następującym składzie:

Przewodniczący: Sędzia Agnieszka Leżańska

Protokolant: st. sekr. sądowy Marcelina Machera

po rozpoznaniu w dniu 29 października 2020 r. w Piotrkowie Trybunalskim na rozprawie

sprawy z wniosku J. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w W.

o składki na ubezpieczenie społeczne, zdrowotne, Funduszu Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych

na skutek odwołania J. K.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w W.

z dnia 28 lutego 2019 roku sygn.: (...)

1. oddala odwołanie;

2.przyznaje na rzecz radcy prawnego M. Ż. ze środków Skarbu Państwa -Sądu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim kwotę 3.600,00 ( trzy tysiące sześćset) złotych, którą podwyższa się o kwotę podatku od towarów i usług wyliczoną według stawki podatku obowiązującej dla tego rodzaju czynności na podstawie przepisów o podatku od towarów i usług, tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu, skarżącemu J. K..

Sygn. akt VU 310/19

UZASADNIENIE

Zaskarżoną decyzją z dnia 28 lutego 2019 roku, Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) w P. stwierdził, iż wnioskodawca J. K. jest dłużnikiem ZUS z tytułu nieopłaconych składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy oraz Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych Organ rentowy wskazał, że zadłużenie wraz z należnymi odsetkami za zwłokę naliczonymi na dzień wydania decyzji wynosi łącznie 186.864,95 złotych, w tym:

- z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne w ramach zakresów numerów deklaracji 01-39 za okres od września 2002 roku do stycznia 2005 roku w kwocie 60.997,45 złotych wraz z odsetkami za zwłokę w kwocie 105.965,00 złotych, dodatkową opłatą wymierzoną na podstawie art. 24 ust.1 w związku z art. 32 ustawy w kwocie 3.260,00 złotych ;

- z tytułu składek na ubezpieczenie zdrowotne w ramach zakresów numerów deklaracji 01-39 za okres od sierpnia 2002 roku do stycznia 2005 roku w kwocie 4.740,19 złotych wraz z odsetkami za zwłokę w kwocie 7.665,00 złotych, dodatkową opłatą wymierzoną na podstawie art. 24 ust.1 w związku z art. 32 ustawy w kwocie 530,00 złotych ;

- z tytułu składek na Fundusz Pracy oraz Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych w ramach zakresów numerów deklaracji 01-39 za okres od sierpnia 2002 roku do stycznia 2005 roku w kwocie 1.410,31 złotych wraz z odsetkami za zwłokę w kwocie 2.267,00 złotych, dodatkową opłatą wymierzoną na podstawie art. 24 ust.1 w związku z art. 32 ustawy w kwocie 30,00 złotych.

J. K. w dniu 2 kwietnia 2019 roku odwołał się od tej decyzji
i zarzucił jej naruszenie prawa materialnego, tj. art. 24 ust. 4 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych poprzez jego błędną wykładnię i błędne zastosowanie polegające na wydaniu decyzji stwierdzającej, iż jest on dłużnikiem ZUS z tytułu nieopłaconych składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne, podczas gdy należności z tytułu ww. składek, na dzień wydania zaskarżonej decyzji, uległy przedawnieniu.

Mając na uwadze tak skonstruowany zarzut, ubezpieczony wniósł o zmianę zaskarżonej decyzji poprzez korektę okresów, z tytułu których naliczone zostały należności z tytułu składek i uwzględnienie zarzutu przedawnienia.

Organ rentowy w odpowiedzi na odwołanie wnosił o jego oddalenie oraz
o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

J. K. prowadził działalność gospodarcza pod nazwą PPHU (...) (...) w W. (okoliczność bezsporna).

Postanowieniem z dnia 12 kwietnia 2006 roku, Sąd Rejonowy w Wałbrzychu VI Wydział Gospodarczy ogłosił upadłość J. K., prowadzącego działalność gospodarcza pod nazwą PPHU (...) (...) w W., obejmującą likwidację majątku (dowód: postanowienie z dnia 12 kwietnia 2006 roku akta ZUS).

W dniu 9 czerwca 2006 roku, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w W. wystawił przeciwko skarżącemu tytuły wykonawcze: nr (...), obejmujący kwotę 61.530,90 złotych wraz z odsetkami oraz kosztami upomnienia z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne, nr (...) obejmujący kwotę 3.260,00złotych wraz z odsetkami oraz kosztami upomnienia z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne, nr (...), obejmujący kwotę 4.741,80 złotych wraz z odsetkami oraz kosztami upomnienia z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne, (...) (...), obejmujący kwotę 530,00złotych wraz z odsetkami oraz kosztami upomnienia z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne, (...) (...), obejmujący kwotę 1.397,60 złotych wraz z odsetkami oraz kosztami upomnienia z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne, (...) (...), obejmujący kwotę 30,00 złotych wraz z odsetkami oraz kosztami upomnienia z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne (dowód: tytuły wykonawcze akta ZUS).

W dniu 19 czerwca 2006 roku organ rentowy w związku z ogłoszeniem upadłości skarżącego dokonał zgłoszenia wierzytelności z tytułu:

- składek na ubezpieczenie społeczne pracowników za okres: od września 2002 roku do maja 2005 roku , września 2003 roku, grudnia 2003 roku –stycznia 2005 roku w kwocie 61.530,87 złotych, odsetek 15.260,70 złotych oraz 7.655,00 złotych, opłaty dodatkowej -3.260,00 złotych oraz kosztów upomnienia -70,40 złotych;

- składek na ubezpieczenie zdrowotne pracowników za okres: wrzesień 2002 roku, październik – listopad 2002 roku, luty 2003 roku, lipiec 2003 roku, grudzień 2003 roku –styczeń 2005 roku w kwocie 4.741,76 złotych, odsetek - 597,20 złotych oraz 588,00 złotych, opłaty dodatkowej -530,00 złotych;

- na Fundusz Pracy oraz FGŚP za okres: grudzień 2002 roku, luty 2003 roku, grudzień 2003 roku –styczeń 2005 roku w kwocie 1.397,58 złotych, odsetek – 142,90 złotych oraz 169,00 złotych, opłaty dodatkowej -30,00 złotych (dowód: zgłoszenie wierzytelności akta ZUS).

Postanowieniem z dnia 31.10.2007 roku, Sąd Rejonowy w Wałbrzychu VI Wydział Gospodarczy stwierdził zakończenie postepowania upadłościowego J. K. prowadzącego dzielność pod nazwą (...) w W., postanowienie uprawomocniło się w dniu 6 grudnia 2007 roku (dowód: postanowienie z dnia 31.10.2007 r. sygn. akt VI GUp 8/06 akt ZUS-teczka oraz k-16, pismo Sądu Rejonowego w Wałbrzychu k-86).

W dniu 10 stycznia 2014 roku, skarżący złożył do ZUS wniosek o umorzenie należności z tytułu nieopłaconych składek za okres: 11/2001-02/2002 roku (dowód: pismo skarżącego akta ZUS).

W dniu 28.10.2014 roku organ rentowy wydał decyzję nr (...), mocą której określił, iż według stanu na dzień 10 stycznia 2014 roku umorzeniu będą podlegały należności z tytułu składek na: składek na ubezpieczenie społeczne pracowników za okres: od września –października 2002 roku, grudnia 2002 roku do maja 2003 roku, września 2003 roku, grudnia 2003 roku –stycznia 2005 roku w kwocie 17.969,87 złotych, w tym składek- 8.081,14 złotych, odsetek 9.757,93 złotych, opłaty dodatkowej -78,00 złotych oraz kosztów upomnienia -52,80 złotych;

- składek na ubezpieczenie zdrowotne pracowników za okres: wrzesień –październik 2002 roku, luty 2003 roku, grudzień 2003 roku –styczeń 2005 roku w kwocie 4.544,70 złotych, w tym składek-2.092,77 złotych, odsetek – 2.450,93 złote oraz opłaty dodatkowej -1,00 złotych;

- na Fundusz Pracy za okres: październik 2002 roku, grudzień 2002 roku, luty 2003 roku, grudzień 2003 roku –styczeń 2005 roku w kwocie 1.009,41 złotych, w tym składek -464,78 złotych, odsetek –544,63 złotych. Warunkiem umorzenia należności określał punkt 2 decyzji (dowód: decyzja ZUS, akta ZUS k-15-17).

W dniu 7 grudnia 2016 roku organ rentowy wydał decyzje o odmowie umorzenia należności powstałych z tytułu nieopłaconych składek przez skarżącego na ubezpieczenia społeczne, jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność, za okres: (...) (...)/- (...), (...), (...)- (...) w łącznej kwocie 17.969,87 złotych, ubezpieczenie zdrowotne za okres: (...), (...), (...)- (...) w łącznej kwocie 4.544,70 złotych, Fundusz Pracy za okres: (...), (...), (...), (...)- (...) w łącznej kwocie 1.009, 41 złotych (dowód: decyzja ZUS k-32 akt ZUS).

Pismem z dnia 9 stycznia 2019 roku, doręczonym skarżącemu w dniu 24 stycznia 2019 roku, organ rentowy zawiadomił J. K. o wszczęciu z urzędu postepowania w sprawie określenia wysokości należności z tytułu składek na:

- ubezpieczenia społeczne za okres od września 2002 roku do stycznia 2005 roku w kwocie 169.55345 złotych, w tym składka: 60.997,45 złotych, odsetki w kwocie 105.296,00 złotych, dodatkowa opłata; 3.260,00 złotych;

- ubezpieczenie zdrowotne w kwocie 12.884,19 złotych, w tym składka: 4.740,19 złotych, odsetki: 614,00 złotych oraz dodatkowa oplata: 530,00 złotych;

- Fundusz Pracy oraz Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych w kwocie 3.689,32 złote, w tym składki: 1.410,32 złote, odsetki: 2.249,00 złotych, dodatkowa oplata: 30 złotych (dowód: zawiadomienie i dowód doręczenia k- 18 akt ZUS).

Pismem z dnia 1 lutego 2-19 roku, doręczonym skarżącemu w dniu 7 lutego 2019 roku, organ rentowy doręczył J. K. zawiadomienie o zakończeniu postepowania dowodowego (dowód: zawiadomienie akta ZUS).

Zaskarżoną decyzją organu rentowego z dnia 28 lutego 2019 roku, doręczoną skarżącemu w dniu 5 marca 2019 roku, Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) w P. stwierdził, iż wnioskodawca J. K. jest dłużnikiem ZUS z tytułu nieopłaconych składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy oraz Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych Organ rentowy wskazał, że zadłużenie wraz z należnymi odsetkami za zwłokę naliczonymi na dzień wydania decyzji wynosi łącznie 186.864,95 złotych, w tym:

- z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne w ramach zakresów numerów deklaracji 01-39 za okres od września 2002 roku do stycznia 2005 roku w kwocie 60.997,45 złotych wraz z odsetkami za zwłokę w kwocie 105.965,00 złotych, dodatkową opłatą wymierzoną na podstawie art. 24 ust.1 w związku z art. 32 ustawy w kwocie 3.260,00 złotych ;

- z tytułu składek na ubezpieczenie zdrowotne w ramach zakresów numerów deklaracji 01-39 za okres od sierpnia 2002 roku do stycznia 2005 roku w kwocie 4.740,19 złotych wraz z odsetkami za zwłokę w kwocie 7.665,00 złotych, dodatkową opłatą wymierzoną na podstawie art. 24 ust.1 w związku z art. 32 ustawy w kwocie 530,00 złotych ;

- z tytułu składek na Fundusz Pracy oraz Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych w ramach zakresów numerów deklaracji 01-39 za okres od sierpnia 2002 roku do stycznia 2005 roku w kwocie 1.410,31 złotych wraz z odsetkami za zwłokę w kwocie 2.267,00 złotych, dodatkową opłatą wymierzoną na podstawie art. 24 ust.1 w związku z art. 32 ustawy w kwocie 30,00 złotych (dowód: decyzja ZUS z potwierdzeniem odbioru akta ZUS).

Sąd Okręgowy dokonał następującej oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego i zważył, co następuje:

odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.

Na wstępie rozważań prawnych należy wskazać, że zasady przedawnienia należności z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne, zdrowotne, Fundusz Pracy Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych wynikają z uregulowań art. 24 ust. 4 w związku z art. 32 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jednolity: Dz. U. z 2017 r., poz. 1778), zwanej dalej ustawą systemową, która przewidywała pierwotnie 5-letni okres przedawnienia. Z dniem 1 stycznia 2003 roku doszło jednak do zmiany przepisów ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, albowiem zgodnie z art. 24 ust. 4, w brzmieniu nadanym ustawą z dnia 18 grudnia 2002 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 241, poz. 2074), należności z tytułu składek ulegają przedawnieniu po upływie 10 lat, licząc od dnia, w którym stały się wymagalne, a bieg terminu przedawnienia zostaje zawieszony od dnia wszczęcia do dnia zakończenia postępowania egzekucyjnego oraz postępowania przed sądem (ust. 5b).W myśl uchwały Sądu Najwyższego z 2 lipca 2008 r., II UZP 5/08, dziesięcioletni okres przedawnienia przewidziany w art. 24 ust. 4 ustawy systemowej, w brzmieniu nadanym ustawą z dnia 18 grudnia 2002 r., znajduje zastosowanie do należności z tytułu składek, które stały się wymagalne przed dniem 1 stycznia 2003 r., jeżeli do tej daty nie uległy przedawnieniu według przepisów dotychczasowych, co oznacza, iż przedawnienie „najstarszych” należności objętych zaskarżoną decyzją nastąpiłoby ewentualnie w miesiącu wrześniu 2012 roku, gdyby nie istotne okoliczności w sprawie, mające wpływ na bieg przedawnienia roszczeń organu rentowego, które zostaną omówieni poniżej.

Zauważyć przy tym należy, iż z dniem 1 stycznia 2012 r., na podstawie art. 11 pkt 1 ustawy o redukcji niektórych obowiązków obywateli i przedsiębiorców (Dz. U. z 2011 r. Nr 232, poz. 1378) - zmieniającego treść art. 24 ust. 4 ustawy systemowej, skrócony został okres przedawnienia składek na ubezpieczenia społeczne z 10 do 5 lat. Zgodnie z treścią wyroku Sądu Najwyższego z dnia 29 maja 2013 roku w sprawie o sygn. akt I UK 613/12 ww. pięcioletni okres przedawnienia stosowany do składek nieprzedawnionych do 1 stycznia 2012 roku nie może upłynąć wcześniej niż z dniem 1 stycznia 2017 roku, zaś wydanie przez organ rentowy decyzji ustalającej podstawę wymiaru składek lub obowiązek ich opłacenia rozpoczyna zawieszenia biegi terminu przedawnienia składek objętych tą decyzją i stan ten kończy i stan ten kończy się z dniem jej uprawomocnienia.

W niniejszej sprawie, dokonując oceny zasadności wniesionego przez J. K. odwołania oraz podniesionego w nim zarzutu przedawnienia należności objętych zaskarżona decyzją, nie można tracić z pola widzenia dwóch istotnych w sprawie okoliczności, a mianowicie prowadzenia wobec skarżącego postępowania upadłościowego oraz postępowania w zakresie umorzenia dochodzonych przez organ rentowy od skarżącego należności.

Wszak okolicznością bezsporną w niniejszej sprawie jest, iż postanowienie upadłościowe wszczęte wobec skarżącego J. K. w dniu 12 kwietnia 2006 roku zostało zakończone postanowieniem z dnia 31 października 2007 roku, które u prawomocniło się w dniu 6 grudnia 2007 roku , co oznacza, iż bieg przedawnienia należności rozpoczął bieg na nowo od dnia 7 grudnia 2007 roku. Zgodnie bowiem z treścią art.24 ust. 5c. ogłoszenie upadłości przerywa bieg terminu przedawnienia. Po przerwaniu bieg terminu przedawnienia rozpoczyna się na nowo od dnia następującego po dniu uprawomocnienia się postanowienia o ukończeniu postępowania upadłościowego lub jego umorzeniu. Przerwanie biegu przedawnienia ma ten skutek, że po ustaniu okoliczności powodującej przerwanie biegu przedawnienia, termin przedawnienia biegnie od nowa. Zawieszenie biegu terminu przedawnienia sprawia zaś, że w terminie przedawnienia nie uwzględnia się, co prawda okresu, w którym bieg przedawnienia był zawieszony, ale uwzględnia się okres przedawnienia, który poprzedzał okres zawieszenia (tak wyrok Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie - III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 17 lipca 2014 r., III AUa 175/14). Podkreślić przy tym należy, iż skutki zdarzeń mających wpływ na bieg terminu przedawnienia (przerwanie, zawieszenie), także w zakresie należności za składki na ubezpieczenie, należy oceniać według przepisów obowiązujących w chwili ich zaistnienia (tak wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi - III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 23 stycznia 2015 r., III AUa 306/14). Przepis art. 24 ust 4. w wersji obowiązującej w dacie uprawomocnienia się postanowienia o zakończeniu postępowania upadłościowego tj. w dniu 6 grudnia 2007 roku przewidywał, iż należności z tytułu składek ulegały przedawnieniu po upływie 10 lat, licząc od dnia, w którym stały się wymagalne, z zastrzeżeniem ust. 5-6. Oznacza to, iż należności obciążające skarżącego na podstawie powyższych przepisów przedawniały się z dniem 7 grudnia 2017 roku (bieg terminu przedawnienia liczony od dnia uprawomocnienia się postanowienia). Należy jednak zauważyć, iż przepis art. 24 uległ zmianie i z dniem 1 stycznia 2012 roku okres przedawnienia został ustalony na okres 5 lat. Licząc więc okres przedawnienia wg nowych przepisów, tj. 5 lat od daty wejścia w życie nowych przepisów, a więc od dnia 1 stycznia 2012 roku, roszczenia obciążające skarżącego uległy by przedawnieniu z dniem 1 stycznia 2017 roku, a więc wcześniej.

Zgodnie z art. 27 ustawy z dnia 16 września 2011 r. o redukcji niektórych obowiązków obywateli i przedsiębiorców (Dz.U. Nr 232, poz. 1378), do przedawnienia należności z tytułu składek, o którym mowa w art. 24 ust. 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, którego bieg rozpoczął się przed dniem 1 stycznia 2012 r., stosuje się przepisy w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą z tym, że bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia 1 stycznia 2012 r. Wedle zasady wynikającej z tego przepisu do należności składkowych nieprzedawnionych do 1 stycznia 2012 r. (według zasad z zastosowaniem 10-letniego okresu przedawnienia) ma zastosowanie 5-letni termin przedawnienia, z tym jednak bardzo istotnym zastrzeżeniem, że liczy się go nie od daty ich wymagalności, tak jak o tym stanowi art. 24 ust. 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, ale od dnia 1 stycznia 2012 r. Wyjątek od tej zasady ustanawia ust. 2 powołanego przepisu, stosownie do którego jeżeli przedawnienie rozpoczęte przed dniem 1 stycznia 2012 r. nastąpiłoby zgodnie z przepisami dotychczasowymi, wcześniej przedawnienie następuje z upływem tego wcześniejszego przepisu (tak wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego siedziba w Gliwicach z dnia 26 lutego 2020 r. I SA/Gl 1080/19, wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu - III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 14 maja 2019 r. III AUa 267/19).

Należy jednak zauważyć, iż jak podnosił organ rentowy, ubezpieczony w dniu 10 stycznia 2014 roku złożył do ZUS wniosek o umorzenia należności na podstawie ustawy z dnia 9 listopada 2012 r. (Dz.U. z 2012 r. poz. 1551) o umorzeniu należności powstałych z tytułu nieopłaconych składek przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność. Skoro przedmiotem rozpoznawanej sprawy były należności, których bieg przedawnienia rozpoczął się na nowo w dniu 7 grudnia 2006 roku, to uwzględniając 10 - letni okres ich przedawnienia (taki okres winien mieć zastosowanie według przepisów przejściowych), nie uległy one przedawnieniu w dacie złożenia przez ubezpieczonego wniosku o umorzenie należności składkowych. Sam fakt złożenia wniosku przerwał natomiast okres przedawnienia (tak wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi - III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 30 października 2017 r. III AUa 1304/16). Zgodnie bowiem art. 1 tejże ustawy na wniosek osoby podlegającej w okresie od dnia 1 stycznia 1999 r. do dnia 28 lutego 2009 r. obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym oraz wypadkowemu z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności w rozumieniu art. 8 ust. 6 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585, z późn. zm.1):

1) która przed dniem 1 września 2012 r. zakończyła prowadzenie pozarolniczej działalności i nie prowadzi jej w dniu wydania decyzji, o której mowa w ust. 8,

2) innej niż wymieniona w pkt 1

- umarza się nieopłacone składki na te ubezpieczenia za okres od dnia 1 stycznia 1999 r. do dnia 28 lutego 2009 r. oraz należne od nich odsetki za zwłokę, opłaty prolongacyjne, koszty upomnienia, opłaty dodatkowe, a także koszty egzekucyjne naliczone przez dyrektora oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, naczelnika urzędu skarbowego lub komornika sądowego.

2. W przypadku osób prowadzących pozarolniczą działalność, o których mowa w art. 8 ust. 6 pkt 4 ustawy wymienionej w ust. 1, wniosek o umorzenie składa płatnik składek.

3. W przypadku, gdy płatnik, o którym mowa w ust. 2, zakończył prowadzenie pozarolniczej działalności, wniosek o umorzenie składa osoba, o której mowa w ust. 1.

4. Wniosek o umorzenie można złożyć w terminie 24 miesięcy od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy. Zgodnie bowiem z treścią art. 13. Zakład Ubezpieczeń Społecznych wydaje decyzję o:

1) umorzeniu należności, o których mowa w ust. 1 i 6 - po spełnieniu warunku, o którym mowa w ust. 10, z uwzględnieniem ust. 7, 11 i 12, lub

2) odmowie umorzenia należności, o których mowa w ust. 1 i 6 - w przypadku niespełnienia warunku, o którym mowa w ust. 10, z uwzględnieniem ust. 7, 11 i 12.

I tak rozpoznając wniosek skarżącego, organ rentowy w dniu 28.10.2014 roku wydał decyzję o warunkowym umorzeniu należności pod warunkiem jednakże spełnienia przez J. K. przesłanek określonych w decyzji. Wobec niespełnienia przez ubezpieczonego zakreślonych przez organ rentowy warunków, Zakład Ubezpieczeń Społecznych decyzją z dnia 7 grudnia 2016 roku odmówił skarżącemu umorzenia należności. Decyzja ta uprawomocniła się w dniu 4 lutego 2017 roku, co oznacza, iż bieg terminu należności uległ zawieszeniu na okres od dnia 10 stycznia 2014 roku do dnia 4 lutego 2017 roku. Zgodnie bowiem z treścią art. 24 ust. 15. ustawy bieg terminu przedawnienia należności, o których mowa w ust. 1, 6, 10 i 12, ulega zawieszeniu na okres od dnia złożenia wniosku o umorzenie do dnia uprawomocnienia się decyzji, o której mowa w ust. 13. Powyższe oznacza, iż bieg przedawnienia biegł od dnia 7 grudnia 2007 roku do dnia 09 stycznia 2014 roku, czyli przez okres 6 lat, 1 miesiąc i 4 dni, a następnie uległ zawieszeniu na okres od dnia 10 stycznia 2014 roku do dnia 4 lutego 2017 roku. Ponowie bieg terminu przedawnienia rozpoczął w dniu 5 lutego 2017 roku. Biorąc pod uwagę 10 - letni okres przedawnienia stwierdzić należy, iż upłynie on w dniu 31 grudnia 2020 roku.

Licząc zaś okres 5 letni od dnia 1 stycznia 2012 roku stwierdzić należy, iż do dnia 10 stycznia 2014 roku upłynął okres: 2 lat i 10 dni przedawnienia, zaś od dnia 5 lutego 2017 roku należy uwzględnić: 2 lata, 11 miesięcy i 10 dni brakującego 5-letniego okresu przedawnienia, co oznacza, iż zakończył on swój bieg w dniu 25 stycznia 2020 roku ( tak wyrok Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie - III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 29 listopada 2017 r. III AUa 146/17). Wszak zawieszenie biegu terminu przedawnienia polega na wstrzymaniu dalszego biegu tego terminu na czas występowania okoliczności powodujących zawieszenie, co oznacza, iż okresu trwania tych okoliczności nie uwzględnia się przy obliczaniu terminu, a zatem jeżeli termin przedawnienia rozpoczął bieg, a następnie uległ zawieszeniu, to po ustaniu przyczyny zawieszenia biegnie on nadal. Czyli czas sprzed zawieszenia biegu terminu sumuje się z czasem po zawieszeniu do uzyskania pełnego okresu zawieszenia.

Mając na uwadze, iż zaskarżona decyzja organu rentowego z dnia 28 lutego 2019 roku została doręczona skarżącemu w dniu 5 marca 2019 roku, stwierdzić należy, iż należności nią objęte nie uległy przedawnieniu. Wszak Sąd ubezpieczeń społecznych może stwierdzić przedawnienie składek tylko wtedy, gdy nastąpiło ono przed wydaniem decyzji wszczynającej postępowanie o ustalenie podstawy wymiaru składek lub obowiązku ich opłacania ( tak wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach - III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 27 czerwca 2013 r. III AUa 1656/12, wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 1 lipca 2014 r., sygn. akt III AUa 142/14 oraz wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 19 września 2017 r., sygn. akt III AUa 47/17). Takie stanowisko zostało wyrażone również w orzeczeniu wydanym przez Sąd Najwyższy w sprawie I UK 613/12, w dniu 29 maja 2013 r., w którym wskazano, iż stosownie do treści art. 24 ust. 5f ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585 ze zm.), wydanie przez organ rentowy decyzji ustalającej podstawę wymiaru składek lub obowiązek ich opłacenia rozpoczyna zawieszenie biegu terminu przedawnienia składek objętych tą decyzją i stan ten kończy się z dniem jej uprawomocnienia. Sąd ubezpieczeń społecznych może więc stwierdzić przedawnienie składek tylko wtedy, jeśli nastąpiło ono przed wydaniem decyzji wszczynającej postępowanie o ustalenie podstawy wymiaru składek lub obowiązku ich opłacenia (podobnie wyrok Sądu Najwyższego - Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych z dnia 29 stycznia 2007 r.II UK 116/06).

Reasumując uznać należy, iż decyzja organu rentowego jest prawidłowa, zaś odwołanie wnioskodawcy i podniesione w nim zarzuty, zwłaszcza zarzut przedawnienia, są bezzasadne i dlatego też, odwołanie podlega oddaleniu na podstawie art. 477 14 § 1 k.p.c.

O kosztach postępowania należnych organowi rentowemu, Sąd orzekł na podstawie art. 102 k.p.c. Sąd Okręgowy skorzystał wobec skarżącego z dobrodziejstwa wynikającego z art.102 k.p.c. i nie obciążył go kosztami postepowania na rzecz organu rentowego. Stosownie bowiem do treści art. 102 k.p.c. w wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami. Zasądzenie od strony przegrywającej tylko części kosztów procesu, poniesionych przez jej przeciwnika procesowego lub odstąpienie od obciążania jej tymi kosztami jest możliwe jedynie w wypadkach szczególnie uzasadnionych, przekonujących o tym, że w danym przypadku takie obciążenie byłoby niesłuszne, niesprawiedliwe. Zastosowanie art. 102 k.p.c. powinno być przy tym oceniane w całokształcie okoliczności danej sprawy, które uzasadniałyby odstępstwo od podstawowych zasad decydujących o rozstrzygnięciu w przedmiocie kosztów procesu. Z tego względu ocena stanów faktycznych pod kątem dopuszczalności zastosowania zasady słuszności odnośnie do obowiązku zwrotu kosztów procesu pozostawiona została sądowi, który powinien kierować się w tym zakresie własnym poczuciem sprawiedliwości z uwzględnieniem zasad współżycia społecznego (postanowienia Sądu Najwyższego: z dnia 27 kwietnia 2012 r., sygn. akt V CZ 2/12, z dnia 1 grudnia 2011 r., sygn. akt I CZ 26/11). Ocena sądu, czy zachodzi wypadek szczególnie uzasadniony, o którym mowa w art. 102 k.p.c., ma charakter dyskrecjonalny i jest oparta na swobodnym uznaniu, kształtowanym własnym przekonaniem oraz oceną okoliczności rozpoznawanej sprawy.

Przenosząc powyższe rozważania prawne na stan istniejący w przedmiotowej sprawie, Sąd Okręgowy uznał, iż po stronie skarżacego wystąpiły tego rodzaju okoliczności, które przemawiały za odstąpieniem od obciążenia go kosztami zastępstwa procesowego strony przeciwnej.

Za zastosowaniem wobec J. K. dobrodziejstwa przewidzianego w art. 102 k.p.c. przemawiała nie tylko jego sytuacja majątkowa, ale przede wszystkim subiektywne przekonanie ubezpieczonego o słuszności podnoszonej w odwołaniu argumentacji i słuszności dochodzonych przez niego roszczeń.

O kosztach pełnomocnika z urzędu, Sąd orzekł na podstawie Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu dnia 3 października 2016 r. (Dz.U. z 2016 r. poz. 1715) tj. z dnia 30 listopada 2018 r. (Dz.U. z 2019 r. poz. 68), zgodnie bowiem z § 8 pkt 6 tegoż rozporządzenia opłaty wynoszą przy wartości przedmiotu sprawy powyżej 50.000 zł. do 200.000 zł. – 3.600 złotych, z zaznaczeniem, iż do wartości przedmiotu sporu nie zalicza się kwot dochodzonych odsetek (art. 20 k.p.c.). Podkreślić przy tym należy, iż w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych o należności z tytułu składek i wysokość zadłużenia stawkę wynagrodzenia radcy prawnego ustala się na podstawie § 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 265) (por. uchwały Sądu Najwyższego: z dnia 3 października 2019 r., III UZP 9/19 – Legalis nr 2235862 oraz z dnia 7 maja 2013 r., I UZP 1/13 – OSNP 2013, nr 23-24, poz. 280, uchwała Sądu Najwyższego - Izba Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 3 października 2019 r.,III UZP 9/19).

Stosownie do powyższych rozważań, Sąd orzekł, jak w sentencji.