UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 19 kwietnia 2021 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. odmówił M. D. przyznania emerytury z rekompensatą za okres pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze z uwagi na brak wymaganego 15-letniego stażu pracy w warunkach szczególnych.

W odwołaniu M. D. wniosła o zmianę decyzji i przyznanie emerytury z rekompensatą. Podniosła, że ZUS bezpodstawnie odliczył jej od szczególnego stażu okresy przebywania na urlopie wychowawczym od 18 grudnia 1978 roku do 31 sierpnia 1981 roku i od 7 kwietnia 1994 roku do 1 stycznia 1999 roku w wymiarze 7 lat 5 miesięcy i 10 dni , okresu urlopu bezpłatnego od 1 grudnia 1992 roku do 31 grudnia 1992 rokupo ich doliczeniu spełnia przesłankę 15 lat pracy w warunkach szczególnych.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. wniósł o oddalenie odwołania. Podniósł, że przy ustalaniu prawa do rekompensaty na podstawie art. 21 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 1924), nie uwzględnia się okresów niewykonywania pracy, za które pracownik otrzymał po dniu 14 listopada 1991 r. wynagrodzenie lub świadczenia z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (art. 32 ust. 1a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 53 ze zm.), co wyklucza zaliczenie wymienionych w odwołaniu okresów do szczególnego stażu pracy.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

M. D., urodzona (...), od dnia (...) roku uprawniona jest do emerytury powszechnej. Wysokość emerytury została obliczona na podstawie art. 26 ustawy emerytalnej.

(dowód: wniosek o emeryturę – k. 1-4 akt emerytalnych, decyzja o przyznaniu emerytury– 15 akt emerytalnych)

W dniu 11 stycznia 2021 roku M. D. wniosła o przyznanie prawa do rekompensaty z tytułu pracy w warunkach szczególnych.

(dowód: wniosek – k. 19 akt emerytalnych)

Decyzją z dnia 12 lutego 2021 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. odmówił M. D. przyznania emerytury z rekompensatą za okres pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze z uwagi na brak wymaganego 15-letniego stażu pracy w warunkach szczególnych.

(dowód: decyzja z 12.02.2021roku – k. 20 akt emerytalnych)

Decyzją z dnia 15 lutego 2021 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. przeliczył M. D. emeryturę od 1 stycznia 2021 roku.

(dowód: decyzja z 15.02.2021r.- k. 24 akt emerytalnych)

W dniu 22 marca 2021 roku M. D. wniosła ponownie o przyznanie prawa do rekompensaty z tytułu pracy w warunkach szczególnych, podnosząc, że z załączonego do wniosku świadectwa pracy w warunkach szczególnych z 27 grudnia 2001 roku wynika, że ma 15 lat pracy w warunkach szczególnych.

(dowód: wniosek – k. 19 akt emerytalnych)

Wnioskodawczyni wykonywała pracę w warunkach szczególnych:

- od 1 października 1977 roku do 17 grudnia 1978 roku

- od 1 września 1981 roku do 30 listopada 1992 roku

- od 1 stycznia 1993 roku do 5 kwietnia 1994 roku

- od 1 września 1999 roku do 27 grudnia 2001 roku

(dowód: świadectwo wykonywania prac w warunkach szczególnych z 27.12.2001r. – k. 31 akt emerytalnych)

Do stażu pracy w warunkach szczególnych ZUS nie uwzględnił:

- urlopu wychowawczego od 7 kwietnia 1994 roku do 1 stycznia 1999 roku;

- urlopu bezpłatnego od 1 grudnia 1992 roku do 31 grudnia 1992 roku

- okresów niezdolności do pracy (okresów nieskładkowych) przypadających w okresie od 15 listopada 1991 roku do 27 grudnia 2001roku.

Po odliczeniu w/w okresów wnioskodawczyni legitymuje się stażem pracy w warunkach szczególnych w wymiarze 14 lat, 11 miesięcy okresów składkowych.

(okoliczność bezsporna – odpowiedź na odwołanie – k. 6-7 akt)

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.

Organ rentowy odmówił prawa do rekompensaty, gdyż po odliczeniu przypadającego po 14 listopada 1991 roku urlopu bezpłatnego, urlopu wychowawczego oraz okresów przebywania na zwolnieniach lekarskich, staż pracy w szczególnych warunkach wnioskodawczyni wyniósł 14 lat, 11 miesięcy, zamiast wymaganych 15 lat.

Skarżąca zarzuciła w odwołaniu, że ZUS niesłusznie z sumy lat pracy w szczególnych warunkach wyłączył jej przypadające po dniu 14 listopada 1991 r. okresy urlopu wychowawczego, urlopu bezpłatnego oraz okresy niezdolności do pracy, których uwzględnienie powoduje, że dysponuje on wymaganym 15- letnim okresem pracy w warunkach szczególnych wymaganym przez art. 21 ust. 1 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 1924, dalej też jako ustawa pomostowa).

Zgodnie z treścią art. 21 ust. 1 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 roku o emeryturach pomostowych (tj. Dz.U. z 2015 r. poz. 965 ze zm.) rekompensata przysługuje ubezpieczonemu, jeżeli ma okres pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, wynoszący co najmniej 15 lat. Z kolei art. 21 ust. 2 tej ustawy stanowi, że rekompensata nie przysługuje osobie, która nabyła prawo do emerytury na podstawie przepisów ustawy emerytalnej.

Zgodnie z art. 12 ustawy pomostowej przy ustalaniu okresu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze nie uwzględnia się okresów niewykonywania pracy, za które pracownik otrzymał wynagrodzenie lub świadczenie z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa.

Rekompensata zgodnie z art. 21 ustawy pomostowej warunkowana jest kwalifikowanym okresem pracy (w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze) rozumianym według przepisów ustawy emerytalnej. Oznacza to, że przy obliczaniu stażu pracy w warunkach szczególnych celem ustalenia prawa do rekompensaty art. 12 ustawy pomostowej nie ma zastosowania. Przepis art. 12 ustawy pomostowej ma zastosowanie wyłącznie do ustalania okresu pracy w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze, na potrzeby prawa do emerytury pomostowej. Nabycie prawa do rekompensaty reguluje wyłącznie art. 21 ust. 1 ustawy pomostowej, który przy ustalaniu okresów pracy w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze odsyła do ustawy emerytalnej. Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 29 października 2020 r. w sprawie o sygn. akt III UZP 3/20 podniósł, że odesłanie z art. 21 ust. 1 ustawy pomostowej ma charakter „pełny”, co oznacza, że prawo do rekompensaty warunkowane jest w całości stażem w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze „w rozumieniu” przepisów ustawy emerytalnej.

W myśl zaś art. 32 ust 1 a ustawy emerytalnej przy ustalaniu okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze nie uwzględnia się okresów niewykonywania pracy, za które pracownik otrzymał po dniu 14 listopada 1991 r. wynagrodzenie lub świadczenia z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa.

Warunek posiadania „okresu pracy” z art. 21 ust. 1 ustawy pomostowej powinien być oceniany w rozumieniu przepisów ustawy emerytalnej tj. art. 32 ust 1 a ustawy emerytalnej , według stanu prawnego na dzień wejścia w życie ustawy pomostowej, czyli na dzień 1 stycznia 2009 r., czyli z pominięciem okresów niewykonywania pracy, o których mowa w art. 32 ust. 1a ustawy emerytalnej. Prawo do rekompensaty do porządku prawnego zostało wprowadzone bowiem od dnia 1 stycznia 2009 r.. Oznacza to, że okres pracy w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze w rozumieniu ustawy emerytalnej weryfikowany jest według aktualnie obowiązujących reguł, a nie stosownie do stanu prawnego obowiązującego na dzień 1 stycznia 1999 r. (czyli w dacie wejścia w życie ustawy emerytalnej).

Reasumując - jak wskazano w uchwale Sądu Najwyższego z dnia 29 października 2020 r. III UZP 3/20 - przy ustalaniu okresu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, warunkującego prawo do rekompensaty na podstawie art. 21 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 1924), nie uwzględnia się okresów niewykonywania pracy, za które pracownik otrzymał po dniu 14 listopada 1991 r. wynagrodzenie lub świadczenia z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (art. 32 ust. 1a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 53 ze zm.).

Prawidłowo zatem ZUS przy ustalaniu szczególnego stażu pracy wnioskodawczyni pomniejszył go o przypadające po dniu 14 listopada 1991 roku okresy zasiłkowe oraz okres urlopu wychowawczego przypadający w okresie od 7 kwietnia 1994 roku do 31 sierpnia 1999 roku. To samo dotyczy okresu urlopu bezpłatnego. Ubezpieczona przebywając na urlopie bezpłatnym nie wykonywała pracy w warunkach szczególnych, co wyklucza zaliczenie tego okresu do szczególnego stażu pracy. Tym samym ubezpieczona nie legitymuje się wymaganym 15 letnim okresem pracy w warunkach szczególnych. Zaliczeniu do szczególnego stażu pracy podlegał li tylko okres urlopu wychowawczego od 18 grudnia 1978 roku do 31 sierpnia 1981 roku, jako przypadający przed 14 listopada 1991 roku i został on uwzględniony już przez ZUS przy obliczaniu szczególnego stażu pracy wnioskodawczyni.

Z tych też względów, Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. odwołanie oddalił.

WYROK

UZASADNIENIE