Sygn. akt II AKa 125/20

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 maja 2021 r.

Sąd Apelacyjny w Warszawie II Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący: SSA – Izabela Szumniak

Sędziowie: SA – Dorota Tyrała (spr.)

SO (del.) – Anna Nowakowska

Protokolant: sekr. sąd. Adriana Hyjek

przy udziale Prokuratora Waldemara Basteckiego

po rozpoznaniu w dniu 5 maja 2021 r.

sprawy:

D. K. (1)

syna A. i E. z d. G.

urodz. (...) w B.

oskarżonego z art. 286§1 k.k. w zw. z art. 273 k.k. w zw. z art. 294§1 k.k. w zw. z art. 11§2 k.k. w zw. z art. 12 k.k. ( x 2)

na skutek apelacji wniesionych przez obrońcę oskarżonego i prokuratora

od wyroku Sądu Okręgowego Warszawa – Praga w Warszawie

z dnia 12 grudnia 2019 r., sygn. akt V K 179/16

I.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że:

a) w opisach czynów przypisanych w punktach I i II wyroku:

- ustalenie „usiłując poprzez to wprowadzić w błąd” zastępuje ustaleniem „wprowadzając w błąd”,

- eliminuje zapisy „lecz zamierzonego celu nie osiągnął z uwagi na wdrożone w stosunku do Firmy Usługowo – handlowej (...) D. K. (1) postępowanie kontrolne przez Urząd Kontroli Skarbowej w B.”,

b) w odniesieniu do czynów przypisanych w punktach I i II wyroku eliminuje z podstawy prawnej skazania art. 13§1 k.k., zaś z podstawy prawnej wymiaru kary art. 14§1 k.k.;

II.  utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok w pozostałej części;

III.  zasądza od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 1800 zł tytułem opłaty za drugą instancję oraz obciąża go wydatkami za postępowanie odwoławcze.

UZASADNIENIE

UZASADNIENIE

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II AKa 125/20

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

II

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1.  Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

wyrok Sądu Okręgowego Warszawa – Praga w Warszawie z dnia 12 grudnia 2019 r., sygn. akt VK 179/16

1.2.  Podmiot wnoszący apelację

oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

obrońca oskarżonego

na korzyść

☐ na niekorzyść

w całości

☐ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

prokurator

☐ na korzyść

na niekorzyść

☐ w całości

☐ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

1.4. Wnioski

uchylenie

Zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

1.

D. K. (1)

Czyny przypisane w pkt I i II wyroku

Zeznania świadka M. M. (1)

k. 882-890

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

Uzupełniające zeznania świadka M. M. (1) złożone na rozprawie apelacyjnej w dniu 5 maja 2021 r.

Całościowa analiza dowodu z zeznań świadka M. M. (1) złożonych w toku postępowania w sprawie o sygn. akt VK 83/15 potwierdziła zasadność oceny Sądu I instancji, że na tym etapie są one wiarygodne, bowiem w ich treści nie zachodzą sprzeczności, a nadto są one zgodne z pozostałym materiałem dowodowym, w szczególności z zeznaniami świadka W. D. (1), R. Z. w zestawieniu z treścią dokumentów zabezpieczonych w sprawie oraz wyników kontroli skarbowej w firmie (...) z siedzibą w C. dot. inkryminowanego okresu.

Takiego waloru nie mają zeznania M. M. (1) złożone na etapie postępowania odwoławczego, w których całkowicie odmiennie świadek ten opisywał zasady współpracy z oskarżonym oraz twierdził, że wbrew wcześniejszym swoim depozycjom miały miejsce rzeczywiste transakcje pomiędzy firmami oskarżonego i świadka. Po ujawnieniu wcześniejszych zeznań złożonych w sprawie VK 83/15 świadek potwierdził, iż tej treści zeznania składał oraz podejmował nieudolne próby wyjaśnienia przyczyn stwierdzonych odmienności. W ocenie Sądu Apelacyjnego wskazywane przez M. M. (1) przyczyny aktualnej zmiany zeznań ocenić należy jako nielogiczne, sprzeczne z pozostałymi dowodami uznanymi w sprawie za wiarygodne i nie zasługujące na wiarę.

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Apelacja obrońcy oskarżonego

Lp.

Zarzut

A.

Obraza przepisów postępowania mająca wpływ na treść wyroku, tj. art. 391§1 k.p.k. w zw. z art. 6 k.p.k. polegająca na odczytaniu na rozprawie w dniu 28 maja 2019 r. składanych przez świadka M. M. (1) wyjaśnień w sprawie V K 83/15 Sądu Okręgowego Warszawa – Praga w Warszawie

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Nie można podzielić zarzutu obrazy prawa procesowego, polegającej – zdaniem autora apelacji – na naruszeniu przepisu art. 391§1 k.p.k. Już w tym fragmencie uzasadnienia Sąd Apelacyjny stwierdza, że podstawą sformułowania tak zarzutu z pkt A. apelacji, jak i pozostałych zarzutów opartych o treść art. 438 pkt 2 k.p.k. ( vide pkt B. – N.) jest w istocie odmienna ocena kompletnie zebranego w sprawie materiału od tej, której dokonał Sąd Okręgowy, przy czym autor apelacji postępuje w sposób, który zarzuca Sądowi naruszenie szeregu przepisów proceduralnych po to, by z całego materiału procesowego wyeksponować – wyrywając z kontekstu – fragmenty dowodów korzystnych dla oskarżonego, równocześnie ignorując to wszystko, co przemawia przeciwko oskarżonemu. Z tych właśnie względów obciążający oskarżonego dowód w postaci zeznań świadka M. M. (1) tak ważną pozycję zajmuje praktycznie we wszystkich zarzutach sformułowanych w apelacji, zaś intencją skarżącego jest jego zdyskredytowanie.

Co do zarzutu obrazy art. 391 § 1 k.p.k. zważyć należy, że Sąd Okręgowy świadom był znaczenia, jakie w sprawie ma zachowanie respektu dla zasady bezpośredniości. Z tych właśnie względów nim skorzystał z regulacji art. 391§1 k.p.k. wielokrotnie podejmował próby sprowadzenia świadka M. M. (1) na rozprawę sądową, po to by ten złożył zeznania bezpośrednio przez Sądem meriti. I tak: już na pierwszej rozprawie sądowej w dniu 12.02.2018 r. zaplanowano termin przesłuchania świadka M. M. w dniu 20.03.2018 r. (vide k. 262v) – jednak świadek nie stawił się (k.302). Wezwany na termin 25.05.2018 r. – mimo prawidłowego powiadomienia (k.394) nie stawił się (k.400), wskutek czego nałożona została na świadka kara porządkowa w oparciu o art. 285§1 k.p.k. w kwocie 100 zł oraz wezwano go na kolejny termin w dniu 27.07.2018 r. (vide k. 408). Kolejne zaplanowane terminy przesłuchania świadka w dniach 31.08.2018 r. (k. 443), 20.11.2018 r. (k.497), 14.12.2018 r. (k. 521), 04.02.2019 r. (k. 543) nie doprowadziły do przeprowadzenia tej czynności, bowiem świadek M. M. (1) nie stawiał się oraz nadsyłał do Sądu usprawiedliwienia niestawiennictwa tłumacząc powyższe swoim stanem zdrowia i załączając zwolnienia lekarskie (vide k.: 409, 424, 434, 440, 456, 494, 508, 545-548). W efekcie na rozprawie w dniu 28 maja 2019 r. Sąd I instancji uwzględniając treść dokumentacji medycznej uzyskanej odnośnie M. M. (1) (vide k. 549 -551) w trybie art. 391§1 k.p.k. odczytał składane wcześniej przez tego świadka zeznania w sprawie VK 83/15 (vide k. 622-623).

W tym stanie rzeczy decyzja Sądu meriti była prawidłowa i zgodna z intencją ustawodawcy. W realiach niniejszej sprawy odstępstwo od zasady bezpośredniości spowodowane było stanem zdrowia świadka - a został on udokumentowany zgromadzoną dokumentacją lekarską. Powyższe zatem uprawniało Sąd I instancji do odczytania zeznań świadka tym bardziej, że zeznania te stanowiły tylko jeden z wielu dowodów obciążających oskarżonego. Przypomnieć godzi się, że taki sposób procedowania jest niekontrowersyjny i wielokrotnie w tym przedmiocie wypowiadało się orzecznictwo sądowe.

„Stosownie do treści art. 391 § 1 k.p.k., jeżeli świadek nie stawił się na rozprawę z powodu nie dających się usunąć przeszkód, Sąd może odczytać protokoły złożonych poprzednio przez niego zeznań. Typową w tym zakresie sytuację stanowi zły stan zdrowia świadka” (tak przykładowo: postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 26 września 2001 r., IV KKN 395/00).

„Nie tracąc z pola widzenia znaczenia zasady bezpośredniości dla wydania prawidłowego rozstrzygnięcia (art. 2 § 1 pkt 1 i § 2 k.p.k.) oraz prawa oskarżonego do obrony (art. 6 k.p.k.), słusznie Sąd odwoławczy podniósł, iż "nie może być obrazą to, co ustawa dopuszcza". Chodzi o prawo sądu do zaniechania bezpośredniego przesłuchania świadka w razie jego pobytu za granicą, co oznacza również brak konieczności podejmowania zabiegów zmierzających do ustalenia, czy i kiedy ewentualnie będzie jednak możliwe przesłuchanie świadka przed sądem. Przepis art. 391 § 1 k.p.k. w omawianym zakresie oraz dyspozycja art. 452 § 2 k.p.k. są ukierunkowane na realizację wymogu rozpoznania sprawy w rozsądnym terminie (art. 2 § 1 pkt 4 k.p.k.). Wcześniej wymienione zasady procesowe doznawałyby jednak niepowetowanego uszczerbku, gdyby sąd przeprowadzał dowód w trybie art. 391 § 1 k.p.k. (lub akceptował ów tryb) mimo kluczowego znaczenia tego dowodu dla odpowiedzialności oskarżonego, bo np. jest to jedyny dowód sprawstwa, w szczególności - bezpośredni. Wagę tego dowodu, a więc i korzystanie z dyspozycji art. 391 § 1 k.p.k., należy wszak oceniać na tle całokształtu materiału dowodowego, czyli pozycji, jaką w nim zajmuje ten dowód oraz czy jest weryfikowalny przez inne dowody, także – rzeczowe” (vide: postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 16 grudnia 2003 r., III KK 110/03).

Podkreślić także należy, że dowód tak odtworzony ma status pełnowartościowego dowodu.

Lp.

Zarzut

B.

Obraza przepisów postępowania mająca wpływ na treść wyroku, tj. art. 366§1 k.p.k. w zw. z art. 4 k.p.k. poprzez zaniechanie przez Sąd meriti dokonania należytej weryfikacji treści wyjaśnień świadka M. M. (1) złożonych w postępowaniu przygotowawczym, w szczególności odnoszących się do samego oskarżonego, co doprowadziło do tego, że Sąd I instancji przeprowadzając postępowanie dowodowe, a w następstwie powyższego dokonując ustaleń faktycznych w sprawie skoncentrował się na ustaleniu okoliczności niekorzystnych dla oskarżonego i zaniechał przeprowadzenia dowodów przemawiających na korzyść podczas, gdy ciążył na nim taki obowiązek wynikający z konieczności wyjaśnienia wszystkich istotnych okoliczności sprawy, zaróno w zakresie badania okoliczności korzystnych dla oskarżonego, jak i przeprowadzenia dowodów w celu weryfikacji okoliczności;

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Nie ma racji skarżący obrońca zarzucając obrazę art. 366§1 k.p.k. w zw. z art. 4§1 k.p.k. Jak zasygnalizowano już wcześniej (pkt A.) – jest to kolejna nieskuteczna próba podważenia prawidłowości procedowania Sądu I instancji po to, by zdyskredytować obciążający oskarżonego dowód w postaci zeznań świadka M. M. (1). Skarżący tym razem zarzucając obrazę art. 366§1 k.p.k. – nie wykazał na czym w istocie miałaby ona polegać, wskazując enigmatycznie, że w następstwie wadliwie przeprowadzonego postępowania dowodowego dokonując ustaleń faktycznych w sprawie „skoncentrował się na ustaleniu okoliczności niekorzystnych dla oskarżonego i zaniechał przeprowadzenia dowodów przemawiających na jego korzyść”.

Bezspornie przepis art. 366§1 k.p.k. określa obowiązki przewodniczącego składu orzekającego, który kierując rozprawą winien wykazać dbałość o wyjaśnienie wszystkich istotnych okoliczności sprawy. Naruszenie tego przepisu zatem zawsze musi być rozstrzygane przez pryzmat realizacji prawdy materialnej, a więc poprzez ocenę dokonanych ustaleń faktycznych.

W badanej sprawie skarżący obrońca twierdzi, że Sąd meriti zaniechał należytej weryfikacji zeznań świadka M. M. (1). Tymczasem wbrew argumentacji skarżącego Sąd I instancji wiarygodność powyższego dowodu ocenił mając na uwadze, że konsekwentnie obciążające (nie tylko oskarżonego, ale również jego samego) depozycje świadka znajdują potwierdzenie w pozostałych dowodach zgromadzonych w sprawie – w szczególności w zeznaniach świadka W. D. (1), R. Z. oraz treści dokumentów zabezpieczonych w sprawie, a także w wynikach kontroli skarbowej w firmie (...) z siedzibą w C. dot. inkryminowanego okresu.

W tym stanie rzeczy ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd I instancji są prawidłowe, bowiem odpowiadały one treści przeprowadzonych w sprawie dowodów oraz obiektywnie odtwarzają zdarzenia, zgodnie z ich rzeczywistym przebiegiem.

Wskazać należy, że w realizacji obowiązku kontroli zaskarżonego wyroku z punktu widzenia art. 433§1 i 2 k.p.k. na wniosek obrońcy oskarżonego świadek M. został bezpośrednio przesłuchany na rozprawie apelacyjnej. Niewątpliwie zeznania złożone na rozprawie apelacyjnej w dniu 5 maja 20121 r. są odmienne od tych złożonych w toku sześciokrotnego przesłuchania w sprawie VK 83/15.

W ocenie Sądu Apelacyjnego wskazywane przez M. M. (1) przyczyny aktualnej zmiany zeznań ocenić należy jako nielogiczne i nie zasługujące na wiarę. Brak jest zatem podstaw do odmiennej od Sądu I instancji oceny dowodu z zeznań świadka M. M. (1) i ustaleń faktycznych różnych od ustaleń pierwszoinstancyjnych.

Lp.

Zarzut

C.

Obraza przepisów postępowania mająca wpływ na treść wyroku, tj. art. 4 k.p.k., art. 7 k.p.k. oraz art. 410 k.p.k. poprzez dowolną ocenę zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, niezgodną z zasadami prawidłowego rozumowania oraz wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego, a także zasadą obiektywizmu w odniesieniu do dowodu z zeznań świadków R. Z., J. K., M. K., T. Ł., L. W. poprzez pominięcie przyznania depozycjom tych świadków waloru pełnej wiarygodności, a nadto poprzez brak pogłębionej analizy okoliczności podnoszonych przez oskarżonego w treści jego wyjaśnień złożonych w postępowaniu przygotowawczym odnoszących się do sprzedaży metali kolorowych podczas, gdy decydujący dla rozstrzygnięcia podjętego przez Sąd dowód z zeznań świadka W. D. (1) nie jest dowodem wiarygodnym (świadek na rozprawie 20.11.2018 r. wskazał, że wykonywał polecenia M. M. (1)), a zatem winien być oceniany z dużą wnikliwością i ostrożnością;

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzut obrońcy nie jest trafny. Ma on charakter polemiczny, bo sprowadza się do zakwestionowania stanowiska zaskarżonego wyroku przez lansowanie własnego poglądu na ocenę zebranego materiału dowodowego. Przypomnieć należy, że w przypadku stawiania zarzutu opartego o art. 438 pkt 2 lub pkt 3 k.p.k. aby był on skuteczny konieczne jest wykazanie przez skarżącego jakich konkretnie uchybień w procesie oceny poszczególnych dowodów dopuścił się Sąd meriti. W niniejszej sprawie powyższy warunek nie został spełniony.

1)  Obrońca oskarżonego decydującego znaczenia w sprawie upatruje w wyjaśnieniach oskarżonego D. K. (1) złożonych na etapie postępowania przygotowawczego, w których nie przyznał się do winy. Wbrew jednak zarzutowi apelacji i argumentacji na jego poparcie Sąd I instancji nie tylko szczegółowo przytoczył okoliczności podawane przez oskarżonego, ale także dokonując ich oceny miał na względzie tak treść dowodów obciążających oskarżonego, jak i okoliczności wynikające zeznań świadków wskazywanych przez skarżącego mających potwierdzać depozycje D. K. (1). I tak odnosząc się wprost do kwestii zasygnalizowanych w zarzucie skarżącego obrońcy:

- odnośnie R. Z. istotnie z jego zeznań wynika, że firma oskarżonego istniała i działała. Sąd okręgowy tego twierdzenia nie zdyskwalifikował, bowiem stwierdził, że przedstawienie oskarżonemu określonej treści zarzutów nie wyklucza tego, że prowadził on działalność ze skupem i sprzedażą metali kolorowych w ogóle, zwłaszcza w okresie czasu poprzedzającego czas objęty treścią zarzutów (vide str. 6 uzasadnienia). Trafnie wskazał Sąd meriti, iż fakt, że świadek „widział na terenie należącym do firmy oskarżonego złom o tyle nie ma znaczenia, że także w wynikach przeprowadzonej kontroli nie kwestionowano tego, że byli także inni dostawcy złomu do firmy Handlowo – Usługowej (...) D. K. (1)” (vide str. 7 uzasadnienia);

- odnośnie L. W. zgodzić należy się z oceną Sądu I instancji, iż mimo, że aktualnie świadek ten stara się umniejszać swoją rolę w ciągu zdarzeń, to analiza wszystkich złożonych przez niego w sprawie depozycji uprawnia do oceny, że wpisują się one w treść tak wyjaśnień D., jak i M. (złożonych w toku swojego postępowania w sprawie) i niewątpliwie nie mogą zostać zignorowane jako dowód obciążający w sprawie (vide str.6 uzasadnienia);

- odnośnie T. Ł., J. K., P. W. prawidłowa jest ocena Sądu I instancji, że zeznania tych świadków są ogólnikowe przez co nie tylko nie mogą podważyć prawdziwości zeznań W. D., czy też M. M. (złożonych w toku postępowania w jego sprawie), ale też nie są źródłem informacji pozwalających na czynienie wiążących ustaleń w zakresie dotyczącym faktycznej skali działań oskarżonego w ramach prowadzonej przez niego działalności związanej z handlem złomem w okresie poprzedzającym okres objęty treścią zarzutów (vide str.6-7 uzasadnienia);

- ustalając stan faktyczny Sąd I instancji miał na względzie także zeznania M. K. (vide str. 4 i 8 uzasadnienia) i słusznie uznał, że nie mają one istotnego znaczenia dla czynionych w sprawie ustaleń – skoro z jej depozycji wynika, iż wymieniona nie miała ani wglądu w księgowość firmy, ani dysponowała szczegółową wiedzą na temat obrotów firmy w okresie objętym zarzutami; co prawda wszystko co działo się na placu skupu widziała „z mieszkania”, w tym rozładunki – ale nie widziała dokumentów z tym związanych; osobiście nie uczestniczyła w sporządzaniu żadnych dokumentów.

2)  nie można także zgodzić się ze stanowiskiem wyrażonym przez obrońcę, że dowód w postaci zeznań W. D. (1) „jest niewiarygodny przez to, że na rozprawie w dniu 20.11.2018 r. wskazał, że wykonywał polecenia M. M. (1).” Skarżący obrońca w apelacji nie przedstawił w istocie żadnego wywodu mogącego skutecznie podważyć prawidłowe stanowisko Sądu meriti, iż „zeznania te (tj. W. D. (1) – przyp. SA) w sposób rzetelny, zgodny z obiektywnie zaistniałymi zdarzeniami oddają przebieg wypadków z udziałem oskarżonego i dlatego też stały się, w istotnym zakresie, podstawą czynionych w sprawie ustaleń” (vide str. 5 uzasadnienia).

3)  obrońca w swojej argumentacji całkowicie pomija milczeniem, że świadkowie T. Ł., L. W., M. G. oraz M. M. (1) dobrowolnie poddali się karze i zostali skazani prawomocnie w sprawie, z której wyłączono wątek dotyczący oskarżonego D. K. (1);

4)  skarżący pomija także, że zeznania świadków J. O., P. S., T. W., Z. K. korespondują z zeznaniami W. D. (1) co do prowadzonej przez niego przestępczej działalności – a przez to depozycje te uwiarygadniają.

Reasumując: wbrew twierdzeniom obrońcy oskarżonego dokonana przez Sąd meriti ocena dowodów zgromadzonych w sprawie została dokonana zgodnie z regułami wytyczonymi brzmieniem art. 7 k.p.k. Skarżący obrońca – wskazując na jego zdaniem istniejące uchybienia nie wykazał, by miały one wpływ na prawidłowość rozstrzygnięcia Sądu meriti. W tym stanie rzeczy argumenty zawarte w środku odwoławczym – nie są przekonujące dla wykazania zasadności zarzutu i mają charakter jedynie polemiczny. W efekcie nie została skutecznie podważona trafność rozstrzygnięcia Sądu. W odpowiedzi na ten zarzut w pełni zachowują aktualność uwagi poczynione przez Sąd odwoławczy w punkcie E. niniejszego uzasadnienia, bowiem choć oparte o inne podstawy prawne zarzuty obrońcy są w swojej wymowie tożsame.

Lp.

Zarzut

D.

Obraza przepisów postępowania mająca wpływ na treść wyroku, tj. rażące naruszenie art. 167 k.p.k. w zw. z art. 4 k.p.k. w zw. z art. 440 k.p.k. poprzez brak przeprowadzenia dowodu z przesłuchania świadka M. M. (1)

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzut chybiony i ściśle powiązany z zarzutami sformułowanymi w pkt A. i B. apelacji.

„Uprawnienie do przeprowadzania dowodów z urzędu (art. 167 k.p.k.) w zestawieniu z ciążącym na przewodniczącym obowiązkiem baczenia, by zostały wyjaśnione wszystkie istotne okoliczności sprawy (art. 366 § 1 k.p.k.) w żadnej mierze nie oznacza obowiązku przeprowadzania wszystkich dowodów, jakie hipotetycznie mogłyby cokolwiek wnieść do sprawy.” (tak przykładowo: wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 10 maja 2018 r., II AKa 158/18).

W realiach niniejszej sprawy jest on całkowicie o tyle nieuprawniony, że fakt skorzystania przez Sąd meriti z regulacji art. 391§1 k.p.k. powoduje, iż dowód w postaci zeznań świadka M. M. (1) został przeprowadzony – tyle, że w formie odczytania (ujawnienia) protokołów złożonych poprzednio przez niego zeznań.

Nieporozumieniem jest też argumentacja skarżącego obrońcy zawarta w uzasadnieniu apelacji, który wbrew logice, ale przede wszystkim przepisom dowodzi, że skoro akt oskarżenia w sprawie dot. oskarżonego wpłynął do Sądu w dniu 20 maja 2015 r. to „sprawa karna była w sądzie po dniu 30 czerwca 2015 r.” i dlatego „Sąd powinien procedować na podstawie przepisów w brzmieniu nadanym ustawą z dnia 27 września 2013 r. o zmianie ustawy kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 20123 r. poz. 1247)” – w tej części dość odesłać do przepisów przejściowych przywołanej ustawy, w tym do treści art. 36 i nast.

Lp.

Zarzut

E.

Obraza przepisów postępowania mająca wpływ na treść wyroku, tj. rażące naruszenie art. 410 k.p.k. w zw. z art. 7 k.p.k. w zw. z art. 5§2 k.p.k. polegająca na oparciu orzeczenia w niniejszej sprawie tylko na części materiału dowodowego, która zdaniem Sądu potwierdziła oskarżenie, z pominięciem dowodów które je podważały, w odniesieniu do dowodu z zeznań świadków R. Z., J. K., M. K., T. Ł., L. W., P. W. co stanowiło skutek przekroczenia granicy swobodnej oceny dowodów, podjęcie tej oceny w sposób dowolny, sprzeczny z zasadami wiedzy i doświadczenia życiowego w sposób uniemożliwiający ustalenie prawdy obiektywnej i sformułowania w ramach tej oceny niesłusznych merytorycznie wniosków, iż oskarżony dokonał zarzucanego mu czynu, podczas gdy prawidłowa ocena materiału dowodowego w sprawie nie pozwala na przyjęcie jego sprawstwa;

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Na wstępie należy zauważyć, że zarzut został sformułowany w sposób budzący poważne zastrzeżenia.

1)  w świetle ugruntowanego i jednolitego orzecznictwa Sądu Najwyższego nie budzi wątpliwości fakt, że niemożliwym jest jednoczesne zarzucenie uchybienia przepisom art. 7 k.p.k. i art. 5 § 2 k.p.k., bo jest to wewnętrznie sprzeczne.

2)  naruszenie reguły „ in dubio pro reo” możliwe jest jedynie w sytuacji, gdy po przeprowadzonym prawidłowo postępowaniu dowodowym i odpowiadającej standardom wynikającym z art. 7 k.p.k. ocenie materiału dowodowego, nadal istnieją niedające się usunąć wątpliwości, które sąd rozstrzyga niezgodnie z kierunkiem określonym w przepisie art. 5 § 2 k.p.k. Nie można zatem kwestionując ocenę poszczególnych dowodów równocześnie zarzucać naruszenie art. 5§2 k.p.k.;

3)  z naruszeniem art. 410 k.p.k. mamy do czynienia jedynie wówczas, gdy sąd opiera swoje orzeczenie na materiale zgromadzonym w sprawie, ale nieujawnionym na rozprawie głównej, bądź tylko na części materiału ujawnionego i jego rozstrzygnięcie nie jest wynikiem analizy całokształtu ujawnionych okoliczności. W żadnej mierze natomiast dokonanie oceny dowodów i oparcie się na określonych z nich, przy jednoczesnym odmówieniu wiary dowodom przeciwnym nie stanowi naruszenia dyspozycji art. 410 k.p.k. (tak przykładowo: postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 11 sierpnia 2020 r., V KK 323/20); W realiach niniejszej sprawy treść pisemnych motywów wyroku przekonuje, iż Sąd Okręgowy ustalając okoliczności istotne dla wydania rozstrzygnięcia w sprawie miał na uwadze całokształt materiału dowodowego w sprawie – w tym zeznania wskazanych w zarzucie świadków R. Z., J. K., M. K., T. Ł., L. W. oraz P. W. – i dokonał ich oceny uwzględniając zachodzące pomiędzy nimi relacji (vide k. 6-8 uzasadnienia). Sąd Apelacyjny w pełni powyższą ocenę podziela i brak jest podstaw do ponownego jej przytaczania;

4)  Skarżący obrońca formułując zarzut odwoławczy nie wskazał konkretnych okoliczności wskazujących w czym upatruje zarzucanej obrazy przepisów postępowania poprzestając na stwierdzeniu, że wymienione w zarzucie dowody są „korzystne” dla oskarżonego, a Sąd meriti je „pominął” Takie ujęcie zarzutu odwoławczego nie może skutkować tym, że Sąd odwoławczy sam będzie poszukiwał w zaskarżonym rozstrzygnięciu wszelkich uchybień regułom swobodnej oceny dowodów, jakie mogły zaistnieć w danej sprawie;

5)  Podnosząc zarzut naruszenia art. 7 k.p.k. skarżący powinien wskazać konkretne okoliczności i dowody, które w przekonaniu skarżącego zostały wadliwie ocenione, a także na czym ta dowolna ocena polegała i jaki powinien być efekt prawidłowej oceny materiału dowodowego – takiego wskazania trudno doszukać się tak w treści zarzutu, jak i w treści sporządzonego uzasadnienia apelacji, a wszak właśnie w nim upatrywać należy szczegółowej argumentacji potwierdzającej lansowaną przez obrońcę tezę.

Na marginesie wskazać należy, że odnośnie wymienionych w treści niniejszego zarzutu dowodów – skarżący obrońca sformułował zarzut w pkt C. Kolejne czynienie zarzutu w niniejszym punkcie apelacji (tym razem w oparciu o inne przepisy proceduralne) zdaje się powielać dążenie skarżącego do zanegowania nieaprobowanej oceny w/wym. dowodów dokonanej przez Sąd I instancji.

Lp.

Zarzut

F.

Obraza przepisów postępowania mająca wpływ na treść wyroku, tj. art. 6 k.p.k. poprzez uniemożliwienie przeprowadzenia dowodu z bezpośredniego przesłuchania świadka M. M. (1) – co stanowiło naruszenie prawa do obrony oskarżonego i było niezgodne z zasadą rzetelnego procesu;

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzut ściśle powiązany z zarzutami sformułowanymi w zarzutach A., B., D., G., J. niniejszej apelacji. Kontrola odwoławcza dokonana w sprawie nie potwierdziła ich zasadności. Dowód w postaci zeznań świadka M. M. (1), ujawniony przez Sąd meriti w trybie art. 391§1 k.p.k. poprzez odczytanie – stanowi pełnowartościowy materiał dowodowy, o czym była już mowa wcześniej. W tej sytuacji brak jest podstaw do przyznania racji apelującemu, by w sprawie doszło do naruszenia prawa do obrony oskarżonego, a także by powyższe było niezgodne z zasadą rzetelnego procesu.

Lp.

Zarzut

G.

Obraza przepisów postępowania mająca wpływ na treść wyroku, tj. rażące naruszenie art. 7 k.p.k. poprzez przekroczenie swobodnej oceny dowodów, podjęcie tej oceny w sposób dowolny, sprzeczny z zasadami wiedzy i doświadczenia życiowego, w sposób uniemożliwiający ustalenie prawdy obiektywnej i sformułowania w ramach tej oceny niesłusznych merytorycznie wniosków, iż oskarżony dokonał zarzuconego mu przestępstwa podczas, gdy takie wnioski Sądu nie znajdują odzwierciedlenia w materiale dowodowym w sprawie poprzez uniemożliwienie przeprowadzenia dowodów bezpośredniego przesłuchania świadka M. M. (1) w związku z czym brak było podstaw do ustalenia winy oskarżonego;

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzut bezzasadny.

W pełni zachowują aktualność przy jego rozpoznaniu uwagi poczynione przez Sąd Odwoławczy co do zarzutów z pkt A., B., C., D., E niniejszego uzasadnienia.

Dodatkowo wskazać należy, że bezpośrednie przesłuchanie świadka M. M. (1) na rozprawie odwoławczej nie doprowadziło do odmiennej oceny jego wcześniejszych zeznań niż uczynił to Sąd I instancji. Jest faktem, że aktualnie świadek M. M. (1) zeznał odmiennie niż w toku postępowania w sprawie VK 83/15, w której został prawomocnie skazany. Niemniej, aktualne zeznania w ocenie Sądu odwoławczego nie są wiarygodne, z powodów wskazanych w punkcie 2.2.2. niniejszego uzasadnienia.

Zakaz unormowany w art. 174 k.p.k. nie stoi na przeszkodzie procesowemu wykorzystaniu treści pism, zapisków lub notatek urzędowych, o ile nie były sporządzone w ramach czynności procesowych – co prawda dokumenty takie zgodnie z art. 393§3 k.p.k. nie stanowią dowodu w ścisłym tego słowa znaczeniu, jednak dopuszczalne jest ich wykorzystanie w celu weryfikacji wyjaśnień czy zeznań. Niemniej w realiach niniejszej sprawy w żaden sposób też sposób nie można uznać, iż fakt złożenia przez M. M. (1) do organu podatkowego oświadczeń, próśb i wniosków o przesłuchanie (vide t. II, k. 349-353) – co świadek potwierdził na rozprawie apelacyjnej - podważa skutecznie treść złożonych w wymaganej formie procesowej zeznań (wyjaśnień) w sprawie.

Lp.

Zarzut

H.

Obraza przepisów postępowania mająca wpływ na treść wyroku, tj. rażące naruszenie art. 424 poprzez nierozważenie i nieustosunkowanie się przez Sąd do wszystkich wniosków oskarżonego, jak tych wskazanych w piśmie Naczelnika II Urzędu Skarbowego w B. z dnia 26 sierpnia 2019 r., iż wszelkie zobowiązania D. K. (1) uległy przedawnieniu z dniem 7 grudnia 2018 r., co w istotny sposób narusza prawo skarżonego do obrony w postępowaniu karnym;

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Obrońca nie wykazał, aby kontestowane przez niego uzasadnienie i wskazywana obraza art. 424 k.p.k. miały wpływ na treść wyroku, a jedynie wówczas możliwe jest formułowanie zarzutu opartego na podstawie z art. 438 pkt 2 k.p.k. Wielokrotnie orzecznictwo sądowe podkreśla, że uzasadnienie jest sporządzane po wydaniu wyroku – nie sposób zatem przyjąć, by czynność następcza – uzasadnienie − mogła wpływać na to, co zostało orzeczone wcześniej − wyrok. Tym samym już tylko z tego powodu zarzut nie może być skuteczny.

Szerzej do kwestii związanych z przedmiotowym pismem wskazanym w zarzucie obrońcy Sąd Apelacyjny odniesie się w dalszej części uzasadnienia (zarzut K apelacji obrońcy w powiązaniu z zarzutem I apelacji prokuratora)

Lp.

Zarzut

I.

Obraza przepisów postępowania mająca wpływ na treść wyroku, tj. art. 410 k.p.k. polegająca na oparciu orzeczenia w niniejszej sprawie tylko na części materiału dowodowego, która zdaniem Sądu potwierdziła oskarżenie, z pominięciem dowodów, które je podważały;

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Ogólna treść zarzutu powoduje, iż Sąd Apelacyjny zwolniony jest z obowiązku do szczegółowego odniesienia się do tak skonstruowanego zarzutu – aktualne jest bowiem stanowisko już wcześniej wyrażone, że to na skarżącym ciąży obowiązek wykazania jakie konkretnie dowody zostały pominięte przez Sąd meriti wskutek czego orzeczenie zostało oparte tylko na części materiału dowodowego oraz, że powyższe uchybienia miało (i jaki) wpływ na treść orzeczenia. W niniejszej sprawie powyższy warunek nie został spełniony.

Lp.

Zarzut

J.

Obraza przepisów postępowania mająca wpływ na treść wyroku, tj. art. 97 k.p.k. w zw. z art. 4 k.p.k. polegająca na rezygnacji ze sprawdzenia okoliczności faktycznych istotnych dla rozstrzygnięcia Sądu, a konkretnie tego, iż Sąd nie dążył do bezpośredniego przesłuchania świadka M. M. (1);

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzut chybiony i ściśle powiązany z zarzutami z pkt A., B., C., D., E – do których Sąd Apelacyjny odniósł się we wcześniejszych fragmentach pisemnych motywów wyroku.

Dodatkowo podkreślenia wymaga, że:

1)  niezrozumiałe jest odwoływanie się przez skarżącego do treści art. 97 k.p.k. – skoro przez wskazane w tym przepisie czynności sprawdzające należy rozumieć określone postępowanie dowodowe (a zatem przeprowadzone zgodnie z regułami dowodowymi) w zakresie okoliczności mającej znaczenie dla orzeczenia Sądu podejmowanego na posiedzeniu, a nie na rozprawie;

2)  naruszenie przepisu art. 4 k.p.k. – mającego charakter gwarancji procesowych - nie może stanowić podstawy apelacji lub kasacji. Przestrzeganie naczelnych zasad procesu karnego jest gwarantowane w przepisach szczegółowych i dopiero wskazanie naruszenia tych konkretnych, szczegółowych przepisów może uzasadniać zarzut apelacyjny, zażaleniowy lub kasacyjny. Niezbędne jest tu zatem wykazanie konkretnej normy prawnej procesowej, którą naruszono w związku z przedmiotową zasadą (tak przykładowo: postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 20 sierpnia 2020 r., III KK 147/20).

Lp.

Zarzut

K.

Obraza przepisów postępowania mająca wpływ na treść wyroku, tj. rażące naruszenie art. 4 k.p.k., art. 6 k.p.k., art. 7 k.p.k., art. 92 k.p.k., art. 410 k.p.k. poprzez brak wszechstronnej i wnikliwej analizy zebranego w sprawie materiału dowodowego, nie rozważenie wszystkich istotnych okoliczności sprawy i pominięcie w ocenie Sądu tych mających kluczowe znaczenie faktów, które miały istotny wpływ na rozstrzygnięcie kwestii odpowiedzialności karnej, jak wskazanych w piśmie Naczelnika II Urzędu Skarbowego w B. z dnia 26 sierpnia 2019 r., iż wszelkie zobowiązania D. K. (1) uległy przedawnieniu z dniem 7 grudnia 2018 r., a oparcie się w tej mierze tylko na treści aktu, co ograniczyło prawo do obrony oskarżonego;

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzut bezzasadny.

1)  Kwestie związane z idealnym zbiegiem czynów zabronionych, o którym mowa w art. 8 § 1 k.k.s. zostały omówione w punkcie niniejszego uzasadnienia dotyczącym odniesienia się do zarzutów sformułowanych w apelacji prokuratora – i zachowują one aktualność na kanwie niniejszego zarzutu obrońcy; oskarżony D. K. (1) został oskarżony o czyny penalizowane tak w ustawie Kodeks karny (w sprawie niniejszej), jak o czyny penalizowane przez Kodeks karny skarbowy (w sprawie toczącej się w Sądzie Rejonowym dla Warszawy Pragi Północ w W., sygn. akt IV K 457/14); niewątpliwie z uwagi na treść zarzutów stawianych oskarżonemu są one ze sobą ściśle powiązane, ale nie oznacza to, że ewentualne przedawnienie zobowiązań podatkowych podatnika D. K. (1) – o czym mowa w piśmie Naczelnika II Urzędu Skarbowego w B. z dnia 26 sierpnia 2019 r. – ma znaczenie dla oceny czynów zarzuconych oskarżonemu w niniejszej sprawie penalizowanych w ustawie Kodeks karny. Kwestie związane z przedawnieniem przestępstw na gruncie Kodeksu karnego unormowane są w art. 101 k.k. i art. 102 k.k. – i w niniejszej sprawie przedawnienie czynów przypisanych oskarżonemu w wyroku nie nastąpiło.

2)  Pismo Naczelnika II Urzędu Skarbowego w B. z dnia 26 sierpnia 2019 r. wpłynęło do akt sprawy niniejszej już po zamknięciu przewodu sądowego i wydaniu wyroku przez Sąd I instancji jako załącznik do odpowiedzi oskarżonego na apelację prokuratora (vide k. 818 – 828). Wcześniej – bezpośrednio przed wydaniem wyroku – oskarżony złożył do akt sprawy wyłącznie zaświadczenie wydane przez Naczelnika II Urzędu Skarbowego w B. z dnia 29.11. 2019 r. informując równocześnie Sąd meriti, że w sprawie sygn. akt IV K 457/14 w Sądzie Rejonowym dla Warszawy Pragi Północ w W. przedstawiciel Urzędu Skarbowego – B. T. stwierdził, że wszystkie zobowiązania oskarżonego wobec Urzędu Skarbowego w B. przedawniły się z dniem 7 grudnia 2017 r. (737- 740)

W tym stanie rzeczy sformułowane zarzuty obrońcy w pkt H. oraz K. są co najmniej niezrozumiałe. Sąd I instancji nie mógł dopuścić się obrazy wskazanych w zarzucie przepisów, bowiem nie dysponował ani dokumentem, ani wiedzą o nim w toku procedowania w sprawie.

Lp.

Zarzut

L.

Obraza przepisów postępowania mająca wpływ na treść wyroku, tj. art. 4 k.p.k. i art. 7 k.p.k. poprzez orzeczenie z naruszeniem zasady obiektywizmu oraz poprzez dokonanie dowolnej, a nie swobodnej oceny zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, z pominięciem zasad prawidłowego rozumowania, w tym oparcie wyroku na wersji oskarżenia przedstawionej przez prokuratora;

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Ogólna treść zarzutu powoduje, iż Sąd Apelacyjny zwolniony jest z obowiązku do jego szczegółowego odniesienia się – aktualne jest bowiem stanowisko już wcześniej wyrażone, że to na skarżącym ciąży obowiązek wykazania konkretnie uchybień w procesie oceny poszczególnych dowodów oraz, że powyższe uchybienia miały (i jaki) wpływ na treść orzeczenia. W niniejszej sprawie powyższy warunek nie został spełniony.

Lp.

Zarzut

M.

Obraza przepisów postępowania mająca wpływ na treść wyroku, tj. art. 2§1 pkt 1 k.p.k. oraz art. 4 k.p.k. w zw. z art. 7 k.p.k. oraz art. 410 k.p.k. poprzez wydanie wyroku skazującego bez dostatecznych dowodów uprawdopodabniających fakt zawinienia oraz poprzez naruszenie podstawowych zasad procesowych określających regułę dowodzenia winy i zastąpienie ich poprzez domniemanie winy oskarżonego;

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Ogólna treść zarzutu powoduje, iż Sąd Apelacyjny zwolniony jest z obowiązku do jego szczegółowego odniesienia się – aktualne jest bowiem stanowisko już wcześniej wyrażone, że to na skarżącym ciąży obowiązek wykazania konkretnie uchybień w procesie gromadzenia i oceny poszczególnych dowodów oraz, że powyższe uchybienia miały (i jaki) wpływ na treść orzeczenia. W niniejszej sprawie powyższy warunek nie został spełniony. Oparcie zarzutu o treść art. 2§1 pkt 1 k.p.k. i art. 4 k.p.k. było nieprawidłowe – z przyczyn wskazanych w pkt J.2) niniejszego uzasadnienia.

Lp.

Zarzut

N.

Obraza przepisów postępowania mająca wpływ na treść wyroku, tj. art. 7 k.p.k. w zw. z art.410 k.p.k. poprzez – będące wynikiem nieuwzględnienia zasad prawidłowego rozumowania oraz wiedzy i doświadczenia życiowego – przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów oraz niedostrzeżenie przy wyrokowaniu całokształtu okoliczności ujawnionych w toku rozprawy głównej, skutkujące szeregiem nieprawidłowych stwierdzeń oraz ocen w szczególności – ustaleniem, że oskarżony dopuścił się zarzucanego mu czynu w sytuacji kiedy zarówno świadek M. M. (1) nie został przesłuchany przed Sądem, kiedy zeznania powyższego świadka mogły podważyć podstawę oskarżenia;

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Aktualny jest już wcześniej wyrażony pogląd (vide np. pkt A. uzasadnienia) , że skarżący obrońca mnożąc zbędnie zarzuty, które mimo oparcia ich każdorazowo o inny, rzekomo naruszony przepis procedury karnej, mimo w istocie zbliżonej treści kolejnych zarzutów – dąży do wytworzenia wrażenia, iż w sprawie doszło do rażących błędów procedowania, po to by osiągnąć procesowo założony skutek.

Wbrew twierdzeniom obrońcy w realiach niniejszej sprawy nie można dopatrzyć się naruszenia przez Sąd Okręgowy zasady wskazanej w art. 7 k.p.k. Przypomnieć należy, że ustalenia faktyczne pozostają pod ochroną zasady swobodnej oceny dowodów, gdy zostały poczynione na podstawie wszechstronnej analizy przeprowadzonych dowodów, których ocena nie wykazuje błędów natury faktycznej, czy logicznej, zgodna jest ze wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego oraz prowadzi do sędziowskiego przekonania, odzwierciedleniem którego powinno być uzasadnienie orzeczenia (por. OSNKW 1975, z. 2, poz. 28, OSNPG 1979, z. 10, poz. 140, Z. Świda – Łagiewska – Zasada swobodnej oceny dowodów w polskim prawie karnym, Wrocław 1983, s. 76 – 90).

Taka sytuacja, w ocenie Sądu Apelacyjnego, ma właśnie miejsce w rozpoznawanej sprawie, a argumentacja skarżącego obrońcy nie wykazała, by było inaczej.

Lp.

Zarzut

O.

Błąd w ustaleniach faktycznych polegający na uznaniu, iż oskarżony dopuścił się zarzucanego mu czynu, podczas gdy prawidłowa ocena materiału dowodowego nie daje podstaw do uznania w sposób wolny od wszelkich wątpliwości sprawstwa oskarżonego, którego powodem była błędna ocena dowodów oraz obraza prawa procesowego, wskazana w zarzutach apelacji.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Wobec uznania podniesionych przez obrońcę zarzutów obrazy przepisów postępowania za niezasadne, za oczywiście bezprzedmiotowy należy uznać wynikający z nich zarzut błędu w ustaleniach faktycznych; ustalenia faktyczne, w tym te dotyczące przypisania oskarżonemu czynów w pkt I i II wyroku są prawidłowe, o czym była mowa powyżej.

Wniosek

1)  o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji

2)  o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uniewinnienie oskarżonego od popełnienia zarzucanego czynu – w przypadku dopuszczenia przez Sąd II instancji dowodu z bezpośredniego przesłuchania w charakterze świadka M. M. (1)

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wnioski skarżącego obrońcy oskarżonego bezpodstawne wobec bezzasadności podniesionych zarzutów apelacyjnych.

Formułując pod adresem Sądu I instancji liczne zarzuty obrazy prawa procesowego (przywołując wiele przepisów kodeksu postępowania karnego, często wzajemnie wykluczających się, niemogących wspólnie egzystować w ramach jednego, prawidłowo skonstruowanego zarzutu apelacji i skutkujących wzajemną sprzecznością pomiędzy treścią zarzutu a przywołanymi podstawami prawnymi) obrońca oskarżonego podjął w istocie polemikę z dokonaną przez Sąd I instancji oceną materiału dowodowego i poczynionymi na tej podstawie ustaleniami faktycznymi, starając się przeforsować swoją odmienną ocenę w tym zakresie.

Apelacja Prokuratora

Lp.

Zarzut

I.

Błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, mający wpływ na jego treść , a polegający na niesłusznym przyjęciu przez Sąd, że oskarżony D. K. (1) swoim zachowaniem wypełnił znamiona usiłowania przypisanych mu czynów podczas, gdy prawidłowa ocena całokształtu zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego świadczy, iż oskarżony swoim zachowaniem dopuścił się przypisanych mu czynów w formie dokonania;

zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Trafnie zarzucił prokurator, iż zgromadzony w sprawie materiał dowodowy wskazuje, iż oskarżony swoim zachowaniem dopuścił się przypisanych mu czynów w formie dokonania. Działając z zamiarem kierunkowym, a więc w celu osiągnięcia korzyści majątkowej i stosując oszukańcze zabiegi wprowadzające organ finansowy w błąd w zakresie prawidłowego rozliczenia należnego podatku od towarów i usług - z chwilą bowiem przedłożenia w Urzędzie Skarbowym deklaracji podatkowych w oparciu o poświadczające nieprawdę faktury VAT oskarżony D. K. (1) i doprowadzając do uszczuplenia należności podatkowych – zrealizował znamiona ustawowe występków z art. 286§1 k.k. w zb. z art. 294§1 k.k. w z art. 273 k.k. w zw. z art. 12 k.k. w zw. z art. 11§2 k.k. Nie ma znaczenia dla przyjęcia formy dokonania okoliczność podnoszona przez oskarżonego i zaakceptowana przez Sąd I instancji, że wdrożone w sprawie kontrole w zakresie rzetelności deklarowanych podstaw opodatkowania oraz obliczania i wypłacania podatków stanowiących dochód Skarbu Państwa – skutecznie wykryły powyższy proceder.

Czym innym jest bowiem niekorzystne rozporządzenie mieniem, które stanowi znamię przestępstwa z art. 286 § 1 k.k., czym innym zaś szkoda wyrządzona inkryminowanym działaniem. „Utożsamianie tych dwóch pojęć nie znajduje żadnego zakotwiczenia w treści art. 286 § 1 k.k., a jest pokłosiem mylenia "niekorzystnego rozporządzenie mieniem" ze "szkodą" czy "stratą", podczas gdy ten pierwszy i stanowiący znamię oszustwa termin ma szerszy od tych ostatnich zakres znaczeniowy i może także dotyczyć sytuacji, w której interesy majątkowe pokrzywdzonego ulegają pogorszeniu, mimo iż nie doszło do powstania żadnej szkody majątkowej. Szerokie ujęcie terminu "mienie" determinuje równie szeroką interpretację pojęcia "niekorzystnego rozporządzenia mieniem", przez co należy rozumieć wszelkie działania, które w majątku pokrzywdzonego powodują jakiekolwiek niekorzystne zmiany” (vide przykładowo: wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 10 sierpnia 2018 r., II AKa 247/18). Zaniżenie należnego za dany okres zobowiązania podatkowego stanowi realizację znamion przestępstwa skarbowego określonego w art. 56 § 1 k.k.s. – w wypadku spełnienia określonych w tym przepisie przesłanek. Takiego zarzutu z Kodeksu Karnego Skarbowego nie sformułowano wobec oskarżonego we wniesionym w niniejszej sprawie akcie oskarżenia, choć nie można tracić z pola widzenia, że w zakresie przestępstw podatkowych, ściśle związanych z niniejszą sprawą, oskarżony odpowiada w sprawie toczącej się przed Sądem Rejonowym dla Warszawy Pragi – Północ w W., sygn.. akt IV K 457/14. Przypomnieć w tym miejscu godzi się, że zgodnie z treścią art. 8 § 1 k.k.s. nie ma przeszkód prawnych do tego, by sprawca ponosił odpowiedzialność i na gruncie Ustawy Kodeks Karny Skarbowy, i na podstawie przepisów karnych innej ustawy – w tym Kodeksu Karnego. „Reguły wyłączania wielości ocen mogą służyć do redukcji kwalifikacji prawnej w ramach normatywnej analizy przeprowadzonej odrębnie dla poszczególnych deliktów (skarbowego i powszechnego) objętych tym zbiegiem, natomiast nie mają już zastosowania do obu kwalifikacji prawnych jako całości. Inaczej rzecz ujmując: reguły wyłączania wielości ocen mają zastosowanie jedynie w wypadku zbiegu przepisów ustawy, natomiast nie stosuje się ich w razie idealnego zbiegu czynów zabronionych, o którym mowa w art. 8 § 1 k.k.s. (vide Uchwała Sądu Najwyższego 7 sędziów z dnia 24 stycznia 2013 r., I KZP 19/12).

Lp.

Zarzut

II.

Błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, mający wpływ na jego treść , a polegający na nietrafnym oraz całkowicie dowolnym ustaleniu, iż po stronie oskarżonego D. K. (1) istnieje pozytywna prognoza kryminologiczna pozwalająca na orzeczenie wobec wyżej wymienionego łącznej kary w wymiarze 2 (dwóch) lat pozbawienia wolności z warunkowym jej zawieszeniem na okres próby lat 5 (pięć), podczas, gdy charakter i okoliczności popełnionych przez niego czynów, ich wysoki stopień społecznej szkodliwości, postawa oskarżonego w toku całego postępowania, a także fakt jego dotychczasowej karalności przemawiają za orzeczeniem wobec niego kary pozbawienia wolności bez warunkowego jej zawieszenia.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzut jako niezasadny nie zasługuje na uwzględnienie. Sąd Okręgowy orzekając o karze wskazał, że:

- uwzględniając odległość czasową od daty popełnienia przypisanych czynów i fakt, że w okresie tym oskarżony starał się funkcjonować nie naruszający obowiązujących przepisów co powoduje, że orzeczenie wobec oskarżonego łącznej kary pozbawienia wolności w wymiarze 2 lat z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres lat 5 będzie karą słuszną i realizującą cele w zakresie indywidualnego , jak też społecznego oddziaływania;

- orzeczona wobec oskarżonego łączna grzywna w wymiarze 250 stawek dziennych po 30 zł każda będzie stanowiła dla niego realną dolegliwość, wpływając na kształtowanie właściwej postawy sprawcy dopuszczającego się przestępstwa w celu osiągnięcia korzyści majątkowej.

Argumentacja podniesiona przez prokuratora a koncentrująca się na fakcie, że „oskarżony dotychczas nie uiścił kwoty 903.186, 98 zł stanowiącej wysokości szkody wyrządzonej przez niego zarzucanym mu w punkcie II aktu oskarżenia przestępstwem” – pomija, że taki obowiązek nigdy nie został skutecznie nałożony na oskarżonego.

Z kolei podnosząc „dotychczasową karalność” oskarżonego – prokurator pomija, że w czasie popełnienia czynów przypisanych D. K. (1) był osobą niekaraną (vide akt oskarżenia oraz k. 748 – dane o karalności).

W efekcie skarżący prokurator nie podniósł w skardze odwoławczej tego rodzaju okoliczności, które mogłyby skutkować wzruszeniem prawidłowo orzeczonej i sprawiedliwej kary.

Wniosek

o zmianę zaskarżonego wyroku w zakresie kwalifikacji prawnej czynów przypisanych przez Sąd oskarżonemu D. K. (1) w wyroku w punkcie I i II poprzez przyjęcie, że przypisanych mu czynów dopuścił się w formie dokonania i wyeliminowanie z ich opisu usiłowania, po czym przyjęcie, że D. K. (1) dopuścił się czynów określonych w art. 286§1 k.k. w zw. z art. 294§1 k.k. w zb. z art. 273 k.k. w zw. z art. 11§2 k.k. w zw. z art. 12 k.k. i w konsekwencji:

1)  orzeczenie wobec oskarżonego D. K. (2) o którym mowa w art. 46§1 k.k., tj. obowiązku naprawienia wyrządzonej przestępstwem szkody poprzez zapłatę na rachunek Urzędu Skarbowego w B. kwoty 903.186,98 zł

2)  zmianę zaskarżonego wyroku w podstawie skazania, poprzez uchylenie rozstrzygnięcia o warunkowym zawieszeniu wykonania łącznej kary pozbawienia wolności orzeczonej wobec oskarżonego D. K. (1).

☐ zasadny

częściowo zasadny

niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Uznanie zarzutu z pkt I apelacji jako trafnego – skutkowało wydaniem orzeczenia reformatoryjnego, jak w pkt I wyroku;

Z uwagi na niepodzielenie zasadności zarzutu z pkt II apelacji – brak podstaw do uwzględnienia wniosku w kształcie postulowanym przez skarżącego.

Odnośnie postulowanego przez skarżącego orzeczenia na podstawie art. 46§1 k.k. obowiązku naprawienia wyrządzonej przestępstwem szkody dodatkowo podnieść należy, że:

- złożony w sprawie wniosek nie koresponduje w żaden sposób z treścią zarzutów apelacyjnych;

- równocześnie zwrócić uwagę należy, że zgodnie z brzmieniem art. 46§1 k.k. w dacie popełnienia czynu przypisanego w punkcie II wyroku (art. 4§1 k.k.) orzeczenie obowiązku naprawienia szkody nie mogło nastąpić z urzędu, bowiem wymagało złożenia przez pokrzywdzonego lub inna uprawnioną osobę wniosku w tym zakresie;

- w realiach niniejszej sprawy po raz pierwszy wniosek ten został złożony przez prokuratora już po zamknięciu przewodu sądowego w głosach końcowych stron na rozprawie w dniu 23.09.2019 r. (vide k. 706);

- na terminie rozprawy w dniu 07.10.20 19 r. został wznowiony przewód sądowy w trybie art. 409 k.p.k. i po uprzedzeniu stron o możliwości zakwalifikowania czynów oskarżonego z uwzględnieniem przepisu art. 13§1 k.k. – obecny na Sali prokurator nie złożył wniosku o odszkodowanie (vide k. 723)

- na kolejnym terminie rozprawy w dniu 29 listopada 2019 r. po ponownym uprzedzeniu o możliwości zmiany kwalifikacji prawnej czynów zarzuconych oskarżonemu – strony nie zgłosiły żadnych wniosków i przewód sądowy został zamknięty; w głosach końcowych prokurator jedynie „podtrzymał wnioski z dnia 23.09.2019 r.” (vide k. 735).

Zgodnie z art. 49a k.p.k., powinien zostać złożony najpóźniej do zamknięcia przewodu sądowego na rozprawie głównej. Złożenie wniosku po zamknięciu przewodu sądowego, o którym stanowi przepis art. 405 k.p.k., jest bezskuteczne.

W tym stanie rzeczy stwierdzić należy, że termin z art. 49a k.p.k. nie został przez prokuratora w żadnym z analizowanych przypadków dochowany, gdyż każdorazowo wniosek o orzeczenie obowiązków naprawienia szkody był składany po zamknięciu przewodu sądowego na rozprawie głównej. W aktualnym stanie prawnym w żadnym przypadku wniosek nie może zostać złożony w mowach końcowych, ani w instancji odwoławczej. Złożenie wniosku po zamknięciu przewodu sądowego jest bezskuteczne. (podobnie: wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 10 sierpnia 2018 r., II AKa 247/18).

1.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

Brak

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

2.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot utrzymania w mocy

W punkcie II wyroku: utrzymano w mocy zaskarżony wyrok w pozostałej części – w związku ze zmianami wskazanymi w punkcie I wyroku

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Kontrola odwoławcza dokonana w sprawie nie potwierdziła zasadności zarzutów przedstawionych w apelacji obrońcy opartych o treść art. 438 pkt 2 i 3 k.p.k.

Zasadny zarzut prokuratora wskazany w punkcie I apelacji doprowadził do zmiany wyroku Sądu I instancji w zakresie wskazanym w punkcie I wyroku Sądu Apelacyjnego. Kara wymierzona oskarżonemu tak w odniesieniu do kar jednostkowych, jak i kary łącznej – jest sprawiedliwa i nie nosi cech rażącej surowości. Brak przy tym podstaw do uwzględnienia wniosku prokuratora o orzeczenie obowiązku naprawienia szkody na podstawie art. 46§1 k.k.

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot i zakres zmiany

W punkcie I wyroku: zmieniono zaskarżony wyrok w ten sposób, że:

a) w opisach czynów przypisanych w punktach I i II wyroku:

- ustalenie „usiłując poprzez to wprowadzić w błąd” zastąpiono ustaleniem „wprowadzając w błąd”,

- wyeliminowano zapisy „lecz zamierzonego celu nie osiągnął z uwagi na wdrożone w stosunku do Firmy Usługowo – handlowej (...) D. K. (1) postępowanie kontrolne przez Urząd Kontroli Skarbowej w B.”,

b) w odniesieniu do czynów przypisanych w punktach I i II wyroku wyeliminowano z podstawy prawnej skazania art. 13§1 k.k., zaś z podstawy prawnej wymiaru kary art. 14§1 k.k.;

Zwięźle o powodach zmiany

Zasadny zarzut prokuratora wskazany w punkcie I apelacji doprowadził do zmiany wyroku Sądu I instancji – z przyczyn wskazanych w odpowiedzi na ten zarzut

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

Nie dotyczy

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

4.1.

art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

Nie dotyczy

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Brak

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

1.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

III.

zasądzono od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 1800 zł tytułem opłaty za drugą instancję oraz obciążono go wydatkami za postępowanie odwoławcze – zgodnie z treścią art. 634 k.p.k., art. 636§1 k.p.k. oraz art. 2 ust 1 pkt 4 i art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach karnych ( Dz. U. 1983.49.223. jednolity tekst z późn. zm.)

2.  PODPIS

Dorota Tyrała Izabela Szumniak Anna Nowakowska

1.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

I

Podmiot wnoszący apelację

Obrońca oskarżonego

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

wyrok Sądu Okręgowego Warszawa – Praga w Warszawie z dnia 12 grudnia 2019 r., sygn. akt V K 179/19

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

na korzyść

☐ na niekorzyść

w całości

☐ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

1.4. Wnioski

uchylenie

Zmiana

1.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

II

Podmiot wnoszący apelację

Prokurator

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

wyrok Sądu Okręgowego Warszawa – Praga w Warszawie z dnia 12 grudnia 2019 r., sygn. akt V K 179/19

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

na korzyść

na niekorzyść

w całości

☐ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

1.4. Wnioski

uchylenie

Zmiana