1Przewodniczący:

1SSO Ewa Rusin (spr.)

1Sędziowie:

1SO Tomasz Wysocki

2SR del. do SO Adriana Skorupska

1Protokolant:

1Ewa Ślemp

Formularz UK 2

Sygnatura akt

IV Ka 24/21

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

0.11.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

wyrok Sądu Rejonowego w Kłodzku z dnia 14 września 2020r. sygn. akt II K 785/19

0.11.2. Podmiot wnoszący apelację

☒ obrońca

0.11.3. Granice zaskarżenia

0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.11.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.11.4. Wnioski

☐

Uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

0.12.1. Ustalenie faktów

0.12.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1.1.

P. B.

W dacie 20 lipca 2021r. oskarżony nie figurował w kartotece karnej Krajowego Rejestru Karnego.

Dane Krajowego Rejestru Karnego

413

0.12.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2.1.

0.12.2. Ocena dowodów

0.12.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

dane Krajowego Rejestru Karnego

niekwestionowane

0.12.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

1. obrazę przepisów postępowania, która miała wpływ na treść orzeczenia, a to art. 7 k.p.k. w zw. z art. 410 k.p.k. poprzez:

a) dowolną, a nie swobodną ocenę materiału dowodowego, dokonaną z naruszeniem zasady prawidłowego rozumowania i doświadczenia życiowego, skutkującą przyjęciem, iż oskarżony stosował w zarzucanym okresie przemoc psychiczną i fizyczną w stosunku do pokrzywdzonego syna J. B., podczas gdy:

- jedynymi dowodami potwierdzającymi negatywne zachowania oskarżonego względem syna są zeznania samego pokrzywdzonego i świadków: I. B. - byłej żony oskarżonego, K. S. - siostry wyżej wymienionej i N. R. - córki wyżej wymienionej, które należy ocenić jako niewiarygodne,

- z pozostałych dowodów zgromadzonych w sprawie nie tylko nie wynika, aby w inkryminowanym okresie oskarżony dopuszczał się znęcania nad dzieckiem, lecz wynika wręcz, iż ojciec troszczył się o pokrzywdzonego, który sprawiał problemy wychowawcze, wyzywał ojca, nie bał się go i nie zachowywał się jak ofiara przemocy psychicznej ani fizycznej,

- do końca czerwca 2018 roku oskarżony pracował stale w Niemczech, gdzie prowadził firmę budowlaną i mieszkał na co dzień, składając wizyty rodzinie raptem raz w miesiącu, wobec czego nie mógł nieprzerwanie znęcać się nad dzieckiem,

b) wybiórczą ocenę dowodów zgromadzonych w sprawie, polegającą na pominięciu istotnych dowodów takich jak: wyrok rozwodowy Sądu Okręgowego w Świdnicy z dn. 15.05.2018 r. wraz ż uzasadnieniem w sprawie o sygn. akt I C 81/18 i protokół rozprawy z dn. 13.04.2018 r., podczas gdy z dowodów tych wynika, że matka pokrzywdzonego w toku rozprawy rozwodowej godziła się na powierzenie oskarżonemu wykonywania władzy rodzicielskiej nad pokrzywdzonym i nie miała żadnych zastrzeżeń do dotychczasowego sposobu opieki i relacji ojca z synem, zeznań świadków W. D. i W. S., podczas gdy z dowodów tych wynika, że przez wiele lat byli sąsiadami Państwa B., a jedyną osobą, która krzyczała na syna była matka chłopca I. B., dziecko nigdy nie miało śladów przemocy fizycznej,

a w konsekwencji ww, naruszenia

2. obrazę przepisu prawa materialnego, a to art. 207 § 1 k.k. przez jego błędną wykładnię skutkującą zakwalifikowaniem zachowań oskarżonego jako znęcania się psychicznego i fizycznego nad małoletnim synem, podczas gdy z całokształtu okoliczności niniejszej sprawy nie wynika, aby oskarżony swoim zachowaniem wyczerpał znamiona przestępstwa znęcania się fizycznego lub psychicznego nad osobą najbliższą, a jedynie, że troszczący się o rozwój syna oskarżony dbał o jego dyscyplinę i nie pobłażał niewłaściwym zachowaniom małoletniego, zaś zastosowana przez oskarżonego kara cielesna miała charakter incydentalny, a nie systematyczny i była wynikiem chwilowej bezradności rodzica, zaś żadne z zachowań oskarżonego nie miały na celu udręczenia, poniżenia, ani dokuczenia pokrzywdzonemu.

☒ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Oczywiście zasadne pozostają zarzuty sformułowane w pkt.1 a w zakresie obrazy przepisów procedowania art. 7 kpk i art. 410 kpk, które miały wpływ na treść zaskarżonego wyroku.

Istotnie, zaskarżony wyrok nie został oparty o całokształt okoliczności ujawnionych w toku rozprawy głównej, do czego obliguje przepis art. 410 kpk , a dowody uznane za obciążające oskarżonego w pierwotnej wersji motywów wyroku nie zostały w ogóle poddane jakiejkolwiek ocenie, zaś ocena tych dowodów, dokonana po zwrocie uzasadnienia do uzupełnienia w trybie art. 449 a § 1 kpk, jest tak lakoniczna i fragmentaryczna, że nie sposób stwierdzić, by jej wnioski stanowiły prawidłową podstawę faktyczną zaskarżonego wyroku.

Mimo że pisemne motywy wyroku mają charakter sprawozdawczy i następczy wobec wydanego wyroku, a niespełnienie wymogów art. 424 kpk nie może być powodem uchylenia wyroku, to jednak skoro Sąd I instancji nie jest w stanie przedstawić przebiegu procesu swej oceny dowodów, prowadzącego do wyrokowania, to nie sposób uznać, że postępowanie dowodowe w sprawie przeprowadził prawidłowo i sąd zbadał sprawę rzetelnie, a tym samym wyrok wolny jest od wad, w tym nie narusza prawa do obrony oskarżonego.

W szczególności nie można niestety stwierdzić, by Sąd Rejonowy zbadał linię obrony oskarżonego ( obszerne wyjaśnienia składane w toku sprawy, liczne dowody wnioskowane przez obronę - zeznania świadków i dokumenty), w tym by skonfrontował zeznania głównego świadka I. B. ze stanowiskiem prezentowanym przez tego świadka w postępowaniu rozwodowym w zakresie powierzenia oskarżonemu opieki nad małoletnim pokrzywdzonym. Wymaga wyjaśnienia, dlaczego I. B. zgodziła się na powierzenie pieczy nad synem, skoro oskarżony miał się nad nim od wielu lat znęcać.

Słusznie apelujący podniósł także, że Sąd I instancji pominął merytoryczną ocenę linii obrony oskarżonego i w tym aspekcie, iż do końca czerwca 2018 roku oskarżony pracował stale w Niemczech, gdzie prowadził firmę budowlaną i mieszkał na co dzień, składając wizyty rodzinie raz w miesiącu, wobec czego nie mógł nieprzerwanie znęcać się nad dzieckiem.

Czy dowody przyjęte przez sąd za obciążające oskarżonego (zeznania I. B. - byłej żony oskarżonego, K. S. - siostry wyżej wymienionej i N. R. - córki wyżej wymienionej) są niewiarygodne, jak chce tego apelujący, tego przesądzić nie sposób wobec wyjątkowo lakonicznej ich sądowej oceny.

Słusznie także apelujący zarzucił, iż sąd rejonowy przeprowadził wybiórczą ocenę dowodów zebranych w sprawie, bo wręcz pominął istotne dla obrony oskarżonego dowody jak: wyrok rozwodowy Sądu Okręgowego w Świdnicy z dn. 15.05.2018 r. wraz z uzasadnieniem w sprawie o sygn. akt I C 81/18 i protokół rozprawy z dn. 13.04.2018 r., podczas gdy z dowodów tych wynika, że matka pokrzywdzonego w toku rozprawy rozwodowej godziła się na powierzenie oskarżonemu wykonywania władzy rodzicielskiej nad pokrzywdzonym i nie miała żadnych zastrzeżeń do dotychczasowego sposobu opieki i relacji ojca z synem, zeznań świadków W. D. (sąd I instancji nawet tego dowodu nie wymienił w pisemnych motywach) i W. S..

Nie sposób przesądzić, czy doszło do zarzucanej obrazy prawa materialnego art. 207 § 1 kk. Mimo uznania sprawstwa i zawinienia oskarżonego co do fizycznego i psychicznego znęcania nad małoletnim synem sąd i instancji zaniechał analizy strony podmiotowej przypisanego czynu, a przecież przestępstwo z art. 207 § 1 kk to występek umyślny , który sprawca popełnia z zamiarem umyślnym, intencjonalnym tj. dokuczenia pokrzywdzonemu, sprawienia mu bólu fizycznego i cierpienia psychicznego, wieloczynowy, rozciągnięty w czasie, polegający na wielokrotnym działaniu, np. kierowania zniewag, stosowania naruszenia nietykalności cielesnej i artykułowaniu gróźb karalnych. Tak więc prawidłowe ustalenie sprawstwa i zawinienia co do konkretnego czynu nie może pomijać analizy strony podmiotowej, tym bardziej, że kolejnym zagadnieniem jest ocena stopnia społecznej szkodliwości tego czynu, a w przypadku warunkowego umorzenia postępowania konieczność wykazania, że ów stopień społecznej szkodliwości oraz stopień winy nie są znaczne ( art. 66§ 1 kk).

`

Po zwrocie akt sądowi I instancji w trybie art. 449 a § 1 kpk obrońca uzupełnił apelację, stawiając zarzuty:

a) obrazy przepisów postępowania, która miała wpływ na treść orzeczenia, a to art. 449a § 1 k.p.k. polegającą na nieuwzględnieniu przez Sąd Rejonowy wskazań Sądu II

instancji w zakresie uzupełnienia uzasadnienia zaskarżonego wyroku o ustalenia faktyczne, w tym wskazania okoliczności i częstokrotności uderzenia pokrzywdzonego po całym ciele, szarpania go za włosy, zmuszania do określonego zachowania, grożenia pobiciem, co może mieć wpływ na treść wyroku, bowiem prowadzi do wniosku o dopuszczeniu się przez Sąd. I instancji błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia w zakresie niesłusznego przyjęcia sprawstwa oskarżonego;

b) obrazy przepisów postępowania, która miała wpływ na treść orzeczenia, a to art. 449a § 1 k.p.k. w zw. z art. 7 k.p.k. polegającą na nieuwzględnieniu przez Sąd Rejonowy wskazań Sądu II instancji w zakresie uzupełnienia uzasadnienia zaskarżonego wyroku o dokonanie oceny dowodów uznanych za podstawę ustaleń faktycznych w sekcji 2. pisemnych motywów wyroku, co może mieć wpływ na treść wyroku, bowiem prowadzi do wniosku, iż wobec braku stosownych argumentów uzasadnienia, podniesione w apelacji przez obronę zarzuty w zakresie dowolnej oceny materiału dowodowego okazują się zasadne i w niniejszym stanie faktycznym sprawy brak jest podstaw do ustalenia, że oskarżony popełnił przypisane mu przez organ I instancji przestępstwo.

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Oczywiście trafnie apelujący wytknął Sądowi I instancji, iż nie wykonał zaleceń Sadu Odwoławczego co do uzupełnienia motywów zaskarżonego wyroku tak w zakresie przedstawienia ustaleń faktycznych ( bo tu dotychczasowe motywy nie uległy żadnej zmianie) oraz oceny dowodów uznanych za podstawę ustaleń faktycznych ( bo uzupełnione motywy tylko niektórych dowodów mają charakter iluzoryczny, gdyż nadal brakuje merytorycznej oceny dowodów) .

Wniosek

zmianę zaskarżonego wyroku w całości poprzez uniewinnienie oskarżonego od

popełnienia zarzucanego mu czynu

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Uwzględnienie wniosku obrony o uniewinnienie oskarżonego byłoby przedwczesne, tym bardziej, że sam oskarżony w toku postępowania przyznał incydenty, podczas których naruszył nietykalność cielesną pokrzywdzonego. Sprawa wymaga ponownego rozpoznania przez sąd I instancji.

Sąd I instancji nie przeprowadził prawidłowo postępowania dowodowego, nie badał linii obrony oskarżonego ( obszernych wyjaśnień składanych w toku sprawy, licznych dowodów wnioskowanych przez obronę - zeznań świadków i dokumentów) w tym nie skonfrontował zeznań głównego świadka I. B. ze stanowiskiem prezentowanym przez tego świadka w postępowaniu rozwodowym w zakresie powierzenia oskarżonemu opieki nad małoletnim pokrzywdzonym.

O przedmiotowym i podmiotowym zakresie uznania sprawstwa oraz zawinienia oskarżonego decyduje treść wyroku, zaś pisemne motywy wyroku to następcze sprawozdanie sądu z wyników przeprowadzonego postępowania dowodowego i dokonanej oceny dowodów, której wynikiem są konkretne ustalenia faktyczne wyroku i rozstrzygnięcia o zakresie sprawstwa oraz zawinieniu oskarżonego.

Mimo uznania zaskarżonym wyrokiem sprawstwa i zawinienia oskarżonego co do trwającego aż 9 lat fizycznego i psychicznego znęcania nad małoletnim pokrzywdzonym i pierwotnych braków pisemnych motywów skutkujących zwrotem uzasadnienia do uzupełnienia w trybie art. 449 a § 1 kpk ustaleń faktycznych w brakującej części – sąd I instancji w ogóle nie uzupełnił w zakresie przypisanych oskarżonemu czynności sprawczych znęcania nad pokrzywdzonym, w tym wskazania okoliczności i częstokrotności przypisanych w wyroku zachowań ( ze wskazaniem dowodów i kart akt sprawy, na których się znajdują) polegających na:

- uderzaniu pokrzywdzonego po całym ciele,

- szarpaniu go za włosy,

- zmuszania pokrzywdzonego do określonego zachowania w tym do bezwzględnego wykonywania poleceń,

- grożenia pokrzywdzonemu pobiciem.

Nie ustalił także sąd rejonowy jaki był przebieg zdarzeń w dniu 6 marca 2019r., kiedy to oskarżony miał pokrzywdzonego szarpać i popychać oraz zepchnąć ze schodów. W zaskarżonym wyroku z opisu czynu wyeliminowano cyt. ”zarzut zepchnięcia ze schodów i spowodowania naruszenia narządów ciała…”. O ile zatem wobec braku apelacji na niekorzyść oskarżonego w dalszym toku sprawy wykluczone jest ewentualne przypisane oskarżonemu zarzucanego spowodowania obrażeń ciała pokrzywdzonego kwalifikowanych z art. 157 § 2 kk ( wobec ograniczeń wynikających z art. 443 kpk), to jednak brak tu nadal ustaleń, czy tego dnia oskarżony szarpał i popychał pokrzywdzonego, jakie były tego okoliczności, bo tego także w pisemnych motywach nie podano.

Nadal brakuje rzeczowej merytorycznej oceny dowodów przyjętych za podstawę ustaleń faktycznych, tj. zeznań pokrzywdzonego - któremu w dodatku sąd dał wiarę tylko częściowo oraz świadków I. B., K. S. i N. R., w tym skonfrontowania ich z licznymi dowodami sprawy, w istocie nie potwierdzającymi sprawstwa przypisanego oskarżonemu czynu.

Wymienić tu należy a) zeznania świadków :

- M. P.- Z. , S. P. i K. K. ( pedagoga, psychologa i wychowawcy ze szkoły pokrzywdzonego, które nie stwierdziły symptomów znęcania ani skarg pokrzywdzonego, który w szkole wręcz negował stosowaniu przez oskarżonego jakiejkolwiek przemocy, tu nie skarżył się na ojca, nie miał obrażeń ciała,

- M. B. ( kuratora sądowego, któremu oskarżony przyznał kilkakrotne uderzenie pokrzywdzonego gdy tenże pyskował i wulgarnie się odnosił ),

- M. Z. ( byłej partnerki oskarżonego, z którą także zamieszkiwał czasowo pokrzywdzony i oskarżony i w tym czasie nie było nawet oznak stosowania przemocy wobec pokrzywdzonego, to małoletni był agresywny i wulgarny ),

- W. S. i W. D. ( wieloletnich sąsiadów rodziny podkreślających że to matka krzyczała na pokrzywdzonego, pokrzywdzony się nie skarżył, ale był rozbrykany, nikogo nie słuchał, rzucał kamieniami itp. ( k. 308- 309),

- K. S. i N. K. ( także świadków bezpośrednich relacji oskarżonego i pokrzywdzonego)

- M. F. – nauczycielki tańca, która nie miała żadnych negatywnych dla oskarżonego spostrzeżeń,

b) liczne dowody, także z wnioskowanych przez obronę dokumentów:

- opinii psychologicznych dot. małoletniego,

- opinii o uczniu k. 249, 273 i n.

- korespondencji k. 297-302

- dokumentów spraw cywilnych pomiędzy rodzicami pokrzywdzonego k. 71- 99, w tym rozwodowej na okoliczność przyczyn powierzenia oskarżonemu władzy rodzicielskiej ( wniosek dowodowy k. 243 akt).

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

Takie nie wystąpiły.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

0.15.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

0.15.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

0.15.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

0.15.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☒ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

Sąd I instancji popełnił oczywiste i rażące błędy procedowania, które mają wpływ na treść wyroku, w szczególności w zakresie weryfikacji linii obrony oskarżonego a następnie prawidłowości ustaleń faktycznych , skutkujące koniecznością przeprowadzenia na nowo przewodu w całości.

0.15.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

Sąd I instancji prowadząc postępowanie dowodowe zbada linię obrony oskarżonego, weryfikując zawnioskowane w sprawie dowody, w tym w razie zaistnienia istotnych rozbieżności w zeznaniach świadków, dokona odczytania ich wcześniejszych zeznań i wyjaśni ewentualne rozbieżności ( art. 391 § 1 i § 3 kpk).

Następnie dokona oceny dowodów wedle kryteriów art. 7 kpk a w razie sporządzania pisemnych motywów wyroku przedstawi je w sposób przewidziany w art.424 kpk.

Ponieważ w sprawie wniesiono apelację tylko na korzyść oskarżonego, to przy wyrokowaniu sąd uwzględni zasadę reformationis in peius z art. 443 kpk, pamiętając, że wobec oskarżonego nie może zapaść orzeczenie surowsze niż zaskarżone.

0.15.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

II.

O kosztach należnych od Skarbu Państwa kuratorowi małoletniego oskarżyciela posiłkowego w toku postępowania apelacyjnego orzeczono na podstawie § 17 ust.2 pkt. 4 w zw. z § 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz.U.2016.1714 ze zm. ).

7.  PODPIS

SR del. do SO Adriana Skorupska SSO Ewa Rusin SSO Tomasz Wysocki

0.11.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

Obrońca oskarżonego

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

uznanie sprawstwa i zawinienia oskarżonego

0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.11.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.11.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana