Sygn. akt I Ca 427/20

POSTANOWIENIE

Dnia 28 grudnia 2020 roku

Sąd Okręgowy w Sieradzu I Wydział Cywilny

w następującym składzie:

Przewodniczący: sędzia Joanna Składowska

Sędziowie: Elżbieta Zalewska- Statuch

Barbara Bojakowska

po rozpoznaniu w dniu 28 grudnia 2020 roku w Sieradzu na posiedzeniu niejawnym

sprawy z wniosku Miejsko-Gminnego Ośrodka Pomocy (...) w P.

z udziałem K. Z. oraz Prokuratora Rejonowego w Poddębicach

o umieszczenie w szpitalu psychiatrycznym bez zgody osoby chorej psychicznie

na skutek apelacji uczestniczki postępowania

od postanowienia Sądu Rejonowego w Łasku z dnia 17 września 2020 roku,

sygn. akt III RNs 24/20

postanawia:

1.  oddalić apelację;

2.  przyznać i wypłacić ze Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego w Sieradzu adwokatowi S. S. zwrot kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej uczestniczce postępowania z urzędu w postępowaniu apelacyjnym w kwocie 147,60 (sto czterdzieści siedem i 60/100) złotych brutto.

Sygn. akt I Ca 427/20

UZASADNIENIE

W dniu 4 marca 2020 r. do Sądu Rejonowego w Łasku wpłynął wniosek Miejsko -Gminnego ośrodka Pomocy (...) w P. o skierowanie na leczenie psychiatryczne K. Z. bez jej zgody.

Zaskarżonym postanowieniem z 17 września 2020 r., wydanym pod sygn. akt III RNs 24/20, Sąd Rejonowy umieścił w szpitalu psychiatrycznym K. Z., urodzoną (...), PESEL (...), zamieszkałą Ł. (...), (...)-(...) P. - bez jej zgody (pkt 1); przyznając adw. S. S. kwotę 221,40 złotych z tytułu zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej uczestniczce z urzędu (pkt 2); nie obciążając uczestników nieopłaconymi kosztami postępowania oraz ustalając, że każdy z uczestników ponosi koszty postępowania związane ze swoim udziałem w sprawie (pkt 3 i 4).

Rozstrzygnięcie zapadło przy następujących ustaleniach i wnioskach:

K. Z. ma 42 lata. Zamieszkuje wraz z bratem i siostrą w domu odziedziczonym po rodzicach w miejscowości Ł. (...) gmina P..

Uczestniczka choruje na schizofrenię paranoidalną. Była hospitalizowana na szpitalnych oddziałach psychiatrycznych w terminach: od 5 września 2017 r. do 14 listopada 2017 r., od 11 stycznia 2016 r. do 29 stycznia 2016 r., od 15 listopada 2019 r. do 2 grudnia

2019 r., od 28 lutego 2019 r. do 16 kwietnia 2019 r., od 12 maja 2020 r. do 19 czerwca 2020 r. oraz od 26 czerwca 2020 r. do 15 lipca 2020 r.

K. Z. potrafi przygotowywać sobie posiłki, zapewnić podstawowe potrzeby bytowe. Jest jednak osobą nieprzewidywalną, nie potrafi racjonalnie i rozsądnie kierować swoim życiem. Zaciąga liczne kredyty w parabankach, co skutkuje wysokim zadłużeniem. Często wydaje w szybkim tempie posiadane pieniądze, a potem nie posiada środków na zakup żywności. Uczestniczce są przepisywane leki, jednak nie jest wiadome czy owe leki zażywa. W stanach nasilenia chorobowego uczestniczka jest niebezpieczna dla otoczenia. Bywa agresywna, grozi, że spali sąsiadów.

U uczestniczki występuje całkowity brak krytycyzmu i wglądu chorobowego. Nie przyjmowała leków przed trafieniem do szpitala, co nasiliło zachowania zagrażające życiu i zdrowiu innych osób. Nieprzyjęcie uczestniczki do szpitala psychiatrycznego spowoduje znaczne pogorszenie jej stanu zdrowia psychicznego. Pod wpływem czynnych doznań psychotycznych może przejawiać zachowania zagrażające zdrowiu i życiu innych osób oraz jej samej. Uczestniczka wymaga podawania pod nadzorem leków przeciwpsychotycznych.

W obecnym stanie psychicznym nie jest ona zdolna do zaspokajania podstawowych potrzeb życiowych i świadomego kierowania swoim postępowaniem. Uzasadnione jest natomiast przewidywanie, że leczenie w szpitalu przyniesie poprawę jej stanu zdrowia. Aktualnie uczestniczka nie rozumie potrzeby leczenia i nie jest w stanie samodzielnie wyrazić zgody na leczenie w szpitalu psychiatrycznym.

W przedstawionych okolicznościach Sąd pierwszej instancji uznał, że istnieje konieczność umieszczenia uczestniczki postępowania K. Z. w szpitalu psychiatrycznym bez jej zgody, albowiem zostały spełnione przesłanki o których mowa w art. 29 ustawy z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (Dz. U. z 2020 r. poz. 685).

O kosztach postępowania Sąd pierwszej instancji orzekł na podstawie art. 520 § 1 k.p.c.

Kwotę wynagrodzenia należnego adwokatowi ustalono na podstawie rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu.

Pełnomocnik uczestniczki postępowania wniósł apelację od postanowienia Sądu Rejonowego, zaskarżając orzeczenie w części, tj. w zakresie punktu 1, podnosząc następujące zarzuty:

1.  naruszenie prawa procesowego, a to art. 233 § 1 k.p.c., poprzez brak wszechstronnego rozważenia zebranego materiału dowodowego, co skutkowało błędnym ustaleniem, że nieprzyjęcie uczestniczki do szpitala bez jej zgody spowodowuje brak objęcia jej właściwym leczeniem w sytuacji, w której tylko w toku samego postepowania w sprawie K. Z. była dwukrotnie dobrowolnie hospitalizowana na szpitalnym oddziale psychiatrycznym, tj. od 12 maja do 19 czerwca 2020 r. oraz od 26 czerwca do 15 lipca 2020 r.;

2.  naruszenie prawa materialnego, a to art. 29 ustawy z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego, poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i umieszczenie uczestniczki w szpitalu psychiatrycznym bez jej zgody w sytuacji, w której po wszczęciu postepowania w sprawie K. Z. dwukrotnie podejmowała dobrowolnie leczenie na szpitalnym oddziale psychiatrycznym, a po odbyciu leczenia nie zaistniało żadne zdarzenie, które uzasadniałoby podtrzymywanie dotychczasowego wniosku lub wystąpienie z nowym wnioskiem o umieszczenie uczestniczki w szpitalu psychiatrycznym bez jej zgody.

W oparciu o wskazane zarzuty skarżący wniósł o zmianę orzeczenia w zaskarżonej części poprzez oddalenie wniosku oraz przyznanie zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej uczestniczce postępowania z urzędu w postępowaniu apelacyjnym.

Sąd Okręgowy zważył, co następuję:

Apelacja nie zasługiwała na uwzględnienie.

Wbrew zarzutom skarżącego, Sąd Rejonowy dokonał prawidłowych ustaleń, które stanowią wynik właściwej oceny materiału dowodowego zebranego w sprawie. Ustalenia te zostały poczynione w takim zakresie, na jaki zezwalały przeprowadzone dowody, po dokonaniu ich oceny zgodnie z kryteriami wskazanymi w art. 233 k.p.c.

Skuteczne postawienie zarzutu naruszenia powołanego przepisu wymaga wykazania, że sąd uchybił zasadom logicznego rozumowania lub doświadczenia życiowego. Wyrażenie przez stronę odmiennego poglądu co do oceny poszczególnych dowodów jest prawem strony, jednakże możliwość przedstawienia innej wersji stanu faktycznego, nie świadczy jeszcze o nadużyciu swobodnej oceny dowodów. Jeżeli z określonego materiału dowodowego sąd wyprowadza wnioski logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym, to ocena sądu nie narusza reguł swobodnej oceny dowodów wyrażonych w art. 233 § 1 k.p.c. i musi się ostać, choćby w równym stopniu, na podstawie tego materiału dowodowego, dawały się wysnuć wnioski odmienne. Trzeba przy tym podkreślić, że stawiając ten zarzut, skarżący w zasadzie nie zakwestionował przyjętych przez Sąd pierwszej instancji za podstawę faktyczną rozstrzygnięcia okoliczności, lecz wysnute na ich podstawie wnioski w zakresie zaistnienia przesłanek z art. 29 ustawy z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (u.o.z.p.), co winno być zasadniczo rozpatrywane w ramach kontroli prawidłowości zastosowania norm prawa materialnego.

Zgodnie zaś z art. 29 u.o.z.p, do szpitala psychiatrycznego może być przyjęta, bez zgody wymaganej w art. 22, przede wszystkim osoba chora psychicznie, której dotychczasowe zachowanie wskazuje na to, że nieprzyjęcie do szpitala spowoduje znaczne pogorszenie stanu jej zdrowia psychicznego, bądź która jest niezdolna do samodzielnego zaspokajania podstawowych potrzeb życiowych, a uzasadnione jest przewidywanie, że leczenie w szpitalu psychiatrycznym przyniesie poprawę jej stanu zdrowia.

Wbrew zarzutom apelacji, przyjmując, że przesłanki przymusowej hospitalizacji zostały spełnione, Sąd Rejonowy oparł się nie tylko na wnioskach wynikających z opinii biegłego z zakresu psychiatrii, lecz uwzględnił wszelkie okoliczności sprawy. W szczególności zaś dokonana ocena uwzględnia fakt uprzednich pobytów uczestniczki na oddziałach psychiatrycznych, także tych, które miały miejsce w toku postępowania.

Przede wszystkim należy z całą mocą podkreślić, że błędna jest teza skarżącego, jakoby dwa pobytu w szpitalu, jakie miały miejsce w 2020 r. były wynikiem realizacji woli i chęci uczestniczki podjęcia leczenia. W apelacji brak jest powołania się na dowody, które miałyby tę okoliczność potwierdzać. Z dokumentacji lekarskiej w postaci karty informacyjnej leczenia szpitalnego wynika natomiast, że 26 czerwca 2020 r. uczestniczka została przywieziona do szpitala psychiatrycznego - Centrum psychiatrycznego w W. przez karetkę systemową. Około zaś tygodnia wcześniej pacjentka wyszła na własne żądanie. Przy czym nie wykupiła leków, w związku z czym jej stan się pogorszył i trafiła do placówki POZ, podając problemy z codziennym funkcjonowaniem, wykazując objawy depresyjne. W wyniku wdrożonego leczenia stan uczestniczki się poprawił, po czym - wbrew zaleceniom lekarskim - zażądała wypisu. (k. 64 akt sprawy).

Warto zauważyć, że opinię w sprawie biegły z zakresu psychiatrii wydał w oparciu o badanie uczestniczki wykonane podczas wcześniejszego pobytu w szpitalu psychiatrycznym - 22 maja 2020 r. Również wówczas pacjentka przywieziona została przez karetkę z powodu agresywnych zachowań wobec rodziny. Badanie wykazało, że uczestniczka nie rozumie potrzeby leczenia i nie jest zdolna do zaspokajania podstawowych potrzeb życiowych i kierowania swoim postępowaniem.

Okoliczność, że uczestniczka postepowania była sześciokrotnie hospitalizowana nie oznacza, że ma pełną świadomość swojej choroby i podejmuje właściwe kroki pozwalające na prawidłowe leczenie. Wręcz przeciwnie, uczestniczka trafia do szpitala psychiatrycznego w stanach zaostrzenia objawów chorobowych, wynikającego z nieprzyjmowania zapisanych, a koniecznych leków; interwencje podejmowane są z inicjatywy osób trzecich, bowiem zachowania uczestniczki zagrażają jej samej i otoczeniu i wreszcie - uczestniczka przerywa hospitalizacje, pomimo wskazać lekarskich do jej kontynuowania.

Akcentowany przez skarżącego fakt, że K. Z. była tylko w toku postępowania dwukrotnie hospitalizowana na oddziale psychiatrycznym tylko wzmacnia słuszność konstatacji, że dotąd podejmowane leczenie nie jest skuteczne, bowiem uczestniczka wymaga znacznie dłuższego leczenia w warunkach szpitalnych i regularnego przyjmowania pod odpowiednim nadzorem leków. Nie budzi wątpliwości, że w wyniku wdrażania leczenia w warunkach szpitalnych stan zdrowia uczestniczki ulega poprawie, jednak skutki działań leczniczych są niweczone przez działania samej uczestniczki.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy oddalił apelację - na podstawie art. 385 w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. - jako bezzasadną.

O zwrocie kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej uczestniczce z urzędu w postępowaniu apelacyjnym orzeczono w oparciu o § 2, 4, 14 ust. 1 pkt 3 w zw. z 16 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu.