UZASADNIENIE

R. S., prowadzący działalność gospodarczą pod firmą (...) w W., wytoczył powództwo przeciwko (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W. o zapłatę kwoty 2 687,55 złotych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia 15 października 2020 roku do dnia zapłaty. Nadto powód wniósł o zasądzenie na jego rzecz od pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, że w dniu 7 sierpnia 2020 roku doszło do kolizji, w wyniku której uszkodzony został samochód osobowy marki H. (...) o nr rej. (...), stanowiący własność M. K., który zawiadomił o szkodzie ubezpieczyciela sprawcy. Uszkodzony pojazd został odholowany na parking, na którym stał 17 dni. W dniu zdarzenia, poszkodowany zawarł z powodem umowę najmu pojazdu zastępczego marki F. (...) o nr rej. (...). Umowa została zawarta do dnia 24 sierpnia 2020 roku. Strony umówiły się na stawkę 160 zł netto za dobę najmu pojazdu. Jednocześnie strony zawarły umowę cesji wierzytelności, przenoszącą na powoda wierzytelność poszkodowanego z tytułu kosztów związanych z najmem pojazdu zastępczego, holowaniem i postojem uszkodzonego pojazdu na parkingu. W dniu 14 września 2020 roku powód wystawił fakturę VAT nr (...) na łączną kwotę 4 218,90 zł brutto, na którą składają się poniższe należności:

- 3 345,60 zł brutto – tytułem kosztów najmu pojazdu zastępczego,

- 627,30 zł brutto – tytułem kosztów postoju pojazdu na parkingu,

- 246,00 zł brutto – tytułem kosztów holowania.

Termin płatności faktury został określony na 11 października 2020 roku. Powód zawiadomił pozwanego o dokonanej cesji i jednocześnie wezwał pozwanego do zapłaty ww. kwoty. Pozwany uznał roszczenie powoda co do zasady i przelał na rachunek bankowy powoda kwotę 1 488,30 zł brutto, na którą składają się:

- 1 014,75 zł brutto – tytułem kosztów najmu pojazdu zastępczego przez okres 11 dni przy stawce 75,00 zł netto za dobę,

- 270,60 zł brutto – tytułem kosztów postoju pojazdu na parkingu,

- 202,95 zł brutto – tytułem kosztów holowania.

Powód wskazał, że w niniejszym procesie dochodzi jedynie dopłaty z tytułu kosztów najmu pojazdu zastępczego (2 330,85 zł) i parkingu (356,70 zł), tj. łącznie kwoty 2 687,55 zł. Podniósł, że informacja przekazana przez pozwanego poszkodowanemu, odnośnie możliwości wynajęcia pojazdu zastępczego od współpracujących z pozwanym wypożyczalni, nie stanowi oferty w rozumieniu przepisów Kodeksu cywilnego, gdyż nie określa istotnych postanowień umowy. Jest to jedynie zaproszenie do zawarcia umowy, z którego poszkodowany nie ma obowiązku korzystać, ma bowiem prawo wynająć pojazd zastępczy od wybranego przez siebie podmiotu, pod warunkiem, że koszt najmu nie będzie rażąco odbiegał od stawek rynkowych stosowanych przez podmioty konkurencyjne na lokalnym rynku.

Pozwany (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. w odpowiedzi na pozew uznał powództwo do kwoty 553,50 zł i wniósł o jego oddalenie w pozostałej części oraz zasądzenie na jego rzecz od powoda kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu przyznał, że jako ubezpieczyciel sprawcy, ponosi odpowiedzialność za naprawienie szkody poniesionej przez M. K. w związku z kolizją pojazdów z dnia 7 sierpnia 2020 roku. Wskazał, że z tego tytułu wypłacił poszkodowanemu odszkodowanie za zniszczony samochód (szkoda całkowita) oraz powodowi kwotę 1 014,75 zł za holowanie pojazdu po kolizji, postój pojazdu na parkingu oraz najem pojazdu zastępczego. Pozwany uznał za zasadny okres najmu wynoszący 11 dni i skorygował wysokość stawki dobowej do kwoty 75,00 zł netto. Weryfikując stanowisko pozwanego zajęte w postępowaniu likwidacyjnym szkody, pozwany uznał za zasadny okres najmu taki, jaki został wskazany w fakturze wystawionej przez powoda, tj. 17 dni, stąd uznanie powództwa do kwoty 553,50 zł. Pozwany konsekwentnie zakwestionował wysokość dobowej stawki najmu, podnosząc, że została ona przez powoda dwukrotnie zawyżona względem stawki oferowanej poszkodowanym przez sieć wypożyczalni aut, z którymi współpracuje pozwany. O ofercie tej poszkodowany został powiadomiony telefonicznie już przy zgłoszeniu szkody, a następnie pisemnie w informacji skierowanej do niego pocztą elektroniczną. Poznawszy ofertę pozwanego, poszkodowany winien był zdać pojazd wynajęty od powoda i skorzystać z pojazdu zaoferowanego mu przez pozwanego. Postępując przeciwnie, doprowadził do zwiększenia szkody, a za skutki takiego działania pozwany zgodnie z art. 361 k.c. odpowiedzialności ponosić nie może.

Sąd ustalił, co następuje:

W dniu 7 sierpnia 2020 roku w L. w powiecie (...) doszło do kolizji drogowej, w wyniku której uszkodzony został samochód osobowy marki H. (...) o nr rej. (...), stanowiący własność M. K.. Sprawca zdarzenia objęty był ubezpieczeniem odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów, stwierdzonym polisą wystawioną przez (...) Spółkę Akcyjną z siedzibą w W..

Bezpośrednio po kolizji, uszkodzony samochód marki H. (...) został odholowany przez R. S., prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą (...) w W., na parking, na którym stał przez 17 dni.

Tego samego dnia, M. K. zawarł z R. S. umowę najmu pojazdu zastępczego marki F. (...) o nr rej. (...). Umowa została zawarta na 17 dni, do dnia 24 sierpnia 2020 roku. Strony umówiły się na stawkę 160 zł netto za dobę najmu pojazdu.

Jednocześnie pomiędzy M. K., a R. S. zawarta została umowa cesji wierzytelności, na podstawie której M. K. przeniósł na R. S. przysługującą mu wierzytelność z tytułu kosztów związanych z najmem pojazdu zastępczego, holowaniem i postojem uszkodzonego pojazdu na parkingu.

(okoliczności bezsporne, dowód: umowa najmu pojazdu zastępczego k. 10; protokół zdawczo-odbiorczy k. 13; umowa cesji wierzytelności k. 14; zeznania świadka M. K. k. 43)

W dniu 10 sierpnia 2020 roku poszkodowany M. K. zawiadomił o szkodzie ubezpieczyciela sprawcy. Poszkodowany został wówczas poinformowany o możliwości wynajmu pojazdu zastępczego w wypożyczalni współpracującej z ubezpieczycielem, w akceptowanej przez ubezpieczyciela stawce za dobę wynajmu: K. A – do 70 zł, K. B - do 80 zł, K. C - do 95 zł, K. D - 130 zł. Poszkodowany poinformował, że ma już wynajęty pojazd zastępczy.

Ubezpieczyciel uznał szkodę w pojeździe marki H. (...) o nr rej. (...) za całkowitą i decyzją z dnia 17 sierpnia 2020 roku przyznał poszkodowanemu odszkodowanie z tego tytułu.

(okoliczności bezsporne, dowód: druk zgłoszenia szkody i decyzja z 17.08.2020r. znajdujące się w aktach szkody zapisanych na płycie CD k. 32)

W dniu 14 września 2020 roku R. S. wystawił fakturę VAT nr (...) na łączną kwotę 4 218,90 zł brutto obejmującą:

- 3 345,60 zł brutto – tytułem kosztów najmu pojazdu zastępczego,

- 627,30 zł brutto – tytułem kosztów postoju pojazdu parkingu,

- 246,00 zł brutto – tytułem kosztów holowania.

Termin płatności faktury został określony na 11 października 2020 roku.

R. S. zawiadomił (...) Spółkę Akcyjną z siedzibą w W. o dokonanej cesji i wezwał go do zapłaty ww. kwoty.

Ubezpieczyciel uznał powyższe roszczenie co do zasady i decyzjami z dnia 18 września 2020 roku przyznał i wypłacił R. S. kwotę 1 488,30 zł brutto, w tym:

- 1 014,75 zł brutto – tytułem kosztów najmu pojazdu zastępczego przez okres 11 dni przy stawce 75,00 zł netto za dobę,

- 270,60 zł brutto – tytułem kosztów parkingu,

- 202,95 zł brutto – tytułem kosztów holowania.

(okoliczności bezsporne, dowód: faktura VAT nr (...) z dnia 14.09.2020r. k. 15; decyzje z 18.09.2020r. znajdujące się w aktach szkody zapisanych na płycie CD k. 32)

Sąd zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 822 § 1 k.c. przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony.

Stosownie do treści art. 34 ust. 1 i art. 35 Ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. z 2003r., Nr 124, poz. 1152) z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych przysługuje odszkodowanie, jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem mechanicznym są obowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodę, której następstwem jest śmierć, uszkodzenie ciała, rozstrój zdrowia bądź też utrata, zniszczenie lub uszkodzenie mienia. Ubezpieczeniem OC posiadaczy pojazdów mechanicznych jest objęta odpowiedzialność cywilna każdej osoby, która kierując pojazdem mechanicznym w okresie trwania odpowiedzialności ubezpieczeniowej, wyrządziła szkodę w związku z ruchem tego pojazdu.

W obowiązkowym ubezpieczeniu komunikacyjnym OC ma zastosowanie zasada pełnego odszkodowania wyrażona w art. 361 § 2 k.c., a ubezpieczyciel z tytułu odpowiedzialności gwarancyjnej wypłaca poszkodowanemu świadczenie pieniężne w granicach odpowiedzialności sprawczej kierowcy pojazdu mechanicznego (art. 822 § 1 k.c.).

Przesłankami odpowiedzialności odszkodowawczej są: zaistnienie zdarzenia, z którym przepis prawny łączy odpowiedzialność odszkodowawczą, powstanie szkody oraz adekwatny związek przyczynowy pomiędzy zdarzeniem i szkodą. W przypadku wystąpienia wymienionych przesłanek naprawienie szkody, przez podmiot do tego zobowiązany, powinno polegać na przywróceniu w majątku poszkodowanego stanu rzeczy naruszonego zdarzeniem wyrządzającym szkodę, nie może przewyższać jednak wysokości faktycznie poniesionej szkody.

Okoliczności kolizji drogowej zaistniałej w dniu 7 sierpnia 2020 roku, odpowiedzialność pozwanego zakładu ubezpieczeń za szkodę powstałą w wyniku tego zdarzenia, a także zasadność najmu przez poszkodowanego pojazdu zastępczego i czas trwania najmu, pozostawały poza sporem. Spór koncentrował się na ustaleniu, czy poszkodowany miał obowiązek nająć pojazd zastępczy od firmy współpracującej z pozwanym, oferującej akceptowaną przez ubezpieczyciela stawkę dobową najmu pojazdu oraz na ustaleniu, czy zastosowana przez powoda stawka została zawyżona w stosunku do stawek rynkowych.

Na początek należy wskazać, że oceny czy poniesienie określonych kosztów, związanych z najmem pojazdu zastępczego, mieści się w ramach szkody i normalnego związku przyczynowego, należy dokonywać zawsze na podstawie konkretnych okoliczności sprawy (por. uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 20 lutego 2002 r., V CKN 1273/00, LEX nr 55515, a także uzasadnienie uchwały 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 17 listopada 2011 r., III CZP 5/11, OSNC 2012, nr 3, poz. 28).

W kwestii podważanej przez pozwanego stawki za najem ponad kwotę 75,00 zł za dobę należy zaaprobować pogląd, że poszkodowany co do zasady ma możliwość wyboru dowolnej oferty spośród takich, w których stawka czynszu najmu pozwanego nie przekracza rażąco cen rynkowych (oferowanych na rynku lokalnym) i braku obowiązku poszukiwania oferty najtańszej. W orzecznictwie za ugruntowany należy uznać pogląd, zgodnie z którym odszkodowanie przysługujące od ubezpieczyciela odpowiedzialności cywilnej pojazdu mechanicznego obejmuje ekonomicznie uzasadnione koszty likwidacji szkody, ustalone według cen występujących na lokalnym rynku, przy czym kosztami „ekonomicznie uzasadnionymi” są koszty ustalone według cen, którymi posługuje się wybrany przez poszkodowanego warsztat. Nie ma przy tym znaczenia fakt, że ceny te odbiegają (są wyższe) od cen przeciętnych dla określonej kategorii usług naprawczych na rynku (zob. uchwałę Sądu Najwyższego z 13 czerwca 2003 r., III CZP 32/03, OSNC 2004, nr 4, poz. 51) . Poszkodowany co do zasady nie ma bowiem obowiązku poszukiwania sprzedawcy oferującego najtańsze usługi, ubezpieczyciel powinien zatem pokryć koszty stosowane przez wybrany przez poszkodowanego podmiot, niezależnie od tego, że mogą być one wyższe od cen przeciętnych (zob. wyrok Sądu Najwyższego z 25 kwietnia 2002 r.. I CKN 1466/99, OSNC 2003, nr 5 poz. 64).

Wprawdzie cytowane wyżej orzeczenia dotyczą kosztów naprawy pojazdu, niemniej, w ocenie Sądu orzekającego w niniejszej sprawie, należy je również odnieść do cen stosowanych na lokalnym rynku przez wypożyczalnie samochodów zastępczych. Niewątpliwie, zgodnie z dyspozycją art. 361 § 1 i 2 k.c., poszkodowany ma prawo do pełnej rekompensaty poniesionej szkody, z drugiej zaś strony ciąży na nim obowiązek współpracy z ubezpieczycielem poprzez przeciwdziałanie zwiększeniu szkody i minimalizowanie jej skutków (art. 354 § 2 k.c.). Obowiązek ten nie może jednak, w ocenie Sądu Rejonowego, być w związku z tym poczytywany za równoznaczny z obligacją do poszukiwania najtańszej oferty najmu samochodu zastępczego. Przypisanie poszkodowanemu naruszenia obowiązku współpracy z ubezpieczycielem jest bowiem możliwe jedynie wtedy, gdy świadomie lub przez niedbalstwo skorzystał on z usług droższych, np. w sytuacji, kiedy zostanie wykazane, że poszkodowany, znając podmiot wynajmujący pojazdy po cenach niższych, wynajął pojazd zastępczy tam, gdzie wynajmowano je drożej. Zarzut uchybienia obowiązkowi z art. 354 § 2 k.c. mógłby zatem wchodzić w grę tylko w razie wykazania świadomości i niedbalstwa poszkodowanego przy skorzystaniu z podmiotu stosującego stawki wygórowane (i to rażąco).

W przedmiotowej sprawie zgromadzony materiał dowodowy wykazał, że do zgłoszenia szkody przez poszkodowanego ubezpieczycielowi i poinformowania poszkodowanego przez ubezpieczyciela o możliwości wynajmu pojazdu zastępczego w wypożyczalni współpracującej z ubezpieczycielem, w akceptowanej przez ubezpieczyciela stawce za dobę wynajmu, doszło w dniu 10 sierpnia 2020 roku, a zatem trzy dni po zdarzeniu szkodowym i zawarciu przez poszkodowanego umowy najmu pojazdu zastępczego z powodem. Przesłuchany w charakterze świadka M. K. zeznał, że do przedmiotowej kolizji doszło gdy wracał z W. na M.. Przejeżdżała pomoc drogowa, która zaoferowała pomoc i po odjeździe policji odholowała pojazd do W. na parking powoda, który zaproponował mu auto zastępcze, żeby miał czym wrócić do domu. Sąd nie miał wątpliwości by uznać powyższe zeznania za wiarygodne, albowiem były jasne i logiczne.

Wobec powyższych okoliczności, nie sposób przypisać poszkodowanemu naruszenia obowiązku współpracy z ubezpieczycielem i świadomego lub przez niedbalstwo skorzystania z usług droższych.

W konsekwencji, to na pozwanym ubezpieczycielu spoczywał ciężar udowodnienia, że poniesiony przez poszkodowanego wydatek rażąco przewyższał ceny rynkowe (oferowane na rynku lokalnym), skoro z tego faktu wywodził on korzystne dla siebie skutki prawne (art. 6 k.c.). Tymczasem pozwany poprzestał na gołosłownych twierdzeniach.

W świetle więc zupełnie gołosłownego, nie popartego żadnym dowodem stanowiska pozwanego, nie mogło odnieść zamierzonego skutku twierdzenie pozwanego, że roszczenie powoda nie jest udowodnione co do wysokości stawki dobowej. Skoro więc pozwany nie zakwestionował skutecznie powyższych twierdzeń powoda, na tej podstawie należało zatem – w tym konkretnym przypadku – przyjąć domniemanie, że w takim też zakresie poniesienie tych kosztów było celowe i ekonomicznie uzasadnione (art. 231 k.p.c.). Podkreślenia wymaga przy tym, że pozwany nie kwestionował okresu niezbędnego do naprawy uszkodzonego pojazdu.

Dowody przedstawione w niniejszej sprawie: faktura VAT, zeznania świadka, wraz z przedstawioną umową cesji – świadczyły o tym, że w sprawie doszło do zaciągnięcia przez poszkodowanego zobowiązania i powstania długu z tytułu czynszu najmu pojazdu zastępczego, holowania pojazdu uszkodzonego i jego postoju na parkingu, z terminem wymagalności oznaczonym w treści faktury na dzień 11 października 2020 roku.

Należy zwrócić uwagę, że reguła dotycząca ciężaru dowodu nie może być rozumiana w ten sposób, że zawsze, bez względu na okoliczności sprawy, spoczywa on na stronie powodowej. Jeżeli bowiem powód udowodnił fakty uzasadniające powództwo – w tym przypadku poniesienie w określonej kwocie kosztów najmu pojazdu zastępczego – to na stronie pozwanej spoczywał ciężar udowodnienia ekscepcji i faktów uzasadniających, jej zdaniem, oddalenie powództwa (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 kwietnia 1982 r., I CR 79/82, LEX nr 8416). Oznacza to, że to właśnie ubezpieczyciela obciąża obowiązek udowodnienia faktów uzasadniających redukcję wysokości świadczenia odszkodowawczego. Poszkodowanego nie można natomiast obciążać obowiązkiem poszukiwania za ubezpieczyciela dowodów w zakresie okoliczności wyłączających lub ograniczających jego odpowiedzialność (zob. np. uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 25 sierpnia 1994 r., III CZP 107/94, OSNC 1995, nr 1, poz. 15). Należy w związku z tym zgodzić się z poglądem, że odmowa lub redukcja świadczenia odszkodowawczego – także z tytułu poniesionych kosztów najmu pojazdu zastępczego – nie może być oparta wyłącznie na subiektywnym przekonaniu dłużnika (ubezpieczyciela) o niecelowości i nieekonomiczności tych wydatków.

Ustalenie związanych z tym okoliczności wymagało niewątpliwie wiadomości specjalnych, a w konsekwencji zgłoszenia przez pozwanego wniosku o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego. Tymczasem pozwany, reprezentowany w toku procesu przez profesjonalnego pełnomocnika procesowego, nie wykazał w tym zakresie stosownej inicjatywy dowodowej.

Mając na uwadze powyższe, na podstawie powołanych przepisów oraz art. 481 § 1 i 2 k.c., Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę dochodzoną pozwem wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 15 października 2020 roku do dnia zapłaty.

O kosztach procesu Sąd rozstrzygnął w oparciu o przepisy § 2 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (tj. Dz.U. z 2018 r., poz. 265) oraz art. 98 k.p.c., zgodnie z którym strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony. W tym przypadku jest to kwota 900 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego, kwota 17 złotych tytułem zwrotu opłaty od udzielonego pełnomocnictwa oraz kwota 200 złotych tytułem zwrotu opłaty sądowej od pozwu.

Przewodniczący:	sędzia Magdalena Łukaszewicz
Protokolant:	sekretarz sądowy Agnieszka Zuzga

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE