UZASADNIENIE

Formularz UK 2

Sygnatura akt

IV Ka 92/21

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1.  Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego w Piotrkowie Trybunalskim z dnia 24 listopada 2020 roku w sprawie sygn. akt VII K 874/18

1.2.  Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☒ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☐ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3.  Granice zaskarżenia

1.1.1.  Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.1.2.  Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

1.4.  Wnioski

uchylenie

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami
przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

1.5.  Ustalenie faktów

1.1.3.  Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1.1.

1.1.4.  Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2.1.

1.6.  Ocena dowodów

1.1.5.  Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

1.1.6.  Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

Zawarte w apelacji pełnomocnika zarzuty obrazy prawa materialnego, tj art. 46 § 1 kk poprzez brak orzeczenia o obowiązku naprawienia szkody mimo skutecznego złożenia wniosku w tym przedmiocie i naruszenia prawa proceduralnego, tj. art. 415 § 1 kpk poprzez niezasadne zastosowanie klauzuli antykumulacyjej.

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

W przedmiotowej sprawie Sąd Rejonowy błędnie zastosował klauzulę antykumulacyjną określoną w art. 415 § 1 kpk, albowiem nie doszło do tożsamości podmiotowej roszczenia o naprawieniu s.. Oskarżyciel posiłkowy dysponuje uzyskanym w postępowaniu cywilnym tytułem egzekucyjnym zasądzającym to roszczenie od spółki (...) sp. z o.o., zaś w niniejszym postępowaniu karnym obowiązek naprawienia szkody należało ( wobec zgłoszonego w terminie wniosku pokrzywdzonego) orzec od oskarżonego będącego sprawcą oszustwa i jednocześnie nie będącego członkiem zarządu tej spółki.

Inaczej by było, gdyby oskarżony był członkiem zarządu w/w spółki z o.o. W takim przypadku zgodnie z utrwalonym orzecznictwem przyjmuje się, że w sprawach, w których członkowie zarządu spółek kapitałowych są oskarżeni o popełnienie przestępstwa związanego działalnością spółki i w związku z pełnieniem przez nich tej funkcji i skutkiem tego przestępstwa było wyrządzenie szkody osobom trzecim, a obok postępowania karnego prowadzonego wobec tych członków zarządu toczy się postępowanie cywilne wobec spółki (albo zapadło już prawomocne orzeczenie wobec spółki), klauzula antykumulacyjna również znajduje zastosowanie, mimo że pozornie mamy do czynienia z innymi podmiotami. Należy bowiem zauważyć, że pokrzywdzony w takim przypadku może egzekwować zasądzone w postępowaniu cywilnym roszczenie także z osobistego majątku oskarżonego według reguł określonych w art. 299 § 1 KSH bez konieczności uzyskiwania tytułu egzekucyjnego w sprawie karnej ( wyr. SA we Wrocławiu z 1.8.2012 r., II AKa 198/12, Legalis; wyr. SN z 26.2.2014 r., III KK 429/13, Legalis; wyr. SN z 26.1.2016 r., V KK 323/15, Legalis; wyr. SN z 18.1.2013 r., V KK 378/12, Legalis). W tej sytuacji, przy uwzględnieniu możliwości egzekwowania przedmiotowego roszczenia na podstawie wskazanych przepisów KSH, mnożenie tytułów egzekucyjnych dotyczących tego samego roszczenia, przez nakładanie na oskarżonego w postępowaniu karnym obowiązku naprawienia szkody na podstawie art. 46 § 1 KK, mając na uwadze zadania, jakie realizuje przepis art. 415 § 1 jest niedopuszczalne. Również w przypadku spółki jawnej zachodzi podobna tożsamość podmiotowa roszczenia i zastosowanie znajduje klauzula antykumulacyjna ( wyr. SN z 27.4.2017 r., IV KK 108/17, Legalis). Wynika to z tego, że zgodnie z art. 22 § 2 KSH, każdy wspólnik spółki jawnej odpowiada za zobowiązania spółki bez ograniczenia całym swoim majątkiem solidarnie z pozostałymi wspólnikami oraz ze spółką. A zatem również w takim przypadku pokrzywdzony na podstawie tytułu egzekucyjnego przeciwko spółce mógłby wyegzekwować roszczenie również z majątku oskarżonego będącego wspólnikiem takiej spółki.

Jednak w omawianej sprawie sytuacja jest zgoła inna, albowiem oskarżony, choć faktycznie kierował pracami spółki (...) sp. z o.o. i to on wyczerpał znamiona przestępstwa oszustwa, nie był formalnie członkiem zarządu tej spółki, tylko jej pracownikiem. Zatem tytuł egzekucyjny przeciwko spółce (...) sp. z o.o. nie pozwoli na wyegzekwowanie roszczenia z majątku oskarżonego. Nie zachodzi zatem tożsamość podmiotowa roszczenia po stronie dłużników.

Jednak istnieje potencjalne ryzyko podwójnego wyegzekwowania takiego roszczenia przez pokrzywdzoną spółkę ( od oskarżonego i od spółki (...) sp. z o.o.).. Zgodnie z art. 369 KC zobowiązanie jest solidarne, jeżeli to wynika z ustawy lub z czynności prawnej. W tym przypadku nie można więc orzec o solidarnym obowiązku naprawienia szkody, albowiem odpowiedzialność (...) sp. z o.o. wynika z kontraktu, a odpowiedzialność odszkodowawcza oskarżonego z deliktu Nie ma zatem przepisu ustawy ani czynności prawnej, na której można by oprzeć konstrukcję solidarnej odpowiedzialności tych dwóch podmiotów.

Aby rozwiązać ten problem i zapobiec ewentualnemu podwójnemu zaspokojeniu pokrzywdzonego Sąd Okręgowy zastosował konstrukcję tzw „solidarności niewłaściwej”, inaczej mówiąc konstrukcję odpowiedzialności in solidum. Polega ona na zasądzeniu roszczenia z zastrzeżeniem, że spełnienie świadczenia przez jednego ze zobowiązanych zwalnia drugiego do wysokości dokonanej zapłaty.

Na zakończenie Sąd Okręgowy odniesie się do argumentu Sądu Rejonowego o ograniczeniu odpowiedzialności odszkodowawczej oskarżonego wynikającego z przepisów prawa pracy, albowiem formalnie był on pracownikiem spółki (...) sp. z o.o. Należy odrzucić możliwość stosowania przy orzekaniu na podstawie art. 46 § 1 kk odszkodowania zasad wynikających z treści art. 120 § 1 Kodeksu pracy. Po pierwsze, przepis ten nie ma zastosowania do szkód wyrządzonych z winy umyślnej. Po drugie, art. 120 KP ma zastosowanie wówczas, gdy pracownik wyrządza szkodę „przy wykonywaniu obowiązków pracowniczych”, a nie sposób przyjąć, by do obowiązków pracowniczych należało oszukiwanie kontrahentów ( por. wyrok SA w Katowicach z dnia 22 października 2015 roku w sprawie II AKa 360/15, OSAKat 2015 nr 4, poz. 1, OSAKat 2015 nr 4, poz. 16, Prok. i Pr. 2016 nr 6, poz. 21, Prok. i Pr. 2016 nr 6, poz. 41, Prok. i Pr. 2016 nr 9, poz. 24, KZS 2016 nr 3, poz. 52, KZS 2016 nr 3, poz. 84, Legalis).

Wniosek

O zmianę wyroku i orzeczenie obowiązku naprawienia szkody.

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Było to już omówione.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

1.7.  Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

5.1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

1.8.  Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

5.2.1.

Przedmiot i zakres zmiany

Sąd orzekł o obowiązku naprawienia szkody przyjmując konstrukcję odpowiedzialności in solidum.

Zwięźle o powodach zmiany

Było to już omówione.

1.9.  Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

1.1.7.  Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1.

art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

5.3.1.4.1.

art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

1.1.8.  Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

1.10.  Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

3

W związku ze skazaniem Sąd zasądził od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa zwrot wydatków za postępowanie odwoławcze na które złożył się ryczałt za doręczenia oraz opłatę za drugą instancję.

7.  PODPIS

1.11.  Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

pełnomocnik

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

brak orzeczenia obowiązku naprawienia szkody

0.1.1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.1.1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

0.1.1.4. Wnioski

uchylenie

zmiana