Sygn. akt VIII U 4437/19

UZASADNIENIE

Decyzją z 12.09.2019 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. stwierdził, iż B. D. (1) nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu jako pracownik u płatnika składek (...) P. L. w okresie od 4.02.2019 r. W uzasadnieniu wskazano, że organ rentowy w związku z złożeniem roszczenia o wypłatę zasiłku chorobowego dla B. D. (1) przeprowadził postępowanie kontrolne. Zdaniem organu rentowego wyniki przeprowadzonej kontroli dowodzą, iż umowa o pracę i zgłoszenie do ubezpieczeń były czynnościami pozornymi dokonanymi jedynie celem uzyskania tytułu do ubezpieczeń i skorzystania z wyższych świadczeń w związku z chorobą dla B. D. (1).

/decyzja k. 1-6 akt ZUS/

B. D. (1) w dniu 9.10.2019 r. złożyła odwołanie od powyższej decyzji i wniosła o jej zmianę poprzez uznanie, że podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu jako pracownik u płatnika składek (...) P. L. w okresie od 4.02.2019 r. W uzasadnieniu wskazano, że ubezpieczona na podstawie zakwestionowanej umowy faktycznie świadczyła pracę.

/odwołanie k. 3-8/

P. L. w dniu 11.10.2019 r. również odwołał się od powyższej decyzji, wnosząc o jej zmianę poprzez uznanie, że ubezpieczona podlega obowiązkowemu ubezpieczeniu emerytalnemu, rentownemu, chorobowemu, wypadkowemu w spornym okresie w jego firmie. W uzasadnieniu wskazano, że ubezpieczona na podstawie zakwestionowanej umowy faktycznie świadczyła pracę.

/odwołanie k. 3-7 akt VIII U 4438/19/

W odpowiedziach na odwołanie z 21.10.2019 r. organ rentowy wniósł o ich oddalenie oraz łączne rozpoznanie spraw. W uzasadnieniu organ rentowy wywodził, jak w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

/odpowiedź na odwołanie k. 36-38, odpowiedź na odwołanie k. 9-11 akt VIII U 4438/19/

W piśmie procesowym z 2.12.2019 r. pełnomocnik wnioskodawcy B. D. (1) przyłączył się do stanowiska P. L. i wniósł o zasądzenie kosztów postępowania w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

/pismo k. 27-34v akt VIII U 4438/19/

Postanowieniem z 27.01.2020 r. Sąd Okręgowy w Łodzi połączył sprawę z odwołania P. L. ze sprawą z odwołania B. D. (2) do wspólnego rozpoznania i rozstrzygnięcia pod sygn. akt VIII U 4437/19.

/postanowienie k. 56 akt VIII U 4438/19/

Na rozprawie w dniu 18.09.2020 r. pełnomocnik wnioskodawców poparł odwołania. Pełnomocnik organu rentowego wniósł o ich oddalenie.

/stanowiska stron 00:00:18, 00:02:06 – płyta CD k. 163/

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Płatnik składek P. L. prowadzi od 2017 r. pozarolniczą działalność gospodarczą pod firmą (...). Adresem głównego miejsca wykonywania działalności jest Ł., ul. (...) lok. 3 (jednocześnie będący adresem zameldowania i zamieszkania płatnika). Przedmiotem działalności płatnika składek jest pozostałe doradztwo w zakresie prowadzenia działalności gospodarczej i zarządzania; sprzedaż detaliczna prowadzona przez domy sprzedaży wysyłkowej lub Internet. Płatnik składek zajmował się m.in. dostarczaniem środków czystości do innych firm.

/bezsporne, zeznania świadka D. B. 01:14:05 – płyta CD k. 163, zeznania świadka T. M. 00:03:57 i dalej – płyta CD k. 276, zeznania wnioskodawcy 00:05:34 – płyta CD k. 304 w zw. z 00:56:15 i dalej – płyta CD k. 163, zeznania wnioskodawczyni 00:02:29 – płyta CD k. 304, 00:02:29 – płyta CD k. 304 w zw. z 00:02:06 i dalej – płyta CD k. 163/

Płatnik składek korzysta z obsługi biura rachunkowego.

/zeznania świadka J. K. k. 242-243/

Płatnik składek oprócz zgłoszenia do ubezpieczenia zdrowotnego z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej jest zgłoszony od 2010 r. do ubezpieczeń społecznych jako pracownik u innego płatnika składek.

/bezsporne, zeznania wnioskodawcy 00:05:34 – płyta CD k. 304 w zw. z 00:56:15 i dalej – płyta CD k. 163/

Wnioskodawczyni B. D. (1), lat 55, jest z wyksztalcenia nauczycielem.

/zeznania wnioskodawczyni 00:02:29 – płyta CD k. 304, 00:02:29 – płyta CD k. 304 w zw. z 00:02:06 i dalej – płyta CD k. 163/

P. L. jest ojcem 15-letniego dziecka B. D. (1). Wnioskodawcy nie pozostają w związku małżeńskim. Na rzecz małoletniego dziecka nie orzeczono alimentów.

/ bezsporne, zeznania wnioskodawczyni 00:02:29 – płyta CD k. 304, 00:02:29 – płyta CD k. 304 w zw. z 00:02:06 i dalej – płyta CD k. 163, zeznania wnioskodawcy 00:05:34 – płyta CD k. 304 w zw. z 00:56:15 i dalej – płyta CD k. 163/

Wnioskodawczyni posiada doświadczenie zawodowe od 1997 r. jako handlowiec, w różnych firmach.

/zeznania wnioskodawczyni 00:02:29 – płyta CD k. 304, 00:02:29 – płyta CD k. 304 w zw. z 00:02:06 i dalej – płyta CD k. 163/

B. D. (1) była zatrudniona w okresie od 20.07.2005 r. do 30.09.2006 r. u płatnika składek, prowadzącego wówczas działalność gospodarczą pod nazwą (...). Z tego tytułu była zgłoszona do ubezpieczeń społecznych. W trakcie tego okresu wielokrotnie była niezdolna do pracy oraz korzystała z zasiłków chorobowych i opiekuńczych.

/zgłoszenie k. 55-55v akt ZUS, wyrejestrowanie k. 56 akt ZUS, wypłacone świadczenia k. 58-59 akt ZUS/

Bezpośrednio przed zgłoszeniem do ubezpieczeń społecznych jako pracownik u płatnika składek wnioskodawczyni była niezdolna do pracy z powodu choroby od 9.08.2017 r. do 30.01.2019 r. Pobierała świadczenia z ubezpieczenia chorobowego wypłacane przez ZUS.

/ wypłacone świadczenia k. 58-59 akt ZUS, decyzje dot. świadczenia rehabilitacyjnego k. 48-52 akt VIII U 4438/19, , zeznania wnioskodawczyni 00:02:29 – płyta CD k. 304, 00:02:29 – płyta CD k. 304 w zw. z 00:02:06 i dalej – płyta CD k. 163/

Następnie bezpośrednio przed zgłoszeniem do ubezpieczeń społecznych jako pracownik u płatnika składek ubezpieczona nie posiadała tytułu do ubezpieczeń społecznych.

/bezsporne/

Z dniem 4.02.2019 r. sporządzona została umowa o pracę pomiędzy (...) P. L. a B. D. (1) na czas określony od 4.02.2019 r. do 31.01.2020 r. Umowa przewidywała zatrudnienie wnioskodawczyni na stanowisku pracownika biurowego w wymiarze 1/2 etatu, z wynagrodzeniem zasadniczym w wysokości 1.125 zł brutto miesięcznie. W umowie o pracę wskazano, że wynagrodzenie obejmuje premie i dodatki na zasadach i warunkach określonych w przepisach o wynagrodzeniu. Jako miejsce pracy wskazano: Ł.. W ramach czasu pracy wskazano, że praca może być wykonywana w soboty, które będą dla pracownika dniami pracy.

/umowa o pracę k. 12 -12v akt ZUS oraz k. 110/

Płatnik składek zgłosił B. D. (1) do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych od 4.02.2019 r. w dniu 13.02.2019 r., tj. po upływie wymaganego 7-dniowego terminu.

/bezsporne, zgłoszenie k. 57-57v akt ZUS/

Płatnik składek dokonał zgłoszenia wnioskodawczyni do ubezpieczeń społecznych z podstawą wymiaru w wysokości 5.000,00 zł.

/dane ubezpieczonego o podstawach wymiaru składek k. 60 akt ZUS/

Sporządzono dokumentację związaną z zatrudnieniem B. D. (2), w której znajdują się m.in.: umowa o pracę, oświadczenie o pobieraniu wynagrodzenia w formie gotówkowej w siedzibie firmy, zaświadczenie lekarskie o braku przeciwwskazań zdrowotnych do wykonywania pracy na stanowisku pracownika biurowego z 4.02.2019 r., skierowanie na badania lekarskie, świadectwo pracy.

/akta osobowe k. 16-18 akt ZUS oraz k. 108-110, 112/

Sporządzono pisemny zakres obowiązków wnioskodawczyni na stanowisku pracownika biurowego, zgodnie z którym do wnioskodawczyni należały: gromadzenie i porządkowanie dokumentacji; czuwanie nad prawidłowym przebiegiem korespondencji; wyszukiwanie i pozyskiwanie klientów; kontakt z klientami i kontrahentami; umawianie wizyt z klientami; organizowanie spotkań i szkoleń; przygotowywanie pomieszczeń konferencyjnych na spotkania, szkolenia oraz inne imprezy; dbałość o dotrzymywanie terminów spotkań; poukładana i dobrze zorganizowana praca biurowa; terminowe dostarczanie dokumentów do Biura (...); dbałość o czystość i porządek; dbałość o stan techniczny i czystość przekazanych narzędzi (telefon, komputer etc.) oraz samochodu; umiejętność zachowania tajemnicy służbowej; przestrzeganie zasad bezpieczeństwa i higieny pracy.

Zakres obowiązków został podpisany przez ubezpieczoną.

/pisemny zakres obowiązków k. 13 akt ZUS oraz k. 111/

Zgodnie z zaświadczeniem lekarskim z 4.02.2019 r. B. D. (1) wobec braku przeciwwskazań zdrowotnych była zdolna do wykonywania pracy na stanowisku pracownika biurowego.

/zaświadczenie k. 18 akt ZUS oraz k. 112/

Sporządzono pełnomocnictwo do występowania wnioskodawczyni w imieniu płatnika składek w sprawach związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą.

/pełnomocnictwo k. 47v akt VIII U 4438/19/

Z dniem 1.01.2020 r. sporządzono wypowiedzenie zmieniające warunki płacy ubezpieczonej, podwyższając wynagrodzenie do kwoty 1.300 zł brutto.

/wypowiedzenie zmieniające k. 111/

Wnioskodawczyni nie była upoważniona do podpisywania dokumentów w firmie płatnika składek.

/bezsporne/

Wnioskodawczyni zamieszkuje około 50 km od Ł..

/zeznania wnioskodawczyni 00:02:29 – płyta CD k. 304, 00:02:29 – płyta CD k. 304 w zw. z 00:02:06 i dalej – płyta CD k. 163/

Uprzednio płatnik składek nie zatrudniał nikogo na stanowisku pracownika biurowego.

/ bezsporne/

Ubezpieczona od 08.2017 r. pozostaje pod opieką poradni zdrowia psychicznego z powodu zaburzeń adaptacyjnych itp.

/dokumentacja medyczna koperta k. 131, zeznania wnioskodawczyni 00:02:29 – płyta CD k. 304, 00:02:29 – płyta CD k. 304 w zw. z 00:02:06 i dalej – płyta CD k. 163/

Wnioskodawczyni stała się niezdolna do pracy od 22.05.2019 r. z powodu choroby do 31.05.2019 r. Następnie wykazała okres niezdolności do pracy od 27.06.2019 r. do 6.07.2019 r.

/bezsporne, dane o pobieranych świadczeniach i przerwach w zatrudnieniu ubezpieczonego k. 61 akt ZUS, dokumentacja medyczna k. 141-144v, koperta k. 131, zeznania wnioskodawczyni 00:02:29 – płyta CD k. 304, 00:02:29 – płyta CD k. 304 w zw. z 00:02:06 i dalej – płyta CD k. 163/

Od 12.08.2019 r. do 4.09.2019 r. wnioskodawczyni została skierowana do sanatorium. Z dniem 12.08.2019 r. ponownie stała się niezdolna do pracy.

/ bezsporne, zeznania wnioskodawczyni 00:02:29 – płyta CD k. 304, 00:02:29 – płyta CD k. 304 w zw. z 00:02:06 i dalej – płyta CD k. 163/

W trakcie pobytu w sanatorium, tj. w dniu 28.08.2019 r. skarżąca doznała urazu barku i ramienia. Ubezpieczona korzystała z temblaka.

/dokumentacja medyczna k. 8 akt ZUS oraz k. 133-135/

Na listach obecności za okres 02.-09.2019 r. wnioskodawczyni wykazała obecność w pracy w 02.2019 r. w dniach 4-9, 11-15, 18-23, 25-28, w 03.2019 r. – 1, 4-8, 11-15,18-22, 25-29, w 04.2019 r. – 1-6, 8-12, 15-19, 23-27, 29-30, w 05.2019 r. – 2, 6-10, 13-17, 20-21, w 06.2019 r. – 3-7, 10-14, 17-19,21, 24-26, w 07.2019 r. – 8-12, 15-19, 22-26, w 08.2019 r. – 1-2,5-9.

Obecność potwierdziła własnoręcznym podpisem.

/listy obecności k. 14-15v akt ZUS oraz k. 113-114/

Z list wypłat z badanego okresu wynika, że płatnik składek wypłacił ubezpieczonej wynagrodzenie netto za 02.2019 r. w wysokości 3.555,19 zł, za 03.2019 r. - 3.555,19 zł, za 04.2019 r. – 3.555,19 zł, za 05.2019 r. - 3.323,42 zł (w tym wynagrodzenie chorobowe), za 06.2019 r. – 3.462,48 zł (w tym wynagrodzenie chorobowe), za 07.2019 r. - 2.857,96 zł, za 08.2019 r. – 323,58 zł.

Na listach wypłat widnieje podpis ubezpieczonej.

/listy wypłat k. 19-24 akt ZUS oraz k. 103-109/

Płatnik składek nie zatrudnił nikogo na zastępstwo w trakcie nieobecności wnioskodawczyni.

/bezsporne/

Płatnik składek (...) P. L. z tytułu prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej w 2018 r. osiągnął przychód w wysokości 157.034,09 zł, zakup towarów i usług wyniósł 18.220,93 zł, koszty uboczne zakupu – 918 zł, wydatki – 309.440,86 zł.

/podsumowanie (...) k. 97/

Płatnik składek (...) P. L. z tytułu prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej w 2019 r. osiągnął przychód w wysokości 329.545,21 zł, zakup towarów i usług wyniósł 4.195,97 zł, koszty uboczne zakupu – 290zł, wydatki – 157.556,04 zł.

/podsumowanie (...) k. 98, faktury VAT k. 189-192/

Płatnik składek wystawił w dniu 31.01.2020 r. świadectwo pracy, z którego wynika, że stosunek pracy ubezpieczonej ustał w dniu 31.01.2020 r. w wyniku rozwiązania umowy o pracę z upływem czasu, na który była zawarta.

/świadectwo pracy k. 108-109/

Płatnik składek nie zatrudnił nikogo na miejsce wnioskodawczyni.

/bezsporne/

Powyższych ustaleń Sąd Okręgowy dokonał przede wszystkim w oparciu o załączone do akt dokumenty w postaci m.in. dokumentacji osobowej wnioskodawczyni B. D. (1) ze spornego okresu zatrudnienia u płatnika składek, dokumentacji medycznej, akt rentowych, przedłożonego przez płatnika składek dokumentacji księgowej za lata 2018-2019, a także w niewielkim zakresie w oparciu o zeznania świadków D. B., T. M., J. K., wnioskodawczyni B. D. (1) i wnioskodawcy P. L., a mianowicie w zakresie, w jakim zeznawali na okoliczność zakresu działalności firmy płatnika składek, a także w zakresie, w jakim można było na ich podstawie ustalić, że ubezpieczona wykonywała pewne usługi na rzecz działalności płatnika składek, co nie przesądza o pracowniczym charakterze zatrudnienia. Sąd odmówił wiary zeznaniom świadków i wnioskodawców, w zakresie, w jakim zeznawali oni o czynnościach, jakie miała wykonywać wnioskodawczyni, mających świadczyć o faktycznym wykonywaniu przez nią spornej umowy o pracę. W ocenie Sądu, w świetle zgromadzonego w postępowaniu materiału dowodowego, brak jest podstaw do przyjęcia, iż stosunek pracy na podstawie zawartej umowy faktycznie był realizowany w ramach pracowniczego podporządkowania. Przeciwko prawdziwości zeznań świadków i wnioskodawców przemawiają, zdaniem Sądu, ustalone okoliczności faktyczne, ponadto zeznania te nie znajdują potwierdzenia w dowodach dokumentarnych.

Bezspornym w sprawie jest, że bezpośrednio przed zgłoszeniem do ubezpieczeń społecznych jako pracownik u płatnika składek wnioskodawczyni była niezdolna do pracy z powodu choroby od 9.08.2017 r. do 30.01.2019 r. Pobierała świadczenia z ubezpieczenia chorobowego wypłacane przez ZUS. Następnie bezpośrednio przed zgłoszeniem do ubezpieczeń społecznych jako pracownik u płatnika składek ubezpieczona nie posiadała tytułu do ubezpieczeń społecznych.

W pierwszej kolejności wskazać należy, że niewiarygodne są zeznania wnioskodawców i świadka J. K. dotyczące okoliczności zatrudnienia ubezpieczonej. Płatnik składek w toku prowadzenia działalności nie zatrudniał wcześniej pracownika biurowego. W toku procesu wnioskodawcy twierdzili, że płatnik składek potrzebował pracownika do pomocy w zakresie umawiania spotkań z klientami, organizowania szkoleń dla klientów lub ich kontrahentów, wyszukiwania i pozyskiwania klientów, w związku z tym, iż płatnik prowadzenie własnej działalności łączył z dodatkowym zatrudnieniem w charakterze pracownika w innej firmie. W pisemnym zakresie obowiązków również zawarto tego rodzaju obowiązki wnioskodawczyni. Tymczasem z treści kwestionowanej umowy wynika, iż na jej podstawie płatnik składek powierzył ubezpieczonej stanowisko pracownika biurowego, co koresponduje z treścią przedłożonych w toku procesu wydruków z poczty elektronicznej, albowiem większość z nich dotyczy bieżącej obsługi działalności gospodarczej płatnika składek, tj. przesyłania faktur VAT. Zarówno odwołujący się płatnik składek jak i wnioskodawczyni nie przedłożyli żadnych dokumentów (w formie papierowej czy elektronicznej) potwierdzających okoliczności związane z umawianiem spotkań z klientami czy organizowaniem szkoleń dla klientów/ich kontrahentów, podkreślali jedynie, że na przeszkodzie stoi konieczność zachowania tajemnicy służbowej. Co więcej w toku procesu nie wykazano nawet, że płatnik faktycznie zajmował się organizacją jakichkolwiek szkoleń w tym z zakresu informatyki. Na okoliczność przeprowadzenia szkoleń brak jakichkolwiek dowodów.

W ocenie Sądu Okręgowego brak jest jakichkolwiek wiarygodnych dowodów potwierdzających wykonywanie w spornym okresie pracy przez ubezpieczoną w ramach stosunku pracy. Wnioskodawczyni i odwołujący się płatnik w toku postępowania nie zgłosili praktycznie żadnych dowodów na wykazanie tego, że B. D. (1) faktycznie do pracy przystąpiła i ją świadczyła wykonując obowiązki pracownicze.

Przedłożone wydruki z poczty elektronicznej (k. 36-39, 41-44 akt VIII U 4438/19, k. 17-19, 20-31) w ocenie Sądu nie świadczą o wykonywaniu obowiązków pracowniczych przez skarżącą, albowiem brak jest podstaw do przyjęcia, że faktycznie nadawcą czy adresatem tych e-maili była wnioskodawczyni (wydruki z poczty elektronicznej dowodzą w istocie utworzenia adresu e-mailowego o nazwie zawierającej dane osobowe wnioskodawczyni). O ile z treści załączonych e-maili wynika, że zawierają one załączniki, tj. faktury VAT, to brak podstaw do uznania, że autorem tych dokumentów jest wnioskodawczyni. Wnioskodawcy zeznawali, że w ramach swych obowiązków wnioskodawczyni wystawiała także faktury VAT jednakże na poparcie tych twierdzeń nie załączono faktur VAT w formie elektronicznej chociażby na płycie CD celem sprawdzenia ich autorstwa czy też ich treści. Nadto bezspornym było, że wnioskodawczyni nie była upoważniona do podpisywania dokumentów w firmie płatnika składek. Wątpliwym jest zresztą by autorem faktur VAT była wnioskodawczyni także wobec tego, że część załączonych e-maili (k. 17-19, 20-22) przesłanych do płatnika składek stanowi jedynie dalsze przesłanie uprzednio wysłanych z firmowego adresu e-mailowego „księgowość@back-pol.eu” na adres e-mailowy zawierający dane wnioskodawczyni. Nadto żaden z załączonych e-maili wysłanych do płatnika nie zawiera jakichkolwiek informacji dotyczących rzekomych szkoleń, w szczególności brak jest e-maili ofertowych, e-maile dotyczą jedynie faktur VAT w tym faktur za użytkowanie telefonów komórkowych w O., jeden z nich zaś wynajmu zwyżki/podnośnika koszowego. Z kolei jedyny e-mail wysłany do wnioskodawczyni informuje jedynie o tym, że została zapłacona jakaś faktura VAT. Nawet jeśli uznać, ze wnioskodawczyni jest nadawcą/odbiorcą tych e-maili to dowodziłoby to jedynie tego, że wnioskodawcy się ze sobą kontaktowali. Zaś jako osoby pozostające w bliskich stosunkach w związku z posiadaniem wspólnego małoletniego syna, bez formalnie uregulowanych kwestii alimentacyjnych mogli prowadzić w ten sposób wzajemne rozliczenia.

Podobnie załączone w toku procesu billingi płatnika i wnioskodawczyni (wyciąg z połączeń telefonicznych za okres 02-05.2019 r. (k. 9-12, k. 13-16v) dowodzą jedynie tego, że wnioskodawcy się kontaktowali w spornym okresie co jest zrozumiałe wobec łączącej ich relacji osobistej, nie stanowią dowodu na wykonywanie umowy o pracę.

Kolejno przedłożone polecenia wyjazdów służbowych i rachunki kosztów podróży (k. 25-48v akt ZUS oraz k. 193 – 205) a także ewidencje przebiegu pojazdu (k. 99-102) czy też podatkowa księga przychodów i rozchodów za sporny okres (k. 182-188) nie dowodzą faktycznego odbycia podróży służbowej poza Ł., wykorzystania samochodu do celów służbowych, poniesienia wydatków związanych z podróżą służbową (koszty paliwa, noclegu itp.). W szczególności na poleceniach wyjazdów służbowych nie odnotowano potwierdzeń pobytów służbowych poza Ł. (pusta rubryka). Nie przedłożono faktur potwierdzających wydatki płatnika składek związane z noclegami wnioskodawczyni w czasie podróży służbowych. Nie powołano na świadków osób, u których rzekomo wnioskodawczyni miała nocować podczas podróży służbowych. Wnioskodawczyni wprost przyznała, że dowodów potwierdzających pobyty służbowe nie zbierała, co jest kluczowe przy dokonywaniu rozliczeń podróży z pracodawcą. Co istotne polecenia wyjazdów służbowych obejmują także dni, w których wnioskodawczyni potwierdziła obecność w pracy na listach obecności własnoręcznym podpisem; obejmują także święta (3.05,20.06.2019 r.). Wnioskodawczyni zobowiązana do przedłożenia wyciągu z osobistych rachunków bankowych za okres 02-05.2019 r. na fakt dokonywania płatności za pomocą kart w dniach i godzinach, w których winna wykonywać sporne zatrudnienie w szczególności przebywać w podróży służbowej, nie uczyniła tego. Złożone przez nią wybiórcze (jedynie 3) potwierdzenia płatności kartą ze spornego okresu (k. 179-181) nie tylko nie wypełniają ww. zobowiązania ale i nie dowodzą rzekomych pobytów w podróży służbowej. W szczególności potwierdzenie płatności kartą za paliwo w dniu 20.02.2019 r. o godz. 13.20 w K. czy też potwierdzenie płatności kartą w dniu 20.02.2019 r. w Ż. (w odległości od K.) nie dowodzą podróży służbowej z 21.02.2019 r. ( (...).30 – (...).00), zaś potwierdzenie płatności kartą w dniu 23.02.2019 r. we W. nie dowodzi podróży służbowej z 23.02.2019 r. ( (...).00 – (...).15) jak i nawet poprzedniej delegacji również do K.. Znamiennym jest także, że w spornej umowie o pracę jako miejsce wykonywania pracy wskazano Ł.. Nie sporządzono także umowy o korzystanie z samochodu służbowego.

Także przedłożone pisemne oświadczenia wskazanych osób informujących, że wnioskodawczyni jest osobą do utrzymywania kontaktów handlowych w imieniu firmy płatnika składek nie świadczą o wykonywaniu obowiązków pracowniczych przez skarżącą. Oświadczenia te są bardzo ogólnikowe. Kolejno oświadczenie (k. 45 akt VIII U 4438/19) ogranicza się wręcz jedynie do wskazania, że kontakty handlowe odbywają się przez adres e-mailowy zawierający dane osobowe wnioskodawczyni, nadto nie jest opatrzone jakąkolwiek datą, dalej oświadczenie (k. 45v akt VIII U 4438/19) informuje jedynie, że wnioskodawczyni jest osobą do kontaktu, następnie oświadczenie (k. 46 akt VIII U 4438/19) także informuje, że wnioskodawczyni jest osobą do kontaktu, jest jednak opatrzone datą już po wydaniu zaskarżonej decyzji, wreszcie oświadczenie T. M. informujące, że wnioskodawczyni jest osobą do kontaktu (k. 46v akt VIII U 4438/19). Co istotne wnioskodawczyni żadnej z tych osób wskazanych w oświadczeniach, poza T. M., nie zgłosiła w toku procesu w charakterze świadka. Zaś zeznania świadka T. M., dla którego wnioskodawczyni jest ciotką jego żony, nie są konkretne i przekonujące. Świadek ten twierdził, ze jako kontrahent współpracował z firmą płatnika składek maksymalnie do początku 2019 r., natomiast ze spornej umowy o pracę wynika, że datą rozpoczęcia pracy jest luty 2019 r., a zatem poza czasokresem wskazanym przez świadka. Nadto świadek ten nie posiadał wiedzy w zakresie charakteru stosunku prawnego łączącego wnioskodawców. Wskazywał też, że obowiązki wnioskodawczyni polegały na cyklicznym dostarczaniu środków czystości i materiałów papierniczych, co zdaniem Sądu, nie przystaje do zakresu obowiązków wnioskodawczyni na stanowiska pracownika biurowego. Wreszcie świadek ten przyznał, że „to nie była duża sprzedaż” i gdy wnioskodawczyni nie była w stanie dostarczyć zamówionych produktów, jego firma zamawiała je u lokalnego sprzedawcy.

Dalej przedłożone oświadczenia osób, które potwierdziły odbiór od wnioskodawczyni dokumentów do biura rachunkowego w B. (k. 47 akt VIII U 4438/19) nie świadczą o nawiązaniu i wykonywania spornego stosunku pracy. Żadnej z tych osób nie powołano na świadka. Natomiast zeznająca w charakterze świadka prowadząca biuro rachunkowe księgowa J. K. nie pamiętała momentu rozpoczęcia obsługi księgowej płatnika składek, momentu początku spornego zatrudnienia, charakteru prawnego spornego zatrudnienia czy też nazwy powierzonego stanowiska. Stwierdziła jedynie, że wnioskodawczyni dostarczała dokumenty księgowe płatnika składek do biura rachunkowego najczęściej raz w miesiącu, jednakże nie miała osobistego kontaktu z wnioskodawczynią. Nie pamiętała nawet czy kontaktowała się z ubezpieczoną e-mailowo lub telefonicznie.

Wreszcie realizacji spornej umowy o pracę nie dowodzą przedłożone wystawione przez płatnika składek faktury sprzedażowe na rzecz firmy (...) za 2019 r. ( k. 189-192). Złożono jedynie 4 faktury VAT, co potwierdza niewielką ilość transakcji dokonaną w spornym okresie. Z kolei zeznająca w charakterze świadka D. B., pracownik firmy (...), w której płatnik składek posiada dodatkowe zatrudnienie, twierdziła wprawdzie, że wnioskodawczyni dostarczała cyklicznie co 1,5-2 miesiące w imieniu firmy płatnika środki czystości na przełomie 2018/2019, co wykracza poza ramy czasowe przyjęte w spornej umowie o pracę. Świadek ten nie wiedział zresztą ile razy wnioskodawczyni mogła pojawić się w firmie (...) w 2019 r., wspomniała przy tym, że ubezpieczona pojawiła się w tej firmie kilka razy w 2020 r., co nie współgra z datą ustania stosunku pracy pod koniec 01.2020 r. Nadto charakter transakcji dotyczących cyklicznego dostarczania środków czystości, jak już wyżej wskazano, nie przystaje do zakresu obowiązków wnioskodawczyni na stanowiska pracownika biurowego.

Sąd pragnie podkreślić, że skarżąca nie zgłosiła żadnych środków dowodowych, które potwierdziłyby jej twierdzenia o tym, że praca na rzecz płatnika składek była przez ubezpieczoną faktycznie wykonywana, np. nie powołała ani jednego świadka, który widziałby wnioskodawczynię, jak świadczy na rzecz płatnika pracę wynikającą z przedstawionego zakresu obowiązków. Wnioskodawczyni i ubezpieczona nie przedstawili żadnych konkretnych dokumentów, umów, opinii, raportów, zestawień w bieżących istotnych sprawach płatnika wskazujących na zależność pomiędzy zatrudnieniem ubezpieczonej, a rzeczywistym świadczeniem pracy przez B. D. (1) na powierzonym jej stanowisku pracy. Praktycznie jedynymi dokumentami, jakimi legitymuje się płatnik składek ze spornego okresu zatrudnienia B. D. (1) są akta pracownicze, które również nie są kompletne, brak jest w nich bowiem chociażby zaświadczenia o szkoleniu z zakresu BHP. Na listach płac wprawdzie widnieją podpisy wnioskodawczyni, co nie dowodzi jednakże wypłaty wnioskodawczyni wynagrodzenia za pracę w gotówce. Jest o tyle niewiarygodne, że wnioskodawczyni jest posiadaczem kilku rachunków bankowych i z nich aktywnie korzysta. W ocenie Sądu dokumentacja zatrudnienia wnioskodawczyni jest przejawem jedynie formalnego zadośćuczynienia obowiązkowi wnioskodawcy jako pracodawcy, natomiast nie przesądza o tym, że praca była przez skarżącą faktycznie wykonywana.

Brak również jakichkolwiek dowodów na to, że skarżąca świadczyła pracę na rzecz płatnika pracę w wymiarze czasu pracy określonym w umowie o pracę. Podkreślić także ponownie należy, że przedstawiona dokumentacja związana z rzekomymi wyjazdami służbowymi wnioskodawczyni wskazuje na niezgodności z przedłożonymi listami obecności pod względem dni świadczenia pracy. Jak wyżej wskazano z załączonych list obecności wynika, że w dniach wykazanych na listach obecności wnioskodawczyni świadczyła pracę na rzecz płatnika składek, składając własnoręczny podpis, podczas gdy większość tych dni pokrywa się z dniami wskazanymi w poleceniach wyjazdów służbowych. Powyższe wskazuje na to, iż przedłożone listy obecności zostały wytworzone w celu uwiarygodnienia i uwierzytelnienia pozorowanego stosunku pracy.

Bez wątpienia w przedmiotowej sprawie wbrew twierdzeniom wnioskodawców brak podstaw do przyjęcia, że wynagrodzenie wnioskodawczyni sięga kwoty 5.000 zł miesięcznie i obejmuje dodatkowe składniki wynagrodzenia w postaci premii uzależnionej od wyników sprzedaży. Przede wszystkim w spornej umowie o pracę wskazano wynagrodzenie zasadnicze w kwocie 1.125 zł, nadto bardzo ogólnie podano, że wynagrodzenie obejmuje premie i dodatki na zasadach i warunkach określonych w przepisach o wynagrodzeniu. Brak jakichkolwiek dokumentów czy innych dowodów potwierdzających podawaną w toku procesu wysokość wynagrodzenia, ale i nawet tę wynikającą wprost ze spornej umowy. Płatnik składek w toku zeznań nie był w stanie nawet określić parametrów przyjętych do wyliczeń wyższego wynagrodzenia, w tym wysokości dochodu przyjętego do obliczenia premii.

W ocenie Sądu wnioskodawczyni nie dysponowała również żadnymi narzędziami niezbędnymi do pracy na stanowisku pracownika biurowego. Z zeznań płatnika składek i wnioskodawczyni, ani z pozostałego materiału dowodowego nie wynika, aby wnioskodawczyni otrzymała chociażby tak podstawowe narzędzie pracy pracownika biurowego jak komputer. Zeznania wnioskodawców w tym zakresie są gołosłowne. Z zeznań wnioskodawczyni wprost wynika, że nie posiadała nawet loginu do komputera. Na potrzeby postępowania utworzono jedynie adres e-mailowy zawierający dane osobowe wnioskodawczyni. Powyższe zdaniem Sądu przemawia za przyjęciem, że jeżeli wnioskodawczyni faktycznie wykonywała jakieś czynności na rzecz płatnika składek, co jednak nie wynika w żaden sposób z zgromadzonego materiału dowodowego, to czynności te nie były świadczone w ramach stosunku pracy.

Płatnik składek na czas nieobecności wnioskodawczyni nie zawarł z inną osobą umowy o pracę na stanowisku pracownika biurowego. Również po staniu spornego zatrudnienia nie zatrudnił nikogo na miejsce wnioskodawczyni. Nie udowodnił przy tym, że faktycznie poszukiwał pracownika na miejsce wnioskodawczyni.

Wreszcie przede wszystkim zgromadzony w sprawie materiał dowodowy nie potwierdza, aby płatnik składek kierował pracą wnioskodawczyni, w szczególności, aby wskazywał na konkretne bieżące zadania do realizacji związane z powierzonym stanowiskiem pracownika biurowego. Jest to istotne, jeżeli uwzględni się, że zatrudnienie pracownicze opiera się na staranności, a nie rezultacie. Ze zgromadzonego materiału dowodowego nie wynika także, aby wnioskodawczyni była rozliczana z wyników swojej pracy, ani też aby wykonywała ona obowiązki w określonym czasie, pomimo iż w spornej umowie o pracę określono wymiar pół etatu. Z zeznań wnioskodawczyni wynika bowiem, że nie miała wyznaczonych godzin pracy, głównie „wykonywała zadania, niż chodziła do pracy od godziny do godziny”. Co istotne istnieją rozbieżności między przedłożonymi listami obecności (podpisanymi w Ł.) a dokumentacją w zakresie rzekomych podróży służbowych do innych miast (np.: P., K., W., K., S., Z.), które obejmowały okresy kilkudniowe lub tygodniowe w spornym okresie. Należy także uwzględnić fakt, że odległość od miejsca zamieszkania wnioskodawczyni do miejsca wykonywania pracy w Ł. wynosiła 50 km co nie upraszczało sytuacji wnioskodawczyni na stanowisku pracownika biurowego. Również płatnik składek, będący oprócz prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej pracownikiem u innego płatnika składek, miał ograniczone możliwości w rzeczywistym kierowaniu pracą wnioskodawczyni.

Reasumując z zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego nie wynika, aby pomiędzy stronami spornej umowy o pracę w ogóle doszło do nawiązania stosunku pracy, brak jest bowiem na to jakichkolwiek dowodów. Ustalone okoliczności przemawiają natomiast za przyjęciem, że strony kwestionowanej umowy o pracę zawierając ją, miały inny cel niż jej wykonywanie.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołania wnioskodawców nie zasługują na uwzględnienie i jako takie podlegają oddaleniu.

Zgodnie z treścią art. 6 ust. 1 pkt 1, art. 8 ust. 1, art. 11 ust. 1, art.12 ust. 1 i art. 13 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jednolity Dz. U. z 2021 r. poz. 423 ze zm.), pracownicy, to jest osoby fizyczne pozostające w stosunku pracy, podlegają obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym tj. emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu w okresie od nawiązania stosunku pracy do dnia jego ustania.

Stosownie do treści art. 1 ust 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 roku o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (tekst jednolity Dz. U. z 2021 r. poz. 1133) osobom tym, w razie choroby lub macierzyństwa, przysługują świadczenia pieniężne na warunkach i w wysokości określonych ustawą.

W myśl art. 4 w ust 1 ustawy zasiłkowej ubezpieczony podlegający obowiązkowo ubezpieczeniu nabywa prawo do zasiłku chorobowego po upływie 30 dni nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego.

Według zaś art. ust. 3 pkt 3 przywołanego przepisu od pierwszego dnia ubezpieczenia chorobowego prawo do zasiłku chorobowego przysługuje ubezpieczonym obowiązkowo, którzy mają wcześniejszy co najmniej 10-letni okres obowiązkowego ubezpieczenia chorobowego.

O uznaniu stosunku łączącego strony za stosunek pracy rozstrzygają przepisy prawa pracy.

Według art. 22 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 roku kodeks pracy (tekst jednolity Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 ze zm.), przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem.

Do cech pojęciowych pracy stanowiącej przedmiot zobowiązania pracownika
w ramach stosunku pracy należą osobiste i odpłatne jej wykonywanie w warunkach podporządkowania. Zgodnie ze stanowiskiem judykatury stosunek ubezpieczeniowy jest następczy wobec stosunku pracy i powstaje tylko wówczas, gdy stosunek pracy jest realizowany. Jeżeli stosunek pracy nie powstał bądź też nie jest realizowany, wówczas nie powstaje stosunek ubezpieczeniowy, nawet jeśli jest odprowadzana składka na ubezpieczenie społeczne (wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 17 stycznia 2006 r. III AUa 433/2005, Wspólnota (...)). Podleganie pracowniczemu tytułowi ubezpieczenia społecznego jest uwarunkowane nie tyle opłacaniem składek ubezpieczeniowych, ile legitymowaniem się statusem pracownika rzeczywiście świadczącego pracę w ramach ważnego stosunku pracy (wyrok Sądu Najwyższego z dnia
18 października 2005 r. o sygn. akt II UK 43/05, OSNAPiUS rok 2006/15 – 16/251).

W niniejszej sprawie płatnik składek w dniu 4.02.2019 r. zawarł umowę
o pracę z B. D. (1), która z formalnego punktu widzenia stanowiła stosowną podstawę do zastosowania w/w regulacji ustawy zasiłkowej. Ważność tej umowy została jednak – słusznie – zakwestionowana przez organ rentowy. W ocenie Zakładu Ubezpieczeń Społecznych przedmiotowa umowa była czynnością pozorną, mającą na celu obejście przepisów prawa i uzyskanie dodatkowego tytułu do świadczeń z ubezpieczenia społecznego.

Należy podkreślić, iż Sąd Okręgowy podziela stanowisko organu rentowego,
w zakresie badanej umowy o pracę zawartej pomiędzy płatnikiem a wnioskodawczynią, że miała ona głównie na celu ominięcie przepisów prawa i uzyskanie tytułu do świadczeń z ubezpieczenia społecznego. Zdaniem Sądu odwołujący nie wykazali, że ubezpieczona faktycznie wykonywała czynności w ramach nawiązanego stosunku pracy.

W ocenie Sądu poczynione w sprawie ustalenia uzasadniają twierdzenie, iż zakwestionowana przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych umowa o pracę pomiędzy wnioskodawczynią a płatnikiem została zawarta dla pozoru, to jest bez zamiaru realizacji obowiązków z niej wynikających na czas określony, a jedynie w celu uzyskania świadczeń z ubezpieczenia społecznego. Umowa taka z mocy art. 83 § 1 k.c. w zw. z art. 300 k.p. jest nieważna.

Zgodnie z art. 83 § 1 k.c. nieważne jest oświadczenie woli złożone drugiej stronie za jej zgodą dla pozoru. Z czynnością prawną pozorną mamy do czynienia wówczas, gdy występują, łącznie następujące warunki: oświadczenie woli musi być złożone tylko dla pozoru, oświadczenie woli musi być złożone drugiej stronie, adresat oświadczenia woli musi zgadzać się na dokonanie czynności prawnej jedynie dla pozoru, czyli być aktywnym uczestnikiem stanu pozorności. Pierwsza i zasadnicza cecha czynności pozornej wyraża się brakiem zamiaru wywołania skutków prawnych, jakie prawo łączy z tego typu i treścią złożonego oświadczenia. Jest to zatem z góry świadoma sprzeczność między oświadczonymi
a prawdziwymi zamiarami stron, czyli upozorowanie stron na zewnątrz i wytworzenie przeświadczenia dla określonego kręgu (otoczenia), nie wyłączając organów władzy publicznej, że czynność o określonej treści została skutecznie dokonana. Jednakże zgodnie ze stanowiskiem Sądu Najwyższego, wyrażonym w wyroku z dnia 14 marca 2001 roku (sygn. akt III UKN 258/00, opubl. OSNAP 2002/21/527), nie można przyjąć pozorności oświadczeń woli o zawarciu umowy o pracę, gdy pracownik podjął pracę i ją wykonywał, a pracodawca świadczenie to przyjmował. Nie wyklucza to rozważenia, czy w konkretnym przypadku zawarcie umowy zmierzało do obejścia prawa (art. 58 § 1 k.c. w związku z art. 300 k.p.).

Podleganie pracowniczym ubezpieczeniom społecznym jest uwarunkowane nie tyle opłacaniem składek ubezpieczeniowych, ale legitymowaniem się statusem pracownika rzeczywiście świadczącego pracę w ramach ważnego stosunku pracy. Podkreślenia w tym miejscu wymaga, na co Sąd Najwyższy wielokrotnie zwracał uwagę, iż nie skutkuje w sferze prawa do świadczeń z ubezpieczenia społecznego taka umowa o pracę, która nie wiąże się z wykonywaniem tej umowy, a zgłoszenie do ubezpieczenia następuje tylko pod pozorem istnienia tytułu ubezpieczenia w postaci zatrudnienia. Chodzi tu zatem o "fikcyjne" zawarcie umowy, gdzie następuje zgłoszenie do ubezpieczenia społecznego jako pracownika osoby, która w rzeczywistości pracy nie świadczyła /por. wyrok Sądu Najwyższego z 16 marca 1999 r. II UKN 512/98, opubl: OSNAPiUS rok 2000, Nr. 9, poz. 36; wyrok Sądu Najwyższego z 28 lutego 2001 r. II UKN 244/00, opubl: OSNAPiUS rok 2002, Nr. 20, poz. 496; wyrok Sądu Najwyższego z 17 grudnia 1996 r. II UKN 32/96, opubl: OSNAPiUS rok 1997, Nr. 15, poz. 275; wyrok Sądu Najwyższego z 4 sierpnia 2005 r. II UK 320/04, opubl: OSNAPiUS rok 2006, Nr. 7-8, poz. 122; wyrok Sądu Najwyższego z 4 sierpnia 2005 r. II UK 320/04, opubl: OSNAPiUS rok 2006, Nr. 7-8, poz. 122; wyrok Sądu Najwyższego z 25 stycznia 2005 r. II UK 141/04, opubl: OSNAPiUS rok 2005, Nr. 15, poz. 235, str. 712/.

Tytułem do ubezpieczenia, z którym przepisy prawa ubezpieczeń społecznych łączą podleganie ubezpieczeniu i prawo do świadczeń, miało być w przedmiotowej sprawie zatrudnienie, jako wykonywanie pracy w ramach stosunku pracy. Nie jest istotne przy tym, czy strony miały realny zamiar zobowiązania się – przez pracownika do wykonywania pracy a przez pracodawcę do przyjmowania tego świadczenia i wypłacania wynagrodzenia, lecz to czy zamiar taki został w rzeczywistości zrealizowany.

Pozorność wyraża się w braku zamiaru wywołania skutków prawnych i jednoczesnym zamiarze stworzenia okoliczności mających na celu zmylenie osób trzecich. Istotne znaczenie ma niezgodność między aktem woli a jego uzewnętrznieniem. Założeniem unormowania jest zgoda drugiej osoby na złożenie oświadczenia woli dla pozoru.

W świetle poczynionych ustaleń faktycznych należy stwierdzić, że mamy do czynienia z pozornością oświadczeń woli w zawarciu umowy o pracę przez płatnika i wnioskodawczynią. Celem działania stron, nie było bowiem świadczenie pracy w ramach stosunku pracy i uzyskiwanie z tego tytułu wynagrodzenia, a jedynie osiągnięcie innych korzyści, które prawo wiąże z istnieniem stosunku pracy, jak na przykład uzyskanie ochrony ubezpieczeniowej.

Głównym celem zawarcia umowy o pracę winno być nawiązanie stosunku pracy,
a jedynie rezultatem i pośrednim celem zatrudnienia jest uzyskanie wskazanych korzyści. Podkreślić przy tym należy, że zarówno przepisy prawa pracy, prawa ubezpieczeń społecznych, jak i przepisy ustrojowe pozwalają kształtować elementy stosunku pracy zgodnie z wolą stron.

Zdaniem Sądu, nie ulega wątpliwości, że umowa o pracę sporządzona przez strony miała charakter fikcyjny. Postępowanie dowodowe wykazało, iż ubezpieczona zainteresowana objęciem jej tytułem do ubezpieczenia społecznego, nie wykonywała de facto czynności w ramach umowy o pracę, albowiem ani wnioskodawczyni ani płatnik składek nie przedstawili w toku postępowania żadnych wiarygodnych dokumentów dotyczących swoich bieżących spraw sporządzonych przez B. D. (1), nie ma dowodów na to, że wnioskodawczyni sporządziła jakiekolwiek raporty czy dokumenty - pracownik biurowy zatrudniony na podstawie badanej umowy o pracę, nie powołano też ani jednego świadka, który potwierdziłby, że wnioskodawczyni faktycznie wykonywała jako pracownik umowę o pracę. Powołani świadkowie, których zeznania wyżej oceniono, zeznawali głównie na temat rzekomego dostarczania środków czystości do różnych firm nieprzystających do zakresu obowiązków wnioskodawczyni, nie podnoszonych w toku postępowania przed organem rentowym. Natomiast zeznania świadka – księgowej nie uściśliły nawet charakteru spornego stosunku prawnego łączącego wnioskodawców. Natomiast płatnik miał zdaniem Sądu pełną świadomość, że umowa nie będzie go obowiązywać, a ewentualne zobowiązania z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne będą krótkotrwałe. Poza tym przed zatrudnieniem ubezpieczonej, ani w okresie jej niezdolności, jak również obecnie płatnik nie zatrudniał żadnego innego pracownika biurowego, co podważa tezę o rzeczywistej potrzebie zatrudnienia pracy na takim stanowisku i jest jak najbardziej zrozumiałe, gdyż ustalony stan faktyczny świadczy o tym, iż nie było takiej potrzeby.

Sąd Okręgowy oceniając wniesione odwołanie zważył w szczególności, że z ustaleń faktycznych wynika, iż zaoferowane wnioskodawczyni stanowisko pracy w ramach zawartej umowy było etatem utworzonym specjalnie na potrzeby usankcjonowania podpisanej umowy o pracę. Ubezpieczona mimo, że miała sporządzony pisemny zakres obowiązków, jedynie w niewielkim zakresie mogłyby go potwierdzić złożone wydruki z korespondencji elektronicznej, jako adekwatne do tego, na czym miała polegać jej praca. Przede wszystkim w toku procesu nie wykazano okoliczności związanych z umawianiem spotkań z klientami czy organizowaniem szkoleń dla klientów/ich kontrahentów, zasłaniając się głównie koniecznością zachowania tajemnicy służbowej. Nie wykazano nawet, że płatnik faktycznie zajmował się organizacją jakichkolwiek szkoleń w tym z zakresu informatyki. Brak w tym zakresie jakichkolwiek dowodów. W tym stanie rzeczy w ocenie Sądu wnioskodawczyni w toku postępowania sądowego nie wykazała, żeby faktycznie wykonywała pracę w ramach zawartej umowy. Wnioskodawczyni jako pracownik, a wnioskodawca jako pracodawca w żaden sposób nie wykazali jakiegokolwiek rezultatu pracy ubezpieczonej w spornym okresie na stanowisku pracownika biurowego.

Nie bez znaczenia dla rozstrzygnięcia pozostaje też fakt, iż wnioskodawczyni bezpośrednio przed zgłoszeniem do ubezpieczeń społecznych jako pracownik u płatnika składek była niezdolna do pracy z powodu choroby od 9.08.2017 r. do 30.01.2019 r. (pobierała świadczenia z ubezpieczenia chorobowego wypłacane przez ZUS). Następnie bezpośrednio przed zgłoszeniem do ubezpieczeń społecznych jako pracownik u płatnika składek ubezpieczona nie posiadała tytułu do ubezpieczeń społecznych. Zatem była zainteresowana uzyskaniem tytułu do ubezpieczeń społecznych.

Co najistotniejsze, zgromadzony w sprawie materiał dowodowy nie potwierdza, aby płatnik składek kierował pracą wnioskodawczyni, w szczególności, aby wskazywał na konkretne bieżące zadania do realizacji związane z powierzonym stanowiskiem pracownika biurowego. Ze zgromadzonego materiału dowodowego nie wynika także, aby wnioskodawczyni była rozliczana z wyników swojej pracy, ani też aby wykonywała ona obowiązki w określonym czasie, pomimo iż w spornej umowie o pracę określono wymiar pół etatu. Z zeznań wnioskodawczyni wynika bowiem, że nie miała wyznaczonych godzin pracy, głównie „wykonywała zadania, niż chodziła do pracy od godziny do godziny”. Co istotne istnieją rozbieżności między przedłożonymi listami obecności (podpisanymi w Ł.) a dokumentacją w zakresie rzekomych podróży służbowych do innych miast (np.: P., K., W., K., S., Z.), które obejmowały okresy kilkudniowe lub tygodniowe w spornym okresie. Także w kontekście faktu, że odległość od miejsca zamieszkania wnioskodawczyni do miejsca wykonywania pracy w Ł. wynosiła 50 km oraz faktu, że płatnik składek, będący oprócz prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej także pracownikiem u innego płatnika składek, trudno przyjąć, by płatnik składek faktycznie kierował pracą wnioskodawczyni w reżimie stosunku pracy.

W ocenie Sądu powyższe rozważania świadczą o tym, że nie było wolą stron zawieranie umowy o pracę. A zatem nie było zamiarem stron świadczenie pracy w ramach zawartej umowy o pracę, a jedynie możliwość uzyskania tytułu dającego wnioskodawczyni prawo do świadczeń z ubezpieczenia społecznego.

Trudno w tym stanie faktycznym uznać, że nie mamy do czynienia z pozornością zawartej umowy o pracę. Niewątpliwie również, w ocenie Sądu, zamiarem stron było jedynie umożliwienie B. D. (1) skorzystania ze świadczeń z zakresu ubezpieczeń społecznych, a nie świadczenie pracy w ramach zawartej umowy. Zawarta umowa o pracę stanowić miała narzędzie do realizacji tego celu. Fikcyjne, czyli tylko pozorne zawarcie umowy o pracę, nie mogło stanowić podstawy do objęcia wnioskodawczyni obowiązkowymi ubezpieczeniami pracowniczymi.

W stanie faktycznym niniejszej sprawy należy stwierdzić, że umowa o pracę pomiędzy płatnikiem a wnioskodawczynią została zawarta dla pozoru, gdyż stwierdzono,
że strony zawierając ją miały zamiar wywołania innych skutków prawnych niż te, które wynikają z umowy o pracę oraz jednocześnie próbowały przez jej zawarcie wprowadzić
w błąd osoby trzecie, co do dokonanej czynności.

Nawet jeżeliby uznać, iż wnioskodawczyni jakieś czynności wykonywała, co w ocenie Sądu w żaden sposób nie wynika ze zgromadzonego
w sprawie materiału dowodowego, należałoby uznać, iż miała ona głównie na celu ominięcie przepisów prawa i uzyskanie świadczeń z ubezpieczenia społecznego i z tego powodu nie może wywoływać skutków prawnych (art. 58 § 1 k.c. w zw. z art. 300 k.p.).

Czynność prawna mająca na celu obejście przepisów ustawy polega na takim ukształtowaniu jej treści, które z punktu widzenia formalnego nie sprzeciwia się ustawie, ale w rzeczywistości zmierza do zrealizowania celu, którego osiągnięcie jest przez nią zakazane. W odniesieniu do umowy o pracę o obejściu prawa mówić można w sytuacji, gdy strony działając w zamiarze nawiązania stosunku pracy określają wzajemne prawa i obowiązki w sposób zgodny z prawem i zasadami współżycia społecznego, jednak celem ich działania nie jest uzyskanie świadczeń w postaci pracy i wynagrodzenia, a jedynie osiągnięcie innych korzyści, które prawo wiąże z istnieniem stosunku pracy np. uzyskanie stażu emerytalnego, czy ochrony ubezpieczeniowej na wypadek choroby czy wypadku. Należy bowiem podkreślić, iż intencją ustawodawcy jest, aby cel zawarcia umowy o pracę stanowiło nawiązanie stosunku pracy, a jedynie rezultatem i pośrednim celem zatrudnienia było uzyskanie wskazanych korzyści.

Tymczasem przy założeniu, że strony zawarły umowę o pracę należałoby uznać,
iż w rozpoznawanej sprawie cele te uległy odwróceniu. Stronom chodziło bowiem o uzyskanie świadczeń z ubezpieczenia społecznego i temu celowi podporządkowały konstruowanie określonej sytuacji prawnej – umowa o pracę stanowić miała przede wszystkim narzędzie do realizacji tego celu.

Podkreślić przy tym trzeba, że zarówno przepisy prawa pracy, prawa ubezpieczeń społecznych, jak i przepisy ustrojowe pozwalają tak kształtować elementy stosunku pracy, jaka jest wola stron. Jednakże przestaje powyższa kwestia być tylko sprawą stron nawiązujących stosunek pracy, gdy po nieuregulowaniu składek przerzuca się ciężar wypłaty świadczeń na fundusz dysponujący publicznymi pieniędzmi, którymi zarządza Zakład Ubezpieczeń Społecznych.

W ocenie Sądu Okręgowego przedstawione okoliczności przemawiają za uznaniem, że wnioskodawczyni, ze względu na spodziewaną niezdolność do pracy i związane z tym prawo do świadczeń, była zainteresowana objęciem jej tytułem ubezpieczeń społecznych. Strony umowy musiały mieć świadomość tego, że umowa nie będzie ich obowiązywać, a ich ewentualne zobowiązania z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne będą krótkotrwałe. W uznaniu Sądu nawiązanie stosunku pracy, którego elementami są zobowiązanie się pracownika do wykonywania pracy i zobowiązanie pracodawcy do wypłacania wynagrodzenia, nie było rzeczywistym celem stron. Stronom chodziło o uzyskanie świadczeń z ubezpieczenia społecznego z tytułu choroby i temu celowi podporządkowały skonstruowanie określonej sytuacji prawnej, a umowa o pracę stanowić miała przede wszystkim narzędzie do realizacji tego celu. Fikcyjne, czyli tylko pozorne zawarcie umowy o pracę nie mogło stanowić podstawy do objęcia obowiązkowymi ubezpieczeniami pracowników.

W tym miejscu wskazać należy, że zgodnie z art. 6 k.c. to na wnioskodawcach spoczywał ciężar dowodowy w niniejszej sprawie. Oparcie polskiej procedury cywilnej na zasadzie kontradyktoryjności jedynie w wyjątkowych przypadkach dozwala Sądowi na podjęcie czynności mających na celu pobudzenie inicjatywy stron, a zasadą w tym zakresie jest samodzielne dążenie uczestników postępowania do wykazania prawdziwości podnoszonych twierdzeń. Jeżeli twierdzenie istotne dla rozstrzygnięcia nie zostanie udowodnione, to o merytorycznym rozstrzygnięciu sprawy decyduje rozkład ciężaru dowodu. Zatem strona, na której spoczywa ciężar dowodu, ponosi ryzyko ujemnych skutków niedopełnienia swoich obowiązków w tym zakresie. Sąd Okręgowy uznał również, zgodnie z poglądem wyrażonym przez Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 17 grudnia 1996 roku, iż nie jest zarówno zobowiązany, jak i uprawniony do przeprowadzenia dochodzenia w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń stron i wykrycia środków dowodowych pozwalających na ich udowodnienie ani też do przeprowadzenia z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy (art. 232 k.p.c.). Obowiązek przedstawienia dowodów spoczywa na stronach (art. 3 k.p.c.), a ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (art. 227 k.p.c.) spoczywa na stronie, która z faktów tych wywodzi skutki prawne ( patrz wyrok SN z dnia 17 grudnia 1996 roku, I CKU 45/96, OSNC 1997/6-7/76). Wnioskodawcy nie wykazali żadnej aktywności dowodowej, ażeby wykazać, że w badanym okresie ubezpieczona rzeczywiście świadczyła pracę na rzecz płatnika na podstawie kwestionowanej umowy o pracę.

W ocenie Sądu Okręgowego, w świetle poczynionych ustaleń faktycznych, wątpliwości organu rentowego, co do rzeczywistego celu i zamiaru stron nawiązujących ten stosunek prawny były uzasadnione, a zatem zaskarżona decyzja Zakładu Ubezpieczeń Społecznych odpowiada prawu.

W tym stanie rzeczy Sąd Okręgowy, na podstawie art. 477 14 § 1 k.p.c. oddalił odwołania, o czym orzekł w sentencji wyroku.

K.W.