UZASADNIENIE

W dniu 29 stycznia 2018 r. pełnomocnik J. L. (1) wniósł pozew przeciwko Towarzystwu (...) w W. o zasądzenie na jej rzecz kwoty 1.300.000 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od 14 lipca 2017 r. do dnia zapłaty tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę oraz kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych, ewentualnie według spisu kosztów przedstawionego w trakcie postępowania.

W uzasadnieniu wskazał, że w dniu 16 kwietnia 2017 r. w miejscowości M. będąc pasażerką pojazdu marki V. (...) o nr rej (...) kierowanego przez D. L., na skutek uderzenia innego samochodu, prowadzonego przez M. R., J. L. (1) doznała licznych obrażeń ciała, w tym: urazu narządów jamy brzusznej, wstrząsu hipowolemicznego, ostrej niewydolności oddechowej, złamania kręgu odcinka lędźwiowego, stłuczenia prawego płuca, naczyniaka trzonu kręgu TH1. Bezpośrednio po wypadku poszkodowana została przewieziona do Wojewódzkiego Szpitala (...) w P.. W pozwie wskazano, że powódka pozostaje cały czas nieprzytomna, jest odżywiana pozajelitowo. Poza tym wystąpił u niej paraliż prawej strony ciała, a ogólny jej stan określono jako wegetatywny. Strona powodowa podkreśliła, że J. L. (1) obecnie pozostaje pod stałą opieką lekarza chirurga oraz neurologa, jest także w trakcie leczenia farmakologicznego, a poza tym rozpoczęto u niej rehabilitację przyłóżkową.

Pełnomocnik powódki podniósł, że na dzień zdarzenia pojazd sprawcy posiadał aktualne na dzień zdarzenia ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej osiadaczy pojazdów mechanicznych u pozwanego.

W piśmie z dnia 23 lutego 2018 r. strona powodowa rozszerzyła powództwo w ten sposób, że oprócz zgłoszonych w pozwie roszczeń o zasądzenie kwoty 1.300.000 zł tytułem zadośćuczynienia z odsetkami ustawowymi, wniosła o zasądzenie od pozwanego na rzecz J. L. (1) kwoty 13.447,03 zł tytułem zwrotu kosztów leczenia wraz z odsetkami ustawowymi od dnia rozszerzenia powództwa, tj. od 23 lutego 2018 r. do dnia zapłaty – k. 126 - 128.

W dniu 5 kwietnia 2018 r. Sąd Okręgowy w Płocku wydał postanowienie, w którym m.in. zawiesił postępowanie w sprawie z uwagi na śmierć powódki J. L. (1) – k. 157.

Postanowieniem z dnia 11 czerwca 2018 r. Sąd Okręgowy w Płocku podjął zawieszone postępowanie z udziałem spadkobierców zmarłej powódki: męża D. L. i małoletniej córki L. L. reprezentowanej przez przedstawiciela ustawowego – ojca D. L. – k. 292.

W odpowiedzi na pozew z 27 lipca 2018 r. pozwany - Towarzystwo (...) w W. wniosło o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie solidarnie od powodów na jego rzecz kosztów procesu według norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego z uwzględnieniem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł.

Przed ustosunkowaniem się do żądania pozwu, w pierwszej kolejności zwrócił uwagę na wątpliwości natury prawnej, a mianowicie czy doszło do skutecznego zgłoszenia szkody w dniu 14 czerwca 2017 r. przez D. L.. Pozwany wskazał również, że na dzień składania pozwu powód nadal nie wykazał umocowania do działania w imieniu poszkodowanej. Brak ten uzupełniono dopiero przedkładając postanowienie o ustanowieniu D. L. doradcą tymczasowym. Z tego powodu, zdaniem pozwanego, nie znajduje uzasadnienia zakreślony przez powodów termin liczenia odsetek z opóźnienie. Niezależnie od powyższych wątpliwości, pozwany podkreślił, że ojciec L. L., jako jej przedstawiciel ustawowy nie wykazał, by był uprawniony do zarządu majątkiem córki.

W dalszej części uzasadnienia ubezpieczyciel podniósł, że dochodzone przez powodów kwoty zadośćuczynienia są nadmiernie wygórowane. Pozwany dodał, iż w dalszym ciągu podtrzymuje swoje decyzje w przedmiocie przyznania i wysokości należnych świadczeń. Wyjaśnił, że kwoty przeznaczone do wypłaty, ustalone zostały na podstawie uznania, opartego na doświadczeniu życiowym i zawodowym, związanym z podobnymi przypadkami szkód, przy uwzględnieniu indywidualnych okoliczności danego przypadku. Pozwany podniósł również, że doznane przez poszkodowaną obrażenia, które doprowadziły do śmierci, dają podstawę do przypuszczeń, że nie miała ona zapiętych pasów, co uzasadnia przyjęcie przyczynienia się do powstałej szkody.

W toku postępowania strony podtrzymały swoje stanowiska.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 16 kwietnia 2017 r. w miejscowości M. M. R. nieumyślnie naruszyła zasady bezpieczeństwa w ruchu drogowym w ten sposób, że kierując samochodem osobowym marki O. (...) nr rej. (...) nienależycie obserwowała drogę i sytuację drogową co skutkowało jej zjechaniem w prawe pobocze i uderzenie prowadzonym przez siebie samochodem w barierę ochronną, a następnie odbicie się pojazdu i zjechaniem na lewy pas ruchu gdzie doszło do zdarzenia z prawidłowo jadącym samochodem osobowym V. (...) o nr rej. (...) kierowanym przez D. L., w wyniku czego pasażerka samochodu V. (...) J. L. (1) doznała obrażeń ciała w postaci wstrząsu w postaci wstrząsu hipowolemicznego, stłuczenia jelita cienkiego i grubego z krwiakiem otrzewnej, martwicy jelita cienkiego i grubego, stłuczenia powłok jamy brzusznej z martwicą skóry, rozległego udaru niedokrwiennego obu półkul mózgu, złamania wyrostków poprzecznych L2 i L3 po stronie prawej i złamania wyrostków poprzecznych L4.

Dowód: prawomocny wyrok SR w Sierpcu z 7 sierpnia 2018 r. – k. 423-424.

Sprawca wypadku posiadał ubezpieczenie od odpowiedzialności cywilnej w Towarzystwie (...) w W. (okoliczność bezsporna).

J. L. (1), bezpośrednio w wyniku wypadku z 16 kwietnia 2016 r. i jego konsekwencji w zakresie układu nerwowego doznała ciężkiego urazu czaszkowo – mózgowego pod postacią masywnego udaru krwotocznego obu półłuk mózgowych, czego następstwem była plegia czterokończynowa, wodogłowie z koniecznością zaopatrzenia w drenaż komorowy oraz przetrwały stan wegetatywny ze wszystkimi tego powikłaniami, tj. tracheostomią, zanikami mięśni, koniecznością pampersowania.

Poszkodowana doznała również obrażeń wielonarządowych, głównie jamy brzusznej z uszkodzeniem jelit, krezki, krwawieniem do jamy otrzewnowej i przestrzeni pozaotrzewnowej, w związku czym była wielokrotnie operowana. Dodatkowo doznała obrażeń kręgosłupa lędźwiowego pod postacią podwinięcia na poziomie L3-L4 z złamaniem wyrostków poprzecznych. Urazy te wiązały się z niewyobrażalnym bólem fizycznym. W trakcie leczenia stwierdzono udar niedokrwienny obu półkul mózgu, porażenie czterokończynowe, naciek zapalny w obrębie kanału kręgowego, odleżynę okolicy krzyżowej, posocznicę, zapalenie opon mózgowych i zapalenie płuc.

J. L. (1) od momentu wypadku przeszła szereg skomplikowanych zabiegów medycznych i operacji ratujących życie m.in. związanych z martwicą powłok jamy brzusznej oraz wodogłowiem.

Dowód: opinia biegłego neurologa – k. 542v-543, opinia biegłego chirurga urazowego – k.592 – 593, dokumentacja medyczna – k. 19 -123.

Charakter obrażeń powstałych w obrębie tułowia u J. L. (1) przemawia za ich powstaniem w wyniku działania zapiętych pasów bezpieczeństwa, najpewniej trzypunktowych. Oznacza to, że pokrzywdzona w chwili zdarzenia była zabezpieczona pasami, a więc w tym sensie nie przyczyniła się do wypadku.

Dowód: opinia biegłego (...) Towarzystwa (...) – k. 502 – 511.

W piśmie z 14 czerwca 2017 r. w imieniu J. L. (1), jej pełnomocnik zgłosił ubezpieczycielowi wyrządzoną szkodę. Jednocześnie wniósł o wypłatę jej z tego zadośćuczynienia w kwocie 1.500.000 zł oraz kwoty 131,19 zł stanowiącej zwrot kosztów i wydatków związanych z zakupem środków pielęgnacyjnych i higienicznych.

Dowód: pismo – k. 13-15.

Na mocy postanowienia z 7 lipca 2017 r. Sąd Okręgowy w Płocku I Wydział Cywilny ustanowił dla J. L. (1) doradcę tymczasowego w osobie jej męża D. L., upoważniając go do reprezentowania J. L. (1) i zarządu jej majątkiem

Dowód: postanowienie SO w Płocku z 7.07.2017 r. – k. 139.

Ubezpieczyciel przyznał w dniu 11 lipca 2017 r. J. L. (1) następujące kwoty:

- 10.000 zł tytułem zadośćuczynienia za obrażenia ciała,

- 50 zł tytułem zakupu lekarstw,

- 200 zł tytułem zwrotu kosztów opieki.

Następnie, 18 sierpnia 2017 r. Towarzystwo (...) w W. zdecydowało o zmianie wysokości dotychczas przyznanego zadośćuczynienia za obrażenia ciała, poprzez dopłatę kwoty 90.000 zł. Pismem z dnia 3 października 2017 r. ubezpieczyciel poinformował poszkodowaną, że po ponownej weryfikacji akt sprawy pod względem oceny stanu jej zdrowia, zdecydował o zmianie wysokości dotychczas przyznanego zadośćuczynienia za obrażenia ciała poprzez dopłatę kwoty 100.000 zł.

W dniu 17 stycznia 2018 r. ubezpieczyciel przyznał J. L. (1) rentę z tytułu utraty zdolności do pracy zarobkowej w wysokości 466,41 zł, poczynając od 1 października 2017 r. Dodatkowo, na mocy decyzji z 21 marca 2018 r. pozwany przyznał poszkodowanej świadczeni w kwocie 1.925,65 zł tytułem utraconych korzyści.

Dowód: decyzje - k. 312-317.

W okresie od października 2017 r. do grudnia 2017 r. J. L. (1) w związku z procesem leczenia i rehabilitacji swojej poniosła następujące koszty leczenia w łącznej wysokości 13.447,03 zł:

- konsultacja neurochirurgiczna – 400 zł,

- pobyt w Niepublicznym Zakładzie Opieki Zdrowotnej Centrum Medyczne (...) K. N. Zakład (...)/ Rehabilitacyjny. – 11.550 zł,

- zakup sprzętu medycznego 1.257,63 zł,

- zakup sprzętu medycznego – 42,16 zł,

- zakup leków – 37,24 zł,

- zakup kompresów jałowych – 10,00 zł,

- terapia logopedyczna z systemem C-Eye zł – 150 zł.

Dowód: faktury VAT i paragony – k. 129 – 135, zeznania powoda – k. 447 00:39:02.

W dniu 24 lutego 2018 r., po 10-miesięcznym okresie hospitalizacji J. L. (1) zmarła. Od wypadku do chwili zgonu kobieta cały czas przebywała w szpitalu lub specjalistycznych ośrodkach . Potrafiła jedynie ścisnąć swojego męża za rękę. Ze światem zewnętrznym kontaktowała się jedynie przez cyberoko. Był to kontakt znikomy.

Dowód: akt zgonu poszkodowanej – k. 156, zeznania powoda – k. 446-447 00:24:06, 00:43:16, k. 606 00:03:41 00:06:28.

Doznane przez J. L. (1) obrażenia powodowały, iż wymagała ona czynności związanych bezpośrednio z opieką i pomocą osób trzecich, które zajmowały 10 godzin na dobę – w różnych porach dnia i nocy (przygotowywanie posiłków, karmienie, pojenie, czynności związane z higieną osobistą, wymiana pieluchomajtek, ubieranie, pielęgnacja przeciwodleżynowa, wymiana podkładów,, zmiana opatrunków, zmiana pościeli, itp.), a także 2-godzinnej rehabilitacji.

Odniesione przez pokrzywdzoną obrażenia i jej śmierć pozostają w związku przyczynowym z przedmiotowym wypadkiem. Obrażenia w zakresie układu nerwowego, jakich doznała J. L. (1) skutkują trwałym uszczerbkiem na zdrowiu i były bezpośrednią przyczyną zgonu. Łączny uszczerbek na zdrowiu poszkodowanej zarówno z punktu widzenia neurologii, jak i chirurgii urazowej wyniósł po 100%.

Dowód: opinia biegłego neurologa – k. 542v-543, opinia biegłego chirurga urazowego – k.592 – 593.

W dniu 16 marca 2018 roku w Kancelarii Notarialnej w C., przed notariuszem A. K. sporządzono akt poświadczenia dziedziczenia, zapisany w Rep A 719/2018, zgodnie z którym spadek po zmarłej J. L. (2) odziedziczyli: mąż D. L. i córka L. L. w udziałach wynoszących po 1/2 każdy z nich.

Dowód: akta poświadczenia dziedziczenia Rep. A 719/2018.

J. L. (1) w dacie śmierci miała ukończone 33 lata. Od 2011 r. pozostawała w związku małżeńskim z D. L.. Mieli czteroletnią córkę L., planowali dalsze potomstwo. Wraz z mężem i córką mieszkała w domu jednorodzinnym w miejscowości Z., który odziedziczyła po swojej babce. Bezpośrednio przed wypadkiem, przez około półtora miesiąca, pracowała na stanowisku kierownika sklepu w sieci R.. Z tego tytułu uzyskiwała wynagrodzenie wynoszące około 2.000 zł brutto plus premia uznaniowa. Dodatkowo zajmowała się sprzedażą kosmetyków, lubiła to robić. Poza pracą zajmowała się prowadzeniem domu i wychowywaniem córki. J. L. (1) przed wypadkiem była osobą zdrową, na nic się nie leczyła.

Dowód: zeznania powoda – k. 446v-447 00:15:55, 00:33:59 – 00:39:02, k.606 00:06:28.

D. L. ma 37 lat. Mieszka wraz córką L. w mieszkaniu w C., które zakupił po śmierci J. L. (1). Powód pracuje dorywczo na stanowisku pomocnika robót budowlanych. Z tego tytułu uzyskuje dochód w wysokości około 1.500 – 2.000 zł. Posiada oszczędności w kwocie około 15.000 zł. Resztę oszczędności przeznaczył na zakup i remont mieszkania. W czerwcu 2019 r. powodowi urodziło się dziecko, jednak obecnie nie jest związany z żadną kobietą.

Bezpośrednio przed wypadkiem D. L. był osobą bezrobotną z prawem do zasiłku. Zamierzał założyć własną działalność gospodarczą polegającą na układaniu kostki brukowej. W czasie, kiedy J. L. (1) przebywała w pracy zajmował się L., sprzątał, gotował obiady, czy też wykonywał różnego rodzaju prace remontowe.

L. L. ma 8 lat. Mieszka z ojcem w C.. Uczęszcza do I klasy publicznej szkoły podstawowej. Jest dzieckiem zdrowym. Co drugi weekend dziewczynka spędza u swoich dziadków w Z..

Zarówno L. L., jak i D. L. otrzymują rentę rodzinną po zmarłej J. L. (1) w kwotach po 500 zł miesięcznie.

Dowód: decyzja (...), zeznania powoda – k. 447 00:33:59 – 00:37:42, k. 606 00:03:41, 00:26:59.

W wyroku z 20 października 2020 r. tutejszy Sąd Okręgowy m.in. zasądził od pozwanego Towarzystwa (...) w W. na rzecz powoda D. L. kwotę 30.000 zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę w związku ze śmiercią żony J. L. (1) wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia 4 września 2018 r. Orzeczenie jest nieprawomocne.

Dowód: wyrok SO w Płocku z 20.10.2020 r.

W dniu 23 października 2020 r. Sąd Okręgowy w Płocku wydał wyrok, w którym zasądził od pozwanego Towarzystwa (...) w W. na rzecz małoletniej L. L. kwotę 150.000 zł tytułem zadośćuczynienia związanego ze śmiercią jej matki wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia 4 września 2018 r. oraz kwotę 60.000 zł tytułem odszkodowania wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia 4 września 2018 r. Orzeczenie jest nieprawomocne.

Dowód: wyrok SO w Płocku z 23.10.2020 r.

Powyższy stan faktyczny jest bezsporny, został ustalony na podstawie powołanych wyżej dokumentów i dowodów: zeznań powoda D. L. protokół rozprawy z dnia 6 maja 2019 r. k. 446v-447 czas adnotacji 00:15:04 – 00:39:02, protokół z rozprawy z dnia 10 maja 2021 r. czas adnotacji 00:03:41 – 00:26:59, oraz opinii biegłych: (...) Towarzystwa (...) k. 510 – 511 wraz z opinią uzupełniającą k. 552 - 557, neurologa k. 538 – 543 oraz chirurga – ortopedy k. 592 – 593.

Opinie biegłych co do zasady nie były kwestionowane przez żadną ze stron.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo zasługiwało na częściowe uwzględnienie.

J. L. (1) wystąpiła z powództwem do Sądu o zasądzenie na jej rzecz roszczenia o zadośćuczynienie w dniu 29 stycznia 2018 r., a więc jeszcze za życia.

Zgodnie z treścią art. 445 § 1 k.c. w zw. z art. 444 § 1 zd. 1 k.c. w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia, sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę.

W myśl art. 444 § 1 kc w tego rodzaju sprawach naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego koszty, także koszty leczenia.

Na mocy art. 445 § 3 k.c. powodowie co do zasady są zatem legitymowani do tego, by żądać zadośćuczynienia za krzywdę, które to roszczenia poprzednio przysługiwało zmarłej pokrzywdzonej.

Zgodnie z art. 922 § 1 kc prawa i obowiązki majątkowe zmarłego przechodzą z chwilą śmierci na spadkobierców

Z uwagi na śmierć J. L. (1) w dniu 24 lutego 2018r. spadek po niej nabyli - mąż D. L. i córka L. L. w częściach wynoszących po 1/2.

Odnosząc się do podniesionego przez pozwanego zarzutu związanego z tym, iż D. L. nie wykazał by był uprawniony do zarządu majątkiem córki należy wskazać, że zgodnie z treścią art. 101 § 3 k.r.o. rodzice nie mogą bez zezwolenia sądu opiekuńczego dokonywać czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu ani wyrażać zgody na dokonywanie takich czynności przez dziecko. Kodeks rodzinny i opiekuńczy nie zawiera katalogu czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu, przy czym niewątpliwie uznaje się za takie czynności bezpośrednio rozporządzające lub zobowiązujące do rozporządzenia, a dotyczące zbycia substancji majątku, obciążenia go prawami rzeczowymi ograniczonymi lub zmiany jego przeznaczenia. Czynność procesowa w postaci wytoczenia powództwa co do zasady zmierza do przysporzenia bądź zachowania przysługującego małoletniemu roszczenia, nie stanowi zatem czynności przekraczającej zwykły zarząd. Podejmowanie czynności zachowawczych mieści się w granicach zwykłego zarządu.

W świetle tych kryteriów czynność podjęta przez D. L. w imieniu małoletniej L. L. polegającej na wstąpieniu do przedmiotowej sprawy, nie jest czynnością przekraczającą zwykły zarząd, dla której dokonania wymagana jest zgoda sądu opiekuńczego.

Powodowie D. L. i L. L., jako następcy prawni zmarłej J. L. (1) swoje roszczenie wywodzą z art. 822 § 1 k.c., zgodnie z którym przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony. Zgodnie natomiast z obowiązującym na dzień wypadku, tj. 16 kwietnia 2016 r. art. 34 ust. 1 ustawy z 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych przysługuje odszkodowanie, jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem mechanicznym są obowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodę, której następstwem jest śmierć, uszkodzenie ciała, rozstrój zdrowia, bądź też utrata, zniszczenie lub uszkodzenie mienia

Przechodząc do merytorycznej oceny poszczególnych żądań pozwu, należy przede wszystkim wskazać, że sama zasada odpowiedzialności pozwanego Towarzystwa za następstwa wypadku komunikacyjnego z dnia 16 kwietnia 2017 roku nie była kwestionowana. Sporna była natomiast zasadność przyznania zadośćuczynienia za doznaną krzywdę i jego ewentualna wysokość.

Strona pozwana w toku procesu podnosiła , że J. L. (1) przyczyniła się do powstania szkody z uwagi na niezapięcie pasów. W ocenie Sądu zarzut ten należy jednak uznać za nieuzasadniony. Jak wynika ze sporządzonej na potrzeby niniejszego postępowania opinii biegłego (...) Towarzystwa (...), u pokrzywdzonej doszło do powstania szeregu obrażeń, których charakter sugeruje, iż powstały one w chwili zderzenia w wyniku działań zapiętych pasów bezpieczeństwa. Zdaniem biegłego, pokrzywdzona w chwili zdarzenia była zabezpieczona pasami, o czym świadczy przede wszystkim charakter obrażeń powstałych w obrębie jej tułowia.

W świetle powyższych okoliczności Sąd uznał zatem, iż J. L. (1) w żaden sposób nie przyczyniła się do rozmiaru szkody, jakiej doznała w wyniku wypadku z 16 kwietnia 2017 r.

Spowodowanie uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia jest więc podstawą żądania zadośćuczynienia za krzywdę. Chodzi tu o krzywdę ujmowaną jako cierpienie fizyczne czyli ból i inne dolegliwości, jak i cierpienia psychiczne z tym związane. Przepisy kodeksu nie zawierają żadnych kryteriów, jakie należy uwzględniać przy ustalaniu wysokości zadośćuczynienia pieniężnego. Określając wysokość zadośćuczynienia sąd powinien wziąć pod uwagę przede wszystkim okoliczności mające wpływ na rozmiar doznanej krzywdy, a zwłaszcza stopień i czas trwania cierpień fizycznych i psychicznych takich jak: pobyt w szpitalu, bolesność zabiegów, dokonywane operacje i zabiegi, czas leczenia. Nadto należy mieć na względzie trwałość skutków czynu niedozwolonego tj. kalectwo, oszpecenie, bezradność życiową, poczucie nieprzydatność .

Poza tym kompensowanie szkód psychicznych wynikających z odczuwanego cierpienia i dyskomfortu odbywa się według kryteriów ocennych i niewymiernych. Pojęcie „sumy odpowiedniej” użyte w art. 445 § 1 k.c. w istocie ma bowiem charakter niedookreślony. Kwota ta nie może stanowić zapłaty symbolicznej, lecz musi przedstawiać jakąś ekonomicznie odczuwalną wartość, a jednocześnie winna być utrzymana w rozsądnych granicach odpowiadających aktualnym warunkom i przeciętnej stopie życiowej społeczeństwa (vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 kwietnia 1985 r., II CR 94/85, Lex nr 8713).

W niniejszej sprawie chodzi nadto o ustalenie zadośćuczynienia w wysokości, jaka przysługiwała pokrzywdzonej, tj. takiej sumy, jaka byłaby odpowiednia dla naprawienia krzywdy doznanej przez nią (o którą wystąpiła z powództwem za życia).

W aktualnej praktyce sądowej zdecydowanie dominuje pogląd, że śmierć poszkodowanego w toku procesu o zadośćuczynienie nie jest okolicznością, jaka powinna rzutować na wymiar tego zadośćuczynienia (np. wyrok Sądu Najwyższego z 24 marca 2011 r., I CSK 389/10, wyrok Sądu Najwyższego z 17 czerwca 2009 r., IV CSK 84/09, wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 1 października 2015 r., I ACa 124/15). Sąd pogląd ten podziela.

J. L. (1) w chwili wypadku miała zaledwie 33 lata. Była zdrową, w pełni sprawną kobietą. Miała męża i czteroletnią córkę, planowała mieć więcej dzieci. W wyniku zdarzenia z dnia 16 kwietnia 2017 r. doznała ciężkiego urazu czaszkowo – mózgowego pod postacią masywnego udaru krwotocznego obu półłuk mózgowych, czego następstwem była plegia czterokończynowa, wodogłowie z koniecznością zaopatrzenia w drenaż komorowy oraz przetrwały stan wegetatywny ze wszystkimi tego powikłaniami, tj. tracheostomią, zanikami mięśni, koniecznością pampersowania. Poza tym poszkodowana doznała bardzo ciężkich obrażeń wielonarządowych, głównie jamy brzusznej z uszkodzeniem jelit, krezki, krwawieniem do jamy otrzewnowej i przestrzeni pozaotrzewnowej, w związku czym była wielokrotnie operowana. Dodatkowo doznała obrażeń kręgosłupa lędźwiowego pod postacią podwinięcia na poziomie L3-L4 z złamaniem wyrostków poprzecznych. Urazy te wiązały się z niewyobrażalnym bólem fizycznym.

W trakcie leczenia dodatkowo stwierdzono u J. L. (1) udar niedokrwienny obu półkul mózgu, porażenie czterokończynowe, naciek zapalny w obrębie kanału kręgowego, odleżynę okolicy krzyżowej, posocznicę, zapalenie opon mózgowych i zapalenie płuc. Pomimo leczenia kobieta zmarła 24 lutego 2018 r., w następstwie powikłań po urazie wielomiejscowym.

Ustalając wysokość należnego J. L. (1) zadośćuczynienia, Sąd miał na uwadze w szczególności rodzaj doznanych przez nią obrażeń, nasilenie i wielkość cierpienia fizycznego oraz skutki urazów w zakresie ogólnej zdolności do samodzielnej egzystencji i zdolności do funkcjonowania w społeczeństwie.

Wydając rozstrzygnięcie w tej sprawie Sąd oparł się przede wszystkim na dowodach w postaci pisemnych opinii: biegłego z zakresu neurologii oraz biegłego chirurga – ortopedy, w których opisano wpływ następstw wypadku komunikacyjnego na śmierć J. L. (1). Sąd uwzględnił również to, że w opinii ww. biegłych ocena uszczerbku na zdrowiu poszkodowanej związanego z wypadkiem w dniu 16 kwietnia 2017 roku wynosi odpowiednio po 100%. Decydując o wysokości przyznanego zadośćuczynienia Sąd wziął również pod uwagę to, że pokrzywdzona znajdowała się w szpitalu przez okres dziesięciu miesięcy, gdzie była poddawana operacjom, różnego rodzaju zabiegom, badaniom oraz wymagała stałego i długotrwałego stosowania leków i uciążliwych procedur medycznych.

Pokrzywdzona od dnia przedmiotowego wypadku do dnia śmierci pozostawała w stanie wegetatywnym. Nie ma pewności co do tego, czy osoby znajdujące się w stanie wegetatywnym odczuwają ból i cierpienia. Sam fakt braku przytomności - braku świadomego kontaktu z otoczeniem - nie jest równoznaczny z brakiem całkowitego odczuwania bólu, czy cierpienia przez osoby znajdujące się w takim stanie. Mechanizmy te nie zostały jeszcze do końca poznane. Jednak z postępem medycyny, a w szczególności diagnostyki, nowej aparatury oraz wysokiej klasy sprzętu, pojawiają się coraz częściej doniesienia potwierdzające fakt odczuwania przez te osoby bólu i cierpienia

„ Często pacjent tylko pozornie zamienia się w warzywo, a tak naprawdę pozostaje w stanie minimalnej świadomości. Odczuwa ból, doświadcza emocji, za pomocą, pozostałych do dyspozycji mizernych sygnałów stara się nawiązać kontakt z otoczeniem. Takie sygnały można łatwo przeoczyć. Niektórzy lekarze twierdzą, nawet w 40 % przypadków diagnoza stanu wegetatywnego może być błędna, zaś pacjenci mogą znajdować się w stanie minimalnej świadomości”- opinia neurologa k. 579

Najistotniejszą z punktu widzenia ustalenia wysokości należnego powodom zadośćuczynienia konsekwencją wypadku była jednakże śmierć samej pokrzywdzonej, która przerwała życie młodej, pełnej energii i planów życiowych kobiety.

Biorąc zatem pod uwagę powyższe okoliczności, w tym rozmiar doznanych cierpień, następstw, okres , w jakim doznawała cierpień ( 10 miesiecy),wiek J. L. (1) w chwili wypadku, należy zdaniem Sądu uznać, iż wysokość należnego D. L. i małoletniej L. L. zadośćuczynienia za doznaną krzywdę winna wynosić łącznie 500.000 zł.

Zdaniem Sądu, orzeczona wysokość zadośćuczynienia stanowi przy tym odczuwalną ekonomicznie wartość oraz jest utrzymana w rozsądnych granicach, odpowiadających aktualnym warunkom i przeciętnej stopie życiowej społeczeństwa. Uwzględnia ciernienia poszkodowanej, uciążliwość hospitalizacji, proces leczenia, a przede wszystkim tragiczne następstwo wypadku w postaci śmierci poszkodowanej. Pozwany zakład ubezpieczeń wypłacił już z tego tytułu J. L. (1) 200.000 zł, dlatego też w przedmiotowej sprawie Sąd zasądził na rzecz powodów po 150.000zł na rzecz każdego z nich, stosownie do wysokości udziału z tytułu spadkobrania.

W literaturze dominuje wprawdzie pogląd, że do czasu działu spadku wierzytelność na rzecz spadkobierców powinna być zasądzona solidarnie na zasadach analogi do art. 1030 kc ( powodowie w niniejszej sprawie nie dokonali działu spadku), to jednak orzecznictwo Sądu Najwyższego i sadów powszechnych nie aprobuje tej zasady, przyjmując, że wierzytelność należy zasądzać na rzecz spadkobierców stosownie do wysokości posiadanych udziałów ( por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 12 września 2018 r. ,I ACa 1531/17). Sąd Okręgowy w Płocku w pełni ten pogląd podziela.

Zasądzając odsetki od przyznanej, wyżej wymienionej kwoty Sąd przyznał je od dnia 15 lipca 2017 r.

Zgodnie z treścią art. 481 § 1 k.p.c. jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Dłużnik popada w opóźnienie, jeśli nie spełnia świadczenia pieniężnego w terminie, w którym stało się ono wymagalne także wtedy, gdy kwestionuje istnienie lub wysokość świadczenia (zob. wyroki Sądu Najwyższego z dnia: 13 października 1993 r., I CRN 121/94, OSNC 1995/1/21 i 22 października 2003 r., II CK 146/02, 13 marca 2013 r., IV CSK 512/12).

W piśmiennictwie oraz orzecznictwie uważa się, iż wymagalność roszczenia z art. 445 k.c. należy określić zgodnie z treścią art. 455 k.c. Znaczenie wezwania wierzyciela z art. 455 k.c. polega na tym, że z jego chwilą na dłużniku zaczyna ciążyć obowiązek niezwłocznego spełnienia świadczenia i że nie spełniając go, popada w opóźnienie, a to uprawnia wierzyciela do żądania odsetek za czas opóźnienia .

Stosownie zaś do treści art. 817 § 1 k.c. ubezpieczyciel obowiązany jest spełnić świadczenie w terminie trzydziestu dni od daty otrzymania zawiadomienia o wypadku. Zgłoszenie szkody nastąpiło w dniu 14 czerwca 2017 roku ( na kwotę 1.500.000zł), zatem odsetki od przyznanego powodom świadczenia winny zostać naliczone po upływie 30 dni, czyli od dnia 15 lipca 2017 r.

Strona pozwana w odpowiedzi na pozew podnosiła, iż nie doszło do skutecznego zgłoszenia szkody w dniu 14 czerwca 2017 r., bowiem D. L. nie mógł podpisać pełnomocnictwa w imieniu żony. Należy jednak zwrócić uwagę, iż 7 lipca 2017 r. Sąd Okręgowy w Płocku ustanowił D. L. doradcą tymczasowym dla J. L. (1). Zdaniem Sądu na skutek wydania przedmiotowego orzeczenia nastąpiła konwalidacja czynności niewłaściwie umocowanego pełnomocnika. Wskazać nadto należy, że ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego nie wynika, aby ubezpieczyciel w trakcie trwania postępowania szkodowego w jakikolwiek kwestionował umocowanie do działania powoda w imieniu małżonki. W związku z powyższym Sąd orzekając w przedmiocie odsetek zastosował ww. przepisy.

Zgodnie z treścią art. 444 § 1 k.c. naprawienie szkody spowodowanej uszkodzeniem ciała lub rozstrojem zdrowia obejmować powinno wszelkie koszty będące skutkiem naruszenia. Chodzi tu nie tylko o koszty poniesione przez poszkodowanego w związku z samym leczeniem i rehabilitacją takie jak lekarstwa, wizyty lekarskie, badania medyczne, opiekę osób trzecich lecz również inne dodatkowe koszty np. koszty przejazdu, specjalnego wyżywienia. W razie śmierci poszkodowanego roszczenie o zwrot kosztów leczenia przechodzi na spadkobierców, zgodnie z art. 922 k.c.

Sąd uznał zatem za zasadne zasądzenie na rzecz powodów w udziałach po ½ zwrotu kosztów leczenia i rehabilitacji J. L. (1) poniesione przez niego w grudniu 2017 r., które dotychczas nie zostały uznane i zrefundowane przez pozwanego - zgodnie z załączonymi do pozwu fakturami uznając, iż były to koszty zasadne, celowe i związane z procesem leczenia i rehabilitacji pokrzywdzonej.

Z tego tytułu zasądzono na rzecz D. L. i małoletniej L. L. , stosownie do udziałów, po 6.723,51zł.

Na przyznaną powodowi kwotę kosztów leczenia składają się następujące kwoty:

- 400 zł z faktury nr (...) – na konsultację neurologiczną,

- 11.550 z faktury nr (...) – na pobyt J. L. (1) w ZOL,

- 1.257,63 zł z faktury nr (...) – na zakup sprzętu medycznego,

- 42,16 zł z faktury VAT (...) – na zakup sprzętu medycznego,

- 205,87 zł z faktury VAT nr (...) – na zakup leków,

- 9,26 zł z faktury VAT nr (...) - na zakup kompresów jałowych,

- 150 zł z faktury VAT nr (...) – na terapię logopedyczną systemem C-Eye.

Powodowie zgłosili roszczenie o odszkodowanie w wysokości 13.447,03zł w piśmie stanowiącym rozszerzenie powództwa

W wyroku z dnia 6 lipca 1999 r. (Lex nr 37924) Sąd Najwyższy uznał, że ubezpieczyciel nie pozostaje w opóźnieniu co do kwot nieobjętych jego decyzją, jeżeli poszkodowany po jej otrzymaniu albo wcześniej nie określi kwotowo swego roszczenia. Taka linia orzecznicza, została potwierdzona w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 4 lipca 2002 r., sygn. akt I CKN837/00 (Lex nr 56891).

Z załączonych do akt sprawy faktur wynika, że roszczenia J. L. (1) w przedmiocie zwrotu kosztów leczenia, objętych pozwem, powstały w grudniu 2017 r., tj. już w czasie trwania postępowania szkodowego. J. L. (1) nie zgłaszała ubezpieczycielowi roszczeń wynikających z przedmiotowych faktu. Uznać zatem należy, iż pozwany dowiedział się o tym roszczeniu powódki w dniu otrzymania odpisu pozwu wraz z wszelkimi załącznikami, tj. 13 lipca 2018 r.( k. 319) i dlatego, zgodnie z art. 817 § 1 k.c, powodom należą się odsetki za opóźnienie od dnia 14 sierpnia 2018r.

Mając powyższe na uwadze, należało orzec jak w sentencji wyroku.

O kosztach procesu między powodami, a pozwanym ubezpieczycielem Sąd orzekł na podstawie art. 100 k.p.c. rozdzielając te koszty między stronami stosunkowo do wygranej części.

Powodowie wygrali sprawę w 24%, a pozwany w 76%.

Każdy z powodów był zwolniony z kosztów sądowych ponad kwotę 5.000 zł – postanowienie k. 39.

Strony poniosły następujące koszty procesu: koszty zastępstwa procesowego wraz z opłatą skarbową od pełnomocnictwa po 10.817 zł, wynikające z § 2 pkt 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dn. 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych, pozwany dodatkowo uiścił zaliczkę na poczet opinii biegłego w kwocie 4.000 zł, powodowie zaś uiścili na poczet kosztów sądowych kwotę 10.000 zł. ( 2x 5.000zł)

Na koszty procesu złożyły się : opłata sądowa 65.673, wynagrodzenie biegłych – 7.847,65zł ( k. 516,545,581,582,595 )

D. L. i L. L. utrzymali się ze swoim roszczeniem w 24%, zaś pozwany wygrał sprawę w 76%, Stąd też strony winny ponieść koszty procesu w takim stopniu, w jakim każda z nich przegrała sprawę.

1. Opłata sądowa

powodowie - łącznie 49.911 zł – byli zwolnieni z kosztów sądowych ponad kwotę po 5.000zł każdy z nich – k. 295

pozwany - 15.762zł

2. wydatki – wynagrodzenie biegłych

powodowie - łącznie 5.964,21zł

pozwany - 1.883,44zł

3. koszty zastępstwa procesowego

powodowie po 9.518,96zł

pozwany po 1298,04zł

Sąd nie znalazł podstaw do nieobciążania powodów zwrotem kosztów zastępstwa procesowego. Podnieść w tym miejscu należy, iż poszkodowanej ubezpieczyciel wypłacił już 200.000zł zadośćuczynienia, wypłacał rentę, a powodom Sąd zasądził z tytułu śmierci odpowiednio matki i żony kwoty 30.000zł zadośćuczynienia oraz 150.000zł zadośćuczynienia i 60.000zł odszkodowania.

Pozwany uiścił zaliczkę na poczet opinii biegłych w kwocie 4.000 zł (k. 452).

Pozwany powinien uiścić na rzecz Skarbu Państwa- Sądu Okręgowego w Płocku 15.762 zł+ 1.883,44zł – 4.000zł = zł = 13.645,44zł. ( na podstawie art. 113 ust. 1 i 2 Ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych w zw. z art. 100 k.p.c. przypadające na niego koszty sądowe w odniesieniu do stosunku, w jakim przegrał proces ).

Mając powyższe na uwadze, Sąd orzekł jak w sentencji wyroku, stosując przytoczone wyżej przepisy prawa.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE