UZASADNIENIE

M. M. i I. M. wytoczyli powództwo przeciwko (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w Ł. o zapłatę kwoty 15 000 złotych z ustawowymi odsetkami od dnia 6 grudnia 2020 roku do dnia zapłaty.

W uzasadnieniu powodowie wskazali, że w dniu 10 września 2020 roku około godz. 20 M. M. jechał drogą nr (...) z (...) w kierunku B.. Za miejscowością P., gmina B., wprost pod samochód marki S. (...) nr rej. (...), którym kierował, z przydrożnego rowu wbiegł na jezdnię łoś. Zdarzenie to było nagłe i M. M. nie miał możliwości wykonania żadnego manewru obronnego. W wyniku zderzenia ze zwierzęciem samochód uległ zniszczeniu.

Do zdarzenia doszło poza terenem zabudowanym. Nie było znaku drogowego uprzedzającego o dzikiej zwierzynie. Obowiązywała prędkość administracyjna poza terenem zabudowanym.

Powód wskazał, że droga nr (...) należy do kategorii dróg wojewódzkich i za szkody w imieniu Skarbu Państwa Wojewody (...) odpowiada Zarząd Dróg Wojewódzkich w O..

Pismem z 6 listopada 2020 roku powodowie zwrócili się do Zarządu Dróg Wojewódzkich o przyznanie i wypłacenie odszkodowania.

Zarząd Dróg Wojewódzkich sprawę przekazał do ubezpieczyciela - pozwanej.

Wyceny szkody dokonał delegowany przez pozwaną Rzeczoznawca J. P.. Uznał szkodę za całkowitą.

W dniu 16 grudnia 2020 roku pozwana wydała decyzję o odmowie likwidacji szkody, wskazując jednocześnie, że pozwana nie ponosi odpowiedzialności za szkodę. W dniu 18 stycznia 2021 roku powodowie wysłali do pozwanej wezwanie do zapłaty.

Powodowie wskazali, że data zasądzenia odsetek wynika z przepis art. 817 § 1 k.c.

W odpowiedzi na pozew pozwana (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w Ł. wniosła o oddalenie powództwa w całości.

W uzasadnieniu wskazała, że ubezpieczony zobowiązany jest do oznaczenia drogi znakami ostrzegawczymi A-18B tylko w sytuacji gdy uzyska informację z nadleśnictwa danego regionu o migracji zwierząt na danym terenie. W związku z tym, iż takiej informacji ubezpieczony nie otrzymał to nie można przypisać mu zaniechania skutkującego winą. Podkreśliła, że prawo o ruchu drogowym nakłada na kierowcę obowiązek poruszania się z prędkością zapewniającą panowanie nad pojazdem, z uwzględnieniem warunków w jakich ruch się odbywa.

Pozwana stwierdziła, że ze strony ubezpieczonego nie doszło do żadnych zaniedbań ani przekroczenia przepisów, które mogłyby mieć wpływ na powstanie szkody. Podkreśliła, że Zarząd Dróg Wojewódzkich w O. występował do kół łowieckich i innych służb leśnych z pytaniem o ścieżki migracyjne.

Pozwana wskazała, że powód nie wykazał, aby nie mógł ominąć znajdującego się na drodze łosia. Podkreśliła, że zdarzenie miało miejsce w godzinach nocnych, a co za tym idzie, od powoda była wymagana większa ostrożność niż tylko dopasowanie prędkości do obowiązującego ograniczenia.

Pozwana wskazała, że sama wysokość szkody pozostaje bezsporna między stronami.

W ocenie pozwanej żądanie powodów o zasądzenie odsetek w sposób wskazany w pozwie jest bezpodstawne. Jej zdaniem w przedmiotowej sprawie zasadne jest zasądzenie odsetek ustawowych co najwyżej od chwili wyrokowania.

Sąd ustalił, co następuje:

M. M. oraz I. M. byli właścicielami samochodu osobowego marki S. (...) o numerze rejestracyjnym (...).

(okoliczności bezsporne)

W dniu 21 września 2020 roku o godzinie 20:15 doszło do zdarzenia drogowego, w gminie B. na drodze (...) na 15 kilometrze, w którym uczestniczył pojazd M. i I. M.. Powód jechał z prędkością administracyjnie dozwoloną drogą wojewódzką i uderzył w łosia, który nagle wtargnął na jezdnię. M. M. nie miał możliwości uniknięcia zderzenia. Droga, na której doszło do zdarzenia jest drogą wojewódzką i obowiązek należytego utrzymania i oznakowania należy do Zarządu Dróg Wojewódzkich, który posiada polisę ubezpieczeniową u (...) Spółka Akcyjna.

Na odcinku drogi wojewódzkiej nr (...) w okolicach miejscowości P. nie został postawiony znak A-18b ostrzegający o dzikich zwierzętach.

(okoliczności bezsporne; dowód: notatka informacyjna z 21.09.2020r. k. 10; pismo z 4.12.2020r. k. 87; zeznania powoda M. M. k.193-193v; zeznania świadka K. D. k. 200v)

W wyniku zdarzenia doszło do całkowitej szkody pojazdu M. i I. M.. Koszt naprawy uszkodzeń ubezpieczyciel oszacował na kwotę 55 223,89 złotych, które przekraczają wartość rynkową pojazdu. Wartość rynkowa pojazdu S. (...) o numerze rejestracyjnym (...), określona na dzień 10 września 2020 roku wynosiła 19 000 złotych. Wartość rynkowa pojazdu w stanie uszkodzonym wynosi 2 700 złotych. Różnica wartości pojazdu przed i po szkodzie wyniosła 16 300 złotych.

(okoliczności bezsporne; dowód: opinia rzeczoznawcy k. 11-15; pismo z dnia 16.12.2020 r. k. 16; pismo z dni 23.02.2021r. k. 89-90; protokół szkody w pojeździe wraz z dokumentacją fotograficzną k. 94-165)

M. M. oraz I. M. zgłosili szkodę Zarządowi Dróg Wojewódzkich. Zarząd Dróg Wojewódzkich przekierował sprawę do ubezpieczyciela, który pomimo oszacowania szkody, zakwestionował swoją odpowiedzialność za szkodę w pojeździe i odmówił wypłaty odszkodowania. Uzasadniając swoje stanowisko wskazał, że odpowiedzialność ubezpieczonego nie jest odpowiedzialnością absolutną za wszelkie zdarzenia związane z jego działalnością lub powstałe na terenie będącym jego własnością albo przez niego zarządzanym. W ocenie ubezpieczyciela brak jest zawinionego działania lub zaniechania ze strony Zarządu Dróg Wojewódzkich, które uzasadniałyby jego odpowiedzialność za powstałą szkodę.

(dowód: pismo z 6.11.2020r. z potwierdzeniem nadania k. 8-9)

M. i I. M. pismem z 18 stycznia 2021 roku, nadanym tego samego dnia, wezwali (...) Towarzystwo (...) do zapłaty kwoty 15 000 złotych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie

(dowód: pismo z 18.01.2021r. z potwierdzeniem nadania k. 17,19)

W dniu 28 maja 2019 roku Zarząd Dróg Wojewódzkich w O. wystąpił do Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w B. o wskazanie nowych miejsc, w których zwierzyna leśna szczególnie często przekracza drogi wojewódzkie. W odpowiedzi Nadleśnictwo D. wskazały trzy odcinki na drodze wojewódzkiej (...), między innymi odcinek drogi wojewódzkiej nr (...) w okolicach miejscowości P..

Na trasie P. – D. od 2015 roku doszło do 8 zdarzeń drogowych ze zwierzyną, natomiast w okolicy miejscowości P. doszło do 32 zdarzeń drogowych ze zwierzyną.

Obszar położony po lewej i po prawej stronie drogi wojewódzkiej nr (...) w okolicy P. stanowi środowisko bytowania dzikiej zwierzyny, w tym łosi. Obszar ten ponadto znajduje się w zasięgu korytarza ekologicznego, a zatem miejsca intensywnego przemieszania się zwierząt.

(dowód: pismo z 12.05.2021r. k. 182; pismo z 11.05.2021r. k.184-185; pismo z 28.05.2019r. k. 188-190; pismo z 27.06.2019r. k. 191; zeznania świadka A. G. k. 200v; zeznania świadka R. K. k. 201; zeznania świadka K. R. k. 201; zeznania świadka Z. S. k. 201v)

Sąd zważył, co następuje:

Ogólna zasada odpowiedzialności ubezpieczyciela wynika z art. 822 k.c. Przedmiotem ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej jest odpowiedzialność ubezpieczającego za szkody wyrządzone osobom trzecim, a więc szkody wyrządzone wskutek niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania (art. 471 i n.k.c.), jak i szkody wyrządzone na skutek czynu niedozwolonego (np. 415 k.c.). Jest to więc ubezpieczenie jego odpowiedzialności za wyrządzenie szkody opartej na zasadzie zarówno winy, ryzyka, słuszności oraz w sytuacjach, gdy odpowiedzialności nadano charakter absolutny (bezwzględny) (zob. Gawlik Z., Komentarz do art. 822 Kodeksu cywilnego, LEX 2010).

W razie zaistnienia zdarzenia powodującego powstanie odpowiedzialności cywilnej ubezpieczonego, automatycznie powstaje skorelowany z tym zdarzeniem obowiązek wypłaty przez ubezpieczyciela świadczenia z tytułu ubezpieczenia OC w granicach odpowiedzialności ubezpieczonego za skutki powstałej szkody. Wyjaśnić należy, iż w momencie zaistnienia wypadku ubezpieczeniowego, odpowiedzialność gwarancyjna ubezpieczyciela przekształca się w odpowiedzialność odszkodowawczą, co zobowiązuje go do pokrycia skutków zaistniałej szkody. Zauważyć trzeba, iż przede wszystkim o zakresie odpowiedzialności ubezpieczyciela decyduje umowa ubezpieczenia, treść ogólnych warunków ubezpieczenia oraz przepisy kodeksu cywilnego.

Należy wskazać, iż zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego nie ma różnicy w pojęciu szkody w rozumieniu przepisów prawa cywilnego i prawa ubezpieczeniowego, gdyż w obu wypadkach chodzi o utratę lub zmniejszenie aktywów bądź powstanie lub zwiększenie pasywów osoby poszkodowanej (tak uchwała SN z 18 marca 1994 r., III CZP 25/94, LEX nr 4054). Podzielając poglądy Sądu Najwyższego warto zauważyć, że do odszkodowania ubezpieczeniowego przy ubezpieczeniu odpowiedzialności cywilnej znajduje zastosowanie zasada pełnego odszkodowania (tak uchwała SN z 18 maja 2004 r., III CZP 24/04, LEX nr 106617).

W ocenie Sądu, roszczenie powoda zasługuje na uwzględnienie.

Spór w niniejszej sprawie sprowadzał się do faktu istnienia odpowiedzialności (...) Spółki Akcyjnej za szkodę wyrządzoną w pojeździe powodów M. i E. M. w związku ze zdarzeniem z dnia 10 września 2020 roku. Tego dnia powód kierując swoim samochodem, na spornym odcinku drogi uderzył w łosia, który nieoczekiwanie wtargnął na jezdnię. Wskutek tego zdarzenia auto powoda doznało znacznych uszkodzeń.

W opinii Sądu, odpowiedzialność pozwanego ubezpieczyciela za wskazaną szkodę nie powinna być kwestionowana i nie podlega wyłączeniu, czy też ograniczeniu.

Okolicznością bezsporną w stanie faktycznym sprawy był fakt zawarcia przez Zarząd Dróg Wojewódzkich z pozwanym ubezpieczycielem, umowy ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej oraz wysokości dochodzonego odszkodowania.

W niniejszym stanie faktycznym należy uznać, iż odpowiedzialność odszkodowawcza pozwanego, wobec odpowiedzialności Zarządu Dróg Wojewódzkich za szkodę w mieniu powoda, spowodowaną zawinionym zaniechaniem we właściwym utrzymaniu drogi oraz związek przyczynowy pomiędzy tym zaniechaniem a szkodą, jest udowodniony (art. 415 k.c.). Zakres odpowiedzialności pozwanego ubezpieczyciela obejmuje skutki zdarzenia drogowego z dnia 10 września 2020 r.

W toku postępowania dowodowego Sąd ustalił, iż przez drogę na której doszło do zdarzenia, często migrują zwierzęta. Z zeznań świadków K. D., A. G., R. K. oraz K. R. wynika, że zwierząt na obszarze, w którym doszło do wypadku jest dużo. Znajduje się tam Ośrodek (...). Na jesieni, w okresie godowym zwierzęta migrują przez drogę, w każdą stronę. Świadkowie wskazywali, że migrują nie tylko łosie, ale również jelenie, dziki, a nawet wilki czy borsuki. Świadkowie również zgodnie twierdzili, że mieszkańcy pobliskich miejscowości zdają sobie sprawę z obecności zwierząt i ich migracji oraz mają świadomość, że na danym odcinku drogi konieczna jest wzmożona ostrożność. Pomimo tego na odcinku drogi, na którym doszło do zdarzenia, nie umieszczono żadnego znaku ostrzegającego o dzikiej zwierzynie mogącej wtargnąć na drogę, co jest poza sporem.

Wskazać trzeba, iż sam przebieg wypadku nie był kwestionowany przez strony. Wprawdzie pozwana wskazywała w odpowiedzi na pozew, iż powód przyczynił się do powstania szkody, jednakże w ocenie Sądu brak jest podstaw, aby uznać, że rzeczywiście tak było. W notatce informacyjnej (k.10) wskazano, że brak jest winy uczestnika. Ponadto świadek K. D. wskazał, że „zachowanie kierującego nie było negatywne” (k. 200v). Sam powód zaś zeznał, że jechał z prędkością administracyjnie dozwoloną (k. 193). Pozwana nie podważyła powyższego w żaden sposób, nie przedstawiła dowodów przeciwstawnych, dlatego też Sąd uznał, że pozwany nie przyczynił się do powstania szkody.

Zdaniem Sądu związek pomiędzy brakiem odpowiednich znaków drogowych ostrzegających przed zagrożeniem, a szkodą jaką poniósł powód został udowodniony. Gdyby przedmiotowy odcinek drogi poprzedzony został znakiem A-18b ostrzegającym o dzikich zwierzętach, to kierowca zdawałby sobie sprawę z możliwego zagrożenia, mógłby zwolnić, jechać bliżej środkowej części jezdni, czy zachowywać wzmożoną czujność, która pozwoliłaby na wykonanie manewru obronnego w celu uniknięcia zderzenia. Zabezpieczenie drogi w podany sposób pozwoliłoby, być może uniknąć zderzenia z łosiem lub też zminimalizować skutki tego zderzenia, pozwalając uniknąć lub minimalizując tym samym skutki szkody.

Zarząd Dróg Leśnych wiedząc, że w rejonie D. – P. graniczy z lewej strony z obszarem R., z lasami, ciekami wodnymi, bagnami i nieużytkami, zaś z prawej strony w okolicach P. i R. z jeziorami S., B., D., ciekami wodnymi, lasami, bagnami i nieużytkami, co sprzyja migracji dzikich zwierząt, winna z własnej inicjatywy oznaczyć obszar, w którym doszło do zdarzenia szkodzącego odpowiednim znakiem ostrzegawczym, by wyeliminować swoją odpowiedzialność za spowodowane takimi zdarzeniami szkody.

Wskazać należy, że w załączniku nr 2 (2.20) do rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 3 lipca 2003 r. w sprawie szczegółowych warunków technicznych dla znaków i sygnałów drogowych oraz urządzeń bezpieczeństwa ruchu drogowego i warunków ich umieszczania na drogach (t.j. Dz. U. z 2019 r. poz. 2311 z późn. zm.). w odniesieniu do znaku A-18b "dzikie zwierzęta" zapisano, że stosuje się do oznaczania miejsc, w których zwierzęta dziko żyjące często przekraczają drogę, np. przy wjeździe do lasu o dużej ilości zwierzyny lub w miejscu przecięcia przez drogę dojścia do wodopoju. Miejsca takie można ustalić m.in. na podstawie informacji służby leśnej o szlakach wędrówek dzikich zwierząt.

Na zarządcy dróg ciąży ogólny obowiązek polegający na zapewnieniu bezpieczeństwa użytkownikom tych dróg. Już w wyroku z dnia 25 września 1980 r. II CR 316/1980 (OSNC 1981/7/129) Sąd Najwyższy stwierdził, że drogi publiczne muszą być utrzymane w stanie wykluczającym narażenie ich użytkowników na wypadek pozostający w wyłącznym i bezpośrednim związku przyczynowym z korzystaniem z nich. Przykładowe obowiązki zarządcy drogi wynikające z charakteru funkcji zarządcy wskazuje art. 20 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (tekst jednolity Dz. U. 2016, poz. 1440 ze zm.). Z treści powołanego przepisu wynika, że jednostka sprawująca zarząd drogi obowiązana jest do utrzymania drogi, urządzeń zabezpieczających ruch i innych urządzeń związanych z drogą (pkt 4), przeprowadzania okresowych kontroli stanu dróg ze szczególnym uwzględnieniem ich wpływu na stan bezpieczeństwa ruchu drogowego (pkt 10). Użycie w art. 20 ustawy zwrotu „w szczególności” oznacza, że wymienione w nim obowiązki w pkt. 1 – 20 nie mają charakteru katalogu zamkniętego. Na zarządcy ciążą zatem także inne, niewymienione w ustawie powinności, zmierzające do utrzymania drogi w stanie zapewniającym bezpieczny przejazd.

Odpowiedzialność zarządcy drogi powstaje zatem wówczas gdy na skutek zaniechania albo wadliwego wykonywania obowiązków nie umieścił on znaku ostrzegawczego A-18b mimo istnienia wymogów określonych w cytowanych przepisach. Zarządca drogi nie może zatem dowolnie stawiać tego znaku drogowego. Doprowadziłoby to bowiem do dezorganizacji ruchu drogowego gdyby na każdym „leśnym odcinku drogi” na wszelki wypadek stawiać znak ostrzegawczy przed zwierzyną leśną. Zarządca drogi może i winien go ustawić gdy posiada wiedzę, że w oznaczonym miejscu zwierzęta leśne często przekraczają drogę albo stanowi ono szlak wędrówek dzikich zwierząt np. do wodopoju. Zaniechanie ustawienia znaku w takich okolicznościach świadczy o bezprawności wymaganej do przypisania winy.

Tymczasem – wbrew ww. obowiązkom - Zarząd Dróg Wojewódzkich nie zamontował znaku ostrzegawczego. Sąd Rejonowy uznał istnienie adekwatnego związku przyczynowego pomiędzy winą Zarządu Dróg Wojewódzkich, a szkodą z dnia 10 września 2020 roku, stwierdzając iż normalnym następstwem zaniechania tego organu w rozumieniu art. 361§ 1 k.c. było zagrożenie spowodowane przez dzikie zwierzęta dla uczestników ruchu, a w konsekwencji zaistnienie spornego zdarzenia drogowego.

Podkreślenia wymaga, że z zeznań świadków wynika, że miejsce, w którym doszło do zdarzenia dzikie zwierzęta często przekraczały drogę. Trzech z nich (A. G., R. K. i K. R.) było również naocznymi świadkami migracji zwierząt przez drogę. Ponadto Nadleśnictwo D. poinformowało Zarząd Dróg Wojewódzkich o miejscach występowania zwiększonej liczby kolizji drogowych z udziałem zwierzyny. Wśród wymienionych miejsc został podany również odcinek drogi wojewódzkiej nr (...) w okolicach miejscowości P.. (k. 184-191) Dodatkowo z informacji Policji wynika, iż w okolicy miejscowości P. dochodzi do zdarzeń drogowych ze zwierzyną. Powyższe pozwala wysnuć wniosek, że droga wojewódzka nr (...) w miejscu zdarzenia wymagała zmiany organizacji ruchu poprzez umieszczenie w tym miejscu znaku A - 18b.

Wysokość roszczenia powoda nie była kwestionowana, a została potwierdzona w sporządzonym przez pozwanego ubezpieczyciela kosztorysie naprawy szkód.

W świetle powziętych powyższej ustaleń Sąd uznał, iż powództwo powodów M. i I. M. jest w pełni uzasadnione i zasługuje na uwzględnienie. Wobec tego Sąd zasądził od pozwanego – (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w Ł. na rzecz powoda kwotę 15 000,00 zł tj. całość dochodzonego roszczenia.

Na podstawie art. 481 § 1 i 2 k.c. powodom należą się odsetki ustawowe za okres od dnia 17 grudnia 2020 roku do dnia zapłaty. Wskazać należy, że w aktach sprawy brak jest dowodu doręczenia wniosku o przyznanie i wypłacenie odszkodowania. Pozwana decyzją z dnia 16 grudnia 2020 roku odmówiła powodom wypłaty odszkodowania, a więc w tym dniu na pewno wiedziała o roszczeniu powodów. Dlatego też Sąd uznał za zasadne zasądzenie odsetek od dnia następnego po wydaniu powyższej decyzji.

O kosztach procesu Sąd rozstrzygnął w oparciu o przepisy rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U. z 2015 r., poz. 1800 ze zm.) oraz art. 98 k.p.c., zgodnie z którym strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony. W tym przypadku jest to kwota 3 600 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego, kwota 17 złotych tytułem zwrotu opłaty od udzielonego pełnomocnictwa oraz kwota 750 złotych tytułem zwrotu opłaty sądowej od pozwu.

Przewodniczący:	sędzia Anna Lisowska
Protokolant:	st. sek. sąd. Judyta Masłowska

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE