UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem Sąd Rejonowy W Wieluniu oddalił powództwo J. N. skierowane przeciwko (...) Bank S.A. z siedzibą w W. o pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności oraz nie obciążył powoda J. N. kosztami procesu ponad dotychczas poniesionymi.

Powyższe orzeczenie zapadło w oparciu o następujące ustalenia i wnioski, których istotne elementy przedstawiają się następująco:

12 listopada 2013 roku pomiędzy (...) Bank (...) S.A. z siedzibą w W.,
a J. N. prowadzącym działalność gospodarczą pod nazwą J. N. Z. została zawarta umowa o FM Kredyt Ekspresowy Nr (...)\ (...) na okres
do dnia 12 listopada 2018 roku. W ramach umowy udzielono powodowi J. N. kredytu w kwocie 63000 zł, płatnego w 60 ratach, z miesięczną ratą w wysokości 1572,40 zł, z przeznaczeniem na sfinansowanie rozwoju działalności gospodarczej. Oprocentowanie kredytu – stałe, wynosiło 14% w skali roku. Poręczeniem kredytu był weksel in blanco podpisany przez kredytobiorcę. Dodatkowo J. N. złożył oświadczenie o poddaniu się egzekucji.

23 września 2014 roku (...) Bank (...) S.A. z siedzibą w W. wystawił przeciwko dłużnikowi J. N. bankowy tytuł egzekucyjny Nr (...),
z tytułu zobowiązania wynikającego z umowy kredytu Nr (...)| (...) z 12 listopada 2013 roku. W bankowym tytule egzekucyjnym wskazane zostało, iż na dzień 23 września 2014 roku wysokość zadłużenia wynosiła łącznie 63027,74 zł.

Postanowieniem z 29 grudnia 2014 roku, w sprawie o sygn. akt I Co 1131/14, referendarz sądowy nadał klauzulę wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu
nr (...) z 23 września 2014 roku wystawionemu przez (...) Bank (...) Spółkę Akcyjną z siedzibą w W. przeciwko J. N., dłużnikowi z tytułu umowy kredytu nr (...)| (...) zawartej 12 listopada 2013 roku, z zastrzeżeniem ograniczenia odpowiedzialności dłużnika w postępowaniu egzekucyjnym do 126000 zł.

Pismem z 17 sierpnia 2015 roku Komornik zawiadomił dłużnika o wszczęciu egzekucji z nieruchomości oraz wezwał J. N. do zapłaty długu.

Pismami z 20 i 26 lutego 2018 roku wierzyciel (...) Bank S.A. z siedzibą
w W. (poprzednio (...) Bank (...) S.A.) wniósł o ograniczenie egzekucji o wpłaty dokonane przez dłużnika w wysokości 12025,75 zł.

Pismem z 18 czerwca 2018 roku wierzyciel (...) Bank S.A. z siedzibą w W. (poprzednio (...) Bank (...) S.A.) wniósł o ograniczenie egzekucji o wpłaty dokonane przez dłużnika w wysokości 3000 zł. Natomiast, pismem z 23 października 2018 roku wierzyciel wystąpił o ograniczenie egzekucji o 41360,26 zł z tytułu kapitału, wskazując iż ograniczenie przedmiotowego postępowanie nie jest wynikiem dokonania przez dłużnika dobrowolnej wpłaty na rzecz wierzyciela, ani nie stanowi zwolnienia dłużnika z długu w jakimkolwiek zakresie.

Postanowieniem z 08 listopada 2018 roku Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Wieluniu H. P., na podstawie art. 825 pkt 1 k.p.c., umorzył postępowanie egzekucyjne z wniosku wierzyciela (...) Bank S.A. z siedzibą w W. (poprzednio (...) Bank (...) S.A.).

(...) Bank S.A. z siedzibą w W. (poprzednio (...) Bank (...) S.A.) wystąpił przeciwko J. N. z powództwem, uwzględnionym nakazem zapłaty w postępowaniu nakazowym z weksla, wydanym przez Sąd Rejonowy w Kaliszu z 06 października 2017 roku, w sprawie o sygn. akt I Nc 4312/17, w którym to sąd nakazał pozwanemu J. N., aby zapłacił powodowi (...) Bank S.A. z siedzibą w W. 44212,69 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od 22 sierpnia 2015 roku do dnia zapłaty oraz kwotę 2970 zł tytułem kosztów postępowania, w tym kwotę 2400 zł kosztów zastępstwa w terminie dwóch tygodni od doręczenia nakazu, albo wniósł w tymże terminie zarzuty. Nakaz zapłaty wraz z pouczeniem o prawie, terminie i sposobie wniesienia środka zaskarżenia (zarzuty) został doręczony dorosłemu domownikowi 27 października 2017 roku. 31 stycznia 2018 roku nadano klauzulę wykonalności nakazowi zapłaty z 06 października 2017 roku. J. N. nie wniósł zarzutów od wydanego nakazu zapłaty lub wniosku o przywrócenie terminu
do wniesienia zarzutów, ani nie domagał się wznowienia postępowania w sprawie o sygn. akt I Nc 4312/17.

04 marca 2019 roku do Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Zgierzu P. K. wpłynął wniosek wierzyciela (...) Bank S.A. z siedzibą
w W. (poprzednio (...) Bank (...) S.A.), działającego przez profesjonalnego pełnomocnika, o wszczęcie przeciwko dłużnikowi J. N. egzekucji należności, która na dzień 24 lutego 2019 roku wynosiła: 39130,41 zł tytułem niespłaconego kapitału, 945,60 zł tytułem niespłaconej pozostałej części należności, 3090 zł tytułem niespłaconych kosztów postępowania sądowego, w tym kosztów zastępstwa procesowego. 13 marca 2019 roku Komornik wszczął egzekucję.

Powyższy stan faktyczny oparto o następujący materiał dowodowy: osobowy
w postaci zeznań powoda, które nie zostały zakwestionowane w toku postępowania przez strony (art. 230 k.p.c.) oraz nieosobowy w postaci załączonych do akt sprawy dokumentów,
w tym znajdujących się w załączonych aktach tutejszego Sądu o sygn. I Co 1131/14, Sądu Rejonowego w Kaliszu o sygn. I Nc 4312/17 oraz aktach egzekucyjnych: Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Wieluniu H. P. o sygn. Km 1533/15
i Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Zgierzu P. K. o sygn. Km 1002/19. Wskazano przy tym, że wszelkie dokumenty zostały sporządzone przez podmioty do tego uprawnione, w ramach przyznanych im kompetencji, a wiarygodności
i autentyczności oraz mocy dowodowej tychże dokumentów strony skutecznie nie podważyły i nie zakwestionowały. W związku z tym sąd uznał za wystarczające do rozstrzygnięcia oparcie się na zebranym w sprawie materiale dowodowym w postaci dokumentów, gdyż
w toku postępowania nie pojawiły się nowe, sporne okoliczności wymagające dodatkowego wyjaśnienia. Powód, przesłuchany w charakterze strony, podtrzymał swoje stanowisko
w sprawie dodatkowo wskazując, iż nie pamięta czy otrzymał z sądu w Kaliszu nakaz zapłaty z pouczeniem oraz czy podpisywał weksel, kiedy zaciągał kredyt.

Sąd odnosząc się do regulacji prawnych art. 840 k.p.c. oraz orzecznictwa odniósł się do kwestii powództwa opozycyjnego dotyczącego pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności, wskazując, że powód jako podstawę prawną żądania pozwu wskazał
art. 840 § 1 pkt 2 k.p.c. w części dotyczącej 22988 zł, podnosząc, iż po powstaniu tytułu egzekucyjnego (bankowego tytułu egzekucyjnego z 23 września 2014 roku Nr (...)) nastąpiło zdarzenie, wskutek którego zobowiązanie wygasło tj. spełnienie przez powoda świadczenia w toku postępowania egzekucyjnego prowadzonego przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Wieluniu H. P., w sprawie o sygn. akt Km 1533/15.

Zwrócono przy tym uwagę, że przytoczenie w pozwie o pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności zdarzeń następuje w formie zarzutów. W pozwie, opartym
na art. 840 § 1 pkt 2 k.p.c., zarzuty stanowią środki zmierzające do obrony dłużnika, przed tytułem wykonawczym przez pozbawienie w całości lub w części, albo ograniczenie jego wykonalności, w których powód – dłużnik może powoływać się na zdarzenia powodujące wygaśnięcie zobowiązania, objętego tym tytułem lub niemożność egzekwowania. Zarzuty
te należą do kategorii merytorycznych, a nie formalnych, gdyż nie mogą się opierać na przepisach prawa procesowego i na powołaniu braku przesłanek procesowych, lecz atakują podstawę egzekucji przez wykazanie, że zobowiązanie nie istnieje lub (z przyczyn materialnoprawnych) nie może być egzekwowane.

Sąd podniósł, że w przedmiotowej sprawie powód J. N. powołuje się na zdarzenie polegające na zapłacie długu w trakcie postępowania egzekucyjnego, prowadzonego przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Wieluniu H. P. w sprawie o sygn. Km 1533/15, wskazując że ewentualnie do egzekucji pozostała kwota 17088,77 zł. Jednocześnie podnosi, iż Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym
w Z. P. K., w sprawie o sygn. Km 1002/19, wszczął egzekucję
o świadczenie w wysokości 44212,69 zł (nakaz zapłaty z 06 października 2017 roku, sygn. akt I Nc 4312/17).

Sąd również wskazał, iż obecnie przeciwko dłużnikowi J. N. prowadzone jest przez Komornika Sądowego P. K. postępowanie egzekucyjne
na podstawie nakazu zapłaty z 06 października 2017 roku, wydanego przez Sąd Rejonowy
w K. w sprawie o sygn. akt I Nc 4312/17, stwierdzając przy tym, że dłużnik może powoływać się tylko na zdarzenia mające miejsce po powstaniu tytułu egzekucyjnego – tutaj nakazu zapłaty w sprawie o sygn. akt I Nc 4312/17, a nie na zdarzenia poprzedzające jego wydanie.

Według sądu powód żadnych takich zdarzeń nie przedstawił, zaś powództwo przeciwegzekucyjne nie jest prawidłowym środkiem do kwestionowania czynności komornika w toku postępowania egzekucyjnego tj. prowadzenia egzekucji, która została umorzona na wniosek wierzyciela oraz prowadzenia egzekucji przez kolejnego komornika
na podstawie prawomocnego tytułu wykonawczego – nakazu zapłaty wydanego
w postępowaniu nakazowym z weksla. Ponownie należy wskazać, iż podstawą postępowania egzekucyjnego prowadzonego przez Komornika Sądowego H. P. był bankowy tytuł egzekucyjny wraz z klauzulą wykonalności, natomiast Komornik Sądowy P. K. prowadzi egzekucję na podstawie nakazu zapłaty wydanego w postępowaniu nakazowym z weksla.

Według sądu wprawdzie nie istnieje żaden katalog zdarzeń, których nastąpienie
po powstaniu tytułu egzekucyjnego dawałoby podstawę do wystąpienia z powództwem
z art. 840 § 1 pkt 2 k.p.c., jednak chodzi tu o takie sytuacje, które zaistniały już po zamknięciu rozprawy i spowodowały, że przymusowe egzekwowanie obowiązku dłużnika utraciło sens
i nie ma już podstaw do dalszego chronienia interesów wierzyciela. Musiałaby zatem zachodzić sytuacja, w której po powstaniu tytułu egzekucyjnego nastąpiło zdarzenie, wskutek którego zobowiązanie nie może być aktualnie egzekwowane.

W ocenie sądu, powód w pozwie ani w toku rozprawy nie wykazał zaistnienia żadnych takich zdarzeń, które powodowałyby wygaśnięcie zobowiązania, albo niemożność jego egzekwowania. Natomiast, zgromadzony w sprawie materiał dowodowy nie potwierdził wystąpienia żadnej okoliczności, uprawniającej do pozbawienia wykonalności tytułu wykonawczego, objętego sprawą.

Dodatkowo wskazano, iż w toku rozpoznawania roszczenia o pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego w postaci prawomocnego orzeczenia sądu (w niniejszej sprawie – prawomocny nakaz zapłaty z 06 października 2017 roku, sygn. akt I Nc 4312/17) nie jest dopuszczalna ocena zdarzeń, które miały miejsce przed wydaniem tytułu egzekucyjnego (powód J. N. podnosi, iż częściowo spłacił zadłużenie), gdyż zmierzałoby to ewidentnie do badania słuszności wydanego orzeczenia, a w konsekwencji godziłoby w powagę rzeczy osądzonej.

W tym miejscu sąd wyraźnie podkreślił, że nakaz zapłaty wydany w postępowaniu upominawczym przez Sąd Rejonowy w Kaliszu w sprawie o sygn. I Nc 4312/17, wciąż korzysta z przymiotu prawomocności wraz z wszystkimi jego konsekwencjami, w tym wynikającymi z art. 365 § 1 k.p.c., zgodnie z którym orzeczenie prawomocne wiąże nie tylko strony i sąd, który je wydał, lecz również inne sądy oraz inne organy państwowe i organy administracji publicznej, a w wypadkach w ustawie przewidzianych także inne osoby.

Okoliczność ta ma dla sądu istotne znaczenie z punktu widzenia przedmiotu niniejszego postępowania tj. pozbawienia wykonalności tytułu wykonawczego, gdyż powództwo przeciwegzekucyjne nie może być wykorzystywane jako narzędzie
do podważenia treści prawomocnego orzeczenia sądu zaopatrzonego w klauzulę wykonalności, bowiem sąd rozpoznający powództwo opozycyjne jest bezwzględnie związany wyrokiem wydanym w sprawie między wierzycielem, a dłużnikiem, co do ustalonego
w sentencji obowiązku świadczenia.

W związku z powyższym sąd zauważył, że dłużnik wnosząc powództwo opozycyjne nie może skutecznie kwestionować merytorycznej treści tytułu egzekucyjnego w postaci prawomocnego orzeczenia sądowego, a stan powagi rzeczy osądzonej pociąga za sobą również skutek w postaci prekluzji materiału procesowego (faktycznego) sprawy. To znaczy, że z chwilą uprawomocnienia się merytorycznego orzeczenia nie można podważać skutków prawomocnego już wyroku z pomocą zarzutów, których podstawą są okoliczności w czasie postępowania i przed wydaniem wyroku, jeżeli nie zostały one zgłoszone w trakcie merytorycznego postępowania. W konsekwencji kognicja sądu w ramach niniejszego postępowania ogranicza się do ustalenia, czy po powstaniu tytułu egzekucyjnego wystąpiła którakolwiek z sytuacji opisanych przez ustawodawcę w dyspozycji art. 840 k.p.c.

W konkluzji stwierdzono, że zgromadzony w przedmiotowej sprawie materiał dowodowy nie potwierdził wystąpienia żadnej okoliczności, uprawniającej do pozbawienia wykonalności tytułu wykonawczego, chociażby w części.

O kosztach procesu orzeczono zgodnie z zasadą słuszności wyrażoną w art. 102 k.c., Sąd miał na uwadze specyficzny charakter roszczenia dochodzonego w niniejszym postępowaniu oraz subiektywne przekonanie powoda co do spełnienia warunków wynikających z art. 840 § 1 pkt 2 k.p.c.

Apelację od powyższego wyroku złożył powód, który to zaskarżył orzeczenie
w zakresie oddalającym powództwo, zarzucając:

1/ naruszenie przepisu art. 840 § 1 k.c. poprzez jego wadliwe zastosowanie,
a w konsekwencji przyjęcie:

- że istnienie dwóch tytułów wykonawczych wynikających z tego samego stosunku zobowiązaniowego nie uzasadnia roszczenia o pozbawienie wykonalności jednego z nich,

że zdarzenia, na które powołuje się powód powstały przed datą powstania tytułu egzekucyjnego, gdy tymczasem powstały one po tej dacie,

2/ naruszenie przepisu art. 5 k.c. poprzez jego niezastosowanie, gdy tymczasem działanie pozwanego (...) Bank S.A., który zaniechał zaliczenia należności wyegzekwowanej na mocy jednego tytułu wykonawczego na poczet należności egzekwowanej ponownie
na mocy kolejnego tytułu wykonawczego, dotyczącego tego samego stosunku
zobowiązaniowego, nie powinno być uważane za wykonywanie prawa i korzystać
z ochrony,

3/ naruszenie przepisu art. 233 § 1 k.p.c. poprzez zaniechanie wszechstronnego rozważenia zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego oraz dokonanie dowolnej
a nie swobodnej jego oceny.

W oparciu o tak sformułowane zarzuty skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego orzeczenia i uwzględnienie powództwa, nieobciążanie powoda kosztami postępowania
w postępowaniu przed sądem II instancji.

W odpowiedzi na apelację pozwany wniósł o oddalenie apelacji z uwagi na jej bezzasadność oraz zasądzenie kosztów postępowania apelacyjnego od powoda na rzecz pozwanego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie zasługuje na uwzględnienie.

Kontrola instancyjna nie wykazała uchybień przepisom prawa. Dokonane przez Sąd Rejonowy ustalenia faktyczne dotyczące okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy znajdują odzwierciedlenie w przytoczonych na ich poparcie dowodach. Stąd ustalenia te oraz wyprowadzone na ich podstawie wnioski prawne Sąd Okręgowy podziela i przyjmuje
za własne.

Według Sądu Okręgowego, sformułowane przez skarżącego zarzuty mają wyłącznie charakter polemiczny, będąc wyrazem bardzo subiektywnej oceny wyselekcjonowanej przez powoda części zebranego i przeprowadzonego w sprawie materiału dowodowego,
który w założeniu miał wykazać, że ocena dowodów w niniejszej sprawie była rażąco wadliwa, co doprowadziło do wydania nieprawidłowego rozstrzygnięcia.

Dla porządku przypomnieć jedynie trzeba, że stosownie do art. 233 § 1 k.p.c.
sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego uznania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału. Taka ocena, dokonywana jest
na podstawie przekonań sądu, jego wiedzy i posiadanego doświadczenia życiowego, a nadto winna uwzględniać wymagania prawa procesowego oraz reguły logicznego myślenia, według których sąd w sposób bezstronny, racjonalny i wszechstronny rozważa materiał dowodowy, jako całość, dokonuje wyboru określonych środków dowodowych i - ważąc ich moc oraz wiarygodność – odnosi je do pozostałego materiału dowodowego. Skuteczne postawienie zarzutu naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. wymaga wykazania, że sąd uchybił zasadom logicznego rozumowania lub doświadczenia życiowego, to bowiem jedynie może być przeciwstawione uprawnieniu sądu do dokonywania swobodnej oceny dowodów. Wymaga także wskazania konkretnego dowodu przeprowadzonego w sprawie, którego zarzut ten dotyczy i podania,
w czym skarżący upatruje wadliwą jego ocenę (por. m.in. z wyrokiem SN z dnia 15 kwietnia 2004 r., IV CK 274/03, LEX nr 164852). Nie jest nim inna ocena tych samych dowodów przeprowadzona przez skarżącego. Jeśli z określonego materiału dowodowego sąd wyprowadza wnioski logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym,
to ocena taka nie narusza reguł swobodnej oceny dowodów (art. 233 § 1 k.p.c.)
i musi się ostać, choćby w równym stopniu, na podstawie tego materiału dowodowego, dawały się wysnuć wnioski odmienne (por. z wyrokiem SN z dnia 27 września 2002 r.,
II CKN 817/00, LEX nr 56906).

Skarżący nie wykazał jednak, by ocena dowodów w niniejszej sprawie była sprzeczna z dyrektywami wyrażonymi w art. 233 § 1 k.p.c.

Skarżący ferując taki zarzut, nie przedstawia żadnych argumentów – poza własnymi twierdzeniami – przemawiających za tym, że Sąd Rejonowy powinien był inaczej ocenić zgromadzony w sprawie materiał dowodowy.

Określonej tymi granicami rzeczowej polemiki z oceną sądu nie może bowiem zastąpić przedstawieniem oceny własnej przeprowadzonych w sprawie dowodów
i wynikających z niej wniosków w zakresie ustaleń, które to ustalenia (uznawane przez autora zarzutu za odpowiadające rzeczywistemu stanowi rzeczy) są przeciwne ustaleniom faktycznym dokonanym przez sąd.

Zarzut ten nie jest usprawiedliwiony nawet wówczas, gdy wnioski w zakresie ustaleń sformułowane przez apelującego – oparte na dowodach zgromadzonych w postępowaniu rozpoznawczym były równie usprawiedliwione jak te, które chociaż odmienne, sformułował sąd na potrzeby orzeczenia poddanego kontroli instancyjnej, gdyż swobodna ocena dowodów jest bowiem jednym z podstawowych atrybutów kompetencji jurysdykcyjnej sądu rozstrzygającego sprawę.

Analizując natomiast uzasadnienie zarzutów apelacji nie można dopatrzeć się w nich wskazania przyczyn, dla których ocena dowodów i wyciągnięte z nich wnioski powinny zostać uznane za wadliwe.

Nie można zatem zgodzić się ze skarżącym, że w okolicznościach sprawy naruszono przepis art. 840 § 1 k.c. poprzez jego wadliwe zastosowanie.

Rację ma bowiem Sąd Rejonowy, że w niniejszej sprawie nie zostały spełnione przesłanki, o których art. 840 § 1 pkt 2 k.p.c., tj. nie doszło do sytuacji w której po powstaniu tytułu egzekucyjnego nastąpiło żadne zdarzenie, wskutek którego zobowiązanie wygasło albo nie może być egzekwowane.

Błędne jest stanowisko skarżącego, że wpłaty, na które powołuje się w wywiedzionym przez siebie środku zaskarżenia, uzasadniają pozbawienie wykonalności tytułu egzekucyjnego w postaci nakazu zapłaty wydanego w sprawie sygn. akt I Nc 4312/17.

Skarżący nie dostrzega, że pozwany wniósł o ograniczenie egzekucji w sprawie
KM 1533/15 o 41360,26 zł, zaś ograniczenie egzekucji nie było wynikiem dobrowolnej wpłaty dłużnika, ani nie stanowiło zwolnienia dłużnika z długu w jakimkolwiek zakresie.

Ponadto postępowanie egzekucyjne KM 1533/15 toczyło się przed Komornikiem Sądowym przy Sądzie Rejonowym w Wieluniu H. P. na podstawie tytułu wykonawczego w postaci bankowego tytułu egzekucyjnego z 23 września 2014 r. zaopatrzonego w klauzulę wykonalności, czyli na podstawie innego tytułu wykonawczego, niż tego, którego pozbawienia wykonalności żąda powód w niniejszym postępowaniu.

Wbrew skarżącemu, nie można zgodzić się z jego stanowiskiem, że w sprawie doszło do naruszenia art. 5 k.c. poprzez jego niezastosowanie.

Klauzula generalna niedopuszczalności czynienia ze swego prawa użytku sprzecznego z zasadami współżycia społecznego ma na celu zapobieganie stosowaniu prawa w sposób prowadzący do skutków nieetycznych lub rozmijających się w sposób zasadniczy z celem danej regulacji prawnej. Jeśli więc uwzględnienie powództwa, zgodnego z literą prawa, powodowałoby skutki rażąco niesprawiedliwe i krzywdzące (summum ius summa iniuria), nie dające się zaakceptować z punktu widzenia norm moralnych i wartości powszechnie uznawanych w społeczeństwie, art. 5 k.c. zezwala na jego oddalenie. Przepis ten służy ocenie wykonywania wszystkich praw podmiotowych, niezależnie od ich przynależności
do określonej gałęzi prawa cywilnego. Usuwa natomiast spod ochrony takie wykonywanie prawa podmiotowego, które na tę ochronę nie zasługuje ze względów teleologicznych (społeczno – gospodarcze przeznaczenie prawa) oraz aksjologicznych (zasady współżycia społecznego). Możliwość powoływania się na ten przepis istnieje jednak tylko w przypadku
- verba legis - "czynienia użytku ze swego prawa", a więc nie ma on zastosowania w tych stanach faktycznych, w których określony skutek prawny, choć niekorzystny dla strony, występuje z mocy prawa, którą to sąd jest zobowiązany uwzględnić. Art. 5 k.c. stosujemy więc, co do zasady, wówczas, gdy istnieje potrzeba ochrony drugiej strony stosunku prawnego, jej słusznego interesu, który na tę ochronę zasługuje i wówczas, gdyby w inny sposób nie można zabezpieczyć interesu zagrożonego wykonywaniem prawa podmiotowego
i nie ma innych mechanizmów prawnych zapewniających tę ochronę.

Nie można zatem uznać, że w okolicznościach przedmiotowej sprawy żądanie pozbawienia tytułu wykonawczego wykonalności powinno być oparte w wyżej wskazanej klauzuli generalnej. Bezsprzecznie obecnie sytuacja powoda jest trudna. Jednak nie można zapomnieć, że dochodzone przez pozwanego od powoda roszczenie istniało.

Wypada przy tym wspomnieć, że powód sam wskazywał ponadto, że „bez racjonalnych przyczyn nie podjął się obrony swych praw w postępowaniu, które toczyło się przed Sądem Rejonowym w Kaliszu w sprawie sygn. akt I Nc 4312/17" i dlatego, skoro nadal kwestionuje podstawę i zasadność wydania nakazu zapłaty w sprawie I Nc 4312/17, to winien podjąć odpowiednie kroki prawne w postępowaniu o zapłatę, a nie w postępowaniu opozycyjnym, w którym to nie może zastępować ani w żadnym stopniu powielać postępowania rozpoznawczego, w ramach którego wydany został tytuł wykonawczy będący orzeczeniem sądowym (patrz: wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z 27 września 2013 r., sygn. akt I ACa 473/13, Lex nr 1383499).

Należy również wskazać, że zasadne jest stanowisko sądu I instancji, z którego wynika, że podnoszone przez powoda okoliczności związane z prawidłowością wystawienia weksli, ich ważnością oraz określeniem kręgu podmiotowego dłużników, winny były być podnoszone w sprawie I Nc 4312/17. Natomiast w obecnym postępowaniu nie mogą one odnieść zamierzonego skutku, gdyż w obecnym stanie prawnym, podstawą pozbawienia wykonalności tytułu wykonawczego obejmującego orzeczenie sądowe nie mogą być takie okoliczności faktyczne, które zostały pominięte w postępowaniu rozpoznawczym jako spóźnione albo nie zostały w ogóle zgłoszone (patrz m.in. wyrok Sądu Apelacyjnego
w G. z 5 kwietnia 2019 r., sygn. akt I ACa 379/18, Lex nr 2696447, czy też
A. J. w ślad za H. P., komentarz do art. 840 k.p.c., LEX/el 2018).

Wbrew zatem skarżącemu zachowanie samego pozwanego w żadnym stopniu nie stanowi nadużycia prawa podmiotowego (pomimo dysponowania dwoma tytułami egzekucyjnymi). Pozwany prowadzi egzekucję względem powoda jedynie w zakresie rzeczywistego zadłużenia pozwanego.

W tej sytuacji zarzuty apelacji kwestionujące brak uwzględnienia przez Sąd Rejonowy klauzuli generalnej z art. 5 k.c. należało uznać za nieuzasadnione i pozbawione jakichkolwiek podstaw.

Mając na uwadze powyższe Sąd Okręgowy, na podstawie art. 385 k.p.c., oddalił apelację powoda jako całkowicie bezzasadną, o czym orzeczono jak w punkcie 1.

O kosztach postępowania apelacyjnego, należnych od powoda na rzecz pozwanego
Sąd Okręgowy orzekł w punkcie 2 wyroku, na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw.
z art. 99 k.p.c. i art. 391 § 1 k.p.c., tj. zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu, który powód przegrał w instancji odwoławczej w całości.

Wysokość kosztów profesjonalnego zastępstwa prawnego po stronie pozwanej
w wysokości 1800 zł Sąd Odwoławczy ustalił w oparciu o § 2 ust. 5 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat
za czynności radców prawnych (…).

Sąd Okręgowy nie znalazł podstaw do zastosowania w sprawie przepisu art. 102 k.p.c. i nieobciążanie powoda kosztami postępowania odwoławczego.

Powód, decydując się na wniesienie apelacji, znał już motywy, które legły u podstaw oddalenia jego roszczenia i dlatego powinien dokonać oceny ryzyka związanego z koniecznością poniesienia kosztów postępowania, w sytuacji, gdyby jego stanowisko nie zostało uwzględniona. Ponadto zaznaczyć należy, że z istoty każdego postępowania procesowego wynika jego sporność i zwykle niepewność rozstrzygnięcia, a każda strona domagająca się wydania rozstrzygnięcia sądowego jest z reguły przekonana o słuszności swoich żądań. Subiektywne zatem przekonanie o słuszności żądania nie jest z pewnością okolicznością, która sama przez się może przemawiać za rozstrzygnięciem o kosztach procesu w oparciu o art. 102 k.p.c..

Ustanowiona w art. 102 k.p.c. zasada słuszności, jako stanowiąca odstępstwo
od zasady odpowiedzialności za wynik procesu, jest rozwiązaniem szczególnym, wymagającym do swego zastosowania wystąpienia wyjątkowych okoliczności. Wymieniony przepis, choć nie konkretyzuje pojęcia przypadków szczególnie uzasadnionych, pozostawiając ich kwalifikację sądowi orzekającemu, winien być zastosowany wówczas,
gdy w okolicznościach danej sprawy obciążenie strony przegrywającej kosztami procesu przeciwnika byłoby rażąco niezgodne z zasadami słuszności, a tego rodzaju przypadek
na etapie postępowania apelacyjnego nie zaistniał.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE