POSTANOWIENIE

Dnia 30 czerwca 2021 r.

Sąd Apelacyjny w Krakowie – Wydział I Cywilny w składzie:

Przewodniczący:	SSA Regina Kurek
Sędziowie:	SSA Grzegorz Krężołek (spr.) SSA Jerzy Bess
Protokolant:	starszy sekretarz sądowy Marta Sekuła

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 14 czerwca 2021 r. w Krakowie

sprawy z wniosku(...)w K. (Ukraina)

przy uczestnictwie (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w K.

o stwierdzenie wykonalności wyroku zagranicznego sądu polubownego

p o s t a n a w i a:

1.  oddalić wniosek;

2.  przyznać na rzecz adwokata K. W. kwotę 572,85 zł (pięćset siedemdziesiąt dwa 85/100 złotych), tytułem wynagrodzenia oraz kosztów poniesionych przez niego w związku z pełnieniem funkcji kuratora uczestniczki w postępowaniu i wypłacić ją ze złożonej przez wnioskodawcę zaliczki, zaksięgowanej w Sądzie Apelacyjnym w Krakowie pod pozycją 5 000 65071689.

SSA Grzegorz Krężołek SSA Regina Kurek SSA Jerzy Bess

Sygn. akt : I AGo 16/ 20

UZASADNIENIE

postanowienia z dnia 30 czerwca 2021r

Wnioskodawczyni – (...) w K. [ Ukraina ] domagała się we wniosku stwierdzenia wykonalności , poprzez nadanie klauzuli wykonalności, wyroku wydanego przez zagraniczny Sąd Polubowny – Sąd Arbitrażowy Łotewskiej Izby Handlu i Przemysłu w R., w dniu 21 czerwca 2016r , w sprawie z powództwa (...) w siedzibą w L. [ Łotwa ] przeciwko spółce z ograniczoną odpowiedzialnością (...) w K. o zapłatę , oznaczonej sygnaturą (...) , w zakresie punktu 56 sentencji tego orzeczenia

Ponadto domagała się obciążenia uczestniczki kosztami postępowania.

Uzasadniając żądanie wskazała , że wskazanym wyżej orzeczeniem spółka (...) została zobowiązana do spełnienia na rzecz wierzyciela - powódki - świadczeń stwierdzonych w powołanej jego części.

Pomiędzy uprawnioną na jego podstawie a wnioskodawczynią doszło do zawarcia, w dniu 22 lipca 2016r., umowy cesji na podstawie której (...) zbyła na rzecz cesjonariuszki wierzytelności stwierdzone w nim wobec spółki (...).

Wnioskodawczyni podnosiła , iż zamierza na terenie Rzeczpospolitej Polskiej wszcząć egzekucję w oparciu wskazany wyżej wyrok, w części objętej żądaniem stwierdzenia wykonalności.

Zdaniem ukraińskiej spółki przedłożone wraz z wnioskiem dokumenty, w świetle art. 1213 par. 1 kpc są wystarczające do tego aby jej żądanie uznać za usprawiedliwione .

W ramach czynności związanych z doręczeniem uczestniczce odpisu wniosku , Sąd Apelacyjny powziął informację , że spółka nie ma aktualnie organów mogących ją reprezentować . W szczególności dotychczasowy prezes jednoosobowego zarządu przed złożeniem wniosku i doręczeniem jego odpisu , złożył rezygnację z dotąd pełnionej funkcji.

Do żądania w nim zawartego odniósł się w piśmie procesowym samoistny , jak wynika z odpisu KRS prokurent spółki , który domagał się oddalenia żądania wskazując , że uwzględnieniu wniosku sprzeciwiają się podstawowe zasady porządku prawnego RP. Realizacji tego zarzutu upatrywał w tym , że część należności zasądzonej wyrokiem Sądu Polubownego z dnia 21 czerwca 2016r , miała swoja podstawę w naliczonej przez spółkę łotewską karze umownej za nie wykonanie przez (...) świadczenia pieniężnego [ zapłaty cen za dostarczone jej towary]. Takie ukształtowanie kary umownej jest sprzeczne z polskim porządkiem prawnym, a w szczególności z art. 483 kc. Podniósł również zarzut przedawnienia , którego bliżej nie uzasadnił, odwołując się do upływu ponad trzech lat pomiędzy wydaniem orzeczenia objętego wnioskiem i datą jego złożenia do Sądu przez spółkę z K. / por k. 127-129 akt/

W warunkach braku organu mogącego reprezentować uczestniczkę , Sąd Apelacyjny, na wniosek spółki (...) , na podstawie art. 69 par. 1 kpc ustanowił dla niej kuratora w osobie adwokata.

Zajmując stanowisko co do żądania zawartego we wniosku domagał się jego oddalenia oraz obciążenia wnioskodawczyni kosztami postępowania.

Motywując je wskazał , że (...) swoją legitymację do formułowania wniosku wywodzi z faktu zawarcia ze spółką (...) umowy cesji wierzytelności stwierdzonych w wyroku Sądu Polubownego. Jednak nie wykazała ona przedłożonymi dokumentami , że cesja ta taką podstawę jej legitymacji może stanowić albowiem załączony dokument umowy przelewu nie spełnia wymagań o jakich mowa w art. 788 par. 1 kpc.

Zdaniem kuratora , bez znaczenia dla takiej oceny jest to , jakie wymagania dla ważności i skuteczności takiej umowy przewidują przepisy prawa materialnego czy to łotewskiego czy ukraińskiego. Doniosłe są wymagania polskiego prawa procesowego , dla potwierdzenia przejścia uprawnień stwierdzonych w tytule egzekucyjnym dla jednego podmiotu wobec zobowiązanego na inny , który od przeprzednika swoje uprawnienia wywodzi.

W rozstrzyganej sprawie takim potwierdzeniem byłoby przedstawienie umowy przelewu z 22 lipca 2016 z urzędowo poświadczonymi podpisami osób reprezentujących cesjonariuszkę i cedentkę. Taki dokument nie został złożony. / k. 144, 168, 185-186 akt/

Podczas postępowania rozpoznawczego , poza dokumentami przedstawionymi z własnej inicjatywy , spółka (...) została wezwana przez Sąd do przedstawienia wierzytelnych tłumaczeń

a/ całości treści wyroku Sądu Arbitrażowego Łotewskiej Izby Handlu i Przemysłu w R. z dnia 21 czerwca 216r nr (...) ,

b/ umowy cesji z 22 lipca 2016r wraz podpisami urzędowo poświadczonymi./k. 201v akt/

W odpowiedzi wnioskodawczyni wykonała to zobowiązanie tylko w części

Umowa cesji nie zawierała poświadczonych urzędowo podpisów osób reprezentujących spółki – cedenta i cesjonariusza.

Wnioskodawczyni złożyła natomiast dokumenty oświadczeń :

obecnego dyrektora wnioskodawczyni M. K. (1) , który swoja funkcje pełni od 13 czerwca 2017r zgodnie z którym potwierdza on pod przysięgą iż jest mu wiadomym , że taka umowa została zawarta pomiędzy obydwoma podmiotami, na warunkach wskazanych w tym dokumencie z 22 lipca 2016r. Z dokumentu tego wynikało , że umowę w imieniu spółki ukraińskiej / cesjonanriusza / podpisał ówczesny dyrektor S. D..

Podpis składającego oświadczenie został poświadczony przez prywatnego notariusza (...) Miejskiego Okręgu Notarialnego ,

- I. K. , który jak wskazywał w swoim oświadczeniu , był w czasie zawierania umowy cesji członkiem Rady Nadzorczej (...) z siedzibą w L. / Łotwa / i wie że taka umowa w dniu 22 lipca 2016r została pomiędzy tą spółką jako cedentem a wnioskodawczynią jako cesjonariuszem , zawarta. Wskazał w nim , iż żaden z ówczesnych członków zarządu zbywcy wierzytelności nie żyje a , w szczególności dotyczy to podpisanego pod dokumentem umowy I. T..

Podpis składającego oświadczenie został w ten sam , jak uprzednio, sposób poświadczony.

Obaj podnosili , że według prawa ukraińskiego i łotewskiego wymaganie urzędowego posiedzenia podpisów pod umową przelewu wierzytelności nie jest wymagane.

/ k. 222-228, k.242-251 akt /.

Sąd Apelacyjny ustalił następujące fakty istotne dla rozstrzygnięcia :

Spółka Akcyjna prawa łotewskiego (...) z siedzibą w L. i spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (...) w K. prowadziły pomiędzy sobą współpracę handlową na podstawie ramowej umowy kupna (...) z dnia 26 października 2015r.

W oparciu o nią zawarły cztery umowy szczegółowe , w ramach których uczestniczka nabywała u spółki łotewskiej towar- stalowe pręty zbrojeniowe, które w dwudziestu pięciu partiach zostały dostarczone i odebrane przez uczestniczkę.

Strony uzgodniły , że w kwestiach nieuregulowanych w umowie ramowej zastosowanie będzie miało prawo Republiki Łotewskiej , a wszelkie spory , wątpliwości [kontrowersje] wynikające z tej umowy , w tym związane z naruszeniem jej postanowień , rozwiązaniem lub nieważnością, w warunkach braku polubownego rozwiązania, poddają rozstrzygnięciu Sądu Arbitrażowego Łotewskiej Izby Handlu i Przemysłu w R. , zgodnie z przepisami i regulaminem tego Sadu , w języku angielskim , w składzie złożonym z trzech arbitrów.

/ dowód ramowa umowa kupna z 26 października 2015 , motywy wyroku Sądu Polubownego z 21 czerwca 2016r , w sprawie o sygnaturze (...) k.121 , k.207-210/

Ponieważ kupująca wywiązała się w terminie tylko z części swojego zobowiązania, płacąc tylko za trzy dostawy , sprzedająca wytoczyła przed Sądem Arbitrażowym powództwo o zapłatę pozostałych części cen oraz kary umownej za nie wykonanie w terminie wymagalnych zapłat za pozostałe partie towaru.

Spółka (...) została zawiadomiona postępowaniu . Wskazała arbitra i zajęła merytoryczne stanowisko wobec żądań kontrahentki , w formie odpowiedzi na pozew.

Domagała się ich oddalenia i nie kwestionując faktu oraz warunków umów zawartych przez strony ani ich ważności , sporządzenia zapisu na Sąd Polubowny ani tego , iż rozstrzygany spór jej objęty jego granicami , podniosła merytoryczne zarzuty.

Wskazała , że towar nie spełniał wymagań jakościowych przewidzianych przez prawo europejskie. Ponadto twierdziła , iż żądanie zasądzenia kar umownych jest niezgodne z prawem polskim , jako że nie można było ich zastrzec za niespełnienie, w umówionym czasie , świadczenia o charakterze pieniężnym.

Wyrokiem z dnia 21 czerwca 2016r Sąd arbitrażowy Łotewskiej Izby Handlu i Przemysłu w R., wydanym w sprawie o sygnaturze (...) nakazał pozwanej zapłacić na rzecz powódki :

- kwotę główną w wysokości 188 081, 04 EUR ,

- kwotę 18 808, 10 EUR tytułem kary umownej ,

- kwotę 7 475, 65 EUR , tytułem kosztów postępowania arbitrażowego ,

- kwotę 16018, 03 EUR tytułem kosztów zastępstwa procesowego,

- odsetki za zwłokę w wysokości 6 % od kwoty należności głównej , naliczanych w skali roku , od dnia 11 lipca 2016r., o ile do dnia 10 lipca 2016r pozwana nie zapłaci całości należności wskazanych w orzeczeniu. Jednocześnie wskazał , że pozwana ma prawo do dobro polnego spełnienia tych świadczeń do tej daty.

/ dowód : wierzytelne tłumaczenie na j. polski wyroku Sądu Arbitrażowego z dnia 21 czerwca 2016r wraz z uzasadnieniem /k. 206-218 akt /

W dniu 22 lipca 2016r pomiędzy spółkami – (...) w L. /Łotwa / i (...) w K. / Ukraina / , została zawarta umowa cesji wierzytelności. Na jej podstawie wnioskodawczyni nabyła od cedentki wszystkie wierzytelności wobec spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (...) w K. , stwierdzone wskazanym wyżej wyrokiem Sądu Arbitrażowego z dnia 21 czerwca 2016r , w sprawie o sygnaturze (...)

/ dowód : wierzytelne tłumaczenie na język polski umowy cesji z 22 lipca 2016r k. 219 – 221 akt /

Umowa przelewu została zawarta na terenie Ukrainy.

/ okoliczność niesporna /

Ustalony stan faktyczny tworzyły okoliczności , które nie były pomiędzy stronami przedmiotem sporu albo też wynikały one z treści przełożonych do akt dokumentów , których wiarygodności nie kwestionowała żadna ze stron. Sąd nie miał podstaw aby je kwestionować z urzędu.

Rozpoznając żądanie wnioskodawczyni , Sąd Apelacyjny rozważył :

Wniosek podlega oddaleniu.

W pierwszej kolejności należy poczynić kilka uwag wstępnych , w tym porządkujących dalsza część stanowiska prawnego , które zdecydowało o jego ocenie jako niezasadnego.

a/ Zgodnie z art. 1215 par. 1 w zw z art. 1213 ¹ par. 1 kpc., właściwym do jego rozpoznania jest Sąd Apelacyjny , a orzeczenie może zapaść tylko po przeprowadzeniu rozprawy.

Sąd stoi na stanowisku , mimo prezentowania różnych poglądów literaturze

/ por. stanowisko A. Jakubeckiego w komentarzu do kpc pod red. T. Wiśniewskiego – wersja z 2021r oraz przeciwne P. Prusia w komentarzu do kpc pod red. M. Manowskiej – wersja z 2019r / , że żądanie stwierdzenia wykonalności wyroku zagranicznego Sądu Polubownego [ lub ugody przed nim zawartej ] Sąd rozpoznaje [zważywszy na stan prawny doniosły dla rozstrzygnięcia ] , w składzie trzech Sędziów.

Taka konkluzja wynika z łącznego odczytania art. 1215 par.1 zd. ostatnie kpc , art. 1213 ¹ par. 2 in fine oraz 367 par. 3 kpc.

b/Wniosek nie pochodzi od podmiotu uprawnionego na podstawie wyroku Sądu Polubownego wobec uczestniczącej w postępowaniu dłużniczki ale składa go cesjonariusz , który swoje uprawnienie do dochodzenia stwierdzanych tym orzeczeniem wierzytelności na rzecz (...) siedzibą w L. / Republika Łotewska / , które zamierza przymusowo realizować na terenie Rzeczypospolitej Polskiej na swoja rzecz, z umowy cesji z 22 lipca 2016r - zawartej /co niesporne w sprawie/ na terenie Ukrainy.

Poza sporem w sprawie jest tak że i to , iż uprzednio cedentka nie występowała z wnioskiem o udzielenie przez Sąd polski exequatur orzeczeniu Sadu Polubownego z dnia 21 czerwca 2016r, a orzeczenie to , obejmujące obowiązki zapłaty kwot wyrażonych w walucie europejskiej, nadaje się do wykonania w drodze egzekucji.

c/ Norma art. 1214 par. 2 kpc przesądza o tym , iż stwierdzenie wykonalności takiego orzeczenia Sądu Polubownego następuje poprzez nadanie mu klauzuli wykonalności.

Wszystkie powyższe stwierdzenia mają tę konsekwencję , że Sąd oceniając merytoryczną zasadność zadania wnioskodawczyni był zobowiązany ocenić łącznie , czy wyrok Sądu Arbitrażowego Łotewskiej Izby Handlu i Przemysłu z dnia 21 czerwca 2016r , sygn. (...), może być uznany za wykonalny na obszarze RP i jednocześnie czy (...) z siedzibą w K. / Ukraina / dostatecznie wykazała to , iż jest na podstawie tego orzeczenia uprawniona do dochodzenia dla na swoją rzecz stwierdzonych nim wierzytelności wobec dłużnika - spółki z ograniczoną odpowiedzialności (...) w K., wobec skutecznego przejścia nią , na podstawie umowy przelewu z dnia 22 lipca 2016r uprawnień wynikających z tego orzeczenia arbitrażowego .

Kognicja Sądu Apelacyjnego była zatem rozszerzona , obejmując łącznie weryfikację przesłanek składających się na obydwie te materie , wskazanych zarówno w art. 1215 kpc jak i 788 kpc , a w szczególności w par.1 tego przepisu.

Ocena , że przesłanki wskazane chociażby tylko w jednej z tych norm nie są spełnione , wyklucza uznanie żądania wniosku za zasadny.

d/ Zdaniem Sądu Apelacyjnego , ponieważ konsekwencją stwierdzenia wykonalności zagranicznego tytułu arbitrażowego będzie prowadzenie postępowania egzekucyjnego na terenie Polski nie przez podmiot uprawniony zgodnie z jego treścią a jego następcę prawnego pod tytułem szczególnym, procesowe warunki przejścia takiego uprawnienia podlegają ocenie na podstawie polskiego prawa formalnego / kodeksu postepowania cywilnego / mimo , że obydwie strony umowy przelewu były podmiotami zagranicznymi, a umowa zawarta na terenie Ukrainy nie podlega materialnej ocenie według prawa miejsca wykonania zagranicznego orzeczenia arbitrażowego. Co więcej , w jej ramach wykluczone jest badanie przez Sąd wniosku czy wywołała ona skutek prawny przelewu pomiędzy jej stronami. Jego kontrola ma jedynie formalny charakter , ograniczając się do analizy cech przedłożonych dokumentów.

/ por. w tej kwestii także , wyrażający podobne zaopatrywanie , powołany jedynie dla przykładu judykat SN z dnia 17 listopada 2017r , sygn.III CZP 53/17 , za zbiorem Lex /

Rozdzielając zatem wyróżnione zagadnienia, ich analizę Sąd Apelacyjny rozpocznie od weryfikacji zdatności wyroku z dnia 21 czerwca 2016r do udzielenia mu exequatur .

Dla oceny żądania wnioskodawczyni w tym zakresie mają zastosowanie normy tytułu VIII części piątej kpc , z uwzględnieniem regulacji szczególnej, odnoszącej się tylko do stwierdzania wykonalności wyroków Sądów Polubownych wydanych zagranicą lub ugód przed nimi zawieranych zgodnie z którym [ pomijając rodzaj posiedzenia po przeprowadzeniu którego może zapaść orzeczenie rozstrzygające o nim] - mające charakter orzeczenia co do istoty sprawy o materialnej podstawie ] możliwym jest z inicjatywy przeciwnika wniosku rozszerzenia przez Sąd zakresu weryfikacji przyczyn decydujących o odmowie uwzględnienia żądania. W rozpoznawanej sprawie reprezentant procesowy uczestniczki takiego wniosku nie złożył.

W tym kontekście , wobec stanowiska wnioskodawczyni zgodnie z którym o zasadności wniosku przesądzają postanowienia , mającej w sprawie zastosowanie [ wyprzedzając normy kodeksu postępowania cywilnego w zakresie warunków , które ma spełniać żądanie uznania zagranicznego orzeczenia arbitrażowego oraz podstaw jego odmowy uznania lub stwierdzenia wykonalności ] Konwencji o uznawaniu i wykonywaniu zagranicznych orzeczeń arbitrażowych sporządzonej w Nowym Jorku 10 czerwca 1958 [DzU z 1962 Nr 9 poz. 41 ] , a w szczególności jej artykułu V ] wskazać należy , że w warunkach gdy zarówno Rzeczpospolita Polska jak i Republika Ukrainy są stronami tej umowy międzynarodowej tego rodzaju pierwszeństwo wobec uregulowania umownego nad polską ustawa procesową, w zakresie warunków uznawania i stwierdzania wykonalności takich orzeczeń, które wynika z art. 91 ust.2 Konstytucji , nie ma dla rozstrzygnięcia o żądaniu zgłoszonym we wniosku spółki ukraińskiej przesądzającego znaczenia.

Wniosek taki wynika po pierwsze z przyczyn o których była już mowa uprzednio w odniesieniu do zakresu kognicji Sądu Apelacyjnego gdy żądanie takie formułuje nie podmiot uprawniony wprost z takiego orzeczenia ale jego następca prawny pod tytułem szczególnym [ umownym ] . Po wtóre dlatego ,iż postanowienia Konwencji oraz normy kpc w istotnym dla merytorycznej oceny wniosku ukraińskiej spółki zakresie są zbieżne / art. 1214 par.3 pkt 1 i 2 w zw. z art. 1215 par. 1 oraz 1215 par.2 kpc oraz art. V ust 1 i 2 Konwencji /. Różnica pomiędzy nimi polega tylko na tym , że stosując Konwencję Sąd ma swobodę oceny wpływu wszystkich przedstawionych przez strony okoliczności faktycznych na możliwość odmowy stwierdzenia wykonalności. Analizując je może ale nie musi jej odmówić w odróżnieniu od uregulowań kodeksowych , które stwierdzenia takiego skutku nie pozostawiają ocenie Sądu w jakichkolwiek granicach [ verba legis art. 1214 par. 3 oraz 1215 par. 2 kpc ,w brzmieniu doniosłym dla rozstrzygnięcia.

Przechodząc do dalszej części oceny spełniania przez orzeczenie z dnia 21 czerwca 2016r warunków stwierdzenia jego wykonalności , uznać należy , iż wnioskodawczyni przedłożyła dokumenty wymaganą ustawą dla uznania , iż wykonalność ta mogłaby być potwierdzona na rzecz pierwotnego wierzyciela spółki z o.o. (...) w K. –(...) w L. / Łotwa /.

Zarzuty , które zostały podniesione wobec żądania stwierdzenia wykonalności wyroku Sądu Arbitrażowego Łotewskiej Izby Handlu i Przemysłu w R. ; sygn. (...)/ przedawnienia oraz jego niezgodności z prawem polskim , w części dotyczącej kary umownej jako zastrzeżonej na wypadek nieterminowego spełniania świadczeń o charakterze pieniężnym , podniesione przez samoistnego prokurenta spółki (...) / k. 127 akt / zostały łącznie potraktowane przez Sąd Apelacyjny jako podstawy do ewentualnej, podejmowanej z urzędu , oceny uznania wyroku zagranicznego Sądu Polubownego za sprzeczne z podstawowymi zasadami porządku prawnego w Rzeczpospolitej Polskiej.

Sąd miał bowiem na uwadze że w ramach postępowania delibacyjnego jego kognicja nie obejmuje kontroli merytorycznej prawidłowości orzeczenia Sądu Polubownego , a do tego sprawdzić by się musiała ocena zarzutu przedawnienia. Przy tym jednak nie sposób nie dostrzec ,że bardzo zwięzłe stwierdzenia mające ten zarzut wspierać , uzasadniają konkluzję , że prokurent uczestniczki zarzut przedawnienia odnosi nie do roszczeń stwierdzonych orzeczeniem Sądu Polubownego ale samego wniosku o stwierdzenie wykonalności , skoro argumentem za nim czyni daty ich obu , pomiędzy którymi miał upłynąć ponad trzyletni okres czasu.

Tak uzasadniany zarzut staje się tym samym wręcz niezrozumiały , pomijając już nawet uprawnienie do jego skutecznego podnoszenia w postępowaniu delibacyjnym

Natomiast drugi z zarzutów , oparty na sprzeczności części rozstrzygnięcia z normą art. 483 kc jakkolwiek także odnosi się do trafności wyroku , równocześnie eksponuje jego niezgodność z polskim porządkiem prawnym, w którym wykluczonym jest zastrzeżenie kary umownej za opóźnienie w spełnieniu świadczenia o charakterze pieniężnym.

Przy takiej łącznej kwalifikacji tych zarzutów Sąd miał także na uwadze , że ustanowiony później kurator uczestniczki zarzutów tych nie podtrzymywał , ograniczając się do tego, w ramach którego negował wykazanie przez spółkę (...) przesłanek legitymujących ją do występowania w postępowaniu w charakterze wnioskodawcy i skutecznego ubiegania się o nadanie wyrokowi z 21 czerwca 2016r klauzuli wykonalności na swoją rzecz.Przy czym w swoim stanowisku procesowym kurator - będący adwokatem - stwierdzał że zarzut ten jest jedynym jaki wobec żądania wniosku formułuje .

W tych okolicznościach Sąd Apelacyjny stanął na stanowisku , iż jest z jednej strony uprawniony do takiej łącznej kwalifikacji , będąc zobligowany z urzędu do oceny żądania wniosku z punktu widzenia tego czy stwierdzenie wykonalności orzeczenia arbitrażowego da się pogodzić z podstawowymi zasadami porządku prawnego RP.

Pojęcie to nie jest jednoznaczne i podlega wykładni. Zgodnie z utrwalonym i podzielanym przez skład Sadu Apelacyjnego rozpoznający sprawę stanowiskiem wykładniczym Sądu Najwyższego chodzi o takie naruszenie przepisów prawa materialnego, które prowadzi do pogwałcenia zasad państwa prawa , a zapadły wyrok arbitrażowy narusza naczelne zasady prawne obowiązujące w Rzeczypospolitej Polskiej i godzi w obowiązujący porządek prawny.

/ por . powołane jedynie dla przykładu judykaty SN z 18 października 2006 , sygn.. II CSK 123/06 i z 11 jaja 2007, sygn.. I CSK 82/07 , obydwa powołane za zbiorem Legalis /

Ocena, czy orzeczenie Sądu Polubownego nie uchybia tym podstawowym zasadom porządku publicznego , musi być formułowana w sposób restryktywny i odniesiona do skutku wykonania takiego orzeczenia na terenie Rzeczpospolitej Polskiej.

Klauzula porządku publicznego sprzeciwia się stwierdzeniu wykonalności takiego orzeczenia jeżeli następstwa przymusowego zrealizowania go , prowadziłyby do następstw nie dających się pogodzić z tymi zasadami.

Tego rodzaju konsekwencji , w sytuacji uwzględnienie żądania spółki z K. , nie można potwierdzić.

W postepowaniu uczestniczka nie wskazała ani nie dowiodła żadnego faktu , który mógłby za nimi przemówić.

Co więcej i przede wszystkim to , że według prawa polskiego wykluczonym jest zastrzeganie kary umownej za nieterminowe wykonanie świadczenia pieniężnego nie czyni samo przez się niezgodnym z polskim porządkiem prawnym wykonania na terenie Polski obowiązku spełnienia takiego świadczenia , którego podstawą były łotewskie przepisy materialne / kodeks cywilny / , zastosowanie których strony umowy ramowej z 25 października 2015r przyjęły jako podstawę powstawania i rozliczania roszczeń powstałych na jej podstawie./ por. k. 121 akt /.

Tym bardziej dotyczy to zarzutu przedawnienia , szczególnie , że uczestnika nie powołała dla jego uzasadnienia żadnej rzeczowej argumentacji , a powiązanie go z datami orzeczenia arbitrażowego i wniesienia wniosku , o czym była już mowa , czyni go dowolnym.

W konkluzji dotychczasowej części oceny żądania wnioskodawczyni stwierdzić należy, że byłoby ono usprawiedliwione o dochodziłaby go na swoją rzecz , uprawniona na podstawie orzeczenia z dnia 21 czerwca 2016r (...) z siedzibą w L. / Łotwa /.

Przechodząc do oceny drugiego z wyróżnionych na wstępie zagadnień uznać należy , iż wnioskodawczyni przedłożonymi w postępowaniu dokumentami nie wykazała aby zostały spełnione wskazane przez art. 788 par. 1 kpc warunki , w oparciu o które możliwym byłoby nadanie wyrokowi arbitrażowemu z dnia 21 czerwca 2016r klauzuli wykonalności na jej rzecz , w zakresie przez nią postulowanym [ pkt 56 zagranicznego orzeczenia arbitrażowego].

Zgodnie z tym przepisem jeżeli uprawnienie po powstaniu tytułu egzekucyjnego przeszły na inną osobę , Sąd nada klauzulę wykonalności na jej rzecz , w zakresie tego uprawnienia , gdy przejście to będzie wykazane dokumentem urzędowym lub prywatnym z podpisem urzędowo poświadczonym.

Orzeczenie zagranicznego Sądu Polubownego nie przynależy do ustawowego katalogu tytułów egzekucyjnych ustanowionym w art. 777 par. 1 kpc.

Tym nie mniej ponieważ po stwierdzeniu wykonalności przez Sąd miejsca jego wykonania, zostaje one zrównane w zakresie mocy prawnej z wyrokiem polskiego Sądu państwowego , a jak wskazano wyżej Sąd rozpoznający wniosek o takie stwierdzenie jest zobowiązany zbadać także formalne warunki potwierdzające przejście uprawnienia stwierdzonego tym wyrokiem na podmiot występujący z takim żądaniem , wskazującym siebie jako następcę prawnego podmiotu uprawnionego na podstawie orzeczenia arbitrażowego , weryfikacja ta może odbywać się na warunkach opisanych przez art. 788 par. 1 kpc , stosowany w drodze dopuszczalnej analogii.

W realiach faktycznych rozstrzyganej sprawy podstawą przejścia tych uprawnień na (...)była umowa cesji z dnia 22 lipca 2016r.

Stanowi ona dokument prywatny w rozumieniu art. 245 kpc.

Wobec tego obowiązkiem wnioskodawczyni , warunkującym uwzględnienie żądania wniosku było przedłożenie umowy przelewu w oryginale [ z wierzytelnym jej tłumaczeniem na język polski ] wraz urzędowymi poświadczeniami podpisów osób , które podpisały ją , działając w imieniu zarówno cesjonariusza [ wnioskodawczyni ] jak i cedenta (...) z siedziba w L. / Łotwa / .

W ramach wykładni art. 788 par. 1 kpc ., Sąd Najwyższy uznał , z przyczyn podzielanych przez Sąd apelacyjny w składzie rozpoznającym niniejszą sprawę , iż urzędowe poświadczenie podpisu na dokumencie prywatnym może być sporządzone w innym czasie niż data dokonania czynności prawnej, wywołującej skutek przejścia uprawnienia , a dokument zawierający oświadczenie notariusza o istnieniu podpisów notarialnie poświadczonych na oryginale umowy jest dokumentem prywatnym z podpisem urzędowo poświadczonym w rozumieniu tej normy.

/ por. uchwały Sądu Najwyższego z 13 maja 2015 , sygn.. III CZP 15/15 i z 8 listopada 2019, sygn. IIICZP 26/19 , obydwie powołane za zbiorem Legalis /.

Jednakowoż sposób w jaki spółka wnioskodawca wykazywała w postępowaniu swoje singularne następstwo wobec spółki łotewskiej , w zakresie wierzytelności stwierdzonych wyrokiem z 21 czerwca 2016r w stosunku do dłużniczki spółki z o. o. (...) nie był wystarczający dla potwierdzenia spełnienia przesłanek wskazanych w tej normie procesowej.

W pierwszym rzędzie należy dostrzec , że zauważalna jest różnica w sposobie oznaczenia spółki łotewskiej - cedentki w treści wyroku arbitrażowego objętego żądaniem uznania , i tym jakim posłużono się w umowie cesji z 22 lipca 2016r .

W orzeczeniu oznaczenie to brzmi : (...) natomiast w umowie przelewu zbywająca wierzytelności określana jest jako (...)./ por k. 46 i 51 akt/.

Różnicy tej wnioskodawczyni nie wyjaśniła mimo , że rodzi ona wątpliwość co do tego czy polega ona jedynie na nieścisłości natury pisarskiej czy też obydwa porównywane dokumenty stanowią o zupełnie innych, wzajemnie od siebie odrębnych podmiotach.

Przede wszystkim jednak powiedzieć należy , iż przejście uprawnień na następcę prawnego pod tytułem szczególnym / na podstawie czynności prawnej /- uwzględniając realia faktyczne rozpoznawanej sprawy miało być wykazane na podstawie dokumentu prywatnego – umowy przelewu wierzytelności kwalifikowanego przez to , że podpisy pod nią złożone będą urzędowo poświadczone. Tego rodzaju szczególna jego cecha kwalifikująca wyklucza uznanie za dostateczne z punktu widzenia spełnienia tej przesłanki art. 788 par. 1 kpc , zastąpienie jej poprzez przedłożenie oświadczeń stron umowy przenoszącej prawa lub obowiązki, że złożyły podpisy pod umową, oraz urzędowe poświadczenie tylko tych podpisów pod takimi oświadczeniami.

W warunkach gdy uzyskanie takiego dokumentu nie jest możliwe, strona nie jest pozbawiona możliwości wykazania przejścia uprawnienia stwierdzonego w wyroku z dotychczasowego wierzyciela na siebie. W tej sytuacji ma interes prawny w wytoczeniu na podstawie art. 189 kpc., powództwa o ustalenie , iż do takiego przejścia uprawnieninia rzeczywiście doszło.

Wnioskodawczyni w postępowaniu w ten sposób kwalifikowanego dokumentu nie przedstawiła , zastępując go złożonymi na piśmie oświadczeniami obecnego dyrektora wnioskodawczyni M. K. (2) , oraz byłego - na datę podpisywania umowy cesji - członka Rady Nadzorczej cedentki –I. K..

Oświadczenia te zostały przez nich podpisane , a podpisy te zostały urzędowo poświadczone przez prywatnego notariusza w K..

Z treści obu tych oświadczeń wynika , że żaden z nich nie reprezentował naówczas podmiotów zawierających umowę przelewu z 22 lipca 2016r ani jej , w charakterze takiego umocowanego reprezentanta nie podpisywał.

Jak była o tym już wyżej mowa kognicja Sądu rozpoznającego wniosek nie obejmuje badania ważności i i skuteczności umowy przelewu.

Wystarczającym dla oceny , że żądanie spółki (...) w K. / Ukraina / nie może zostać uwzględnione jest stwierdzenie , iż przedłożonymi dokumentami nie dowiodła , że w zakresie uprawnień stwierdzonych w punkcie 56 sentencji wyroku Sądu Arbitrażowego Łotewskiej Izby Handlu i Przemysłu w R. /Łotwa / z dnia 21 czerwca 2016 r, wydanego w sprawie o sygnaturze (...) , jest wierzycielką uczestniczki spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (...) w K. , posiadając tym samym uprawnienie do skutecznego zaspokojenia ich w drodze postępowania egzekucyjnego w obszarze Rzeczpospolitej Polskiej, na podstawie tego zagranicznego orzeczenia arbitrażowego.

Z podanych przyczyn Sąd Apelacyjny orzekł o oddaleniu wniosku , na podstawie art. 1215 par. 2 w zw z art. 1214 par. 1 i 3 i 788 par. 1 kpc. [ pkt 1 sentencji postanowienia

Uczestniczkę w postępowaniu reprezentował kurator ustanowiony na podstawie art. 69 par. 1 i 3 kpc.

Sąd Apelacyjny przyznał mu wynagrodzenie za pełnienie tej funkcji przy czym obciążył nim przerywającą wnioskodawczynię , polecając jego wypłacenie z zaliczki złożonej przez nią.[ pkt 2 sentencji postanowienia].

Sumę należną reprezentantowi uczestniczki Sąd II instancji ustalił na podstawie paragrafu 1 ust. 1 i 3 Rozporządzenia MS w sprawie określenia wynagrodzenia i zwrotu wydatków poniesionych przez kuratorów ustanowionych dla strony w sprawie cywilnej z dnia 9 marca 2018r [ DzU z 2018 poz. 536 ]

Była to suma wynagrodzenia , oznaczonego w stawce wskazanej przez par. 8 ust. 1 pkt 6 Rozporządzenia MS w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz wydatków , które kurator wskazał jako poniesione w związku z czynnościami reprezentacji. Podana przez niego w pisemnym ich zestawieniu / k. 197-198 akt/ kwota 92, 85 zł nie budziła w wątpliwości jako rzeczywiście wydatkowana w sposób celowy.

SSA Regina Kurek SSA Grzegorz Krężołek SSA Jerzy Bess