UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 12.01.2021r. znak: (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. na podstawie ustawy z dnia 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z FUS (Dz.U. z 2020r. poz. 53) oraz ustawy z dnia 19.06.2020r. o zmianie ustawy u emeryturach i rentach z FUS (Dz.U., poz. 1222) z urzędu ponownie ustalił wysokość emerytury E. Z., przyznanej na podstawie art. 24 ustawy emerytalnej od dnia 08.10.2013r., tj. od dnia, od którego mogła być podjęta wypłata tego świadczenia.

Wyjaśnił, że wysokość emerytury obliczona została od podstawy obliczenia niepomniejszonej o kwoty pobranych emerytur wcześniejszych. Podstawa obliczenia emerytury wyniosła 528281,76zł (129210,16zł + 399071,60zł). Wysokość tak obliczonej emerytury na dzień 08.10.2013r. to 2088,07zł.

Zakład wskazał, że przy ustalaniu wysokości emerytury uwzględnił wszystkie zmiany w wysokości świadczenia, jakie miały miejsce od dnia jej przyznania do dnia 31.12.2020r., w tym zmiany wynikające z waloryzacji, jakimi emerytura była objęta oraz zmiany wynikającej z załatwienia zgłaszanych wniosków o przeliczenie.

Wysokość przeliczonej emerytury od 01.01.2021r. wyniosła 2430,14zł i była świadczeniem mniej korzystnym od dotychczas pobieranej wcześniejszej emerytury, przyznanej decyzją z dnia 31.12.2008r., wobec czego kontynuowana jest wypłata emerytury wcześniejszej.

Od powyższej decyzji odwołanie złożyła E. Z. wnosząc o jej zmianę poprzez właściwe obliczenie podstawy emerytury w systemie zdefiniowanej składki z aktualnymi najkorzystniejszymi dla niej wskaźnikami, z uwzględnieniem zwaloryzowanych składek i kapitału na dzień 11.01.2021r..

Uzasadniała, że jest emerytką z rocznika 1953. Jej świadczenie zostało przeliczone niekorzystnie przez zastosowanie wskaźników z tablicy średniego dalszego trwania życia z roku 2013, w którym przyznano jej emeryturę powszechną. Emeryturę obliczono podając średnie dalsze trwanie życia 253 miesięcy, natomiast wskaźnik ten w roku 2019 wynosi od 208-210 miesięcy. Organ rentowy nie wybrał dla niej korzystniejszego wariantu z tablicy średniego dalszego trwania życia do czego jest zobowiązany. Jej świadczenie zostało przeliczone niekorzystnie także dlatego, że ZUS zgromadzone przez nią środki na subkoncie (kapitał+składki) zwaloryzował tylko do 2013r., kiedy naliczył emeryturę powszechną. Podniosła, że wyrok TK P 20/16 stanowi o jednolitych zasadach traktowania przez organ rentowy kobiet urodzonych w (...)r., a ona została potraktowana w sposób dla niej niekorzystni i niekonstytucyjny. Odmowa ponownego ustalenia emerytury z najkorzystniejszymi aktualnymi wskaźnikami powoduje, że osoby pierwszorazowe, znajdujące się w identycznej sytuacji faktycznej, znajdą się w innej sytuacji prawnej, co narusza Konstytucje i jest niezgodne z celem w/w wyroku TK. Zawarte w art. 32 ust. 1 Konstytucji postanowienie nakazujące ,,równe traktowanie każdego” wyraża zasadę obowiązującą zwłaszcza w procesie tworzenia prawa, czyli wydawania ustaw i innych norm prawnych. Przepisy stanowionego prawa nie mogą zawierać postanowień dyskryminujących lub przyznających przywileje. Powołała przy tym wyrok Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 30.09.2020r., sygn. akt VIII U 3122/19. Podała, że zgodnie z tym orzeczeniem ona także ma prawo do obliczenia emerytury z tytułu osiągniecia powszechnego wieku emerytalnego według tych samych zasad, jakie stosowano dla pań ,,pierwszorazowych”, niezależnie od tego, kiedy został złożony wniosek emerytalny.

W odpowiedzi na odwołanie z dnia 19.03.2021r.. organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania. Dodatkowo wskazał, że ponownego obliczenia wysokości emerytury wnioskodawczyni dokonał na podstawie art. 194j ustawy z dnia 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z FUS bez pomniejszania o kwoty pobranych emerytur.

Wyjaśnił, że odwołująca w dniu 21.11.2008r. złożyła wniosek o emeryturę wcześniejszą z art. 46 w zw. z art. 29 ustawy emerytalnej. Następnie w dniu 27.09.2013r. złożyła wniosek o emeryturę w wieku powszechnym. Decyzją z dnia 22.10.2013r. ZUS przyznał jej prawo do emerytury na podstawie art. 24 ustawy. Prawo do tego świadczenia ustalono od 08.10.2013r., a obliczając jego wysokość pomniejszono podstawę obliczenia emerytury o sumę kwot pobranych emerytur wcześniejszych zgodnie z art. 25 ust. 1b ustawy. Ponownie na wniosek z dnia 14.05.2015r. przeliczono wysokość emerytury od 01.05.2015r. uwzględniając zmianę przeliczonego kapitału początkowego. Po kolejnych waloryzacjach w dniu 01.01.2021r. emerytura powszechna wynosi 2430,14zł, i jest mniej korzystna od emerytury wcześniejszej, która wynosiła 2572,88zł. Zakład Ubezpieczeń Społecznych zawiesił wypłatę emerytury powszechnej i kontynuował wypłatę korzystniejszej kwotowo emerytury wcześniejszej.

Podniósł, że z art. 194j ust. 2 wynika, iż przeliczeniu podlega podstawa obliczenia emerytury przyjęta w decyzji o ustaleniu prawa do emerytury, a zatem skoro wnioskodawczyni nabyła prawo do świadczenia od 08.10.2013r. na podstawie decyzji z dnia 22.10.2013r., to obecnie brak jest podstaw do ponownego przyznania emerytury oraz do obliczenia jej wysokości na bieżącą datę, zgodnie żądaniem odwołującej (wnioskodawczyni nie składała obecnie wniosku u emeryturę. Nawet gdyby taki wniosek został złożony, to uzyskałaby decyzje o odmowie prawa do emerytury z art. 24, bo takie prawo nabyła już w 2013r.) Z kolei średnie dalsze trwanie życia ustalone zostało wg. daty osiągnięcia wieku emerytalnego.

Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych ustalił i zważył co następuje:

Wnioskodawczyni E. Z., urodzona (...), w dniu 24.11.2008r. wystąpiła do organu rentowego z wnioskiem o emeryturę w obniżonym wieku.

Decyzją z dnia 31.12.2008r. znak: (...) ZUS O/R. przyznał jej prawo do wcześniejszej emerytury na podstawie art. 46 w zw. z art. 29 ustawy emerytalnej od 01.11.2008r. Wysokość świadczenia obliczono na podstawie art. 53 ustawy na kwotę 1594,98zł.

Decyzją z dnia 12.04.2012r. organ rentowy przeliczył od 01.03.2012r. emeryturę i ustalił jej wysokość na kwotę (...).08zł.

W dniu 27.09.2013r. odwołująca złożyła do ZUS wniosek o ustalenie prawa do emerytury w powszechnym wieku emerytalnym.

Decyzją z dnia 22.10.2013r. znak: (...) organ rentowy przyznał jej emeryturę od dnia 08.10.2013r., tj. od osiągnięcia wieku emerytalnego. Podstawę obliczenia emerytury, ustalono zgodnie z art. 26 ustawy z dnia 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Do jej obliczenia przyjęto: kwotę składek zewidencjonowanych na koncie z uwzględnieniem waloryzacji - 129.210,16zł, kwotę zwaloryzowanego kapitału początkowego-399.071,60zł. Od tak ustalonej podstawy odjęto sumę kwot pobranych emerytur wcześniejszych, tj. 120.593,05zł. Podstawę podzielono przez średnie dalsze trwanie życia wynoszące 253 miesiące. Tak obliczone świadczenie wyniosło 1.611,42zł. Wypłata emerytury obliczonej zgodnie z art. 26 ustawy została zawieszona, albowiem była mniej korzystna od dotychczas wypłacanej emerytury wcześniejszej wynoszącej wówczas 2.256,59zł. Wnioskodawczyni nie składała odwołania od powyższej decyzji.

Na wniosek E. Z. z dnia 14.05.2015r. ZUS przeliczył wysokość emerytury zgodnie z art. 174 ust. 2a ustawy od 01.05.2015r., tj. od daty wejścia w życie przepisów ustawy zmieniającej z dnia 05.03.2015r, uwzględniając zmianę przeliczonego kapitału początkowego. Wysokość emerytury obliczonej zgodnie z art. 26 ustawy emerytalnej wyniosła wówczas 1711,11zł. Wypłata tak obliczonego świadczenia zostaa zawieszone, albowiem było ono nadal mniej korzystne od dotychczas wypłacanej emerytury wcześniejszej, wynoszącej wówczas 2.328,70zł.

W dniu 15.04.2019r. odwołująca wystąpiła do organu rentowego z wnioskiem o ponowne obliczenie jej świadczenia emerytalnego oraz ze skargą o wznowienie postępowania i ponowne obliczenie wysokości jej emerytury z powszechnego wieku emerytalnego, zgodnie z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 06.03.2019r. oraz o wypłatę wyrównania.

Postanowieniem z dnia 18.04.2019r. znak: (...) organ rentowy, na podstawie przepisów art. 145a, art. 147, art. 149 § 1 i 2, art. 150 i art. 180 kodeksu postępowania administracyjnego w zw. z art. 83b ust. 2 ustawy z dnia 13.10.1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2019r. poz. 300) oraz art. 124 ustawy z dnia 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2018r. poz. 1270) wznowił postępowanie w sprawie emerytury wnioskodawczyni przyznanej decyzją z dnia 22.10.2013r.

Decyzja z dnia 19.04.2019r. ZUS odmówił jej prawa do ponownego obliczenia świadczenia z uwzględnieniem przeliczonego kapitału początkowego oraz z zastosowaniem najkorzystniejszego średniego dalszego trwania życia.

Wnioskodawczyni nie składała odwołania od powyższej decyzji.

Kolejną decyzją z dnia 19.04.2019r. znak: (...)Zakład odmówił uchylenia decyzji emerytalnej z dnia 22.10.2013r. i stwierdził jej wydanie z naruszeniem prawa. Organ rentowy uzasadniał, że zgodnie z art. 146 § 1 k.p.a. uchylenie decyzji z powodu orzeczenia przez Trybunał Konstytucyjny niezgodności z Konstytucją aktu normatywnego, na podstawie którego została wydana decyzja nie może nastąpić, jeżeli od doręczenia decyzji upłynęło 5 lat. W takim przypadku, zgodnie z art. 151 § 2 k.p.a. organ administracji publicznej ogranicza się do stwierdzenia wydania zaskarżonej decyzji z naruszeniem prawa oraz wskazuje okoliczności, z powodu których nie uchylił tej decyzji. Wskazał, że od doręczenia wnioskodawczyni decyzji z dnia 22.10.2013r. upłynęło 5 lat, nie jest więc możliwe jej uchylenie.

E. Z. złożyła od powyższej decyzji odwołanie do Sądu Okręgowego w Tarnobrzegu, który wyrokiem z dnia 10.12.2019r. sygn. akt III U 1672/19 oddalił odwołanie.

/dowód: - dokumenty w aktach organu rentowego/

Stan faktyczny w sprawie był bezsporny. Strony różniły się jedynie w jego ocenie prawnej.

Zgodnie z art. 194i ustawy z dnia 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. z 2021r., poz. 291), zwaną dalej ustawą, do ustalenia podstawy obliczenia emerytury, o której mowa w art. 24, ubezpieczonego urodzonego w (...)r., nie stosuje się przepisu art. 25 ust. 1b, jeżeli wniosek o przyznanie tej emerytury zgłosi w terminie 6 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy z dnia 19 czerwca 2020r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. poz. 1222), zwaną dalej ustawą zmieniającą, która wprowadziła do porządku prawnego powołany przepis, pod warunkiem że prawo do emerytury przed osiągnięciem wieku emerytalnego ma ustalone na podstawie wniosku złożonego przed dniem 1 stycznia 2013r..

Stosownie do art. 194j cytowanej ustawy emerytalnej:

1. Kwotę emerytury przyznanej na podstawie art. 24 ubezpieczonemu urodzonemu w (...)r., który wcześniej pobierał emeryturę wymienioną w art. 25 ust. 1b na podstawie wniosku złożonego przed dniem 1 stycznia 2013r., ustala się ponownie od podstawy ustalonej z zastosowaniem art. 194i.

2. Przeliczeniu podlega podstawa obliczenia emerytury przyjęta w decyzji o ustaleniu prawa do emerytury.

3. Do ustalenia nowej kwoty emerytury przyjmuje się średnie dalsze trwanie życia przyjęte w decyzji o ustaleniu prawa do emerytury, a następnie uwzględnia się kolejne zmiany wysokości świadczenia.

4. Emerytura w ponownie ustalonej wysokości przysługuje od dnia, od którego podjęto wypłatę emerytury przyznanej na podstawie art. 24, a w przypadku gdy prawo do tej emerytury było zawieszone - od dnia, od którego mogłaby być podjęta jej wypłata.

5. Jeżeli ponownie ustalona wysokość emerytury przyznanej na podstawie art. 24 jest wyższa od wypłacanej dotychczas, emerytowi wypłaca się wyrównanie. Kwotę wyrównania stanowi różnica między sumą kwot emerytur, jakie przysługiwałyby w okresie od dnia, o którym mowa w ust. 4, do dnia wydania decyzji, o której mowa w ust. 1, z uwzględnieniem ich waloryzacji, a sumą kwot wypłaconych w tym okresie.

W ocenie Sądu treść przywołanych wyżej przepisów art. 194i oraz art. 194j ust. 1 ustawy jest jednoznaczna i nie budzi żadnych wątpliwości. Zostały one wprowadzone do ustawy emerytalnej w wykonaniu wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 06.03.2019r. sygn. akt P 20/16, w którym stwierdzono, że art. 25 ust. 1b ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2018r. poz. 1270 oraz z 2019r. poz. 39), w brzmieniu obowiązującym do 30 września 2017r., w zakresie, w jakim dotyczy urodzonych w (...)r. kobiet, które przed 1 stycznia 2013r. nabyły prawo do emerytury na podstawie art. 46 tej ustawy, jest niezgodny z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

Z treści art. 194i ustawy wynika, że do ustalenia podstawy obliczenia emerytury, o której mowa w art. 24, ubezpieczonego urodzonego w (...)r., nie stosuje się przepisu art. 25 ust. 1b, jeżeli wniosek o przyznanie tej emerytury zgłosi w terminie 6 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy z dnia 19 czerwca 2020r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. poz. 1222), która wprowadziła do porządku prawnego powołany przepis, pod warunkiem że prawo do emerytury przed osiągnięciem wieku emerytalnego ma ustalone na podstawie wniosku złożonego przed dniem 1 stycznia 2013r.

Przepis art. 25b zobowiązuje ZUS do odliczenia od podstawy obliczenia emerytury sumy kwot pobranych emerytur wcześniejszych - w obniżonym wieku.

Jak wynika z analizy akt sprawy, wnioskodawczyni wniosek o wcześniejszą emeryturę złożyła w dniu 24.11.2008r., a więc przed dniem 1 stycznia 2013r. Organ rentowy decyzją z dnia 31.12.2008r. przyznał jej prawo do powyższego świadczenia na podstawie art. 46 w zw. z art. 29 ustawy emerytalnej od dnia 01.11.2008r.. Wysokość świadczenia obliczonego wg. art. 53 ustawy wyniosła wówczas 1594,98zł.. Następnie dnia 27.09.2013r. odwołująca wystąpiła z wnioskiem o emeryturę w wieku powszechnym, przyznaną na podstawie art. 24 ustawy emerytalnej. Decyzją z dnia 22.10.2013r. ZUS O/R. przyznał jej świadczenie emerytalne w powszechnym wieku od dnia 08.10.2013r., a jego wysokość obliczył pomniejszając podstawę o sumę kwot pobranych emerytur wcześniejszych, tj. kwotę 120.593,05zł, zgodnie z wówczas obowiązującym art. 25 ust. 1b ustawy emerytalnej. Wysokość świadczenia wyniosła 1.611,42zł. Wypłata tak obliczonej emerytury została zasadnie zawieszona, jako świadczenia mniej korzystnego od dotychczas wypłacanej emerytury wcześniejszej, wynoszącej na dzień wydania powyższej decyzji 2.256,59zł..

Ponownie, na wniosek E. Z. z dnia 14.05.2015r., ZUS przeliczył wysokość emerytury zgodnie z art. 174 ust. 2a ustawy zmieniającej z dnia 05.03.2015r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z FUS (Dz. U. z 2015r., poz. 552) od 01.05.2015r., tj. od daty jej wejścia w życie, uwzględniając zmianę obliczenia kapitału początkowego. Wysokość emerytury obliczonej zgodnie z art. 26 ustawy emerytalnej wyniosła 1711,11zł i jej wypłata została zawieszona jako mniej korzystna od dotychczas wypłacanej emerytury wcześniejszej wynoszącej wówczas 2.328,70zł.

W związku z wejściem w życie ustawy z 19.06.2020r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z FUS, powołanej wyżej, w dniu 12.01.2021r. organ rentowy wydał z urzędu zaskarżoną decyzję, ponownie ustalającą wysokość emerytury powszechnej odwołującej słusznie uznając, że spełnia ona wszystkie warunki określone powyższą ustawą zmieniającą.

W decyzji dokonał ponownego ustalenia wysokości emerytury E. Z. bez pomniejszania podstawy obliczenia emerytury o kwoty pobranych emerytur wcześniejszych z uwzględnieniem wszystkich zmian w wysokości świadczenia, jakie miały miejsce od dnia jej przyznania tj. zmiany wynikające z waloryzacji, jakimi emerytura była objęta oraz zmiany wynikającej z załatwienia zgłoszonych wniosków . Tym razem jednak, w odróżnieniu od decyzji odmawiającej z dnia 19.04.2019r., zgodnie z art. 194j ust. 4, przeliczenia dokonał na dzień, od którego przysługiwała emerytura przyznana na podstawie art. 24 czyli emerytura powszechna, tj. na dzień 08.10.2013r.. Wysokość świadczenia obliczonego na ten dzień wyniosła 2088,07zł. Podstawę obliczenia tej emerytury stanowiła kwota 528281,76zł, stanowiąca sumę kwoty składek zewidencjonowanych na koncie z uwzględnieniem ich waloryzacji, tj. kwota 129210,16zł i zwaloryzowanego kapitału początkowego w kwocie 399.071,60zł. Podstawa została podzielona przez średnie dalsze trwanie życia wynoszące 253 miesięcy.

Po uwzględnieniu waloryzacji oraz wniosku o przeliczenie z dnia 14.05.2018r. wysokość emerytury od dnia 01.01.2021r. ustalono na kwotę 2430,14zł- jest to świadczenie nadal niższe od emerytury wcześniejszej wynoszącej 2572,87zł .

W świetle przytoczonych wyżej przepisów ustawy zmieniającej brak jakichkolwiek podstaw do obliczenia wysokości emerytury wnioskodawczyni na nowo, tj. tak jak gdyby przechodziła na emeryturę w wieku powszechnym po raz pierwszy w 2021r., a do tego zmierza jej odwołanie, w którym domaga się, aby obliczono świadczenie na podstawie zwaloryzowanych składek i zwaloryzowanego kapitału z 2021r. i przyjęcia wskaźnika dalszego średniego trwania życia również z 2021r.. Powołana ustawa zmieniająca wprowadziła bowiem do ustawy emerytalnej przepis art. 194j ust. 3, który stanowi, że przy ponownym obliczeniu emerytury osobom takim jak wnioskodawczyni, tj. objętym dyspozycją art. 194j ust. 1, przytoczonego wyżej, do ustalenia nowej kwoty emerytury przyjmuje się średnie dalsze trwanie życia przyjęte w decyzji o ustaleniu prawa do emerytury.

Przepis art. 194j ust. 2 wyraźnie stanowi, że przeliczeniu podlega podstawa obliczenia emerytury przyjęta w decyzji o ustaleniu prawa do emerytury, w przypadku wnioskodawczyni będzie to podstawa przyjęta w decyzji z dnia 22.10.2013r., nie zaś podstawa ustalona na 2021r..

Przeliczenie wysokości emerytury ubezpieczonych, których dotyczyła ustawa zmieniająca z 19.06.2020r. nie oznacza, że w wyniku tego przeliczenia każdy z tych ubezpieczonych będzie miał naliczoną wyższą emeryturę powszechną, i że w konsekwencji otrzyma także wyrównanie.

Przepis art. 194j ust. 5 stanowi bowiem, że wyrównanie wypłaca się emerytowi tylko wówczas jeżeli ponownie ustalona wysokość emerytury przyznanej na podstawie art. 24 jest wyższa od wypłacanej dotychczas.

W niniejszej sprawie taka sytuacja nie zachodzi, albowiem emerytura w obniżonym wieku jest nadal świadczeniem korzystniejszym niż emerytura przysługująca w wieku powszechnym.

W tym miejscu należy zauważyć, że do obliczenia tzw. emerytury powszechnej, w odróżnieniu od emerytury wcześniejszej, nie ma żadnego znaczenia długość okresu ubezpieczenie zatrudnienia po 31.12.1998r., ale jedynie wysokość odprowadzanych po tej dacie składek.

O ile składanie zaświadczeń o kontynuowaniu zatrudnienia może wpływać na zwiększenie wysokości emerytury obliczonej wg. tzw. „starych zasad”- w systemie zdefiniowanego świadczenia, to okoliczność ta nie może wpłynąć na wysokość emerytury powszechnej w systemie zdefiniowanej składki.

Reasumując stwierdzić należy, że zaskarżona decyzja odpowiada prawu a odwołanie od niej jako niemające uzasadnionych podstaw podlegało oddaleniu na mocy art. 477¹⁴§ 1 kpc

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE