Sygn. akt I Ca 16/21

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 lutego 2021 roku

Sąd Okręgowy w Sieradzu Wydział I Cywilny

w składzie:

Przewodniczący Sędzia Katarzyna Powalska

Protokolant sekretarz sądowy Elwira Kosieniak

po rozpoznaniu w dniu 10 lutego 2021 roku w Sieradzu

na rozprawie

sprawy z powództwa M. D.

przeciwko (...) SA w W.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego w Wieluniu

z dnia 26 listopada 2020 roku, sygnatura akt VIII C 23/20

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od (...) SA w W. na rzecz M. D. 120 (sto dwadzieścia) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie poczynając od 18 lutego 2021 roku do dnia zapłaty.

Sygn. akt I Ca 16/21

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 26 listopada 2020 r. Sąd Rejonowy w Wieluniu VIII Zamiejscowy Wydział Cywilny z siedzibą w P. w sprawie z powództwa M. D. przeciwko (...) SA w W. zasądził od pozwanego na rzecz powoda 3 042,76 złotych tytułem odszkodowania wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od kwoty 2 562,76 złotych od 3 marca 2019 r. i od kwoty 480 złotych od 11lutego 2020 r. ( pkt 1), oddalił powództwo dalej idące ( pkt 2) i obciążył pozwanego kosztami procesu należnymi powodowi w wysokości 1 977,07 złotych, które zasądził wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od uprawomocnienia orzeczenia ( pkt 3).

Apelację od tego orzeczenia wywiódł pełnomocnik pozwanego, obejmując zaskarżeniem jego treść zawartą w punkcie 1 co do kwoty 480 zł oraz związane z tym rozstrzygnięcie o kosztach procesu. Zarzucił sądowi pierwszej instancji:

naruszenie przepisów prawa materialnego :

- art. 361 § 1 k.c. poprzez uznanie, że koszty sporządzenia prywatnej opinii przez podmiot specjalizujący się w dochodzeniu roszczeń danego rodzaju, pozostają w adekwatnym związku przyczynowo – skutkowym ze zdarzeniem u osoby innej niż powód;

oraz naruszenie prawa procesowego :

- art. 233 k.p.c. poprzez błędne, sprzeczne z zasadami logiki i doświadczenia życiowego uznanie, że strona powodowa bez sporządzenia ekspertyzy nie mogłaby dochodzić należności z tytułu niewłaściwie ustalonego odszkodowania i powód musiał skorzystać z ekspertyzy prywatnej.

Przy takich zarzutach apelujący wnosił o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie powództwa w zakresie zaskarżonym i stosunkowe rozdzielenie kosztów procesu stosownie do stopnia uwzględnienia żądań stron. Wnosił o przyznanie zwrotu kosztów procesu w postępowaniu apelacyjnym wraz z kosztami zastępstwa procesowego według norm prawem przewidzianych.

W odpowiedzi na apelację pełnomocnik powoda wnosił o jej oddalenie i zasądzenie zwrotu kosztów procesu w postępowaniu apelacyjnym.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Wniesiona apelacja okazała się niezasadna, przez pryzmat zarzutów w niej zawartych.

Wszelkie podniesione argumenty sprowadzały się do zakwestionowania zasadności zasądzenia w ramach odszkodowania poniesionego kosztu tzw. prywatnej ekspertyzy w wysokości 480 złotych. Na wstępie podnieść należy, że niniejsza sprawa była rozpoznawana w postępowaniu uproszczonym. Wobec tego - zgodnie z art. 505 13 § 2 k.p.c. - skoro Sąd drugiej instancji nie przeprowadził postępowania dowodowego, uzasadnienie wyroku zawiera jedynie wyjaśnienie jego podstawy prawnej z przytoczeniem przepisów prawa. Trzeba mieć także na uwadze, że w postępowaniu uproszczonym apelacja ma charakter ograniczony, a celem postępowania apelacyjnego nie jest ponowne rozpoznanie sprawy, ale wyłącznie kontrola wyroku wydanego przez Sąd I instancji w ramach zarzutów podniesionych przez skarżącego. Innymi słowy, apelacja ograniczona wiąże Sąd Odwoławczy, a zakres jego kompetencji kontrolnych jest zredukowany do tego, co zarzuci w apelacji skarżący. Wprowadzając apelację ograniczoną, ustawodawca jednocześnie określa zarzuty, jakimi może posługiwać się jej autor i zakazuje przytaczania dalszych zarzutów po upływie terminu do wniesienia apelacji – co w polskim porządku prawnym wynika z art. 505 9 § 1 1 i 2 k.p.c. (tak też Sąd Najwyższy w uzasadnieniu uchwały składu 7 sędziów z dnia 31 stycznia 2008 roku, sygn. III CZP 49/07, publ. OSNC Nr 6 z 2008 r., poz. 55; tak również M. M. w: „Apelacja w postępowaniu cywilnym. Komentarz. Orzecznictwo”, W. 2013, s. 305 – 306). Tym samym w ramach niniejszego uzasadnienia poprzestać należy jedynie na odniesieniu się do zarzutów apelacji, bez dokonywania analizy zgodności zaskarżonego rozstrzygnięcia z prawem w pozostałym zakresie.

W tym miejscu przypomnieć trzeba, że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem odszkodowanie przysługujące z umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem tych pojazdów powinno odpowiadać wartości stanowiącej pełną kompensatę poniesionego uszczerbku, zatem stosownie do okoliczności sprawy, może obejmować również koszty ekspertyzy wykonanej na zlecenie poszkodowanego, czy jego następcy prawnego, a dotyczącej oszacowania poziomu doznanego uszczerbku majątkowego. Ocena czy poniesione koszty ekspertyzy sporządzonej w postępowaniu przedsądowym powinny być objęte odszkodowaniem musi być dokonana przy uwzględnieniu całokształtu okoliczności sprawy, a w szczególności w zależności od ustalenia czy zachodzi normalny związek przyczynowy pomiędzy poniesieniem tego wydatku, a zdarzeniem szkodzącym oraz czy poniesienie tego kosztu było obiektywnie uzasadnione i konieczne (por. uchwała SN z dnia 18 maja 2004 r, III CZP 24/04, OSNC 2005, str. 7-8 poz. 117).

Przy ustaleniu zatem istnienia związku przyczynowego między poniesionym kosztem ekspertyzy a zaistnieniem zdarzenia wywołującego szkodę koniecznym jest, na gruncie okoliczności faktycznych konkretnej sprawy, poczynienie ustaleń czy zlecenie ekspertyzy , jak również jej koszt były celowe, konieczne i racjonalne z punktu widzenia efektywnej realizacji roszczenia odszkodowawczego. W tym względzie istotne jest czy poszkodowany prowadzi działalność gospodarczą i dysponuje wiedzą oraz właściwymi środkami i narzędziami, pozwalającymi mu , bez konieczności uciekania do pomocy innych podmiotów, dokonać właściwej oceny. Istotne znaczenie ma także okoliczność czy sporządzenie ekspertyzy zostało zlecone przez bezpośrednio poszkodowanego, który pokrył te koszty , a następnie zbył wierzytelność, czy też wydatkującym w tym względzie był już nabywca. Jeśli więc koszty ekspertyzy zostały poniesione przez poszkodowanego przed dokonaniem cesji wierzytelności , to wydaje się że żądanie zwrotu tych kosztów jako integralna część roszczenia odszkodowawczego przechodzi na nabywcę, przy nie kwestionowanej aktualnie dopuszczalności dokonania cesji wierzytelności z tytułu odszkodowania za uszkodzenie pojazdu ( por. uchwała S.N. z 7 maja 2009 r. , III CZP 18/09).

W przedmiotowym stanie faktycznym jednak poszkodowany pierwotnie otrzymał od ubezpieczyciela odpowiedzialnego za naprawienie przedmiotowej szkody kwotę 2 498,57 zł., po czym zbył „wierzytelność wraz z wszelkimi prawami z nią związanymi” na rzecz powoda. Prywatną ekspertyzę, której koszt wyniósł 480 złotych brutto, zlecił już nabywca wierzytelności – M. D. prowadzący działalność gospodarczą pod firmą (...).

W takich zaś okolicznościach, w kontekście powyższych rozważań, wydaje się konieczna i jednocześnie miarodajna dla ustalenia istnienia związku przyczynowego poniesionego kosztu ze zdarzeniem szkodzącym, analiza powyższych okoliczności ale w realiach dotyczących sytuacji już nabywcy wierzytelności , a nie samego poszkodowanego. Orzecznictwo jest bowiem zgodne co do tego, że roszczenie o zwrot kosztów ekspertyzy stanowi własne roszczenie nabywcy, które ma jedynie oparcie w nabytym roszczeniu i jego dynamice ( por. uchwała S.N. z 29 maja 2019 r., III CZP 68/18, OSNC 2019, Nr 10, poz. 97). Oznacza to konieczność badania z punktu widzenia racjonalności poniesionych wydatków czy nabywca prowadzi działalność gospodarczą obejmującą nabywanie i dochodzenie roszczeń odszkodowawczych. Zwrot kosztów z tego tytułu będzie bowiem uzasadniony jedynie wówczas, gdy opinia nie jest powiązana wyłącznie z oceną ryzyka nabywanej wierzytelności, co ma istotne znaczenie na gruncie przedmiotowej sprawy, gdzie poszkodowany otrzymał już wypłatę odszkodowania w konkretnej wysokości, przyznanej przez ubezpieczyciela.

W tym względzie trzeba zauważyć, iż powód jako nabywca wierzytelności jest podmiotem prowadzącym działalność gospodarczą, której głównym przedmiotem jest pozostała finansowa działalność usługowa z wyłączeniem ubezpieczeń, a miejscem jej wykonywania jest E., co wynika z wydruku (...) załączonego do pozwu. Zlecenie wykonania prywatnej ekspertyzy powstało już po nabyciu wierzytelności przez powoda, a podmiotem wykonującym jest Centrum (...) Spółka z o.o. w W., a zatem podmiot wyspecjalizowany w tym względzie. Nadto co istotne, trzeba wskazać, że brak jest w materiale dowodowym sprawy, a nawet twierdzeniach stron wiarygodnych informacji co do ewentualnych powiązań biznesowych między powodem a wykonującym ekspertyzę. Tym samym nie znajduje podstaw argument apelującego w zakresie oceny, iż ekspertyza ta służyła jedynie dla oceny ryzyka jakie wiąże się z nabywaną wierzytelnością czyli opłacalnością cesji.

Przy tym założeniu Sąd pierwszej instancji trafnie przy ocenie materiału dowodowego sprawy zwrócił uwagę na okoliczność, iż z punktu widzenia różnicy w wysokości ustalonego odszkodowania ( wypłacono 2 498,57 zł, ekspertyza wskazywała na 5 276,58 złotych brutto, a sąd rejonowy ustalił za pośrednictwem biegłego ustalił wartość 5 061,33 złote brutto), koszt wykonania ekspertyzy był konieczny dla oceny określenia poziomu doznanej szkody, skoro powód nie będący profesjonalistą nie dysponuje wiadomościami specjalnymi i nie miał możliwości zweryfikowania wyceny ubezpieczyciela, bez zlecenia sporządzenia kalkulacji prywatnej, a różnica okazała się tak istotna.

Dlatego w kontekście tych wszystkich okoliczności sprawy, zgodnie ze stanowiskiem judykatury należało przyjąć, że zachodzi normalny związek przyczynowy pomiędzy poniesieniem tego wydatku a wypadkiem, a poniesienie tego kosztu było obiektywnie uzasadnione i konieczne (vide: uchwała Sądu Najwyższego z dnia 18 maja 2004 roku, III CZp 24/04, publ. LEX nr 106617).

Z tych względów Sąd Okręgowy nie podzielił argumentacji apelującego o naruszeniu przez sąd rejonowy norm prawa procesowego i materialnego, a przez pryzmat nieuzasadnionych zarzutów oddalił apelację na gruncie art. 385 k.p.c.

Na podstawie art. 98 k.p.c. w związku z art. 391 § 1 k.p.c. orzeczono o kosztach procesu w postępowaniu apelacyjnym ( 120 zł na podstawie § 2 pkt 1 w związku § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22.10.2015 r. – w sprawie opłat za czynności radców prawnych – Dz. U. z 2018 r. poz. 265 ).