Formularz UK 2

Sygnatura akt

VI Ka 199/21

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1.

CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego w Legionowie o sygn. akt II K 980/17 z dnia 13.11.2020r.

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana

Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

1.

S. L.

Środki pieniężne przekazane przez pokrzywdzonych oskarżonemu, jako zaliczki na poczet zakupu mieszkania nie stanowiły mienia powierzonego, z obowiązkiem zwrotu tych samych środków, w razie nie zawarcia umowy sprzedaży, bez możliwości korzystania z nich w tym czasie przez oskarżonego.

Wyjaśnienia oskarżonego, zeznania pokrzywdzo -nych, dokumenty przekazania zaliczek.

Jak w uzasadnieniu wyroku Sądu Rejonowego

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

1.

Wyjaśnienia oskarżonego, zeznania pokrzywdzonych, dokumenty przekazania zaliczek.

Dowody te nie budziły wątpliwości, co do swojej wiarygodności i co do zasady pozostawały ze sobą w zgodzie. Zarówno oskarżony, jak i pokrzywdzeni wskazali, że zawarli ustną umowę przedwstępną zakupu mieszkania i na jej poczet przekazali oskarżonemu wskazane w pokwitowaniach kwoty zaliczki na poczet zakupu. W przypadku braku możliwości zawarcia umowy głównej, oskarżony miał pokrzywdzonym zwrócić wskazane kwoty pieniędzy. Z pokwitowań nie wynikało, że oskarżonemu nie wolno korzystać z pobranych kwot i ma obowiązek zwrócić te same nominały, które otrzymał. Z pierwszych zeznań M. F. (k 12) wynikało co prawda, że wpłacone pieniądze były zaliczką na zakup mieszkania, nie zaś na budowę, czy prace z tym związane. Umowa przedwstępna miała słowny charakter, co dla czynionych ustaleń nie miało kluczowego charakteru, lecz okoliczność ta utrudniała odtworzenie treści złożonych oświadczeń woli stron. Jednak z zeznań pozostałych pokrzywdzonych (k 34 i 38) wynikała świadomość, jaki charakter miała działalność oskarżonego, że kupował on kamienice i potrzebował środków na remont, by potem sprzedawać wyodrębnione lokale z zyskiem. Przed Sądem świadek F. zeznał natomiast, że: „pieniądze, jakie przekazałem miały być przeznaczone na prace w budynku” (k 388), co wykluczyło jakiekolwiek wątpliwości, zaś świadek D. dodał, że „nie wydawało mi się podejrzane, że oskarżony bierze ode mnie kwotę zaliczki, bo byłem przekonany, że oskarżony wykupił kamienicę, a to była kwota miliona stu, czy dwustu tysięcy złotych, a poza tym on przeprowadzał ogromny remont, który musiał kosztować kilkaset tysięcy złotych, w takich sytuacjach normalne jest, że brakuje pieniędzy” (K 395). Doszukiwanie się zatem jakiejkolwiek innej formuły przekazanych pieniędzy, niż zaliczka na poczet zakupu, z możliwością dysponowania nimi na etapie przygotowanie rzeczy do sprzedaży nie ma podstaw faktycznych.

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

1.

Zeznania świadka M. F. złożone w postępowaniu przygotowawczym (k 12)

Jak zostało wyżej przedstawione, zeznania te zostały przez świadka sprostowane przed Sądem, jak również pozostawały w sprzeczności z całością pozostałego materiału dowodowego.

STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

Obraza prawa procesowego w postaci art. 7 kpk, poprzez bezkrytyczną ocenę zeznań pokrzywdzonych i błędną ocenę dokumentów w postaci umów przedwstępnych, jak również art. 410 kpk w postaci pominięcia korzystnych dla oskarżonego dowodów, co skutkowało błędnymi ustaleniami faktycznymi w zakresie charakteru i znaczenia prawnego zaliczek.

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Sąd Rejonowy ustalił, że przekazane przez pokrzywdzonych oskarżonemu środki pieniężne miały być przeznaczone na zakup mieszkania, zostały mu powierzone, a następnie przez oskarżonego przywłaszczone. Można z powyższego wnioskować, choć Sąd wprost takich ustaleń nie poczynił, że środki te stanowiły depozyt, którym oskarżony nie mógł dysponować, co nie wynika z prawidłowo ocenionego materiału dowodowego. W ocenie Sądu Okręgowego, z ocenionych wyżej zeznań świadków, jak i wyjaśnień oskarżonego wynika coś wręcz przeciwnego, a mianowicie to, że S. L. nie tylko miał prawo wykorzystać wskazane środki na remont przedmiotowej nieruchomości, na co zresztą zostały one wydatkowane, co również właśnie w tym celu zostały one mu przekazane. Brak pisemnej umowy przedwstępnej utrudnia odtworzenie złożonych oświadczeń woli, jednak takie wnioski są uprawnione w świetle relacji osobowych źródeł dowodowych, jak i pokwitowań. Z dokumentów, w których użyto słowo „zaliczka” można wnioskować, że przekazane kwoty stanowiły świadczenie pieniężne na poczet ceny. Z pokwitowania (k 5) wynika nadto obowiązek zwrotu łącznej kwoty, nie zaś tych samych środków płatniczych, jakie otrzymał oskarżony. Zgodnie z art. 845 kc, jeśli z okoliczności sprawy wynika, że przechowawca ma prawo dysponować oddanymi mu na przechowanie pieniędzmi, stosuje się odpowiednio przepisy o pożyczce (depozyt nieprawidłowy). Zdaniem Sądu Okręgowego, właśnie taka sytuacja ma w omawianej sprawie miejsce.

Sąd Okręgowy nie podziela stanowiska, które dopuszcza możliwość przywłaszczenia zaliczki ze skutkiem prawnokarnym naruszenia normy wyrażonej w art. 284§2 kk, w stanie faktycznym w powyższy sposób ustalonym. Nie jest bowiem możliwe przywłaszczenie rzeczy własnej, a jedynie cudzej, zaś zaliczka, jako przedpłacona część ceny nabycia, wchodzi do majątku zbywcy. Jej istotą jest często konieczność poczynienia niezbędnych wydatków związanych z przygotowaniem przedmiotu sprzedaży, co wymaga wręcz jej rozdysponowania, co znów wyklucza obowiązek zwrotu tych samych, a nie takich samych środków finansowych. Gdyby zaliczka miała stanowić rzecz powierzoną, dyspozycja nią byłaby sprzeczna z istotą powierzenia. Gdyby wpłacona kwota miała być jedynie depozytem – gwarantem zawarcia umowy, wtedy wpłacone kwoty nie miałyby charakteru zaliczki.

Powyższe rozważania znajdują oparcie w szeregu spójnych orzeczeń, jak postanowienie Sądu Apelacyjnego w Katowicach o sygn. II AKa 211/18 z dnia 17.08.2018r., postanowienie Sądu Najwyższego o sygn. akt V KK 9/05 z dnia 28.09.2005r., wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku o sygn. akt II AKa 27/16, wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi o sygn. akt II AKa 293/12 z dnia 28.01.2013r., czy wyroku Sądu Apelacyjnego w Białymstoku o sygn. akt II AKa 8/16 z dnia 30.03.2016r. W ostatnim z wymienionych orzeczeń wskazano wprost, że „pieniądze stanowiące zaliczkę, przedpłatę czy też pożyczkę, a więc przedmiot tzw. depozytu nieprawidłowego, nie mogą być jednocześnie przedmiotem przywłaszczenia w rozumieniu przepisu art. 284 § 2 KK”.

Natomiast brak woli zwrotu może być rozważany prawnokarnie, lecz na zupełnie innej płaszczyźnie. Jeśli bowiem przyjąć działanie oskarżonego w złej wierze, to można by rozważać popełnienie oszustwa z art. 286§1 kk, lecz tylko przed zawarciem umowy przedwstępnej. W tym bowiem miejscu oskarżony przewidując nie tylko niewywiązanie się z istoty umowy, lecz również odmowę zwrotu zaliczki mógłby wprowadzić pokrzywdzonych w błąd, co do swoich zamiarów, zmierzając w ten sposób do niekorzystnego rozporządzenia ich mieniem. Na marginesie warto zauważyć, iż w tym kierunku szły rozważania prawne Sądu Rejonowego w Legionowie, zawarte w postanowieniu z dnia 26 maja 2017r. o sygn. akt II Kp 554/16 o uchyleniu postanowienia o umorzeniu dochodzenia. Na obecnym etapie postępowania są one bezprzedmiotowe, z uwagi na fakt niedopuszczalności idących w tym kierunku modyfikacji, wobec zakazu wynikającego z art. 434 i 443 kpk.

Wywód ten wymaga uzupełnienia w części dotyczącej faktu, że oskarżony występował w charakterze pełnomocnika inwestora, jakim byli jego rodzice. W związku z powyższym przekazane pieniądze nie stawały się jego własnością, lecz własnością jego mocodawcy. Gdyby zatem spożytkował je w sposób niezgodny z treścią pełnomocnictwa mógłby odpowiadać z art. 284§2 kk, lecz w innym układzie procesowym, z pominięciem w obecnej sprawie pokrzywdzonych, w granicach tożsamości innego czynu niż ten, będący przedmiotem postępowania.

Wniosek

Zmiana wyroku poprzez uniewinnienie oskarżonego.

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Skoro zgromadzony materiał wskazuje, że w istocie doszło do ustanowienia depozytu nieprawidłowego, w postaci uiszczonych zaliczek na poczet ceny nabycia nieruchomości, to przekazane kwoty nie mogły podlegać przywłaszczeniu, bowiem nie stanowiły cudzej własności. Konsekwencją musiało być uniewinnienie oskarżonego.

Lp.

Zarzut

Obraza prawa materialnego poprzez przyjęcie, że mienie w postaci przekazanych oskarżonemu środków pieniężnych zostało mu powierzone, choć w istocie stanowiło zaliczkę na poczet ceny za sprzedaż mieszkania.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Jeśli Sąd Rejonowy nie ustalił, że przekazane pieniądze miały charakter depozytu nieprawidłowego, a zatem doszło do błędu w ustaleniach faktycznych, to tym samym wykluczony jest skuteczny zarzut obrazy prawa materialnego, bowiem oba te zarzuty odnośnie tych samych okoliczności nie mogą współistnieć.

Wniosek

O zmianę wyroku i uniewinnienie.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Bezzasadność zarzutu rzutuje na analogiczną ocenę wniosku.

OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zmiana rozstrzygnięcia, co do winy, poprzez uniewinnienie oskarżonego od popełnienia zarzucanego mu czynu.

Zwięźle o powodach zmiany

Brak przedmiotu nadającego się do przywłaszczenia w postaci rzeczy cudzej skutkował odpadnięciem jednego ze znamion przestępstwa opisanego w art. 284§2 kk, co prowadziło do uniewinnienia.

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

1.

W związku z uniewinnieniem oskarżonego, koszty procesu ponosi Skarb Państwa.

PODPIS

0.11.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1.

Podmiot wnoszący apelację

Obrońca oskarżonego.

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Uznanie winy oskarżonego.

0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.11.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.11.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

Zmiana