Sygn. akt IX Ka 156/20

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 września 2020 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie IX Wydział Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący: Sędzia SO Dagmara Pusz-Florkiewicz (spr.)

Sędziowie: SO Aneta Obszyńska – Małocha

SO Danuta Grunwald

Protokolant: stażysta Emil Karwowski

przy udziale prokuratora Doroty Ositek

po rozpoznaniu w dniu 24 września 2020 r.

sprawy S. B. ur. (...) w W., syna M. i H.

oskarżonego o czyn z art. 177 § 2 k.k.

na skutek apelacji wniesionej przez prokuratora

od wyroku Sądu Rejonowego dla Warszawy – Śródmieścia w Warszawie

z dnia 2 grudnia 2019 r., sygnatura akt V K 404/18

orzeka:

1.  utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok;

2.  koszty procesu za postępowanie odwoławcze ponosi Skarb Państwa.

UZASADNIENIE

Formularz UK 2

Sygnatura akt

IX Ka 156/20

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego dla Warszawy-Śródmieścia w Warszawie z dnia 2 grudnia 2019 r., sygn. akt V K 404/18

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☒ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☐ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

1.4. Wnioski

uchylenie

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

1. 

Art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, mający wpływ na jego treść.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Wywiedziona przez prokuratora apelacja okazała się bezzasadna. Prowadzone przez Sąd Rejonowy postępowanie nie ujawniło uchybień we wskazanym przez skarżącego zakresie. Poczynione przez sąd I instancji ustalenia faktyczne poprzedzone zostały oceną całokształtu zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego w oparciu o zasady prawidłowego rozumowania, wskazania wiedzy oraz doświadczenie życiowe i jako takie pozostają pod ochroną art. 7 k.p.k.

Całkowicie dowolne pozostają twierdzenia prokuratora odnośnie do wniosków opinii biegłego w zakresie ruchu drogowego, techniki samochodowej, rekonstrukcji wypadków i kolizji drogowych – T. D.. Wbrew stanowisku skarżącego, opinia ta, w przekonaniu sądu odwoławczego jest pełna, jasna, odnosi się kompleksowo do dowodów relewantnych z punktu widzenia okoliczności dotyczących przebiegu zdarzenia, oceny techniki i taktyki jazdy oskarżonego oraz kierowcy radiowozu, jak również przyczynienia się do zaistnienia wypadku. Biegły w ustnej opinii uzupełniającej przekonująco wyjaśnił, że nawet usłyszenie przez oskarżonego sygnału dźwiękowego radiowozu nie dawało mu podstaw do jednoznacznego stwierdzenia, w jakim kierunku pojazd ten zmierza i w jakiej dokładnie odległości się znajduje. Możliwość takiego ustalenia pojawia się bowiem dopiero w momencie dostrzeżenia ruchu pojazdu uprzywilejowanego, czemu dodatkowo służyć ma używanie sygnałów świetlnych. Stanowisko takie jest w pełni przekonujące także w świetle doświadczenia życiowego. Wezwany na rozprawę T. D. potwierdził również, że oskarżony – niezależnie od faktu, czy samochód K. C. w rzeczywistości sygnały takie wyświetlał – nie miał obiektywnej możliwości dostrzeżenia go w chwili umożliwiającej skuteczną reakcję na zaistniałą sytuację drogową. Zostało to poparte analizą rysunków i obliczeń przestawionych przez biegłego w opinii pisemnej (k.483-484). Za bardzo istotne uznać trzeba wskazanie momentu, w którym prowadzący oba pojazdy mogli w ogóle zobaczyć swoje samochody czy ich fragmenty, i jaki mieli czas na reakcję. W chwili zauważenia przez oskarżonego pojazdu uprzywilejowanego i tak nie miał on już dostatecznie dużo czasu na zatrzymanie się i uniknięcie kolizji (1,5-2 sekundy). Należy także podkreślić ważną okoliczność, że radiowóz wówczas przyśpieszał, chociaż kierujący nim nie miał pełnej widoczności w zakresie wszystkich pasów jezdni z jego prawej strony i dla jego kierunku ruchu wyświetlał się sygnał czerwony. Dlatego też nie jest zasadne stanowisko prokuratora, który twierdzi, że biegły T. D. pominął istotną część materiału dowodowego. Jego opinia opiera się bowiem na rozważeniu tych obu wykluczających się założeń, które pozostają jednak bez wpływu na wnioski końcowe. Z tej przyczyny, z punktu widzenia odpowiedzialności S. B. nie ma znaczenia okoliczność, że uruchomienie sygnałów dźwiękowych w pojeździe uprzywilejowanym powinno pociągać za sobą automatyczne uruchomienie sygnałów świetlnych. W związku z tym, opinia biegłego T. D. nie koliduje ani z innymi dopuszczonymi w sprawie ekspertyzami, ani z uregulowaniem zawartym w § 26 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych pojazdów oraz zakresu ich niezbędnego wyposażenia. Zupełnie niezrozumiałe są twierdzenia prokuratora dotyczące możliwości usłyszenia przez oskarżonego sygnału dźwiękowego nadawanego przez radiowóz. Na żadnym etapie postępowania nie podnosił on bowiem, że mogło wynikać to z dużego natężenia ruchu, słuchania głośniej muzyki, czy problemów ze słuchem. Oczywistym jest, że okoliczności takie nie ekskulpują sprawcy wypadku, ale w rozpoznawanej sprawie nie to stanowiło o braku winy po stronie S. B..

Odnosząc się w dalszej kolejności do zeznań D. R. i M. R. w zakresie, w jakim wskazywali oni na obecność pojazdu znajdującego się na skrajnym prawym pasie ruchu przeznaczonym do jazdy na wprost al. (...) z kierunku P. w kierunku al. (...) II zauważyć należy, że okoliczność ta nie została potwierdzona przez żadnego innego świadka, jak również oskarżonego. Co więcej, nie sposób na podstawie tych tylko depozycji czynić założenia, że pojazd ten, nawet gdyby znajdował się w miejscu, na które wskazywali pokrzywdzeni, w istocie zmierzał – ja zakłada prokurator – w kierunku na wprost. Ze sporządzonej na potrzeby niniejszej sprawy mapy skrzyżowania wynika bowiem, że z tego samego pasa ruchu możliwy jest także skręt w prawo, gdzie tuż obok znajduje się często uczęszczane w godzinach porannych przejście dla pieszych. Nie sposób zatem wykluczyć, że niezidentyfikowany pojazd nie podjął żadnego manewru tylko z tej przyczyny, że jego skręt w prawo nie był możliwy z uwagi na wyświetlanie wówczas sygnału zielonego dla pieszych. W związku z tym, zaistniały wątpliwości, które nie dają się rozstrzygnąć w drodze prawidłowej oceny zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego. Nie jest też możliwe jego uzupełnienie, a to z uwagi na brak zapisu monitoringu obejmującego miejsce zdarzenia. W drodze dostępnych źródeł dowodowych nie sposób zatem pozyskać danych kierowcy, który w dniu 22 sierpnia 2017 r. ok. godz. 9:00 znajdował się na równoległym pasie do tego, który zajmował S. B.. Zgodnie zaś z zasadą in dubio pro reo, niedające się usunąć wątpliwości rozstrzyga się na korzyść oskarżonego. W sprawie niniejszej, w omawianym zakresie, zaistniały wszelkie przesłanki do skorzystania z instytucji, o której mowa w art. 5 § 2 k.p.k.

Poza przedmiotem rozpoznania pozostaje w sprawie niniejszej kwestia zachowania kierowcy radiowozu. Postępowanie wszczęte zostało przeciwko określonej w akcie oskarżenia osobie, zatem nie podlega ocenie potencjalne przyczynienie się, czy też sprawstwo D. R. w zakresie spowodowania zaistniałego wypadku. Okoliczność ta pozostaje bowiem irrelewantna z punktu widzenia odpowiedzialności oskarżonego, który jak wykazał biegły, nie miał obiektywnej możliwości uniknięcia zderzenia z pojazdem K. C.. Tym niemniej zauważyć należy, że to argumentacja skarżącego w tym zakresie nie uwzględnia całokształtu zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego. Jakkolwiek bowiem z opinii biegłego J. Z. złożonej na rozprawie w dniu 3 września 2019 r. wynika, że zachowanie kierującego radiowozem było prawidłowe, to wnioski odmienne płyną z ekspertyzy przedstawionej przez biegłego T. D.. Skarżący nie podjął natomiast żadnej próby wykazania, że to pierwszą z nich należy obdarzyć walorem wiarygodności. Tymczasem jak trafnie wskazał Sąd Rejonowy, biegły J. Z. sporządził opinię dalece odbiegającą od oczekiwań. Charakteryzowała się ona bowiem dużą ogólnikowością oraz selektywnością w zakresie pozyskanych dowodów. Co więcej, jak sam wskazał, nie potrafił w oparciu o dostępne dane dokonać ich interpretacji na potrzeby rekonstrukcji zdarzenia drogowego. Za całkowicie bezzasadne uznać zatem należy powoływanie się przez prokuratora na tę opinię.

Rację ma skarżący wskazując na przekroczenie przez oskarżonego prędkości. Jak ustalono w toku postępowania, poruszał się on co najmniej z prędkością 52,37 km/h, jednakże wobec braku możliwości ustalenia jej dokładnej wartości, oskarżony także i w tym zakresie korzysta z dobrodziejstwa art. 5 § 2 k.p.k. Jakkolwiek jednak S. B. przekroczył prędkość dozwoloną, to znalazło to odzwierciedlenie w opinii T. D., zaś jej wnioski – jak wcześniej wskazano – nie pozostawiają wątpliwości co do oceny sposobu prowadzenia pojazdu przez oskarżonego. To właśnie opierając się na tych danych biegły wskazał, że w świetle manewrów wykonywanych przez kierowcę radiowozu, oskarżony mógł co najwyżej rozpocząć działania obronne, czyli rozpocząć hamowanie, ale do zdarzenia i tak by doszło (k. 483v). Oznacza to zatem, że naruszenie przez oskarżonego zasad ruchu drogowego w zakresie dopuszczalnej prędkości pozostawało bez wpływu na jego winę w spowodowaniu wypadku.

Z powyżej wskazanych przyczyn, Sąd Okręgowy utrzymał w mocy zaskarżony wyrok, nie znajdując podstaw do jego uchylenia w oparciu o argumentację przedstawioną w wywiedzionym środku odwoławczym.

Wniosek

Uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy sądowi I instancji do ponownego rozpoznania

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Sąd Rejonowy dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych prowadzących do przekonania o braku winy S. B. w zakresie zarzucanego jemu czynu. Ustalenia te poprzedzone zostały kompleksową analizą zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, uwzględniającą zasady prawidłowego rozumowania, wskazania wiedzy oraz doświadczenie życiowe. W zaistniałych okolicznościach nie ujawniły się podstawy do uchylenia zaskarżonego wyroku i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania przez sąd I instancji.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Zaskarżony wyrok w całości

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Kontrola instancyjna zaskarżonego orzeczenia doprowadziła sąd odwoławczy do przekonania, że prowadzone przez Sąd Rejonowy postępowanie oraz zaprezentowane przezeń rozstrzygnięcie wolne jest od uchybień mających wpływ na treść wyroku, zarówno w świetle argumentacji przedstawionej w apelacji, jak i niezależnie od jej granic zaskarżenia i podniesionych zarzutów.

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

4.1.

art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

P unkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

2. 

O kosztach za postępowanie odwoławcze orzeczono na postawie art. 636 § 1 k.p.k.

7.  PODPIS

1.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

prokurator

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Uniewinnienie oskarżonego

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

1.4. Wnioski

uchylenie

zmiana