UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 22 lipca 2019 roku powód (...) Spółdzielnia Mieszkaniowa z siedzibą w G. domagał się zasądzenia od pozwanego R. P. kwoty 27 276,77 złotych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi za okres od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty, a także kosztów procesu.

W uzasadnieniu powód wskazał, że pomiędzy powodem a K. P. – matką pozwanego została zawarta na czas nieokreślony umowa dzierżawy nieruchomości, na której miał zostać wybudowany pawilon handlowy. Aneksem numer (...) z dnia 06 listopada 1992 roku strony ustaliły, że umowa dzierżawy będzie obowiązywała przez okres 20 lat, tj. do dnia 06 listopada 2012 roku, zaś aneksem numer (...) z dnia 01 października 1993 roku, że powierzchnia terenu dzierżawionego po wykonaniu zagospodarowania wynosi 138 m². Nieruchomość będąca przedmiotem dzierżawy położona jest w G. przy ulicy (...) i stanowi część działki numer (...) objętej księgą wieczystą numer (...). Umowa została rozwiązana, a K. P. od dnia 22 września 2007 roku bezumownie w dalszym ciągu korzystała z powyższej nieruchomości powoda.

Powód wskazał, że od dnia 01 grudnia 2008 roku pozwany R. P. jest właścicielem nakładów poniesionych na lokale w pawilonie handlowym na mocy darowizny zawartej z K. P..

W niniejszym postępowaniu powód domagał się od pozwanego R. P. wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości gruntowej przez pozwanego za okres od dnia 01 sierpnia 2017 roku do dnia 30 listopada 2018 roku w kwocie 25 967,63 złotych oraz odsetek ustawowych za opóźnienie liczonych za okres od dnia 22 sierpnia 2017 roku do dnia 30 listopada 2018 roku w kwocie 1 309,14 złotych.

Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 23 października 2019 roku wydanym w sprawie o sygn. akt VI GNc 5930/19 referendarz sądowy Sądu Rejonowego w Gdyni uwzględnił żądanie pozwu w całości.

W sprzeciwie od powyższego orzeczenia pozwany R. P. wniósł o oddalenie powództwa wskazując, że na podstawie umowy z dnia 31 grudnia 2016 roku przelał wierzytelność o zwrot nakładów poniesionych na wybudowanie pawilonu użytkowego na rzecz (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. oraz na rzecz (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G.. Wobec powyższego pozwany nie jest właścicielem nakładów poniesionych na wybudowanie pawilonu użytkowego ani nie użytkuje bezumownie terenu powoda, stąd też nie posiada legitymacji procesowej.

W piśmie procesowym z datą w nagłówku „dnia 16 lutego 2020 roku” (data prezentaty: 2020-02-19, k. 138 akt) pozwany R. P. oświadczył, że teren użytkowany przez (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. oraz (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. wynosi 90 m², w związku z czym powód niezasadnie obciąża za użytkowanie powierzchni 138 m².

Oświadczeniem złożonym na rozprawie w dniu 17 sierpnia 2020 roku oraz w piśmie procesowym z datą w nagłówku „dnia 16 sierpnia 2020 roku” (data prezentaty: 2020-07-17, k. 163 akt) pozwany wskazał, że kwestionuje określoną przez powoda wielkość powierzchni użytkowanej przez (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. oraz (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G., albowiem powierzchnia, na której jest posadowiony budynek, który te spółki użytkują, wynosi 87 m², a dodatkowo w miesiącach letnich (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. użytkuje ogródek o powierzchni 17,5 m². Pozwany zakwestionował również zasadność obciążania podatkiem od nieruchomości.

Pismem procesowym z datą w nagłówku „dnia 31 lipca 2020 roku” (data prezentaty: 2020-07-17) powód zakwestionował ważność umów przelewu wierzytelności w postaci przysługującego pozwanemu roszczenia o zwrot nakładów poniesionych na wybudowanie pawilonu handlowego w G. przy ulicy (...) podnosząc również zarzut pozorności.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

(...) Spółdzielnia Mieszkaniowa z siedzibą w G. jest do dnia 27 maja 2080 roku użytkownikiem wieczystym nieruchomości stanowiącej działkę gruntu numer (...) (poprzedni numer (...)) o powierzchni 0,1084 m²położonej w G. przy ulicy (...) oraz właścicielem stanowiącego odrębną nieruchomość posadowionego na tej działce budynku w postaci pawilonu handlowego.

wydruk elektronicznej księgi wieczystej KW (...) – k. 26-32 akt, zeznania członka zarządu powoda M. M. – protokół rozprawy z dnia 17 lipca 2020 roku – k. 160-163 akt (zapis obrazu i dźwięku 00:07:14-00:24:44)

W 1990 roku działka gruntu numer (...) (poprzedni numer (...)) była niezabudowana.

K. P. oraz inni najemcy wybudowali na nieruchomości stanowiącej działkę gruntu numer (...) (poprzedni numer (...)) dwukondygnacyjny podpiwniczony pawilon handlowy.

W dniu 15 marca 1990 roku (...) Spółdzielnia Mieszkaniowa z siedzibą w G. zawarła z K. P. umowę dzierżawy nieruchomości stanowiącej działkę gruntu numer (...) (poprzedni numer (...)) o powierzchni 60 m². Umowa została zawarta na czas nieokreślony, zaś dzierżawca po zakończeniu okresu dzierżawy zobowiązany był do doprowadzenia terenu do stanu pierwotnego na własny koszt. Strony ustaliły również wysokość czynszu.

W dniu 06 listopada 1992 roku (...) Spółdzielnia Mieszkaniowa z siedzibą w G. zawarła z K. P. aneks numer (...) do umowy dzierżawy, na podstawie którego strony ustaliły, że umowa dzierżawy obowiązywać będzie do dnia 06 listopada 2012 roku.

W dniu 28 lutego 1994 roku (...) Spółdzielnia Mieszkaniowa z siedzibą w G. zawarła z K. P. aneks numer (...) do umowy dzierżawy, na podstawie którego strony ustaliły, że przedmiotem umowy dzierżawy jest nieruchomości stanowiąca działkę gruntu numer (...) (poprzedni numer (...)) o powierzchni 138 m².

zeznania pozwanego R. P. – protokół rozprawy z dnia 17 lipca 2020 roku – k. 160-163 akt (zapis obrazu i dźwięku 00:24:44-00:56:26), umowa dzierżawy – k. 18-20 akt, aneksy – k. 21-24 akt

Część pawilonu wybudowana ze środków K. P. i użytkowana przez K. P. składała się z lokali znajdujących się na poszczególnych kondygnacjach. K. P. prowadziła tam bar.

Oświadczeniem z dnia 17 września 2007 roku (...) Spółdzielnia Mieszkaniowa z siedzibą w G. wypowiedziała K. P. umowę najmu terenu pod pawilon w trybie natychmiastowym.

K. P. odebrała powyższe oświadczenie w dniu 20 września 2007 roku.

K. P. w dalszym ciągu użytkowała część pawilonu handlowego, a także urządzała ogródek, wystawiała stoliki i parkowała samochód na wyznaczonym oznakowanym miejscu parkingowym.

(...) Spółdzielnia Mieszkaniowa z siedzibą w G. obciążała comiesięcznie K. P. obowiązkiem zapłaty wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości stanowiącej działkę gruntu numer (...) (poprzedni numer (...)) o powierzchni 138 m² w wysokości czynszu uiszczanego na podstawie umowy dzierżawy.

niesporne, a nadto: oświadczenie o wypowiedzeniu – k. 36 akt, potwierdzenie odbioru – k. 37 akt, zeznania pozwanego R. P. – protokół rozprawy z dnia 17 lipca 2020 roku – k. 160-163 akt (zapis obrazu i dźwięku 00:24:44-00:56:26)

W dniu 01 grudnia 2008 roku K. P. przeniosła na R. P. roszczenie o zwrot nakładów poniesionych na dwa lokale usługowo – handlowe położone w pawilonie piętrowym podpiwniczonym zlokalizowanym w G. przy ulicy (...).

umowa darowizny – k. 38-39 akt, zeznania pozwanego R. P. – protokół rozprawy z dnia 17 lipca 2020 roku – k. 160-163 akt (zapis obrazu i dźwięku 00:24:44-00:56:26)

Od tego też czasu część pawilonu handlowego dotychczas użytkowanego przez K. P. objął w posiadanie i użytkował R. P. prowadząc tam działalność gospodarczą. Część użytkowana przez R. P. składała się z lokali znajdujących się na poszczególnych kondygnacjach. R. P. prowadził tam bar, a nadto w miesiącach letnich, tj. czerwiec – wrzesień, wystawiał na zewnątrz stoliki.

(...) Spółdzielnia Mieszkaniowa z siedzibą w G. obciążała R. P. wynagrodzeniem za bezumowne korzystanie z terenu spółdzielni o powierzchni 138 m²w wysokości czynszu dzierżawy płaconego przez dzierżawców oraz proponowała mu zawarcie umowy dzierżawy, co pozwoliłoby na wystawianie faktur, które R. P. mógłby ująć w księgach rachunkowych.

(...) Spółdzielnia Mieszkaniowa z siedzibą w G. w związku z nieregulowaniem powyższych należności wystąpiła wobec R. P. z pozwem o zapłatę.

niesporne, a nadto: zeznania pozwanego R. P. – protokół rozprawy z dnia 17 lipca 2020 roku – k. 160-163 akt (zapis obrazu i dźwięku 00:24:44-00:56:26), pismo – k. 45 akt, pismo – k. 46 akt, uchwały – k. 49-51 akt, pismo – k. 47, 48 akt

R. P. z dniem 01 grudnia 212 roku zawiesił działalność gospodarczą w związku z wygaśnięciem pozwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych w prowadzonym przez niego barze w pawilonie przy ulicy (...) w G..

W dniu 31 grudnia 2016 roku R. P. zawarł z (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. umowę przelewu wierzytelności w postaci przysługującego mu roszczenia o zwrot nakładów poniesionych na wybudowanie części pawilonu handlowego w G. przy ulicy (...) (parter i podpiwniczenie).

W dniu 28 sierpnia 2017 roku R. P. zawiadomił (...) Spółdzielnię Mieszkaniową z siedzibą w G. o powyższych przelewach.

umowy przelewu wierzytelności – k. 139-140, 141-142 akt, zawiadomienie o przelewie wierzytelności – k. 112 akt, wydruk z Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej – k. 113 akt, decyzja – k. 115 akt

Po zawarciu umów przelewu wierzytelności w postaci przysługującego mu roszczenia o zwrot nakładów poniesionych na wybudowanie pawilonu handlowego w G. przy ulicy (...) R. P. nie użytkował już pawilonu handlowego.

Od tego czasu lokal znajdujący się w piwnicy i na parterze jest użytkowany przez (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G., która prowadzi tam bar. Spółka ta wystawia również na zewnątrz stoliki. Prezesem tej spółki, która zajmuje się także obsługą księgową podmiotów gospodarczych, jest K. P..

Natomiast lokal znajdujący się na pierwszym piętrze pawilonu użytkowany jest przez (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G., w której R. P. jest prezesem zarządu. Spółka ta jest również właścicielem pojazdu, który jest parkowany na ogólnodostępnym miejscu parkingowym przed pawilonem, o ile nie jest ono zajęte przez inny pojazd. Pojazdem tym porusza się R. P..

R. P. po zawarciu umów przekazał tym spółkom klucze do pomieszczeń oraz znajdujące się w nich wyposażenie.

zeznania pozwanego R. P. – protokół rozprawy z dnia 17 lipca 2020 roku – k. 160-163 akt (zapis obrazu i dźwięku 00:24:44-00:56:26), dokumentacja zdjęciowa – k. 96 akt, zeznania świadka K. P. – protokół rozprawy z dnia 06 listopada 2020 roku – k. 204-206 akt (zapis obrazu i dźwięku 00:01:45-00:26:50)

W okresie od dnia 01 sierpnia 2017 roku do dnia 30 listopada 2018 roku (...) Spółdzielnia Mieszkaniowa z siedzibą w G. obciążała comiesięcznie R. P. wystawiając faktury z tytułu wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości stanowiącej działkę gruntu numer (...) (poprzedni numer (...)) o powierzchni 138 m² oraz podatkiem od nieruchomości, w łącznej wysokości 25 967,63 złotych.

R. P. nie uiścił tych należności.

faktury wraz z potwierdzeniami odbioru – k. 52-89 akt

Sąd zważył, co następuje:

Ustalając stan faktyczny będący podstawą rozstrzygnięcia w przedmiotowej sprawie Sąd uwzględnił oświadczenia stron, w zakresie w jakim nie były one kwestionowane przez drugą stronę.

Sąd oparł się nadto na dowodach z dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy.

Odnosząc się w tym miejscu do kwestionowania przez powoda prawdziwości zawartych w dniu 31 grudnia 2016 roku przez R. P. z (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. i z (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. umów przelewu wierzytelności w postaci przysługującego mu roszczenia o zwrot nakładów poniesionych na wybudowanie części pawilonu handlowego w G. przy ulicy (...), to wskazać należy, że pozwany na żądanie Sądu przedłożył oryginały tych umów, zaś w tym zakresie powód nie sformułował żadnych zarzutów.

Nadto odnosząc się w tym miejscu do zawartego w piśmie procesowym z datą w nagłówku „dnia 31 lipca 2020 roku” (data prezentaty: 2020-07-17) zastrzeżenia w trybie art. 162 k.p.c. co do braku wezwania pozwanego do uzupełnienia braków formalnych pisma pozwanego z datą w nagłówku „dnia 16 lutego 2020 roku” (k. 138 akt) poprzez dołączenie załączników dla strony przeciwnej, to wskazać należy, że do przedmiotowego pisma (pisma przewodniego) pozwany dołączył (oprócz odpisu pisma) oryginał: umowy przelewu zawartej z (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G., umowy przelewu zawartej z (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. oraz oryginał pełnomocnictwa udzielonego M. Ż.. W związku z tym zarządzono doręczenie odpisu pisma oraz poinformowano pełnomocnika powoda, że pozwany złożył oryginały tych dokumentów (k. 144 akt).

Jednocześnie Sąd miał na uwadze, że stosownie do treści art. 129 § 1 k.p.c. strona powołująca się w piśmie na dokument obowiązana jest na żądanie przeciwnika złożyć oryginał dokumentu w sądzie jeszcze przed rozprawą. Stosownie zaś do treści art. 128 § 1 k.p.c. do pisma procesowego należy dołączyć jego odpisy i odpisy załączników dla doręczenia ich uczestniczącym w sprawie osobom, a ponadto, jeżeli w sądzie nie złożono załączników w oryginale, po jednym odpisie każdego załącznika do akt sądowych. Nie budzi przy tym wątpliwości, że złożenie przez pozwanego oryginałów umów związane było z podniesionym przez powoda żądaniem złożenia oryginałów w sądzie, które to żądanie powoda wynika wprost z jego pisma (k. 126 akt) i było reakcją powoda na doręczenie mu odpisów tych dokumentów dołączonych do sprzeciwu od nakazu zapłaty.

Jedynie na marginesie wskazać należy, że powód miał możliwość zapoznania się z treścią przedmiotowych dokumentów, albowiem ich oryginały znajdowały się w aktach sprawy od dnia 19 lutego 2020 roku i o ich wpływie Sąd zawiadomił pełnomocnika powoda. Co więcej, odpisy tych umów zostały doręczone powodowi wraz ze sprzeciwem od nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym, w konsekwencji czego powód zakwestionował ich autentyczność domagając się od pozwanego złożenia oryginałów tych dokumentów, co też pozwany uczynił. W tej sytuacji wykonanie przez pozwanego ewentualnego zobowiązania Sądu do złożenia ich odpisów nie byłoby możliwe, skoro oryginały znajdowały się w Sądzie, o czym pełnomocnik powoda został poinformowany. Niezależnie jednakże od tego zarządzono doręczenie powodowi kserokopii kart 139-142 akt, na których znajdowały się oryginały tych dokumentów (z.p.o. – k. 203 akt).

Odnosząc się natomiast do kwestionowania przez powoda ważności tych umów poprzez niewskazanie w ich treści numerów KRS nabywców wierzytelności – (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G., to nie ma wątpliwości, że zarzut ten jest zarzutem chybionym, żaden bowiem przepis prawa nie nakłada na strony w tym zakresie obowiązku ujawniania numerów KRS przy zawieraniu umów ani też nie przewiduje sankcji nieważności w przypadku nieujawnienia tychże numerów w treści umowy. Jednocześnie mając na uwadze, że rejestr przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego jest rejestrem jawnym i dostępnym bezpłatnie poprzez stronę internetową Ministerstwa Sprawiedliwości, nie nastręcza większych trudności ustalenie numerów KRS tych spółek, jak i ustalenie członków zarządu organów uprawnionych do ich reprezentowania oraz wspólników, tym bardziej, że brak jest innych podmiotów o tożsamej firmie i adresie siedziby w województwie (...).

Nadto Sąd zważył, że pozwany złożył do akt sprawy deklaracje w sprawie podatku od czynności cywilnoprawnych złożone do organów skarbowych przez (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. (k. 167-168 akt) oraz (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. (k. 175-176 akt), w których wskazane zostały numery NIP tych spółek, a więc ustalenie numerów KRS tych podmiotów poprzez wyszukiwarkę internetową udostępnioną przez stronę internetową Ministerstwa Sprawiedliwości, z uwzględnieniem tych kryteriów – unikalnych numerów identyfikacyjnych dla potrzeb podatkowych, nie było obarczone ryzkiem nieprawidłowego ustalenia numeru KRS tych spółek.

Jak wynika z informacji odpowiadającej odpisowi aktualnemu (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. (KRS numer (...)) członkiem zarządu tego podmiotu jest K. P., wobec czego uznać należy, że spółka ta była należycie reprezentowana przy zawieraniu umowy z dnia 31 grudnia 2016 roku.

Jak wynika natomiast z informacji odpowiadającej odpisowi aktualnemu (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. (KRS numer (...)) członkiem zarządu tego podmiotu jest R. P.. Spółka ta była reprezentowana przy zawieraniu z R. P. umowy z dnia 31 grudnia 2016 roku przez pełnomocnika M. Ż. na podstawie pełnomocnictwa udzielonego mu przez R. P. jako prezesa zarządu tej spółki (k. 142 akt).

Zgodnie z treścią art. 210 § 1 k.s.h. w umowie między spółką a członkiem zarządu oraz w sporze z nim spółkę reprezentuje rada nadzorcza lub pełnomocnik powołany uchwałą zgromadzenia wspólników. W przypadku gdy wspólnik jest zarazem jedynym członkiem zarządu – tak jak ma to miejsce w niniejszej sprawie – przepisu § 1 nie stosuje się. Czynność prawna między tym wspólnikiem a reprezentowaną przez niego spółką wymaga formy aktu notarialnego (§ 2).

W powyższym przepisie chodzi o wszelkie umowy, jakie mogą być zawierane przez spółkę z osobami pełniącymi funkcję członków zarządu. Zarówno takie, które mogą wiązać się z pełnioną funkcją, jak i te, które nie są związane z wykonywaniem funkcji członka zarządu, ale są zawierane przez osobę fizyczną poza źródłem kompetencji. Przepis art. 210 § 1 k.s.h. jest bezwzględnie wiążący (ius cogens), zatem żaden inny podmiot niż te expressis verbis przywołane przez ustawodawcę w omawianym przepisie nie może skutecznie zawrzeć umowy z członkiem zarządu działając jako spółka albo w imieniu spółki. Umowa taka jako tzw. „czynność z samym sobą” jest bezwzględnie nieważna na podstawie art. 210 k.s.h. w zw. z art. 58 § 1 k.c.

Odnosząc się natomiast do podniesionego przez powoda zarzutu pozorności umów przelewu wierzytelności w postaci przysługującego pozwanemu roszczenia o zwrot nakładów poniesionych na wybudowanie części pawilonu handlowego w G. przy ulicy (...), albowiem w ocenie powoda umowy te zostały zawarte po to, by wierzyciel nie kierował przeciwko pozwanemu roszczeń o zapłatę za bezumowne korzystanie z nieruchomości powoda, zarzut ten również uznać należało za chybiony.

Zgodnie z treścią art. 83 k.c. nieważne jest oświadczenie woli złożone drugiej stronie za jej zgodą dla pozoru. Jeżeli oświadczenie takie zostało złożone dla ukrycia innej czynności prawnej, ważność oświadczenia ocenia się według właściwości tej czynności.

Wada określona w powyższym przepisie polegająca na niezgodności między aktem woli a jej zewnętrznym przejawem obejmuje dwa stany faktyczne: oświadczenie woli złożone drugiej stronie za jej zgodą dla pozoru albo w ogóle nie ma wywołać skutków prawnych albo ma wprawdzie wywołać skutki prawne, ale inne niż te, które wynikają z treści czynności prawnej. W pierwszym wypadku czynność prawna zawierająca pozorne oświadczenie woli jest bezwzględnie nieważna, w drugim – jej ważność jest oceniana według właściwości ukrytej czynności prawnej. W niniejszej sprawie powód nie zaoferował żadnego dowodu dla wykazania, że umowy przelewu wierzytelności o zwrot nakładów poniesionych na wybudowanie części pawilonu handlowego w G. przy ulicy (...) zawarte przez pozwanego R. P. z (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. i z (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. zostały zawarte w innym celu aniżeli dla dokonania przeniesienia wierzytelności ze wskazanego tytułu. Natomiast okoliczność podnoszona przez powoda, że ich celem było to, by wierzyciel nie kierował przeciwko pozwanemu roszczeń o zapłatę za bezumowne korzystanie z nieruchomości powoda, wskazywać może co najwyżej na elementy skargi pauliańskiej, przy czym ze względu na odmienność pozorności i skargi pauliańskiej nie występuje zbieg obu regulacji prawnych, a wykazanie istnienia przesłanek skargi pauliańskiej wyklucza pozorność zaskarżonej czynności prawnej (tak Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z dnia 03 kwietnia 2019 roku, sygn. akt II CSK 105/18).

Niezależnie od powyższego w ocenie Sądu o nietrafności zarzutu pozorności umów przelewu wierzytelności świadczą także przedłożone przez pozwanego deklaracje w sprawie podatku od czynności cywilnoprawnych złożone przez przedmiotowe spółki do organów skarbowych, w których wskazano, że te czynności prawne zostały podjęte w celu podwyższenia kapitały zakładowego spółek, co zostało pokryte przez pozwanego aportem właśnie w postaci tych wierzytelności. Okoliczności te potwierdziła także w swoich zeznaniach świadek K. P..

Niezrozumiały przy tym pozostawał zarzut zawarcia przedmiotowych umów bez uchwał stosownych organów spółek (k. 127 akt), albowiem zgodnie z treścią art. 228 k.s.h. uchwały wspólników, poza innymi sprawami wymienionymi w niniejszym dziale lub umowie spółki, wymaga: rozpatrzenie i zatwierdzenie sprawozdania zarządu z działalności spółki, sprawozdania finansowego za ubiegły rok obrotowy oraz udzielenie absolutorium członkom organów spółki z wykonania przez nich obowiązków; postanowienie dotyczące roszczeń o naprawienie szkody wyrządzonej przy zawiązaniu spółki lub sprawowaniu zarządu albo nadzoru; zbycie i wydzierżawienie przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części oraz ustanowienie na nich ograniczonego prawa rzeczowego; nabycie i zbycie nieruchomości, użytkowania wieczystego lub udziału w nieruchomości, jeżeli umowa spółki nie stanowi inaczej; zwrot dopłat i zawarcie umowy, o której mowa w art. 7 k.s.h. (o zarządzanie spółką zależną lub przekazywanie zysku przez taką spółkę). Tymczasem sporne umowy (nabycie przez spółkę wierzytelności o zwrot nakładów) nie należały do żadnej z powyższych kategorii spraw ani też powód nie wykazał, że zgodnie z umową tych spółek do zawarcia takich umów wymagana była jakakolwiek zgoda jakichkolwiek organów spółki.

Okoliczności powyższe, tj. kwestie ważności i skuteczności umów przelewu wierzytelności, nie miały jednakże kluczowego znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy, albowiem przedmiotowe umowy dotyczyły wierzytelności w postaci roszczenia o zwrot nakładów poniesionych na wybudowanie części pawilonu, które to roszczenie nie przesądza o korzystaniu z tego pawilonu i jego posiadaniu. Jest to bowiem jedynie roszczenie o charakterze obligacyjnym, podczas gdy dla skutecznego domagania się wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z rzeczy konieczne było wykazanie przez powoda nie tego, że pozwany ma wobec powoda roszczenie o zwrot nakładów – bo nie jest ono równoznaczne z korzystaniem z nieruchomości powoda bez podstawy prawnej, ale tego, że to właśnie pozwany korzysta faktycznie z rzeczy powoda bez podstawy prawnej. Nie było bowiem wątpliwości, że komu innemu może przysługiwać roszczenia o zwrot nakładów, a kto inny może korzystać z rzeczy bezumownie.

Bez znaczenia jest więc to, czy i komu przysługuje roszczenie o zwrot nakładów, nie jest ono bowiem dowodem posiadania rzeczy i bezumownego z niej korzystania.

W tym miejscu wskazać należy, że wybudowany pawilon handlowy jako podpiwniczony, a więc trwale z gruntem związany, stał się przedmiotem odrębnej własności przysługującej użytkownikowi wieczystemu – powodowi. Pozwanemu zaś przysługiwało co najwyżej roszczenie o przeniesienie użytkowania wieczystego wraz z własnością tego budynku oparte na treści art. 231 k.c. albo właśnie roszczenie o zwrot nakładów (o ile nie wykluczała tego umowa zawarta z tym, kto ten nakład poniósł, jednakże roztrząsanie tej kwestii nie miało znaczenia dla niniejszej sprawy). W żadnej zaś mierze pozwanemu nie przysługiwała „ własność nakładów”. Nakład w postaci pawilonu nie był bowiem rzeczą ruchomą i nie mógł być w tej sytuacji przedmiotem samodzielnego obrotu.

A zatem bezumowne korzystanie z nieruchomości powoda nie mogło polegać w niniejszej sprawie na korzystaniu z nieruchomości gruntowej – zajmowaniu gruntu powoda przez część pawilonu, albowiem budynek ten stał się jego – powoda – własnością. Mogło więc one jedynie polegać na bezumownym tj. bez zawarcia umowy najmu, czy dzierżawy – korzystaniu z pomieszczeń znajdujących się w tym pawilonie oraz ewentualnie na korzystaniu z gruntu poprzez parkowanie pojazdu i wystawianie stolików, o czym szerzej w poniższej części uzasadnienia.

Odnosząc się do zeznań świadka K. P., to Sąd uznał je za wiarygodne w zakresie, w jakim świadek wskazała, że pozwany zawarł umowy o przelew roszczenia o zwrot nakładów w celu pokrycia udziałów w spółkach, co znajduje potwierdzenie w złożonych deklaracjach w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych. Sąd dał wiarę także jej zeznaniom, że od tego momentu pozwany użytkuje część nieruchomości powoda, ale nie jako osoba fizyczna, tylko jako organ osoby prawnej – członek zarządu (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G., a także że piwnicę i parter spornego pawilonu oraz w okresie letnim ogródek o powierzchni około 17 m² użytkuje (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G., której prezesem jest świadek, prowadząc tam bar.

Oceniając zeznania tego świadka Sąd miał na uwadze, że jako osoba bliska dla pozwanego (matka) była ona bezpośrednio zainteresowana w korzystnym dla pozwanego rozstrzygnięciu sprawy, jednakże okoliczność ta oczywiście sama w sobie nie prowadzi do zdyskredytowania zeznań takiego świadka, tym bardziej, że były one spójne z innymi dowodami zgromadzonymi w sprawie.

Odnosząc się do zeznań członka zarządu powoda M. M., to Sąd nie dał wiary jej zeznaniom, że to pozwany R. P. użytkuje pawilon oraz grunt powoda, na co wskazywać mieli klienci funkcjonującego tam baru, którzy twierdzili, że „ przychodzą na piwo do pozwanego”. Sąd miał na uwadze, że pozwany R. P. jako osoba fizyczna może podejmować zachowania we własnym imieniu oraz w imieniu i na rzecz osoby prawnej działając jako jej organ. Ustalenie zatem tej okoliczności poprzez rozpytanie klientów baru w ocenie Sądu nie było więc wystarczające, tym bardziej, że pozwany zwracał się do powodowej spółdzielni już w sierpniu 2017 roku (k. 112 akt) o zawarcie umowy dzierżawy z przedmiotowymi spółkami, co winno wzbudzić wątpliwości powoda co do podmiotu, który faktycznie korzysta z jego nieruchomości.

Odnosząc się zaś do zeznań pozwanego R. P., to Sąd oparł się na nich ustalając, że w spornym okresie wprawdzie pozwany R. P. korzystał z nieruchomości powoda w zakresie pierwszego piętra pawilonu, ale nie jako osoba fizyczna, a jako organ osoby prawnej – prezes zarządu (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G., zaś z parteru oraz piwnicy korzystał prowadząc tam bar (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G., w której jest on wspólnikiem. W ocenie Sądu powód nie zdołał podważyć wiarygodności zeznań pozwanego w tym zakresie, w szczególności nie przedłożył żadnego dowodu, z którego wynikałoby, że to pozwany R. P. jako osoba fizyczna we własnym imieniu użytkuje sporną nieruchomość powoda bez podstawy prawnej.

Postanowieniem wydanym na rozprawie w dniu 06 listopada 2020 roku Sąd oddalił wniosek o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z zeznań w charakterze świadka R. P. jako osoby uprawnionej do reprezentowania (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G., albowiem nie jest dopuszczalne łączenie w jednej osobie roli pozwanego i świadka. W tym samym dniu Sąd oddalił również wniosek o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z uzupełniającego zeznania pozwanego mając na uwadze, że wniosek ten należało uznać za spóźniony, a nadto, że powód do dnia 17 lipca 2020 roku kiedy to przesłuchiwany był pozwany R. P. jako strona i to mimo, że okoliczność korzystania ze spornej nieruchomości powoda nie przez pozwanego, a przez przedmiotowe spółki była przez pozwanego podnoszona już w sprzeciwie od nakazu zapłaty, a więc znana była już powodowi na tym etapie postępowania, powód nie składał wniosku dowodowego w zakresie zeznań pozwanego, dowód ten Sąd przeprowadził z urzędu i to na okoliczności wskazane w tezie dowodowej, tj. na okoliczność korzystania przez pozwanego z nieruchomości powoda i sposobu korzystania z niej. W tej sytuacji pytania zastępcy pełnomocnika powoda dotyczące korzystania przez (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G.i (...)spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. z nieruchomości powoda, czy też stanu finansowego tych spółek, ich majątku, składu osobowego organów, wspólników, itp. przekraczały ramy zakreślonej przez Sąd tezy dowodowej co do dowodu dopuszczonego przez Sąd z urzędu i o którego przeprowadzenie powód nie wnosił.

Nadto, co należy podkreślić z całą mocą, pozwany R. P. zeznał o faktach, które są mu znane, a mianowicie o tym, że to powyższe spółki korzystały w spornym okresie z nieruchomości powoda, a zeznania świadków, czy stron mają służyć właśnie ustaleniu faktów, a nie mogą służyć uzyskiwaniu przez powoda oświadczenia pozwanego złożonego w imieniu spółki, której jest prezesem o uznaniu przez tę spółkę roszczenia powoda, do czego dążył jego pełnomocnik, być może w celu wykorzystania tego uznania w przyszłym procesie.

Postanowieniem wydanym na rozprawie w dniu 06 listopada 2020 roku Sąd oddalił wniosek powoda o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego sądowego z zakresu szacowania czynszów z nieruchomości, albowiem pozwany nie kwestionował żądanego przez powoda wynagrodzenia za bezumowne korzystanie. Pozwany podnosił bowiem, że w spornym okresie nie korzystał z nieruchomości powoda, gdyż to (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G.i (...)spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. korzystały z pawilonu handlowego i to w zakresie 90 m^{(

2)}, a nie 138 m^{(

2)}. A zatem w istocie pozwany nie kwestionował wysokości wartości jednostkowego czynszu, a jedynie jego składową w postaci powierzchni, przeto przeprowadzenie dowodu na okoliczność wartości czynszów najmu nieruchomości było zbędne.

Postanowieniem wydanym na rozprawie w dniu 06 listopada 2020 roku Sąd oddalił wniosek powoda o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego sądowego z zakresu geodezji na okoliczność ustalenia wielkości powierzchni nieruchomości zajmowanej przez pawilon handlowy „z uwzględnieniem nie tylko części, na jakiej posadowiony jest ten budynek, ale także części, na jakiej pozwany parkuje samochód, urządza ogródek i wystawia stoliki”, albowiem powód mimo zobowiązania nie uiścił zaliczki na poczet wydatków związanych z przeprowadzeniem tego dowodu. Niezależnie od powyższego wobec ustalenia przez Sąd, że powód nie wykazał, ażeby to pozwany we własnym imieniu korzystał z nieruchomości powoda zajmując go pawilonem, czy wystawiając stoliki i parkując w spornym okresie, dowód ten był zbędny.

W ocenie Sądu powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

W niniejszej sprawie powód (...) Spółdzielnia Mieszkaniowa z siedzibą w G. domagał się zasądzenia od pozwanego R. P. kwoty 27 276,77 złotych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi za okres od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty, a także kosztów procesu – tytułem wynagrodzenia za bezumowne korzystanie przez pozwanego z nieruchomości gruntowej położonej w G. przy ulicy (...) stanowiącej część działki numer (...) objętej księgą wieczystą numer (...), za okres od dnia 01 sierpnia 2017 roku do dnia 30 listopada 2018 roku (w zakresie kwoty 25 967,63 złotych) oraz odsetek ustawowych za opóźnienie liczonych za okres od dnia 22 sierpnia 2017 roku do dnia 30 listopada 2018 roku (w zakresie kwoty 1 309,14 złotych).

Zgodnie z treścią art. 224 § 1 k.c. samoistny posiadacz w dobrej wierze nie jest obowiązany do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy i nie jest odpowiedzialny ani za jej zużycie, ani za jej pogorszenie lub utratę. Nabywa własność pożytków naturalnych, które zostały od rzeczy odłączone w czasie jego posiadania oraz zachowuje pobrane pożytki cywilne, jeżeli stały się w tym czasie wymagalne. Z kolei zgodnie § 2 tego przepisu od chwili, w której samoistny posiadacz w dobrej wierze dowiedział się o wytoczeniu przeciwko niemu powództwa o wydanie rzeczy, jest on obowiązany do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy i jest odpowiedzialny za jej zużycie, pogorszenie lub utratę, chyba że pogorszenie lub utrata nastąpiła bez jego winy. Obowiązany jest zwrócić pobrane od powyższej chwili pożytki, których nie zużył, jak również uiścić wartość tych, które zużył. Przepis art. 225 k.c. stanowi zaś, iż obowiązki samoistnego posiadacza w złej wierze względem właściciela są takie same jak obowiązki samoistnego posiadacza w dobrej wierze od chwili, w której ten dowiedział się o wytoczeniu przeciwko niemu powództwa o wydanie rzeczy. Jednakże samoistny posiadacz w złej wierze obowiązany jest nadto zwrócić wartość pożytków, których z powodu złej gospodarki nie uzyskał oraz jest odpowiedzialny za pogorszenie i utratę rzeczy, chyba że rzecz uległaby pogorszeniu lub utracie także wtedy, gdyby znajdowała się w posiadaniu uprawnionego. Zgodnie z art. 230 k.c. przepisy dotyczące roszczeń właściciela przeciwko samoistnemu posiadaczowi o wynagrodzenie za korzystanie z rzeczy, o zwrot pożytków lub o zapłatę ich wartości oraz o naprawienie szkody z powodu pogorszenia lub utraty rzeczy, jak również przepisy dotyczące roszczeń samoistnego posiadacza o zwrot nakładów na rzecz, stosuje się odpowiednio do stosunku między właścicielem rzeczy a posiadaczem zależnym, o ile z przepisów regulujących ten stosunek nie wynika nic innego.

Kierując zarzuty przeciwko żądaniu pozwu pozwany R. P. wskazywał, że na podstawie umowy z dnia 31 grudnia 2016 roku przelał wierzytelność o zwrot nakładów poniesionych na wybudowanie pawilonu użytkowego na rzecz (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. oraz na rzecz (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G.. Wobec powyższego pozwany nie jest właścicielem nakładów poniesionych na wybudowanie pawilonu użytkowego ani nie użytkuje bezumownie terenu powoda, wobec czego nie posiada legitymacji procesowej.

W piśmie procesowym z datą w nagłówku „dnia 16 lutego 2020 roku” (data prezentaty: 2020-02-19, k. 138 akt) pozwany R. P. oświadczył również, że teren użytkowany przez (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. oraz przez (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. wynosi 90 m², wobec czego powód niezasadnie obciąża za użytkowanie powierzchni 138 m², zaś oświadczeniem złożonym na rozprawie w dniu 17 sierpnia 2020 roku oraz w piśmie procesowym z datą w nagłówku „dnia 16 sierpnia 2020 roku” (data prezentaty: 2020-07-17, k. 163 akt) pozwany zakwestionował również zasadność obciążania podatkiem od nieruchomości.

Poza sporem pozostawało, że K. P. – matka pozwanego – wybudowała ze swoich środków na oddanej jej przez powoda w najem (zwany przez strony dzierżawą) nieruchomości gruntowej położonej w G. przy ulicy (...) i stanowiącej część działki numer (...) (obecnie numer (...)) objętej księgą wieczystą numer (...) wraz z innymi najemcami pawilon handlowy – dwukondygnacyjny i podpiwniczony, składający się z czterech części. Niesporne było również, że użytkownikiem wieczystym przedmiotowej działki jest powód – (...) Spółdzielnia Mieszkaniowa z siedzibą w G..

W tej sytuacji, zwłaszcza wobec podnoszonego przez powoda argumentu o przysługiwaniu pozwanemu „ własności nakładu” – pawilonu, który zajmować miał nieruchomość powoda, w pierwszej kolejności rolą Sądu było ustalenie charakteru prawnego tego budynku, tj. ustalenie, czy pawilon handlowy wybudowany częściowo przez K. P. stanowił rzecz ruchomą, czy też odrębny przedmiot własności przysługujący użytkownikowi wieczystemu.

Jak wynikało z zebranego w sprawie materiału dowodowego, w tym zdjęć przedłożonych przez powoda, a także zeznań świadka K. P. i stron, pawilon handlowy miał dwie kondygnacje naziemne oraz piwnicę, były do niego również doprowadzone media.

Zgodnie z treścią art. 47 k.c. część składowa rzeczy nie może być odrębnym przedmiotem własności i innych praw rzeczowych. Częścią składową rzeczy jest wszystko, co nie może być od niej odłączone bez uszkodzenia lub istotnej zmiany całości albo bez uszkodzenia lub istotnej zmiany przedmiotu odłączonego, jednakże przedmioty połączone z rzeczą tylko dla przemijającego użytku nie stanowią jej części składowych. Z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, do części składowych gruntu należą w szczególności budynki i inne urządzenia trwale z gruntem związane, jak również drzewa i inne rośliny od chwili zasadzenia lub zasiania (art. 48 k.c.).

Powyższe przepisy kreują zasadę superficies solo cedit, która ma charakter normy ius cogentis. Oznacza to, że wszystko, co jest trwale związane z gruntem, staje się własnością właściciela nieruchomości gruntowej i dzieli los prawny gruntu, a więc własność nieruchomości rozciąga się na tę rzecz ruchomą, która została połączona z gruntem w taki sposób, że stała się jej częścią składową, przy czym bez znaczenia jest, czy owo połączenie ma charakter naturalny, czy sztuczny, kto dokonał połączenia (właściciel, czy nie właściciel), w dobrej, czy w złej wierze i z czyich materiałów.

Pojęcie „trwałego związania z gruntem” w ujęciu cywilistycznym (nie zaś administracyjnym) jest kwestią faktu – decyduje o tym struktura techniczna budynku i jego przeznaczenie. Nie ma zaś znaczenia w istocie okoliczność posiadania przez obiekt fundamentów, czy wielkość zagłębienia w gruncie. Istotne jest, czy posadowienie jest na tyle trwałe, że opiera się czynnikom mogącym zniszczyć ustawioną na nim konstrukcję (tak Sąd Apelacyjny w Gdańsku w wyroku z dnia 11 kwietnia 2014 roku, sygn. akt V ACa 26/14), co w niniejszej sprawie niewątpliwie miało miejsce. Umieszczony bowiem przez m. in. K. P. na nieruchomości, której użytkownikiem jest powód, pawilon handlowy, został posadowiony na tyle trwale, aby zapewnić mu stabilność i możliwość przeciwdziałania czynnikom zewnętrznym mogącym ją zniszczyć lub spowodować przesunięcie, czy przemieszczenie w inne miejsce. Jak wykazało bowiem postępowanie dowodowe, pawilon postawiony przez poprzednika prawnego pozwanego miał ściany, dach, podłogę, a nadto posadowiony był na podstawie zapobiegającej osiadaniu obiektu w gruncie i zapewniającej stabilność całej konstrukcji stanowiąc jego funkcjonalną całość. O trwałym związku z gruntem w ocenie Sądu przesądza także zamiar użytkowania go przez okres odpowiadający jego technicznej trwałości – obiekt stał już od kilkunastu lat i był użytkowany w dalszym ciągu. Wreszcie obiektu tego nie można go przenieść w inne miejsce bez uszkodzenia jego konstrukcji, gdyż o tym, czy określone elementy stanowią część składową rozstrzyga obiektywna ocena znaczenia istniejącego między nimi powiązania, nie ma natomiast znaczenia, że element ten się technicznie łatwo zdemontować (tak też Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 11 stycznia 2006 roku, sygn. akt II CSK 65/05). O uznaniu za części składowe decydują więc przesłanki natury obiektywnej, połączenie musi mieć charakter trwały, fizyczny i materialny, tak jak to miało miejsce w niniejszej sprawie.

W ocenie Sądu zebrany w sprawie materiał dowodowy pozwalał więc na ustalenie, że pawilon handlowy posadowiony m. in. przez K. P. na części działki numer (...) nie jest rzeczą ruchomą, lecz jest trwale związany z gruntem, przy czym z uwagi na prawo użytkowania wieczystego ustanowione na tym gruncie na stał się on – jako odrębna nieruchomość – własnością użytkownika wieczystego, czyli powoda, co zresztą potwierdza treść księgi wieczystej numer (...).

A zatem w niniejszej sprawie nie można mówić o tym, ażeby pozwany był jakimkolwiek „ właścicielem nakładów”, czyli pawilonu (czy jego części), a przez to, by zajmując tym pawilonem grunt powoda bezumownie z niego korzystał, o czym szerzej poniżej.

W tej sytuacji zaś pozwanemu przysługuje ewentualnie roszczenie z art. 231 § 2 k.c. albo roszczenie o zwrot nakładów poniesionych na wybudowanie tego pawilonu, które to roszczenie pozwany nabył od swojej matki K. P. na podstawie umowy z dnia 01 grudnia 2008 roku. Niezależnie zaś od tego, czy pozwany skutecznie i w sposób ważny zbył to roszczenie na rzecz (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G., czy też nie, niezależnie od tego, czy ono w ogóle powstało, czy też nie, wreszcie – niezależnie od tego, komu roszczenie to przysługuje, a więc nawet gdyby to roszczenie nadal przysługiwało pozwanemu, to nie przesądza ono o bezumownym korzystaniu przez niego z nieruchomości powoda. Korzystanie bowiem w tej sytuacji dotyczyć musi faktycznego posiadania rzeczy i korzystania z niej.

Zatem skoro powód jest właścicielem pawilonu (jako budynku trwale z gruntem związanego), to pozwany nie może bezumownie korzystać z gruntu powoda (nieruchomości gruntowej) zajmując go pawilonem, bo pawilon jest własnością powoda, a nie pozwanego.

W tej sytuacji bezumowne korzystanie z nieruchomości powoda polegać mogłoby ewentualnie na:

1. użytkowaniu pomieszczeń pawilonu bez umowy, czego jednakże powód nie podnosił i za co nie domagał się wynagrodzenia – powód reprezentowany przez zawodowego pełnomocnika wyraźnie wskazywał na wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z gruntu poprzez zajęcie go pawilonem – nakładem;

2. korzystaniu z innej części gruntu poprzez zajmowanie go stolikami i parkowaniem samochodu.

W odniesieniu do tej ostatniej okoliczności wskazać należy, że nie stanowią dowodu na zajmowanie gruntu powoda (nieruchomości gruntowej) przez stoliki i samochód pozwanego w spornym okresie, tj. od dnia 01 sierpnia 2017 roku do dnia 30 listopada 2018 roku, zdjęcia przedłożone przez powoda. Nie sposób bowiem ustalić nie tylko, z jakiej daty one pochodzą, ale również nie sposób ustalić, jaki teren zajmuje ów ogródek, przy czym wskazać należy, że zawnioskowany przez powoda dowód z opinii biegłego sądowego z zakresu geodezji Sąd oddalił, albowiem powód nie uiścił zaliczki na ewentualne wydatki związane z przeprowadzeniem tego dowodu. Wskazać przy tym należy, że dowód ten pozostawał również zbędny wobec niewykazania przez powoda, że to pozwany faktycznie, we własnym imieniu, korzysta z powyższej nieruchomości.

Pozwany kwestionował wskazywaną powierzchnię podnosząc, że powierzchnia, na której jest posadowiony budynek, który przedmiotowe spółki użytkują wynosi 87 m², a dodatkowo w miesiącach letnich (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. użytkuje ogródek o powierzchni 17,5 m². Sąd miał również na uwadze, że z zeznań pozwanego wynikało, że samochód należący do (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G., którym on się porusza jako prezes zarządu tej spółki, parkuje na nieruchomości powoda, ale wyłącznie wtedy, gdy miejsce nie jest zajęte. Miejsce parkingowe zaś jest ogólnodostępne i nie jest wyznaczone, co potwierdził w swoich zeznaniach członek zarządu powoda, wobec czego żądanie powoda dotyczące obciążenia wynagrodzeniem za bezumowne korzystanie z miejsce parkingowego nie byłoby zasadne skoro korzystają z niego także i inne osoby.

Przede wszystkim jednakże wskazać należy, że powód nie zdołał wykazać w niniejszej sprawie, zgodnie z ciążącym na nim rozkładem ciężaru dowodu określonym w art. 6 k.c., podstawowej przesłanki mającej przemawiać za zasadnością żądania pozwu, a mianowicie – że to pozwany R. P. jako osoba fizyczna działając wyłącznie we własnym imieniu bezumownie korzysta z rzeczy powoda. Pozwany bowiem konsekwentnie zaprzeczał okoliczności, jakoby w spornym okresie z gruntu powoda bezumownie korzystał we własnym imieniu wskazując już w sprzeciwie od nakazu zapłaty, że „od dnia 31 grudnia 2016 roku (…) nie użytkuje bezumownie terenu powoda”, by w piśmie procesowym z datą w nagłówku „dnia 16 lutego 2020 roku” (data prezentaty: 2020-02-19, k. 138 akt), jak również w swoich zeznaniach wyraźnie wskazać, że teren ten jest użytkowany przez niego jako prezesa zarządu (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. oraz przez (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G..

Mając na względzie powyższe wskazać należy, że bez znaczenia pozostawało to, komu przysługuje ewentualne roszczenie o zwrot nakładów (na wybudowanie pawilonu) i czy zostało ono skutecznie zbyte przez pozwanego na rzecz przedmiotowych spółek, istotne było natomiast – dla domagania się wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z rzeczy (czy to nieruchomości gruntowej, czy to nieruchomości budynkowej) – to, kto faktycznie korzysta z tej rzeczy powoda bez podstawy prawnej. Powód nie zdołał zaś wykazać tego, że w spornym okresie był to pozwany R. P., który rzecz powoda miałby użytkować we własnym imieniu. Okoliczności tej nie potwierdza bowiem żaden dowód przeprowadzony w sprawie, a pozwany jej konsekwentnie zaprzeczał.

Z całą pewnością zaś bezumowne korzystanie z rzeczy powoda w okolicznościach niniejszej sprawy z przyczyn wskazanych powyżej nie mogło polegać na zajmowaniu gruntu pawilonem, gdyż stanowi on – pawilon –własność powoda, a nie pozwanego (nie jest rzeczą ruchomą, więc nie może być przedmiotem obrotu i dzieli los prawny nieruchomości). W przypadku zaś użytkowania wieczystego ustanowionego na danym gruncie budynek na nim posadowiony stanowi odrębną nieruchomość, przy czym jego prawo własności jest związane z prawem użytkowania wieczystego (a nie z prawem własności, które w niniejszej sprawie przysługuje Gminie Miasta G.) i nie może być zbywane bez użytkowania wieczystego. Odróżnić więc należało prawo rzeczowe – użytkowanie wieczyste gruntu w postaci działki numer (...) i związane z tym prawem – prawo własności stanowiącego odrębną nieruchomość budynku na tej działce posadowionego – pawilonu wybudowanego m. in. przez K. P. od prawa obligacyjnego – roszczenia o zwrot nakładów poniesionych na wybudowanie takiego budynku, które jednakże nie przesądza o tym, że uprawniony z tego tytułu bezumownie korzysta z cudzej rzeczy.

A zatem powód, po myśli art. 6 k.c., nie zdołał wykazać, że w okresie, za który domaga się zapłaty, z nieruchomości powoda – gruntowej, czy budynkowej w jakikolwiek sposób korzystał pozwany R. P. (osoba fizyczna). Pozwany okoliczności tej zaprzeczał, a jego zeznania w tym zakresie, że w związku z przelewem wierzytelności i zawieszeniem działalności gospodarczej przeniósł posiadanie rzeczy powoda na (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G.i (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G., Sąd uznał za wiarygodne, tym bardziej, że znalazły one potwierdzenie w zeznaniach świadka K. P., a jednocześnie ich wiarygodności powód nie zdołał podważyć. Nie były do tego bowiem wystarczające zeznania członka zarządu powodowej spółdzielni, że na pytania pracowników powoda klienci baru odpowiadali, że to do pozwanego przychodzą na piwo.

Jednocześnie jak już wskazano powyżej pozwany już w sprzeciwie od nakazu zapłaty podniósł, że „od dnia 31 grudnia 2016 roku (…) nie użytkuje bezumownie terenu powoda”, by w piśmie procesowym z datą w nagłówku „dnia 16 lutego 2020 roku” (data prezentaty: 2020-02-19, k. 138 akt) wyraźnie wskazać, że teren ten jest użytkowany przez spółki (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G..

Tymczasem powód reprezentowany przez zawodowego pełnomocnika nie wykazał żadnej inicjatywy w udowodnieniu, że to jednak pozwany R. P. korzystał z nieruchomości powoda w spornym okresie we własnym imieniu, wręcz przeciwnie – to Sąd z urzędu dążąc do wszechstronnego wyjaśnienia okoliczności spornych przeprowadził dowód z zeznań stron. Podkreślenia wymaga przy tym, że w niniejszej sprawie dla uznania zasadności żądania powoda istotne było jedynie to, czy pozwany – a więc ta konkretna osoba, przeciwko której powód wystąpił z żądaniem zapłaty – R. P. (osoba fizyczna) – bezumownie korzystała z nieruchomości powoda, a nie kto z niej korzystał, jeżeli nie robił tego pozwany. Jednocześnie nie sposób uznać, że powyższe okoliczności stały się znane powodowi dopiero z treści zeznań pozwanego mając na uwadze, że jak już wskazano powyżej pozwany już w sprzeciwie od nakazu zapłaty podniósł, że „od dnia 31 grudnia 2016 roku nie jest właścicielem nakładów poniesionych na wybudowanie pawilonu użytkowego ani nie użytkuje bezumownie terenu powoda”, by w piśmie procesowym z datą w nagłówku „dnia 16 lutego 2020 roku” (data prezentaty: 2020-02-19, k. 138 akt) wyraźnie wskazać, że teren ten jest użytkowany przez spółki (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G.. Powyższe zaś przesądzało o uznaniu wniosku powoda o uzupełniające przesłuchanie pozwanego jako osoby uprawnionej do prezentowania (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. za spóźniony. Wskazać przy tym należy, że zeznania świadków, czy stron mają prowadzić do wyjaśnienia okoliczności spornych, a niezbędnych do rozstrzygnięcia, a więc w okolicznościach niniejszej sprawy do wykazania, że to pozwany korzysta bezumownie z nieruchomości powoda, a nie do ustalania, kto z niej korzysta, by ewentualnie wobec tej osoby móc wytoczyć powództwo albo domagać się jej dopozwania. To rolą powoda było należyte przygotowanie się do procesu przed jego wszczęciem, co wymagało m. in. należytej staranności w ustaleniu, kto w istocie jest nadal użytkownikiem bezumownym nieruchomości powoda, zwłaszcza, że w dniu 28 sierpnia 2017 roku pozwany R. P. zawiadomił powoda o dokonanych przelewach, a co mogłoby stanowić przesłankę do uznania, że kto inny jest ich użytkownikiem. Tymczasem, jak wynika z zeznań członka zarządu powoda pracownicy powoda dokonywali ustaleń w tym zakresie rozpytując klientów baru, mimo że pozwany zawiadamiając powodową spółdzielnię o przelewie wierzytelności o zwrot nakładów (k. 112 akt) wskazał, że to z tymi spółkami winna być zawarta umowa dzierżawy.

Odnosząc się do zarzutu braku podstaw do obciążania bezumownego użytkownika podatkiem od nieruchomości (gruntu i budynku), to zarzut ten uznać należy za zasadny. Brak jest bowiem jakichkolwiek podstaw do tego, aby uznać, by odszkodowanie za bezumowne korzystanie z nieruchomości obejmowało szkodę w postaci tego podatku, który obciąża właściciela nieruchomości (gruntowej, czy budynkowej) i do którego uiszczania jest on zobowiązany, a jednocześnie powód nie zdołał wykazać, że gdyby nie zajmowanie nieruchomości powoda bez umowy, powód wynająłby tę nieruchomość innemu podmiotowi, zaś taka umowa przewidywałaby na rzecz powoda refundację owych kosztów podatkowych.

Reasumując:

1. Dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy bez znaczenia pozostaje to, czy i komu przysługuje roszczenie o zwrot nakładów na wybudowanie pawilonu przy ulicy (...) w G. (czy też jego części) – jest to bowiem jedynie roszczenie o charakterze obligacyjnym, które nie przesądza o tym, kto faktycznie użytkuje nieruchomość powoda. Dla skutecznego domagania się wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z rzeczy konieczne było bowiem wykazanie przez powoda nie tego, że pozwany ma wobec powoda roszczenie o zwrot nakładów – bo nie jest ono równoznaczne z korzystaniem z nieruchomości powoda bez podstawy prawnej, ale tego, że to właśnie pozwany jako osoba fizyczna faktycznie korzysta z rzeczy powoda we własnym imieniu bez podstawy prawnej. Stad też bez znaczenia były również zarzuty powoda dotyczące ważności umów przelewu wierzytelności o zwrot nakładów.

2. W niniejszej sprawie nie sposób też uznać, że bezumowne korzystanie z nieruchomości powoda mogło polegać – jak wskazywał powód reprezentowany przez zawodowego pełnomocnika – na zajmowaniu gruntu powoda pawilonem o powierzchni 138 m², albowiem pawilon (jako rzecz składowa) był własnością samego powoda jako użytkownika wieczystego, a nie pozwanego. Bezumowne korzystanie polegać więc mogło co najwyżej jedynie na zajmowaniu bez podstawy prawnej pomieszczeń w tym pawilonie, przy czym powód nie dokonał modyfikacji okoliczności faktycznych w tym zakresie ani nie wykazał powierzchni zajmowanych pomieszczeń.

3. Powód nie wykazał również, zgodnie z treścią art. 6 k.c., że pozwany R. P. jako osoba fizyczna w ogóle zajmował pomieszczenia tego pawilonu – pozwany temu zaprzeczał wskazując, że pomieszczenia te zajmował (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. (piwnica i parter, bar), zaś on – jako organ (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. (pierwsze piętro). To samo dotyczy korzystania z ogródka – pozwany wskazywał, że od 2016 roku z ogródka o powierzchni 17,5 m² w miesiącach letnich korzysta (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G., zaś na miejscu parkingowym przed pawilonem pozwany parkuje samochód należący do (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G., o ile miejsce to pozostaje niezajęte przez inne pojazdy. Jednocześnie raz jeszcze pokreślić należy, że okolicznością sporną w niniejszej sprawie wymagającą ustalenia było jedynie to, czy pozwany korzysta w jakikolwiek sposób z nieruchomości powoda, a nie ustalanie tego, kto z niej korzysta, jeżeli nie czyni tego pozwany.

Sąd miał przy tym na uwadze, że za korzystanie z rzeczy – na podstawie art. 224 § 2 k.c. w zw. z art. 225 k.c. – należy się właścicielowi wynagrodzenie w takiej wysokości, w jakiej, w danych okolicznościach, mógłby je uzyskać, gdyby rzecz wynajął lub wydzierżawił, czy oddał w odpłatne używanie na podstawie innego stosunku prawnego. Jeżeli posiadacz samoistny przeniesie władztwo nad rzeczą na innego posiadacza samoistnego albo zależnego, a ten na kolejnego itd., to roszczenie uzupełniające może być skierowane tylko przeciwko temu ostatniemu jako faktycznie władającemu rzeczą (tak Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z dnia 13 lipca 2017 roku, sygn. akt I CSK 740/16). Jeżeli władztwo wcześniejszych posiadaczy trwało przez jakiś czas, właściciel może od nich żądać roszczeń uzupełniających stosownie do czasu, w jakim władali rzeczą, jeżeli chodzi o roszczenie o wynagrodzenie za korzystanie rzeczy oraz roszczenie o zwrot pożytków. Tymczasem w niniejszej sprawie powód domagał się wynagrodzenia za okres od dnia 01 sierpnia 2017 roku do dnia 30 listopada 2018 roku, zaś pozwany zaprzeczał, ażeby we własnym imieniu z nieruchomości powoda w tym okresie korzystał podnosząc, że w tym czasie korzystały z niej (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G., co znalazło potwierdzenie w zeznaniach świadka K. P..

Odnosząc się zaś do zarzutu, że „ korzystanie przez pozwanego z nieruchomości powoda w ramach spółek stanowi nadużycie prawa”, to zarzut ten uznać należy za chybiony. Skoro bowiem osoba fizyczna może podejmować czynności prawne i faktyczne we własnym imieniu, jak też działając jako organ osoby prawnej, nie sposób uznać, że w niniejszej sprawie pozwany wykorzystując część nieruchomości powoda bez podstawy prawnej w imieniu spółki, którą reprezentuje, nadużywa prawa. Skoro bowiem pozwany korzysta z części nieruchomości powoda czyniąc to w imieniu osoby prawnej, której jest organem, nic nie stoi na przeszkodzie w domaganiu się wynagrodzenia od tej osoby prawnej jako bezumownego użytkownika.

Wobec tego, że powód (...) Spółdzielnia Mieszkaniowa z siedzibą w G. nie zdołał po myśli art. 6 k.c. wykazać przede wszystkim tego, że pozwany R. P. jako osoba fizyczna, przeciwko któremu wytoczono powództwo, bezumownie we własnym imieniu korzystał z nieruchomości powoda w okresie od dnia 01 sierpnia 2017 roku do dnia 30 listopada 2018 roku, jak również z pozostałych przyczyn określonych w powyższej części uzasadnienia, Sąd na podstawie art. 224 k.c. w zw. z art. 225 k.c. w zw. z art. 6 k.c. a contrario powództwo oddalił.

O kosztach procesu Sąd orzekł w punkcie drugim wyroku na podstawie art. 98 k.c. zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu obciążając nimi powoda i uznając je za uiszczone (pozwany nie poniósł żadnych kosztów związanych z jego udziałem w przedmiotowej sprawie).

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE

ZARZĄDZENIE