UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 19 czerwca 2020 r. powód J. S. wniósł o zasądzenie od pozwanego Towarzystwo (...) w W.:

1. kwoty 150.000 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 23.04.2019 r. do dnia zapłaty tytułem zadośćuczynienia;

2. kwoty 2.688,00 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty tytułem zwrotu kosztów opieki.

Nadto pozew zawierał żądanie zasądzenia zwrotu kosztów procesu wg norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, iż w wyniku wypadku jakiemu w dniu 10 grudnia 2018 r. uległ na terenie gospodarstwa rolnego należącego do H. S. ubezpieczonego w zakresie odpowiedzialności cywilnej rolników z tytułu posiadania gospodarstwa rolnego u strony pozwanej doznał urazu prawej ręki.

W odpowiedzi na pozew pełnomocnik strony wniósł o oddalenie powództwa oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu według norm przepisanych, przyznał zawarcie z H. S. umowy ubezpieczenia w zakresie odpowiedzialności cywilnej rolników z tytułu posiadania gospodarstwa rolnego, jednak kwestionował, aby winę za obrażenia jakich doznał powód w wyniku wypadku ponosił ubezpieczony H. S., wskazał również na brak związku funkcjonalnego między posiadaniem gospodarstwa rolnego, a posiadaniem psa i jego zachowaniem. Pozwany zakwestionował również roszczenie co do wysokości (k. 58).

Pismem procesowym z dnia 28 czerwca 2021 roku (k. 138) sprecyzowanym na rozprawie w dniu 30 czerwca 2021 roku (k. 144) pełnomocnik powoda zmienił powództwo w ten sposób, że zamiast dochodzonej pozwem kwoty 2.688 zł wniósł o zasądzenia na rzecz powoda renty za zwiększone potrzeby w kwotach:

- za okres od stycznia 2019 roku do grudnia 2019 roku - po 2.100 zł miesięcznie,

- za okres od stycznia 2020 roku do grudnia 2020 roku - po 1.530 zł miesięcznie,

- od stycznia 2021 roku i na przyszłość – po 1.674 zł miesięcznie

płatnej do 10 dnia każdego miesiąca z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w razie uchybienia terminowi płatności.

Pełnomocnik pozwanego wniósł o oddalenie powództwa o rentę.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Powód J. S. mieszka ze swoim bratem H. S. na terenie gospodarstwa rolnego należącego do H. S. położonego w R..

H. S. zawarł z pozwanym Towarzystwem (...) umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej rolników z tytułu posiadania gospodarstwa rolnego.

(okoliczności niesporne – kopia polisy – k. 44-46)

Gospodarstwo jest nastawione na uprawę zboża i ziemniaków, nie jest w nim prowadzona hodowla zwierząt. H. S. trzyma psa, który służy do pilnowania podwórka i jest spuszczany na noc, zaś w dzień jest trzymany w kojcu, który był otoczony siatką i zamykany na zasuwkę. Dół siatki przymocowany był gwoździami do deski. Na skutek drapania przez psa w siatce zrobiła się szczelina, siatka oddzieliła się od deski. H. S. wiedział, że kojec jest uszkodzony, a mimo to nie naprawił go.

W dniu 10.12.2018 r. na posesji przed domem H. S. doszło do wypadku, któremu uległ powód. Podczas cięcia przez powoda drewna krajzegą pies właściciela gospodarstwa wydostał się z kojca przez szczelinę (wyrwał fragment siatki) i przebiegł obok powoda, uderzając go w nogę. Na skutek uderzenia przez psa powód stracił równowagę i jego prawa ręka dostała się pod piłę. Powód i jego brat mieli zamiar wykorzystać cięte drewno do opalenia kuchni i przygotowania karmy dla kur.

H. S. czuje się odpowiedzialny za wypadek, ma świadomość, że niewystarczająco zabezpieczył kojec dla pasa, a wiedząc , że jest uszkodzony, powinien niezwłocznie dokonać jego naprawy.

(dowód: zeznania powoda –k. 87 verte-88 i –k. 144-145 verte, zeznania świadka H. S. –k. 95 verte, zdjęcia – k. 52-53)

Po zdarzeniu powód został zawieziony przez sąsiada na Szpitalny Oddział Ratunkowy (...) Centrum (...), gdzie stwierdzono u powoda w obrębie prawej ręki amputację kciuka oraz zmiażdżenie i amputację palców I-IV z ranami szarpanymi palców i ręki oraz złamaniem kości promieniowej przedramienia prawego, a następnie transportem sanitarnym powód został przewieziony na Oddział (...) Ręki do (...) Szpitala (...) im. WAM w Ł., gdzie został poddany zabiegowi operacyjnemu czasowego zespolenia kości promieniowej drutami K., opracowania kikutów palców I-IV i zespolenia palca V. W dniu 21 grudnia 2018 r. powód został poddany kolejnemu zabiegowi operacyjnemu otwartej repozycji i zespolenia złamania kości promieniowej 2 śrubami korowymi. Powód przebywał w szpitalu do dnia 24.12.2018 roku, który opuścił z zaleceniami dalszego leczenia farmakologicznego, przeciwbólowego oraz kontroli w (...), Poradni Chirurgicznej i zmiany opatrunku. Następnie powód kontynuował leczenie w Poradni (...) Urazowo- Ortopedycznej w T.

(dowód: dokumentacja medyczna –k. 15-38 oraz –k. 71-84)

Powód leczy się psychiatrycznie w PZP CENTRUM (...) w od dnia 01. 10. 2019 r. z rozpoznaniem upośledzenie umysłowe lekkie - F7C, organiczne zaburzenia depresyjne - F06.3. Zażywa O.. Ostatnia wizyta (teleporada) miała miejsce w dniu 11.09. 2020 r. Wizyty przeciętnie co dwa miesiące.

(dowód: historia choroby – k. 72-84)

Nadto powód leczy się od dnia 1.10.2019 r. w Przychodni (...) w K.. Przyczyną zgłoszenia się do psychiatry w tej przychodni były objawy ze stron stanu psychicznego , które wystąpiły po wypadku z dnia 10.12.2018 r., powód zgłaszał smutek, kłopoty ze snem, poczucie krzywdy, wycofanie. Rozpoznano u niego upośledzenie umysłowe w stopniu lekkim, organiczne zaburzenia nastroju. Lekarz psychiatra po przeprowadzeniu badania klinicznego stwierdził, że powód pozostaje w trudnym kontakcie, rozumie treść zadawanych pytań, udziela odpowiedzi zdawkowych, posługuje się prostą składnią zdaniową i ubogim słownictwem, ujawnia zaburzenia pamięci świeżej i natychmiastowej, ma trudności z zapamiętywaniem, obniżony krytycyzm, wgląd niepełny, w sytuacjach społecznych pozostaje bezradny, jest podatny na manipulacje i wpływ ze stron osób trzecich, ma zaburzone myślenie abstrakcyjne w zakresie wnioskowania, przewidywania, nie w pełni rozumie i potrafi zaspokajać swoje potrzeby życiowe, ukończył szkołę podstawową specjalną i mieszka cały czas przy rodzinie.

(dowód: zaświadczenie o stanie zdrowia z dnia 11.09.2020 r. – k. 71)

Orzeczeniem (...) do spraw Orzekania o Niepełnosprawności w T. z dnia 18 lutego 2019 roku powód został zaliczony do osób o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, a ustalony stopień niepełnosprawności datuje się od 11 stycznia 2019 roku. W orzeczeniu wskazano, że powód wymaga korzystania z systemu środowiskowego wsparcia w samodzielnej egzystencji, ale nie wymaga opieki ani pomocy osoby trzeciej.

(dowód: orzeczenie o stopniu niepełnosprawności –k. 39)

Po wyjściu ze szpitala powód korzystał z pomocy swego brata H. S., z którym mieszka do chwili obecnej. Brat golił i mył powoda, robił pranie, gotował, sprzątał, powód nie może sam się ubrać: zapiać paska, guzików, suwaka, założyć skarpetek. Powód nie jest w stanie pomagać bratu w gospodarstwie, co czynił wcześniej. Ponieważ najbliższy sklep oddalony jest od miejsca zamieszkania powoda o ok. 2 km, a powód nie jest wstanie jeździć na rowerze, zakupy wykonuje dla niego brat. W prawej ręce powodowi został tylko palec serdeczny, który na dworze marznie , a w nocy piecze. W miejscu powstania urazu kończyna jest sina i spuchnięta. Przed wypadkiem H. S. dorabiał sobie prywatnie. Wypadek sprawił, że cały wolny czas poświęca opiece nad niepełnosprawnym bratem.

(dowód: zeznania powoda –k. 87 verte-88 i –k. 144-145 verte, zeznania świadka H. S. –k. 95 verte)

Powód jest po amputacji kciuka ręki prawej z częścią kości I śródręcza, amputacji palca II na wysokości stawu śródręczno-paliczkowego, amputacji palca III na wysokości 1/3 bliższej paliczka bliższego tego palca, amputacji palca IV na wysokości paliczka środkowego, ma rozległe blizny palca V z ustawieniem przymusowym ostatecznym w stawie (...) pod kątem 45 stopni, nie ma zgięcia w stawie śródręczno -paliczkowym tego palca i w wyproście w stawie PIP tego palca. Ponadto u powoda doszło do powstania rozległych blizn po stronie zginaczy na długości 20 cm po stronie przedramienia prawego, deformacji zarysów stawu promieniowo-nadgarstkowego prawego, ograniczenia ruchów zgięcia w stawie o kąt 30 stopni i zgięcia dłoniowego o kąt 40 stopni. Powyższe obrażenia ciała u powoda należy traktować jako trwały do końca życia defekt – brak prawej ręki. Brak palców prawej ręki od 1 do IV jest trwałym kalectwem, wiąże się z 55 % trwałym uszczerbkiem na zdrowiu. Zachowany u powoda palec V jest nieczynny ruchowo, bezużyteczny i nie spełnia żadnych funkcji ruchowych, jedynie przeszkadza powodowi i jest narażony na wszelkie urazy.

Obrażenia doznane przez powoda w wyniku wypadku z dnia 10.12.2018 roku mają znaczący wpływ na życie powoda, gdyż powód przed dniem wypadku był osobą praworęczną. Wypadek pozbawił go funkcji ręki prawej, co spowodowało konieczność przestawienia się powoda z prawo- na lewo- ręcznego. Powód cały czas się uczy, choć z rożnymi efektami. W przypadku powoda nie może być mowy o powrocie do zdrowia i normalności

Skutki wypadku z dnia 10.12.2018 roku powód będzie odczuwać do końca swojego życia.

Po wypadku i obecnie powód wymaga opieki osoby trzeciej, obecnie wymiar opieki wynosi 3 godziny dziennie, a pomoc dotyczy toalety codziennej, zabezpieczenia w funkcjach życiowych i fizjologicznych, przygotowania posiłków, sprzątania, prania itd.

(dowód: opinia biegłego chirurga S. N. –k. 102-104)

W następstwie wypadku z 10.12.2018r. u powoda wystąpiły zaburzenia adaptacyjne, które w dalszej perspektywie uległy utrwaleniu i następnie zostały zaklasyfikowane przez leczącego lekarza psychiatrę jako organiczne zaburzenia depresyjne. W zaświadczeniu lekarskim wydanym przez lekarza prowadzącego widnieje adnotacja, że powodem rozpoczęcia leczenia psychiatrycznego było pogorszenie stanu psychicznego związanego z wypadkiem, któremu uległ w dniu 10 grudnia 2018 roku. Powód kontynuuje leczenie psychiatryczne. Objawy przygnębienne wciąż są u niego obecne, nadto występują trudności z akceptacją ograniczeń wynikających z urazowej amputacji palców prawej ręki. Powód nie jest w stanie wykonywać różnych czynności wymagających używania obu rąk, z czym nadal trudno mu się pogodzić, nie jest w stanie w niczym pomagać rodzinie, czuje się z tego powodu obciążeniem dla rodziny, co jest źródłem frustracji, obniżonego trwale nastroju, niskiej samooceny. Wymaga pomocy rodziny w czynnościach samoobsługowych. Wymaga także kontynuacji podjętego leczenia psychiatrycznego. Rokowania co do pełnego powrotu do równowagi psychicznej są niepewne z powodu nieodwracalności niepełnosprawności fizycznej oraz niskich zasobów intelektualnych. Długotrwały uszczerbek na zdrowiu powoda spowodowany przedmiotowym wypadkiem wynosi 5 % (z pozycji pkt 10 a) załącznika do Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dn. 18 grudnia 2002 r. stosowanym per analogiam)

(dowód: opinia biegłych psychiatry B. J. i psychologa M. P. –k. 113-116)

Powód reprezentowany przez pełnomocnika zgłosił stronie pozwanej roszczenie w kwocie 150 000 zł tytułem zadośćuczynienia i kwoty 4.150 zł z tytułu renty za zwiększone potrzeby płatnej od dnia 1 kwietnia 2019 r. oraz kwot 14.525 zł jako wyrównanie renty za okres od 10.12.2018 r. do 31.03.2019 r. (3,5 miesiąca x 3.600 zł). W zakresie renty powołano się na konieczność korzystania z opieki osób trzecich oraz kosztów leczenia. Jako zwiększone potrzeby zostały powołane wydatki na: - dojazdy do poradni w kwocie 200 zł, -koszty leków -150 zł, - koszty wizyt lekarski i rehabilitacji – 200 zł, koszty opieki osób trzecich 3.600 zł (30 dni x 12 h x 12 zł/h)

(dowód: pismo z dnia 23.03.2019 r. –k. 40-41, akta szkody – płyta CD –k. 92)

Strona pozwana nie uznała roszczenia powoda i odmówiła wypłaty z uwagi rezygnację powoda z roszczeń, co miało nastąpić w piśmie z dnia 3 kwietnia 2019 roku.

(dowód: pismo z dnia 24.04.2019 r. -k. 43)

Powód J. S. ma 62 lata, nie ma wyuczonego zawodu, ukończył szkołę specjalną, nie pracuje, utrzymuje się z renty socjalnej w kwocie 560 zł miesięcznie. Przed wypadkiem podejmował się prac dorywczych oraz pomagał bratu H. w jego gospodarstwie rolnym. Był sprawny fizycznie. Powód odczuwa ból ręki prawej, która szybko mu marznie oraz piecze.

(dowód: zeznania powoda –k. 87 verte-88 i –k. 144-145 verte)

Odpis pozwu został doręczony stronie pozwanej w dniu 6 lipca 2020 r. (k. 57)

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Powództwo jest zasadne w przeważającej części.

Poza sporem było, że posiadacz psa był jako rolnik objęty ubezpieczeniem odpowiedzialności cywilnej w pozwanym Towarzystwie (...). Strona ponosi odpowiedzialność za szkodę na osobie doznaną przez powoda na podstawie art. 822 k.c. oraz art. 50 ust. 1, 51 i 52 ustawy z dnia 22 maja 2003r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczeń Komunikacyjnych (tekst jednolity Dz. U. z 2021 r., poz. 854). Zgodnie z art. 50 ust. 1 ustawy z ubezpieczenia OC rolników przysługuje odszkodowanie, jeżeli rolnik, osoba pozostająca z nim we wspólnym gospodarstwie domowym lub osoba pracująca w jego gospodarstwie rolnym są obowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z posiadaniem przez rolnika tego gospodarstwa rolnego szkodę, będącą następstwem śmierci, uszkodzenia ciała, rozstroju zdrowia bądź też utraty, zniszczenia lub uszkodzenia mienia.

Odpowiedzialność ubezpieczyciela wynikająca z udzielanej przez niego ochrony ubezpieczeniowej w zakresie OC ma akcesoryjny charakter. Akcesoryjność, o której mowa sprawia, że ubezpieczyciel odpowiada wówczas i tylko w granicach odpowiedzialności cywilnej sprawcy.

Zatem do powstania odpowiedzialności pozwanego ubezpieczyciela konieczne jest ustalenie, czy H. S. jako posiadacz psa ponosi odpowiedzialność za wyrządzoną przez niego szkodę na osobie powoda.

Podstawę prawną odpowiedzialności cywilnej za zwierzęta domowe i hodowlane określa art. 431 1 k.c. nakładający na osobę, która chowa zwierzę albo się nim posługuje obowiązek naprawienia wyrządzonej przez nie szkody niezależnie od tego, czy było pod jego nadzorem, czy też zabłąkało się lub uciekło, chyba że ani on, ani osoba za którą ponosi odpowiedzialność nie ponoszą winy. Odpowiedzialność przewidziana w art. 431 § 1 k.c. zachodzi wówczas, gdy zwierzę działa z własnego popędu, a więc w wyniku samoistnego, niezależnego od człowieka zachowania się. Przepis ten ma charter szczególny i wyłącza zastosowanie ogólnej podstawy odpowiedzialności przewidzianej w art. 415 k.c. Podmiotem odpowiedzialności za szkodę jest każdy, kto zwierzę chowa albo się nim posługuje, zatem sprawuje władztwo nad zwierzęciem,

Jak wskazał Sąd Najwyższy w uchwale składu siedmiu sędziów z dnia 20 czerwca 2017 r., III CZP 114/16 (OSNC 2017 r., nr 12, poz. 130) przepis art. 50 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych ma zastosowanie do szkód wyrządzonych przez psa wykorzystywanego przez rolnika użytkowo w gospodarstwie rolnym oraz że posiadanie i wykorzystywanie psów w gospodarstwach rolnych jest normalną i dość powszechną praktyką w warunkach wiejskich. Jeżeli zwierzęta te pełnią użytkową rolę w gospodarstwie np. pilnując inwentarza, zbiorów lub maszyn i urządzeń wykorzystywanych w tym gospodarstwie, zapewniając jego bezpieczeństwo, albo jako psy pasterskie, to stanowią element gospodarstwa niezbędny do jego funkcjonowania, a więc pozostają z nim w funkcjonalnym związku. W konsekwencji, szkody przez nie wyrządzone - w przeciwieństwie do szkód wyrządzonych przez psy chowane dla przyjemności, a więc domowe - powinny być objęte odpowiedzialnością zakładu ubezpieczeń. Nadto Sąd Najwyższy wskazał, że samo zdarzenie będące źródłem szkody nie musi mieć ścisłego związku z działalnością gospodarstwa, wymaganie takie bowiem nie wynika z art. 50 ustawy.

Ponieważ pies, który był przyczyną przewrócenia się powoda podczas pracy przy krajzedze należał do gospodarstwa (...) oraz H. S. ponosi odpowiedzialność za zdarzenie w związku z brakiem należytego nadzoru nad zwierzęciem (zły stan kojca, w którym przebywał pies), zachodzi podstawa odpowiedzialności pozwanego ubezpieczyciela. Przy czym art. 431 § 1 k.c. konstruuje wzruszalne domniemanie winy zarówno chowającego lub posługującego się zwierzęciem, jak i osób, za które ponosi on odpowiedzialność. Ustawodawca udziela poszkodowanemu bardzo silnej ochrony, ponieważ komentowany przepis przewiduje możliwość uchylenia się od odpowiedzialności wyłącznie w przypadkach, gdy chowający lub posługujący się zwierzęciem wykaże, że „ani on, ani osoba, za którą ponosi odpowiedzialność, nie ponoszą winy". W niniejszej sprawie domniemanie to nie zostało skutecznie obalone, bowiem H. S. ponosi winę za zaistniałą sytuacje wobec nieprawidłowego nadzoru nad psem.

Powód zasadności swoich roszczeń w zakresie zadośćuczynienia upatrywał w treści art. 445 k.c. Przyznanie zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę – w myśl art. 445 §1 k.c. - zależy od uznania Sądu a zadośćuczynienie powinno być odpowiednie. Ma ono rekompensować krzywdę ujmowaną jako cierpnie fizyczne (ból i inne dolegliwości) oraz cierpienia psychiczne (ujemne uczucia przeżywane w związku z cierpieniami fizycznymi i ich długotrwałość). Zadośćuczynienie pieniężne ma na celu przede wszystkim złagodzenie tych cierpień, ma charakter całościowy i powinno stanowić rekompensatę pieniężną za całą krzywdę doznaną przez poszkodowanego, a jednocześnie nie może być źródłem wzbogacenia.

Przepisy kodeksu cywilnego nie zawierają żadnych kryteriów, jakie należy uwzględnić przy ustalaniu wysokości zadośćuczynienia pieniężnego. Sąd winien wziąć pod uwagę wszystkie okoliczności konkretnej sprawy mające wpływ na rozmiar doznanej krzywdy, a zwłaszcza stopień i czas trwania cierpień fizycznych i psychicznych, prognozę na przyszłość, wiek poszkodowanego. W konkretnych sytuacjach musi to prowadzić do uogólnień wyrażających zakres doznanego przez poszkodowanego uszczerbku niemajątkowego.

Nie budziło wątpliwości, że zaistniałe zdarzenie było źródłem cierpień fizycznych powoda. Sąd wziął pod uwagę charakter uszkodzenia ciała oraz jego skutki. Powód doznał poważnych obrażeń kończyny dolnej prawej w postaci utraty palów I-IV, co biegły chirurg zakwalifikował jako brak prawej ręki. Powód był leczony operacyjnie oraz ambulatoryjnie. Wypadek spowodował dolegliwości bólowe, powód jest osobą niepełnosprawną, a konsekwencje wypadku będzie odczuwał przez całe swe życie. Ustalając wysokość zadośćuczynienia Sąd uwzględnił, że powód doznał 60-cio procentowego uszczerbku na zdrowiu.

Skutki wypadku dla zdrowia powoda zostały ustalone na podstawie opinii biegłych: chirurga, psychiatry i psychologa, którzy sporządzili opinie po zapoznaniu się z dokumentacją medyczną dotyczącą powoda oraz po jego osobistym badaniu. Sąd podzielił wszystkie wydane w sprawie opinie jako, że zostały sporządzone zgodnie z zasadami sztuki lekarskiej oraz przez specjalistów o niekwestionowanym poziomie wiedzy. Wydane opinie były rzeczowe, kategoryczne i zawierały pełną odpowiedź na postawioną tezę dowodową. Oceniane według kryteriów: poziomu wiedzy biegłego, podstaw teoretycznych opinii, sposobu motywowania sformułowanego w niej stanowiska oraz stopnia stanowczości wyrażonych w niej ocen, a także zgodności z zasadami logiki i wiedzy powszechnej, uznane zostały za miarodajny dowód.

Przy ustalaniu wysokości zadośćuczynienia dostrzeżono, iż powód w związku ze zdarzeniem z dnia 10 grudnia 2018 r. był hospitalizowany i poddawany specjalistycznym zabiegom.

Sąd uwzględnił również związane z chorobą cierpienia psychiczne powoda tj. ujemne uczucia przeżywane w związku z cierpieniami fizycznymi oraz następstwami rozstroju zdrowia. Przedmiotowe zdarzenie było nagłe i drastyczne, powód doznał ogromnego stresu oraz w diametralny sposób zmienił sposób jego funkcjonowania, powód z osoby sprawnej fizycznie i aktywnej stał się osobą niepełnosprawną. Powód ma poczucie niepełnosprawności z wtórnym psychicznym poczuciem obniżonej wartości i kompetencji. Nadto został uwzględniony dyskomfort spowodowany koniecznością korzystania z pomocy osób trzecich w codziennych czynnościach związanych z utrzymaniem higieny, ubraniem się, przygotowaniem posiłków i zrobieniem zakupów.

Biorąc pod uwagę opisane wyżej okoliczności stosowną dla powoda kwotą tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę jest dochodzona pozwem kwota 150.000 zł. Kwota ta z jednej strony będzie odczuwalna dla pokrzywdzonego i będzie stanowić rekompensatę za doznane cierpienia psychiczne, a zatem uwzględnia kompensacyjny charakter zadośćuczynienia, z drugiej strony jest umiarkowana i nie będzie prowadziła do nieuzasadnionego wzbogacenia powoda mając na uwadze aktualny poziom życia społeczeństwa.

Kolejne żądanie pozwu –o zasądzenie renty– znajduje uzasadnienie w art. 444 § 2 k.c. W świetle tego przepisu roszczenie o rentę przysługuje, jeżeli poszkodowany utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy albo jeżeli zwiększyły się jego potrzeby.

Zwiększenie się potrzeb poszkodowanego stanowi szkodę przyszłą, wyrażającą się w stale powtarzających się wydatkach na ich zaspokojenie np. konieczność stałych zabiegów, rehabilitacji, specjalnego odżywania. Przyznanie renty z tytułu zwiększonych potrzeb na podstawie art. 444 § 2 k.c. nie jest uzależnione od wykazania, że poszkodowany te potrzeby faktycznie zaspokaja i ponosi związane z tym wydatki. Do przyznania renty z tego tytułu wystarcza samo istnienie zwiększonych potrzeb jako następstwa czynu niedozwolonego (por. wyrok Sądu Najwyższego z 11 marca 1976 r., IV CR 50/76, OSNCP 1977, nr 1, poz. 11).

W rozpoznawanej sprawie roszczenie o rentę pełnomocnik powoda uzasadniał zwiększonymi wydatkami w związku z koniecznością opieki w zakresie czynności dnia codziennego, takich jak toaleta, zabezpieczenie w funkcjach życiowych, przygotowanie posiłków, zrobienie zakupów. Wskazać należy, że prawo poszkodowanego do ekwiwalentu z tytułu zwiększonych potrzeb, polegających na korzystaniu z opieki osoby trzeciej, nie jest uzależnione od wykazania, że poszkodowany efektywnie wydał odpowiednie kwoty na koszty opieki. Okoliczność zaś, że opiekę nad poszkodowanym sprawowali jego domownicy, nie pozbawia go prawa żądania zwiększonej z tego tytułu renty uzupełniającej (por. wyrok Sądu Najwyższego z 4 marca 1969 r. I PR 28/69, OSNCP 1969, nr 12, poz. 229).

Sąd przyjął, że powód od daty wypadku do chwili obecnej i na przyszłość wymaga opieki w wymiarze 3 godzin na dobę. Podstawę do ustalania powyższego zakresu opieki był wymiar opieki wskazany przez powoda w pozwie, gdzie wskazano, że powód potrzebował opieki właśnie przez taki czas. Biorąc pod uwagę zakres czynności, przy których pomoc ta była potrzebna, to jest przy toalecie, ubraniu, przygotowaniu posiłków oraz biorąc pod uwagę wykształcenie powoda, jego status społeczny i poziom życia oraz treść orzeczenia o stopniu niepełnosprawności przy uwzględnieniu zasad doświadczenie życiowe wymiar czasowy opieki jest ustalony prawidłowo.

Sąd uznał przy zastosowaniu art. 322 k.p.c. z uwagi na rodzaj czynności, przy których powód wymagał pomocy oraz to, że pomoc była świadczona przez członka rodziny, że koszt jeden godziny opieki winien wynosić 14 zł. Jest to przy tym stawka stosowana przez Sąd w innych sprawach w sytuacji sprawowania opieki nad osobą poszkodowaną przez członków jej rodziny.

Powód w pozwie żądał zasądzenia zwrotu kosztów opieki w formie skapitalizowanej jako odszkodowania za okres blisko 3 miesięcy. Natomiast roszczenie o rentę zgłosił w piśmie procesowym z dnia 28 czerwca 2021 r. Roszczenie o rentę stało się wymagalne od dnia następnego po doręczeniu stronie pozwanej odpisu tego pisma, co nastąpiło na rozprawie w dniu 30.06.2021 r. Dlatego też należało dokonać kapitalizacji renty ze względów technicznych wynikających z powstania wymagalności tej części roszczenia dopiero po dacie doręczenia pozwanemu odpisu pisma. Skapitalizowana renta stanowi za okres od stycznia 2019 r. do końca czerwca 2021 r. kwotę 38.304 zł {za 2019 i 2020 r. po 15.330 zł (3 h x 14 zł x 365 dni), za 6 miesięcy 2021 r. kwotę 7.644 zł (3 h x 14 zł x 182 dni).

Natomiast renta od dnia 1 lipca 2021 r. i na przyszłość została ustalona na kwotę łączną kwotę 1.260 zł miesięcznie (3 h x 14 zł x 30 dni). W pozostałej części powództwo o rentę jako nieuzasadnione zostało oddalone.

O odsetkach za opóźnienie Sąd orzekł na podstawie art. 481 k.c. w zw. z art. 817 § 1 k.c. w zw. z art. 14 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych oraz przy uwzględnieniu zasady, iż świadczenia odszkodowawcze zakładu ubezpieczeń są terminowe (por. wyrok SN z 6 lipca 1999 r., III CKN 315/98 OSNC 2000/2/31/52).

Odsetki od kwoty zadośćuczynienia zostały zasądzone zgodnie z żądaniem pozwu od dnia 23 kwietnia 2019 r., w której to dacie strona pozwana przy uwzględnieniu 30 –dniowego terminu z art. 14 ust.1 ustawy pozostawała w opóźnieniu.

Odsetki od renty w kwocie 2.688 zł zostały zasądzone od dnia następnego po doręczeniu pozwanemu odpisu pozwu, to jest do dnia 7 lipca 2020 r., zaś od dalszej kwoty od dnia następnego po doręczeniu pozwanemu odpisu pisma zgłaszającego to roszczenie, to jest od dnia 1 lipca 2021 r.

W pozostałej części powództwo jako nieuzasadnione zostało oddalone.

Podstawę rozstrzygnięcia o kosztach procesu stanowił art. 100 zd. 2 kp.c. Ponieważ powód uległ tylko co do nieznacznej części swego żądania, na podstawie art. 100 zd. 2 k.p.c. został nałożony na stronę pozwaną obowiązek zwrotu wszystkich poniesionych przez powoda kosztów procesu. Na zasądzoną z tego tytułu łączną kwotę 5.417 zł składają się: koszty zastępstwa procesowego - 5.400 zł, wydatek na opłatę skarbową od pełnomocnictwa - 17 zł.

Podstawę rozstrzygnięcia o pobraniu nieuiszczonych kosztów sądowych - opłaty sądowej, od uiszczenia której powód został zwolniony (7.635 zł) i wydatków poniesionych tymczasowo przez Skarb Państwa w łącznej kwocie 1.481,70 zł (por. postanowienia Sądu Okręgowego z kart: 112, 128, 129) stanowiły przepisy art. 113 ust. 1 i 2 ustawy z dnia z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (t.j. Dz.U. z 2020 r., poz. 755.) w zw. z art. 100 zd. 2 k.p.c.

Sędzia Ewa Tomczyk

WYROK

UZASADNIENIE