UZASADNIENIE

Formularz UK 2

Sygnatura akt

IV Ka 35/21

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1.  Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

wyrok Sądu Rejonowego w Piotrkowie Tryb. z dnia 18 listopada 2020 roku w sprawie II K 610/19

1.2.  Podmiot wnoszący apelację

☒ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☐ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3.  Granice zaskarżenia

1.1.1.  Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.1.2.  Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

1.4.  Wnioski

uchylenie

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami
przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

1.5.  Ustalenie faktów

1.1.3.  Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1.1.

1.1.4.  Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2.1.

1.6.  Ocena dowodów

1.1.5.  Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

1.1.6.  Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

1. zarzut obrazy prawa procesowego, mający wpływ na treść orzeczenia tj. art. 7 kpk, art. 410 kpk i art. 424 § 1 kpk, poprzez dowolną ocenę przeprowadzonych dowodów oraz pominięcie przy wyrokowaniu dowodów ujawnionych w toku rozprawy głównej okoliczności niekorzystnych dla oskarżonego, a jednocześnie nie wskazanie w treści uzasadnienia motywów, jakimi kierował się sąd pomijając pewne dowody, tj. nakazy związane z wyłączeniem części nieruchomości z użytkowania wydanych przez Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego dla Miasta P. w treści decyzji z dnia 14 października 2014r. nr (...) skierowanej do właściciela nieruchomości.

2. - w konsekwencji powyższego – zarzut błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku, poprzez:

- ustalenie, iż oskarżony nie wyczerpał swoim zachowaniem znamion przepisu art. 160§1 kk, w sytuacji gdy pokrzywdzeni zamieszkiwali lokal bez tytułu prawnego i wiedząc o jego stanie technicznym winni sami go opuścić, podczas gdy oskarżony nie wywiązał się z nałożonego nań obowiązku i nie wyłączył kamienicy z użytkowania, bo pozostawił w niej mieszkańców – a nadto nie wykonał trzech szczegółowych nakazów wymienionych w decyzji (...) tzn.: nie umieścił na budynku zawiadomienia o stanie zagrożenia bezpieczeństwa ludzi i mienia oraz zakazie jego użytkowania, nie wykonał doraźnie zabezpieczeń dachów przed załamaniem przez podstemplowanie płatwi na których oparte są krokwie wraz z naprawą pokrycia dachu w miejscach przecieków, nie wykonał trwałych zabezpieczeń otworów okiennych i drzwiowych pomieszczeń nieużytkowanych na parterze przed możliwością wejścia osób trzecich (zabicie deskami, płytami), a także nie zapewnił lokalu zastępczego dla pokrzywdzonych;

- ustalenie, iż pokrzywdzonym nie przysługiwał lokal zastępczy, podczas gdy lokatorem w myśl ustawy o ochronie praw lokatorów jest osoba, która posiadała tytuł prawny do lokalu, a który ustał wobec zakończenia stosunku najmu;

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Wniesiona apelacja okazała się o tyle zasadna, iż na skutek jej wniesienia zaistniały podstawy do uchylenia zaskarżonego orzeczenia i umorzenia postępowania karnego w oparciu o art. 17 § 1 pkt 3 kpk w zw. z art. 1 § 2 kk.

Wbrew natomiast wywodom prokuratora, w sprawie nie ma podstaw do uznania, jak tego oczekuje skarżący, iż R. B. (1) dopuścił się przestępstwa, o jakim mowa w art. 160 § 1 kk (bądź innego pozostającego w granicach skargi zakreślonej aktem oskarżenia), co winno prowadzić do uchylenia wyroku i przekazania sprawy do jej ponownego rozpoznania sądowi I instancji (oraz skazaniem R. B.) - w szczególności brak jest możliwości przyjęcia, iż w okresie czasu określonym ramami aktu oskarżenia zachowanie oskarżonego wobec pokrzywdzonych – w kontekście braku wykonania decyzji o wyłączeniu budynku z użytkowania, przekroczyło znikomy stopień społecznej szkodliwości.

Na wstępie sąd odwoławczy zauważa, iż podstawą zaistnienia zarzutów stawianych R. B. (1) było niewykonanie przez niego decyzji administracyjnej (...) Nr (...) - wymienionej w akcie oskarżenia. Na mocy owej decyzji organ budowlany nakazał właścicielowi budynku (a co obciąża oskarżonego jako administratora) wyłączenie z użytkowania budynku mieszkalnego (a dokładnie zespołu 3-ech oficyn na nieruchomości przy ul. (...) w P.), a w związku z tym zarządzono enumeratywnie trzy zachowania: umieszczenie określonego zawiadomienia, wykonanie doraźnych zabezpieczeń dachów i trwałych zabezpieczeń otworów na parterze, by nikt do budynku nie wszedł. Wśród w/w zarządzeń nie było natomiast zapewnienia jakiegokolwiek konkretnego lokalu osobom zamieszkującym zespół oficyn.

Na wstępie sąd odwoławczy zauważa, zgodnie z art. 68 prawa budowlanego, w razie stwierdzenia potrzeby opróżnienia w całości lub w części budynku przeznaczonego na pobyt ludzi, bezpośrednio grożącego zawaleniem, organ nadzoru budowlanego jest obowiązany: 1) nakazać, w drodze decyzji, na podstawie protokołu oględzin, właścicielowi lub zarządcy obiektu budowlanego opróżnienie bądź wyłączenie w określonym terminie całości lub części budynku z użytkowania; 2) przesłać decyzję, o której mowa w pkt 1, obowiązanemu do zapewnienia lokali zamiennych na podstawie odrębnych przepisów; 3) zarządzić: umieszczenie na budynku zawiadomienia o stanie zagrożenia bezpieczeństwa ludzi lub mienia oraz o zakazie jego użytkowania i wykonanie doraźnych zabezpieczeń i usunięcie zagrożenia bezpieczeństwa ludzi lub mienia, z określeniem, technicznie uzasadnionych, terminów ich wykonania. Jak wskazuje, A. Kosicki [w:] Prawo budowlane. Komentarz, wyd. IV, red. A. Plucińska-Filipowicz, M. Wierzbowski, Warszawa 2021, art. 68. " Adresatem decyzji wydanej na podstawie art. 68 pkt 1 pr. bud. jest podmiot, o którym mowa w art. 61 pkt 1 pr. bud. To, czy nakaz będzie dotyczył opróżnienia, czy też wyłączenia z użytkowania, będzie wynikało z materiałów zgromadzonych w sprawie, a więc z ustalonego stanu faktycznego. Opróżnienie będzie miało miejsce w sytuacji, gdy konieczne jest zapewnienie lokali dla ludzi zamieszkujących budynek. Wyłączenie natomiast będzie dotyczyło budynku lub jego części, które w dacie orzekania nie są zamieszkałe, co powoduje, że brak jest potrzeby zapewnienia lokali zamiennych. W art. 68 pkt 2 pr. bud. ustawodawca zobowiązał organ nadzoru do wydania decyzji na podstawie art. 68 pkt 1 pr. bud, do dokonania materialnoprawnej czynności polegającej na przesłaniu tej decyzji organowi kompetentnemu na podstawie odrębnych przepisów w zakresie zapewnienia lokali zamiennych. Dokonanie tej czynności ma zapewnić wykonanie decyzji. Organem właściwym do zapewnienia lokali zamiennych nie jest organ budowlany. Odrębne przepisy prawa administracyjnego, jako prawa publicznego, nakładają na właściwe do spraw lokalowych organy (samorządu gminnego) obowiązek zapewnienia lokali zamiennych m.in. w takiej sytuacji, jaka występuje w omawianych sprawach. Na podstawie art. 4 ust. 2 u.o.p.l. gmina na zasadach i w przypadkach określonych w ustawie powinna zapewnić lokale w ramach najmu socjalnego i lokale zamienne, a także zaspokoić potrzeby mieszkaniowe gospodarstw domowych o niskich dochodach. Artykuł 11 ust. 9 u.o.p.l. przewiduje, że w przypadku opróżnienia lokalu w związku z koniecznością rozbiórki lub remontu budynku lokatorowi przysługuje prawo do lokalu zamiennego. Stosownie do art. 32 u.o.p.l. w razie wypowiedzenia najmu lokalu, który wymaga opróżnienia w związku z koniecznością rozbiórki lub remontu budynku, najemcy opłacającemu w dniu poprzedzającym dzień wejścia w życie ustawy czynsz regulowany obowiązek zapewnienia temu najemcy lokalu zamiennego oraz pokrycia kosztów przeprowadzki do 31.12.2021 r. spoczywał na właściwej gminie."

Mając na uwadze powyższe uwagi, sąd zważył, że dla samego oskarżonego decyzja o wyłączeniu z użytkowania mogła powodować częściowe niezrozumienie, bo skoro w spornej kamienicy zamieszkiwali ludzie (z uzasadnienia decyzji wynika, iż ta okoliczność była znana organowi nadzoru) – to bardziej uzasadnionym wydaje się nakazanie opróżnienia budynku. Nakazane wyłączenie go z użytkowania wymieniało natomiast trzy określone zachowania. Pierwsze wiązało się z umieszczeniem określonej informacji. Nie ma racji skarżący, gdy wywodzi, iż brak umieszczenia przez oskarżonego na budynku informacji o stanie zagrożenia dla ludzi i mienia oraz o zakazie jego użytkowania, może być przejawem narażenia pokrzywdzonych M. G. (1) i R. P. na niebezpieczeństwo, o jakim mowa w art. 160 § 1 kk. Nawet bowiem pomimo tego, że faktycznie umieszczony przez oskarżonego napis: „ Budynki do wyłączenia z użytkowania” nie spełniał w/w wymagań (bo jedynie informował o jakimś ich wyłączeniu, kiedyś, w przyszłości), to przecież akurat w/w pokrzywdzeni dobrze wiedzieli o dokonanym wyłączeniu budynku z użytkowania, bo sami o powyższym informowali (zeznawali). Co więcej, sami także zeznawali o grożącym im z tego powodu niebezpieczeństwie (jego rozmiarach, powadze etc.), a więc i ono było im znane. Nie sposób natomiast uznać, iż podstawą odpowiedzialności za narażenie pokrzywdzonych może być brak umieszczenia informacji o grożącym im niebezpieczeństwie - skoro ustalono, że informacja taka pokrzywdzonym była wiadoma i bez takiej informacji.

Drugie zarządzenie wiązało się z doraźnym zabezpieczeniem dachu. Sąd odwoławczy zważył tymczasem, iż choć faktycznie takowego zabezpieczenia oskarżony nie wykonał, to ostatecznie do dziś dnia (luty 2021r.) dach nadal można rzec: funkcjonuje tj. nie doszło do jego zawalenia, zapadnięcia, opuszczenia itp. Oczywiście powyższa uwaga może wydawać się niestosowna w oczach pokrzywdzonych, czy nieistotna dla sprawy - skoro nie ma to znaczenia dla możliwości zaistnienia określonego niebezpieczeństwa, o jakim mowa w przepisie art. 160 kk. Ma jednak znaczenie, gdy zważy się, iż po pierwsze: biegły oceniał istniejące niebezpieczeństwo jako poważne, realne i „bezpośrednie” już od roku 2010r. (nieprzerwanie do dnia wydawania opinii), a prokurator - wbrew w/w opinii - nie podejmował próby ustalenia, kto ewentualnie w takim razie odpowiadał za narażenie lokatorów w okresie czasu od 2010r. do 1 lipca 2015r. i jak się ma ocena stanu budynku dokonana przez biegłego „ od… 2010r.” do daty wydania decyzji (...), a dokładnie braku stanowczych działań po stronie organów nadzoru budowlanego (a więc także fachowców w swojej dziedzinie), które dokonywały oględzin budynku już od roku 2010r., a nie nakazywały żadnych radykalnych kroków (opróżnienia, wyłączenia z użytkowania?).

Trzecie zarządzenie miało związek z trwałym zabezpieczeniem parteru budynku. Owo zabezpieczenie miało jeden cel – by nikt do budynku nie mógł już wejść. Trudno natomiast żądać jego wykonania od oskarżonego, skoro jedynymi, którzy byli zainteresowani wchodzeniem do budynku byli sami pokrzywdzeni, a ponadto oskarżony nie mógł trwale zabezpieczyć parteru w oczekiwany sposób (pozabijać otwory drzwiowe i okienne) – skoro dalej zamieszkiwali w nim pokrzywdzeni.

Wszystko zatem sprowadzało się w niniejszej sprawie do oczekiwanego w ustalonym stanie faktycznym spowodowania przez administratora budynku (oskarżonego), by pokrzywdzeni opuścili niebezpieczny dla nich budynek – dla jego finalnego wyłączenia z użytkowania.

Sąd odwoławczy zważył, iż sąd meriti skupił swoje rozważania (bez mała w całości) na wykazaniu, iż oskarżony nie miał obowiązku zapewnienia pokrzywdzonym lokalu zamiennego, bo od wielu już lat nie mieli oni prawa do przebywania w lokalu, jako że umowa najmu (zawarta, co do spornego lokalu z M. G.) jako terminowa, uległa już rozwiązaniu. Doszedł także do wniosku, iż w takiej sytuacji pokrzywdzonym nie przysługuje prawo do lokalu zamiennego (ani ze strony właściciela budynku, ani gminy). Rozważania te przekonują i w ocenie sądu odwoławczego w składzie rozpoznającym przedmiotową apelację – są poprawne. W sprawie nie postawiono jednak oskarżonemu zarzutu związanego z brakiem zapewnienia lokalu zamiennego, lecz z brakiem wyłączenia budynku z użytkowania.

Jeżeli lokator jest uprawniony do odpłatnego używania lokalu (art. 11 ustawy z 21.06.2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (Dz. U. z 2020 r. poz. 611 – dalej u.o.p.l.), wypowiedzenie przez właściciela stosunku prawnego może nastąpić tylko z przyczyn określonych w ust. 2-5, art. 21 ust. 4-4b i 5 oraz art. 21a u.o.p.l. Zgodnie natomiast z art.10 ust.4 w/w ustawy, jeżeli rodzaj koniecznej naprawy tego wymaga, lokator jest obowiązany opróżnić lokal i przenieść się na koszt właściciela do lokalu zamiennego, jednak na czas nie dłuższy niż rok. Po upływie tego terminu właściciel jest obowiązany udostępnić lokatorowi w ramach istniejącego stosunku prawnego naprawiony lokal. Czynsz za lokal zamienny, bez względu na jego wyposażenie techniczne, nie może być wyższy niż czynsz za lokal dotychczasowy. Zgodnie natomiast z art. 11 ust.2 pkt4 w/w ustawy nie później niż na miesiąc naprzód, na koniec miesiąca kalendarzowego, właściciel może wypowiedzieć stosunek prawny, jeżeli lokator używa lokalu, który wymaga opróżnienia w związku z koniecznością rozbiórki lub remontu budynku, z zastrzeżeniem w/w art. 10 ust. 4. Lokatorowi przysługuje w tej sytuacji prawo do lokalu zamiennego. Obowiązek zapewnienia lokalu zamiennego oraz pokrycia kosztów przeprowadzki spoczywa na właścicielu budynku, z zastrzeżeniem art. 32 (w niektórych wypadkach obowiązek spoczywa na gminie). Przy czym jeśli właściciel nie wykona swojego obowiązku dostarczenia lokalu zamiennego (przy czym niewykonanie może polegać na niedostarczeniu lokalu w ogóle lub zaproponowaniu lokalu o niższym standardzie od opuszczonego), to lokator może na drodze sądowej domagać się upoważnienia do zastępczego wykonania tej czynności na koszt właściciela (art. 480 § 1 k.c.), a w sytuacjach nagłych wynająć taki lokal bez wcześniejszego upoważnienia (art. 480 § 3 k.c.) (Zoll, Olczyk, Pecyna, Ustawa o ochronie praw lokatorów, s. 134). Jeśli natomiast w okolicznościach, o których mowa w art. 10 ust. 4 u.o.p.l., lokator odmawia przeprowadzki do lokalu spełniającego standardy lokalu zamiennego, właściciel może wystąpić z powództwem o opróżnienie lokalu. Reasumując powyższe prawo do lokalu zamiennego przysługuje, gdy na skutek konieczności rozbiórki/określonego remontu budynku dochodzi do szczególnego przypadku wypowiedzenia umowy najmu. W przedmiotowej sprawie, skoro nie było obowiązującej umowy najmu, to nie miał czego wypowiadać oskarżony, a w konsekwencji faktycznie nie zachodził wypadek konieczności zapewnienia pokrzywdzonym lokalu zamiennego.

Sąd odwoławczy zważył, że niewątpliwe opóźnienia w wykonaniu nakazu opróżnienia lokalu będą obciążały podmiot zobowiązany do dostarczenia lokalu zamiennego, czy podmiot zobowiązany do ewentualnego – legalnego z prawem pozbycia się lokatorów zajmujących lokal bezumownie. Do momentu dostarczenia lokali zamiennych, czy przymusowego eksmitowania, obowiązek wynikający z nakazu organu nadzoru budowlanego nie jest przecież możliwy do wykonania. Dla przykładu sąd odniesie się do badanego w jednej ze spraw stanu faktycznego, gdy to na gminie spoczywał taki obowiązek: Właściciela obciąża obowiązek opróżnienia bądź wyłączenia budynku z użytkowania, jednakże podmiotem zobowiązanym do zapewnienia lokali zamiennych jest gmina. Tym samym obowiązek zapewnienia lokali zamiennych nie obciąża właściciela budynku. Dlatego do momentu, gdy lokale zamienne zostaną zapewnione przez gminę, obowiązek opróżnienia bądź wyłączenia budynku z użytkowania nie jest możliwy do wykonania – art. 33 § 2 pkt 6 lit. c ustawy z 17.06.1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. z 2020 r. poz. 1427) - por. wyroki NSA: z 5.11.2000 r., II SA/Gd 1685/98, LEX nr 654936; z 19.07.2007 r., II OSK 1083/06, LEX nr 360191).

W przedmiotowej sprawie, jak wskazano powyżej sąd odwoławczy podziela stanowisko sądu I instancji, iż wobec braku wiążącej umowy najmu, nie zachodziła konieczność zapewnienia lokalu zamiennego Taka konieczność zachodziła w odniesieniu do dwóch rodzin – wyjaśniał o nich oskarżony - które zamieszkiwały w budynku wyłączonym z użytkowania legalnie (posiadały umowy najmu), dla których oskarżony znalazł lokale zamienne i które się do nich przeniosły.

Inaczej rzecz się ma z pokrzywdzonymi, albowiem zajmowali oni lokal de facto bez podstawy prawnej. Zatem w stosunku do tych osób oskarżony winien poczynić stosowne i przewidziane prawem kroki dla zmuszenia pokrzywdzonych do zmiany lokum (dobrowolnie takowej zmiany podjąć nie chcieli) – w przedmiotowym budynku mieszkać przecież nie mogli wobec grożącego niebezpieczeństwa i nakazu organu budowlanego. Jeśli strony nie doszły do polubownego zakończenia sprawy, a akta sprawy wskazują, iż spór pomiędzy administratorem budynku a pokrzywdzonymi nie tylko nie maleje, lecz nawet się zaognia, oskarżony winien niezwłocznie przystąpić do przeprowadzenia stosownego postępowania cywilnego. W ocenie sądu rozpoznającego apelację zasadnym wydaje się powództwo o opróżnienie lokalu, gdzie dodatkowo skoro była najemczyni (M. G.) jest inwalidką, w bardzo trudnej sytuacji życiowej i materialnej, to z przypozwaniem w procesie gminy. Ma ona bowiem do wykonania szereg zadań, także w ramach potrzeb mieszkaniowych mieszkańców (mieszkanie socjalne?, mieszkanie chronione?). Wydaje się przy tym, że tylko takowe rozwiązanie ma szansę zakończyć istniejącą sytuację „patową”, albowiem właśnie w takim postępowania (a dokładnie ewentualnym postępowaniu egzekucyjnym mającym na celu wykonanie orzeczenia) może nastąpić wskazanie lokum, o jakim mowa w cytowanej w apelacji przez prokuratora uchwale SN. Co do takiego lokum będą istniały także dla pokrzywdzonych ograniczenia, co do wyboru lokum i możliwości sprzeciwienia się. W przedmiotowej przecież sprawie, oskarżyciel publiczny ograniczył akt oskarżenia do marca 2018r., a więc do momentu, w którym oskarżony zaproponował konkretny lokal jako „zamienny” pokrzywdzonym, ale jednocześnie – jak wiadomo - bez rezultatu, bo żadne okazywane lokale nie odpowiadały pokrzywdzonym (lokalizacja, wielkość, wyposażenie, cena czynszu itp.). Nie bez znaczenia jest to, że jak ustalono, a którego to ustalenia nikt skutecznie nie podważył, pokrzywdzeni od bardzo wielu lat nie opłacali (nie opłacają) zajmowanego mieszkania (czynsz, woda, ścieki, śmieci).

W tym miejscu sąd odwoławczy zauważa, iż apelant posługuje się w sposób nie do końca zasadny takimi pojęciami jak: lokal zamienny, lokal socjalny, czy lokal zastępczy, albowiem posługuje się nimi zamiennie - jak gdyby nie było pomiędzy nimi różnic prawnych. Jak wskazuje, R. D. [w:] Komentarz do ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i zmianie Kodeksu cywilnego [w:] Ochrona praw lokatorów. Dodatki mieszkaniowe. Komentarz. Wzory pozwów, wyd. VII, Warszawa 2020, art. 4. "Nowela marcowa z 2018 r. z dniem 21.04.2019 r. w art. 4 ust. 2 u.o.p.l. wprowadziła zmianę redakcyjną wynikającą z rezygnacji ze stosowania w przepisach ustawy terminu "lokal socjalny" na rzecz określenia w to miejsce nowej kategorii "najmu socjalnego lokali". Natomiast zmiana w art. 4 ust. 2a u.o.p.l. jest konsekwencją zmiany art. 1046 § 4 ustawy z 17.11.1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. z 2020 r. poz. 1575) polegającej na wyeliminowaniu możliwości przeprowadzania eksmisji do noclegowni, schroniska lub innej placówki zapewniającej miejsca noclegowe w sytuacji, gdy dłużnikowi przysługuje uprawnienie do tymczasowego pomieszczenia. Dodanie w art. 4 ust. 2b u.o.p.l. oznacza wprowadzenie ustawowej możliwości przekazywania lokali z mieszkaniowego zasobu gminy na potrzeby beneficjentów ustawy z 12.03.2004 r. o pomocy społecznej (Dz.U. z 2019 r. poz. 1507 ze zm.) oraz ustawy z 9.06.2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz.U. z 2019 r. poz. 1111 ze zm.), w celu tworzenia mieszkań chronionych, o których mowa w ustawie o pomocy społecznej, oraz mieszkań wspomaganych zdefiniowanych w Wytycznych w zakresie realizacji przedsięwzięć w obszarze włączenia społecznego i zwalczania ubóstwa z wykorzystaniem środków Europejskiego Funduszu Społecznego i Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego na lata 2014–2020. Wprowadzenie możliwości przeznaczania lokali wchodzących w skład mieszkaniowego zasobu gminy na wykonywanie innych zadań jednostek samorządu terytorialnego ma pomóc w rozszerzeniu oferty pomocy mieszkaniowej skierowanej do osób zagrożonych ubóstwem i wykluczeniem społecznym zgodnie z postulatem deinstytucjonalizacji usług opiekuńczych.

Reasumując powyższe: na oskarżonym ciążył obowiązek wykonania decyzji o wyłączeniu budynku z użytkowania, który zagrażał/zagraża życiu osób w nim przebywających, a pierwszym do tego krokiem było spowodowanie opuszczenia budynku przez jego mieszkańców (lokatorów wynajmujących lokale, czy osoby zajmujące lokal bezumownie). Jako administrator reprezentujący właściciela winien podjąć wszelkie kroki prawne, przy czym wobec pokrzywdzonych, z którymi nie doszło do polubownej zmiany lokum, winien niezwłocznie podjąć kroki w celu ich eksmisji, gdzie w procesie cywilnym co do pokrzywdzonych - osób o niskich dochodach, także z orzeczonym stopniem niepełnosprawności (M. G.), w postępowaniu cywilnym winna uczestniczyć gmina (w celach pomocy pokrzywdzonych w realizacji ich potrzeb mieszkaniowych). Oczywiście przeprowadzenie takiego postępowania cywilnego z finalnym znalezieniem nowego lokum i ewentualna przymusową przeprowadzką pokrzywdzonych, na co wskazuje życiowe i zawodowe doświadczenie – może trwać bardzo długo (wiele lat). Nie ma jednak innej możliwości - skoro byłe strony umowy cywilnej nie są w stanie dobrowolnie się porozumieć. Zakreślony decyzją (...) z dnia 14.10.2014r. termin na wyłączenie budynku (budynków) z użytkowania tj. do dnia 30 czerwca 2015r. nie uwzględniał realnego czasu trwania takiego postępowania cywilnego o opróżnienie lokalu - z jego wykonaniem.

Oskarżony nie miał wiedzy, iż lokal zamienny w rozumieniu art.10 ust.4 u.o.p.l. w ogóle nie służy pokrzywdzonym. Według swojej wiedzy z okresu czasu 01.07.2015r. – marzec 2018r. powinien takowy zapewnić wszystkim rodzinom zamieszkującym oficyny wyłączone z użytkowania. Poza także pokrzywdzonymi – wszystkim innym najemcom (rodziny z dziećmi) takowe lokale zapewnił. Nie budzi także wątpliwości, jak trudno było oskarżonemu znaleźć takie lokum dla pokrzywdzonych - osób, które od lat nie płacą należnych opłat za zajmowany lokal (czynsz, woda), a dodatkowo dla osób, które odmówiły przeprowadzki także do konkretnych mieszkań proponowanych im przez R. B. od marca 2018r. Ostatecznie także, to nie lokal zamienny, ale zainicjowanie ewentualnej cywilnej sprawy o opróżnienie lokalu, obciążało osobę oskarżonego – w kontekście braku wyłączenia z użytkowania spornego budynku, jako zachowania pozostającego w granicach aktu oskarżenia. Sam oskarżony przeprowadził do lokali zamiennych inne rodziny, a ze strony pokrzywdzonych, pozostających w sporze z właścicielem (brak zapłaty za wodę i inne, wezwanie przedsądowe) – sytuacja, jak się wydaje, „przerosła” administratora, ale też okazała się znacznie bardziej skomplikowana, niż pierwotnie uważano.

Właśnie z tego powodu, na tle realiów przedmiotowej sprawy sąd odwoławczy uznał, iż zarzucony oskarżonemu czyn charakteryzował się znikomym stopniem społecznej szkodliwości, pojmowanej jako wypadkowa elementów składających się in concreto na społeczną szkodliwość tego czynu. Analiza zebranego materiału dowodowego na gruncie art. 115 § 2 kk uzasadniała uznanie, że naganne zachowanie oskarżonego R. B., związane z brakiem podjęcia przewidzianych prawem kroków dla wyłączenia niebezpiecznego budynku z użytkowania, nie osiągnęło jednak stopnia społecznej szkodliwości, który przekroczyłby próg znikomości. Powyższe uzasadniało wydanie orzeczenia o umorzeniu postępowania na podstawie art. 17 § 1 pkt 3 kpk bez potrzeby uchylania wyroku i przekazywania sprawy do ponownego rozpoznania sądowi I instancji. Rodzaj i charakter naruszonego dobra był istotny - chodziło przecież o zapewnienie bezpiecznego dachu nad głową dla osób niezamożnych, a więc takich, którzy mają ograniczone możliwości wynajęcia mieszkania na „wolnym rynku”. Wysoki był także rozmiar grożącej szkody, skoro pokrzywdzonym groziła utrata życia lub poważny uszczerbek na zdrowiu na skutek dalszego pozostawania w budynku. Jednak już okoliczności czynu związane z zapewnieniem lokum wszystkim legalnym lokatorom oficyny i podjęciem, co najmniej od marca 2018r. realnych działań dla przeniesienia pokrzywdzonych do innego lokalu, nawet kosztem obniżenia czynszu dla właściciela za inne lokum, przemawiają na korzyść R. B.. Istotnym jest także, że i sami pokrzywdzeni – pomimo posiadanej wiedzy o treści decyzji (...) wykazali się w okresie czasu wyznaczonym ramami aktu oskarżenia ignorancją owego niebezpieczeństwa, a jeszcze wcześniej – całkowitą ignorancją zasad współżycia społecznego zajmując lokal bezumownie i bez ponoszenia kosztów. Co najmniej na zrozumienie zasługuje także postawa oskarżonego, którego obarczono obowiązkiem spowodowania opuszczenia budynku przez lokatorów, którzy od lat zalegali z zapłatą czynszu (a także za wodę, ścieki, śmieci), a więc powodowali narastający wobec właściciela dług, bez żadnych własnych choćby prób zmiany sytuacji. Także termin zakreślony oskarżonemu w decyzji w (...), z powodu ustaleń w zakresie konieczności przeprowadzenia skomplikowanej i długotrwałej sprawy cywilnej o opróżnienie lokalu, należy określić jako nierealny. Właśnie dlatego waga naruszonych przez sprawcę obowiązków, jak również postać jego zamiaru i motywacja każą ocenić stopień społecznej szkodliwości zachowania R. B. jako znikomy.

To właśnie katalog wszystkich w/w okoliczności, oceniany kompleksowo, uzasadniał przyjętą ostatecznie ocenę zachowania administratora budynku wobec pokrzywdzonych (w okresie czasu zakreślonym ramami aktu oskarżenia) i decyzję o umorzeniu postępowania. Potwierdzeniem powyższego jest wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 23 lutego 2017 r. II AKa 9/17, w którym czytamy: Wydając orzeczenie o umorzeniu postępowania na podstawie art. 17 § 1 pkt 3 KPK sąd meriti powinien – na tle realiów konkretnej sprawy - odnieść się do wszystkich, określonych ustawowo w art. 115 § 2 KK, kryteriów oceny społecznej szkodliwości czynu i w nawiązaniu do nich wykazać dlaczego uznał, że przypisany oskarżonemu czyn charakteryzował się znikomym stopniem społecznej szkodliwości, pojmowanej też jako wypadkowa elementów składających się in concreto na społeczną szkodliwość czynu zabronionego. (opubl. Legalis Numer 2180879).

Zgodnie z art. 1 § 2 kk czyn zabroniony, którego społeczna szkodliwość jest znikoma, nie stanowi przestępstwa. Ustalenie takie z kolei stanowi negatywną przesłankę procesową określoną w art. 17 § 1 pkt 3 kpk, skutkującą koniecznością umorzenia postępowania karnego, niezależnie od etapu, na którym się znajduje. W tej sytuacji sąd okręgowy uchylił zaskarżony wyrok i umorzył postępowanie karne wobec oskarżonego R. B. (1).

Wniosek

o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego jej rozpoznania do sąd I instancji,

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Zarzuty związane z naruszeniem prawa procesowego i błędem w ustaleniach faktycznych, nie uzasadniały uchylenia wyroku i przekazania sprawy do jej ponownego rozpoznania, a jedynie umorzenie postepowania.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

1.7.  Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

5.1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

1.8.  Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

5.2.1.

Przedmiot i zakres zmiany

- ustalenia faktyczne w zakresie konieczności podjęcia przez oskarżonego jako administratora budynku, kroków prawnych w celu opróżnienia lokalu przez pokrzywdzonych, ocena stopnia społecznej szkodliwości czynu,

Zwięźle o powodach zmiany

- wskazano w punkcie 3.1.;

1.9.  Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

1.1.7.  Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1.

art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.2.1.

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

- powody wskazano w rubryce 3.1.; podstawa prawna: art. 17 § 1 pkt 3 kpk w zw. z art. 1 § 2 kk;

5.3.1.4.1.

art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

1.1.8.  Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

1.10.  Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

punkt 2

O kosztach procesu za obie instancje Sąd Okręgowy orzekł w oparciu o treść art. 632 pkt. 2 kpk

7.  PODPIS

1.11.  Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

prokurator

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

wyrok Sądu Rejonowego w Piotrkowie Tryb. z dnia 18.11.2020 roku w sprawie II K 610/19

0.1.1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.1.1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

0.1.1.4. Wnioski

uchylenie

zmiana