UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 26 lutego 2020 roku powód (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. domagał się zasądzenia od pozwanego (...) spółki akcyjnej z siedzibą w W. kwoty 2 948,06 złotych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi za okres od dnia 29 grudnia 2019 roku do dnia zapłaty, a także kosztów procesu.

W uzasadnieniu powód wskazał, że pozwany jako ubezpieczyciel w zakresie odpowiedzialności cywilnej sprawcy szkody powstałej w pojeździe marki R. model C. o numerze rejestracyjnym (...) w wyniku kolizji drogowej, która miała miejsce w dniu 04 października 2019 roku, jest zobowiązany z tytułu powyższej szkody do zapłaty odszkodowania odpowiadającego kosztom najmu pojazdu zastępczego w czasie naprawy uszkodzonego pojazdu na rzecz poszkodowanego (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością spółki komandytowej z siedzibą w R., który przelał swoją wierzytelność z tego tytułu na Przedsiębiorstwo Usługowo – Handlowe (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G., z którym została zawarta umowa najmu pojazdu zastępczego. Z kolei ten podmiot dokonał powierniczego przelewu przedmiotowej wierzytelności na powoda.

Dochodzona pozwem kwota obejmuje nieuznane przez pozwanego koszty najmu pojazdu zastępczego w czasie naprawy uszkodzonego pojazdu marki R. model C. o numerze rejestracyjnym (...) w kwocie 2 948,06 złotych (kwota netto + 50% podatku VAT). Sporna zaś w sprawie pozostaje stawka najmu pojazdu zastępczego oraz okres najmu.

Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym wydanym w dniu 16 czerwca 2020 roku w sprawie o sygn. akt VI GNc 1077/20 referendarz sądowy Sądu Rejonowego w Gdyni uwzględnił żądanie pozwu w całości.

W sprzeciwie od powyższego nakazu zapłaty pozwany (...) spółki akcyjnej z siedzibą w W. domagał się oddalenia powództwa kwestionując legitymację procesową powoda i wskazując, że do umowy przelewu wierzytelności doszło w dacie zawarcia umowy najmu, tj. w dniu 22 października 2019 roku, natomiast faktura została wystawiona dopiero w dniu 18 listopada 2019 roku. Pozwany podniósł, że powód nie udowodnił poniesienia kosztów z tytułu najmu przez poszkodowanego, jako że podstawowym warunkiem uwzględnienia roszczenia o zwrot kosztów najmu pojazdu zastępczego jest wykazanie poniesienia wydatku na taki najem. Co więcej, pełny skutek umowy przelewu wierzytelności przyszłej należy łączyć dopiero z powstaniem wierzytelności cedenta.

Nadto pozwany zakwestionował dobową stawkę najmu wskazaną w pozwie oraz zarzucił poszkodowanemu naruszenie obowiązku minimalizowania szkody poprzez nieuzasadnioną odmowę skorzystania z oferty pozwanego korzystniejszej finansowo od oferty pozwanego. Pozwany wskazał bowiem, że w dniu 07 października 2019 roku P. C. dokonał zgłoszenia szkody w imieniu poszkodowanego korzystając z internetowego formularza dostępnego na stronie internetowej. W odpowiedzi na zgłoszenie w wiadomości mailowej poszkodowany został poinformowany o możliwości skorzystania z bezpłatnego najmu pojazdu zastępczego, z prośbą o kontakt w razie zajścia takiej potrzeby. Informacja taka została wysłana wraz z warunkami skorzystania z pojazdu zastępczego, stawkami za najem pojazdu, do wysokości których ubezpieczyciel zrefunduje koszty najmu, informacją, że wynajmowane pojazdy są dostępne we wszystkich klasach, że pojazd zostanie podstawiony w wyznaczone miejsce, a poszkodowany nie poniesie żądnych dodatkowych kosztów, jak też o skutkach skorzystania z najmu pojazdu zastępczego u innego podmiotu oraz obowiązku współdziałania po stronie poszkodowanego.

Pozwany wskazał, że jedyną wymaganą od poszkodowanego aktywnością było zainicjowanie kontaktu do pozwanego, a także że mimo iż zdarzenie miało miejsce w dniu 04 października 2019 roku, najem pojazdu nastąpił dopiero w dniu 22 października 2019 roku.

Pozwany wskazał również, że odpowiedzialny za szkodę może zapłacić odszkodowanie ustalone w oparciu o rynkowe ceny najmu pojazdu o zbliżonych do uszkodzonego parametrach. Nie jest przy tym wystarczającym dowodem takich cen umowa najmu, cennik, czy wystawiona faktura, strony mogą bowiem dowolnie określić wysokość czynszu najmu, również w rozmiarze odbiegającym od przeciętnych, rynkowych cen.

Pozwany oświadczył, że nie kwestionuje roszczenia powoda w zakresie czasu najmu pojazdu zastępczego.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Dnia 04 października 2019 roku w wyniku kolizji drogowej, za którą odpowiedzialność ponosił sprawca ubezpieczony od odpowiedzialności cywilnej w (...) spółce akcyjnej z siedzibą w W., uszkodzeniu uległ pojazd marki R. model C. o numerze rejestracyjnym (...) użytkowany przez (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością spółkę komandytową z siedzibą w R.. Podmiot ten był uprawniony do obniżenia należnego podatku VAT o 50% kwoty podatku naliczonego.

niesporne

W dniu 07 października 2019 roku P. C. – upoważniony pracownik (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością spółki komandytowej z siedzibą w R. zgłosił szkodę w pojeździe marki R. model C. o numerze rejestracyjnym (...) ubezpieczycielowi sprawcy szkody, tj. (...) spółce akcyjnej z siedzibą w W. korzystając z formularza internetowego zgłoszenia szkody i wskazując do kontaktu adres poczty elektronicznej (...)

Podczas zgłaszania szkody zgłaszający oświadczył, że będzie potrzebował pojazdu zastępczego, ale dotychczas jeszcze z niego nie skorzystał. Został on również poinformowany, że pojazd uszkodzony należy do kategorii pojazdów (...) i że maksymalna kwota za najem pojazdu zastępczego, jaką pokryje ubezpieczyciel to 59 złotych netto za dobę. Poinformowano go także, że w razie wynajęcia pojazdu we własnym zakresie wynajmowany pojazd nie powinien być z segmentu wyższego niż pojazd uszkodzony, a kwota najmu nie powinna przekraczać wartości podanej w zamieszczonej w formularzu tabeli, przy czym (...) spółka akcyjna z siedzibą w W. zastrzegł sobie prawo do zweryfikowania kosztów wynajmowanego pojazdu.

Zgłaszający szkodę (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowa z siedzibą w R. oświadczył, że zapoznał się z powyższymi warunkami najmu pojazdów zastępczych.

Powyższa informacja została przesłana także na wskazany adres mailowy oraz w formie sms na wskazany numer telefonu należący do P. C..

W dniu 10 października 2019 roku P. C. w imieniu (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowa z siedzibą w R. ponownie przesłał wypełniony druk zgłoszenia szkody, gdzie poinformowano poszkodowanego, że w przypadku zainteresowania najmem pojazdu zastępczego należy skontaktować się ze wskazaną infolinią ubezpieczyciela, a także że w razie wynajęcia pojazdu we własnym zakresie koszty wynajmu zostaną zweryfikowane do poziomu oferty ubezpieczyciela według wskazanej w piśmie tabeli, w tym w przypadku pojazdów klasy B ((...)) – do kwoty 59 złotych netto za dobę.

formularz internetowego zgłoszenia szkody – k. 80-82 akt oraz akta szkody – k. 83 akt, pełnomocnictwo dla P. C. – w aktach szkody – k. 83 akt, potwierdzenie wysłania wiadomości mailowej i wiadomości sms z dnia 07 października 2019 roku – w aktach szkody – k. 83 akt, wydruk wiadomości mailowej z dnia 10 października 2019 roku – w aktach szkody – k. 83 akt, zeznania świadka P. C. – protokół rozprawy z dnia 17 lutego 2021 roku – k. 164-166 akt (zapis obrazu i dźwięku 00:00:58-00:13:27)

(...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowa z siedzibą w R. nie miał żadnych szczególnych wymogów dotyczących pojazdu zastępczego.

zeznania świadka P. C. – protokół rozprawy z dnia 17 lutego 2021 roku – k. 164-166 akt (zapis obrazu i dźwięku 00:00:58-00:13:27), zeznania świadka M. E. – protokół rozprawy z dnia 17 marca 2021 roku – k. 176-177 akt (zapis obrazu i dźwięku 00:02:05-00:17:10)

Z pojazdu marki R. model C. o numerze rejestracyjnym (...) korzystała na co dzień M. E. – pracownik (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością spółki komandytowej z siedzibą w R.. Nie miała ona również żadnych szczególnych wymogów dotyczących pojazdu zastępczego, w tym odnośnie rodzaju skrzyni biegów, mimo że w pojeździe uszkodzonym była automatyczna skrzynia biegów, palenia tytoniu, czy przewożenia zwierząt.

P. C. przekazał M. E. dokumentację związaną z likwidacją szkody i to ona podejmowała czynności w imieniu (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością spółki komandytowej z siedzibą w R. w dalszym toku postępowania likwidacyjnego.

W dniu 21 października 2019 roku M. E. działająca w imieniu (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością spółki komandytowej z siedzibą w R. zleciła naprawę uszkodzonego pojazdu marki R. model C. o numerze rejestracyjnym (...) Przedsiębiorstwu Usługowo – Handlowemu (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G..

W dniu 22 października 2019 roku o godzinie 10:23 Przedsiębiorstwo Usługowo – Handlowe (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. jako pełnomocnik (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością spółki komandytowej z siedzibą w R. zwrócił się mailowo do ubezpieczyciela sprawcy szkody – (...) spółki akcyjnej z siedzibą w W. – w związku z zainteresowaniem poszkodowanego propozycją wynajęcia pojazdu za pośrednictwem ubezpieczyciela – o przesłanie odpowiedzi na wskazane w mailu pytania dotyczące zagadnień mających być istotnymi dla poszkodowanego, a także o przesłanie dokumentów stanowiących gwarancję spełnienia zadeklarowanych warunków najmu pojazdu.

Jednocześnie wskazano, że w razie braku odpowiedzi w ciągu 3 dni lub nadesłania niepełnych informacji, czy dokumentów, poszkodowany skorzysta z najmu pojazdu zastępczego w Przedsiębiorstwie Usługowo – Handlowym (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G..

Mailem z dnia 22 października 2019 roku o godz. 10:23 (...) spółka akcyjna z siedzibą w W. poinformował o potwierdzeniu powyższego zapytania i przekazaniu zagadnienia do odpowiedniego działu.

W odpowiedzi na powyższe mailem z dnia 22 października 2019 roku o godz. 10:27 Przedsiębiorstwo Usługowo – Handlowe (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. poinformował, że przekazane informacje nie wyczerpują wszystkich kwestii istotnych dla poszkodowanego. W związku z tym i wobec braku przesłania dokumentów potwierdzających deklarowane warunki najmu oraz istotne cennych pojazdu wynajmowanego wskazano, że poszkodowany – wobec niemożności oceny warunków najmu oferowanych przez rekomendowaną przez ubezpieczyciela wypożyczalnie – zdecydował się wynająć pojazd zastępczy w Przedsiębiorstwie Usługowo – Handlowym (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G..

W dniu 22 października 2019 roku M. E. działająca w imieniu (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością spółki komandytowej z siedzibą w R. zawarła z Przedsiębiorstwo Usługowo – Handlowe (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. umowę najmu pojazdu zastępczego marki R. model C. o numerze rejestracyjnym (...).

Strony ustaliły cenę za najem tego pojazdu m. in. w kwocie 145 złotych netto w przypadku najmu pojazdu przez okres 20-29 dni.

Mimo że pojazd uszkodzony miał automatyczną skrzynię biegów, M. E. otrzymała pojazd zastępczy z manualną skrzynią biegów, ale nie stanowiło to dla niej problemu.

W umowie wskazano, że nie ma limitu przejechanych kilometrów, a podstawienie pojazdu wynajmowanego pod adres i w czasie wskazanym przez najemcę nie podlega dodatkowej opłacie, umowa nie jest także obciążona kaucją, karami umownymi ani żadnymi dodatkowymi opłatami (np. za opony zimowe, nawigację, fotelik dla dziecka, możliwość palenia w samochodzie, za przewożenie zwierząt, za mycie po zakończeniu najmu). Wynajmowany pojazd posiadał pełne ubezpieczenie OC oraz AC for rent, a najemca nie był obciążony udziałem własnym za szkodę w pojedzie wynajmowanym.

W tym samym dniu, tj. w dniu 22 października 2019 roku M. E. działająca w imieniu (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością spółki komandytowej z siedzibą w R. zawarła z Przedsiębiorstwo Usługowo – Handlowe (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. umowę o przelew wierzytelności przysługującej mu względem towarzystwa (...) spółce akcyjnej z siedzibą w W. z polisy OC sprawcy z tytułu zwrotu kosztów wynajmu pojazdu zastępczego w celu pokrycia kosztów tego najmu.

Pojazd zastępczy został zwrócony w dniu 19 listopada 2019 roku.

zlecenie naprawy pojazdu – k. 27 akt, wydruk wiadomości mailowej – k. 13, 14, 18 akt, lista pytań odnośnie warunków najmu – k. 16-17 akt, pełnomocnictwo – k. 15 akt, umowa najmu pojazdu zastępczego klasy B – k. 11 akt, protokół zdania pojazdu – k. 28 akt, umowa o przelew wierzytelności z polisy oc sprawcy – k. 35 akt, pełnomocnictwo dla M. E. – w aktach szkody – k. 83 akt, zeznania świadka M. E. – protokół rozprawy z dnia 17 marca 2021 roku – k. 176-177 akt (zapis obrazu i dźwięku 00:02:05-00:17:10)

M. E. nie dokonywała rozeznania w zakresie stawek najmu stosowanych przez inne podmioty oferujące najem pojazdów zastępczych.

zeznania świadka M. E. – protokół rozprawy z dnia 17 marca 2021 roku – k. 176-177 akt (zapis obrazu i dźwięku 00:02:05-00:17:10)

W dniu 21 listopada 2019 roku Przedsiębiorstwo Usługowo – Handlowe (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. zawarł z (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. umowę zlecenia oraz w jej wykonaniu – umowę o powierniczy przelew wierzytelności z polisy OC poszkodowanego z tytułu odszkodowania w związku z naprawą pojazdu marki R. model C. o numerze rejestracyjnym (...).

umowa o powierniczy przelew wierzytelności – k. 37 akt, zlecenie do powierniczej umowy przelew wierzytelności – k. 36 akt

W dniu 19 listopada 2019 roku z tytułu najmu pojazdu zastępczego przez okres 28 dni Przedsiębiorstwo Usługowo – Handlowe (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. wystawił poszkodowanemu (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością spółce komandytowej z siedzibą w R. fakturę o numerze (...) na kwotę 4 060 złotych netto (według stawki w kwocie 145 złotych netto).

faktura – k. 12 akt

(...) spółka akcyjna z siedzibą w W. tytułem odszkodowania obejmującego koszty najmu pojazdu zastępczego przyznał i wypłacił kwotę 1 578,84 złotych uwzględniając okres najmu wynoszący 24 dni oraz stawkę w kwocie 59 złotych netto za dobę (+ 50% VAT).

decyzje – w aktach szkody – k. 83 akt

W dniu 14 sierpnia 2018 roku (...) spółka akcyjna z siedzibą w W. oraz (...) spółka akcyjna z siedzibą w W. zawarli umowę o współpracy w zakresie najmu pojazdów zastępczych, z której wynika, że współpracująca z pozwanym (...) spółka akcyjna z siedzibą w W. zobowiązana była w tej kwestii do kontaktu z poszkodowanym w ciągu 1 godziny od przyjęcia zlecenia lub potwierdzenia szczegółowych informacji odnośnie klasy pojazdu oraz miejsca dostarczenia i zwrotu pojazdu. Usługa była wykonywana na terenie Polski, a za zgodą ubezpieczyciela – także poza granicami kraju. Strony uzgodniły również cenę za najem takich pojazdów, w przypadku pojazdów klasy B – w kwocie 59 złotych netto.

umowa o współpracy w zakresie najmu pojazdów zastępczych wraz z aneksem – k. 154-162 akt

Sąd zważył, co następuje:

Stan faktyczny w niniejszej sprawie w zakresie, w jakim pozostawał bezsporny pomiędzy stronami, Sąd ustalił na podstawie oświadczeń stron.

Sąd uwzględnił wskazane powyżej dokumenty, w tym znajdujące się w aktach szkody, albowiem ich autentyczność i wiarygodność nie była przez strony kwestionowana, jak również Sąd nie znalazł podstaw do podważenia ich wiarygodności i mocy dowodowej.

Pozostałe dokumenty nie miały znaczenia, gdyż nie wnosiły do sprawy nowych i istotnych dla jej rozstrzygnięcia okoliczności, w szczególności dotyczy to dokumentów potwierdzających przebieg naprawy pojazdu marki R. model C. o numerze rejestracyjnym (...), albowiem okres najmu pojazdu zastępczego determinowany okresem naprawy pojazdu uszkodzonego i innymi niezbędnymi czynnościami związanymi z procesem naprawy nie był sporny w sprawie, co jednoznacznie wynikało z oświadczenia pozwanego zawartego w sprzeciwie od nakazu zapłaty. Jako nie mającą znaczenia w niniejszej sprawie Sąd ocenił również przedłożoną przez stronę powodową do akt opinię biegłego sądowego sporządzoną na potrzeby innej sprawy sądowej toczącej się przed Sądem Rejonowym w Białymstoku pod sygn. akt VIII GC 168/17. Wprawdzie z treści art. 278¹ k.p.c. wynika, że sąd może dopuścić dowód z opinii sporządzonej na zlecenie organu władzy publicznej w innym postępowaniu przewidzianym przez ustawę, niemniej jednak przedmiotowa opinia dotyczyła stawek za najem pojazdów zastępczych klasy C w 2017 roku na terenie B., podczas gdy w niniejszej sprawie sporna była wysokość stawek za najem pojazdów zastępczych klasy B w 2019 roku na terenie R.. W żadnej zatem mierze opinia sporządzona w sprawie toczącej się przed Sądem Rejonowym w Białymstoku pod sygn. akt VIII GC 168/17 nie mogła być przydatna do rozstrzygnięcia niniejszej sprawy.

Podobnież bez znaczenia pozostawała przedłożona przez powoda umowa najmu z dnia 20 maja 2017 roku zawarta przez 99rent spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. z innym najemcą (K. G.) – Sąd miał bowiem na uwadze, że powód nie wykazał, ażeby ta umowa została zawarta w ramach współpracy pozwanego z tym podmiotem, a nadto została ona zawarta dwa lata wcześniej niż umowa będąca przedmiotem niniejszej sprawy, stąd jej warunki mogły ulec daleko idącym zmianom. Bez znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy pozostawało również pismo z dnia 09 marca 2018 roku Towarzystwo (...) spółki akcyjnej z siedzibą w W. (k. 123 akt) dotyczące bliżej nieokreślonej reklamacji w związku z najmem pojazdu zastępczego przez inną osobę.

Jednocześnie pozwany (...) spółka akcyjna z siedzibą w W. przedłożył do akt umowę z dnia 14 sierpnia 2018 roku o współpracy w zakresie najmu pojazdów zastępczych wraz z aneksem, z której wynika, że współpracująca z pozwanym (...) spółka akcyjna z siedzibą w W. zobowiązana była w tej kwestii do kontaktu z poszkodowanym w ciągu 1 godziny od przyjęcia zlecenia lub potwierdzenia szczegółowych informacji odnośnie klasy pojazdu oraz miejsca dostarczenia i zwrotu pojazdu. Usługa była wykonywana na terenie Polski, a za zgodą ubezpieczyciela – także poza granicami kraju. Strony uzgodniły również cenę za najem takich pojazdów, w przypadku pojazdów klasy B – w kwocie 59 złotych netto.

Podkreślić przy tym należy, że Sąd rozpoznający sprawę podziela pogląd wyrażony przez Sąd Okręgowy w Warszawie w uzasadnieniu wyroku z dnia 08 grudnia 2016 roku (sygn. akt XX III Ga 2060/17), w którym wskazano, że nie jest wymagane, aby ubezpieczyciel złożył poszkodowanemu ofertę najmu w rozumieniu art. 66 k.c., to jest zawierającą wszystkie opisane w tym przepisie warunki. Wystarczające jest bowiem przedstawienie tylko podstawowych zasad najmu przez ubezpieczyciela, a nawet sama propozycja takiego najmu, po której poszkodowany powinien podjąć inicjatywę zmierzającą do ustalenia interesujących go warunków najmu i w oparciu o nie podjąć decyzję, czy korzysta z propozycji ubezpieczyciela, czy poszukuje samochodu zastępczego na rynku będąc jednocześnie świadomym, że będzie zobowiązany do pokrycia kosztów wykraczających ponad te wynikające z propozycji ubezpieczyciela. Również wskazać należy, że dane przekazane w czasie rozmowy telefonicznej, czy mailowo także nie muszą wyczerpywać przesłanek, które pozwalałyby uznać je za ofertę w rozumieniu art. 66 k.c., wystarczające jest, że stanowią one informacje pozwalające poszkodowanemu powziąć wiedzę co do tego, że istnieje możliwość wypożyczenia pojazdu u ubezpieczyciela, a także co do tego, jaka jest orientacyjna stawka najmu. Na podstawie bowiem tych informacji poszkodowany może uzyskać przekonanie, że w istocie stawka ta jest znacznie niższa od tej, którą ustalono w umowie najmu zawartej z powodem (tak też Sąd Okręgowy w Szczecinie w wyroku z dnia 08 grudnia 2017 roku, sygn. akt VIII Ga 422/17).

Odnosząc się do przedłożonego przez powoda cennika usług zawierających stosowane przez wskazane tam podmioty stawki za najem pojazdów zastępczych (k. 56 akt), to w ocenie Sądu nie mogło stanowić dowodu na rynkowość stawki zastosowanej przez powoda, albowiem dotyczy ono wybranych przez powoda podmiotów, co przemawia za przyjęciem, iż powód przedstawił jedynie te cenniki usług najmu pojazdów zastępczych, które stanowiły poparcie jego twierdzeń. Nie mogą one zatem stanowić obiektywnego dowodu na okoliczność wysokości stawek za najem stosowanych przez inne podmioty. Nadto Sąd miał na uwadze, że powód nie zdołał wykazać, że podmioty te świadczą usługi najmu pojazdów zastępczych na lokalnym dla poszkodowanego – (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością spółki komandytowej z siedzibą w R. – rynku, siedziby tych podmiotów znajdują się bowiem w G., S. i G., tymczasem poszkodowany ma siedzibę w R. i ten obszar jest dla niego rynkiem lokalnym.

Za wiarygodne Sąd uznał zeznania świadka P. C. i oparł się na nich ustalając, że świadek zgłaszając szkodę w imieniu poszkodowanego (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością spółki komandytowej z siedzibą w R. zapoznał się z informacją ubezpieczyciela na temat możliwości wynajęcia pojazdu za jego pośrednictwem i akceptowanych stawkach w razie wynajęcia pojazdu we własnym zakresie, świadek potwierdził także otrzymanie tych informacji w formie wiadomości sms. Jednocześnie świadek wskazał, że jedynie zgłaszał szkodę w imieniu poszkodowanego, zaś pozostałe czynności w postępowaniu likwidacyjnym wykonywał faktyczny użytkownik pojazdu – M. E..

W tym miejscu wskazać należy, że skoro świadek P. C. został jako przedstawiciel poszkodowanego poinformowany na temat możliwości wynajęcia pojazdu za pośrednictwem ubezpieczyciela i akceptowanych stawkach w razie wynajęcia pojazdu we własnym zakresie, to nastąpiło to ze skutkami na rzecz poszkodowanego (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością spółki komandytowej z siedzibą w R. i bez znaczenia pozostaje tutaj okoliczność, czy informacje takie zostały przekazane przez świadka dalej, tj. faktycznemu użytkownikowi pojazdu M. E., przy czym jak wynikało z zeznań tego świadka – świadek P. C. przekazał jej całą dotychczasową dokumentację.

Sąd miał również na uwadze, że świadek P. C. wskazał, że poszkodowany (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowa z siedzibą w R. nie miał żadnych szczególnych wymogów dotyczących pojazdu zastępczego, wobec czego wymogi, jakie musiałby spełniać ten pojazd z punktu widzenia jego bezpośredniego użytkownika – pracownika poszkodowanego M. E., pozostawałyby bez znaczenia. Wskazać przy tym należy, że świadek M. E. potwierdziła, że nie tylko poszkodowany (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowa z siedzibą w R. nie miał żadnych szczególnych wymogów dotyczących pojazdu zastępczego, ale ona również nie miała żadnych specjalnych oczekiwań, i co więcej – mimo, że jej pojazd miał automatyczną skrzynię biegów, od powoda otrzymała pojazd ze skrzynią manualną, ale nie stanowiło to dla niej żadnego problemu.

Odnosząc się do zeznań świadka M. E. to Sąd uznał je za wiarygodne w powyższym zakresie, a także oparł się na nich ustalając, że świadek jako przedstawiciel poszkodowanego nie interesował się wysokością stawek najmu pojazdu zastępczego, ani nie robił rozeznania ich wysokości na rynku.

Sąd nie przeprowadził pozostałych dowodów wskazanych w pozwie, w tym dowodu z opinii biegłego sądowego, albowiem powód cofnął wnioski w tym zakresie oświadczeniem zawartym w piśmie procesowym z datą w nagłówku „dnia 20 września 2020 roku” (data prezentaty: 2020-09-24, k. 111-117 akt).

W ocenie Sądu powództwo zasługiwało na uwzględnienie w części.

W niniejszej sprawie powód (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. domagał się zasądzenia od pozwanego (...) spółki akcyjnej z siedzibą w W. kwoty 2 948,06 złotych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi za okres od dnia 29 grudnia 2019 roku do dnia zapłaty, a także kosztów procesu – tytułem zapłaty pozostałej kwoty odszkodowania obejmującego zwrot kosztów najmu pojazdu zastępczego w związku z uszkodzeniem pojazdu marki R. model C. o numerze rejestracyjnym (...) w wyniku kolizji drogowej, która miała miejsce w dniu 04 października 2019 roku.

Pozwany wnosząc o oddalenie powództwa kwestionował legitymację procesową powoda wskazując, że do umowy przelewu wierzytelności doszło w dacie zawarcia umowy najmu, tj. w dniu 22 października 2019 roku, natomiast faktura została wystawiona dopiero w dniu 18 listopada 2019 roku. Pozwany podniósł, że powód nie udowodnił poniesienia kosztów z tytułu najmu przez poszkodowanego, jako że podstawowym warunkiem uwzględnienia roszczenia o zwrot kosztów najmu pojazdu zastępczego jest wykazanie poniesienia wydatku na taki najem. Co więcej, pełny skutek umowy przelewu wierzytelności przyszłej należy łączyć dopiero z powstaniem wierzytelności cedenta.

Nadto poważny zakwestionował dobową stawkę najmu wskazaną w pozwie oraz zarzucił poszkodowanemu naruszenie obowiązku minimalizowania szkody poprzez nieuzasadnioną odmowę skorzystania z oferty pozwanego korzystniejszej finansowo od oferty pozwanego. Pozwany wskazał bowiem, że w dniu 07 października 2019 roku P. C. dokonał zgłoszenia szkody w imieniu poszkodowanego korzystając z internetowego formularza dostępnego na stronie internetowej. W odpowiedzi na zgłoszenie w wiadomości mailowej poszkodowany został poinformowany o możliwości skorzystania z bezpłatnego najmu pojazdu zastępczego, z prośbą o kontakt w razie zajścia takiej potrzeby. Informacja taka została wysłana wraz z warunkami skorzystania z pojazdu zastępczego, stawkami za najem pojazdu, do wysokości których ubezpieczyciel zrefunduje koszty najmu, informacją, że wynajmowane pojazdy są dostępne we wszystkich klasach, że pojazd zostanie podstawiony w wyznaczone miejsce, a poszkodowany nie poniesie żądnych dodatkowych kosztów, jak też o skutkach skorzystania z najmu pojazdu zastępczego u innego podmiotu oraz obowiązku współdziałania po stronie poszkodowanego. Pozwany wskazał, że jedyną wymaganą od poszkodowanego aktywnością było zainicjowanie kontaktu do pozwanego, a także że mimo iż zdarzenie miało miejsce w dniu 04 października 2019 roku, najem pojazdu nastąpił dopiero w dniu 22 października 2019 roku.

Pozwany oświadczył, że nie kwestionuje roszczenia powoda w zakresie czasu najmu pojazdu zastępczego.

Odnosząc się w pierwszej kolejności do zarzutu braku legitymacji procesowej powoda, wskazać należy, że nie był on zasadny.

Legitymacja procesowa to uprawnienie do poszukiwania ochrony prawnej w konkretnej sprawie, przy czym literatura przedmiotu rozróżnia legitymację procesową czynną i bierną. Pierwsza z nich dotyczy strony powodowej i oznacza uprawnienie do wszczęcia i prowadzenia procesu, druga zaś dotyczy strony pozwanej i uzasadnia występowanie w procesie w charakterze pozwanego. Legitymacja procesowa jest więc uprawnieniem konkretnego podmiotu (legitymacja czynna) do występowania z konkretnym roszczeniem przeciwko innemu oznaczonemu podmiotowi (legitymacja bierna) wypływające z prawa materialnego.

Z przedłożonych w sprawie dokumentów wynika, że w dniu 22 października 2019 roku poszkodowany (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowa z siedzibą w R. reprezentowana przez działającą na podstawie upoważnienia M. E. zawarł z powodem umowę cesji wierzytelności obejmującej koszty najmu pojazdu zastępczego w celu zaspokojenia wierzytelności wobec poszkodowanego o zapłatę za najem pojazdu zastępczego. Pozwany podnosił natomiast, że powód nie wykazał, ażeby czynsz najmu został przez poszkodowanego uiszczony, co warunkowało zdaniem pozwanego powstanie wierzytelności będącej przedmiotem przelewu. Brak faktycznego uiszczenia czynszu najmu powodował więc, zdaniem pozwanego, że wierzytelność ta nie istniała w chwili zawarcia umowy przelewu wierzytelności i nie mogła być przedmiotem cesji.

W ocenie Sądu nie ma wątpliwości, że faktyczne poniesienie kosztów najmu pojazdu zastępczego nie jest warunkiem skutecznego domagania się zwrotu tych kosztów. Stanowisko to jest wynikiem analizy uzasadnienia uchwały Sądu Najwyższego z dnia 17 listopada 2011 roku (sygn. akt III CZP 5/11). Wprawdzie Sąd Najwyższy wskazał, że „strata majątkowa powstaje dopiero z chwilą poniesienia kosztów najmu pojazdu zastępczego”, ale nie można z tego wyprowadzić wniosku, że poszkodowany może domagać się zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego tylko, jeżeli faktycznie poniósł te koszty poprzez zapłatę stosownej kwoty. Zauważyć bowiem należy, że przedmiotem rozważań Sądu Najwyższego było to, czy osobie fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej w ogóle przysługuje refundacja kosztów najmu pojazdu zastępczego. Sąd Najwyższy wskazał, że co do roszczeń o naprawienie szkody powstałej bezpośrednio w pojeździe w orzecznictwie ukształtował się pogląd, iż naprawa uszkodzonego pojazdu nie jest warunkiem wypłaty odszkodowania, bo istotne znaczenie ma fakt powstania szkody, a nie jej naprawienie. Analizując zaś, czy osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej może domagać się zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego Sąd Najwyższy zaznaczył, że poszkodowanemu nie przysługuje roszczenie z tytułu samej utraty możliwości korzystania z uszkodzonego pojazdu, a poszkodowany będzie miał roszczenie, jeżeli w związku z uzyskaniem pojazdu zastępczego w jego majątku powstanie uszczerbek. Poszkodowany musi wykazać, że faktycznie skorzystał z pojazdu zastępczego. Tak więc dochodzenie zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego nie jest uzależnione od faktycznego opłacenia kosztów najmu takiego pojazdu, ale od wykazania uszczerbku w majątku w związku z korzystaniem z pojazdu zastępczego. Uszczerbek w majątku w związku z korzystaniem z pojazdu zastępczego powstaje zaś nie tylko w sytuacji opłacenia faktury za najem tego pojazdu, ale także wówczas kiedy jedynie została wystawiona ta faktura, bowiem w tej sytuacji w majątku powstają pasywa. Poszkodowany przedkładając fakturę za najem pojazdu zastępczego udowadnia, że w jego majątku powstał uszczerbek w związku z korzystaniem z pojazdu zastępczego.

W sytuacji cesji wierzytelności z tytułu najmu pojazdu zastępczego skuteczne dochodzenie zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego przez powoda będącego cesjonariuszem, który wynajął poszkodowanemu pojazd zastępczy uzależnione jest zatem od wykazania, że poszkodowany wynajął pojazd zastępczy i jest zobowiązany do poniesienia kosztów z tym związanych. Dowodem wynajęcia przez poszkodowanego pojazdu zastępczego i powstania z tego tytułu pasywów w jego majątku jest faktura za najem pojazdu zastępczego. Poniesienie zaś przez poszkodowanego kosztu najmu pojazdu zastępczego nastąpiło poprzez przeniesienie na rzecz powoda wierzytelności przysługującej poszkodowanemu względem pozwanego z tytułu odszkodowania, w zakresie kosztów pojazdu zastępczego. Już bowiem samo powstanie wymagalnej wierzytelności o zapłatę czynszu najmu przysługującego wynajmującemu wobec poszkodowanego powoduje u tego ostatniego powstanie nowych lub zwiększenie się istniejących pasywów. Zwiększenie pasywów lub powstanie nowych jest niczym innym jak poniesieniem straty przez poszkodowanego w rozumieniu art. 361 § 2 k.c. (tak np. Sąd Okręgowy w Bydgoszczy w wyroku z dnia 20 października 2015 roku, sygn. akt VIII Ga 162/15). Podkreślić przy tym należy, że rozliczenie bezgotówkowe (np. zapłata poprzez cesję wierzytelności) w żadnej mierze nie może być utożsamiana z bezpłatnością.

Co więcej, jak wskazał Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 13 marca 2020 roku w sprawie o sygn. akt III CZP 63/19 już samo zaciągnięcie przez poszkodowanego zobowiązania do zapłaty czynszu najmu pojazdu zastępczego stanowi szkodę w rozumieniu art. 361 § 2 k.c. pozostającą w związku przyczynowym z wypadkiem komunikacyjnym. Sąd miał bowiem na uwadze, że strony zawarły umowę najmu pojazdu zastępczego, a zgodnie z treścią art. 659 § 1 k.p.c. przez umowę najmu wynajmujący zobowiązuje się oddać najemcy rzecz do używania przez czas oznaczony lub nieoznaczony, a najemca zobowiązuje się płacić wynajmującemu umówiony czynsz. Nie ma więc wątpliwości, że elementem przedmiotowo istotnym umowy najmu jest zobowiązanie się najemcy do zapłaty wynajmującemu umówionego czynszu. W niniejszej sprawie strony wyraźnie wskazały wysokość czynszu za dobę najmu pojazdu zastępczego, do uiszczenia której zobowiązany był poszkodowany oraz że zapłata tego czynszu nastąpi poprzez przelew wierzytelności. Odróżnić więc należy zobowiązanie do zapłaty i sposób zapłaty. Elementem niezbędnym dla powstania zobowiązania cywilnoprawnego pozostaje zawarta przez poszkodowanego z powodem umowa najmu pojazdu zastępczego, która to umowa jest właściwym źródłem powstania zobowiązania. Z przedłożonej do akt sprawy umowy najmu pojazdu zastępczego wynikała bowiem zarówno stawka najmu, czas najmu jak i zobowiązanie poszkodowanego do zapłaty wynikającej z powyższego należności. W ocenie Sądu pozwala to bez jakichkolwiek wątpliwości stwierdzić, iż poszkodowany poniósł szkodę odpowiadającą wysokości jego zobowiązania do zapłaty czynszu najmu pojazdu zastępczego. To bowiem na podstawie zawartej umowy poszkodowany zobowiązał się w zamian za korzystanie z pojazdu zastępczego do zapłaty uzgodnionego czynszu najmu.

Zgodnie z treścią art. 822 § 1 i § 4 k.c. przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, względem których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo osoba, na której rzecz została zawarta umowa ubezpieczenia. Uprawniony do odszkodowania w związku ze zdarzeniem objętym umową ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej może dochodzić roszczenia bezpośrednio od ubezpieczyciela.

Przedmiotem ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej jest odpowiedzialność ubezpieczającego za szkody wyrządzone osobom trzecim. Jest to więc ubezpieczenie jego odpowiedzialności za wyrządzenie szkody opartej na zasadzie winy lub na zasadzie ryzyka. Ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej sięga tak daleko, jak odpowiedzialność cywilna ubezpieczającego, a wysokość świadczeń ubezpieczyciela z umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej jest determinowana wysokością zobowiązań odszkodowawczych ubezpieczającego. W związku z tym odpowiedzialność odszkodowawcza ubezpieczyciela jest taka, do jakiej zobowiązany byłby sprawca szkody, gdyby to od niego powód domagał się naprawienia szkody.

Zgodnie zaś z dyspozycją art. 361 § 1 k.c. zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z których szkoda wynikła. W myśl § 2 niniejszego przepisu, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby szkody nie wyrządzono. Przepis art. 361 § 2 k.c. statuuje zatem zasadę pełnego odszkodowania. Podstawową funkcją odszkodowania jest bowiem kompensacja, co oznacza, że odszkodowanie powinno przywrócić w majątku poszkodowanego stan rzeczy naruszony zdarzeniem wyrządzającym szkodę, nie może ono jednak przewyższać wysokości faktycznie poniesionej szkody. Jednocześnie naprawieniu podlega jedynie taka szkoda, która pozostaje w adekwatnym związku przyczynowym ze zdarzeniem wyrządzającym szkodę. Oceny, czy poniesienie określonych kosztów mieści się w ramach szkody i normalnego związku przyczynowego, należy dokonywać na podstawie indywidualnej sytuacji poszkodowanego i konkretnych okoliczności sprawy. Wskazać przy tym należy, że korzystanie z rzeczy nie stanowi samoistnej wartości majątkowej i w każdym przypadku należy badać, czy pozbawienia możliwości korzystania z rzeczy wywołało uszczerbek majątkowy poszkodowanych.

W ocenie Sądu nie ulega wątpliwości, iż w majątku poszkodowanego (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością spółki komandytowej z siedzibą w R. powstała szkoda majątkowa, której część stanowią koszty zasadnego wynajmu pojazdu zastępczego na czas dokonywanej naprawy pojazdu uszkodzonego w wyniku kolizji z dnia 04 października 2019 roku. Nie ma bowiem wątpliwości, iż w sytuacji gdyby do kolizji de facto nie doszło, nie powstałyby dodatkowe koszty związane z najmem pojazdu zastępczego.

W niniejszej sprawie sporna była stawka za najem pojazdu zastępczego w świetle jej rynkowości oraz zarzutu pozwanego w przedmiocie naruszenia przez poszkodowanego obowiązku minimalizacji szkody. Nie kwestionując bowiem swojej odpowiedzialności co do zasady pozwany zakwestionował przyjętą przez niego dobową stawkę najmu pojazdu zastępczego zarzucając, że zaoferował poszkodowanemu zorganizowanie pojazdu zastępczego przez pozwanego z wypożyczalni po niższej cenie niż pojazd wynajęty, z czego poszkodowany nie skorzystał.

Odnosząc się do kwestii naruszenia obowiązku minimalizacji szkody, to wskazać należy, że co do zasady poszkodowany ma prawo wyboru dowolnej wypożyczalni oferującej pojazdy zastępcze, o ile stawka najmu zastosowana przez tę wypożyczalnię mieści się w kategoriach cen rynkowych występujących na rynku lokalnym. Poszkodowany ma jednakże także, na podstawie art. 362 k.c. oraz art. 16 ust. 1 punkt 2 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (tekst jednolity: Dz. U. z 2019 roku, poz. 2214), obowiązek minimalizacji szkody rozumiany jako zapobieżenie, w miarę możliwości, zwiększeniu się szkody. Jak nadto wskazał w uchwale z dnia 17 listopada 2011 roku Sąd Najwyższy (sygn. akt III CZP 5/11) nie wszystkie koszty, a więc nie wszystkie wydatki pozostające w związku przyczynowym z wypadkiem komunikacyjnym mogą być refundowane, istnieje bowiem obowiązek wierzyciela zapobiegania szkodzie i zmniejszenia jej rozmiarów podnosząc, że wydatki na najem pojazdu zastępczego poniesione przez poszkodowanego, przekraczające koszty zaproponowanego przez ubezpieczyciela skorzystania z takiego pojazdu, objęte są odpowiedzialnością z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych, jeżeli ich poniesienie było celowe i ekonomicznie uzasadnione, tj. usprawiedliwione szczególnymi okolicznościami i potrzebami poszkodowanego, co wyraźnie podkreślił także Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 24 sierpnia 2017 roku (sygn. akt III CZP 20/17).

W uzasadnieniu powyższej uchwały Sąd Najwyższy zmierzył się z problemem usystematyzowania dotychczasowej wykładni i praktyki orzekania w przedmiotowych sprawach. Sąd Najwyższy w przytoczonej uchwale stwierdził, że nie mogą być uznane za celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki, które nie są konieczne do wyeliminowania negatywnego następstwa majątkowego w postaci utraty możliwości korzystania z uszkodzonego (zniszczonego) pojazdu, gdyż następstwo to może być wyeliminowane – bez uszczerbku dla godnych ochrony interesów poszkodowanego – w inny, mniej uciążliwy dla dłużnika sposób. Jeżeli zatem ubezpieczyciel proponuje poszkodowanemu – we współpracy z przedsiębiorcą trudniącym się wynajmem pojazdów – skorzystanie z pojazdu zastępczego równorzędnego pod istotnymi względami pojazdowi uszkodzonemu albo zniszczonemu (zwłaszcza co do klasy i stanu pojazdu) zapewniając pełne pokrycie kosztów jego udostępnienia, a mimo to poszkodowany decyduje się na poniesienie wyższych kosztów najmu innego pojazdu, koszty te – w zakresie nadwyżki – będą podlegały indemnizacji tylko wtedy, gdy wykaże szczególne racje przemawiające za uznaniem ich za „celowe i ekonomicznie uzasadnione". W tym kontekście istotne znaczenie ma nie tylko równorzędność samego pojazdu, ale także dodatkowych warunków umowy, takich jak np. czas i miejsce udostępnienia oraz zwrotu pojazdu zastępczego, czy też obowiązek wpłaty kaucji. Jeżeli istotne warunki wynajmu proponowanego przez ubezpieczyciela (we współpracy z przedsiębiorcą wynajmującym pojazdy) czynią zadość potrzebie ochrony uzasadnionych potrzeb poszkodowanego nie ma podstaw, by obciążać osoby zobowiązane do naprawienia szkody wyższymi kosztami związanymi ze skorzystaniem przez poszkodowanego z droższej oferty. Odstępstwa od tej reguły nie uzasadniają drobne niedogodności o charakterze niemajątkowym, które mogą wiązać się np. z koniecznością nieznacznie dłuższego oczekiwania na podstawienie pojazdu zastępczego proponowanego przez ubezpieczyciela. Z uwagi na ciążący na ubezpieczycielu obowiązek szczególnej, podwyższonej staranności nie można też przypisać decydującego znaczenia czynnikowi w postaci szczególnego zaufania, jakie poszkodowany ma do kontrahenta, z którego usług chciałby skorzystać. Poniesienia wyższych kosztów nie uzasadnia również sama przez się prostota skorzystania z oferty najmu złożonej przez przedsiębiorcę prowadzącego warsztat naprawczy, w którym uszkodzony pojazd ma być naprawiany. Konieczność dodatkowego kontaktu z ubezpieczycielem – w praktyce zwykle telefonicznego, czy mailowego – nie może być uznana za niedogodność, która uzasadnia poniesienie wyższych kosztów najmu. Co więcej, należy uznać, że w ramach ciążącego na poszkodowanym obowiązku minimalizacji szkody i współdziałania z dłużnikiem (ubezpieczycielem) mieści się obowiązek niezwłocznego zasięgnięcia informacji co do tego, czy ubezpieczyciel może zaproponować poszkodowanemu pojazd zastępczy równorzędny uszkodzonemu (zniszczonemu). Tym samym obowiązek ten ciąży na poszkodowanym nawet, gdyby ubezpieczyciel sam nie przejawiał inicjatywy w tym zakresie. Nie ma to przy tym nic wspólnego z koniecznością poszukiwania przez poszkodowanego najtańszej oferty rynkowej najmu, nie jest bowiem istotne to, czy propozycja ubezpieczyciela jest najtańsza, lecz to, że jest przez niego akceptowana.

W niniejszej sprawie bez wątpienia pozwany zakład ubezpieczeń zaproponował poszkodowanemu skorzystanie z oferty wypożyczalni współpracującej z ubezpieczycielem informując także, że w razie wynajęcia pojazdu zastępczego we własnym zakresie koszt wynajmu zostanie uznany do wysokości stawki obowiązującej u tego podmiotu tj. do kwoty 59 złotych netto, co miało miejsce przy zgłaszaniu szkody w dniu 07 października 2019 roku, a także mailem i sms wysłanym na wskazany adres i numer telefonu w dniu 10 października 2019 roku, których otrzymanie potwierdził świadek P. C.. Jednocześnie świadek wskazał, że jedynie zgłaszał szkodę w imieniu poszkodowanego, zaś pozostałe czynności w postępowaniu likwidacyjnym wykonywał faktyczny użytkownik pojazdu – M. E.. Skoro świadek P. C. został jako przedstawiciel poszkodowanego poinformowany na temat możliwości wynajęcia pojazdu za pośrednictwem ubezpieczyciela i akceptowanych stawkach w razie wynajęcia pojazdu we własnym zakresie, to nastąpiło to ze skutkami na rzecz poszkodowanego (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością spółki komandytowej z siedzibą w R. i bez znaczenia pozostaje tutaj okoliczność, czy informacje takie zostały przekazane przez świadka dalej, tj. faktycznemu użytkownikowi pojazdu M. E.. Sąd miał również na uwadze, że świadkowie P. C. i M. E. wskazali, że poszkodowany (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowa z siedzibą w R. nie miał żadnych szczególnych wymogów dotyczących pojazdu zastępczego, wobec czego wymogi, jakie musiał spełniać ten pojazd z punktu widzenia jego bezpośredniego użytkownika – pracownika poszkodowanego M. E., pozostawałyby bez znaczenia, przy czym z zeznań tego świadka wynikało jednoznacznie, że i ona nie miała żadnych specjalnych oczekiwań, w tym co do palenia tytoniu, czy przewożenia zwierząt.

Jednocześnie na podstawie przeprowadzonych w sprawie dowodów nie sposób przyjąć, aby poszkodowany w jakikolwiek realny sposób rozważał możliwość skorzystania z oferty ubezpieczyciela, tym bardziej, że świadek M. E. wyraźnie wskazała, że nie robiła jakiegokolwiek rozeznania stawek za najem pojazdów zastępczych obowiązujących na rynku i nie interesowała się ich wysokością, albowiem koszty z tym związane miały zostać pokryte przez ubezpieczyciela sprawcy szkody. Sąd miał przy tym na uwadze, że z treści korespondencji mailowej wynikało, że szczegółowe pytania o zasady najmu pojazdu zastępczego zostały zadane pozwanemu w dniu 22 października 2019 roku o godzinie 10:23 z wyznaczeniem terminu 3 dni na odpowiedź i przesłanie dokumentów stanowiących gwarancję spełnienia zadeklarowanych warunków najmu pojazdu. Jak bowiem wynikało z treści tego zapytania, wskazano w nim, że w razie braku odpowiedzi w ciągu 3 dni lub nadesłania niepełnych informacji, czy dokumentów, poszkodowany skorzysta z najmu pojazdu zastępczego w Przedsiębiorstwie Usługowo – Handlowym (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G..

Jednocześnie mailem z dnia 22 października 2019 roku o godz. 10:23 pozwany (...) spółka akcyjna z siedzibą w W. poinformował o potwierdzeniu przyjęcia powyższego zapytania i przekazaniu zagadnienia do odpowiedniego działu. W odpowiedzi na powyższe mailem z dnia 22 października 2019 roku o godz. 10:27, a więc 4 minuty później – Przedsiębiorstwo Usługowo – Handlowe (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. poinformował, że przekazane informacje nie wyczerpują wszystkich kwestii istotnych dla poszkodowanego. W związku z tym i wobec braku przesłania dokumentów potwierdzających deklarowane warunki najmu oraz istotne cennych pojazdu wynajmowanego wskazano, że poszkodowany – wobec niemożności oceny warunków najmu oferowanych przez rekomendowaną przez ubezpieczyciela wypożyczalnię – zdecydował się wynająć pojazd zastępczy w Przedsiębiorstwie Usługowo – Handlowym (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G., co też jeszcze w tym dniu, tj. w dniu 22 października 2019 roku nastąpiło.

Powyższa sekwencja zdarzeń w ocenie Sądu pozwala na uznanie, że zadanie pytań ubezpieczycielowi w kwestii najmu pojazdu zastępczego oferowanego przez podmiot z nim współpracujący nastąpiło jedynie dla stworzenia pozoru zainteresowania się ofertą pozwanego, zwłaszcza że odpowiedź ubezpieczyciela została wygenerowana automatycznie jako jedynie potwierdzenie przyjęcia zapytania, o czym poprzednik prawny powoda wiedział, gdyż wynikało to wprost z treści wiadomości mailowej (k. 14 akt). Jednocześnie nie czekając nawet na upływ wyznaczonego przez siebie terminu 3 dni, poszkodowany, w imieniu którego działał zakład naprawczy, już 4 minuty później poinformował ubezpieczyciela, że przekazane informacje nie wyczerpują wszystkich kwestii istotnych dla poszkodowanego, w związku z czym i wobec braku przesłania dokumentów potwierdzających deklarowane warunki najmu oraz istotne cennych pojazdu wynajmowanego poszkodowany – wobec niemożności oceny warunków najmu oferowanych przez rekomendowaną przez ubezpieczyciela wypożyczalnię – zdecydował się wynająć pojazd zastępczy w Przedsiębiorstwie Usługowo – Handlowym (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G.

Powyższe oznacza więc, że poszkodowany w istocie nie był zainteresowany ofertą pozwanego, nie czekał bowiem na otrzymanie szczegółowych informacji. Co więcej, wskazane w wymienionej korespondencji pytania mogą dowodzić co najwyżej zainteresowania zakładu naprawczego warunkami najmu oferowanymi przez wypożyczalnie współpracujące z pozwanym, a nie zainteresowania samego poszkodowanego. Powód nie przedstawił bowiem jakiegokolwiek dowodu, w którym poszkodowany wykazywałaby osobiście takie realne zainteresowanie wskazanymi w tej korespondencji kwestiami, w tym w szczególności, że np. palenie papierosów w pojeździe, hak holowniczy, czy przewożenie zwierząt ma dla niego jakiekolwiek znaczenie i byłoby brane pod uwagę przy rozważaniu ofert najmu pojazdów zastępczych. Jedyną okolicznością, jaką realnie zainteresowany był bezpośredni użytkownik pojazdu M. E., to automatyczna skrzynia biegów, przy czym powód wynajął M. E. – mimo powyższego – pojazd z manualną skrzynią biegów, co potwierdza, że nie była to okoliczność istotna z punktu widzenia ani poszkodowanego – (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością spółki komandytowej z siedzibą w R., ani bezpośredniego użytkownika tego pojazdu, tym bardziej, że świadek M. E. wprost przyznała, że nie stanowiło to dla niej jakiegokolwiek problemu.

Powód nie zdołał więc wykazać, że w sprawie zachodziły szczególne potrzeby po stronie poszkodowanego uzasadniające nieskorzystanie z propozycji pozwanego. Oceny tej nie może zmienić wskazywana przez świadka okoliczność, że dokonała ona najmu pojazdu zastępczego w czasie i w miejscu, w którym oddawała swój pojazd do naprawy, zdaniem bowiem Sądu zainteresowanie się propozycją ubezpieczyciela poprzez np. kontakt telefoniczny nie może być uznane za niedogodność usprawiedliwiającą jakikolwiek brak współdziałania z ubezpieczycielem ani też nie dowodzi, że propozycja ubezpieczyciela nie obejmowała podstawienia poszkodowanemu pojazdu w miejscu i terminie przez niego wskazanym – w tym w zakładzie naprawczym, w którym poszkodowany zlecił naprawę i to w dniu pozostawienia przez niego tam pojazdu. Sąd miał też na uwadze, że ubezpieczyciel poinformował przedstawiciela poszkodowanego o możliwości wynajęcia pojazdu zastępczego za pośrednictwem podmiotu współpracującego z ubezpieczycielem i akceptowanej stawce w przypadku wynajęcia pojazdu we własnym zakresie w dniu 07 października 2019 roku i w dniu 10 października 2019 roku, a zatem poszkodowany skoro zlecił naprawę pojazdu dopiero w dniu 21 października 2019 roku w ocenie Sądu miał wystarczający czas, by dowiedzieć się o proponowane warunki najmu przez ubezpieczyciela w okresie poprzedzającym najem pojazdu zastępczego od poprzednika prawnego powoda (co miało miejsce w dniu 22 października 2019 roku).

Wskazać należy, że z naruszeniem obowiązku minimalizacji szkody możemy mieć do czynienia wówczas, gdy ubezpieczyciel zawiadomił poszkodowanego lub jego pełnomocnika o możliwości wynajęcia pojazdu zastępczego za jego pośrednictwem i to jeszcze przed wynajęciem przez niego pojazdu od powoda, a więc w sytuacji, gdy poszkodowany taką informację otrzymał nie mając jeszcze zawartej umowy najmu pojazdu zastępczego. Wówczas zachowanie poszkodowanego polegające na zaniechaniu współdziałania z pozwanym w likwidacji szkody w postaci co najmniej podjęcia próby ustalenia szczegółów i dokładnych warunków najmu samochodu zastępczego za pośrednictwem ubezpieczyciela, uznać należy za nieprawidłowe i przyczyniające się do powstania szkody. Dopiero ewentualnie po uzyskaniu informacji o warunkach najmu oferowanego przez pozwanego, gdyby warunki te poszkodowanemu nie odpowiadałyby, mógłby on w ocenie Sądu, bez narażenia się na zarzut naruszenia obowiązku minimalizacji szkody, rozpocząć poszukiwania podmiotu oferującego najem na zasadach w pełni go satysfakcjonujących.

Powyższe zaś w ocenie Sądu przesądza jednoznacznie o naruszeniu przez poszkodowanego obowiązku minimalizacji szkody i powoduje, że wynajęcie pojazdu od powoda przy zastosowaniu wyższej stawki nie może zostać uznane za zasadne. W sytuacji bowiem, gdy poszkodowany nie interesował się w żadnym stopniu propozycją zakładu ubezpieczeń dotyczącą wynajęcia pojazdu zastępczego we wskazanych wypożyczalniach albo w innych, ale za wskazaną przez ubezpieczyciela kwotę (okoliczności tej powód nie wykazał), a następnie wynajął – i to dopiero kilkanaście dni później, a zatem zapewne nie działając już pod presją czasu, czy zdenerwowania zaistniałym zdarzeniem, pojazd za kwotę znacznie wyższą, to takie zachowanie poszkodowanego ocenić należy jako przyczynienie się do zwiększenia szkody.

W tej sytuacji roszczenie powoda o zwrot kosztów najmu pojazdu zastępczego ustalonych według stawek wynikających z umowy zawartej z poszkodowanego w zakresie przekraczającym koszty najmu pojazdu zastępczego uznane przez pozwanego, nie zasługuje na uwzględnienie. Sam najem pojazdu zastępczego pozostawał przy tym oczywiście w związku przyczynowym z uszkodzeniem pojazdu poszkodowanego, jednakże poszkodowany swoim zachowaniem, tj. zaniechaniem jakiejkolwiek inicjatywy w celu choćby sprawdzenia warunków najmu oferowanego przez ubezpieczyciela, przyczynił się do powiększenia szkody wynikającej z tego zdarzenia w zakresie dochodzonym niniejszym pozwem.

Nadto Sąd miał na uwadze niezależnie od powyższego, że pozwany wskazał również, że odpowiedzialny za szkodę może zapłacić odszkodowanie ustalone w oparciu o rynkowe ceny najmu pojazdu o zbliżonych do uszkodzonego parametrach. Nie jest przy tym wystarczającym dowodem takich cen umowa najmu, cennik, czy wystawiona faktura, strony mogą bowiem dowolnie określić wysokość czynszu najmu, również w rozmiarze odbiegającym od przeciętnych, rynkowych cen. W świetle powyższego to powód po myśli art. 6 k.c. powinien udowodnić, iż najem pojazdu przy zastosowaniu stawek za dobę w wysokości 145 złotych netto był w tym konkretnym przypadku celowy i ekonomicznie uzasadniony oraz że są to stawki występujące powszechnie na rynku lokalnym, albowiem to on wywodził z tej okoliczności korzystne dla siebie skutki prawne, zaś pozwany stawki w tej wysokości kwestionował (weryfikując je do kwoty 59 złotych netto). Wskazać przy tym należy, że do udowodnienia zasadności wysokości stawki wskazanej przez powoda, tj. że jest ona stawką rynkową, niewątpliwie niezbędne było skorzystanie z wiadomości specjalnych, zaś powód wprawdzie wniosek o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego sądowego złożył, ale następnie cofnął go, stąd też nie sposób uznać, że wykazał, ażeby zastosowana przez niego stawka najmu była stawką obowiązującą na lokalnym dla poszkodowanego rynku.

W niniejszej sprawie powód domagał się od pozwanego zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego według stawki w kwocie 145 złotych netto plus 50% podatku VAT, pozwany natomiast uznał stawkę w kwocie 59 złotych netto plus 50% podatku VAT podnosząc, że za taką właśnie stawkę pozwany oferował najem pojazdu zastępczego we współpracujących z nim wypożyczalniach. Niesporny stał się przy tym okres najmu pojazdu zastępczego wynoszący 28 dni, co jednoznacznie wynikało z oświadczenia pozwanego zawartego w sprzeciwie od nakazu zapłaty (k. 78v akt).

W tej sytuacji, gdy zasadny okazał się zarzut naruszenia przez poszkodowanego obowiązku minimalizacji szkody, jak też powód nie wykazał, że zastosowana przez niego stawka za najem jest stawką rynkową, należne poszkodowanemu odszkodowanie stanowiło iloczyn dni najmu pojazdu zastępczego (28 dni, niesporne) i stawki w kwocie w kwocie 59 złotych netto plus 50% podatku VAT, a zatem kwotę 1 841,98 złotych. Pozwany wypłacił powodowi dotychczas kwotę 1 578,84 złotych, a zatem był on zobowiązany do zapłaty jeszcze kwoty 263,14 złotych, co oznacza, że żądanie pozwu było zasadne w tej części.

Wobec powyższego Sąd na podstawie art. 822 k.c. w zw. z art. 659 k.c. w zw. z art. 361 k.c. w zw. z art. 16 ust. 1 punkt 2 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (tekst jednolity: Dz. U. z 2019 roku, poz. 2214) w zw. z art. 481 § 1 k.c. w punkcie pierwszym wyroku zasądził od pozwanego (...) spółki akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz powoda (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. kwotę 263,14 złotych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi za okres od dnia 29 grudnia 2019 roku do dnia zapłaty.

Uznając zaś dalej idące żądanie pozwu za niezasadne, Sąd oddalił je w punkcie drugim wyroku na podstawie wymienionych wyżej regulacji stosowanych a contrario.

O kosztach procesu Sąd orzekł jak w punkcie trzecim wyroku zgodnie z zasadą stosunkowego rozdzielenia kosztów określoną w art. 100 k.p.c. w zw. z art. 108 k.p.c.

W niniejszej sprawie powód wygrał sprawę w 8,93%, a pozwany w 91,07%.

Koszty poniesione przez powoda wyniosły kwotę 1 117 złotych (opłata sądowa od pozwu – 200 złotych, koszty zastępstwa procesowego – 900 złotych, opłata skarbowa od pełnomocnictwa – 17 złotych).

Koszty poniesione przez pozwanego wyniosły kwotę 917 złotych (koszty zastępstwa procesowego – 900 złotych, opłata skarbowa od pełnomocnictwa – 17 złotych).

Powodowi zatem należy się zwrot kosztów procesu w kwocie 99,75 złotych (8,93 % z kwoty 1 117 złotych), zaś pozwanemu – w kwocie 835,11 złotych (91,07% z kwoty 917 złotych).

Po skompensowaniu obu powyższych kwot powód winien zwrócić pozwanemu kwotę 735,36 złotych, którą Sąd zasądził na jego rzecz w punkcie trzecim wyroku.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE

ZARZĄDZENIE