POSTANOWIENIE

Dnia 13 maja 2021

Sąd Rejonowy w Piszu I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący: sędzia Anna Lisowska

Protokolant: starszy sekr. sądowy Judyta Masłowska

po rozpoznaniu w dniu 6 maja 2021 w Piszu na posiedzeniu jawnym

sprawy z wniosku A. N. (1), M. N.

z udziałem - Skarbu Państwa - Lasów Państwowych Nadleśnictwa M. z siedzibą w R.

o ustanowienie drogi koniecznej

p o s t a n a w i a :

I.  Ustanowić na działce gruntu nr (...) wchodzącej w skład nieruchomości Skarbu Państwa w zarządzie Nadleśnictwa M. z siedzibą w R., położonej w obrębie K., gm. R. N., dla której Sąd Rejonowy w Piszu prowadzi księgę wieczystą KW (...), służebność drogi koniecznej - na rzecz każdoczesnego właściciela nieruchomości składającej się z działek gruntu o nr (...), (...) i (...) położonej w obrębie K., dla której Sąd Rejonowy w Piszu prowadzi księgę wieczystą KW (...), stanowiącej obecnie współwłasność A. N. (1) i M. N., w sposób oznaczony na projekcie przebiegu drogi koniecznej sporządzonym przez biegłego geodetę D. Ż. (karta 62 akt sprawy), który to projekt stanowi integralną część niniejszego orzeczenia.

II.  Zasądzić od A. N. (1) i M. N. solidarnie na rzecz Skarbu Państwa - Nadleśnictwa M. z siedzibą w R. kwotę 972 zł (dziewięćset siedemdziesiąt dwa złote) tytułem jednorazowego wynagrodzenia za ustanowienie służebności drogi koniecznej płatną w terminie 7 dni od daty uprawomocnienia postanowienia z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w przypadku uchybienia w terminie płatności.

III.  Oddalić wnioski uczestnika Skarbu Państwa- Lasów Państwowych Nadleśnictwa M. z siedzibą w R. w pozostałym zakresie.

IV.  Orzec, iż zainteresowani ponoszą koszty postępowania związanie ze swym udziałem w sprawie we własnym zakresie.

Sygn. akt I Ns 359/19

UZASADNIENIE

A. N. (1) i M. N. wnieśli o ustanowienie, za jednorazowym wynagrodzeniem w kwocie 500 złotych - na nieruchomości Skarbu Państwa będącej w zarządzie Nadleśnictwa M. stanowiącej działkę gruntu oznaczoną numerem geodezyjnym (...), położonej w obrębie K. w Gminie R., dla której Sąd Rejonowy w Piszu prowadzi księgę wieczystą numer (...) - służebności drogi koniecznej na rzecz każdoczesnego właściciela nieruchomości składającej się z działek gruntu o numerach geodezyjnych (...), położonej w obrębie K. w Gminie R., dla której Sąd Rejonowy w Piszu prowadzi księgę wieczystą numer (...), stanowiącej obecnie współwłasność wnioskodawców. Nadto wnioskodawcy wnieśli o zasądzenie na ich rzecz od wnioskodawcy kosztów postępowania według norm przepisanych.

W uzasadnieniu wniosku wnioskodawcy wskazali, że wymienione wyżej działki gruntu o numerach geodezyjnych (...) nie posiadają dostępu do drogi publicznej, w tym przypadku do drogi gminnej stanowiącej działkę gruntu o numerze geodezyjnym (...). Uczestnik postępowania nie wnosząc sprzeciwu, skierował wnioskodawców na drogę postępowania sądowego.

Uczestnik postępowania Skarb Państwa – Nadleśnictwo M. nie oponował wnioskowi o ustanowienie drogi koniecznej za jednorazowym wynagrodzeniem. Wniósł o zasądzenie od wnioskodawców solidarnie na rzecz uczestnika jednorazowego wynagrodzenia za ustanowienie przedmiotowej służebności drogi koniecznej w wysokości ustalonej przez biegłego sądowego, płatnego w terminie 7 dni od daty uprawomocnienia się orzeczenia wydanego w niniejszej sprawie wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w przypadku zwłoki w płatności. Nadto uczestnik wniósł o obciążenie kosztami utrzymania drogi koniecznej w należytym stanie w całości każdoczesnego właściciela nieruchomości władnącej oraz o zasądzenie od wnioskodawców na rzecz uczestnika zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa prawnego, według norm przepisanych.

Sąd ustalił, co następuje:

A. N. (1) i M. N. są współwłaścicielami nieruchomości położonej w obrębie K. w Gminie R., składającej się z działek gruntu oznaczonych numerami geodezyjnymi (...), dla której Sąd Rejonowy w Piszu prowadzi księgę wieczystą o numerze (...).

Działki gruntu (...), (...) i (...) nie posiadają dostępu do drogi publicznej. Dojazd do drogi publicznej – działki gruntu oznaczonej numerem geodezyjnym (...) – odbywa się przez działkę gruntu stanowiącą własność Skarbu Państwa – Nadleśnictwa M. oznaczoną numerem geodezyjnym (...), po istniejącej wewnątrz tej nieruchomości drodze gruntowej i drodze żwirowej oznaczonej jako (...) i (...) w projekcie przebiegu drogi koniecznej sporządzonym przez biegłego geodetę D. Ż. i znajdującym się w aktach sprawy na karcie 62.

(okoliczności bezsporne)

Powierzchnia drogi koniecznej przebiegającej przez działkę gruntu oznaczoną numerem geodezyjnym (...) wynosi 1466 m ².

Jednorazowe wynagrodzenie należne z tytułu ustanowienia wskazanej wyżej służebności gruntowej wynosi 972,00 złotych.

(okoliczności bezsporne, dowód: opinia biegłego sądowego z zakresu geodezji k. 59-62 i opinia biegłego sądowego z zakresu szacowania nieruchomości k. 93-112)

Sąd zważył, co następuje:

Zgodnie z treścią art. 145 § 1 k.c., jeżeli nieruchomość nie ma odpowiedniego dostępu do drogi publicznej lub do należących do tej nieruchomości budynków gospodarskich, właściciel może żądać od właścicieli gruntów sąsiednich ustanowienia za wynagrodzeniem potrzebnej służebności drogowej (droga konieczna). Przeprowadzenie drogi koniecznej nastąpi z uwzględnieniem potrzeb nieruchomości nie mającej dostępu do drogi publicznej oraz z najmniejszym obciążeniem gruntów, przez które droga ma prowadzić (§ 2 zd. 1). Przeprowadzenie drogi koniecznej powinno uwzględniać interes społeczno-gospodarczy (§ 3).

Ustanowienie służebności drogi koniecznej służy zapewnieniu dostępu prawnie zagwarantowanego, skutecznego erga omnes i przysługującego każdoczesnemu właścicielowi nieruchomości izolowanej. Warunkiem jest brak dostępu lub nieodpowiedni dostęp do drogi publicznej lub zabudowań gospodarskich.

Ustawodawca nie zdefiniował pojęcia "odpowiedniego dostępu", którym posłużył się w art. 145 § 1 k.c., co nakazuje przyjąć, że chodzi o jego potoczne rozumienie. W tym zaś ujęciu "odpowiedni" to "odpowiadający przeznaczeniu", "spełniający wymagane warunki" (vide postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 20.09.2012r., IV CSK 34/12, Lex nr 1230155).

Nieruchomość ma odpowiedni dostęp do drogi publicznej, gdy łączy ją gospodarczo funkcjonalna droga gruntowa pozostająca pod zarządem gminy, ujęta w planie zagospodarowania przestrzennego gminy, będąca w powszechnym korzystaniu (vide uchwała Sądu Najwyższego z dnia 22.11.1982r., III CZP 44/82, OSNCP 1983, z. 5-6, poz. 70, Lex nr 2832). Za połączenie z drogą publiczną nie może być uznana droga, po której właściciel nieruchomości pozbawionej dostępu, lub inne osoby korzystające z tej nieruchomości komunikują się grzecznościowo, a nawet, gdy dostęp oparty jest na stosunku obligacyjnym z właścicielem nieruchomości sąsiedniej. Hipotezą art. 145 k.c. jest bowiem objęty dostęp o charakterze trwałym, nie skrępowany wolą osób trzecich (vide postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 12.10.2011r., II CSK 94/11, Lex nr 1044002).

Wystąpienie po stronie wnioskodawców przesłanek ustanowienia służebności drogi koniecznej, określonych przez ustawodawcę, nie było kwestionowane przez uczestnika postępowania. W tych okolicznościach faktycznych Sąd Rejonowy uznał wniosek o ustanowienie służebności drogowej za uzasadniony. Przebieg drogi koniecznej, jej powierzchnia oraz wysokość należnego uczestnikowi postępowania jednorazowego wynagrodzenia, określone zostały w opinii sporządzonej przez biegłego sądowego z zakresu geodezji D. Ż. (k. 59-62) i biegłego sądowego z zakresu szacowania nieruchomości A. D. (k. 93-112), które to opinie nie były kwestionowane przez zainteresowanych i zostały w pełni podzielone przez Sąd, albowiem są jasne i pełne, wyjaśniają wszystkie istotne okoliczności, a równocześnie są poparte wiedzą i doświadczeniem zawodowym sporządzających je biegłych.

Zaprojektowana przez biegłego droga konieczna jest najmniej uciążliwa dla nieruchomości uczestnika postępowania. Pokrywa się ona w zasadzie w całości z faktycznie istniejącym na tej nieruchomości szlakiem drożnym, wykorzystywanym od lat przez wnioskodawcę i jego poprzedników prawnych.

Mając na uwadze powyższe, na podstawie powołanych przepisów, Sąd ustanowił na nieruchomości Skarbu Państwa w zarządzie Nadleśnictwa M. stanowiącej działkę gruntu numer (...), położonej w obrębie K. gmina R., dla której Sąd Rejonowy w Piszu prowadzi księgę wieczystą numer (...), służebność drogi koniecznej na rzecz każdoczesnego właściciela nieruchomości składającej się z działek gruntu o numerach geodezyjnych (...), położonej w obrębie K. w Gminie R., dla której Sąd Rejonowy w Piszu prowadzi księgę wieczystą numer (...), stanowiącej obecnie współwłasność A. N. (1) i M. N., w sposób oznaczony na projekcie przebiegu drogi koniecznej sporządzonym przez biegłego geodetę D. Ż. (karta 62 akt sprawy), który to projekt stanowi integralną część orzeczenia. Jednocześnie Sąd zasądził od wnioskodawców solidarnie na rzecz uczestnika postępowania Skarbu Państwa - Nadleśnictwa M. z siedzibą w R. kwotę 972,00 złotych tytułem jednorazowego wynagrodzenia za ustanowienie służebności drogi koniecznej, płatnego w terminie 7 dni od daty uprawomocnienia się orzeczenia, wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w przypadku zwłoki w płatności tej kwoty.

Odnosząc się do wniosku uczestnika o obciążenie każdoczesnego właściciela nieruchomości władnącej kosztami utrzymania drogi koniecznej, wskazać należy, że zgodnie z art. 289 § 1 k.p.c. w zw. z art. 145 k.c. w braku odmiennej umowy obowiązek utrzymywania urządzeń potrzebnych do wykonywania służebności gruntowej obciąża właściciela nieruchomości władnącej. Z uwagi na powyższe nie było konieczności orzekania o żądaniu uczestnika w sentencji orzeczenia, dlatego wniosek ten Sąd oddalił.

O kosztach postępowania Sąd rozstrzygnął na podstawie art. 520 § 1 k.p.c. Należy podkreślić, że w postępowaniu nieprocesowym nie ma "pojedynku" dwóch przeciwstawnych stron, dlatego też nie można mówić o przegrywającym, który powinien zwrócić koszty postępowania wygrywającemu. Ponadto, ustanowienie przedmiotowej drogi koniecznej leżało wyłącznie w interesie wnioskodawców. Obciążenie uczestnika kosztami postępowania w sytuacji, gdy stanowiąca jego własność nieruchomość zostaje obciążona ograniczonym prawem rzeczowym, jest co najmniej niewłaściwe i sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. W konsekwencji koszty opinii biegłego sądowego oraz opłatę sądową od wniosku ponieśli wnioskodawcy.