UZASADNIENIE

W ostatecznie sprecyzowanym żądaniu pozwu skierowanego przeciwko (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w K. - powódka (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w Ś., domagała się stwierdzenia nieważności zdziałanej w ramach czynności prawnej z dnia 12 sierpnia 2011r , objętej aktem notarialnym Rep.(...), sporządzonym przez asesora notarialnego W. W. , zastępcę notariusza B. K. (1) - umową powołania spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (...) - czynności , [ także sporządzonej w formie aktu notarialnego Rep(...) przez tego samego notariusza w tym samym dniu ],

którą K. K. (1) wniósł do tej spółki w formie aportu :

- udział wynoszący 1/4 część w prawie użytkowania wieczystego gruntu, stanowiącego działki o numerach:(...) obręb (...) o łącznej powierzchni 0,5415 ha , położonego w Z., zabudowanego budynkiem dworca autobusowego, objętego księgą wieczystą Kw nr (...),

- udział wynoszący 1/4 część w prawie własności nieruchomości stanowiącej działkę nr (...) o powierzchni 0,1246 ha , objętej księgą wieczystą Kw nr (...).

Jako ewentualne sformułowała żądanie uznania tej czynności wobec siebie za bezskuteczną.

W motywach żądań twierdziła, że jest dłużnikiem rzeczowym wobec banku (...) SA , który udzielił K. K. (1) , w dniu 30 listopada 2010r kredytu. Zobowiązanie to nie było przez dłużnika osobistego spłacane , a egzekucja przeciw niemu , wdrożona przez bank, okazała się nieskuteczna.

Wobec tego kredytodawca wystąpił przed Sąd Okręgowy w N. przeciwko powódce o zapłatę tego zobowiązania. Jego roszczenie zostało określone na sumę 946.736,07 zł wraz z ustawowymi odsetkami.

Sąd Okręgowy w N.wyrokiem z dnia z 27 czerwca 2016 r., w sprawie o sygnaturze (...), zasądził od powódki tę należność wraz z kosztami sporu.

Tym samym spółka (...) ma roszczenie zwrotne , obejmujące tę wierzytelność wobec dłużnika osobistego. Nie może jej jednak zaspokoić w warunkach, h gdy doszło do kwestionowanej czynności w następstwie której K. K. (1) wyzbył się składników majątkowych z których do jej zaspokojenia mogłoby dojść.

Powódka podnosiła , że w zamian za przedmiot aportu dłużnik osobisty banku objął 2 500 udziałów w nowo powstałej spółce , każdy o nominalnej wartości 100 złotych. Ich ogólna wartość 250 000 złotych , była w sposób oczywisty niższa aniżeli rzeczywista wartość praw do gruntu , które wspólnik wniósł do spółki.

Zatem dłużnik działał z pokrzywdzeniem swoich wierzycieli w tym powódki. Spółka ze Ś. twierdziła także , że kwestionowana czynność jest nieważna z uwagi na swoją pozorność.

K. K. (1) ani strona pozwana nie mieli rzeczywistego zamiaru wywołania skutku nabycia udziałów w prawie użytkowania wieczystego i w prawie własności przez (...) albowiem z uwagi na powiązania osobowe i kapitałowe wnoszącego aport nie utracił on wpływu na dysponowanie tymi udziałami. Przeciwnie , nadal decydował o tym w jaki sposób są wykorzystywane. Jedynym celem czynności z 12 sierpnia 2011 było to aby K. K. (1)uniknął egzekucji swoich zobowiązań wobec wierzycieli , w tym powódki.

Stanowisko strony pozwanej , które szczegółowo odnosiło się do kolejnych zmian żądań strony przeciwnej można podsumować następująco :

- powództwo podlega oddaleniu zarówno w zakresie żądania głównego jak i ewentualnego , a powódka powinna zostać obciążona kosztami procesu.

- Spółka (...) nie dowiodła aby czynności dokonane w dniu 12 sierpnia 2011 miały charakter pozorny w rozumieniu art. 83 §1 kc .

O tym , że przesłanki zastosowania tego przepisu nie zostały zrealizowane świadczy przede wszystkim to , że to pozwana po uzyskaniu tytułu do gruntu zajętego pod dworzec autobusowy w Z. , wynajmowała go i czerpała stąd wymierne i systematyczne korzyści o czym świadczą umowy najmu , zawierane z podmiotami trzecimi. Dochód w ten sposób osiągany współdecydował o powodzeniu ekonomicznym pozwanej,

- powódka nie dowiodła , że istniała twierdzona przez nią różnica pomiędzy wartością aportu i udziałów objętych w nowo powołanej spółce przez K. K. (1). Fakty , które wynikają z przedłożonych dokumentów [ a w toku sporu także z relacji przesłuchanego w charakterze świadka K. K. (1) oraz w charakterze strony pozwanej B. K. (2) ] pozwalają potwierdzić , że ówcześnie , na datę dokonywania kwestionowanej czynności , wartość udziałów w prawie własności nieruchomości oraz w prawie użytkowania wieczystego odpowiadała wartości udziałów objętych przez osobistego dłużnika banku,

- (...) spółka z o. o. w Ś. nie ma legitymacji do żądania stwierdzenia nieważności czynności z dnia 12 sierpnia 2011r albowiem podmiotami mającymi tę legitymację łącznie są wszyscy uczestnicy / strony tej czynności / , a do zakończenia postępowania nie brał w nim udziału w charakterze strony K. K. (1),

- powódka nie udowodniła , że ma interes prawny , w rozumieniu art. 189 kpc , w dochodzonym przez nią ustaleniu.

W odniesieniu do żądania ewentualnego spółka (...) podnosiła , że przeciwniczka procesowa nie określiła wierzytelności , którą chce chronić na podstawie skargi pauliańskiej.

Ponadto wskazywała , iż podlega ono oddaleniu dlatego , że przed wytoczeniem powództwa upłynął pięcioletni , materialnoprawny termin jego dochodzenia o którym mowa w art. 534 kc.

Czynność objęta skargą została dokonana w dniu 12 sierpnia 2011r , a powództwo zostało wniesione 29 września 2016r. Roszczenie pauliańskie zatem wygasło.

Podczas postępowania rozpoznawczego powódka dwukrotnie ; w dniach 14 lutego 2019r / k. 551 akt / i 17 kwietnia 20219r / k. 577 in. akt / składała wnioski o wezwanie do udziału w sprawie w charakterze pozwanego K. K. (1). Dwukrotnie wnioski te były przez Sąd I instancji oddalone, w uznaniu , iż w rozstrzyganej sprawie po stronie pozwanej nie zachodzi współuczestnictwo konieczne , a udział K. K. (1)prowadziłby jedynie do powstania stanu zwłoki w postępowaniu.

Wyrokiem z dnia 18 kwietnia 2019r , Sad Okręgowy w Krakowie :

- stwierdził nieważność czynności prawnej dokonanej aktem notarialnym sporządzonym przez asesora notarialnego W. W., zastępcę notariusza B. K. (1), Rep. (...)z dnia 12 sierpnia 2011 roku - umową spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w K. , aktem notarialnym sporządzonym przez asesora notarialnego W. W., zastępcę notariusza B. K. (1), Rep.(...)z dnia 12 sierpnia 2011 roku , polegającej na przeniesieniu przez K. K. (1) na stronę pozwaną - wniesienie aportem do spółki (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w K.:

- udziału wynoszącego 1/4 część w prawie użytkowania wieczystego gruntu, stanowiącego działki o numerach:(...) o łącznej powierzchni 0,5415 ha (pięćdziesiąt cztery ary piętnaście metrów kwadratowych), położonego w Z., gmina(...) M., powiat (...), województwo (...), obręb(...), zabudowanego budynkiem dworca autobusowego, objętego księgą wieczystą Kw nr (...) oraz

- udziału wynoszącego 1/4 część w prawie własności nieruchomości składającej się z działki nr (...) (...) o powierzchni 0,1246 ha (dwanaście arów czterdzieści sześć metrów kwadratowych), objętej księgą wieczystą Kw nr (...) [ pkt I ],

- zasądził od strony pozwanej na rzecz strony powodowej kwotę 64.482 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania [ pkt II sentencji wyroku ].

Sąd I instancji ustalił następujące fakty istotne dla rozstrzygnięcia :

Dłużnik K. K. (1) posiadając liczne zobowiązania, w tym wobec Banku (...) S.A. , którego dłużnikiem rzeczowym jest powódka , w dniu 12 sierpnia 2011 roku zawarł, aktem notarialnym sporządzonym przez asesora notarialnego W. W. zastępcę notariusza B. K. (1)Repetytorium (...) nr (...) , umowę spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (...) w K. i w zamian za udziały o łącznej wartości nominalnej w wysokości 250.000 zł wniósł aportem - objętym aktem notarialnym sporządzonym przez asesora notarialnego W. W. zastępcę notariusza B. K. (1) Repetytorium (...)nr (...) z dnia 12 sierpnia 2011 roku warte nie mniej niż 1.954.844 zł:

- udział wynoszący 1/4 część w prawie użytkowania wieczystego gruntu, stanowiącego działki o numerach:(...), o łącznej powierzchni 0,5415 ha , położonego w Z., gmina Z. M., powiat (...), województwo (...), obręb (...), zabudowanego budynkiem dworca autobusowego, objętego księgą wieczystą Kw nr (...) ,

- udział wynoszący 1/4 część w prawie własności nieruchomości składającej się działki nr (...) o powierzchni 0,1246 ha , objętej księgą wieczystą Kw nr (...) .

Umową z dnia 10 listopada 2012 r., K. K. (1) zbył te udziały na rzecz spółki prawa słowackiego (...) za kwotę 250 000 złotych.

Wierzyciel K. K. (1), Bank (...) S.A. dochodził od (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w Ś. jako dłużnika rzeczowego, kwoty 946.736,07 zł wraz z odsetkami ustawowymi i kosztami procesu.

Powodowa spółka jest dłużnikiem rzeczowym (...) S.A z tytułu hipoteki ustanowionej dla zabezpieczenia umowy kredytu P. nr (...), udzielonego w dniu 30 listopada 2010 r., K. K. (1).

Stanowiące zabezpieczenie jego spłaty przez dłużnika osobistego, hipoteki na rzecz banku : łączna umowna zwykła w kwocie 1 000 000 zł i łączna umowna kaucyjna, do kwoty 500 000 zł , zostały ustanowione na:

- nieruchomości położonej w Z. składającej się z działki o numerze ewidencyjnym (...) o powierzchni 0,0958 ha, (...)o powierzchni 0,0958 ha, objętej , KW nr (...) której powodowa spółka jest właścicielem ,

- nieruchomości położonej w Z. składającej się z działki o numerze ewidencyjnym (...) o powierzchni 0,2030 ha, objętej księgą wieczystą nr KW (...) do powódce przysługuje prawo użytkowania wieczystego oraz prawo własności budynku stanowiącego odrębną nieruchomość.

W dacie ustanawiania hipotek , opisane prawa do tych realności przedmiotowe należały do spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (...).

Zobowiązanie kredytowe w związku z którym ustanowiono hipoteki nie został spłacony , a wierzytelność banku jest wymagalna.

Została stwierdzona tytułem wykonawczym – bankowym tytułem egzekucyjnym nr (...) z dnia 20.03.2014 r., wystawionym przeciwko K. K. (1) , zaopatrzonym klauzulą wykonalności , nadaną postanowieniem Sądu Rejonowego dla K.w K.z dnia 4 kwietnia 2014 r., w sprawie o sygnaturze(...)

Na podstawie tego tytułu bank (...) S.A. prowadził nieskutecznie egzekucję przeciwko dłużnikowi osobistemu przed komornikiem sądowym przy Sądzie Rejonowym w K., R. W., w sprawie oznaczonej sygnaturą (...)Wierzyciel w tym postępowaniu nie odzyskał od dłużnika jakiejkolwiek części długu.

Z dalszej części ustaleń wynika , że Sąd Okręgowy w N. wyrokiem z dnia 27 czerwca 2016 r., w sprawie oznaczonej sygnaturą (...) zasądził od (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w Ś. na rzecz Banku (...) S.A. kwotę 946.737,07 wraz z ustawowymi odsetkami oraz kosztami procesu w kwocie łącznej 54.554 zł.

(...) R. ma, wobec K. K. (1) , jako dłużnik rzeczowy jego zobowiązania, wierzytelność obejmującą całą tę należność.

Wynosi ona[ w dacie rozstrzygania soporu ] łącznie 1.001.297,07 zł na którą składają się: należność główna , odsetki ustawowe od kwoty 946.737,07 zł:

- od kwoty 804.680,45 zł od dnia 17 lutego 2015 r., do dnia zapłaty,

- od kwoty 141.965,62 zł od dnia 21 sierpnia 2015 r., do dnia zapłaty

- od kwoty 90 zł od dnia 8 września 2015 r., do dnia zapłaty oraz sumę 54 554 zł z tytułu kosztów procesu [przed Sądem Okręgowym w N.]

W dniu 12 sierpnia 2011 r., K. K. (1) objął w pozwanej spółce 2500 udziałów o wartości nominalnej 100 zł każdy i łącznej wartości nominalnej 250.000 zł, pokrywając je wkładem niepieniężnym – aportem w postaci praw do opisanych wyżej nieruchomości – którego wartość przekraczała i przekracza wartość nominalną obejmowanych udziałów.

Transakcja ta, w swoim rezultacie, uczyniła dłużnika powódki niewypłacalnym. Wniesienie do majątku spółki opisanych składników nastąpiło po rażąco niskiej cenie i w sposób , jak określił to Sąd I instancji -oczywisty - zostało zdziałane z pokrzywdzeniem wierzyciela – powódki.

Pozwana spółka musiała o tym wiedzieć, jako że udziałowcami w niej , w czasie zawierania tej czynności był zarówno K. K. (1) jak i jego żona B. K. (2), która pełniła funkcje prezesa jej zarządu.

Dłużnik działał z zamiarem pokrzywdzenia wierzycielki . Wyzbył się w ten sposób jedynych wartościowych składników swojego majątku, wykluczając tym samym możliwość zaspokojenia wierzytelności , którą (...) P. dysponuje wobec niego.

Jak ponadto ustalił Sąd niższej instancji ,

wartość tych składników znacząco przekracza wartość nabywanych udziałów co wynika zarówno z opinii biegłego sądowego mgr. inż M. M. opracowanej w ramach postępowania prowadzonego przez Sąd Rejonowy w Z., w sprawie o sygn. akt (...) , mającej za przedmiot zniesienie współwłasności z inicjatywy n strony pozwanej jak również opinii biegłego sądowego K. J. opracowanej w rozstrzyganej sprawie.

Spółka (...) rozpoczęła działalność operacyjną we wrześniu 2011r. W roku 2012 wykazała z działalności zysk w kwocie 242.037,99 zł. Został przeznaczony na fundusz rezerwowy W 2013 r., zysk ten wyniósł 20.873,74 zł, który został przeznaczony na kapitał rezerwowy spółki w kwocie 16.596,34 zł i na pokrycie straty za 2011 r., w kwocie 4.277,40 zł.

W roku kolejnym była to suma 814.124,55 zł, która została przeznaczona na kapitał rezerwowy spółki.

Analiza dokumentacji księgowej strony pozwanej wskazuje, iż majątkiem przynoszącym jej ten zysk były udziały w prawach do gruntu wniesionych przez dłużnika powódki W postępowaniu o zniesienie współwłasności , przed Sądem Rejonowym w Z. spółka (...) określała warto nieruchomości na sumę łączną 10 000 000 złotych.

Przeprowadzony w tamtym postępowaniu dowód z opinii biegłego – rzeczoznawcy majątkowego M. M. potwierdził , że na datę sporządzania opracowania [12 stycznia 2015r ] wartość obu nieruchomości w Z. wynosiła 8.045.900zł, zatem wartość 1/4 udziałów to 2.011.475 zł.

Zgodnie z wnioskami opinii biegłego sporządzonej na potrzeby rozstrzyganego sporu [ autor mgr K. J.] , na dzień dokonania czynności prawnej (12 sierpnia 2011 r.) wartość obu[ jako całości zamykała się kwotą 7.819.375 zł, zatem wartość 1/4 udziałów wyniosła 1.954.844 zł.

Porównując je z równowartością nominalną objętych wówczas przez K. K. udziałów , Sąd I instancji skonstatował , że są one wzajemnie niewspółmierne, świadcząc o bardzo znacznym zaniżeniu wartości tego , co dłużnik powódki otrzymał w zamian za wniesiony aport, świadcząc o nie ekwiwalentności obu tych świadczeń wzajemnych .

W ramach zwięzłej argumentacyjnie oceny prawnej roszczenia , zgłoszonego ostatecznie jako główne , Sąd uznał je za w całości uzasadnione przyjmując , że powódka wykazała nieważność umowy z dnia 12 sierpnia 2011 z powodu jej pozorności.

Wskazując , iż przedmiotem tego żądania spółki (...) była [ dokonana w ramach umowy powołującej stronę pozwaną , której ważności powódka wedle Sądu nie podważała ] , było uznanie za nieważne umowy przeniesienia na pozwaną udziałów w użytkowaniu wieczystym i własności udziałów w obu nieruchomościach położonych w Z. stwierdził , że podziela stanowisko spółki (...) co do tego , że czynność ta jest nieważna z przyczyny przez nią podnoszonej.

Tej jej cechy upatrywał w tym , że ustalenia dokonane w sprawie potwierdziły , iż K. K. (1) pomimo wywołania u osób trzecich przeświadczenia o przeniesieniu własności i użytkowania wieczystego na podmiot trzeci, w celu uniemożliwienia w ten sposób zaspokojenia ich wierzytelności, faktycznie nadal włada tymi prawami do gruntu , które miał wnieść aportem do majątku strony pozwanej.

Przez spółki powiązane – (...)w której jest 100% udziałowcem oraz (...) w której(...)posiada 2500 z 2800 udziałów w kapitale zakładowym, pozostaje- jak wskazuje Sąd I instancji - właścicielem tych nieruchomości.

Tym samym usprawiedliwionym jest wniosek , iż celem działania stron zaskarżonej czynności prawnej było przeniesienie / pozornie / tych praw na inny podmiot, jednak bez zamiaru wywołania skutków rzeczowych , skoro dłużnik w istocie cały czas posiada pełną kontrolę nad wskazanymi w pozwie realnościami. Takie następstwa czynności z 12 sierpniowa 2011r., wypełniają przesłanki przepisu art. 83 §1 kc.

Jej dokonanie miało jeden cel, aby ewentualne egzekucje z majątku K. K. (1) nie mogły objąć tych składników majątkowych , które były przedmiotem aportu do (...). Wykluczał on możliwość zaspokojenia się z nich przez wierzycieli dłużnika.

Podstawą rozstrzygnięcia o kosztach procesu była norma art. 98 §1 i 3 kpc.

Apelację od tego wyroku złożyła strona pozwana przy czym przybrała ona formę dwóch pism procesowych z dat wpływu do Sądu I instancji 28 i 30 maja 2019r./ k. 643 i n. oraz 674 i n./ Ponadto argumentacja powołana w niej została później uzupełniona dodatkowo pismem , z daty wpływu do Sądu Apelacyjnego 4 lutego 2020r / k. 839 i n. akt/.

Spółka (...) złożyła odpowiedź na apelację , także w formie dwóch pism procesowych z dat wpływu do Sądu I instancji 24 czerwca 2019 / k. 727 i n./ oraz 28 czerwca 2019 / k.738 i n. / podejmując w nich odrębna polemikę z każdym z zarzutów , które zostały sformułowane w pismach (...) . Odniosła się również, w tej samej formie do uzupełnienia środka odwoławczego. / k. 927 i n. akt/ zadając jej oddalenia jako pozbawionej usprawiedliwionych podstaw oraz obciążenia przeciwniczki procesowej kosztami postępowania apelacyjnego.

Zarzuty, na których opiera się środek odwoławczy spółki (...) zostaną przedstawione łącznie:

Są one następujące :

- zarzut naruszenia prawa procesowego, w sposób mający dla treści zaskarżonego wyroku istotne znaczenie , a to :

1/ art. 233 §1 kpc , jako następstwa nieprawidłowej oceny zgromadzonych dowodów i przyjęcie , że K. K. (1) , w chwili zawierania kwestionowanej umowy, był niewypłacalny mimo , że ocena prawidłowa powinna doprowadzić do wniosku , że obok wniesionych aportem udziałów w prawach do nieruchomości , dysponował innymi elementami majątku , co wykluczało poprawność takiej oceny jego wiarygodności finansowej.

Zarzucany błąd miał polegać także na uznaniu , że spółka (...) nie dysponowała przeniesionymi na nią przez dłużnika udziałami , w warunkach gdy to one przynosiły jej zysk i pozwalały na finansowanie działania.

Ponadto polegał on również na tym ,że Sąd I instancji odmówił wiarygodności części zeznań K. K. (1) i B. K. (2) , obdarzył natomiast tym walorem relację świadka K. M. mimo , że nie miał żadnych istotnych dla relewantnych faktów , własnych wiadomości .

Nieprawidłowość postępowania Sądu miała polegać także na przyjęciu , że dłużnik świadomie zaniżył wartość nieruchomości udziały w których były przedmiotem aportu.

Podnoszone błędy oceny doprowadziły , w ocenie skarżącej, do niepoprawnych ustaleń i wniosku prawnego , kwalifikującego czynność z 12 sierpnia 2011r jako pozorną , w ramach której strony zgodnie nie chciały wywołać skutków prawnych , a jedynie przeświadczenie u osób trzecich o przejściu praw do udziałów na spółkę.

Wadliwość ustaleń miała dotyczyć także konstatacji faktycznej Sądu I instancji zgodnie z którą K. K. (1) posiadał liczne zobowiązania, mimo braku dla takiego wniosku faktycznego podstaw w zgromadzonym materiale dowodowym , podobnie jak i do wniosku , iż pomimo kwestionowanej umowy dokonujący aportu zachował władztwo nad jego przedmiotem,

2/ art. 328 §2 kpc , jako następstwa braku w motywach zaskarżonego wyroku analizy i oceny zarzutów obronnych strony pozwanej oraz wypełnienia motywów wyroku w istocie jedynie odwołaniem się do uzasadnienia postanowienia Sądu Apelacyjnego z dnia 11 maja 2017r w sprawie (...), wydanego na skutek rozpoznawania zażalenia na decyzję w przedmiocie udzielenia zabezpieczenia roszczeniu powódki.

Brak wskazana powodów dla których uznał kwestionowaną czynność za pozorną, nie pozwala na odwoławczą polemikę z tym stanowiskiem jak również wyklucza instancyjną kontrolę tak umotywowanego wyroku ,

c/ naruszenia art. 195 §1 kpc w zw z art. 72 §2 kpc , wobec zaniechania wezwania do udziału w sprawie w charakterze pozwanego K. K. (1) , mimo , że był współuczestnikiem koniecznym. Nie wezwanie go spowodowało , że pozwana nie ma legitymacji biernej do występowania w sprawie , a to usprawiedliwia to wniosek o oddalenie powództwa.

d/ art. 189 kpc jako konsekwencji zaniechania przez Sąd I instancji oceny tego, czy powódka ma interes prawny w ustaleniu , którego żąda , [ a którego z uwagi na orzeczniczą wykładnię tego pojęcia , w okolicznościach ustalonych w sprawie , zdaniem skarżącej, nie dowiodła ] ,

- naruszenia prawa materialnego, wobec nieprawidłowej wykładni przez Sąd Okręgowy art. 83 §1 kc i oceny , że spór o stwierdzenie ważności czynności prawnej może był prowadzony bez udziału wszystkich stron w ten sposób podważanej czynności.

Powołując się na te zarzuty , strona pozwana we wnioskach środka odwoławczego, domagała się pierwszej kolejności zmiany orzeczenia Sądu Okręgowego i oddalenia powództwa oraz obciążenia powódki kosztami postępowania przed obydwiema instancjami .

Jako wniosek ewentualny sformułowała postulat wydania przez Sąd Apelacyjny wyroku kasatoryjnego i przekazania sprawy Sądowi niższej instancji do ponownego rozpoznania.

Spółka (...) wraz z apelacją złożyła wnioski dowodowe z dokumentów , wnosząc o ich przeprowadzenie z nich dowodów dla wykazania , że faktycznie dysponowała i dysponuje przedmiotem aportu, korzystając z dochodów jakie przynosi wynajmowanie gruntu w Z. ,a K. K. ma również inny majątek pozwalający na zaspokojenie wierzycieli.

Z kolei powódka wnioskowała o prowadzenie postępowania dowodowego zmierzającego do potwierdzenia , iż zawarła z bankiem (...) SA ugoda na podstawie której spłaca ratalnie dług wynikający z prawomocnego orzeczenia Sądu Okręgowego w N. z dnia 27 czerwca 2016r w sprawie(...) , a wobec tego wstąpiła w tym zakresie w prawa zaspokojonego wierzyciela wobec K. K. (1).

Na rozprawie apelacyjnej w dniu 6 listopada 2020r pełnomocnik powódki wskazał , że (...) (...) (...)dopiero wystąpiła przeciwko K. na drogę sądową o zapłatę spłaconego za niego zobowiązania , a jak dotąd nie doszło do zawisłości sporu.

Na tej rozprawie powódka złożyła także wnioski o prowadzenie dowodów z dokumentów ale na okoliczności , które nie okazały się być sporne. / zapis dźwiękowy rozprawy apelacyjnej minuty: 37-40- k. 1151 v akt/

Rozpoznając apelację , Sąd Apelacyjny rozważył :

Środek odwoławczy pozwanej jest uzasadniony , prowadząc do rozstrzygnięcia kasatoryjnego albowiem wydanie objętego nim wyroku Sądu I instancji nastąpiło w warunkach nierozpoznania istoty sprawy w rozumieniu art. 386 §4 kpc.

W orzecznictwie Sądu Najwyższego , które podziela Sąd II instancji w składzie rozpoznającym sprawę , przyjmuje się , że sytuacja takiego nierozpoznania ma miejsce wówczas , gdy niezależnie od przyczyny , Sąd niższej instancji nie badał materialnych przesłanek żądania powoda do których przynależy również zagadnienie legitymacji procesowej stron sporu.

/ por. dla przykładu powołane w apelacji przez skarżącą postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 28 marca 2018r , sygn. IV CZ 11/ 18 /

Sąd I instancji odniósł się także do zarzutów obronnych strony pozwanej , co tym bardziej upewnia poprawność takiego wniosku.

Podzielając, stawiany w środku odwoławczym, spółki (...) zarzut procesowy naruszenia przez Sąd Okręgowy art. 195 §1 kpc w zw z art. 72 §2 kpc , Sąd Apelacyjny uznaje , że wskazany brak badania tej przesłanki należy utożsamić z sytuacją , która miała miejsce w rozstrzyganej sprawie.

Na skutek zupełnie nietrafnej oceny , której Sąd dał wyraz w motywach zaskarżonego orzeczenia , swoimi decyzjami procesowymi uniemożliwił takie ukształtowanie strony biernej sporu , która zapewniłaby konieczny udział w postępowaniu tym , którzy mają przymiot współuczestników - pozwanych- koniecznych.

Zawracając uwagę , że z uwagi na treść art. 391 §1 kpc , w postepowaniu apelacyjnym uzupełnienie tej wady postępowania Sądu Okręgowego było wykluczone przypomnieć należy , że zgodnie z jego stanowiskiem , dwukrotnie składane przez powódkę wnioski o wezwanie do udziału w sprawie w charakterze pozwanego K. K. (1) podlegały oddaleniu.

Jak stwierdził Sąd , już na wcześniejszym etapie postępowania [ przed żądaniami z 14 lutego i 17 kwietnia 2020r ] weryfikował zagadnienie legitymacji biernej i uznał , iż spółka (...) taka legitymację posiada.

Zupełnie przy tym nie dostrzegł , że ocena ta była dokonywana przez pryzmat pierwotnej wersji żądania powódki , w ramach którego domagała się uznania za bezskuteczną wobec siebie czynności prawnej dłużnika z pozwaną, dokonanej w dniu 12 sierpnia 2011r.

Potem jednak zdecydowała się zmienić to żądanie tak co do formuły jak i treści , skoro wnosiła , w pierwszej kolejności , o stwierdzenie [ ustalenie ] nieważności tej czynności / z powodu pozorności / a jako ewentualne formułowała roszczenie pauliańskie.

Argumentacja Sądu mająca przemówić za niewzywaniem K. K. do udziału w sprawie, nawiązująca do zwłoki postępowania , którą ten udział miałby wywołać , jest oczywiście chybiona.

Tak samo należy ocenić ten wniosek Sądu Okręgowego , na podstawie którego twierdził , że udział K. K. (1) w postępowaniu w charakterze pozwanego , w warunkach gdy żądaniem głównym powódki jest ustalenie nieważności umowy , której był stroną , nie ma charakteru koniecznego.

Stanowisko orzecznictwa sądowego , w odniesieniu do tego zagadnienia , jest od lat ukształtowane i stabilne. Nie powołując nawet przykładowo judykatów Sądu Najwyższego potwierdzających tę tezę , w uznaniu , że jest to z przyczyn teleologicznych zbędne , stwierdzić należy , że K. K. (1) musi brać udział w takim sporze w charakterze pozwanego albowiem jego wynik odnosić się będzie bezpośrednio do sfery prawnie chronionych jego praw i obowiązków.

Z argumentacji pozwanej mającej wspierać weryfikowany zarzut oraz z treści wniosku środka odwoławczego sformułowanego przez nią w pierwszej kolejności wynika , że spółka z K. uznaje , iż opisany brak w odniesieniu do legitymacji biernej powinien skutkować zmianą zaskarżonego wyroku i oddaleniem powództwa /głównego /. {W zakresie roszczenia pauliańskiego podstawą oddalenia miałoby być wygaśniecie roszczenia na skutek upływu pięcioletniego terminu o którym mowa w art. 534 kc. }.

Tego wniosku , w odniesieniu do żądania zgłoszonego jako główne podzielić jednak nie można dlatego , że do takiego niekorzystnego następstwa baraku legitymacji z punktu widzenia interesu procesowego powódki dojść by miało tylko i wyłącznie na skutek zupełnie podstawowego , mającego charakter oczywisty błędu Sądu I instancji.

Skutek ten mógłby mieć miejsce gdyby powódka nie odpowiedziała właściwie i w oznaczonym terminie , na wezwanie Sądu opisane w art. 195 §1 kpc.

Skoro jednak spółka (...) dwukrotnie domagała się wobec Sądu tego, aby K. K. został zapozwany do postępowania , spotykając się z odmową, nie może ponosić negatywnych konsekwencji zaniechania Sądu meriti , który zbagatelizował obowiązek , który wynika z brzmienia nie tylko §1 ale także §2 art 195 kpc.

Już tylko ta wada postępowania Sądu niższej instancji ,której sanowanie czynnościami Sądu II instancji jest procesowo wykluczone , decydując o nierozpoznaniu istoty sprawy , skutkować musi uchyleniem wydanego w tych warunkach orzeczenia.

Ma również racje skarżąca, podnosząc zarzut naruszenia art. 328 §2 kpc.

Analiza treści tylko pozornie rozbudowanego redakcyjnie uzasadnienia wyroku z 18 kwietnia 2019r , nie zawiera danych pozwalających prześledzić przesłanki faktyczne oraz wnioski prawne , które przywiodły Sąd do oceny ,iż żądanie wskazane ostatecznie jako główne, jest usprawiedliwione.

Ma rację apelantka, gdy w ramach tego zarzutu podnosi, iż główna część motywacyjna uzasadnienia sprowadza się do odwołania do treści motywów postanowienia Sądu Apelacyjnego w K.z dnia 11 maja 2017r w sprawie(...)

Nie zawiera natomiast oceny własnej , wspartej analiza ustalonych faktów[ {stanowisko Sądu Apelacyjnego było formułowane w odniesieniu do ocenianego wówczas żądania zabezpieczenia }, przez pryzmat przesłanek zastosowania art. 83 §1 kc w oparciu o który Sąd stwierdził nieważność czynności z 12 sierpnia 2011r.

Brak w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku weryfikacji zarzutów , które wobec stanowiska powódki, tak kwalifikującej tę czynność pomiędzy K. K. (1) i spółka (...) , postawiła pozwana . W szczególności w odniesieniu do podnoszonego przez nią braku interesu prawnego (...) P. R. w żądaniu ustalenia tej treści oraz realizacji przesłanki pozorności [ czystej ] , w warunkach gdy pozwana korzystała po zawarciu umowy , z przedmiotu aportu.

Przeważająca część ustaleń powołanych w tych motywach oraz zdecydowana większość argumentacji prawnej, która posługuje się w uzasadnieniu Sąd Okręgowy została skupiona na weryfikacji żądania pauliańskiego , które z woli powódki zostało zakwalifikowane jako ewentualne , a zatem nie mogło podlegać ocenie , warunkach gdy Sąd uznał żądanie wskazane ostatecznie jako główne , za usprawiedliwione.

Te wady konstrukcyjne uzasadnienia kontrolowanego instancyjnie orzeczenia powodują , że w istocie nie można stwierdzić na jakiej podstawie [ szczególnie wobec braku analizy zarzutów pozwanej i ich, wspartych wnioskami dowodowymi motywów faktycznych ] Sąd Okręgowy uznał , że strony umowy z góry nie przyjmowały , że czynność prawna nie wywrzeć skutki prawne i taki był ich zgodny zamiar , a tylko takie wrażenie, co do uzyskania tytułu własnościowego do przenoszonych udziałów w nieruchomościach przez (...) , mają odnosić osoby trzecie .

Ta nieprawidłowość łączy się ścisłe tak z zarzutem materialnym naruszenia art. 83 §1 kc jak i zarzutem formalnie procesowym ale w istocie dotyczącym przesłanki materialnej roszczenia ustalającego , jakim jest interes prawny w jego uzyskaniu przez powódkę / art. 189 kpc/

Zarzut naruszenia pierwszej z tych norm należy podzielić z przyczyn już wyżej wskazanych albowiem nawet gdyby przyjąć , że nie doszło do przekroczenia granic swobodnej oceny dowodów w ramach weryfikacji zeznań małżonków K. , to jednak materiał procesowy , oceniony przez Sąd niższej instancji niekompletnie , bo z pominięciem tej jego części , która mogłaby , potencjalnie , stanowić zaprzeczenie dla ustalenia , że strony umowy działały ze z góry powziętym zamiarem nie wywołania skutku prawnego przejścia udziałów w prawie do nieruchomości na pozwaną, czynił wniosek prawny o pozorności czynności prawnej z 11 sierpnia 2012r co najmniej przedwczesnym.

Zagadnieniu dysponowania przez powódkę interesem prawnym w żądanym ustaleniu Sąd I instancji nie poświecił żadnej uwagi , a tym bardziej nie prowadził jego oceny , w ramach zaprezentowanej oceny prawnej roszczenia zgłoszonego jako główne , co w samo w sobie czyni podstawę do podzielenia tego zarzutu strony skarżącej.

Zagadnienie legitymowania się przez powódkę tym interesem tym bardziej wymaga pogłębionej analizy opartej na dodatkowych ustaleniach faktycznych , że wedle niezaprzeczonych twierdzeń pozwanej , powódka jeszcze w czasie trwania sporu przed Sądem I instancji przestała być dłużnikiem rzeczowym banku kredytodawcy , którego dłużnikiem osobistym jest K. K. (1).

Ponadto , jak wynika z oświadczenia pełnomocnika (...) (...) R., złożonego na rozprawie apelacyjnej w dniu 6 listopada 2020r , dopiero wystąpiła ona przed Sąd Okręgowy w K.przeciwko niemu z roszczeniami majątkowymi w sprawie o sygnaturze(...), a spór ten nie ma , jak dotąd . statusu sporu zawisłego. / por. k. 1151 v akt /.

W warunkach gdy wada nierozpoznania istoty sprawy odnosiła się do żądania zgłoszonego jako główne , w ramach kontroli instancyjnej Sąd Odwoławczy nie był zobligowany się odnosić do zagadnień doniosłych dla roszczenia sformułowanego jako ewentualne.

Z podanych przyczyn w uznaniu , że w sprawie zachodzi powołana wyżej przyczyna kasatoryjna, [a ponadto Sąd niższej instancji popełnił opisane błędy trafnie wytknięte mu przez stronę apelującą] , Sąd Apelacyjny orzekł jak w sentencji wyroku, na podstawie art. 386 §4 kpc.

SSA Grzegorz Krężołek SSA Paweł Czepiel SSA Jerzy Bess

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE