UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 16.10.2019r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych w O. stwierdził, M. P. nie podlega od 1.06.2019r. do 28.09.2019r. ubezpieczeniom społecznym pracowników jako pracownik zgłoszony przez płatnika składek (...), ponieważ umowę o pracę z dnia 31.05.2019r. zawartą na czas do 31.05.2020r. uznano za nieważną, zawartą dla pozoru w celu nabycia tytułu do ubezpieczeń z ubezpieczeń społecznych i zdrowotnego, ze świadomością, że umowa nie będzie realizowana wobec perspektywy niezdolności do pracy po planowanej operacji, a stanowisko pracy zostało sztucznie stworzone, przy czym płatnik był w złej kondycji finansowej zalegając ze składkami wobec organu rentowego.

Odwołanie od tej decyzji wniosła do Sądu M. P. domagając się zmiany zaskarżonej decyzji i objęcia ubezpieczeniem społecznym pracowników w okresie objętym zaskarżoną decyzją, zgodnie z umową o pracę, podnosząc, że pracę świadczyła w punkcie sprzedaży w P., a zawarcie umowy o pracę nawet w celu uzyskania świadczeń chorobowych nie powoduje nieważności umowy.

Sąd ustalił co następuje:

Poza sporem w niniejszej sprawie jest, że w dniu 06.01.2019r. płatnik (...) dokonał zgłoszenia M. P. do ubezpieczeń jako pracownika od 1.06.2019r., zaś od 02.07.2019r. była hospitalizowana i operowana w trybie planowym, a następnie była długotrwale niezdolna do pracy, zaś stosunek pracy rozwiązany został 28.09.2019r.

Poza sporem jest, że podstawą zgłoszenia była umowa o pracę z dnia 31.05.2019r. jaką zawarto na czas określony od 1.06.2019r. do 31.05.2020r., w pełnym wymiarze czasu pracy. Umowa dotyczyła pracy na stanowisku sprzedawcy i wynagrodzenie w kwocie 2250zł brutto. Jako miejsce wykonywania pracy określono (...).

(dowód kserokopia umowy k 31 akt ZUS)

Niesporne jest też, że przed zawarciem spornej umowy o pracę odwołująca się pozostawała w zatrudnieniu u płatnika składek (...) od 05.12.2018r. do 16.04.2019r., a następnie była zarejestrowana jako bezrobotna w PUP od 24.04.2019r. do 31.05.2019r.

Płatnik składek (...) figurowała w działalności gospodarczej od 20.12.2016r., a wykreślenia z wpisu do rejestru dokonano z dniem 01.10.2019r. Przedmiotem działalności była produkcja pieczywa, świeżych wyrobów ciastkarskich. Prowadzona była w dwóch miejscach: w L. i od lutego 2019r. w P.. W L. odbywała się produkcja i sprzedaż wyrobów cukierniczych, a w P. sprzedaż wyrobów cukierniczych i dodatkowo pieczywa oraz garmażerki. M. J. osobiście zajmowała się produkcją i sprzedażą prowadzoną w L., gdzie pomagały jej dwie osoby o wykształceniu cukierniczym, a pod nieobecność jedna z nich zastępowała ją przy sprzedaży. Mąż M. J. pracował zawodowo i pomagał jej tylko okazjonalnie, zwłaszcza przy przewozie produktów. Punkt sprzedaży w P. mieści się w budynku przybudowanym do domu mieszkalnego A. L.. Pomieszczenie wynajmowane było przez różne osoby kolejno prowadzące tam działalność handlową, m.in. była tam (...) –

(...) to J. P., u którego odwołująca się pracowała w puncie mieszczącym się w O. W lutym 2019r. pomieszczenie w P. wynajęła M. J. na własną cukiernię aby rozszerzyć zakres sprzedaży. Pojawił się jednak problem z obsadzeniem tego puntu, gdyż zaangażowana osoba po tygodniu zrezygnowała i sprzedaż odbywała się w ograniczonym zakresie, dlatego poszukiwano kolejnej osoby i to z doświadczeniem w handlu.

Odwołująca się jest doświadczoną, wieloletnią sprzedawczynią. Znała płatnika składek jako klientka ich cukierni funkcjonującej w L., gdzie bywała często, bo mieszka tam jej bliska rodzina. Spotykała też małżonków J. gdy była pracownicą (...), w której z kolei oni byli klientami. Już wtedy wyrażali chęć zaangażowania jej u siebie, ale wtedy nie planowała zmieniać pracy. Gdy zrezygnowała z pracy w cukierni J. P. (z uwagi na nieodpowiednie warunki pracy) początkowo była bezrobotna, a następnie zwróciła się do M. J. z zapytaniem czy propozycja jest aktualna. Umowę o pracę dotyczącą punktu sprzedaży w P. zawarła już po pojawieniu się objawów chorobowych, ale zanim znany był jej zakres czekającej ją interwencji medycznej związanej z ich leczeniem. Uważała, że skierowanie do szpitala w P. wiąże się z diagnostyką i ewentualnym krótkotrwałym leczeniem po zabiegu laparoskopowym. Objawy chorobowe nie ograniczały jeszcze jej zdolności do pracy.

( dowód- zeznania odwołującej się - nagranie z rozprawy od 00:45 do 01:20)

Sytuacja w sklepie poprawiła się zauważalnie od czasu pojawienia się w pracy odwołującej się, która zaprowadziła tam porządek. Poza produktami cukierniczymi sprzedawany był chleb oraz produkty garmażeryjne z restauracji, kanapki, surówki,. Sklep zyskał klientelę i dobrze rokował na utrzymanie się w tym punkcie, gdyż nie miał konkurencji w zakresie produktów jakie oferował. Był też dobrze położony, bo na przeciwko znajdowały się biura MOPS oraz znajdował się przy trasie przelotowej prowadzącej do dużego zakładu produkcyjnego, którego pracownicy zatrzymywali się po produkty na śniadanie. Nie był zwykłym sklepem spożywczym tylko punktem gdzie oferowano świeże produkty cukiernicze, piekarnicze i garmażeryjne o krótkotrwałej ważności. Odwołująca się pracowała w tym punkcie przez cały czerwiec 2019r. Była widywana podczas sprzedaży, prac porządkowych, wykładania towaru dowożonego podczas dnia.

( dowód- zeznania świadków A. L. [ 00:28-00:44] nagrania rozprawy z dnia 12.02.2020r. i L. K. [00:08-00:26] tego nagrania)

Od 02.07.2019r. odwołująca się stała się niezdolna do pracy.

M. P. została skierowana do (...) Szpitala (...) w P. w celu wykonania planowego zabiegu operacyjnego, który został wykonany 3.07.2019r.. Ostateczna decyzja o operacji zapadła 2.07.2019r. Zwolnienie lekarskie obejmujące okres 30 dni od zakończenia hospitalizacji tj od 07.07.2019r. jest standardowym czasem przewidywanej rekonwalescencji po tego typu zabiegu.

(informacja prof. S. S. z 15.01.2020r. k 21-22)

Wynagrodzenie za czas choroby płatnik wypłacił jej za okres od 02.07.2019r. do 15.07.2019r., a od 16.07.2019r. wystąpiła do ZUS o zasiłek chorobowy. Po operacji ginekologicznej nie była jeszcze zdolna do pracy wymagającej podnoszenia, wykładania towarów, a z tym wiązało się jej zatrudnienie.

Punk sprzedaży w P. stopniowo zaprzestał funkcjonowania na dotychczasowych zasadach. Bywał uruchamiany w sposób nieregularny, w ograniczonym czasie, czasem sprzedawał tam mąż właścicielki, czasem ktoś na zastępstwo. Klienci stracili zainteresowanie, gdyż nie mogli liczyć na zaopatrzenie się w potrzebny im sposób.

( dowód- zeznania świadków A. L. [ 00:28-00:44] nagrania rozprawy z dnia 12.02.2020r. i L. K. [00:08-00:26] tego nagrania

M. P. została skierowana do (...) Szpitala (...) w P. w celu wykonania planowego zabiegu operacyjnego, który został wykonany 3.07.2019r.. Ostateczna decyzja o operacji zapadła 2.07.2019r. Zwolnienie lekarskie obejmujące okres 30 dni od zakończenia hospitalizacji tj. od 07.07.2019r. jest standardowym czasem przewidywanej rekonwalescencji po tego typu zabiegu.

(informacja prof. S. S. z 15.01.2020r. k 21-22)

Od 22.07.2019r. została zaangażowana nowa osoba na postawie umowy zlecenia, ale okazało się nie nadawała się do prowadzenia sprzedaży.

Płatnik poza odwołującą się zgłosił do ubezpieczeń tylko dwie osoby z tytułu umowy zlecenia Jedną od 1.12.2018r. do 31.01.2019r., a drugą od 22.07.2019r. do 30.09.2019r.

M. J. zdecydowała o zlikwidowaniu działalności z końcem września 2019r. Nie miało to jednak związku z ekonomiczną sytuacją tej działalności, natomiast nastąpiło z uwagi na jej niespodziewaną zmianę sytuacji rodzinnej - rozpad małżeństwa. Nie mogła już liczyć na pomoc męża, zmuszona była wyprowadzić się i wynająć mieszkanie. W związku z tą sytuacją nie była też w stanie uregulować zobowiązań składkowych wobec ZUS, mimo, że działalność nie zakończyła się stratą. Zalega z należnościami składkowymi dla ZUS za lata 2018-2019 w wysokości ponad 33 tys zł., które zamierza spłacać ratalnie.

( dowód- zeznania M. J.[ 00:15- 00:30] nagrania z rozprawy w dniu 11.03.2020r.)

Sąd zważył co następuje:

Zgodnie z art. 6 ust.1, art.11 ust.1 i art.12 ust.1 ustawy z 13.10.1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2019r. poz. 300 ze zmianami) pracownicy podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalno- rentowemu, chorobowemu i wypadkowemu.

Stosownie do treści art.8 ust.1 cytowanej ustawy za pracownika uważa się osobę pozostającą w stosunku pracy.

Przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz zakładu pracy, a zakład do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem / art.22 ust.1 kp/.

Zawarcie umowy o pracę nie wywołuje jednak żadnych skutków prawnych tj. stosunek pracy nie nawiązuje się, jeśli jest to umowa zawarta dla pozoru.

Zgodnie z treścią art.83 § 1 kc nieważne jest bowiem oświadczenie woli złożone drugiej stronie za jego zgodą dla pozoru.

Złożenie oświadczenia woli dla pozoru oznacza, że osoba oświadczająca wolę

w żadnym wypadku nie chce, aby powstały skutki prawne jakie zwykle prawo

łączy ze składanym przez nią oświadczeniem, czyli albo nie chce wywołać żadnych skutków prawnych, albo chce wywołać inne, niż wynikałyby ze złożonego przez nią oświadczenia woli.

O pozorności umowy o pracę można mówić, gdy nie doszło w ogóle do świadczenia pracy w sposób odpowiadający treści zawartej umowy, a jedynie stworzono pozory w postaci zgłoszenia do ubezpieczenia, opodatkowania, opłacenia składek ubezpieczeniowych i np. sporządzenia list płac i obecności.

W niniejszej sprawie, z uwagi na wystąpienie w krótkim czasie od zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych pracowników niezdolności do pracy - pojawiły się również wątpliwości co do rzeczywistej intencji stron umowy o pracę. Wprawdzie nie można negować prawa pracodawcy do swobodnego podejmowania decyzji co do celowości zatrudnianie pracowników, ale też nie można pomijać sytuacji, gdy decyzje te wywołują skutek finansowy dla podmiotu nie będącego stroną umowy o pracę i nie mającej wpływu na jej zawarcie, a takim podmiotem jest np. ZUS jako płatnik świadczeń z ubezpieczenia społecznego pracowników, nawiązującego się z mocy prawa z chwilą zawarcia umowy o pracę. Z tego też względu za uzasadnione należy przyjąć, iż takie wątpliwe umowy o pracę mogą być przez ZUS zakwestionowane i podlegają kontroli Sądu.

W niniejszej sprawie Sąd nie dopatrzył się pozorności ocenianej umowy o pracę. Praca była świadczona w sposób odpowiadający rygorom pracowniczym, Stanowisko pracy nie zostało stworzone w sposób sztuczny, ponieważ istniała realna potrzeba zatrudnienia osoby do prowadzenia punktu w P., a odwołująca się miała odpowiednie ku temu kwalifikacje formalne jak i doświadczenie w handlu o tym samym profilu. Nie ustalono przy tym nieuzasadnionego, wysokiego wynagrodzenia, a typowe dla tego rodzaju pracy. Fakt, że odwołująca się podjęła zatrudnienie wiedząc o planowanym leczeniu nie zmienia oceny umowy o pracę, tym bardziej, że odwołująca się nie spodziewała się tak poważnego zakresu interwencji medycznej jak to się okazało w rzeczywistości. Liczyła się z nieobecnością do dwóch tygodni. Ostateczna decyzja o zakresie operacji została podjęta dopiero po jej hospitalizowaniu czyli w ponad miesiąc po zawarciu umowy o pracę. Utrwalone orzecznictwo sądowe wskazuje na to, że zawarcie umowy o pracę choćby w zamiarze uzyskania ochrony ubezpieczeniowej nie powoduje nieważności umowy o pracę jeśli do czasu powstania niezdolności do pracy praca była świadczona przez pracownika i przyjmowana przez pracodawcę zgodnie z umową (patrz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5.10.2005r sygn.akt I UK 32 /05)

Ponadto w niniejszej sprawie stan zdrowia odwołującej się do czasu operacji nie stanowił jeszcze ograniczenia do świadczenia pracy. Funkcjonowała normalnie, zdolna była zarówno do prowadzenia sprzedaży jak i wykładania towaru oraz do dbania o porządek w punkcie sprzedaży w P.. Fakt, że punkt ten został zlikwidowany zanim upłynął czas na jaki umowa była zawarta nie świadczy o sztucznym stworzeniu stanowiska pracy, o uruchomieniu nierentownego punktu tylko w celu uzasadnienia zaangażowania pracownicy. Przeciwnie, punkt ten znajdował się w dobrej lokalizacji i rokował dobrze, zwłaszcza w czasie gdy prowadziła go odwołująca się jako doświadczona i sprawna sprzedawczyni. Likwidacja tego punktu wynikła z likwidacji działalności M. J., a to z kolei nie wiązało się z jej ekonomicznym niepowodzeniem, ale było konsekwencją niespodziewanej zmiany sytuacji osobistej podobnie jak i zaległości składkowe płatnika wobec ZUS.

Odwołująca się świadczyła umówioną pracę od 1.06.2019r. do czasu hospitalizacji i pracodawca jej pracę przyjmował, a za wykonywaną pracę otrzymywała należne jej wynagrodzenie. Spełnione zostały więc przesłanki do uznania umowy o pracę za ważną.

Nic nie wskazuje na to, że doszło między pracownikiem i pracodawcą do porozumienia ukrywającego inną czynność prawną.

W tym stanie rzeczy nie znajdując podstaw do kwestionowania umowy o pracę z 31.05.2019r. Sąd uznał, że zaskarżona decyzja podlega zmianie i zgodnie z art. 477¹⁴ § 2 kpc orzeczono jak w pkt 1wyroku.

O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 98 kpc w zw. z § 9 ust. 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U.2015.1804 ze zm.). Zgodnie z wyżej powołanym rozporządzeniem stawka minimalna radcy prawnego w sprawach o świadczenia pieniężne z ubezpieczenia społecznego i zaopatrzenia emerytalnego wynosi 180 zł.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE