UZASADNIENIE

Powódka O. L. domagała się podwyższenia alimentów od pozwanego Z. L. ustalonych ostatnio wyrokiem Sądu Okręgowego w Suwałkach z dnia 30 września 2002 roku w sprawie IC 186/01 z kwoty po 300 zł do kwoty po 700 zł miesięcznie.

W uzasadnieniu wskazała, że jest studentką III roku studiów dziennych na kierunku (...) w O.. Pozostaje na utrzymaniu mamy H. L., która jest zatrudniona jako pielęgniarka w szpitalu w M., jednakże obecnie przebywa na zwolnieniu lekarskim z powodu złamania dwóch kości lewej nogi. Matka powódki ma na utrzymaniu jej siostrę J. L., która aktualnie kończy studia na kierunku geodezja na Uniwersytecie (...) w O. oraz jej brata A., który jest uczniem 6 klasy Szkoły Podstawowej w M..

Wskazała, że mieszka na stancji, której koszt wynosi 700 złotych. Ponosi nadto koszty związane z zakupem żywności, środków czystości, podręczników, biletu miesięcznego, zeszytów i innych pomocy naukowych, które łącznie wynoszą około 700 złotych miesięcznie.

Dodała, iż cierpi na przewlekłe nawracające wieloogniskowe zapalenie kości i szpiku. Choroba ta objawia się u niej silnymi bólami barku, co skutkuje zażywaniem dużej ilości bardzo silnych środków przeciwbólowych.

Stwierdziła, że od momentu zasądzenia alimentów pozwany nigdy nie zapłacił ich dobrowolnie, zaś egzekucję tych należności do chwili obecnej prowadzi Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Mrągowie.

(d. pozew o podwyższenie alimentów k. 2-5).

Pozwany w odpowiedzi na pozew domagał się oddalenia powództwa w całości.

Wskazał, że nie jest w stanie łożyć wyższej kwoty alimentów aniżeli zasądzona dotychczas kwota 300 złotych, co i tak nie jest dla niego łatwe. Dodał, że powódka jest osobą pełnoletnią, zdolną do samodzielnego utrzymania się.

Jego sytuacja majątkowa i zarobkowa jest trudna. Na utrzymaniu ma dwie małoletnie córki z drugiego małżeństwa, które mają orzeczoną niepełnosprawność od urodzenia.

Wskazał, że zajmuje mieszkanie komunalne w M. i z minimalnych środków finansowych, którymi obecnie dysponuje musi utrzymać małoletnie dzieci, żonę, opłacić mieszkanie, gaz, prąd, zakupić żywność i leki. Nie posiada żadnego majątku, który mógłby spieniężyć, jak i tez nie posiada żadnych oszczędności.

Dodał, że powódka obecnie skończyła 23 lata. Według jego wiedzy, po skończonej szkole średniej nie kontynuowała nauki i podjęła zatrudnienie. Zdarzały się takie sytuacje, że powódka nie informowała komornika o podjęciu zatrudnienia i pobierała nienależnie świadczenie alimentacyjne. Powódka pozostawała nadto w nieformalnym związku z M. J. i wspólnie z nim prowadziła gospodarstwo domowe.

Co się zaś tyczy problemów zdrowotnych powódki, stwierdził że doznała ona uszczerbku na zdrowiu na skutek wypadku komunikacyjnego. Proponował córce pomoc po wypadku, jednakże ona odmówiła. Nie jest zatem prawdą twierdzenie powódki, że nie interesował się jej leczeniem.

Pozwany wskazał nadto, że pracuje i osiąga dochody w wysokości 2.666,41 złotych. Matka powódki otrzymuje alimenty na młodszego syna z innego związku, pobiera również na niego świadczenie 500+.

Babcia powódki, również otrzymuje swoje świadczenie emerytalne, a zatem nie jest tak, jak twierdzi powódka, że matka powódki finansuje ich utrzymanie.

( odpowiedź na pozew k. 9-14).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

O. L. ur. (...) jest dzieckiem pochodzącym ze związku małżeńskiego Z. L. i H. L..

Małżeństwo Z. L. i H. L. zostało rozwiązane przez rozwód wyrokiem Sądu Okręgowego w Suwałkach z dnia 30 września 2002 roku w sprawie I C 186/01, bez orzekania o winie.

Jednocześnie powyższym wyrokiem Sąd zobowiązał obydwoje rodziców do ponoszenia kosztów utrzymania i wychowania małoletnich dzieci, ustalając obowiązek alimentacyjny pozwanego na kwotę po 300 zł miesięcznie na rzecz powódki i jej siostry J. L., łącznie 600 zł.

W chwili zasądzania alimentów na poprzednim poziomie tj. w 2002 roku powódka miała 5 lat. Pozostawała wraz siostrą na utrzymaniu matki, która pracowała w domu opieki w M. i zarabiała około 850 zł brutto.

Pozwany, z zawodu mechanik samochodowy nie pracował, wcześniej - do listopada 2000 roku prowadził działalność gospodarczą wykonując usługi remontowo – budowlane w W..

(dowód: akta sprawy I C 186/01 Sądu Okręgowego w Suwałkach)

Obecnie powódka O. L. ma 24 lata. Jest studentką III roku studiów dziennych pierwszego stopnia na kierunku Technologia (...) w O. o specjalizacji mleczarstwo z przewidywanym terminem ich ukończenia 20.02.2022 r.

Mieszka na stancji, wynajmuje pokój, którego koszt miesięcznie wynosi 700 złotych. Dodatkowo ponosi stałe koszty związane z dojazdami na uczelnię, wyżywieniem, ubraniem, zakupem podręczników.

Matka wspomaga powódkę w utrzymaniu kwotą około 1.000zł.

Powódka ma problemy ze zdrowiem. Od dziecka choruje na przewlekłe wieloogniskowe zapalenie kości i szpiku, która to choroba objawia się silnymi bólami kości i stawów. Choroba nawraca. Od dłuższego czasu nie odczuwa jednak bólu i nie musi przyjmować leków.

Matka powódki pracuje jako pielęgniarka w Szpitalu (...) w M. za wynagrodzeniem w wysokości około 3.000,00 zł miesięcznie. Obecnie przebywa na zwolnieniu lekarskim i otrzymuje 80% wynagrodzenia.

Oprócz powódki H. L. posiada na utrzymaniu przyrodniego brata powódki -A., który ma 13 lat.

Starsza siostra powódki J. L. skończyła studia i obecnie podjęła pracę. Jest samodzielna.

Opłaty za dom rodzinny powódki - mieszkanie w T. wynoszą około 1000 złotych, do tego dochodzą koszty ogrzewania domu, wywozu śmieci, wody i gazu. Dom wymaga przeprowadzenia remontu instalacji grzewczej i gazowej.

(dowód: zeznania powódki k. 27v; zaświadczenie (...) w O. k. 31)

Pozwany Z. L. ma aktualnie 54 lata, jest zatrudniony w Instytucie (...) w W. jako pracownik gospodarczy ze średnim miesięcznym wynagrodzeniem netto 2.642,85 złotych.

Zawarł nowy związek małżeński, z którego ma dwie małoletnie córki w wieku 15 i 8 lat. Żona pozwanego nie pracuje. Obie córki pozwanego mają stwierdzone wady kardiologiczne co wiąże się obecnie z koniecznością wykonywania kontroli lekarskich raz w miesiącu w O. i raz na pół roku w W.. Starsza córka uczy się w Liceum Ogólnokształcącym w M., druga w szkole w M.. Do września ubiegłego, w związku ze schorzeniami córek, żona pozwanego otrzymywała zasiłek opiekuńczy, obecnie w związku ze stwierdzeniem baku podstaw medycznych u dziewczynek zasiłek ten nie przysługuje. Nie podjęła zatrudnienia.

Rodzina Z. L. zamieszkuje w mieszkaniu komunalnym. Stałe miesięczne koszty utrzymania mieszkania wynoszą około 460 zł miesięcznie (czynsz 180 złotych, opłaty za gaz 60 złotych, woda 100 złotych i wywóz nieczystości 130 złotych). Ponosi dodatkowo koszty ogrzewania lokalu w wysokości 1000 złotych rocznie.

Z. L. posiada zadłużenie alimentacyjne na rzecz powódki i jej siostry w wysokości około 60.000 złotych.

Obecnie pozwany nie utrzymuje żadnych kontaktów z powódką.

Pozwany do września 2020 roku zobowiązany był do płacenia alimentów na rzecz siostry powódki - J. L. w wysokości 400 złotych miesięcznie.

Przed tutejszym sądem toczyło się postępowanie o ustalenie wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego Z. L. wobec siostry powódki, pozwana uznała powództwo. Wyrokiem z dnia 11 czerwca 2021 roku ustalił, że obowiązek alimentacyjny pozwanego wobec J. L. nie istnieje z dniem 1 września 2020 roku. (sygn. akt IIIRC 140/20).

Wyrokiem Sądu Rejonowego w Mrągowie z dnia 8 grudnia 2020 roku, w sprawie sygn. akt IC 862/18 rodzeństwo pozwanego zostało zobowiązane do zapłaty na jego rzecz kwoty 46.227 zł tytułem zachowku po rodzicach, przy czym zapłatę tej kwoty sąd rozłożył na 36 rat miesięcznych płatnych do dnia 10-go każdego miesiąca, poczynając od następnego miesiąca od uprawomocnienia się wyroku w wysokości- pierwsza rata w kwocie 1.427 zł, kolejne 35 rat w kwocie po 1.280 zł . Wyrok uprawomocnił się 8 stycznia bieżącego roku.

(dowód: zeznania pozwanego k. 28, zaświadczenie o zarobkach k. 29, akt asprawy IC tut. Sądu.)

Sąd zważył co, następuje :

Powództwo zasługuje na uwzględnienie w całości.

Zgodnie z art. 133 § 1 krio rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania, a zakres tego obowiązku zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego (art. 135 § 1 krio).

Zaś z treści art. 138 k.r.o. wynika, iż w razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia dotyczącego obowiązku alimentacyjnego osoby zobowiązanej.

Przez zmianę stosunków rozumie się zmniejszenie lub ustanie możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego do alimentacji albo istotne zwiększenie się usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego wskutek czego ustalony zakres obowiązku alimentacyjnego wymaga skorygowania przez stosowne zmniejszenie albo zwiększenie wysokości świadczeń alimentacyjnych. Rozstrzygnięcia o żądaniu stron wymaga zatem porównania stanu istniejącego w dacie ostatniego orzekania ustalającego wysokość alimentów ze stanem istniejącym w dacie orzekania.

W ocenie Sądu od daty ostatniego orzekania w przedmiocie alimentów doszło do istotnej zmiany stosunków, które powinny skutkować zwiększeniem wysokości świadczeń alimentacyjnych, do kwoty żądanej przez powódkę.

Wysokość alimentów od pozwanego Z. L. została ustalona wyrokiem Sądu Okręgowego w Suwałkach z dnia 30 września 2002 roku w sprawie rozwodowej o sygn. akt IC 186/01, a zatem 19 lat przed aktualnym wystąpieniem z powództwem o podwyższenie alimentów.

Dla zasadności roszczenia należało zatem ustalić, czy od dnia uprawomocnienia się poprzedniego wyroku powódka jest w stanie utrzymywać się samodzielnie, w związku z tym, że jest już pełnoletnia, a w następnej kolejności należało ustalić czy nastąpiła taka zmiana stosunków, która pozwalałaby na uwzględnienie powództwa o podwyższenie obowiązku alimentacyjnego.

Pełnoletnie dziecko ma prawo do alimentów ze strony rodziców, gdy nie jest w stanie utrzymać się samodzielnie. Samo osiągnięcie pełnoletności przez dziecko nie stanowi automatycznej przesłanki ustania obowiązku alimentacyjnego jego rodziców. W większości przypadków osoby studiujące nie są w stanie podejmować zatrudnienia w takim wymiarze, jaki pozwala na samodzielne utrzymanie się. Wobec tego podjęcie przez dziecko studiów nakłada na rodziców obowiązek pokrywania usprawiedliwionych potrzeb dziecka, które nie posiada własnych środków na utrzymanie.

Przy orzekaniu o obowiązku alimentacyjnym rodziców wobec dzieci, które osiągnęły pełnoletność, brać należy także pod uwagę, czy wykazują one chęć dalszej nauki oraz czy ich osobiste zdolności i cechy charakteru pozwalają na rzeczywiste kontynuowanie przez nie nauki (OSNC 1998/4/70, M.Prawn. 1998/4/3).

W przedmiotowej sprawie O. L. w dacie ostatniego orzekania o alimentach miała 5 lat, obecnie ma 24 lata.

Bez wątpienia zatem uznać należy, chociażby przez sam upływ czasu, że potrzeby powódki znacząco zmieniły się i wzrosły.

Nie jest ona już małym dzieckiem w wieku przedszkolnym lecz dorosłą kobietą, która uczy się na studiach wyższych i zamieszkuje samodzielnie poza domem rodzinnym.

Uczy się w mieście odległym od jej stałego miejsca zamieszkania, co powoduje wzrost jej kosztów utrzymania, związanych z opłaceniem stancji, przejazdami i zakupem wyżywienia czy leków.

Powódka mimo uzyskania pełnoletności nie jest w stanie utrzymać się samodzielnie, bowiem kształci się w celu uzyskania zawodu i realnie z uwagi na zajęcia nie ma możliwości podjęcia zatrudnienia nie kolidującego z tokiem dziennych studiów.

Mając na uwadze powyższe Sąd uznał, że przez okres 19 lat od ostatniego orzeczenia w przedmiocie alimentów nastąpił wzrost usprawiedliwionych potrzeb powódki, adekwatnych do jej wieku, rozwoju intelektualnego, edukacji, co w pełni uzasadnia podwyższenie zasądzonej kwoty alimentów do żądanej przez nią wysokości.

Zasądzona wysokość alimentów mieści się w zakresie możliwości majątkowych i zarobkowych pozwanego. Jest on w stanie płacić alimenty na wskazanym poziomie bez uszczerbku w innych swoich wydatkach. Jest człowiekiem stosunkowo młodym, zdrowym ma wyuczony zawód mechanika i w ocenie Sądu brak jest przeszkód do podejmowania przez niego dodatkowego zatrudnienia w celu poprawy sytuacji finansowej swojej rodziny. Okoliczność, że pozwany założył nową rodzinę nie może powodować pogorszenia sytuacji powódki i odmawiania jej przez pozwanego prawa do kształcenia.

Zasądzona od pozwanego kwota alimentów pozwala na pokrycie usprawiedliwionych potrzeb powódki, przy równoczesnym zaangażowaniu finansowym matki powódki na takim samym poziomie.

Wszystkie podniesione wyżej okoliczności uzasadniają uwzględnienie powództwa w całości. Powódka, w ocenie Sądu, przedstawiła koszty swojego utrzymania odzwierciedlające rzeczywiste jej potrzeby, a dochodzona pozwem kwota nie jest wygórowana w odniesieniu do tego iż jest to osoba dorosła i studiująca.

Sąd uznał nadto, że rodzic nie może uchylić się od obowiązku alimentacyjnego tylko i wyłącznie na tej podstawie, że wykonywanie tego obowiązku stanowiłoby dla niego nadmierny ciężar. Rodzic jest zobowiązany podzielić się z dzieckiem nawet najmniejszymi dochodami. W szczególnych przypadkach, gdy sytuacja dziecka tego wymaga, rodzice mają nawet obowiązek wyzbywania się posiadanego majątku, bądź jego niektórych składników, aby w ten sposób podołać ciążącemu na nich obowiązkowi alimentacyjnemu, na przykład dla ratowania zdrowia dziecka. Podstawą oddalenia powództwa o zasądzenie alimentów może być tylko brak wszelkich możliwości po stronie zobowiązanego, nie zaś szczupłość środków, jakimi on rozporządza. Możliwości świadczenia alimentów nie ma ten, kto nie posiada majątku, nie jest, ze względu na stan zdrowia, zdolny do pracy zarobkowej i nie otrzymuje świadczeń (Komentarz do art. 128, art. 129, art. 133, art. 135 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (Dz. U. 64.9.59), (w:) Z. Krzemiński, Alimenty i ojcostwo. Komentarz, Oficyna, 2008, wyd. III).

Marginalnie wskazać należy, że pozwany w żaden sposób nie interesował się pozwaną ani jej stanem zdrowia na przestrzeni lat, ani edukacją. Nie płacił dobrowolnie alimentów, nie pomagał też w żaden inny sposób w jej utrzymaniu czy wychowaniu. To samo dotyczyło siostry powódki, co do której obowiązek alimentacyjny powoda (na ostatnim poziomie 400 zł) nie istnieje od września 2020 roku.

W ocenie Sądu kwota, do jakiej zostały zwiększone alimenty - 700 zł, przy jednoczesnym udziale matki powódki w jej utrzymaniu, przystają z jednej strony do obecnych potrzeb powódki, a z drugiej do możliwości zarobkowych i majątkowych pozwanego.

Z tych względów na podstawie art. 138 KRO Sąd orzekł jak w sentencji (punkt I).

O kosztach orzeczono na podstawie art. 113 ust. 4 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. z 2014 roku, poz. 1025 ze zm., j.t.), z uwagi na charakter sprawy nie obciążając pozwanego kosztami sądowymi (punkt II wyroku).

Sąd zobligowany treścią art. 333 §1 pkt 1 KPC w punkcie III wyroku orzeczeniu co do alimentów nadał rygor natychmiastowej wykonalności.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

ZARZĄDZENIE

UZASADNIENIE

ZARZĄDZENIE