UZASADNIENIE

wyroku z dnia 07 marca 2019 roku

Powód Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny w W. pozwem złożonym
w dniu 13 grudnia 2018 roku (data stempla pocztowego) wniósł o zasądzenie od pozwanego J. S. (1) kwoty 26.545,18 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 01 czerwca 2016 roku do dnia zapłaty oraz kosztów procesu według norm przepisanych. W uzasadnieniu powód wyjaśnił, że pozwany w dniu 07 grudnia 1993 roku kierując samochodem spowodował wypadek komunikacyjny, w którym poszkodowany został L. J.. W dniu przedmiotowego zdarzenia pozwany nie korzystał z ochrony ubezpieczeniowej. W związku z zaistniałym zdarzeniem powód wypłacił kwotę 26.545,18 zł tytułem renty wyrównawczej w związku ze śmiercią L. J.. Ponadto powód wskazał, że dążąc do ugodowego załatwienia sprawy rozkładał pozwanemu zobowiązanie na raty oraz odraczał terminy płatności, a także początkowo dokonał umorzenia zobowiązania w kwocie 114.354,64 zł. Mimo powyższego pozwany do dnia złożenia pozwu nie uregulował zobowiązania wobec powoda w wysokości 26.545,18 zł. (pozew – k. 4 – 7)

Sąd Rejonowy w Przysusze I Wydział Cywilny nakazem zapłaty wydanym
w postępowaniu upominawczym w dniu 21 grudnia 2018 roku, w sprawie I Nc 541/18, uwzględnił w całości powództwo zasądzając od J. S. (1) na rzecz Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego w W. kwotę 26.545,18 zł wraz
z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia 01 czerwca 2016 roku do dnia zapłaty oraz kwotę 2.749,00 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kwotę 2.400,00 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego. (nakaz zapłaty – k. 164)

Od powyższego orzeczenia pozwany J. S. (1) złożył w dniu
22 stycznia 2019 roku (data stempla pocztowego) sprzeciw, w którym zaskarżył nakaz zapłaty w całości oraz wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powoda kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Pozwany wskazał, że roszczenie jest nieudowodnione co do zasady, jak i wysokości. Ponadto J. S. (1) podniósł zarzut przedawnienia roszczenia dochodzonego pozwem. W uzasadnieniu pozwany odwołał się do art. 110 ust. 4 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, który stanowi, że roszczenia Funduszu wynikające z ust. 1 ulegają przedawnieniu na zasadach określonych w Kodeksie cywilnym, nie wcześniej jednak niż z upływem 3 lat od dnia spełnienia przez fundusz świadczenia. W związku zatem
z tym, że wypadek miał miejsce 07 grudnia 1993 roku, płatność świadczenia rentowego została zakończona w 2007 roku, a pierwsze wezwanie do zapłaty zostało pozwanemu doręczone w styczniu 2006 toku, tj. po upływie 10 lat, roszczenie dochodzone przez powoda jest przedawnione. W dalszej części uzasadnienia złożonego środka zaskarżenia pozwany wskazał, że jego wnioski o rozłożenie na raty nie mogą zostać odebrane przez powoda za uznanie długu, gdyż zostały wysłane już po upływie okresu przedawnienia. Oświadczenie
o uznaniu długu złożone po upływie terminu przedawnienia nie wywiera żądnych skutków prawnych, w tym nie powoduje, że termin przedawnienia biegnie na nowo. (sprzeciw – k. 170 – 171)

Powód Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny w W. w złożonej w dniu
20 lutego 2019 roku (data stempla pocztowego) replice na sprzeciw pozwanego podtrzymał swoje dotychczasowe stanowisko w sprawie. Powód odnosząc się w pierwszej kolejności do podniesionego zarzutu nieudowodnienia dochodzonego roszczenia wskazał, że roszczenie objęte pozwem zostało należycie wykazane na podstawie przedłożonych wraz z pozwem dokumentów, zaś pozwany kwestionując powództwo w żaden sposób nie udowodnił, że wysokość wypłaconej renty powinna być niższa. Ponadto podniósł, że powód nie miał żadnego interesu w zawyżaniu wypłaconych świadczeń, a jedynie ma za zadanie zaspokojenie roszczeń z tytułu ubezpieczeń obowiązkowych. W dalszej części repliki powód ustosunkował się do zgłoszonego przez pozwanego zarzutu przedawnienia dochodzonego roszczenia podnosząc, że jest on bezpodstawny, co uzasadnił szerokim wywodem. (pismo – k. 176 – 180)

Strony podtrzymały swoje dotychczasowe stanowiska, aż do momentu zamknięcia rozprawy.

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny.

Sąd Rejonowy w Lublinie IV Wydział Karny wyrokiem z dnia 25 listopada 1994 roku, zmienionym wyrokiem Sądu Wojewódzkiego w Lublinie V Wydziału Karnego wydanym
w dniu 23 lutego 1995 roku, uznał oskarżonego J. S. (1) za winnego, tego że w dniu 07 grudnia 1993 roku w K.. P. gm. J. umyślnie naruszył zasady bezpieczeństwa w ruchu drogowym przez to, że będąc w stanie nietrzeźwości i nie posiadając przy sobie prawa jazdy kierował samochodem osobowym F. Grenada nr rej. (...)
i podczas jazdy na prostym odcinku drogi utracił panowanie nad torem ruchu pojazdu, który zjechał na lewy pas jezdni uderzając w bok jadącego z przeciwka (...) nr rej. (...) kierowanego przez R. W. (1), a następnie na tym samym pasie jezdni zderzył się czołowo z samochodem P. nr rej. (...) kierowanym przez L. J., w wyniku czego L. J. doznał obrażeń ciała, które wywołały
u niego chorobę zazwyczaj zagrażającą życiu, pasażer F. Grenady M. M. doznał urazu głowy, samochód P. został uszkodzony na sumę około 100.000.000 zł na szkodę L. J., zaś F. Grenada uległ całkowitemu zniszczeniu na szkodę R. W. (2). W dniu 07 grudnia 1993 roku posiadacz pojazdu F. Grenada nr rej. (...) nie miał ważnej umowy ubezpieczenia OC. (dowód: wyroki wraz z uzasadnieniami – k. 20 – 25
i 27 – 37)

Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny zawiadomieniem z dnia 08 grudnia 1998 roku poinformował M. J., żonę zmarłego na skutek wypadku L. J., o przyznaniu świadczenia z obowiązkowego ubezpieczenia OC komunikacyjnego w związku z wypadkiem z dnia 07 grudnia 1993 roku w postaci renty. Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny tytułem renty wyrównawczej wypłacił M. J. kwotę: za okres od 26 marca 1994 roku kwotę 2.653,59 zł, za 1995 rok kwotę 4.208,51 zł, za 1996 rok kwotę 6.313,90 zł, za 1997 rok kwotę 8.097,98 zł, za 1998 rok kwotę 10.641,40 zł i za I kwartał 1999 roku kwotę 2.660,37 zł. Resztę przyznanego świadczenia, tj. od II kwartału 1999 roku, Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny ustalił, że będzie wypłacał kwartalnie w wysokości 2.660,37 zł. (dowód: odpis skrócony aktu zgonu – k. 106; zawiadomienia – k. 108, 113, 115 – 117, 123 – 128, 130 – 137; potwierdzenie wypłaty – k. 150 – 162)

Zawiadomieniem z dnia 28 stycznia 1999 roku Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny wypłacił na rzecz M. J. i córki L. J., tj. K. J., kwotę 10.000,00 zł tytułem dopłaty do odszkodowania za wypadek z dnia
07 grudnia 1993 roku. (dowód: odpis skrócony aktu urodzenia – k. 105; zaświadczenie –
k. 112)

Zawiadomieniem z dnia 25 maja 1999 roku Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny wypłacił M. J. kwotę 4.000,00 zł tytułem zwrotu kosztów postawienia pomnika,
w związku z wypadkiem z dnia 07 grudnia 1993 roku. (dowód: zaświadczenie – k. 114)

Pismem z dnia 28 sierpnia 2000 roku Ubezpieczeniowy Funduszu Gwarancyjny wezwał J. S. (1) do zapłaty kwoty 79.769,83 zł tytułem uregulowania roszczeń poszkodowanego w związku z wypadkiem z dnia 07 grudnia 1993 roku. Na kwotę wskazaną w wezwaniu do zapłaty składały się wypłacone poszkodowanym świadczenia na koniec II kwartału 2000 roku. Wezwanie zostało odebrane w dniu 01 września 2000 roku przez matkę J. S. (2), tj. A. S.. (dowód: wezwanie wraz z z.p.o. – k. 118 – 119)

Pismem z dnia 16 maja 2002 roku Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny wezwał J. S. (1) do zapłaty kwoty łącznej 101.052,79 zł tytułem uregulowania roszczeń poszkodowanego w związku z wypadkiem z dnia 07 grudnia 1993 roku. Na kwotę wskazaną w wezwaniu do zapłaty składały się wypłacone poszkodowanym świadczenia na koniec II kwartału 2002 roku. Wezwanie to zostało zwrócone z adnotacją, że adresat nie mieszka pod wskazanym adresem. (dowód: wezwanie wraz z z.p.o. – k. 120 – 122)

Decyzją Wiceprezesa Zarządu Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego z dnia 03 grudnia 2003 roku umorzona została wierzytelność wobec J. S. (1)
w wysokości 114.354,64 zł. (dowód: decyzja wraz z wnioskiem o umorzenie – k. 129)

J. S. (1) pismem z dnia 30 stycznia 2006 roku złożył do Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego prośbę o spłatę obowiązującej go kwoty 23.943,33 zł w ratach. (dowód: pismo – k. 181)

Na dzień 22 maja 2006 roku J. S. (1) posiadał zobowiązanie wobec Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego w wysokości 26.603,70 zł. Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny decyzją z dnia 31 maja 2006 roku rozłożył J. S. (1) wierzytelności w kwocie 4.200,00 zł na 12 rat po 150,00 zł i 12 rat po 200,00 zł, z terminem płatności pierwszej raty 15 lipca 2006 roku oraz odroczył termin płatności wierzytelności
w kwocie 22.403,70 zł na okres 2 lat, tj. do dnia 15 lipca 2008 roku. (dowód: decyzja wraz
z wnioskiem – k. 138)

Pismem z dnia 31 maja 2006 roku Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny wezwał J. S. (1) do zapłaty kwoty 29.264,07 zł tytułem uregulowania roszczeń poszkodowanego w związku z wypadkiem z dnia 07 grudnia 1993 roku. Na kwotę wskazaną w wezwaniu do zapłaty składały się wypłacone poszkodowanym świadczenia na koniec II kwartału 2006 roku. (dowód: wezwanie – k. 141)

W odpowiedzi na otrzymaną decyzję o spłacie zadłużenia z tytułu regresu w ratach J. S. (1) pismem z dnia 29 czerwca 2006 roku wyraził na powyższe zgodę. (dowód: 182)

Pismem z dnia 09 listopada 2006 roku Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny wezwał J. S. (1) do zapłaty kwoty 33.984,81 zł tytułem uregulowania roszczeń poszkodowanego w związku z wypadkiem z dnia 07 grudnia 1993 roku. Na kwotę wskazaną w wezwaniu do zapłaty składały się wypłacone poszkodowanym świadczenia na koniec IV kwartału 2006 roku. Wezwanie to zostało odebranie osobiście przez J. S. (1)
w dniu 23 listopada 2006 roku. (dowód: wezwanie wraz z z.p.o. – k. 139 – 140)

J. S. (1) w piśmie z dnia 30 grudnia 2007 roku przyznał, że jest dłużnikiem zadłużenia regresowego w kwocie 26.603,70 zł ustalonego decyzją z dnia
31 maja 2006 roku (tj. pismo (...) z dnia 22 maja 2006 roku – k. 138), które to zadłużenie wynikało z zawinionego wypadku drogowego z dnia 07 grudnia 1993 roku. (dowód: pismo – k. 183)

Ubezpieczeniowy Funduszu Gwarancyjny pismem z dnia 05 stycznia 2007 roku, ustosunkowując się do pisma J. S. (1) z dnia 30 grudnia 2006 roku, wyjaśnił przyczynę skierowania do J. S. (1) wezwania do zapłaty z dnia
09 listopada 2006 roku, a ponadto wskazał aktualne zadłużenie na kwotę 36.345,18 zł. Ubezpieczeniowy Funduszu Gwarancyjny zaproponowała J. S. (1) odroczenie spłaty powstałego zobowiązania po I kwartale 2006 roku, tj. 10.641,48 zł, do czasu zakończenia spłaty rat. Powyższe zostało odebrane przez J. S. (1) w dniu 15 stycznia 2007 roku. (dowód: pismo wraz z z.p.o. – k. 142 – 143)

W odpowiedzi na ww. pismo J. S. (1) wniósł o umorzenie powstałych dalszych należności regresowych po dniu 31 maja 2006 roku przynajmniej w znacznej części, a pozostałą należność o rozłożenie na raty po 15 lipca 2008 roku w wysokości po 200,00 zł miesięcznie. Kolejnym pismem z dnia 09 lutego 2007 roku J. S. (1) wniósł
o odroczenie płatności zadłużenia w wysokości 10.641,48 zł do czasu zakończenia spłaty poprzedniej należności określonej w decyzji z dnia 31 maja 2006 roku (tj. pismo (...) z dnia 22 maja 2006 roku – k. 138), tj. do dnia 15 lipca 2008 roku. (dowód: pisma – k. 184 – 185)

Ubezpieczeniowy Funduszu Gwarancyjny decyzją z dnia 09 marca 2007 roku uwzględnił wniosek J. S. (1) z dnia 09 lutego 2007 roku i odroczył termin płatności wierzytelności w kwocie 10.641,48 zł do dnia 15 lipca 2008 roku. (dowód: decyzja – k. 144)

J. S. (1) w piśmie z dnia 21 sierpnia 2007 roku, w odpowiedzi na pismo Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego z dnia 20 lipca 2007 roku dotyczące spłaty wierzytelności regresowej w wysokości 40.565,92 zł, oświadczył m.in., że uznaje zasadność dalszych ww. roszczeń wnosząc o odroczenie ich płatności na dalszy okres spłaty po 200,00 zł miesięcznie. (dowód: pismo – k. 186)

Pismem z dnia 10 lipca 2008 roku J. S. (1) wniósł o umorzenie w całości obciążającej go należności w wysokości 38.365,92 zł lub w znacznej części i rozłożenie tej należności na raty miesięczne nie większe niż po 100,00 zł. (dowód: pismo – k. 187)

W kolejnym piśmie z dnia 15 września 2008 roku J. S. (1), w odpowiedzi na pismo Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego z dnia 20 sierpnia 2008 roku dotyczącego jego zadłużenia z tytułu wypadku drogowego z dnia 07 grudnia 1993 roku, uzupełnił swój wniosek z dnia 10 lipca 2008 roku poprzez opisanie swojej sytuacji rodzinnej
i materialnej. (dowód: pismo – k. 189a)

Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny w odpowiedzi na ww. pisma J. S. (1) decyzją z dnia 27 października 2008 roku rozłożył wierzytelność w kwocie 2.700,00 zł na 6 rat po 200,00 zł i 6 rat po 250,00 zł oraz odroczył termin płatności pozostałej kwoty 34.545,18 zł do dnia 15 listopada 2009 roku. (dowód: decyzja – k. 145)

J. S. (1) pismem z dnia 22 grudnia 2009 roku, odpowiadając na wezwanie Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego z dnia 01 grudnia 2009 roku zobowiązujące do zapłaty kwoty 34.545,18 zł z tytułu wypadku drogowego z dnia 07 grudnia 1993 roku, poinformował, że nie jest w stanie spłacić zadłużenia ze względu na jego trudną sytuację majątkową. W związku z powyższym wniósł o umorzenie obciążającej go należności
w całości lub w znacznej części. (dowód: pisma – k. 190 – 191, 194 i 195)

W dniu 28 kwietnia 2010 roku J. S. (1) podpisał z Ubezpieczeniowym Funduszem Gwarancyjnym ugodę, w której zobowiązał się do spłaty wierzytelności z tytułu roszczeń regresowych, w związku z wypłatą świadczeń przez Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny na rzecz K. J. i L. J. w łącznej wysokości 156.920,56 zł, w związku z wypadkiem drogowym z dnia 07 grudnia 1993 roku. Na mocy zawartej ugody J. S. (1) zobowiązany był do zapłaty kwoty 15.000,00 zł w terminie do dnia 31 grudnia 2010 roku, a w przypadku uiszczenia ww. kwoty Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny zobowiązał się do odstąpienia od dochodzenia pozostałej wierzytelności w kwocie 19.545,18 zł. (dowód: ugoda – k. 195a; wezwanie wraz z z.p.o. –
k. 196 – 197)

Pismem z dnia 20 czerwca 2011 roku Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny wezwał J. S. (1) do zapłaty kwoty 34.545,18 zł w terminie 14 dni pod rygorem wszczęcia postępowania sądowego. Wezwanie to zostało doręczone w dniu 30 czerwca 2011 roku (dowód: wezwanie wraz z z.p.o. – k. 198 – 199)

J. S. (2) w odpowiedzi na otrzymane ww. wezwanie pismem z dnia
13 lipca 2011 roku poinformował Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny, że nie jest
w stanie spłacić swojego zadłużenia ze względu na swoją trudną sytuację materialną. J. S. (1) podniósł, że jest w stanie spłacać zadłużenie w miesięcznych ratach po 200,00 zł. (dowód: pismo – k. 199a)

Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny decyzją z dnia 26 lipca 2011 roku rozłożył wierzytelność w kwocie 4.800,00 zł na 24 raty po 200,00 zł i odroczył termin płatności wierzytelności w kwocie 29.745,18 zł do dnia 15 września 2013 roku. (dowód: decyzja –
k. 146)

Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny kolejną decyzją z dnia 19 maja 2014 roku, wydaną m.in. na wniosek J. S. (1) z dnia 23 kwietnia 2014 roku, rozłożył wierzytelność w kwocie 4.800,00 zł na 24 raty po 200,00 zł poczynając od 15 czerwca 2014 roku i odroczył termin płatności wierzytelności w kwocie 24.945,18 zł do dnia
15 czerwca 2016 roku. (dowód: decyzja – k. 147)

J. S. (2) pismem z dnia 28 listopada 2014 roku wniósł o odroczenie płatności rat od dnia 15 grudnia 2014 roku do dnia 15 kwietnia 2015 roku. (dowód: pismo –
k. 202)

Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny decyzją z dnia 18 grudnia 2014 roku odroczył termin płatności wierzytelności 28.545,18 zł do dnia 15 kwietnia 2015 roku,
a następnie kontynuację dalszych spłat w ratach. (dowód: decyzja – k. 148)

J. S. (1) pismem z dnia 23 lutego 2016 roku wniósł o rozłożenie zadłużenia na miesięczne raty w kwocie 150,00 zł. (dowód: wniosek – k. 203)

Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny decyzją z dnia 13 maja 2016 roku rozłożył kwotę pozostałą do zapłaty w wysokości 27.945,18 zł na 12 rat po 200,00 zł płatnych od
30 maja 2016 roku i zapłaty reszty kwoty 25.545,18 zł w terminie 30 maja 2016 roku. (dowód: decyzja – k. 206; harmonogram – k. 149 i 207)

Powyższe okoliczności faktyczne Sąd ustalił na podstawie znajdujących się w aktach sprawy kserokopii dokumentów poświadczonych za zgodność z oryginałem przez występującego w sprawie w imieniu powoda adwokata. Sąd nie miał podstaw odmówić im wartości dowodowej. Zwrócić w tym miejscu należy uwagę, że pozwany w złożonym środku zaskarżenia ogólnie podniósł, że zaprzecza wszelkim okolicznościom, podnoszonym przez powoda, których powód nie udowodnił, a których pozwany wyraźnie nie przyznaje. Wskazać należy, że pozwany poza powyższym sformułowaniem nie przedstawił żadnych dowodów przeciwnych. Sąd natomiast analizując zgromadzony w sprawie materiał dowody uznał, że powód udowodnił okoliczności wypadku, brak po stronie pozwanej obowiązkowego ubezpieczenia OC, wysokość przyznanego poszkodowanym świadczenia i jego wypłacenia, jak również wysokość istniejącego po stronie pozwanej zadłużenia. Pozwany natomiast
w żaden sposób nie udowodnił, zgodnie z ogólną zasadą rozkładu ciężaru dowodu
w postępowaniu cywilnym wyrażoną w art. 6 k.c., że powód nie miał podstaw do przyznania
i wypłacenia poszkodowanym świadczeń, czy zawyżył ich wysokość. W uzasadnieniu sprzeciwu pozwany nawet przyznaje fakt dokonanych przez powoda wypłat poszkodowanym wskazując, że płatność świadczenia rentowego została zakończona w 2007 roku. Podkreślić
w tym zakresie należy, że obowiązek przedstawienia dowodów spoczywa na stronach (art. 3 k.p.c.), a ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (art. 227 k.p.c.) spoczywa na tej z nich, która z faktów tych wywodzi skutki prawne (art. 6 k.c.). Nie budzi wątpliwości, że dysponentami postępowania dowodowego są strony, na nich spoczywa ciężar dowodu (art. 6 k.c.) i są one obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne (art. 232 zd. 1 k.p.c.) Oznacza to, że przedstawienie materiału dowodowego pozwalającego na odtworzenie stanu faktycznego należy do stron, a niedostatki w dowodzeniu określonego faktu powodują dla strony, na której spoczywa ciężar dowodu, niekorzystne skutki prawne w postaci przegrania procesu. Sąd nie jest uprawniony do zastępowania inicjatywy dowodowej stron, co ma szczególnie istotne znaczenie gdy strony reprezentowane są przez profesjonalnych pełnomocników. W procesie cywilnym strony mają obowiązek twierdzenia i dowodzenia tych wszystkich okoliczności (faktów), które stosownie do art. 227 k.p.c. mogą być przedmiotem dowodu. Przedstawione przez powoda jako dowody dokumenty na okoliczność przebiegu wypadku, braku ubezpieczenia OC, czy wypłaconych poszkodowanym świadczeń są dla Sądu wystarczające w świetle też niczym nie popartej formule pozwanego zawartej w sprzeciwie.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje.

Powództwo jako bezzasadne podlegało oddaleniu w całości.

Powód w niniejszej sprawie dochodził o pozwanego roszczenia na podstawie art. 110 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. z 2018 roku poz. 473) – dalej u.u.o., który stanowi, że z chwilą wypłaty przez Fundusz odszkodowania, w przypadkach określonych w art. 98 ust. 1 pkt 3
i ust. 1a, sprawca szkody i osoba, która nie dopełniła obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia obowiązkowego, o którym mowa w art. 4 pkt 1 i 2, są obowiązani do zwrotu Funduszowi spełnionego świadczenia i poniesionych kosztów.

Do przypadków ponoszenia przez Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny odpowiedzialności za sprawcę szkody należy m.in. sytuacja, gdy posiadacz zidentyfikowanego pojazdu mechanicznego, którego ruchem szkodę tę wyrządzono, nie był ubezpieczony obowiązkowym ubezpieczeniem OC posiadaczy pojazdów mechanicznych. (art. 98 ust. 1 pkt 3 lit. a) u.u.o.)

W pierwszej kolejności Sąd zważył, że bezpodstawny okazał się zarzut pozwanego o nieudowodnieniu przez stronę powodową przysługującego jej roszczenia, o czym była mowa we wcześniejszej części uzasadnienia przy ocenie materiału dowodowego. Kwota jaką powód wypłacił poszkodowanym w związku ze zdarzeniem, które miało miejsce w dniu 07 grudnia 1993, wynosi łącznie 156.920,56 zł. Biorąc jednak pod uwagę wysokość umorzonej należności, tj. 114.354,64 zł, oraz wysokość dokonanych przez pozwanego wpłat: 14.020,74 zł, do zapłaty pozostaje jeszcze kwota 28.545,18 zł.

Pozwany jednak jako kolejny zarzut przemawiający za oddaleniem powództwa podniósł zarzut przedawnienia dochodzonego roszczenia, wskazując, że termin przedawnienia
w niniejszej sprawie wynosi 10 lat, który należy liczyć od dnia zdarzenia powodującego szkodę. Dalsze rozważania Sądu dotyczą więc kwestii przedawnienia roszczenia w niniejszej sprawie.

Zgodnie z art. 110 ust. 4 u.u.o. roszczenia Funduszu wynikające z ust. 1 ulegają przedawnieniu na zasadach określonych w Kodeksie cywilnym, nie wcześniej jednak niż
z upływem 3 lat od dnia spełnienia przez Fundusz świadczenia.

Stwierdzić w tym miejscu jednak należy, że dochodzona przez powoda wierzytelność ma bezpośredni związek ze zdarzeniem, do którego doszło w dniu 07 grudnia 1993 roku.

W dacie przedmiotowego zdarzenia obowiązywała ustawa z dnia 28 lipca 1990 roku
o działalności ubezpieczeniowej (Dz. U. z 1990 roku, Nr 59, poz. 344), a nie u.u.o. Zgodnie
z art. 159 ust. 1 i 2 u.u.o. postępowania dotyczące roszczeń odszkodowawczych wszczęte
i niezakończone przed dniem wejścia w życie ustawy toczą się według przepisów dotychczasowych (ust. 1); Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio do postępowań dotyczących roszczeń Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego (ust. 2).

Biorąc więc pod uwagę, że do chwili obecnej z inicjatywy Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego przeciwko J. S. (1) nie zostało wszczęte postępowanie z tytułu przysługującego regresu, a postępowanie poszkodowanych przeciwko powodowi zostało wszczęte pod rządami poprzednio obowiązujących przepisów, w ramach badania terminu przedawnienia przedmiotowej wierzytelności należało odnieść się do przepisów ustawy obowiązującej w dniu zdarzenia, czyli ustawy z dnia 28 lipca 1990 roku
o działalności ubezpieczeniowej – dalej u.d.u. (zob. także: dr D. F., komentarz do
art. 159, [w:] K. do ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczeń Komunikacyjnych,
pod. red. dr M. S., [w:] Prawo (...). T. K..
wyd. II, LEX 2010)

Zgodnie z art. 55 ust. 3 w zw. z art. 51 ust. 2 pkt 2) lit. a) u.d.u. Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny, w razie wypłacenia świadczeń osobie poszkodowanej przez sprawcę szkody – posiadacza zidentyfikowanego pojazdu mechanicznego, którego ruchem szkodę tę wyrządzono, a który nie był ubezpieczony ubezpieczeniem obowiązkowym, zyskuje względem niego prawo do dochodzenia zwrotu wypłaconych kwot. Omawiana ustawa nie regulowała jednak kwestii przedawnienia roszczeń zwrotnych Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego od sprawcy szkody, którą to lukę wypełniło orzecznictwo Sądu Najwyższego.

W orzecznictwie przyjęto pogląd, zgodnie z którym roszczenie regresowe Funduszu przedawnia się w tym samym czasie, co roszczenie poszkodowanego do sprawcy szkody. Niemniej jednak Fundusz wypłacając należne świadczenie poszkodowanemu, nabywa zaspokojoną wierzytelność do wysokości dokonanej wypłaty z takim samym ograniczonym terminem przedawnienia, jaki – po odliczeniu okresu, który do tego czasu upłynął – pozostawał poszkodowanemu do dochodzenia odszkodowania od sprawcy szkody. Z tego względu początek biegu terminu przedawnienia roszczenia zwrotnego Funduszu nie może rozpocząć się z dniem, w którym Fundusz – jako zobowiązany do świadczenia – naprawił szkodę. (zob. uzasadnienie wyroku SN z dnia 11 lutego 2003 roku w sprawie V CKN 1664/00, LEX 79115)

Odnosząc powyższe rozważania do stany faktycznego niniejszej sprawy, należało ustalić, czy roszczenie poszkodowanych wobec pozwanego uległo przedawnieniu, przyjmując za podstawę obowiązujący w dacie szkody art. 442 k.c., a nie obowiązujący od dnia 10 sierpnia 2007 roku art. 442¹ k.c., przewidujący 20 – letni termin przedawnienia.

Również i w tym przypadku z pomocą przychodzi orzecznictwo Sądu Najwyższego, który m.in. wyroku z dnia 08 maja 2014 roku w sprawie V CSK 322/13 (LEX 1491263) wskazał, że roszczenie jest przedawnione w rozumieniu art. 2 (ustawy z dnia 16 lutego 2007 roku o zmianie ustawy – Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 80, poz. 538)), jeżeli do dnia
10 sierpnia 2007 roku nie tylko upłynął termin 10-ciu lat określony w art. 442 § 1 zdanie drugie k.c., ale również przed tą datą ujawniła się szkoda (roszczenie stało się wymagalne), gdyż wówczas mają zastosowanie przepisy dotychczasowe, a nie art. 442¹ k.c.

Przepis art. 442¹ k.c. miałby więc zastosowanie, gdyby roszczenia poszkodowanych nie były przedawnione w chwili wejścia tego przepisu w życie. Taka sytuacja w niniejszej sprawie jednak nie występuje, ponieważ szkody i krzywdy poszkodowanych ujawniły się przed 10 sierpnia 2007 roku i przed tą datą upłynęło 10 lat od zdarzenia wyrządzającego szkodę. Do tej pory poszkodowani nie wystąpili przeciwko pozwanemu z akcją skutkującą przerwaniem biegu przedawnienia.

Przepis art. 442 k.c. stanowił, że roszczenie o naprawienie szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym ulega przedawnieniu z upływem lat trzech od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie i osobie obowiązanej do jej naprawienia. Jednakże w każdym wypadku roszczenie przedawnia się z upływem lat dziesięciu od dnia, w którym nastąpiło zdarzenie wyrządzające szkodę (§1). Jeżeli jednak szkoda wynikała ze zbrodni lub występku, roszczenie o naprawienie szkody ulega przedawnieniu z upływem lat dziesięciu od dnia popełnienia przestępstwa bez względu na to, kiedy poszkodowany dowiedział się
o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia (§2).

Mając na uwadze powyższe Sąd stwierdził, że roszczenie regresowe powoda uległo przedawnieniu z upływem 10 lat od dnia popełnienia przestępstwa, tj. z dniem
07 grudnia 2003 roku.

Odnosząc się z kolei do stanowiska strony powodowej, w którym podnoszono, że pozwany korespondując z powodem uznał dochodzone roszczenie, stwierdzić należy, że zgodnie z ugruntowaną linią orzeczniczą, złożone oświadczenie o uznaniu długu już po upływie terminu przedawnienia jest bezskuteczne. Dlatego oświadczenia pozwanego zapoczątkowane w piśmie z dnia 30 stycznia 2006 roku, w którym zwrócił się do powoda
z prośbą o spłatę obowiązującego go zadłużenia w ratach (pismo – k. 181), nie mogło doprowadzić do przerwania biegu terminu przedawnienia, gdyż zostało ono złożone po upływie terminu przedawnienia. (zob. wyrok SA w Lublinie z dnia 23 maja 2017 roku
w sprawie I ACa 821/16, Legalis nr 1658224; wyrok SA w Warszawie z dnia
07 listopada 2007 roku w sprawie VI ACa 826/07, LEX 1645974)

Z tych też względów Sąd orzekł jak w punkcie I sentencji wyroku.

W punkcie II sentencji wyroku Sąd orzekł o kosztach procesu na podstawie art. 98 k.p.c. obciążając powoda, jako stronę przegrywającą proces, w całości kosztami procesu poniesionymi przez pozwanego. Na koszty te składała się uiszczona opłata skarbowa od pełnomocnictwa w wysokości 17,00 zł oraz wynagrodzenie pełnomocnika w wysokości 3.600,00 zł, którego wysokość została ustalona na podstawie § 2 pkt 5) rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. z 2015 roku poz. 1800).

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE