UZASADNIENIE

Powód A. P. domagał się zasądzenia od pozwanego Banku (...) S.A. w W. kwoty 280,80 zł z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu oraz zasądzenia kwoty 30 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Twierdził, że zdarza mu się zapłacić z opóźnieniem raty kredytu hipotecznego, za co należą się pozwanemu bankowi odsetki ustawowe, czego ni kwestionuje. Pozwany nalicza jednak wysokie opłaty za upomnienie, co prowadzi do sytuacji, że raty kredytu hipotecznego są spłacane w niepełnej wysokości, bowiem środki wpłacane na pokrycie rat są pomniejszane według niejasnych reguł o wysokie koszty upomnień, co generuje kolejny dług, za który pozwany nalicza kolejne opłaty za upomnienia. Tego rodzaju działania pozwanego – zdaniem powoda – są niedopuszczalne.

Nakazem zapłaty z dnia 18 marca 2012r. Sąd Rejonowy w Bydgoszczy uwzględnił żądanie powoda w całości i nakazał pozwanemu dokonanie zapłaty roszczenia wraz z kosztami sądowymi (k.44). W następstwie skutecznie wniesionego sprzeciwu od nakazu zapłaty przez pozwanego Sąd ponownie rozpoznał sprawę przy uwzględnieniu, że w odpowiedzi na sprzeciw powód dokonał modyfikacji swojego żądania ograniczając roszczenie do kwoty 220,80 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 30 grudnia 2011r. (k.96).

Zaskarżonym wyrokiem dnia 23 października 2012r. Sąd Rejonowy w Bydgoszczy zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 220 80 zł z ustawowymi odsetkami: od kwoty 80,80 zł od dnia 31 grudnia 2011r. i od kwoty 140 zł od dnia 14 lipca 2012r. (w punkcie 1 a i b ); oddalił powództwo w pozostałej części (w punkcie 2) i zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 7 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania (w punkcie 3 wyroku).

Sąd ustalił, że strony łączy umowa kredytu hipotecznego zawarta w dniu 22.11.2006r. (pod numerem (...)- (...)) z poprzednikiem prawnym pozwanego Bankiem (...) S.A. w K.. Z jej postanowień wynika, że w przypadku braku spłaty rat w wyznaczonym terminie pozwany Bank ma prawo naliczyć odsetki w wysokości jak dla zadłużenia przeterminowanego, co ma miejsce, gdy nie nastąpiła spłata raty kapitałowej lub wymagalnych odsetek albo ich części. O powstaniu zadłużenia przeterminowanego Bank zawiadamia kredytobiorcę na pisemnie i w tym przypadku kredytobiorca jest zobowiązany ponieść koszty wynikające z aktualnie obowiązującej taryfy opłat i prowizji w pozwanym Banku dla klientów indywidualnych, które obejmują w szczególności: koszty wezwań do zapłaty, koszty upomnień, koszty zawiadomień o wypowiedzeniu umowy oraz wymagalności zadłużenia. Od 26.03.2009r. w pozwanym Banku obowiązuje regulamin (...) nr (...) wprowadzający procedury monitorowania klientów pozwanego w przypadku opóźnień w spłacie zobowiązań hipotecznych, który stanowi, że o powstaniu zadłużenia przeterminowanego Bank poinformuje kredytobiorcę poprzez wysłanie pierwszego listu (upomnienia) nie wcześniej niż w 7 dniu braku spłaty, a drugiego listu (wezwania do zapłaty) nie wcześniej niż w 30 – tym dniu braku spłaty. W związku z nieregulowaniem przez powoda rat kredytu hipotecznego w wymaganym terminie pozwany Bank naliczył powodowi następujące opłaty: 2,91 zł w dniu 16.11.2011r.; 57,09 zł w dniu 30.11.2011r.; 20,80 zł w dniu 06.12.2011r.; 120 zł w dniu 22.12.2011r.; 2 zł w dniu 23.12.2011r. i 18 zł w dniu 30.12.2011r.. Zatem pozwany Bank pobrał od powoda opłaty w kwocie łącznej 220,80 zł.

Przechodząc do oceny prawnej tych ustaleń Sąd Rejonowy stanął na stanowisku, że te postanowienia umowy łączącej strony, które przewidują możliwość pobierania opłat za upomnienie w przypadku opóźnienia powoda w zapłacie raty kredytowej, niezależnie od możliwości pobierania odsetek ustawowych, są niedopuszczalne tj. stanowią niedozwolone postanowienia umowne w ujęciu art.385¹kc. Poza tym pozwany Bank nie wykazał, jakie to szczególne czynności związane z obsługą nieterminowej spłaty kredytu podejmował, w odróżnieniu od czynności związanych z obsługą spłat terminowych. Innymi słowy nie udowodnił, że powód był obciążony opłatą dopiero za konkretnie wykonane czynności w związku z obsługą jego nieterminowej płatności wobec Banku np. za wysłanie monitu czy wykonanie telefonu. Z tych zasadniczych przyczyn Sąd Rejonowy uznał, że roszczenie powoda w kwocie 220, 80 zł znajduje uzasadnienie (w ramach art.385¹kc i art.4102 kc). Oddalił powództwo w pozostałej części, bowiem w pozwie inicjującym postępowanie w sprawie powód dochodził zasądzenia od pozwanego kwoty 280,80 zł z ustawowymi odsetkami od dnia wytoczenia powództwa, a dokonując jego modyfikacji nie cofnął pozwu w żadnej. W podstawie prawnej zasądzenia należnych odsetek ustawowych Sąd Rejonowy odwołał się do treści art.481 kc i art.455 kc. O kosztach postępowania orzekł po myśli art.100 kpc, co szerzej uzasadnił (zaskarżony wyrok wraz z uzasadnieniem – k.177 oraz 182-189).

W apelacji od wyroku pozwany Bank (...) S.A. w W. domagał się jego zmiany w części tj. w punktach 1 i 3 (pierwszym i trzecim) poprzez oddalenie powództwa i zasądzenie na jego rzecz od powoda zwrotu kosztów postępowania za obie instancje.

Skarżący podniósł dwa zarzuty, a mianowicie:

- naruszenia prawa materialnego , a dokładniej art.385¹ kc oraz art.410 2 kc poprzez ich niewłaściwe zastosowanie, a w konsekwencji przyjęcie, że umowa kredytowa łącząca strony zawierała zapis uznany za niedozwoloną klauzulę umowną;

- sprzeczności ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego, a w konsekwencji niezasadne przyjecie, że opłaty naliczone przez pozwanego miały charakter odsetek za opóźnienie lub opłaty za nieterminową spłatę, mimo że zgodnie z treścią umowy łączącej strony i procedura monitorowania klientów obowiązującą u pozwanego, są one pobierane przez pozwanego za sporządzenie i wysłanie pisma dotyczącego zaległych należności.

W dalszej części apelacji pozwany przedstawił szersze uzasadnienie stawianych zarzutów (apelacja pozwanego – k.192 do 196).

W odpowiedzi na apelację powód wniósł o jej oddalenie (k.203-204).

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja pozwanego nie podlegała uwzględnieniu. Zaskarżony wyrok Sądu Rejonowego mimo częściowo naruszenia prawa materialnego, a dokładniej art.385¹ kc poprzez jego wadliwe zastosowanie, odpowiada prawu (art.505¹²  3 kpc).

Sąd odwoławczy generalnie podziela zarzuty apelującej, że postanowienia zamieszczone w umowie kredytowej łączącej strony czy też w regulaminie wprowadzającym procedury monitorowania klientów pozwanego w przypadku opóźnień w spłacie zobowiązań, a konkretnie związane z kosztami sporządzenia i wysłania monitów czy wezwań do zapłaty zaległości, nie stanowią niedozwolonych postanowień umownych (w ujęciu art.385¹  1 kpc), o ile zasady podejmowania tych czynności zostały jasno określone. W sprawie taka sytuacja zachodziła, co wynika z części uzasadnienia zaskarżonego orzeczenia opisującej ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd Rejonowy, których strony nie kwestionowały. Zatem w tym zakresie Sąd odwoławczy nie podzielił zapatrywania Sądu I instancji. Skoro jednak powód twierdził, że w okresie objętym żądaniem, a więc od 16.11.2011r. do 30.12.2011r., pozwany Bank dokonał nieprawidłowych obciążeń z tego tytułu i to w wysokości przez niego dochodzonej (220,80 zł), to rzeczą pozwanego Banku było wykazanie za jakie konkretnie czynności obciążył powoda. Pozwany tego w sprawie nie wykazał w taki sposób, by Sąd orzekający nie miał wątpliwości, że obciążenia zostały dokonane zasadnie, a więc z właściwego tytułu i we właściwej wysokości.

Z dokumentów złożonych przez powoda, a nie kwestionowanych przez pozwanego, rodzą się uzasadnione wątpliwości co do prawidłowości tych obciążeń. Z historii operacji przeprowadzonych na rachunku powoda w okresie objętym żądaniem wynika, że obciążono go kwotami: 2,91 zł w dniu 16.11.2011r., 57,09 zł w dniu 30.11.2011r., 20,80 zł w dniu 06.12.2011r., 120 zł w dniu 22.12.2011r., 2 zł w dniu 23.12.2011r. i kwota 18 zł w dniu 30.12.2011r. (k.37). W przypadku każdego z tych obciążeń wskazano, że stanowi ono opłatę za obsługę (k.37). Nie można w sposób jednoznaczny stwierdzić, że pod tym ogólnym określeniem mieszczą się koszty wysłanych monitów (upomnień) już choćby z tej przyczyny, że wysokość tych kwot jest bardzo różna, od niepokrywających kosztów monitów określonych w 15 ust.1pkt 1 umowy łączącej strony w wysokości od 15 zł do 20 zł (k.25), do kwot wielokrotnie przekraczających wysokość tych monitów, co by oznaczało, że w tym okresie monity musiałyby zostać wysłane co najmniej kilkakrotnie. Mało tego nie wiadomo nawet w związku z jaką zalęgłością. Już w piśmie do pozwanego Banku z dnia 27.11.2011r. powód domagał się wyjaśnienia, z czego wynika obciążenie go kwotą 57,09 zł na dzień 27.11.2011r. (k.38). W odpowiedzi pozwany wyjaśnił, że: powstałe zadłużenie jest wynikiem braku spłaty kredytu hipotecznego( za 10.2011r.)i wysłanych w związku z tym monitów (k.40). Wyjaśnienie pozwanego zawarte w piśmie z dnia 01.12.2011r. zdaje się wskazywać, że wysłano do powoda co najmniej kilka monitów, co w świetle ustaleń Sądu Rejonowego poczynionych w oparciu o postanowienia zawarte w regulaminie wprowadzającym procedury monitorowania klientów pozwanego, budzi wątpliwości, co do zasadności ich wysłania. Regulamin zakłada bowiem, że po powstaniu zadłużenia przeterminowanego Bank poinformuje kredytobiorcę poprzez wysłanie pierwszego listu (upomnienia) nie wcześniej niż w 7 dniu braku spłaty, a drugiego listu (wezwania do zapłaty) nie wcześniej niż w 30 – tym dniu braku spłaty. Tymczasem kwota 57,09 zł, którą pozwany obciążył powoda na dzień 30.11.2011r. wskazuje, że monity zostałyby wysłane w zbyt dużej ilości i przy braku zachowania terminów określonych w przywołanym regulaminie. Podobnie należy ocenić obciążenia powoda w grudniu 2011r., bowiem na dzień 06.12.2011r. naliczono powodowi dodatkowo kwotę 20,80 zł, a na dzień 22.12.2011r. kwotę aż 120 zł (k.37), która stanowiłaby równowartość wielokrotnych monitów wysłanych czy to pismem zwykłym czy też poleconym. W ramach właściwej obrony swoich interesów pozwany winem był wykazać kiedy powstało opóźnienie w spłacie kredytu przez powoda, a w konsekwencji kiedy dokładnie wysłano pierwsze i kolejne upomnienia do powoda (pismem zwykłym czy poleconym) i ewentualnie z jakiego innego tytułu obciążono go opłatami ujętymi pod ogólnym określeniem opłat za obsługę w okresie objętym żądaniem pozwu.

W tym stanie rzeczy, dokonując swobodnej oceny zebranych w sprawie dowodów (jak wymaga art.2331 kpc), Sąd Rejonowy miał uzasadnione podstawy do przyjęcia, że skoro powód twierdził, iż pozwany niezasadnie pobrał od niego kwotę 220, 80 zł w okresie listopada i grudnia 2011r., a pozwany zasadności swego działanie nie wykazał, to zachodziły podstawy do uwzględnienia roszczenia powoda w ramach art.410  2 kc. Sąd odwoławczy podzielił też argumentację Sądu Rejonowego w zakresie rozstrzygnięcia w przedmiocie odsetek ustawowych i kosztów postępowania.

Z tych zasadniczych przyczyn oddalił apelację pozwanego, jako nieuzasadnioną (na podstawie art.505¹²  3 kpc).

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE