nhSygn. akt XIII Ga 1853/19

Wyrokiem z dnia 23 września 2019 roku Sąd Rejonowy w Płocku w sprawie z powództwa P. M. przeciwko (...) (...) (...), (...) Spółka jawna z siedzibą S. o zapłatę 29.520,00 zł, w punkcie 1 oddalił powództwo; w punkcie 2 zasądził od powoda na rzecz pozwanego kwotę 3.617,00 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania.

( wyrok Sądu Rejonowego w Płocku, sygn. akt V GC 384/19 k. 165, uzasadnienie k. 170 – 173)

Apelację od powyższego wyroku złożył powód, zaskarżając wyrok w całości.

Zaskarżonemu orzeczeniu skarżący zarzucił naruszenie:

I. naruszenie przepisów postępowania, które miało wpływ na wynik sprawy, tj.:

• art. 233 § 1 k.p.c., poprzez błędną, sprzeczną z zasadami logiki i doświadczenia życiowego ocenę zgromadzonego materiału dowodowego, tj.:

- zeznań świadków M. S. i J. W. oraz zeznań reprezentanta pozwanej M. B. złożonych na rozprawie w dniu 9 września 2019 r., poprzez przyjęcie przez Sąd I instancji, jakoby pozwana nie wyraziła woli zakupu przedmiotowego pojazdu, podczas gdy zarówno z zeznań świadków M. S., jak i J. W., wynika, że pozwana wyraziła taką wolę, a nadto na rozprawie w dniu 9 września 2019 r. reprezentujący pozwaną M. B. stwierdził, iż pozwana wyraziła zgodę telefonicznie na zakup przedmiotowego pojazdu, o ile będzie w takim stanie jak inny, wcześniej nabyty przez nią pojazd, nie udowadniając jednocześnie uzgodnienia przez strony takiego warunku, co skutkowało błędem w ustaleniach faktycznych, jakoby pozwana nie wyraziła woli zakupu pojazdu;

- zeznań reprezentanta pozwanej M. B. złożonych na rozprawie w dniu 9 września 2019 r., poprzez przyjęcie, że pozwana miała nabyć przedmiotowy pojazd pod warunkiem, iż uzna go za dobry, podczas gdy do momentu zeznań M. B. na rozprawie w dniu 9 września 2019 r., pozwana utrzymywała, że w ogóle nie zawierała z powodem umowy sprzedaży przedmiotowego pojazdu (warunkowej czy też bezwarunkowej) i jednocześnie brak jest jakichkolwiek innych dowodów potwierdzających zeznania w/w reprezentanta pozwanej, jakoby pozwana miała nabyć przedmiotowy pojazd pod warunkiem, iż uzna go za dobry, co powinno przemawiać za uznaniem tych zeznań za niewiarygodne i przyjęciem, że strony zawarły umowę sprzedaży przedmiotowego pojazdu bez warunku;

- zeznań reprezentanta pozwanej M. B. złożonych na rozprawie w dniu 9 września 2019 r., poprzez przyjęcie, że pozwana miała nabyć przedmiotowy pojazd pod warunkiem, iż uzna go za dobry, podczas gdy ustalenie to stoi w rażącej sprzeczności z doświadczeniem życiowym, zgodnie z którym osoba zainteresowana nabyciem danego pojazdu zapoznaje się z nim w miejscu zamieszkania bądź siedzibie sprzedawcy, a nie życzy sobie, aby sprzedawca ten bezpłatnie dostarczył pojazd do miejsca zamieszkania bądź siedziby kupującego, gdzie kupujący dopiero zdecydowałby, czy chce nabyć dany pojazd;

- zeznań reprezentanta pozwanej M. B. oraz zeznań powoda, poprzez przyjęcie, że pozwana miała nabyć przedmiotowy pojazd pod warunkiem, iż uzna go za dobry i warunek ten nie został spełniony, podczas gdy ustalenie to stoi w rażącej sprzeczności z doświadczeniem życiowym, zgodnie z którym profesjonalny podmiot, dla którego dostarczony został samochód ciężarowy, co do którego podmiot ten miał nie wyrazić woli nabycia go, powinien był poinformować o tym sprzedawcę na piśmie, a następnie wzywać go do odbioru tego pojazdu, tym bardziej po upływie niemal dwóch lat od momentu dostarczenia przedmiotowego pojazdu, co powinno przemawiać za przyjęciem, że w realiach niniejszej sprawy doszło do bezwarunkowego nabycia przez pozwaną przedmiotowego pojazdu;

- zeznań reprezentanta pozwanej M. B. oraz zeznań powoda, poprzez przyjęcie, że pozwana miała nabyć przedmiotowy pojazd pod warunkiem, iż uzna go za dobry, tj. iż jego stan będzie taki sam jak stan innego pojazdu tej samej marki w kolorze zielonym, który pozwana nabyła wcześniej od powoda, podczas gdy powód zaprzeczył temu twierdzeniu, a nadto z zeznań w/w reprezentanta pozwanej wynika, że cena za ten inny pojazd w kolorze zielonym wynosiła około 40.000 zł, a cena za pojazd będący przedmiotem niniejszej sprawy była niższa aż o ponad 10.000 zł, co powinno było skłonić Sąd I instancji do przekonania, iż strony zawarły umowę sprzedaży przedmiotowego pojazdu bez warunku;

- faktur załączonych do pisma przygotowawczego powoda z dnia 4 kwietnia 2019 r.; zeznań świadka M. S.; zeznań reprezentanta pozwanej M. B. oraz zeznań powoda, poprzez przyjęcie, że strony zawarły warunkową umowę sprzedaży przedmiotowego pojazdu i uzgodniony warunek nie został spełniony, podczas gdy w ramach łączących strony stałych stosunków gospodarczych - nabywania przez pozwaną pojazdów od powoda - nie miała miejsca sytuacja, w której pozwana nabyła od powoda dany pojazd pod warunkiem zbadania jego stanu, po dostarczeniu tego pojazdu do pozwanej, co powinno przemawiać za przyjęciem, iż strony zawarły umowę sprzedaży przedmiotowego pojazdu bez warunku;

- zeznań świadka M. S. oraz zeznań powoda, poprzez przyjęcie, że pozwana nie przeprowadziła oględzin przedmiotowego pojazdu przed dostarczeniem go pozwanej przez powoda, podczas gdy z zeznań świadka M. S. oraz zeznań powoda, wynika, iż reprezentanci pozwanej oglądali ten pojazd u powoda jeszcze przed dostarczeniem go pozwanej, co skutkowało dopuszczeniem się przez Sąd I instancji błędu w ustaleniach faktycznych, jakoby to pozwana nie przeprowadziła wcześniej oględzin przedmiotowego pojazdu przed dostarczeniem go pozwanej przez powoda;

- zeznań świadka M. S.; zeznań reprezentanta pozwanej M. B. oraz zeznań powoda, poprzez przyjęcie, że późniejsze wystawienie faktury za przedmiotowy pojazd na obywatela U. powinno przemawiać za ustaleniem, iż strony zawarły warunkową umowę sprzedaży przedmiotowego pojazdu i uzgodniony warunek nie został spełniony, podczas gdy zarówno z zeznań świadka M. S., jak i powoda, wynika, że wspomniany obywatel U. miał zapłacić za pojazd pozwanej w gotówce, po czym pozwana miała przekazać te środki powodowi i następnie powód miał wystawić pozwanej korektę faktury za przedmiotowy pojazd, a czego powód ostatecznie nie uczynił, co wskazuje na to, iż to pozwana jest właścicielem przedmiotowego pojazdu;

- zeznań świadka J. W., poprzez przyjęcie, że przedmiotowy pojazd został dostarczony do pozwanej bez faktury, która została przesłana tylko w formie elektronicznej na adres poczty elektronicznej pozwanej, podczas gdy świadek J. W. na rozprawie w dniu 9 września 2019 r. zeznał, że wydał pozwanej fakturę za przedmiotowy pojazd w momencie jego dostarczenia pozwanej wraz z dowodem rejestracyjnym i kartą pojazdu, co skutkowało błędem w ustaleniach faktycznych, jakoby faktura za przedmiotowy nie została wydana pozwanej wraz z dostarczeniem tego pojazdu, a jedynie przesłana w formie elektronicznej;

- zeznań świadka J. W., poprzez przyjęcie, że faktura za przedmiotowy pojazd nie została wydana pozwanej w momencie dostarczenia pozwanej tego pojazdu i przez co - w ocenie Sądu I instancji - nie doszło do bezwarunkowego zakupu przedmiotowego pojazdu przez pozwaną, podczas gdy świadek J. W. na rozprawie w dniu 9 września 2019 r. zeznał, że wydał pozwanej fakturę za przedmiotowy pojazd w momencie jego dostarczenia pozwanej wraz z dowodem rejestracyjnym i kartą pojazdu;

- zeznań świadka J. W. oraz reprezentanta pozwanej M. B., poprzez przyjęcie, że faktura za przedmiotowy pojazd nie została wydana pozwanej w momencie dostarczenia pozwanej tego pojazdu i przez co - w ocenie Sądu I instancji - nie doszło do bezwarunkowego zakupu przedmiotowego pojazdu przez pozwaną, podczas gdy świadek J. W. na rozprawie w dniu 9 września 2019 r. zeznał, że wydał pozwanej fakturę za przedmiotowy pojazd w momencie jego dostarczenia pozwanej wraz z dowodem rejestracyjnym i kartą pojazdu, a z kolei M. B. zeznał, iż wydana została mu jedynie faktura pośrednia potwierdzająca nabycie pojazdu przez powoda, przy czym do momentu zeznań M. B. pozwana utrzymywała, że w ogóle nie została jej wydana żadna faktura.

II. Naruszenie przepisów prawa materialnego, tj.:

• art. 592 § 1 k.c., poprzez jego zastosowanie, podczas gdy zgromadzone dowody nie pozwalają na przyjęcie, że strony zawarły umowę sprzedaży przedmiotowego pojazdu na próbę albo z zastrzeżeniem zbadania tego pojazdu przez pozwaną, a nadto celem zastrzeżenia zbadania rzeczy nie jest zapewnienie kupującemu możliwości sprawdzenia jej pod kątem ewentualnych wad.

Na podstawie powyższych zarzutów skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kwoty 29.520,00 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 8 września 2017 r. do dnia zapłaty oraz zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych, a także zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów procesu za postępowanie apelacyjne, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

( apelacja k. 183 – 188v)

W odpowiedzi na apelację pozwana wniosła o oddalenie apelacji jako bezzasadnej oraz zasądzenie na jej rzecz od powoda kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

(odpowiedź na apelację k. 200 – 201)

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja jest bezzasadna.

Zarzut naruszenia prawa procesowego art 233 § 1 k.p.c. jest w niniejszej sprawie niezasadny. Skuteczne postawienie zarzutu naruszenia przez sąd art. 233 § 1 k.p.c. wymaga wskazania, że sąd uchybił zasadom logicznego rozumowania względnie doświadczenia życiowego, to bowiem jedynie może być przeciwstawione uprawnieniu sądu do dokonywania swobodnej oceny dowodów. Skuteczne zakwestionowanie tej swobody wymaga od skarżącego wykazania, że w następstwie istotnych błędów logicznego rozumowania bądź sprzeniewierzenia się zasadom doświadczenia życiowego albo też pominięcia dowodów prowadzących do wniosków odmiennych, niż przyjęte przez sąd orzekający, ocena dowodów była oczywiście błędna lub rażąco wadliwa. Nie jest natomiast wystarczające przekonanie zainteresowanej strony o innej niż przyjął Sąd I instancji, wadze (doniosłości) poszczególnych dowodów i ich odmiennej ocenie, niż ocena Sądu (por. Wyrok Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 6 listopada 1998 roku, III CKN 4/98). W niniejszej sprawie nie sposób przyjąć, iż sąd dokonał oceny materiału dowodowego w sposób wadliwy. Stanowisko wyrażone przez powoda w postawionym zarzucie stanowi jedynie polemikę ze stanowiskiem wyrażonym przez Sąd Rejonowy w uzasadnieniu do zaskarżonego wyroku. Powód podnosi, że naruszenie polegało na błędnej, sprzecznej z zasadami logiki i doświadczenia życiowego oceny zgromadzonego materiału dowodowego w szczególności oceny zeznań świadków M. S., J. W., reprezentanta strony pozwanej M. B. na okoliczność sprzedaży pojazdu marki S.. Sąd Rejonowy wskazał, że istotą sporu było to czy pozwana złożyła oświadczenie o zakupie pojazdu na próbę czy też miała miejsce sprzedaż bezwarunkowa oraz czy pojazd został sprawdzony na terenie powoda i związku z tym strony przedstawiły swoje wersje wydarzeń, wzajemnie się wykluczające. Zeznania składali świadkowie powiązani bądź współpracujący cały czas z którąś ze stron i jak podkreślił Sąd Rejonowy, zainteresowani rozstrzygnięciem. W sprawie zaś brak było innych obiektywnych dowodów, które przekonały Sąd skutecznie do racji jednej ze stron. Jednakże z całokształtu materiału dowodowego wynika, że strony od wielu lat współpracowały ze sobą. Pozwana dokonywała zakupu aut u powoda. Strony nie sformalizowały swoich relacji handlowych, co utrudniło w niniejszej sprawie dojście do rzeczywistego stanu rzeczy odnośnie zaistnienia sprzedaży pojazdu marki S. (...) o nr rej. (...). Sąd Okręgowy w ślad za Sądem Rejonowym przyjął, iż to powód powinien wykazać, że pozwana dokonała oględzin przedmiotu i złożyła oświadczenie o jego zakupie. Powód nie sprostał więc ciężarowi dowodowemu. Według Sądu Okręgowego stan rzeczy jawi się w ten sposób, iż pozwana była zainteresowana kupnem kolejnego pojazdu ciężarowego marki S. ponieważ uprzednio dokonała takiego zakupu u powoda. Logicznym wydaję się, że pozwana skoro zakupiła pojazd, który oceniła pozytywnie i wyraziła zadowolenie, to chcąc zakupić podobny pojazd ponownie życzyła sobie, aby był w tak dobrym stanie jak właśnie poprzedni zakup. Związku z tym, że strony zachowywały relacje przyjacielskie i handlowe to często pojazdy były dostarczane do pozwanej, która dokonywała ich oględzin u siebie. Nie wiadomym jest, czy za każdym razem pozwana dokonywała zakupu tak dostarczonego na jej plac pojazdu, czy też odmawiała zakupu niektórych pojazdów, po ich oględzinach. Jednakże w realiach niniejszej sprawy należy przyjąć, że dostarczony pojazd okazał się nie spełniać stawianych przez pozwaną oczekiwań. Ze zgromadzonego materiału dowodowego wynika, że pojazd był w złym stanie technicznym, co widać chociażby po załączonych do akt wydrukach zdjęć, a w szczególności nie posiadał nr VIN z powodu przerdzewiałego podwozia. Z tego wynika, że pozwana nie była zainteresowana pojazdem po jego sprawdzeniu, a prawdopodobnie powód licząc się, że może w przyszłości pojazdu nie sprzedać wystawił fakturę VAT sprzedaży na rzecz pozwanej spodziewając się, że mimo wszystko dotychczasowa praktyka sprzedaży zostanie zachowana. Jednakże przekonywującym faktem o powyższym stanie rzeczy było to, że stojącym na placu pozwanego pojazdem zainteresował się obywatel U. który wyraził chęć jego zakupu za kwotę 24.000,00 zł, o około 5.000,00 zł niższą niż kwota na fakturze wystawionej na rzecz pozwanej, a następnie doszło do wystawienia faktury na obywatela U. przed podmiot zainteresowany. Fakturę na rzecz nowego nabywcy wystawił powód, zatem zachował się jak właściciel rzeczy dokonujący jej rozporządzenia, co podważa całkowicie forsowane przez powoda stanowisko, iż pozwana dokonała faktycznie zakupu pojazdu marki S. (...) o nr rej. (...). Nie wydaję się wiarygodną, ani też logiczną sytuacja, w której pozwany miałby być właścicielem pojazdu, ale fakturę wystawi powód na rzecz nowego nabywcy, a poprzednią fakturę skoryguje po uzyskaniu przez pozwanego pieniędzy od zainteresowanego zakupem obywatela U.. Ostatecznie nowo zainteresowany kupnem pojazdu, zrezygnował z dokonania transakcji z powodu braku nr VIN w pojeździe. Wydaje się racjonalnym i wręcz fundamentalnym, że przy zakupie rzeczy, a w szczególności o dużej wartości i szczególnym charakterze jakim jest pojazd, że dokonanie zakupu bez oględzin jest istotnie ryzykownym działaniem i potencjalnie źródłem dodatkowych kosztów. Pozwana przyznała, iż zdarzyło jej się dokonać zakupu bez dokonania oględzin pojazdu, jednakże nie oznacza to że pozwana za każdym razem dokonywała w ten sposób zakupu u powoda. Relacje stron i dokonywane przez nie transakcje były na tyle zadowalające obie strony, że były dokonywane przy dużej dozie zaufania z pominięciem podstawowych reguł ostrożności. Powód zaś podnosił, że pozwana opóźniała się często z płatnością, ale ostatecznie zawsze dokonywała całkowitej płatności. Zatem strony pomimo obiektywnie rzecz biorąc wątpliwych działań podejmowanych ze swojej strony kontynuowały współpracę zawierając umowy kupna sprzedaży pojazdów w formie ustnej. Nie można jednak z całą stanowczością ustalić czy w rozpatrywanym przypadku pozwana zakupiła pojazd.

Podsumowując, odmienna ocena dowodu dokonana przez skarżącego nie implikuje jednoznacznie wadliwej oceny dokonanej przez Sąd I instancji, który sposób prawidłowy dokonał oceny materiału dowodowego i ustalił korelujący z nim stan faktyczny, który Sąd Odwoławczy w pełni podziela i przyjmuje go za własny.

Sąd Okręgowy również uznał za chybiony zarzut naruszenia przepisów prawa materialnego tj. art. 592 § 1 k.c. poprzez jego zastosowanie polegajcie na przyjęciu, że strony zawarły umowę sprzedaży przedmiotowego pojazdu na próbę albo z zastrzeżeniem zbadania tego pojazdu przez stronę pozwaną. Zdaniem Sądu Okręgowego zgromadzony materiał dowodowy nie pozwalał na przyjęcie innej możliwości niż tej na której oparł swoje rozstrzygnięcie Sąd Rejonowy, a właśnie zakupu z zastrzeżeniem zbadania rzeczy. Okoliczności sprawy wskazują, iż pozwana chciała dokonać zakupu określonego pojazdu stawiając warunek, że będzie tak dobry jak poprzednio zakupiony pojazd. W związku z tym, że zarzut naruszenia prawa procesowego okazał się chybiony, nie można znaleźć podstaw do uznania aby w niniejszej sprawie można oprzeć rozstrzygnięcie o inny przepis niż art. 592 § 1 i 2 k.c. Przy zakupie z zastrzeżeniem zbadania rzeczy przez kupującego umowę poczytuje się za zawartą pod warunkiem zawieszającym, że kupujący uzna przedmiot za dobry. Natomiast ocena przedmiotu jest oceną subiektywną potencjalnego kupującego i nie ma znaczenia czy odmowa bądź przyjęcie przedmiotu za dobry ma racjonalne i obiektywne podstawy. W niniejszej sprawie pozwana nie złożyła oświadczenia, w którym uznałaby pojazd za dobry, przynajmniej taki stan rzeczy nie został udowodniony przez powoda. Powód zaś nie wykazał aby wyznaczył pozwanej termin na wypowiedzenie się w zakresie oceny przedmiotu stanowiącego potencjalny zakup, co słusznie nie pozwala uwzględnić przesłanek zawartych w art. 592 § 1 i 2 k.c.

Wobec powyższego, Sąd Okręgowy oddalił apelację powoda jako bezzasadną na podstawie art. 385 k.p.c.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. zasądzając od powoda na rzecz pozwanej kwotę 1.800,00 zł z tytułu zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym. Wynagrodzenie pełnomocnika pozwanej będącego radcą prawnym zostało ustalone na podstawie § 2 pkt 5 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (t.j. Dz. U. z 2018 r., poz. 265).

Wiktor Matysiak Marzena Eichstaedt Ryszard Badio