UZASADNIENIE

(...) sp. z o.o. z siedzibą w K. wniosła o ustanowienie za wynagrodzeniem na działkach gruntu o nr (...) i(...) dla których Sąd Rejonowy w G. (...)Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą pod nr (...), na rzecz każdoczesnego właściciela nieruchomości stanowiącej działkę gruntu o nr (...)dla której Sąd Rejonowy w G. (...)Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą o nr (...), służebności drogi koniecznej przebiegającej w miejscu oznaczonym czerwoną linią przerywaną w projekcie „(...)w K.” sporządzonym przez (...) inż. W. S., tj. w pasie o szerokości 8 metrów ciągnącym się wzdłuż granicy działki nr (...) z ul. (...) oraz w pasie o szerokości 5 metrów ciągnącym się w odległości 8 metrów od granicy działki z działką (...), poszerzonymi na styku obu tych pasów do szerokości 10 metrów, polegającej w szczególności na prawie przechodu i przejazdu, w tym samochodami ciężarowymi – ciągnikami siodłowymi z naczepą, z ulicy (...) do ulicy (...).

W uzasadnieniu wnioskodawczyni wskazała, że jest właścicielem nieruchomości położonej w K. stanowiącej działkę gruntu o nr (...), dla której Sąd Rejonowy w G.prowadzi księgę wieczystą nr (...). Wnioskodawczyni podała, że jej nieruchomość jest zabudowana pawilonem handlowym i w związku z tym do nieruchomości tej zapewniony musi być dojazd samochodów ciężarowych - ciągników siodłowych. Wnioskodawczyni zaznaczyła, że dojazd z jej nieruchomości do dróg publicznych odbywa się obecnie przez działki gruntu o nr (...) i (...) będące częścią nieruchomości stanowiącej własność Gminy K., dla której Sąd Rejonowy w G.prowadzi księgę wieczystą o nr (...). Działka nr (...) jest przeznaczona pod miejsca parkingowe, na co wskazuje się między innymi w postanowieniu § 1 ust. 3 umowy dzierżawy nr GR. (...).(...)zawartej między uczestnikiem postepowania a wnioskodawczynią w dniu 10 kwietnia 2014 roku. Wnioskodawczyni wskazała, że obie nieruchomości stanowią gospodarczą całość. Działka nr (...) jest od lat dzierżawiona przez kolejnych właścicieli nieruchomości wnioskodawczyni. Korzystanie z nieruchomości Gminy pozwala zapewnić dostęp klientów do pawilonu handlowego. Przez nieruchomość uczestniczki postępowania zorganizowany jest dojazd do pawilonu a na nieruchomości posadowione są miejsca parkingowe w ilości odpowiadającej rozmiarom i przeznaczeniu obiektu handlowego. Z powodu ukształtowania terenu, charakteru zabudowy i szerokości sąsiadujących ulic, nieruchomość wnioskodawczyni nie posiada innego dostępu do drogi publicznej, natomiast wnioskowany sposób przebiegu służebności dostosowany jest do istniejącego stanu. Wnioskodawczyni wskazała, że co prawda jej nieruchomość od strony zachodniej graniczy bezpośrednio z działką po której przebiega droga publiczna, ale od tej strony nie można się dostać do drogi publicznej, ze względu na pas zieleni i miejsca parkingowe które posadowione są na nieruchomości sąsiedniej, na całej długości nieruchomości wnioskodawczyni. Ponadto urządzenie dojazdu z tej strony wiązałoby się z dużymi nakładami i koniecznością ingerencji w nieruchomość sąsiednią, a co najważniejsze w ogóle nie byłoby możliwe, jako że charakter zabudowy o szerokości możliwego do uzyskania pasa ruchu nie pozwalałby na dojazd bezpośrednio do rampy wyładunkowej pawilonu handlowego przez używane do tego celu samochody ciężarowe. Wnioskodawczyni wskazała, że przed wystąpieniem z niniejszym wnioskiem, pismem z dnia 5 stycznia 2015 roku zwróciła się do uczestnika postępowania o ustanowienie w drodze umownej odpowiedniej służebności przechodu i przejazdu, ale wniosek ten pozostał bez odpowiedzi.

W odpowiedzi na wniosek uczestniczka postępowania Gmina K. wniosła o oddalenie wniosku w całości oraz o zasądzenie od wnioskodawczyni na jej rzecz kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego według norm przepisanych.

Uczestniczka postepowania podniosła że roszczenie wnioskodawczyni jest nieuzasadnione, albowiem bezpodstawnie twierdzi, że działki o nr (...) stanowią całość gospodarczą. Działka o nr (...) będąca własnością uczestniczki jest przedmiotem dzierżawy na rzecz wnioskodawcy z przeznaczeniem na miejsca parkingowe dla klientów obiektu handlowego oraz parking ogólnodostępny. Umowa dzierżawy ma charakter terminowy i wygasa z dniem 31 grudnia 2016 roku, dlatego też nie może być mowy o żadnej całości gospodarczej z działką o nr (...). Odnosząc się do projektu korytarza ruchu dla dostawy towaru, uczestniczka postępowania podała, że nie był on opiniowany przez nią, jak również, że nigdy nie wyraziła zgody na taki sposób wykorzystywania jej nieruchomości. Projektowane korytarze ruchu przez działkę o nr (...) praktycznie wyłączają tę nieruchomość z gospodarczego wykorzystania przez właściciela. Taki sposób obciążania nieruchomości uniemożliwia wykorzystanie jej zgodnie z dotychczasowym przeznaczeniem tj. na parking ogólnodostępny. Ponadto uczestniczka postępowania wskazała, że proponowany układ korytarzy ruchu jest sprzeczny z projektem zagospodarowania terenu. Nieprawdziwe jest twierdzenie wnioskodawczyni, że jego nieruchomość nie ma innego dostępu do drogi publicznej, albowiem działka o nr (...) stanowiąca własność wnioskodawczyni, a obecnie dzierżawiona przez (...) sp. z o.o. jest posadowiona między dwiema ulicami stanowiącymi drogi publiczne tj. ul. (...) i ul. (...). Działka graniczy z obiema tymi ulicami i nie ma przeszkód, aby wnioskodawczyni wykonała zjazd od strony ulicy (...) zapewniając działce bezpośredni dostęp do drogi publicznej. Ponadto możliwy jest również dojazd do nieruchomości o nr (...) od strony (...)z częściowym wykorzystaniem działki uczestniczki postepowania, w niewielkim stopniu obciążające tę nieruchomość w sposób jaki zostało to pokazane na planie sytuacyjnym z możliwością likwidacji kilku miejsc parkingowych oraz przy likwidacji wysepki z kostki betonowej.

W piśmie procesowym z dnia 11 czerwca 2016 roku wnioskodawczyni zmodyfikowała wniosek o ustanowienie drogi koniecznej w ten sposób, że wniosła o ustanowienie za wynagrodzeniem na działkach gruntu o nr (...) i (...) dla których Sąd Rejonowy w G.prowadzi księgę wieczystą pod nr (...), na rzecz każdoczesnego właściciela nieruchomości stanowiącej działkę gruntu o nr (...), dla której Sąd Rejonowy w G.prowadzi księgę wieczystą o nr (...), służebności drogi koniecznej przebiegającej w miejscu oznaczonym czerwoną linią przerywaną w projekcie „(...)w K.” sporządzonym przez (...) inż. W. S., tj. w pasie o szerokości 8 metrów ciągnącym się wzdłuż granicy działki nr (...) z ul. (...) oraz w pasie o szerokości 5 metrów ciągnącym się w odległości 8 metrów od granicy działki z działką (...), poszerzonymi na styku obu tych pasów do szerokości 10 metrów, polegającej w szczególności na prawie przechodu i przejazdu, w tym samochodami ciężarowymi – ciągnikami siodłowymi z naczepą, przy założeniu, że wjazd i wyjazd na nieruchomość obciążoną odbywać się będzie wyłącznie z ulicy (...).

W uzasadnieniu wnioskodawczyni wskazała, że pierwotne żądanie obejmowało ustanowienie prawa przechodu i przejazdu z ulicy (...) do ulicy (...). Wnioskodawczyni podała, że taki przebieg służebności byłby sprzeczny z układem drogowym zapewniającym dojazd do działek nr (...), w szczególności wiązałoby się z obciążeniem ulicy (...), mającej charakter drogi osiedlowej, ruchem samochodów ciężarowych. Natomiast ulica (...) jako ulica o charakterze drogi głównej jest dostosowana do ruchu samochodów ciężarowych.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Decyzją nr (...) Prezydenta Miasta K. doszło do podziału nieruchomości położonej w K. przy ulicy (...) – (...). W wyniku podziału powstały działki nr (...). W treści decyzji wskazano, że podział przeprowadzono w celu wydzielenia działek z przeznaczeniem pod parking strzeżony (działka nr (...)), miejsca postojowe ogólnodostępne (działka nr (...)) oraz galerię i działalność handlowo-usługową (działka nr (...)).

/dowód: decyzja nr (...) (k. 74-76)/

(...) sp. z o.o. z siedzibą w K. (dalej: Spółka) jest właścicielem nieruchomości położonej w K. stanowiącej działkę gruntu o nr (...), dla której Sąd Rejonowy w G.prowadzi księgę wieczystą nr (...). Nieruchomość wnioskodawczyni jest zabudowana (...).

/okoliczności bezsporne, a nadto dowód: wydruk KW nr (...) (k. 14-15)/

Pawilon handlowy położony jest na działce pomiędzy ulicami (...), z tym że magazyny mieszczą się od strony ulicy (...). Dojazd z nieruchomości Spółki do dróg publicznych odbywa się obecnie przez działki gruntu o nr (...) i (...) będące częścią nieruchomości stanowiącej własność Gminy G., dla której Sąd Rejonowy w G.prowadzi księgę wieczystą o nr (...).

/okoliczności bezsporne, a nadto dowód: wydruk KW Nr (...) (k. 12-13), oględziny nieruchomości (k. 59-62v), zrzut terenu (k. 42, 43)/

Na mocy umowy dzierżawy z dnia 10 kwietnia 2014 roku Gmina K. oddała w dzierżawę wnioskodawczyni grunt, stanowiący działkę nr (...) o pow. 0,1265 ha, położony w K. przy ulicy i M. – zgodnie z załącznikiem nr 2 do niniejszej umowy. Zgodnie z § 1 pkt 3 umowy grunt przeznaczony był pod miejsca parkingowe dla klientów obiektu handlowego oraz pod miejsca parkingowe ogólnodostępne. Umowa została zawarta na okres od marca 2014 roku do 31 grudnia 2016 roku.

/okoliczności bezsporne, a nadto dowód: umowa dzierżawy wraz z załącznikiem (k. 22-25)/

W związku z wykorzystywaniem gruntu gminnego niezgodnie z przeznaczeniem określonym w 1 pkt 3 umowy dzierżawy tj. zorganizowaniem dojazdu do obiektu pawilonu handlowego, w tym dojazdu samochodów dostawczych i ciężarowych Gmina K. pismem z dnia 12 października 2015 roku wypowiedziała Spółce umowę dzierżawy gruntu gminnego położonego w K. przy ulicy (...) w trybie natychmiastowym.

/okoliczności bezsporne, a nadto dowód: pismo z 12.10.2015 r. (k. 38)/

(...) nie ma dostępu do drogi publicznej, wobec czego zleciła ona wykonanie projektu „(...)w K.”. Zgodnie z projektem, wyznaczony korytarz ruchu miał przebiegać przez działkę nr (...) zajmując powierzchnię 0,05ha. Założenia w wyżej wymienionym projekcie nie były konsultowane z Gminą K. postepowania.

/okoliczności bezsporne, a nadto dowód: projekty wykonawczy (k. 16-21)/

Pismem z dnia 5 stycznia 2015 roku Spółka zwróciła się do Gminy K. o sprzedaż działki nr (...) w drodze bezprzetargowej. W przypadku nie uwzględnienia wniosku, wniosła o ustanowienie na działce (...) służebności przechodu i przejazdu, w tym samochodami ciężarowymi – ciągnikami siodłowymi z naczepą, z ulicy (...) do ulicy (...), pasem o szerokości 8 metrów wzdłuż granicy tej działki z ul. (...) oraz pasem o szerokości 5 metrów ciągnącym się w odległości 8 metrów od granicy działki z działką (...), poszerzonymi na styku obu tych pasów do szerokości 10 metrów, zgodnie z projektem (...)– na rzecz każdoczesnego wieczystego użytkownika działki (...). W odpowiedzi Gmina K. oświadczyła, że nie wyraża zgody na ustanowienie służebności na przedmiotowej działce.

/okoliczności bezsporne, a nadto dowód: pismo z dn. 5.01.2015 r. (k. 26-27), pismo z dn. 18.02.2015 r. wraz z potwierdzeniem nadania (k. 44-45)/

Zgodnie z projektem architektoniczno-budowlanym pawilonu handlowego przy ulicy (...) w K. w zakresie projektu drogowego wchodził wjazd i wyjazd od ulicy (...), wjazd od ulicy (...), budowa parkingu dla obsługi klientów sklepu, budowa placu manewrowego dla samochodów zaopatrzenia, budowa parkingów wzdłuż ulicy (...) oraz budowa i modernizacja chodników. Zgodnie z projektem budowlanym, ruch samochodów dostawczych był zaprojektowany po obwodzie działki o nr (...), zgodnie z ruchem wskazówek zegara, od ulicy (...) wzdłuż pawilonu handlowego i rampy na działce o nr (...).

/dowód: projekt architektoniczno – budowlany (k. 39-40), pismo z dn. 25.01.2016 r. (k. 41)/

Możliwe są 3 warianty przebiegu służebności drogi koniecznej.

Zgodnie z wariantem 1 powierzchnia wyznaczonej służebności gruntowej wynosi 0,0311 ha i oprócz likwidacji miejsc parkingowych zlokalizowanych wzdłuż zachodniej granicy działki nie wymaga dodatkowych prac. Przyjmując podstawowe parametry projektu wykonawczego korytarza, przebieg i zasięg służebności drogi koniecznej dostosowano do faktycznego zagospodarowania terenu w szczególności lokalizacji wyjazdów na ul. (...) i ul. (...), krawężników organizujących przestrzeń parkingu oraz oświetlenia.

Zgodnie natomiast z wariantem 2 powierzchnia wyznaczonej służebności gruntowej wynosi 0,0145 ha i oprócz likwidacji miejsc parkingowych zlokalizowanych wzdłuż zachodniej granicy działki i wzdłuż ulicy oraz progu zwalniającego wymaga opracowania dokumentacji projektowej wraz z uzgodnieniami i pozwoleniami oraz wykonania wjazdu o szerokości uwzględniającej różnice wysokości wynoszącą 0,5m pomiędzy poziomem nawierzchni parkingu i dojazdu do rampy a nawierzchnią ulicy. Wariant ten wymaga również zmiany organizacji ruchu na ul. (...), która na dzień dzisiejszy znajduje się w strefie zamieszkania objętej szczególnymi zasadami ruchu drogowego gdzie m.in. pieszy ma prawo do korzystania z całej szerokości drogi i pierwszeństwo przed pojazdami, a z drogi mogą korzystać dzieci w wieku do lat 7 bez opieki osoby starszej.

Wariant 3 przewiduje lokalizacje zjazdu bez obciążania nieruchomości uczestniczki postępowania. Oprócz likwidacji miejsc parkingowych zlokalizowanych wzdłuż ulicy oraz progu zwalniającego wymaga podjęcia czynności jak w wariancie 2 opinii.

/dowód: opinia biegłego sądowego z zakresu geodezji (k. 81-85)/

Pismem z dnia 6 czerwca 2017 roku Spółka zwróciła się do Zarządu (...) w K. o wyrażenie opinii na temat możliwości lub braku możliwości zorganizowania dojazdu do nieruchomości przez ulicę (...). W odpowiedzi, pismem z dnia 13 czerwca 2017 roku zarząd spółdzielni wskazał, że dotychczasowy zjazd od ulicy (...) jest odpowiedni, albowiem poruszanie się po ulicy (...) samochodów typu tir będzie dla mieszkańców uciążliwe i będzie stwarzać zagrożenie dla lokatorów budynku przy ulicy (...), który przylega do drogi.

/okoliczności bezsporne, a nadto dowód: pismo z dn. 06.06.2017 r. (k. 106), pismo z dn. 13.06.2017 r. (k. 107)/

Wysokość jednorazowego wynagrodzenia z tytułu ustanowienia służebności drogi koniecznej na działce nr (...), według przebiegu drogi wynikającej z wariantu 1 opinii biegłego geodety wynosi 29.200 zł.

/dowód: opinia biegłej sądowej z zakresu wyceny nieruchomości (k. 114-143)/

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił częściowo w oparciu o okoliczności bezsporne, w pozostałym zakresie na podstawie wymienionych wyżej dowodów z dokumentów, opinii biegłych oraz oględzin nieruchomości.

Dokumenty zgromadzone w aktach sprawy nie były kwestionowane, z tym ze strony nie godziły się wnioskami mającymi z nich wynikać, wskazując, że projekty przebiegu służebności były sporządzane bez uwzględnienia stanowiska drugiej strony.

Z uwagi na potrzebę wiadomości specjalnych w niniejszej sprawie, Sad dopuścił dowody z opinii biegłych sądowych z zakresu geodezji oraz wyceny nieruchomości. W ocenie Sądu obie opinie były pełne, logiczne, szczegółowe, odpowiadały na zadane biegłym pytania. Wiedza i doświadczenie biegłych nie budziły wątpliwości Sądu, w związku z czym Sąd w całości uznał je za przydatne dla wydania niniejszego rozstrzygnięcia.

Sąd zważył, co następuje:

(...) sp. z o.o. z siedzibą w K. o ustanowienie służebności drogi koniecznej zasługiwał na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 145 § 1, 2 i 3 k.c. jeżeli nieruchomość nie ma odpowiedniego dostępu do drogi publicznej lub do należących do tej nieruchomości budynków gospodarskich, właściciel może żądać od właścicieli gruntów sąsiednich ustanowienia za wynagrodzeniem potrzebnej służebności drogowej (droga konieczna). Przeprowadzenie drogi koniecznej nastąpi z uwzględnieniem potrzeb nieruchomości nie mającej dostępu do drogi publicznej oraz z najmniejszym obciążeniem gruntów, przez które droga ma prowadzić. Przeprowadzenie drogi koniecznej powinno uwzględniać interes społeczno – gospodarczy.

Dostęp do drogi publicznej oznacza połączenie z drogą publiczną, które umożliwia wszelką niezbędną łączność. Droga konieczna winna likwidować naturalną izolację terenu. W miarę możliwości powinna stanowić najkrótsze i najtańsze połączenie nieruchomości odizolowanej od drogi publicznej. Droga konieczna powinna zostać przeprowadzona przez grunt, którego uszczerbek wskutek przeprowadzenia drogi jest najmniejszy. W rozumieniu art. 145 k.c. "odpowiedni dostęp" do drogi publicznej zależy od potrzeb nieruchomości wymagającej tej drogi. Potrzeby zaś tej nieruchomości wynikają z jej charakteru, ze sposobu jej użytkowania (patrz: postanowienie SN z dnia 21 marca 2003 r., II CKN 1256/00).

Z przeprowadzonych w sprawie dowodów wynika, że nieruchomość wnioskodawczyni nie ma odpowiedniego dostępu do drogi publicznej. Wprawdzie działka nr (...) bezpośrednio przylega do drogi publicznej przebiegającej ulicą (...), jednakże jej potrzeby komunikacyjne dotyczą części magazynowej, która znajduje się od strony ul. (...). Tam rozciąga się z kolei pas zieleni. Z pola widzenia nie można tracić również charakteru i położenia ul. (...), co wpływa na ocenę czy przedmiotowa nieruchomość a to działka nr (...) posiada „odpowiedni” dostęp do drogi publicznej. Nieruchomość wnioskodawczyni jest wykorzystywana do celów prowadzenia przez nią działalności gospodarczej w zakresie handlu. Z uwagi na rozmiary pawilonu handlowego jego zaopatrzenie wiąże się z przyjazdami ciągników siodłowych o dużych rozmiarach i tonażu. Dojazd tych pojazdów musi zostać uwzględniony w zakresie potrzeb nieruchomości wymagającej ustanowienia drogi koniecznej.

W celu wyznaczenia przebiegu służebności drogi koniecznej Sąd w niniejszej sprawie dopuścił dowód z opinii biegłego sądowego z zakresu geodezji, który w tej opinii opracował 3 warianty przebiegu tejże drogi.

Biorąc pod uwagę wyżej wymienione przepisy, Sąd doszedł do przekonania że najbardziej odpowiednim wariantem, będzie wariant nr 1 opinii. Jak wynika z opinii biegłego i załączonej do niej mapy znajdującej się na (k. 82), wariant ten wykorzystuje istniejącą infrastrukturę, nie wymaga prowadzenia prac projektowych ani robót budowlanych, a nadto nie wymaga także zmiany w organizacji ruchu. Na działce nr (...) należącej do uczestniczki postępowania znajduje się już wykonany zjazd do drogi publicznej. Najistotniejsze zdaniem Sądu jest przy tym to, iż wariant ten uwzględnia charakter otoczenia działek, których dotyczy postępowanie. Jak wskazał biegły w swojej opinii, ul. (...) znajduje się w strefie zamieszkania objętej szczególnymi zasadami ruchu drogowego gdzie m.in. pieszy ma prawo do korzystania z całej szerokości drogi i pierwszeństwo przed pojazdami, a z drogi mogą korzystać dzieci w wieku do lat 7 bez opieki osoby starszej. Jednocześnie należy zauważyć, że znajdujący się na działce nr (...) pawilon handlowy sprzyja poruszaniu się pieszych właśnie w tym kierunku a droga osiedlową. Zasady doświadczenia życiowego wskazują, ze z obszaru tego korzystają matki z małymi dziećmi, samodzielnie starsze dzieci, osoby starsze a ich spacery w tym kierunku mają przecież charakter codzienny. Z przyczyn dotyczących bezpieczeństwa niewyobrażalnym dla Sądu jest, aby odbywały się przy jednoczesnym korzystaniu z tego samego pasa ruchu przez 15-to tonowe samochody ciężarowe. Co istotne, sami mieszkańcy w piśmie z dnia 13 czerwca 2017 roku wskazali, że samochody ciężarowe poruszające się po drogach wewnętrznych osiedla stwarzają zagrożenie dla dzieci oraz dla mieszkańców bloku położonego przy ulicy (...).

Skorzystanie z pozostałych wariantów pomimo, że w mniejszym stopniu obciąża nieruchomość uczestniczki postępowania, wymaga znacznego nakładu prac i zmian w organizacji ruchu, ale jak wskazano powyżej przede wszystkim skrajnie negatywnie wpłynęłoby na życie mieszkańców sąsiadującego z drogą osiedla. W ocenie Sądu wybranie opcji pierwszej z opinii biegłego będzie bardziej służyło całej społeczności lokalnej, aniżeli wybranie jednego z pozostałych dwóch wariantów, które mogą być dużo bardziej uciążliwe. Wariant ten posiada charakter neutralny – prowadzi do istniejącego zjazdu na drogę publiczną po której zwyczajowo poruszają się pojazdy o dużej masie.

Mając na uwadze powyższe Sąd postanowił obciążyć prawo własności nieruchomości położonej w K. przy ul. (...), działka nr (...), dla której Sąd Rejonowy w G.prowadzi księgę wieczystą nr (...) na rzecz każdoczesnego właściciela nieruchomości stanowiącej działkę nr (...) położoną w K., dla której Sąd Rejonowy w G.prowadzi KW nr (...) służebnością drogi koniecznej, polegającą na prawie przechodu i przejazdu, w tym samochodami ciężarowymi – ciągnikami siodłowymi z naczepą - przez pas gruntu wytyczony na mapie stanowiącej załącznik opinii biegłego geodety P. S. według wariantu 1 (pierwszego) oznaczonego na karcie 82 akt, którą to mapę uczynił integralną częścią niniejszego postanowienia.

Ustanowienie służebności drogi koniecznej, która jest prawem majątkowym, uzasadnia wzajemne świadczenie wynagrodzenia ze strony właściciela nieruchomości władnącej. Zgodnie z kategorycznym sformułowaniem art. 145 § 1 k.c. do ustanowienia służebności drogi koniecznej dochodzi w każdym wypadku za ekwiwalentem dla właściciela gruntu obciążonego (zob. R. Czarnecki (w:) Kodeks cywilny. Komentarz, red. J. Ignatowicz, t. I, Warszawa 1972, s. 397). W konsekwencji Sąd, ustanawiając służebność, orzeka o wynagrodzeniu z urzędu, niezależnie od wniosku właściciela nieruchomości służebnej, chyba że uprawniony zrzekł się wynagrodzenia. Wynagrodzenie przysługuje także wówczas, gdy właściciel nieruchomości służebnej nie poniósł żadnej szkody w związku z ustanowieniem służebności (por. postanowienie SN z dnia 8 maja 2000 r., V CKN 43/00, OSNC 2000, nr 11, poz. 206). Zasadniczo powinno być ono świadczeniem jednorazowym.

W niniejszym postępowaniu uczestniczka postępowania nie zrzekła się wynagrodzenia za ustanowienie służebności. Wysokość wynagrodzenia ustalona została na podstawie opinii biegłego sądowego na kwotę 29.200 zł. Jak już wspomniano powyżej, opinia ta była pełna, szczegółowa oraz odpowiadała na zadane biegłej pytania. Ponadto wiedza i doświadczenie biegłej nie budziły wątpliwości Sądu, co pozwoliło przyjąć, że wyliczone przez biegłą wynagrodzenie odpowiada rzeczywistemu należnemu wynagrodzeniu. Ustalenie wysokości wynagrodzenia wymagało wiadomości specjalistycznych. Wnioskodawczyni, nie wnosząc o sporządzenie opinii uzupełniającej, wnosiła o korektę matematyczną opinii na k. 168-169, którą miałby przeprowadzić Sąd. Zdaniem Sądu nie jest jego rolą dobór cech, których wpływ należy ująć w szacowaniu wysokości wynagrodzenia, w tym ewentualne pominiecie którejś z nich. Sąd działając w pełnym zaufaniu do biegłej, uznał za prawidłową metodologię ustalenia tego wynagrodzenia i jego wysokość przyjął zgodnie z wyliczeniami opinii.

Z tych względów Sąd zasądził od wnioskodawczyni na rzecz uczestniczki postępowania wynagrodzenie w kwocie 29.200 zł.

Orzeczenie o kosztach uzasadnia treść art. 520 § 1 k.p.c. Stosownie do tegoż przepisu każdy uczestnik ponosi koszty postępowania związane ze swym udziałem w sprawie. Zasada przewidziana w tym przepisie jest nienaruszalna wtedy, gdy uczestnicy są w równym stopniu zainteresowani wynikiem postępowania lub - mimo braku tej równości - ich interesy są wspólne (tak Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 22 marca 2012 r., V CZ 155/11, Lex nr 1164757). Ustawodawca zakłada, iż uczestnicy postępowania są w tym samym stopniu zainteresowani jego wynikiem, a orzeczenie sądu udziela ochrony prawnej każdemu z nich. Dlatego ten, kto poniósł koszty sądowe lub koszty zastępstwa procesowego, nie uzyska zwrotu wydanych kwot od innego uczestnika, lecz także nie jest obowiązany do zwracania kosztów poniesionych przez innego uczestnika.

SSR Kamilla Gos - Górska

POSTANOWIENIE

UZASADNIENIE