UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 30 października 2018 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych
II Oddział w Ł. w Z. na podstawie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z FUS (Dz. U z 2016, poz. 887) po otrzymaniu nowych dowodów mających wpływ na wysokość kapitału początkowego – ponownie ustalił wartość kapitału początkowego M. Ś.. Kapitał początkowy ustalony na dzień 1.01.1999 r. wyniósł 78.657,15 zł. Ustalony w oparciu o przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z faktycznego okresu ubezpieczenia, tj. lat 1986, 1990 - 1998, wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego wyniósł 57,44 %. Do ustalenia wysokości kapitału początkowego przyjęto okresy składkowe w ilości: 12 lat, 9 miesięcy i 28 dni i nieskładkowe w ilości 6 lat, 5 miesięcy i 7 dni (w tym okres sprawowania opieki nad dzieckiem – 6 lat). Współczynnik proporcjonalny do osiągniętego do 31.12.1998 r. wieku (39 lat) oraz okresu składkowego i nieskładkowego dla ubezpieczonego wyniósł 69,40%. Do ustalenia wartości kapitału początkowego Zakład nie uwzględnił okresów od 13.01.1990 r. do 31.01.1990 r. sprawowania opieki nad dzieckiem przekraczającego długość przewidzianą w art. 7 ust. 5 ustawy emerytalnej. (decyzja k. 51 - 52 akt kapitałowych ZUS)

Kolejną decyzją z dnia 31 października 2019 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. w Z. na podstawie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2018 r., poz. 1270 z późn. zm.) oraz ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o emeryturach kapitałowych (Dz. U z 2018 r., poz. 926) przeliczył M. Ś. od dnia 1.10.2019 r., tj. od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek, świadczenie emerytalne.

Przyjęto, że podstawę obliczenia emerytury stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne z uwzględnieniem ich waloryzacji, zaewidencjonowanych na koncie do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury. Emerytura stanowiła równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia emerytury przez średnie dalsze trwanie życia, dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę. Kwota składek zaewidencjonowanych na koncie z uwzględnieniem waloryzacji wyniosła – 137072,91 zł, kwota zwaloryzowanego kapitału początkowego wyniosła – 339683,00 zł, średnie dalsze trwanie życia wyniosło 260,70 miesięcy, wyliczona kwota emerytury wyniosła zaś 1.828,75 zł brutto miesięcznie. Wysokość okresowej emerytury kapitałowej stanowiła iloraz kwoty środków, z uwzględnieniem ich waloryzacji, zewidencjonowanych na subkoncie, ustalonych na ostatni dzień miesiąca poprzedzającego miesiąc złożenia wniosku o ponowne ustalenie wysokości okresowej emerytury kapitałowej, tj. 67736,78 zł i średniego dalszego trwania życia dla wieku danego ubezpieczonego w dniu złożenia wniosku o ponowne ustalenie wysokości okresowej emerytury kapitałowej, tj. 260,70 mocy. Okresowa emerytura kapitałowa wyniosła 259,83 zł. Wysokość emerytury wraz z okresową emeryturą kapitałową wyniosła 2088,58 zł. Organ rentowy wskazał, że wypłata emerytury podlega zawieszeniu, gdyż ubezpieczona kontynuuje zatrudnienie.

Zakład podkreślił, że z uwagi na to, że zgodnie z art. 25 ustawy emerytalnej podstawę obliczenia emerytury stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne oraz kapitału początkowego z uwzględnieniem waloryzacji składek i kapitału początkowego zewidencjonowanych na koncie do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury, wysokość emerytury zostanie ustalona w ostatecznej kwocie z chwilą podjęcia wypłaty emerytury, tj. po rozwiązaniu stosunku pracy i zgłoszeniu wniosku o podjęcie wypłaty emerytury. Średnie dalsze trwanie życia zostanie ustalone na dzień zgłoszenia wniosku o podjęcie wypłaty emerytury. (decyzja k. 19 – 20 verte akt ZUS)

M. Ś. w dniu 25 listopada 2019 r. odwołała się od powyższych decyzji do Sądu Okręgowego w Łodzi uznając je za krzywdzące i wniosła o ich zmianę i ponowne ustalenie wysokości kapitału początkowego i w konsekwencji przeliczenie świadczenia emerytalnego.

Ubezpieczona wskazała, że kwoty wynagrodzeń przyjęte przez ZUS w spornych decyzjach są w jej ocenie zaniżone w porównaniu do kwot wyszczególnionych w przedłożonych dokumentach tj. karcie wynagrodzeń z (...) za lata 1979-1983 oraz zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu Rp-7 z SM (...) za lata 1991-1992. Zdaniem wnioskodawczyni nie doliczono składników w postaci: premii dodatkowych, rekompensat, dodatków, wynagrodzenia za urlop, 14 pensji, dopłat do godz. itd. (odwołanie k. 3, odwołanie k. 2 akt o sygn. VIII U 5074/19)

Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. w Z. wniósł o oddalenie obu odwołań wywodząc jak w zaskarżonych decyzjach. Dodatkowo wskazał, że przy ustalaniu podstawy wymiaru kapitału początkowego brak jest podstaw do uwzględnienia wynagrodzeń ustalonych na podstawie nowo przedłożonych dokumentów z Zakładów (...) S.A. Grupa T. w Ł., ponieważ wykazane na kartach wynagrodzeń za lata 1979-1984 i kartach zasiłkowych wartości wynagrodzeń nie są zgodne z zaświadczeniem z dnia 15.01.2000 r. o zatrudnieniu i wynagrodzeniu dotyczącym wysokości wynagrodzeń za lata 1979-1983. Nadto organ rentowy podkreślił, że przy ustalaniu podstawy wymiaru kapitału początkowego nie uwzględniono ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy z tytułu zatrudnienia w wyżej wymienionej spółdzielni, na podstawie zaświadczenia z 16.09.2019 r., ponieważ możliwości takiej nie dopuszczają obowiązujące przepisy, a mianowicie rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29 stycznia 1990 r. w sprawie wysokości i podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne, zgłaszania do ubezpieczenia społecznego oraz rozliczania składek i świadczeń z ubezpieczenia społecznego (Dz.U.1993.68.769 j.t.zm.). Natomiast ZUS wskazał, że uwzględni przy ustalaniu podstawy wymiaru kapitału początkowego kwotę nagrody uznaniowej za 1991 r. wynoszącą 350000,00 zł. z tytułu zatrudnienia w Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w Ł. oraz wysokości zasiłku dla bezrobotnych w stosunku do lat 1990-1994, w oparciu o zaświadczenie z 2.08.2019 r. wystawione przez Prezydenta Miasta Ł.. Organ rentowy podkreślił, że jak wynika z zaświadczenia z 16.09.2019 r. - w październiku 1992 r. wypłacono wnioskodawczyni ekwiwalent za urlop w kwocie 3.196800,00 zł. Natomiast z tytułu zatrudnienia w okresie od 16.10.1991 r. do 15.10.1992 r. w Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w Ł., przy ustalaniu podstawy wymiaru kapitału początkowego uwzględniono wartości wynagrodzeń wyszczególnione w zaświadczeniu z 27.10.2000 r. o zatrudnieniu i wynagrodzeniu . (odpowiedź na odwołania k. 4 – 6 verte, k. 3 – 5 verte akt o sygn. VIII U 5074/19)

Na podstawie art. 219 k.p.c. Sąd Okręgowy w Łodzi połączył do wspólnego rozpoznania i rozstrzygnięcia sprawę o sygn. akt VIII U 5073/20 ze sprawą VIII U 5074/19. (okoliczność bezsporna)

Na terminie rozprawy poprzedzającej bezpośrednio wydanie wyroku z dnia 16.03.2021 r. strony podtrzymały swoje stanowisko w sprawie. (oświadczenie wnioskodawczyni 00:02:28, oświadczenie pełnomocnika ZUS 00:04:16 e – protokół rozprawy z dnia 16.03.2021 r., płyta CD k. 86)

Sąd Okręgowy ustalił co następuje:

Wnioskodawczyni M. Ś. urodziła się w dniu (...) (okoliczność bezsporna)

W okresie od dnia 5 września 1979 r. do dnia 2 kwietnia 1986 r. ubezpieczona była zatrudniona na umowę o pracę w Zakładach (...) w Ł. ostatnio jako starszy referent administracyjny. (świadectwo pracy k. 4 akt kapitałowych ZUS, w aktach osobowych k. 22)

W Zakładach (...) w Ł. ubezpieczona poza wynagrodzeniem zasadniczym otrzymywała także dodatki oraz miesięczne premie regulaminowe. Przyznanie premii oraz jej wysokość zależały od ilości wykonanej pracy, gdyż pracownicy świadczyli pracę w systemie akordowym. (okoliczności przyznane przez wnioskodawczynię e – protokół z dnia 28.07.2020 r. 00:00:56 – 00:05:47, płyta CD k. 33)

W okresie od 18.10.1983 r. do 2.04.1986 r. wnioskodawczyni korzystała u wymienionego wyżej pracodawcy z urlopu wychowawczego. (zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu Rp. 7 k. 11 akt kapitałowych ZUS k. 11)

Wynagrodzenie za wskazany okres zatrudnienia wyniosło następujące kwoty:

- od 5.09.1979 r. do 31.12.1979 r. – 10.631,00 zł;

- w 1980 r. – 49.437,00 zł;

- w 1981 r. – 53.248,00 zł;

- w 1982 r. – 89.790,00 zł

- od 1.01.1983 r. do 17.10.1983 r. – 75.607,00 zł. (wyliczenie ZUS w I wariancie k. 53, w części karty wynagrodzeń oraz karty zasiłkowe w aktach osobowych k. 19, k. 8 – 12 verte akt ZUS)

W okresie od dnia 16 października 1991 r. do dnia 15 października 1992 r. wnioskodawczyni świadczyła pracę na umowę o pracę w Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w Ł. w pełnym wymiarze czasu pracy jako inspektor ds. administracyjno - gospodarczych. (świadectwo pracy k. 7 – 7 verte akt kapitałowych ZUS)

Wynagrodzenie za wskazany okres zatrudnienia wyniosło następujące kwoty:

- od 16.10.1991 r. do 31.12.1991 r. –4.149.570 zł;

- od 1.01.1992 r. do 15.10.1992 r. – 22.150.100 zł. (wyliczenie ZUS w I wariancie k. 53, zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu z dnia 27.10.2000 r. k. 13 akt kapitałowych ZUS)

W powyższym zakładzie pracy ubezpieczona poza wynagrodzeniem zasadniczym otrzymywała także dodatki do wynagrodzenia. (bezsporne, a nadto oświadczenie wnioskodawczyni e – protokół z dnia 28.07.2020 r. 00:00:56 – 00:05:47, płyta CD k. 33)

M. Ś. w okresach od 18.12.1990 r. do 15.10.1991 r. oraz od 17.10.1992 r. do 30.09.1994 r. była zarejestrowana w Powiatowym Urzędzie Pracy w Ł. jako bezrobotna i pobrała z tego tytułu zasiłek w kwotach kształtujących się następująco:

- 1990 r. – 190500,00 zł;

- 1991 r. – 5428200,00 zł;

- 1992 r. – 2646800,00 zł;

- 1993 r. – 15958200,00 zł;

- 1994 r. – 15308000,00 zł. (zaświadczenie z dnia 2.08.2019 r. k. 6 akt ZUS)

W okresie od 14.04.1986 r. do 6.12.1990 r. ubezpieczona była zatrudniona na umowę o pracę w Zakładach (...) S.A. w Ł., w tym od 14.04.1986 r. do 10.07.1986 r. w pełnym wymiarze czasu pracy a od 1.02.1990 r. na ½ etatu jako referent ds. zaopatrzenia. ( świadectwo pracy k. 5 akt kapitałowych ZUS)

W okresie od 11.07.1986 r. do 31.01.1990 r. wnioskodawczyni korzystała u wskazanego pracodawcy z urlopu wychowawczego . (bezsporne, a nadto świadectwo pracy k. 5, zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu k. 12 akt kapitałowych ZUS)

We wskazanym wyżej zakładzie pracy wynagrodzenie ubezpieczonej kształtowało się następująco:

- 1986 r. – 3.7511 zł;

- 1990 r. – 3776246 zł . (bezsporne, a nadto zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu k. 12 akt kapitałowych ZUS)

Następnie od dnia 1.10.1994 r. wnioskodawczyni świadczy pracę na umowę o pracę w pełnym wymiarze czasu pracy w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych jako inspektor. ( zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu k. 14 akt kapitałowych ZUS)

W latach 1994 – 1998 r. wynagrodzenie ubezpieczonej z tytułu powyższego zatrudnienia wyniosło następujące kwoty:

- w 1994 r. – (...),600 zł;

- w 1995 r. – 6.543,15 zł;

- w 1996 r. – 7.890,86 zł;

- w 1997 r. – 9.696,25 zł;

- w 1998 r. – 11.648,47 zł. ( bezsporne, a nadto zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu k. 14 akt kapitałowych ZUS)

Decyzją z dnia 6 czerwca 2001 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych
na podstawie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z FUS ustalił wartość kapitału początkowego M. Ś.. Kapitał początkowy ustalony na dzień 1.01.1999 r. wyniósł 67.068,10 zł. Ustalony w oparciu o przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z faktycznego okresu ubezpieczenia, tj. lat 1986, 1990 - 1998, wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego wyniósł 54,39 %. Do ustalenia wysokości kapitału początkowego przyjęto okresy składkowe w ilości: 12 lat, 9 miesięcy i nieskładkowe w ilości 4 lat, 3 miesięcy. Współczynnik proporcjonalny do osiągniętego do 31.12.1998 r. wieku (39 lat) oraz okresu składkowego i nieskładkowego dla ubezpieczonego wyniósł 65,19 %. Do ustalenia wartości kapitału początkowego Zakład nie uwzględnił okresów od 13.01.1990 r. do 31.01.1990 r. sprawowania opieki nad dzieckiem przekraczającego długość przewidzianą w art. 7 ust. 5 ustawy emerytalnej. (decyzja k. 30 - 32 akt kapitałowych ZUS)

Decyzją z dnia 18 kwietnia 2013 r. organ rentowy ponownie ustalił wartość kapitału początkowego wnioskodawczyni. Kapitał początkowy ustalony na dzień 1.01.1999 r. wyniósł 71.743,43 zł. (decyzja k. 41- 42 akt kapitałowych ZUS)

Kolejną decyzją z dnia 10 lipca 2019 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych ponownie ustalił wartość kapitału początkowego M. Ś.. Kapitał początkowy ustalony na dzień 1.01.1999 r. wyniósł 78.558,92 zł. (decyzja k. 46 - 47 akt kapitałowych ZUS)

W dniu 1 lipca 2019 r. M. Ś. złożyła w organie rentowy wniosek o emeryturę . (wniosek k. 1 – 6 akt ZUS)

Decyzją z dnia 5 sierpnia 2019 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. na podstawie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2018 r., poz. 1270 z późn. zm.) przyznał M. Ś. emeryturę od dnia 31.07.2019 r., tj. od daty osiągnięcia wieku emerytalnego. Przyjęto, że podstawę obliczenia emerytury stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne oraz kapitału początkowego z uwzględnieniem ich waloryzacji składek i kapitału, zaewidencjonowanych na koncie do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przyznano emeryturę. Emerytura stanowiła równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia emerytury przez średnie dalsze trwanie życia, dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę. Kwota składek zaewidencjonowanych na koncie z uwzględnieniem waloryzacji wyniosła – 137072,91 zł, kwota zwaloryzowanego kapitału początkowego wyniosła – 339258,79 zł, średnie dalsze trwanie życia wyniosło 260,70 miesięcy, wyliczona kwota emerytury wyniosła zaś 1.827,13 zł brutto miesięcznie. (decyzja k. 5 - 6 verte akt ZUS)

Decyzją z dnia 5 sierpnia 2019 r. organ rentowy ustalił emeryturę kapitałową od 31.07.2019 r., tj. od dnia nabycia prawa do emerytury z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Wysokość okresowej emerytury kapitałowej stanowiła iloraz kwoty środków, z uwzględnieniem ich waloryzacji, zewidencjonowanych na subkoncie, ustalonych na ostatni dzień miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przyznano okresową emeryturę kapitałową, tj. 67736,78 zł i średniego dalszego trwania życia dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę danego ubezpieczonego, tj. wieku 60 lat - 260,70 miesięcy. Od dnia 31.07.2019 r. okresowa emerytura kapitałowa wyniosła 259,83 zł.

Organ rentowy wskazał, że prawo do okresowej emerytury kapitałowej wygaśnie z dniem 30.07.2024 r., tj. z dniem poprzedzającym wiek, o którym mowa w art. 7 ust. 2 ustawy o emeryturach kapitałowych, chyba że prawo do tej emerytury wygaśnie wcześniej. Wypłata okresowej emerytury kapitałowej podlegała zawieszeniu, gdyż ubezpieczona kontynuowała zatrudnienie. (decyzja k. 7 – 8 akt ZUS)

W dniu 9 października 2019 r. ubezpieczona złożyła do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych wniosek o ponowne obliczenie świadczenia emerytalnego, do którego załączyła zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu z dnia 16.09.2019 r. ze Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w Ł. oraz karty wynagrodzeń i karty zasiłkowe z Zakładów (...) w Ł.. (zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu z dnia 16.09.2019 r. k. 4 - 5 akt ZUS, karty wynagrodzeń k. 8 – 12 verte akt ZUS)

W toku postępowania sądowego Zakład Ubezpieczeń Społecznych dokonał w dniu 18 listopada 2020 r. hipotetycznego wyliczenia wskaźnika wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego oraz wysokości emerytury wnioskodawczyni w I wariancie. Za okres pracy: w Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w Ł. od dnia 16 października 1991 r. do dnia 15 października 1992 r. uwzględniono kwoty wynagrodzeń wskazane w zaświadczeniu o zatrudnieniu i wynagrodzeniu z dnia 27.10.2000 r., za okres zatrudnienia w Zakładach (...) w Ł. od dnia 5 września 1979 r. do dnia 2 kwietnia 1986 r. przyjęto w części wynagrodzenia określone w kartach wynagrodzeń i kartach zasiłkowych.

Do wysokości wynagrodzeń nie zaliczono kwot urlopu wypoczynkowego, ponieważ nie były one jednolicie wykazane. W rubryce "Wykorzystane dni urlopu" raz wykazano kwoty raz wpisano dni. Nie zaliczono kwot dodatku od listopada 1980 - 350 zł z uwagi na brak opisu z jakiego tytułu przyznano ten dodatek. Wykazane kwoty w 1983 r. w rubryce dopłaty do godzin w rzeczywistości stanowiły kwoty zasiłków chorobowych.

Odnośnie 1982 r. nie zaliczono kwot za dodatkowe czynności, ponieważ składnik występuje jednorazowo i nie było określone jakich czynności dotyczy. Dlatego też nie można określić, czy stanowił podstawę wymiaru składki. Na zaświadczeniu o zatrudnieniu i wynagrodzeniu Rp-7 wystawionym przez pracodawcę składniki stałe były zbite w jedną kwotę i nie można było określić, czy kwota 930 zł została uwzględniona.

Wykazana w 1982 r. kwota premii 1230 zł nie została uwzględniona w łącznej kwocie wynagrodzenia za 1982, natomiast została doliczona do roku 1981. Na karcie jest zawarty dokładny zapis, że premia dotyczy IV kwartału 1981 r.

Odnośnie 1984 r. nie uwzględniono kwot rekompensaty - 1310 zł, ponieważ w tym okresie ubezpieczona korzystała z urlopu wychowawczego. Wskazana kwota 3433 zł i 680 zł- określona przez wnioskodawczynię jako tzw. ,,14" za 1983 r. - nie została jednoznacznie opisana jakiego składnika dotyczy.

Ponadto zgodnie z obowiązującymi wówczas przepisami takie składniki wynagrodzenia jak ,,13" i"14" nie stanowiły podstawy wymiaru składek we wskazanym okresie.

Przy ustalaniu podstawy wymiaru kapitału początkowego nie uwzględniono ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy z tytułu zatrudnienia w spółdzielni, na podstawie zaświadczenia z 16.09.2019 r., ponieważ możliwości takiej nie dopuszczają obowiązujące przepisy, a mianowicie rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29 stycznia 1990 r. w sprawie wysokości i podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne, zgłaszania do ubezpieczenia społecznego oraz rozliczania składek i świadczeń z ubezpieczenia społecznego (Dz.U.1993.68.769 j.t.zm.). Natomiast uwzględniono przy ustalaniu podstawy wymiaru kapitału początkowego kwotę nagrody uznaniowej za 1991 r. wynoszącą 350000,00 zł. z tytułu zatrudnienia w Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w Ł. oraz wysokości zasiłku dla bezrobotnych w stosunku do lat 1990-1994, w oparciu o zaświadczenie z 2.08.2019 r. wystawione przez Prezydenta Miasta Ł..

Zaliczono do wysokości emerytury te składniki z kart wynagrodzeń, które zostały opisane i zgodnie z przepisami prawnymi stanowiły podstawę oskładkowania.

Do ustalenia wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego uwzględniono wynagrodzenia wnioskodawczyni z faktycznego okresu ubezpieczenia, tj. lat 1983, 1986, 1990 – 1996

przy przyjęciu niżej wskazanych kwot:

- 1983 r. – 75.607,00 zł,

- 1986 r. – 37511,00zł,

- 1990 r. – 3966746,00 zł,

- 1991 r. - 9927770,00 zł,

- 1992 r. - 27993700,00 zł,

- 1993 r. – 15958200,00 zł,

- 1994 r. – 27308600,00 zł,

- 1995 r. – 6543,15 zł,

- 1996 r. – 7890,86 zł.

W ten sposób wyliczony wskaźnik wyniósł 55,74 % a przeliczony kapitał początkowy na 1.01.1999 -77 587,07 zł., po waloryzacji na dzień wypłaty emerytury - 340757,89 zł, zaś wysokość emerytury wyniosła na dzień podjęcia wypłaty 1.12.2019 r. - 1872,81zł. + kwota emerytury kapitałowej- 271,29 zł, co łącznie stanowi kwotę 2144,10 zł. (pismo ZUS k. 49, k. 76,k. 83 wyliczenie ZUS k.50 – 56 verte)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o całokształt materiału dowodowego zebranego w sprawie, w szczególności o dokumenty zawarte w załączonych do akt sprawy aktach ZUS oraz dokumentach osobowo – płacowych z Zakładów (...) w Ł., w tym dokumentację źródłową w postaci kart wynagrodzeń oraz kart zasiłkowych a także zaświadczeń o zatrudnieniu i wynagrodzeniu z dnia 27.10.2000 r. ze Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w Ł.. Podkreślić należy, że ZUS nie przedstawił żadnych dowodów, które podważałyby wiarygodność wskazanych wyżej dokumentów wnioskodawczyni.

Ponadto Sąd przyjął za wiarygodne hipotetyczne wyliczenie przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych ustalenie wartości kapitału początkowego oraz wysokości emerytury wnioskodawczyni z dnia 18.11.2020 r. w I wariancie.

Powyższe wyliczenie ZUS jest zgodne z dokumentacją osobowo – płacową, w tym źródłową w postaci wspomnianych kart wynagrodzeń oraz zasiłkowych wnioskodawczyni, nadto odpowiada treści ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 17 grudnia 1998 r. oraz ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o emeryturach kapitałowych. Podkreślić przy tym należy, że wnioskodawczyni nie złożyła innych wiarygodnych dokumentów na potwierdzenie wysokości swoich zarobków oraz nie zgłosiła żadnych nowych wniosków dowodowych.

Tylko przyjęcie sposobu ustalenia zarobków w przedmiotowym hipotetycznym wyliczeniu ZUS w I wariancie w oparciu o dokumentację źródłową oraz o zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu Rp. 7 z dnia 27.10.2000 r., pozwoli na precyzyjne i najbardziej zbliżone określenie wysokości zarobków wnioskodawczyni w spornych latach.

Brak jest natomiast podstaw prawnych, aby przyjąć zgodnie z II wariantem hipotetycznego wyliczenia ZUS wysokość wynagrodzenia ubezpieczonej w 1992 r. przy doliczeniu ekwiwalentu za urlop w kwocie 3196800,00 zł, o czym szczegółowo poniżej w ramach rozważań prawnych.

Zebrany w sprawie materiał dowodowy nie budzi wątpliwości, pozwalając tym samym na wydanie rozstrzygnięcia.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

W świetle zebranego w sprawie materiału dowodowego odwołanie M. Ś. zasługuje na uwzględnienie w części.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U z 2021 r. poz. 291 z późn. zm.) podstawę wymiaru emerytury i renty stanowi ustalona w sposób określony w ust. 4 i 5 przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe lub na ubezpieczenie społeczne na podstawie przepisów prawa polskiego w okresie kolejnych 10 lat kalendarzowych, wybranych przez zainteresowanego z ostatnich 20 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok, w którym zgłoszono wniosek o emeryturę lub rentę, z uwzględnieniem ust. 6 i art. 176.

W myśl art. 173 ust. 1 ustawy emerytalnej dla ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r., którzy przed dniem wejścia w życie ustawy opłacali składki na ubezpieczenie społeczne lub za których składki opłacali płatnicy składek, ustala się kapitał początkowy.

Zgodnie z ust. 3 wartość kapitału początkowego ustala się na dzień wejścia w życie cytowanej ustawy.

Stosownie do treści art. 174 ust. 1 cytowanej ustawy kapitał początkowy ustala się na zasadach określonych w art. 53, z uwzględnieniem ust. 2-12.

Przy ustalaniu kapitału początkowego przyjmuje się przebyte przed dniem wejścia w życie ustawy:

1)okresy składkowe, o których mowa w art. 6;

2)okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt 5;

3)okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt 1-4 i 6-12, w wymiarze nie większym niż określony w art. 5 ust. 2. (ust. 2)

Podstawę wymiaru kapitału początkowego ustala się na zasadach określonych w art. 15, 16, 17 ust. 1 i 3 oraz 18, z tym że okres kolejnych 10 lat kalendarzowych ustala się z okresu przed dniem 1 stycznia 1999 r. (ust. 3)

Jeżeli okres wskazany do ustalenia podstawy wymiaru kapitału początkowego obejmuje rok kalendarzowy, w którym ubezpieczony pozostawał w ubezpieczeniu społecznym na podstawie przepisów prawa polskiego jedynie przez część miesięcy tego roku, do obliczenia stosunku sumy kwot podstaw wymiaru składek i kwot, o których mowa w art. 15 ust. 3, w okresie tego roku do przeciętnego wynagrodzenia, przyjmuje się sumę kwot przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia ogłoszonego za ten rok kalendarzowy odpowiednią do liczby miesięcy pozostawania w ubezpieczeniu ( 3b).

W myśl art. 26 ustawy emerytalnej emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia ustalonej w sposób określony w art. 25 przez średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę danego ubezpieczonego, z uwzględnieniem ust. 5 i art. 183 cytowanej ustawy.

Wiek ubezpieczonego w dniu przejścia na emeryturę wyraża się w ukończonych latach i miesiącach.

Średnie dalsze trwanie życia ustala się wspólnie dla mężczyzn i kobiet oraz wyraża się w miesiącach.

Prezes Głównego Urzędu Statystycznego ogłasza w formie komunikatu w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski" corocznie w terminie do dnia 31 marca tablice trwania życia, z uwzględnieniem ust. 3, dla wieku ubezpieczonych określonego w myśl ust. 2.

Tablice, o których mowa w ust. 4, są podstawą przyznawania emerytur na wnioski zgłoszone od dnia 1 kwietnia do dnia 31 marca następnego roku kalendarzowego.

Natomiast zgodnie z art. 114 ust. 1 ustawy emerytalnej powołanej ustawy prawo do świadczeń lub ich wysokość ulega ponownemu ustaleniu na wniosek osoby zainteresowanej lub z urzędu, jeżeli po uprawomocnieniu się decyzji w sprawie świadczeń zostaną przedłożone nowe dowody lub ujawniono okoliczności istniejące przed wydaniem tej decyzji, które mają wpływ na prawo do świadczeń lub na ich wysokość.

Zgodnie natomiast z treścią art. 15 ust. 2a cytowanej ustawy o emeryturach i rentach z FUS jeżeli nie można ustalić podstawy wymiaru składek w okresie pozostawania w stosunku pracy wskazanym do ustalenia podstawy wymiaru emerytury i renty, za podstawę wymiaru składek przyjmuje się kwotę obowiązującego w tym okresie minimalnego wynagrodzenia pracowników, proporcjonalnie do okresu podlegania ubezpieczeniu i wymiaru czasu pracy. (por. też uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 7 maja 2003 roku o sygn. III UZP 2/03 opubl. w OSNAPiUS z 2003 roku nr. 14 , poz.338)

Z treści § 22 ust. 1 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 roku w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno – rentowe (Dz. U. z 2011 roku poz. 237, nr 1412) wynika, że jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, środkiem dowodowym stwierdzającym okresy zatrudnienia na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania oraz spółdzielczej umowy o pracę jest świadectwo pracy, zaświadczenie płatnika składek lub innego właściwego organu, wydane na podstawie posiadanych dokumentów lub inny dokument, w tym w szczególności:

1)legitymacja ubezpieczeniowa;

2)legitymacja służbowa, legitymacja związku zawodowego, umowa o pracę, wpis w dowodzie osobistym oraz pisma kierowane przez pracodawcę do pracownika w czasie trwania zatrudnienia.

Nie budzi zatem wątpliwości, że obecnie zakres kompetencji organu rentowego w zakresie środków dowodowych został poszerzony o „inny dokument, na podstawie, którego można ustalić wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu lub uposażenia”.

Dodatkowo judykatura stoi na stanowisku, że w postępowaniu sądowym nie obowiązują ograniczenia, co do środków dowodowych stwierdzających wysokość zarobków lub dochodów stanowiących podstawę wymiaru emerytury lub renty. ( por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 lipca 1997 roku, II UKN 186/97, OSNP 1998/11/342, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 czerwca 2006 roku, I UK 115/06).

Pamiętać jednak należy, że zaliczenie nieudokumentowanych okresów składkowych do uprawnień oraz wzrostu świadczeń emerytalno-rentowych wymaga dowodów nie budzących wątpliwości, spójnych i precyzyjnych (zob. wyroki Sądu Najwyższego: z 9 stycznia 1998 r., II UKN 440/97 i z 4 lipca 2007 r.; I UK 36/07; wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z 30 października 2013 r., III AUa 269/13).

Zgodnie natomiast z dyspozycją art. 6 k.c. to na odwołującej się ciążył ciężar dowodowy w przedmiotowej sprawie, zatem to ona powinna udowodnić okoliczności, z których wywodzi skutki prawne.

Nie jest możliwe obliczanie wysokości emerytury wyłącznie na podstawie twierdzeń wnioskodawcy. Twierdzenia te muszą być udowodnione. Wskazać należy, iż nie jest rzeczą sądu zarządzenie dochodzeń w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń stron i wykrycia środków dowodowych pozwalających na ich udowodnienie ani też Sąd nie jest zobowiązany do przeprowadzenia z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy ( art. 232 k.p.c.). Obowiązek przedstawienia dowodów spoczywa na stronach ( art. 3 k.p.c.), a ciężar udowodnienia faktów, mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie ( art. 227 k.p.c.) spoczywa na stronie, która z faktów tych wywodzi skutki prawne ( art. 6 k.c.). Stanowisko takie zawarł Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 17 grudnia 1996 r. sygn. akt I CKU 45/96 (opubl. OSNC z 1997 r., z.6-7, poz. 76). Podobnie, w wyroku z 7 października 1998 r., II UKN 244/98, OSNAPiUS 1999, nr 20, poz. 662, Sąd Najwyższy stwierdził nawet, że od 1 lipca 1996 r. nastąpiło zniesienie zasady odpowiedzialności sądu za wynik postępowania dowodowego, także w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych.

Wnioskodawczyni M. Ś. powinna była więc przedłożyć dowody na podstawie, których możliwym byłoby ustalenie wysokości otrzymywanych wynagrodzeń w spornych okresach zatrudnienia.

Ubezpieczona za okres pracy: od dnia 5 września 1979 r. do dnia 2 kwietnia 1986 r. w Zakładach (...) w Ł. przedłożyła dokumenty źródłowe w postaci podstawowych kart wynagrodzeń oraz kart zasiłków, natomiast za okres zatrudnienia od dnia 16 października 1991 r. do dnia 15 października 1992 r. w Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w Ł. - zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu z dnia 27.10.2000 r., w oparciu, o które to możliwe stało się ustalenie wysokości wynagrodzeń.

Przy czym do wysokości wynagrodzeń nie zaliczono kwot urlopu wypoczynkowego, ponieważ nie są one jednolicie wykazane. W rubryce "Wykorzystane dni urlopu" raz wykazano kwoty raz wpisano dni. Nie zaliczono także kwot dodatku od listopada 1980 - 350 zł z uwagi na brak opisu z jakiego tytułu przyznano ten dodatek. Wykazane kwoty w 1983 r. w rubryce dopłaty do godzin w rzeczywistości stanowią kwoty zasiłków chorobowych.

Odnośnie 1982 r. nie zaliczono kwot za dodatkowe czynności, ponieważ składnik występuje jednorazowo i nie jest określony jakich czynności dotyczy. Dlatego też nie sposób określić, czy stanowił podstawę wymiaru składki. Na zaświadczeniu o zatrudnieniu i wynagrodzeniu Rp-7 wystawionym przez pracodawcę składniki stałe są zbite w jedną kwotę i nie można określić, czy kwota 930 zł została uwzględniona.

Wynagrodzenie za 1983 r. zostało wyliczone do października. Zgodnie z informacjami zawartymi na kartach, M. Ś. od 18.10.1983 r. przebywała na urlopie wychowawczym, zaś urlop ten jest okresem nieskładkowym, w czasie jego trwania pracownikowi nie przysługuje wynagrodzenie wykazane kwoty są nieopisane. Odnośnie wyliczenia wysokości wynagrodzenia w 1984 r. nie uwzględniono kwot rekompensaty - 1310 zł, ponieważ w tym okresie zainteresowana korzystała z urlopu wychowawczego.

Stosowanie do treści art. 6 pkt. 5 ustawy emerytalnej okresami nieskładkowymi są w szczególności: przypadające przed dniem nabycia prawa do emerytury lub renty okresy urlopu wychowawczego, urlopu bezpłatnego udzielonego na podstawie przepisów w sprawie bezpłatnych urlopów dla matek pracujących opiekujących się małymi dziećmi, innych udzielonych w tym celu urlopów bezpłatnych oraz okresy niewykonywania pracy - z powodu opieki nad dzieckiem:

a) w wieku do lat 4 - w granicach do 3 lat na każde dziecko oraz łącznie - bez względu na liczbę dzieci - do 6 lat,

b) na które ze względu na jego stan fizyczny, psychiczny lub psychofizyczny przysługuje zasiłek pielęgnacyjny - dodatkowo w granicach do 3 lat na każde dziecko.

Należy w tym miejscu zauważyć, że w niniejszej sprawie okresy urlopów wychowawczych zostały przez Zakład uwzględnione do okresów nieskładkowych w maksymalnym sześcioletnim wymiarze przewidzianym w art. 7 pkt.5 lit. a ustawy emerytalnej (do 6 lat). Z przedstawionych wyżej względów organ nie mógł do stażu pracy zaliczyć okresu opieki nad dziećmi wykraczający poza maksymalny sześcioletni okres określony w art. 7 pkt. 5 cytowanej ustawy.

Wskazana kwota 3433 zł i 680 zł- określona przez wnioskodawczynię jako tzw. ,,14" za 1983 r. - nie jest jednoznacznie opisana jakiego składnika dotyczy.

Ponadto zgodnie z obowiązującymi wówczas przepisami takie składniki wynagrodzenia jak ,,13" i"14" nie stanowiły podstawy wymiaru składek we wskazanym okresie. Do ustalenia wysokości kapitału początkowego jak i wysokości emerytury uwzględnia się bowiem takie składniki wynagrodzenia, od którego były odprowadzane składki. Przy ustalaniu, czy istnieje obowiązek opłacania składek na ubezpieczenie społeczne od określonych składników wynagrodzenia i innych świadczeń ze stosunku pracy, które zostały uzyskane przez pracownika w czasie trwania stosunku pracy, stosuje się przepisy obowiązujące w okresie, z którego wynagrodzenie jest uwzględnione w podstawie wymiaru.

Wypłaty jednorazowe takie jak: wypłaty z (...) (tzw. trzynastki, czternastki), należy pominąć, ponieważ wypłaty te były finansowane z wypracowanego zysku i nie były od nich odprowadzane składki na ubezpieczenia społeczne.

Wskazać należy, że zgodnie z § 1 rozporządzenia (...) z 13.12.1976 r. (Dz. U z 1976 r., Nr 40, poz. 239) obowiązującym do 31.12.1983 r. oraz § 1 rozporządzenia (...) z 27.12.1983 r. (Dz. U. z 1983r., Nr 73, poz. 332) obowiązującym od 1.01.1984 r. podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne za pracowników uspołecznionych zakładów pracy stanowią wypłaty pieniężne zaliczone w myśl przepisów o klasyfikacji wynagrodzeń w jednostkach gospodarki uspołecznionej do wynagrodzeń osobowych.

Kwalifikacja ta w spornym okresie dokonana została uchwałą Nr 33 Rady Ministrów z dnia 25 marca 1983 r. w sprawie klasyfikacji wynagrodzeń w jednostkach gospodarki uspołecznionej (Mon. Pol. Nr 15, poz. 85 ze zm.), obowiązująca w okresie od 1 stycznia 1984 r. do 29 marca 2001 r. Zgodnie z § 2 uchwały wynagrodzenia dzielą się na:

1) wynagrodzenia osobowe,

2) wynagrodzenia bezosobowe,

3) honoraria,

4) wynagrodzenia agencyjno – prowizyjne,

5) nagrody z zakładowego funduszu nagród,

6) wypłaty z zysku do podziału i z nadwyżki bilansowej w spółdzielniach,

7) rekompensaty pieniężne z tytułu wzrostu cen detalicznych.

Nie było więc podstaw do kwalifikowania nagrody wypłaconej z zakładowego funduszu nagród jako składnika wynagrodzenia osobowego wypłaconego z osobowego funduszu płac, skoro zaliczała się ona do odrębnej kategorii funduszu płac.

Dodatkowo także przy ustalaniu podstawy wymiaru kapitału początkowego nie uwzględniono ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy z tytułu zatrudnienia w spółdzielni., ponieważ dochód ten nie stanowił podstawy wymiaru składek w myśl § 7 ust. 1 pkt. 3 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 29 stycznia 1990 r. w sprawie wysokości i podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne, zgłaszania do ubezpieczenia społecznego oraz rozliczania składek i świadczeń z ubezpieczenia społecznego (Dz.U.1993.68.769 j.t.zm.).

Natomiast uwzględniono przy ustalaniu podstawy wymiaru kapitału początkowego kwotę nagrody uznaniowej za 1991 r. wynoszącą 350000,00 zł. z tytułu zatrudnienia w Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w Ł. (od tego składnika były odprowadzane składki na ubezpieczenia społeczne) oraz wysokości zasiłku dla bezrobotnych w stosunku do lat 1990-1994, w oparciu o zaświadczenie z 2.08.2019 r. wystawione przez Prezydenta Miasta Ł..

W tym stanie rzeczy przyjęcie, za sporne lata zatrudnienia, ustalonych w podany wyżej sposób zarobków, spowodowało ustalenie wskaźnika wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego obliczonego z 9 lat kalendarzowych, tj. lat 1983, 1986, 1990 – 1996, w wysokości 55,74 %, co w rezultacie dało także wyższą kwotę emerytury i stanowi najkorzystniejszą wersję wyliczeń wysokości tego świadczenia obliczoną na podstawie art. 26 ustawy emerytalnej.

Obliczona w ten sposób emerytura wnioskodawczyni okazała się więc korzystniejsza od dotychczas ustalonej kwoty świadczenia.

Analiza akt sprawy w pełni potwierdza, że odwołująca nie posiada dziesięciu kolejnych, to jest następujących bezpośrednio po sobie lat kalendarzowych, w których podlegałaby ubezpieczeniom społecznym a to oznaczałoby konieczność przyjęcia 10-lecia z latami zerowymi -zgodnie za art. 16 ustawy.

Z powyższych względów prawidłowo Zakład zastosował korzystniejszy wariant ustalenia podstawy wymiaru tj. z faktycznego okresu podlegania ubezpieczeniom z zastosowaniem art. 17 ustawy czyli z pominięciem okresów urlopów wychowawczych, przyjmując do obliczenia podstawy wymiaru kapitału początkowego przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z 9 lat kalendarzowych przypadających przed 1 stycznia 1999 r.

Wszak przy ustaleniu podstawy wymiaru kapitału początkowego należy mieć na uwadze art. 174 ust. 3b ustawy emerytalnej. Zgodnie z tym przepisem, jeżeli okres wskazany do ustalenia podstawy wymiaru kapitału początkowego obejmuje rok kalendarzowy, w którym zainteresowany pozostawał w ubezpieczeniu społecznym na podstawie przepisów prawa polskiego jedynie przez część miesięcy tego roku do obliczenia stosunku sumy kwot podstaw wymiaru składek i kwot, o których mowa w art. 15 ust. 3, w okresie tego roku do przeciętnego wynagrodzenia, przyjmuje się sumę kwot przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia ogłoszonego za ten rok kalendarzowy odpowiednią do liczby miesięcy pozostawania w ubezpieczeniu.

Należy podkreślić, iż przyjęte przez Sąd, a także w hipotetycznym wyliczeniu ZUS wynagrodzenia wnioskodawczyni są wynagrodzeniami niewątpliwymi wynikającymi z załączonych dokumentów.

Mając na uwadze powyższe Sąd Okręgowy w Łodzi na podstawie art. 477¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżone decyzje Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddziału w Ł. i orzekł jak w punkcie 1 sentencji wyroku zgodnie z treścią hipotetycznego wyliczenia ZUS z dnia 18.11.2020 r. w I wariancie.

W pozostałej zaś części odwołanie M. Ś. nie mogło zostać uznane za zasadne. Przeprowadzone w sprawie postępowanie dowodowe nie wykazało podstaw do uwzględnienia przy ustalaniu wysokości kapitału początkowego oraz emerytury wynagrodzeń, od których nie były odprowadzone składki na ubezpieczenia społeczne takich jak: tzw. „trzynastki”, „czternastki”, ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy.

W ocenie Sądu, w świetle zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, brak jakichkolwiek podstaw do ustalenia wysokości wynagrodzenia określonego w kartach wynagrodzeń i kartach zasiłkowych z Zakładów (...) w Ł. w zakresie, w jakim nie wynika wprost z tej dokumentacji płacowej w sposób niewątpliwy.

Wysokości wynagrodzenia lub danego składnika wynagrodzenia nie można ustalać w sposób przybliżony, ale pewny, na podstawie konkretnego dokumentu bądź jego kopii, który zachował się w dokumentacji osobowej ubezpieczonego (ostatecznie w oparciu o wiarygodne i precyzyjne zeznania świadków). W takim wypadku uwzględnić można składniki wynagrodzenia, które są pewne, wypłacane były w danym okresie, stałe i w określonej wysokości (por. wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 18 stycznia 2012 r., III AUa 1555/11, LEX nr 1113058).

Nie można bowiem pominąć, iż wysokość świadczenia emerytalnego pozostaje funkcją uzyskiwanych niegdyś dochodów, a zatem dla jego wyliczenia nieodzownym pozostaje ustalenie rzeczywistych zarobków, jako decydujących o rozmiarze opłacanej składki na ubezpieczenie społeczne. Niedopuszczalne przy tym jest opieranie się jedynie na hipotezach czy założeniach, wynikających z przyjęcia średnich wartości.

Z całą mocą podkreślenia wymaga, że przepisy prawa ubezpieczeń społecznych są normami bezwzględnie obowiązującymi i nie zawierają unormowań pozwalających na ustalanie wynagrodzeń w sposób przybliżony lub prawdopodobny. Ustalenie rzeczywistych zarobków jest decydujące o rozmiarze opłacanej składki na ubezpieczenia społeczne. Właściwie tylko dokumentacja własna stanowi w postępowaniu sądowym precyzyjny dowód na wysokość wynagrodzenia świadczeniobiorcy. W orzecznictwie zgodnie przyjmuje się, że co do zasady nie ma możliwości wyliczenia wynagrodzenia, a co za tym idzie wysokości składek na ubezpieczenie społeczne oraz wskaźnika podstawy wymiaru emerytury lub renty, w oparciu o wyliczenia hipotetyczne, uśrednione, czy też wynikające z porównania wynagrodzenia innych pracowników (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 lipca 2007 r., I UK 36/07, Legalis nr 181419). Sąd Apelacyjny w Łodzi również niejednokrotnie wypowiadał się w tej kwestii stwierdzając, że wysokości wynagrodzenia stanowiącego podstawę wymiaru świadczeń emerytalno - rentowych nie powinno się udowadniać wyłącznie zeznaniami świadków, jeśli świadkowie nie są w stanie konkretnie i precyzyjnie podać wysokości osiąganego przez wnioskodawcę wynagrodzenia. Wprawdzie w toku postępowania sądowego strona może dowodzić wysokości wynagrodzeń na potrzeby ustalenia wysokości podstawy wymiaru świadczenia wszelkimi środkami dowodowymi, zatem dowodem na tę okoliczność mogą być zarówno dokumenty dotyczące wynagradzania osób zatrudnionych w tym samym okresie, w tym samym zakładzie pracy i przy pracy tego samego rodzaju, co ubezpieczony, jak też zeznania tych osób, nie oznacza to jednak, że wykazanie konkretnych zarobków w celu obliczenia wysokości świadczenia z ubezpieczenia społecznego może być dokonywane w sposób przybliżony, jedynie na zasadzie uprawdopodobnienia (tak Sąd Apelacyjny w Łodzi w wyroku z dnia 16 lipca 2013 r., III AUa 1714/12, Legalis nr 739136, w wyroku z dnia 29 września 2014 r., III AUa 2618/13, Legalis nr 1163500).

W niniejszej sprawie Sąd Okręgowy podziela też pogląd, który zaprezentował Sąd Apelacyjny w Łodzi w uzasadnieniu wyroku z dnia 15 marca 2006 roku, zapadłego w sprawie o sygnaturze akt III AUa 1096/05, wskazując, iż ujemne konsekwencje związane z trudnościami w dokumentowaniu wysokości wynagrodzeń z lat odległych nie powinny obciążać wyłącznie ubezpieczonych, jednakże nie można również odpowiedzialności za taki stan rzeczy przenosić wyłącznie na Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Ustawowym wymogiem jest bowiem wykazanie przez ubezpieczonego konkretnych kwot otrzymanych przez niego zarobków, jako podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe lub ubezpieczenie społeczne, przy czym nie może istnieć tu żaden stan niepewności co do wysokości.

W tym też zakresie odwołanie M. Ś. podlegało oddaleniu, o czym Sąd Okręgowy orzekł w punkcie 2 sentencji wyroku na podstawie art. 477¹⁴ § 1 k.p.c.

Zarządzenie: odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć:

-organowi rentowemu, wypożyczając akta emerytalne;

- wnioskodawczyni.

29 IV 2021 roku.

K.B.